III Konferencja PL

III Międzynarodowa Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej

w Polsce”

11-12 marca 2008

Warszawa-Ożarów Mazowiecki

3

Spis treści

1. Program konferencji......................................................................................................................... 5

2. Patronaty.......................................................................................................................................... 9

3. Sponsorzy...................................................................................................................................... 11

4. Słowo wstępne .............................................................................................................................. 13

Jarosław Mroczek, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej

5. Prelegenci ...................................................................................................................................... 15

6. Prezentacje

1. Rozwój europejskich sieci przesyłowych pod kątem dostosowania ich do generacji wiatrowej prof. Władysław Mielczarski, Koordynator Europejski ds. Energetyki, Dyrektoriat ds.

Transportu i Energii ................................................................................................................. 25

2. Dokonania Electrabel, Grupa Suez w energetyce wiatrowej Grzegorz Górski, Prezes Electrabel Polska S.A. .................................................................... 33

3. Nowa Dyrektywa, nowa przyszłość?

Christian Kjaer, Dyrektor Zarządzający, Europejskie Stowarzyszenie Energetyki

Wiatrowej........................................................................................................................................ 37

4. Bariery środowiskowe w rozwoju energetyki wiatrowej dr Maciej Trzeciak, Podsekretarz Stanu, Główny Konserwator Przyrody, Ministerstwo

Środowiska.............................................................................................................................. 49

5. Farmy wiatrowe – ocena wpływu wizualnego i wpływu na krajobraz – metodologia oceny

Eimear O`Connor, Architekt Krajobrazu, Environmental Resources Management ............... 57

6. Wpływ wytwarzania i wykorzystania energii na środowisko z perspektywy branży energetyki wiatrowej Lars Bach Jensen, Policy Analyst, Vestas Windsystems A/S ................................................ 67

7. Wstępne planowanie jako narzędzie zmniejszania i oceny wpływu farm wiatrowych na ptaki Birte Hansen, Environmental Planner, Dong Energy.............................................................. 75

8. Przekształtnikowe układy wytwarzania energii wspomagające pracę turbin wiatrowych w stanach awaryjnych sieci elektroenergetycznej Grzegorz Iwański, Politechnika Warszawska ......................................................................... 87

9. Prognozowanie produkcji energii a rzeczywista generacja energii przez farmy wiatrowe

dr Helmut Klug, Garrad Hassan Deutschland GmbH ............................................................. 99

10. Wielkoskalowe systemy przechowywania energii elektrycznej wytworzonej ze źródeł wiatrowych

prof. Jochen Lehmann, Politechnika w Stralsundzie ............................................................ 115

11. Certyfikacja projektów wiatrowych

Andreas Anders, Manager Projektu, Germanischer Lloyd WindEnergie.............................. 123

12. Integracja turbin wiatrowych z siecią - inteligentne rozwiązania zaopatrzenia w energię elektryczną

Christoph Sowa, Kierownik Projektu, Enertrag AG............................................................... 133

4

13. Możliwości przyłączeniowe Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w kontekście zamierzeń inwestorów farm wiatrowych

Adam Oleksy, Kierownik Wydziału Analiz Technicznych, PSE-Operator S.A. .................... 139

14. Planowane modyfikacje zasad bilansowania źródeł wiatrowych

Tomasz Sikorski, Dyrektor ds. administrowania rynkiem systemowym PSE-Operator

S.A. ....................................................................................................................................... 149

15. Dystrybucja dostępu do zasobów rzadkich

prof. Krzysztof Żmijewski, Przewodniczący, Społeczna Rada Konsultacyjna

Energetyki ................................................................................................................. 155 16. Rozwiązania IT dla sektora energetyki wiatrowej

Maciej Chachulski, Business Development Manager, SUN Microsystems Poland.............. 165

17. Identyfikacja ryzyk na etapie budowy i eksploatacji farmy wiatrowej Michał Talarski, Dyrektor Biura, Marsh Sp. z o.o. ................................................................ 177

18. Monitoring środowiskowy i procedura oceny oddziaływania na środowisko

dr Georg Nehls, BioConsult SH ............................................................................................ 187

19. Handel projektami wiatrowymi – kluczowe aspekty prawne

Maciej Szambelańczyk, Radca Prawny, Wierciński, Kwieciński, Baehr Sp.k....................... 201

20. Zasady finansowania i oceny projektów wiatrowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

dr Lesław Janowicz, Kierownik działu koordynacji zadań w zakresie naboru wniosków,

Instytut Paliw i Energii Odnawialnej ...................................................................................... 207

21. Czynniki wpływające na ceny praw majątkowych ze świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach. Obrót prawami majątkowymi za pośrednictwem domu maklerskiego

Iwona Ustach, Członek Zarządu, Dom Maklerski Polonia Net S.A....................................... 217

22. Kluczowe wyzwania dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce

Aleksander Gabryś, Konsultant, Deloitte Business Consulting S.A...................................... 229

23. Ryzyka finansowania energetyki wiatrowej w Polsce kredytem bankowym z punktu widzenia banku finansującego

Tomasz Tomasiak, Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Projektów

Inwestycyjnych, Raiffeisen Bank Polska S.A. ....................................................................... 241

24. Dowolność w interpretacji prawa - wpływ na klimat inwestycyjny

Grzegorz Skarżyński, Wiceprezes Zarządu, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej ...249

25. Energetyka wiatrowa w województwie zachodniopomorskim - szanse i zagrożenia

Norbert Obrycki, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego, Urząd

Marszałkowski ....................................................................................................................... 255

26. Duńskie doświadczenia z parkami wiatrowymi offshore Kim Hougaard, Starszy Manager Sprzedaży, Vestas Offshore A/S ..................................... 265

27. Rola urzędu morskiego w procesie inwestycyjnym w obszarach morskich

Hanna Kamrowska, Specjalista, Urząd Morski w Gdyni ....................................................... 277

5

Program Konferencji

11.03.2008 – Dzień 1 8:00 – 9:00 REJESTRACJA

9:00 – 9:10

SESJA PLENARNA „POLITYKA I RYNEK” Moderator Pan Jarosław Mroczek,

Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej Otwarcie i Przywitanie Gości Konferencji

9:10 – 9:30 Możliwość rozwoju farm wiatrowych w zgodzie

z zasadami ochrony środowiska Pan Stanisław Gawłowski, Sekretarz Stanu, Ministerstwo Środowiska

9:30 – 9:50 Rozwój odnawialnych źródeł energii

elementem istotnych zmian w sektorze polskiej energetyki Pan Eugeniusz Postolski, Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Gospodarki

9:50 – 10:10

Rozwój europejskich sieci przesyłowych pod kątem dostosowania ich do generacji wiatrowej

Pan prof. Władysław Mielczarski, Koordynator Europejski ds. Energetyki, Dyrektoriat ds. Transportu i Energii

10:10 – 10:30

Energetyka wiatrowa w Polsce – Spojrzenie z perspektywy producenta turbin wiatrowych

Pan Edward C. Lowe, Manager Generalny, Renewable & Gasification Market Development GE Energy

10:30 – 10:40 SPECJALNE WYDARZENIE, start społecznej kampanii PSEW

Pan Jarosław Mroczek, Prezes PSEW; Pani Anna Pasławska, Dyrektor PSEW

10:40 – 11:10 PRZERWA NA KAWĘ

SESJA PLENARNA „POLITYKA I RYNEK” Moderatorzy Pan prof. Krzysztof Żmijewski, Społeczna Rada Konsultacyjna Energetyki

i Pan Jarosław Mroczek, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej

11:10 – 11:15 Sponsor Generalny – Dokonania Electrabel,

Grupa Suez w energetyce wiatrowej Pan Grzegorz Górski, Prezes Electrabel Polska S.A.

11:15 – 11:40 Jak będzie rozwijała się energetyka wiatrowa w najbliższych latach,

czy możemy oczekiwać wielkiej zmiany technologicznej? Pan dr Andrew Garrad, Prezes Garrad Hassan and Partners Limited

11:40 – 12:05 Nowa dyrektywa, nowa przyszłość?

Pan Christian Kjaer, Dyrektor Zarządzający, Europejskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej

12:05 – 12:35

Niezbędne zmiany w polskim prawie w świetle wymagań wprowadzanych przez Unię Europejską Dyrektywą Ramową

Pan Zbigniew Kamieński, Zastępca Dyrektora Departamentu Energetyki, Ministerstwo Gospodarki

12:35 – 12:45 Dyskusja 13:00 – 14:00 LUNCH

6

11.03.2008 – Dzień 1

PANEL ŚRODOWISKO

Moderator Pani Anna Pasławska, Polskie Stowarzyszenie Energetyki

Wiatrowej

PANEL TECHNOLOGIA I IT

Moderator Pan dr Andrew Garrad, Garrad Hassan and Partners Limited

14:00 – 14:20

Bariery środowiskowe w rozwoju energetyki wiatrowej

Pan dr Maciej Trzeciak, Podsekretarz Stanu,

Główny Konserwator Przyrody, Ministerstwo Środowiska

Przekształtnikowe układy wytwarzania energii

wspomagające pracę turbin wiatrowych w stanach awaryjnych

sieci elektroenergetycznej Pan dr Grzegorz Iwański, Politechnika Warszawska

14:20 – 14:40

Wytyczne w zakresie monitoringu wpływu parków wiatrowych na

ptaki– metodyka, wnioski Pani Anna Pasławska, Dyrektor,

Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej

Pan dr Przemysław Chylarecki, Główny Doradca Naukowy MPPL,

Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

Prognozowanie produkcji energii a rzeczywista generacja energii

przez farmy wiatrowe Pan dr Helmut Klug,

Garrad Hassan Deutschland GmbH


15:10 – 15:30

Farmy wiatrowe – ocena wpływu wizualnego i wpływu na krajobraz

– metodologia oceny Pani Eimear O`Connor, Architekt Krajobrazu,

Environmental Resources Management

Wielkoskalowe systemy przechowywania energii

elektrycznej wytworzonej ze źródeł wiatrowych

Pan prof. Jochen Lehmann, Politechnika w Stralsundzie

15:30 – 15:50

Wpływ wytwarzania i wykorzystania energii

na środowisko z perspektywy branży energetyki wiatrowej

Pan Lars Bach Jensen, Policy Analyst, Vestas Windsystems A/S

Farmy wiatrowe Enercon i ich integracja

z siecią elektroenergetyczną Pan Eckard Quitmann,

Enercon GmbH

15:50 – 16:10

Wstępne planowanie jako narzędzie zmniejszania i oceny

wpływu farm wiatrowych na ptaki Pani Birte Hansen,

Environmental Planner, Dong Energy

Certyfikacja projektów wiatrowych Pan Andreas Anders, Manager Projektu,

Germanischer Lloyd WindEnergie

16:10 – 16:30 Dyskusja Dyskusja

16:30 Zakończenie I dnia konferencji

18:45 Podstawienie autobusów pod wejście do hotelu Mazurkas

dla Gości biorących udział w Gala Dinner

19:30 – 00:00 Gala Dinner w Galerii Porczyńskich

Autobusy wracające do hotelu Mazurkas odjeżdżają co 0,5 h od godz. 22:30

7

12.03.2008 – Dzień 2

8:00 – 9:00 REJESTRACJA

PANEL INFRASTRUKTURA

Moderator Pan Grzegorz Górski, Electrabel Polska S.A. i Pan Marek Kulesa,

Towarzystwo Obrotu Energią

PANEL USŁUGI DLA SEKTORA

Moderator Pan Tomasz Wieczorek, Polskie Towarzystwo Certyfikacji Energii

9:00 – 9:20

Integracja turbin wiatrowych z siecią – inteligentne rozwiązania zaopatrzenia w energię elektryczną

Pan Christoph Sowa, Kierownik Projektu, Enertrag AG

Rozwiązania IT dla sektora energetyki wiatrowej

Pan Maciej Chachulski, Business Development Manager, SUN

Microsystems Poland

9:20 – 9:40

Możliwości przyłączeniowe Krajowego Systemu

Elektroenergetycznego w kontekście zamierzeń inwestorów

farm wiatrowych Pan Adam Oleksy,

Kierownik Wydziału Analiz Technicznych, PSE-Operator S.A.

Identyfikacja ryzyk na etapie budowy i eksploatacji farmy

wiatrowej Pan Michał Talarski,

Dyrektor Biura, Marsh Sp. z o.o.

9:40 –10:00 Dyskusja Dyskusja


10:30 – 10:50

Planowane modyfikacje zasad bilansowania źródeł wiatrowych

Pan Tomasz Sikorski, Dyrektor ds. administrowania rynkiem

systemowym PSE-Operator S.A.

Montaż i serwis turbin wiatrowych Pan Mo. Siddiqui,

Manager Sprzedaży, Suzlon Wind Energy A/S

10:50 – 11:10

Bezpieczny poziom penetracji energetyki wiatrowej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym

Pan Robert Rink, Instytut Energetyki Gdańsk

Monitoring środowiskowy i procedura oceny oddziaływania na

środowisko Pan dr Georg Nehls, BioConsult SH

11:10 – 11:30

Dystrybucja dostępu do zasobów rzadkich

Pan prof. Krzysztof Żmijewski, Przewodniczący,

Społeczna Rada Konsultacyjna Energetyki

Handel projektami wiatrowymi – kluczowe aspekty prawne

Pan Maciej Szambelańczyk, Radca Prawny

Wierciński, Kwieciński, Baehr Sp.k.


12:00 – 13:00 LUNCH

8

12.03.2008 – Dzień 2

PANEL EKONOMIA I FINANSE

Moderator Pan Grzegorz Onichimowski, Towarowa Giełda Energii S.A.

PANEL PLANOWANIE

Moderator Pani Katarzyna Michałowska-Knap,

EC BREC IEO Sp. z o.o.

13:00 – 13:20

Zasady finansowania i oceny projektów wiatrowych w ramach

Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Pan dr Lesław Janowicz, Kierownik działu koordynacji zadań

w zakresie naboru wniosków, Instytut Paliw i Energii Odnawialnej

Energetyka wiatrowa w województwie

zachodniopomorskim – szanse i zagrożenia

Pan Norbert Obrycki, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego,

Urząd Marszałkowski

13:20 – 13:40

Czynniki wpływające na ceny praw majątkowych ze świadectw

pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach. Obrót prawami

majątkowymi za pośrednictwem domu maklerskiego.

Pani Iwona Ustach, Członek Zarządu, Dom Maklerski Polonia Net S.A.

Narzędzia niezbędne do optymalizacji mechanizmów

wsparcia OZE w celu maksymalizacji zaufania

inwestorów Pan Oliver Schaefer, Policy Director,

Europejska Rada Energetyki Odnawialnej

13:40 – 14:00 Dyskusja Dyskusja 14:00 – 14:20 PRZERWA NA KAWĘ

14:20 – 14:40

Kluczowe wyzwania dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce

Pan Aleksander Gabryś, Konsultant, Deloitte Business Consulting S.A.

Duńskie doświadczenia z parkami wiatrowymi offshore

Pan Kim Hougaard, Senior Sales Manager, Vestas Offshore A/S

14:40 – 15:00

Ryzyka finansowania energetyki wiatrowej w Polsce kredytem bankowym z punktu widzenia

banku finansującego Pan Tomasz Tomasiak,

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Projektów

Inwestycyjnych, Raiffeisen Bank Polska S.A

Rola urzędu morskiego w procesie inwestycyjnym w obszarach

morskich Pani Hanna Kamrowska,

Specjalista, Urząd Morski w Gdyni

15:00 – 15:20

Dowolność w interpretacji prawa – wpływ na klimat inwestycyjny

Pan Grzegorz Skarżyński, Wiceprezes Zarządu,


Energetyka wiatrowa w planach zagospodarowania województw. Czy potrzebne są nam wytyczne

w zakresie projektowania parków wiatrowych

Pan Marek Buraczyński, Projektant planów zagospodarowania

przestrzennego dla lokalizacji farm wiatrowych w województwie pomorskim

i zachodniopomorskim


16:00 – 16:30 Podsumowanie III Dorocznej Konferencji „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”

Pan Jarosław Mroczek, Prezes PSEW

16:30 Zakończenie II dnia konferencji

9

Patronaty Honorowe

Minister Gospodarki, Waldemar Pawlak

Minister Środowiska, prof. Maciej Nowicki

Ambasador Królestwa Danii w Polsce, Hans Michael Kofoed-Hansen

Patronaty Medialne

10

11

Sponsorzy Sponsor Generalny

Sponsor Główny

Gala Dinner

Torby konferencyjne

Identyfikatory

12

Lunch pierwszego dnia konferencyjnego

Przerwa na kawę

Sprzęt komputerowy dostarcza

Stoiska wystawiennicze

Słowo wstępne

13

Szanowni Państwo,

To już trzecie nasze spotkanie w ramach konferencji organizowanych przez Polskie

Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej. Każdego roku liczba uczestników gwałtownie rośnie.

Oznacza to tylko jak ważnym jest taki doroczny przegląd stanu bieżącego polskiej energetyki

wiatrowej, rozmowa o jej potencjale, zagrożeniach. Jako organizatorzy staramy się tak dobrać

tematy wystąpień, by w jak największym stopniu poszerzyć wiedzę wszystkich uczestników, by

każdemu z Państwa dać coś co go w szczególny sposób interesuje.

Ta trzecia konferencja jest jednak w pewien sposób inna od poprzednich, ale i pewnie od

następnych. Odbywa się bowiem w czasie, gdy ważą się losy sposobu w jaki nasz kraj wpisze się

we wspólnie uzgodnione cele dla Unii Europejskiej – programu 3 x 20%. Dzisiaj już wiemy, że w

projekcie Dyrektywy kraj nasz „dostał” zadanie, by poziom udziału energii ze źródeł odnawialnych

w całości energii pierwotnej wynosił 15%. Ile w tym będzie energii elektrycznej a ile w energii

elektrycznej - energii pochodzącej z turbin wiatrowych właśnie teraz się decyduje. Polskie

Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej już jakiś czas temu przygotowało i opublikowało raport

mówiący o potencjale energetyki wiatrowej w Polsce. Raport przygotowywany był przy przyjęciu

bardzo konserwatywnych założeń. Przypomnę, że wynikiem przeprowadzonych analiz była liczba

13.000 MW w roku 2020 jako absolutnie realnej wielkości mocy do zainstalowania. Z materiałów

jakie dostajemy z Komisji Europejskiej dowiadujemy się, że analizy wykonywane przez unijnych

ekspertów wskazują na wielkość ok. 14.000 MW możliwych do zainstalowania w Polsce do roku

2020. Cieszy nas ta zbieżność spojrzenia, podobny wynik.

Niestety, nie nakłada się to na spojrzenie naszej Administracji. Niezależnie jaka ekipa sprawuje

władzę, słyszymy właściwie tylko o przeszkodach w możliwości realizacji wskazywanych przez

nas celów. Nie widzimy analiz, ale słyszymy liczby. Na kilku konferencjach z udziałem

reprezentantów administracji słyszeliśmy ostatnio o możliwym do realizacji poziomie 6000 MW w

roku 2020. Skąd taka właśnie liczba?

Przypuszczam, że bierze się to stąd, że redukując maksymalnie cele, jakie w ogóle w OZE ma

wypełnić Polska, jednocześnie maksymalizuje się udział biomasy w generacji energii. Dalej

działanie jest już proste. Teoretyczna wielkość energii z biomasy zostawia określone miejsce dla

energetyki wiatrowej w tym planie minimum rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce. Nie ma

niestety podejścia takiego, które pozwalałoby dodać potencjały drzemiące w każdej z technologii.

Takie działanie dałoby wynik dużo wyższy od tego, który ma zminimalizować potencjał polskich

OZE w roku 2020. Dlaczego brak takiego podejścia? Nie wiem. Wiem natomiast, że naszym

wspólnym zadaniem jest przekonywać rządzących do zmiany sposobu postrzegania możliwości

wynikających z budowy OZE. Chcę silnie podkreślić – OZE realizowanych w każdej technologii.

Nasza konferencja dlatego właśnie ma nie tylko edukować, ale i przekonywać wszystkich

nieprzekonanych do rozwiązań i działań prowadzących do maksymalizacji a nie minimalizacji

rozwoju OZE w Polsce w nadchodzących latach. Wierzę, że to spotkanie będzie takim poważnym

krokiem w kierunku zmiany sposobu myślenia wielu.

I jeszcze sprawa ostatnia. Szczególność tej edycji naszych spotkań polega również na tym, że po

raz pierwszy będziemy mogli zaprezentować owoce pracy zespołu pochodzącego z tak różnych

środowisk jak energetyka wiatrowa i ornitolodzy. Jak Państwo pewnie wiecie już prawie rok toczą

się prace nad przygotowaniem dokumentu „Ocena oddziaływania projektowanych farm

14

wiatrowych na ptaki. Wytyczne metodyczne”. Dzisiaj, w czasie naszej konferencji pokażemy

Państwu jak wiele w tym czasie uczyniliśmy, pokażemy dokument, który powinien każdemu z

inwestorów, ale i konserwatorom przyrody czy ekspertom – ornitologom, służyć jako pewnego

rodzaju biblia zachowań w czasie przygotowywania się do realizacji projektu. Dokument ten jest

wynikiem wielu burzliwych dyskusji, jest consensusem obu środowisk. To jego wielka wartość.

Już dzisiaj wspólnie zdecydowaliśmy, by w nieodległym, dwuletnim horyzoncie czasowym

dokonać jego wspólnej weryfikacji, głównie prowadzącej do ograniczenia pewnych działań

sugerowanych w dzisiejszej wersji. Oba środowiska zgodziły się bowiem, że tylko dzięki

empirycznym doświadczeniom prowadzenia monitoringów przed- i poinwestycyjnych możemy

wyciągać jakieś wnioski, pozwalające zmienić teoretyczne zasady.

Szanowni Państwo,

Jestem głęboko przekonany, że w każdej z sesji przez nas przygotowanej znajdą Państwo wiele

interesujących dla siebie wątków. Cieszę się z Waszej obecności. Zapraszam do aktywnego

udziału w obradach. Sygnalizuję również wyjątkowe wydarzenie – w połowie plenarnej sesji

pierwszego dnia konferencji – uroczyście rozpoczniemy (w spektakularny sposób!) pewną ważną

społeczną akcję. Namawiam gorąco do obecności w tym czasie – na pewno będzie warto.

Życzę Państwu owocnych obrad.

Jarosław Mroczek

Prezes Zarządu


15

Spis prelegentów

Lars Bach Jensen Lars Bach Jensen pracuje dla Vestas Wind Systems A/S, Group Government Relations (GGR) jako analityk ds. polityki. GGR śledzi rozwój polityki związanej ze światowym rynkiem energetyki wiatrowej. Lars Bach Jensen posiada 10 – letnie doświadczenie w pracy w duńskiej administracji rządowej, gdzie zajmował się polityką ochrony środowiska i polityką klimatyczną.

____________________________________________________________________ Aleksander Gabryś Doświadczony konsultant w firmie Deloitte Business Consulting. Specjalizuje się w doradztwie strategiczno-operacyjnym dla przedsiębiorstw z sektora energetycznego, ze szczególnym uwzględnieniem sektora energetyki odnawialnej oraz tematyce związanej z wyceną spółek przez rynek kapitałowy. Przygotowuje pracę doktorską na temat zastosowania teorii chaosu deterministycznego do opisu funkcjonowania rynku kapitałowego. Absolwent Szkoły Głównej Handlowej na kierunkach Zarządzanie i Marketing oraz Stosunki

Międzynarodowe (studia ukończone z oceną celującą). Dwukrotnie otrzymał stypendium Fundacji im. Karola Pilarczyka za ponadprzeciętne wyniki w nauce i zaangażowanie polityczno-społeczne oraz był nominowany do stypendium Fundacji im. Lesława A. Pagi. Współautor publikacji: „Metody wyceny spółki – perspektywa klienta i inwestora”, Poltext, Warszawa 2006 oraz „Value Based Management - koncepcja, narzędzia, przykłady”, Poltext, Warszawa 2008 ____________________________________________________________________

dr Andrew Garrad Managing Director, Garrad Hassan Group Limited Prezes Zarządu Garrad Hassan Group Limited (GH). Działalność firmy dotyczy wszystkich aspektów energetyki wiatrowej, od projektowania turbin, poprzez monitoring i zagadnienia związane z sieciami elektroenergetycznymi, po due diligence realizowane na zlecenia banków, a także kwestie związane z polityką energetyczną. Przedsiębiorstwo działa również aktywnie na polu produkcji energii przy pomocy energii fal oraz prądów pływowych. GH zatrudnia ponad 180 specjalistów

w dziedzinie energetyki odnawialnej i pełnił funkcję Bank Engineer dla ponad 12000 MW działających obecnie farm wiatrowych (wartych około 12,000,000,000 $). Firma posiada oddziały w 14 krajach. Oceniliśmy ponad 40 000 MW projektów z zakresu energetyki wiatrowej; dostarczamy uznane w branży oprogramowanie do symulowania turbin wiatrowych I farm wiatrowych. W roku 2000 GH uzyskał nagrodę Królowej w dziedzinie eksportu (Queen’s Award for Export).

16

Dr Garrad jest związany z energetyką wiatrową przez ponad 25 lat. W 1984 r. założył firmę Garrad Hassan. Był przewodniczącym British Wind Energy Association, członkiem zarządu European Wind Energy Association, członkiem Scientific Advisory Committee of NERC działającym na rzecz ustanowienia UK Energy Centre, członkiem zarządu Tyndall Centre (wiodącej brytyjskiej instytucji zajmującej się zmianami klimatu) oraz członkiem zarządu Bristolskiego Centrum Energii Odnawialnej (CSE). Jest dyplomowanym inżynierem, członkiem Institution of Mechanical Engineers oraz członkiem Royal Aeronautical Society. Ukończył studia na uniwersytecie w Oksfordzie, na kierunku Nauki Inżynieryjne. Doktoryzował się w dziedzinie teoretycznej mechaniki płynów. W lutym 2006 r. otrzymał nagrodę Poul la Cour przyznaną przez European Wind Energy Association za wyjątkowe osiągnięcia na polu energetyki wiatrowej. ____________________________________________________________________

Grzegorz Górski CEO w Electrabel Polska S.A., General Delegate SUEZ na Polskę. Od 1992 roku zarządza licznymi spółkami powiązanymi z SUEZ oraz Grupą Electrabel. Prezes Zarządu Towarzystwa Obrotu Energią. Absolwent Politechniki Śląskiej w Gliwicach, doktorat z inżynierii środowiska. Ukończył wiele kursów dokształcających z dziedziny zarządzania (np. INSEAD YMP, CEDEP GMP). Autor lub współautor wielu publikacji zamieszczonych w profesjonalnych czasopismach, a także materiałach konferencji branżowych. Wiek: 46 lat. Żonaty, 3 dzieci.

Zainteresowania: wędkarstwo, narciarstwo. ____________________________________________________________________

Birte Hansen Birte Hansen posiada magisterium z biologii. W ciągu 7 lat kariery zawodowej aktywnie uczestniczyła w zarządzaniu zasobami naturalnymi i planowaniu związanym z raportami w sprawie oddziaływania na środowisko różnych projektów inwestycyjnych, w tym farm wiatrowych. Przygotowywała również plany zarządzania, a także monitoring i ocenę stanu zachowania siedlisk i gatunków.

____________________________________________________________________

dr Grzegorz Iwański Grzegorz Iwański urodzony w 1977 r. w Kielcach. Tytuł zawodowy magistra inżyniera uzyskał w 2003, a stopień naukowy doktora w 2005 roku. Pracownik naukowy w Instytucie Sterowania i Elektroniki Przemysłowej Politechniki Warszawskiej. Zajmuje się układami wytwarzania energii elektrycznej o zmiennej i regulowanej prędkości oraz napędami pojazdów elektrycznych i hybrydowych.

17

dr Lesław Janowicz Doktor inżynier techniki rolniczej, absolwent Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, naukowiec – dydaktyk związąny początkowo z Wrocławiem, obecnie pracuje w Warszawie. Specjalista z dziedziny paliw odnawialnych. Obecnie zatrudniony w Instytucie Paliw i Energii Odnawialnej w Warszawie. Członek Komitetu Technicznego KT 144 przy Polskim Komitecie Normalizacyjnym. Od ukończenia studiów do 2000 r. pracował w Zakładzie Maszynoznawstwa i Techniki Cieplnej Instytutu Inżynierii

Rolniczej wrocławskiego UP. W 2001 r. został zatrudniony na stanowisku adiunkta w IBMER w Warszawie. W latach 2004 - 2006 pracował w Europejskim Centrum Energii Odnawialnej (w strukturze IBMER) na stanowisku specjalisty ds. energetycznego wykorzystania biomasy, kierując także pracami laboratorium bioenergetycznego. Od 2006 roku kieruje Jednostką Certyfikującą Wyroby (pochodzenia naftowego i biopaliwa) w Instytucie Paliw i Energii Odnawialnej, a od roku 2007 dodatkowo Działem Koordynacji Zadań w Zakresie Naboru Wniosków w Instytucji Wdrażającej Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. ____________________________________________________________________

Hanna Kamrowska Hanna Kamrowska Urząd Morski w Gdyni Inspektorat Nadzoru Zabudowy i Zagospodarowania Kwalifikacje zawodowe 1972-1977 Uniwersytet Gdański, tytuł magistra geografii fizycznej; 1988/1989 studium podyplomowe z informatyki – Politechnika Gdańska; 1995 studium specjalne wiedzy o środowisku pod patronatem Polskiego Klubu Ekologicznego w Gdańsku;

Doświadczenie zawodowe: Od 1977 r zatrudniona w Urzędzie Morskim w Gdyni. Od 1996r jako specjalista w Inspektoracie Nadzoru Zagospodarowania i Zabudowy – ds. zagospodarowania obszarów morskich. Do 2003r zajmowałam się ustalaniem warunków zabudowy dla przedsięwzięć lokalizowanych w obszarach morskich, a po zmianie ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej wydawaniem pozwoleń dla sztucznych wysp, konstrukcji, kabli i rurociągów. Zajmuję się opiniowaniem i uzgadnianiem lokalizacji inwestycji w odniesieniu oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Opracowywanie granic portów i przystani morskich i ogłaszanie zarządzeń formalnych.

18

Christian Kjaer Chief Executive, European Wind Energy Association (EWEA) Urodził się w Hilleroed w Danii 6 stycznia 1970. W 1989 roku ukończył w “Nordsjællands Grundskole og Gymnasium” klasę o profilu nauki polityczne. Służbę wojskową odbył w pułku piechoty Royal Life Guards w zamku Rosenborg w Kopenhadze w roku 1990. W 1991 uzyskał dyplom London Scholl of Foreign Trade w Londynie z dziedziny Business Management and Administration, a także dyplom licencjata Copenhagen Business School w Kopenhadze w dziedzinie ekonomii i biznesu (1994). Magisterium w dziedzinie International Business uzyskał w Copenhagen Business School oraz the

Graduate School of International Economics and Finance, Brandeis University w Bostonie, USA (1997). W latach 1996 – 1998 pracował w sekcji polityki duńskiego dziennika Berlingske Tidende w Kopenhadze. Członek duńskiego stowarzyszenia dziennikarzy. W październiku 1998 r. rozpoczął pracę jako ekonomista / doradca ds. polityki w Danish Wind Industry Association w Kopenhadze. W październiku 2001 został oddelegowany na okres roku do pracy w European Wind Energy Association w Brukesli jako doradca ds. polityki (policy advisor). Funkcję dyrektora EWEA ds. polityki (policy director) objął w styczniu 2003. W marcu 2006 został mianowany chief executive European Wind Energy Association. ____________________________________________________________________

Helmut Klug General Manager w Garrad Hassan Deutschland GmbH, posiada 18 – letnie doświadczenie w branży energetyki wiatrowej, w szczególności w zakresie technicznej weryfikacji projektów (due diligence) oraz weryfikacji osiągów projektów. Odpowiedzialny za rynek niemiecki, francuski, turecki oraz obszar Europy Wschodniej. Karierę w Garrad Hassan rozpoczął w roku 2006. Wcześniej pracował na stanowisku Vice Managing Director w DEWI, niemieckim instytucie energetyki wiatrowej, gdzie był odpowiedzialny za techniczną weryfikację projektów, weryfikację pomiarów prędkości wiatru, pomiary wietrzności

oraz analizę mocy turbin. Doktorat z dziedziny fizyki – propagacja dźwięków na zewnątrz. Członek komitetu normy IEC 61400-12-1 Power Performance MT Członek komitetu normy IEC 61400-11 Noise MT

19

prof. Jochen Lehmann Profesor Uniwersytetu Nauk Stosowanych w Stralsundzie, Niemcy Wykształcenie: Uniwersytet w Lipsku, wydział fizyki, ukończony w 1964 roku; Doktorat na politechnice w Ilmenau w zakresie atomowego rezonansu magnetycznego (1984); Zajmuje się fizyką stanu stałego i cienkich błon. Doświadczenie zawodowe: Techniczne zarządzanie produkcją błon fotograficznych oraz taśm magnetycznych, fabryka w Wolfen, 1964 – 1969. Doświadczenie akademickie: wykładowca w Akademii Morskiej Warnemünde/Wustrow, fizyka i mechanika techniczna, 1970 - 1991; od 1991 roku profesor Uniwersytetu w Stralsundzie. Działalność naukowa: Rozwój czujników (temperatury, ultradźwiękowych), interakcje wodoru i stali, wykorzystanie energii odnawialnej, wodór jako nośnik energii. Organizator wielu krajowych i międzynarodowych konferencji, Członek Zarządu niemieckiego Stowarzyszenia na rzecz wodoru i ogniw paliwowych. Autor około 170 publikacji. ____________________________________________________________________

Katarzyna Michałowska-Knap Absolwentka Politechniki Warszawskiej, o specjalizacji meteorologia techniczna. Od 2001 roku pracownik EC BREC/IBMER, w zespole ds. energetyki wiatrowej. Główne obszary działalności to szacowanie zasobów energii wiatru (w szczególności zagadnienia modelowania procesów atmosferycznych) oraz udział w przygotowaniu szeregu dokumentów politycznych i strategicznych dotyczących OŹE w Polsce. W latach 2002-2006 uczestnik kilku projektów finansowanych przez Komisję Europejską z zakresu energetyki wiatrowej oraz ekspert-

ewaluator KE (DGTREN). Od 2006 roku kontynuuje pracę w Instytucie Energetyki Odnawialnej (ECBREC/IEO), gdzie odpowiada za zagadnienia rynku energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz uczestniczy w projekcie POW-WOW, finansowanym przez 6 Program Ramowy UE i dotyczącym szacowania zasobów energii wiatru oraz prognozy produkcji energii dla farm wiatrowych na morzu. ____________________________________________________________________

prof. Władysław Mielczarski Władysław Mielczarski jest profesorem zwyczajnym na Politechnice Łódzkiej. Od września 2006 pełni funkcję Europejskiego Koordynatora ds Energii będąc odpowiedzialnym za rozwój połączeń transgranicznych Niemiec, Polski i Litwy. Jest członkiem European Energy Institute europejskiej grupy doradczej w strategicznych problemach energetyki.

20

Jarosław Mroczek Prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. Prezes Zarządu EPA sp. z o. o. - firmy działającej w obszarach związanych z urządzeniami radionawigacji, automatyki statkowej, łączności satelitarnej i radiokomunikacji. W ostatnich latach skutecznie rozwija nowy sektor energetyki – produkcję energii odnawialnej z elektrowni wiatrowych. Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Certyfikacji Energii. Pomysłodawca Forum Energetyki Wiatrowej, cyklicznych spotkań przedstawicieli władz, operatora systemu i spółek dystrybucyjnych z uczestnikami rynku związanego z energetyką. Ekspert Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki.

____________________________________________________________________ dr Georg Nehls Georg Nehls studiował biologię na Uniwersytecie w Kiel, Niemcy. Specjalizuje się w ornitologii i biologii morza. Od 1998 roku jest dyrektorem pzredsiębiorstwa BioConsult SH. Georg Nehls nadzorował i przeprowadził wiele ocen wpływu na środowisko oraz projektów badawczych dotyczących wpływu energetyki wiatrowej onshore oraz offshore na środowisko.

____________________________________________________________________

Norbert Obrycki Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Urodzony w Szczecinie w 1972 r. Ukończył Instytut Filologii Germańskiej na Uniwersytecie Szczecińskim, jest absolwentem Studium Integracji Europejskiego Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, stypendysta Uniwersytetów w Greifswaldzie, Wiedniu i Berlinie oraz Międzynarodowego Programu Praktyk Parlamentarnych Niemieckiego Bundestagu i Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. Z zawodu tłumacz i nauczyciel akademicki, ostatnio pełnił funkcję Dyrektora Biura Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Pomerania. Działa w wielu międzynarodowych organizacjach i gremiach (m.in. CLRAE, ISE, Komitet Regionów i innych). Członek partii

Platforma Obywatelska od 2006 roku.

21

Adam Oleksy Urodzony w 1974 r. w Olkuszu. Absolwent Technikum Elektronicznego w Sosnowcu. Ukończone: - w 1998 roku studia inżynierskie na Politechnice Śląskiej - w 2001 roku magisterskie studia uzupełniające na Politechnice Warszawskiej. Od października 1997 roku pracownik wydziału Analiz Technicznych i Rozwoju Sieci w PSE S.A. Aktualnie Kierownik Wydziału Analiz Technicznych w Departamencie Sprzedaży i Rozwoju PSE-Operator S.A. Zakres obowiązków związany jest z wydawaniem i uzgadnianiem warunków przyłączenia do sieci

elektroenergetycznej, opracowywaniem projektów umów o przyłączenie oraz analizami technicznymi w zakresie rozpływów mocy czynnych i biernych, poziomów napięć, prądów i mocy zwarciowych, stabilności statycznej i dynamicznej systemu. ____________________________________________________________________

Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu Towarowej Giełdy Energii SA. Ma 44 lata, ukończył studia na Politechnice Warszawskiej, na Wydziale Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej. Przez całe swoje życie zawodowe związany był z branżą informatyczną. Ma duże doświadczenie w zarządzaniu, również strategicznym, dziennikarstwie oraz realizacji nowych projektów. Swoją pracę zawodową rozpoczynał w mediach - najpierw jako zastępca redaktora naczelnego w Tygodniku Studenckim "Politechnik", później "Sztandarze Młodych", a następnie był odpowiedzialny za pierwsze w kraju pismo komputerowe - miesięcznik "Bajtek". Od 1989 r. Grzegorz Onichimowski jest związany

bezpośrednio z branżą IT. Od 1989 do 1991 pracował w Fundacji Edukacji Technicznej i firmie International Service Resources, w której był najpierw dyrektorem ds. handlowych, a następnie Prezesem Zarządu. W latach 1991-2000 pełnił funkcję Prezesa Zarządu IPS Computer Group sp. z o.o. - pierwszej polskiej spółce zajmującej się informatyką "domów", czyli oprogramowaniem wykorzystywanym w domach - rozrywkowym i edukacyjnym. W okresie styczeń 2000-czerwiec 20001 zrealizował pierwszy w branży regionalny projekt konsolidacyjny - CENEGA, a następnie kierował częścią powstałego w drodze konsolidacji holdingu, spółką IM Group. Przed przyjściem do Giełdy Energii SA kierował przedstawicielstwem handlowym Electronic Arts Inc. w Polsce, zajmującej się oprogramowaniem multimedialnym. W 2001 r. został wyróżniony tytułem "Postać rynku IT" w ankiecie wydawnictwa "Lupus".

22

Anna Pasławska Od listopada 2003 roku Dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. Między innymi jest jednym z autorów opracowania „Ocena Strategii Rozwoju Energetyki Odnawialnej oraz kierunki rozwoju energetyki wiatrowej wraz z propozycją działań”, przygotowanego na zlecenie Ministerstwa Środowiska w sierpniu 2005 roku. Jest także Zastępcą Kierownika Działu Nowych Technologii w EPA Sp. z o.o., spółce zajmującej się developingiem projektów wiatrowych, gdzie jest odpowiedzialna m.in.: za procedury środowiskowe.

Specjalizuje się w projektach Wspólnych Wdrożeń. Doradza inwestorom krajowym i zagranicznym w zakresie zatwierdzania projektów jako projekty JI, jak i sprzedaży Jednostek Redukcji Emisji wygenerowanych przez projekty OZE.

Oliver Schaefer Przez wiele lat Oliver Schaefer był doradcą Mechtild Rothe oraz innych członków Parlamentu Europejskiego ds. polityko energetycznej, odpowiedzialnym za wszystkie sprawy związane z tą polityką. W 2003 roku rozpoczął pracę w European Renewable Energy Council jako dyrektor ds. polityki (policy director), odpowiedzialny za całość polityki międzynarodowej. Jego publikacje można znaleźć w międzynarodowych czasopismach oraz książkach. Zanim rozpoczął karierę w Brukseli pracował jako członek sztabu wyborczego jednej z głównych niemieckich partii politycznych. Studiował nauki polityczne i historię współczesną.

____________________________________________________________________

Grzegorz Skarżyński: absolwent SGH, na początku lat 90'tych prezes Agencji Rozwoju Przemysłu. W roku 1997 współzałożyciel Polish Energy Partners SA (PEP), niezależnej firmy energetycznej, która w 2005 zadebiutowała na Giełdzie Papierów Wartościowych. Autor realizowanej od 2004 strategii PEP inwestowania w farmy wiatrowe. Od 2003 roku Wiceprezes PSEW, od 2006 roku niezależny ekspert realizujący projekty w obszarze energetyki, tworzenia nowych przedsięwzięć gospodarczych oraz programów pomocowych UE.

23

Christoph Sowa Lat 42, urodzony w Bytomiu na Górnym Śląsku, żonaty, dwie córki. Po ukończeniu elektrotechnicznej szkoły średniej w Tarnowskich Górach, studia prawa na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach i Wolnym Uniwersytecie w Berlinie (Zachodnim) ze specjalnością prawo antymonopolowe. Aplikacja sędziowska w Wyższym Sądzie Krajowym w Berlinie. Adwokat w kancelarii adwokackiej von Zanthier & Partner, a następnie w kancelarii Becker Büttner Held w Berlinie, gdzie zajmował się doradztwem w zakresie prawa energetycznego dla

podmiotów z branży energetycznej. Od 2005 r. jako dyrektor odpowiedzialny za inwestycje w Polsce w ENERTRAG AG, jednym z czołowych producentów energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Niemczech. Autor licznych artykułów fachowych i referatów na temat prawa energetycznego i energetyki odnawialnej. ___________________________________________________________________

Maciej Szambelańczyk Radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu. Współpracuje z Kancelarią Wierciński, Kwieciński, Baehr Sp.k. Specjalizuje się w prawie energetycznym, prawie spółek, zagadnieniach ładu korporacyjnego. Jest autorem artykułów obejmujących tematyką funkcjonowanie przedsiębiorstw sektorów infrastrukturalnych (energetycznego i wodnokanalizacyjnego). Doradzał licznym przedsiębiorstwom energetycznym (w tym w sektorze energii odnawialnej).

___________________________________________________________________

Michał Talarski Michał Talarski od początku kariery zawodowej zaangażowany jest we współpracę z sektorem budowlanym i energetycznym. Zajmuje się m.in. adaptacją programów ubezpieczeniowych do wymogów FIDIC. Jest również liderem praktyki Construction, specjalizuje się w ryzykach związanych z procesami inwestycyjnymi i w ubezpieczeniach budowlanych. Zajmuje się obsługą firm budowlanych, projektowych, developerskich, zarządzających nieruchomościami itp. oraz wykonuje usługi due dilligence dla kontraktów budowlano – montażowych.

___________________________________________________________________

Tomasz Tomasiak Pracownik Raiffeisen Bank Polska S.A. na stanowisku Zastępcy Dyrektora Departamentu Finansowania Projektów Inwestycyjnych. Od 10 lat realizuje w banku finansowanie projektów inwestycyjnych. Od roku 2005 przeprowadził w banku finansowanie trzech projektów farm wiatrowych metodą ”Project financing”. Absolwent Politechniki Warszawskiej na Wydziale Elektrycznym oraz Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej (MBA).

24

dr Maciej Trzeciak Podsekretarz Stanu, Główny Konserwator Przyrody, Ministerstwo Środowiska

___________________________________________________________________ Dr hab. inż. Krzysztof Żmijewski, prof. Politechnika Warszawska Manager z wyjątkowym doświadczeniem w zakresie strategicznego zarządzania oraz infrastruktury. W latach 1990-2001 praca na wysokich stanowiskach w administracji państwowej (wiceminister budownictwa), agencji rządowej (prezes Krajowej Agencji Poszanowania Energii), największej spółce skarbu państwa (prezes PSE SA) i międzynarodowej firmie telekomunikacyjnej (członek zarządu Polkomtel SA). Obecnie niezależny konsultant, ekspert w zakresie elastycznych

form zatrudnienia, pomysłodawca i koordynator merytoryczny projektu ElaStan Elastyczne Stanowiska Pracy i Ochrona Kapitału Intelektualnego Firm. Ponadto, felietonista i wykładowca (Politechnika Warszawska, KSAP, PJWSTK) oraz Przewodniczący Społecznej Rady Konsultacyjnej Energetyki.

25


prof. Władysław Mielczarski, Koordynator Europejski ds. Energetyki, Dyrektoriat ds. Transportu i Energii

Development of network infrastructureEuropean Commission – DG Energy and Transport

Rynek energii wiatrowej w Polsce, 11-12 marca 2008 1


Prof. Władysław MielczarskiEuropean Coordinator in the Field of Energy



Rozwój OZE jest jednym z głównych celów Unii EuropejskiejEnergia z wiatru jest i będzie jedną z głównych technologii OZENie powinno być przeszkód w przyłączaniu elektrowni wiatrowych do sieci oraz odbioru wyprodukowanej energiiPrzepływ energii produkowanej przez elektrownie wiatrowe to nie tylko problem pojedynczych operatorów, to sprawa wszystkich operatorów dla danego obszaru sterowania i operatorów sieci przesyłowych w Europie

26



Produkcja energii z OZE w I półroczu roku 2007 wynosiła 2,64TWh, z czego z elektrowni wiatrowych 0,227TWh (ARE)Wzrost w porównaniu do I połowy 2006 wynosi 246%, to dużo, ale wciąż mało, aby spełnić nowe cele proponowane przez Unię Europejską – dla Polski udział OZE 15%.Cel dla Polski oznacza produkcję ponad 30TWh rocznie z OZE, czyli ponad 6-krotny wzrostEnergia z OZE musi zostać wprowadzona do sieci bez przeszkód



Konieczne działania dla przyjęcia i przesłania energii z OZE obejmują:Rozwój sieci dystrybucyjnej i przesyłowejNowoczesne metody zarządzania rozpływami w sieciach – obniżenie kosztów bilansowaniaRynek dnia bieżącego i rynek rezerwWspółpraca operatorów sieci dystrybucyjnych i przesyłowychProste i transparentne procedury wydawania warunków przyłączenia

27



Proste i transparentne procedury wydawania warunków przyłączenia to:Łatwo dostępna informacja o możliwych punktach przyłączenia wraz z podaną mocą i ewentualnym kosztem rozbudowy sieci – mapy możliwych przyłączeń powinny być publikowane przez wszystkich operatorówWydawanie warunków przyłączenia na określony czas (np. 2 lata) wraz z koniecznością wpłacenia wadium



Bilansowanie i magazynowanie energii produkowanej z OZEBilansowanie w obszarze sieci dystrybucyjnej – gdzie możliweBilansowanie w sieci przesyłowej w krajowym obszarze sterowaniaBilansowanie w ramach połączonych systemów UCTEMagazynowanie energii w elektrowniach szczytowo-pompowych

28



Projekt - European Wind Energy Study –EWIS - 15 OSP –6/2007 – 10/2009. Główne wskazania projektu:

• Coordinated congestion management– Development of concepts for allocation of transmission rights– Founding of service companies for auctioning and market coupling

• Improvement of system security– Start of system monitoring in Central-Eastern-Europe (08/2007)

• Coordination of transmission system development– Development of transmission system development plans

• Increasing and harmonisation of transparency

• Establishment of platforms for cross-border– Intra-day trading– Reserve markets



29



Appointing European coordinatorsThe Commission appointed 4 European Coordinators to facilitate the completion of the

following projects:For gas:

NABUCCO pipeline.Mr Van Artsen

For electricity:Connection of offshore wind power in Northern Europe (Denmark, Germany and Poland);

Mr Adamovitch

Connection between France and Spain, especially Sentmenat (ES) – Bescanó (ES) –Baixas (FR) line.

Prof. Monti

Power link between Germany, Poland and Lithuania, especially Alytus – Elk (back-to-back station);

Prof. Mielczarski



30





31



PodsumowanieWzrost produkcji energii z OZE jest jednym z priorytetowych celów Unii EuropejskiejElektrownie wiatrowe, to jedna z głównych technologii OZEKonieczne jest uproszczenie procedur wydawania warunków przyłączeń i bilansowaniaNiezbędny jest rozwój sieci dystrybucyjnej i przesyłowej oraz współpraca operatorówBilansowanie powinno odbywać się z warunkach rynkowych – rynek dnia bieżącego i rezerw mocy.

32

33

Dokonania Electrabel, Grupa Suez w energetyce wiatrowej Grzegorz Górski, Prezes Electrabel Polska S.A.

Dokonania Dokonania Electrabel, Grupa SUEZElectrabel, Grupa SUEZw energetyce wiatrowejw energetyce wiatrowej

III Konferencja PSEWIII Konferencja PSEW„„Rynek Energetyki Wiatrowej w PolsceRynek Energetyki Wiatrowej w Polsce

1111--12 marca 200812 marca 2008

Grzegorz GGrzegorz GóórskirskiPrezes ZarzPrezes ZarząąduduElectrabel Polska SAElectrabel Polska SA

III Konferencja PSEW - Electrabel, Grupa SUEZ Marzec 2008 Slajd: 2

Electrabel, Grupa SUEZ: Energetyka odnawialnaElectrabel, Grupa SUEZ: Energetyka odnawialna

Inwestujemy w rozwój różnych form energetyki odnawialnej: fotowoltaiczną, solarno-termalna, fale morskie

Electrabel Moc zainstalowana i w budowie na koniec 2006 SUEZ

32 068 MW Ogółem, w tym: 59 099 MW

5 085 MW Odnawialna, w tym: 11 588 MW

3 898 MW Wodna 10 247 MW

493 MW Biomasa 643 MW

694 MW Wiatrowa 698 MW

34


Electrabel, Grupa SUEZ: Energetyka wiatrowaElectrabel, Grupa SUEZ: Energetyka wiatrowa

690 MW mocy zainstalowanej w istniejących farmach

1100 MW w rozwoju do 2012 roku

akwizycje firm energetyki wiatrowej:

Firma Kraj UdziałElectrabel/SUEZ

MW w eksploatacji MW w rozwoju

Generg Portugalia 42,5% 253 MW 400 MW

La Compagnie du Vent Francja 56,8% 148 MW 6 500 MW

AceaElectrabel Produzione Włochy 50%+1 68 MW b.d.

Ventus Energy Kanada 100% 29 MW 2 000 MW


Plany w PolscePlany w Polsce

Rozwój farm od 3 lat, planowane osiągnięcie poziomu 300 MW w 2012 roku

Rezerwacja i zakup turbin w europejskim przetargu Electrabel

Poza rozwojem własnych, zakup gotowych projektów lub farm

Cel długookresowy: 1500 MW w 2020 roku

Zapraszamy do współpracy!

35

36

37

Nowa Dyrektywa, nowa przyszłość? Christian Kjaer, Dyrektor Zarządzający,

Europejskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej

NOWA DYREKTYWA, NOWA PRZYSZŁOŚĆ?

CHRISTIAN KJÆRCEO, European Wind Energy Association

Ożarów Mazowiecki, 11 marca 2008

SPIS TREŚCI

• Panorama energetyczna UE: dziś

• Zawartość proponowanej Dyrektywy

• Wpływ na OZE– w szczególności na energetykę wiatrową

• Panorama energetyczna UE: jutro

38

• Wysoka zależność od importu energii/ podatność na nieprzewidywalne, ale najprawdopodobniej coraz wyższe ceny

PANORAMA ENERGETYCZNA UE: DZIŚ

• Konkurencja z resztą świata o kończące się zasoby konwencjonalnych paliw

• Niewiarygodne koszty środowiskowe

NADCHODZĄCY KRYZYS ENERGETYCZNY I KLIMATYCZNY

• Do roku 2030 ze względu na zwiększone wykorzystanie paliw kopalnych globalna emisja gazów cieplarnianych może zwiększyć się ponad dwukrotnie

• Raport Sterna szacuje, iż aby uniknąć najgorszych efektów zmian klimatu należy co roku inwestować 1% światowego PKB

• Stwierdza również, iż brak takiego działania grozi obniżeniem PKB o 20% w stosunku do potencjału

CENA BEZCZYNNOŚCI

• Przewiduje się, że do roku 2030import ropy naftowej wzrośnie z poziomu 76% do 88% , podczas gdy gazu ziemnego z 50% do 81%w stosunku do roku 2000

• Na każde 20$ wzrostu w cenie ropy koszt importu gazu dla Europy rośnie o 15 mld € rocznie

• Wzrost ceny ropy w ostatnich latach zwiększył roczny koszt importu gazu w UE o 45 mld €

• Dla porównania, w roku 2006 UE zainwestowała w energetykę wiatrową 9 mld €

39

KRYZYS CZY OKAZJA?

“W okresie rosnących cen ropy naftowej oraz obawy o zmiany klimatu odnawialne źródła energii stanowią okazję, której nie możemy przegapić. Pomogą nam zmniejszyć emisje CO2, wzmocnią nasze bezpieczeństwo dostaw, a także zwiększą zatrudnienie i wzrost w rozwijającym się sektorze wysokich technologii. Jeżeli włożymy wysiłek dziś, Europa będzie liderem w wyścigu w kierunku gospodarki o niskim zapotrzebowaniu na węgiel, której nasza planeta tak bardzo potrzebuje"

Komisarz ds. energii Andris Piebalgs23. stycznia 2008

PAKIET ENERGETYCZNY I KLIMATYCZNY: 23/ 01/ 08 EC

Propozycja nowelizacji Dyrektywy ws. handlu emisjami (ETS)

Propozycja związana ze wspólnymi działaniami na rzecz wypełnienia celu WE dotyczącego redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorach nie objętych EU ETS

Propozycja Dyrektywy w sprawie promocji wykorzystania energii odnawialnej

40

0%

25%

50%

75%

100%

B BG CZ DK D EE IRL GR E F I CY LV LT L H M NL A PL P RO SI SK FIN S GB

CELE UE W ZAKRESIE OZE NA ROK 2020

Ogólne cele krajowe dla udziału energii z OZE w końcowym zużyciu energii w roku 2020

Cel na 2020Udział energii z OZE w 2005

Źródło: Projekt Dyrektywy Komisji Europejskiej w sprawie promocji wykorzystania energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych

20%

PROJEKT DYREKTYWY OZE AUTORSTWA KE (I)

Wyznaczenie celu dla UE na poziomie 20% udziału energii z OZE w roku 2020 w porównaniu z 8,5% dziś

Zróżnicowane wiążące cele krajowe

Krajowe Plany Działań do marca 2010• Wyznaczenie celów dla udziału OZE w sektorach

energetycznym, transportu oraz ogrzewania i chłodzenia,

• Opis środków podjętych do osiągnięcia tych celów

Osobny cel dla wzrostu udziału biopaliw w sektorze transportu o 10%

41

PROJEKT DYREKTYWY OZE AUTORSTWA KE (II)

Trajektoria wskaźnikowa – cele pośrednie na ścieżce do roku 2020

• Cel niewypełniony

• Cel wypełniony

Państwo Członkowskie będzie musiało wprowadzić w życie w ciągu roku dodatkowe działania aby powrócić na ścieżkę

Państwo Członkowskie uzyska prawo umożliwienia krajowym wytwórcom energii z OZE sprzedaży zbywalnych certyfikatów –świadectw pochodzenia– do Państw Członkowskich pozostających w tyle

• Państwa Członkowskie będą mogły ograniczyć handel

PROJEKT DYREKTYWY OZE AUTORSTWA KE (II)

Zwolnienie dla wielkoskalowych instalacji OZE w budowie nie ukończonych przed 2020• Będą wliczać się do celów krajowych, jeżeli ich

budowa rozpocznie się do roku 2016 i zostaną oddane do użytkowania do roku 2022

Państwa Członkowskie będą musiały podjąć inne kroki, by zwiększyć rozwój OZE• Usprawnienie procedur autoryzacji nowych instalacji

OZE• Zapewnienie wytwórcom energii z OZE dostępu do

sieci elektroenergetycznej

42

WiatrOffshore

3%0%

11-14%1.8-4.5%

WKŁAD ENERGETYKI WIATROWEJ W WYPEŁNIENIE CELU 20%

OZE 8.5%

Dziś 2020

20%

Energia el. 15% 35%

Energetyka wiatrowa będzie miała największy udziałw ogromnym zwiększeniu produkcji czystej energii

• 2020: aby wypełnić cel 20% dla OZE potrzeba około 35% energii elektrycznej z OZE

• Dziś: 15%, w tym 10% z dużych elektrowni wodnych i 3% z wiatru

• Nie licząc dużych elektrowni wodnych udział energii elektrycznej z OZE musi wzrosnąć z 5% do około25%w ciągu 14 lat (w zależności od zapotrzebowania na energię)

• Od 3% (50 GW) do 11-14% (180 GW) energetyki wiatrowej w roku 2020 (w zależności od zapotrzebowania na energię w roku 2020)

• Udział offshore w pokryciu zapotrzebowania UE na energię do roku 20201:: od 1.8% (20 GW) do 4.5% (50 GW)

• Bez energetyki wiatrowej offshore nie uda się osiągnąć celu

• Bez infrastruktury nie uda się osiągnąć celu

ILE ENERGII ELEKTRYCZNEJ Z OZE? ILE ENERGETYKI WIATROWEJ ONSHORE ORAZ OFFSHORE?

1 Scenariusz bazowy KE: zapotrzebowanie na energię w UE(2020): 4163.7 TW/ h

43

NOWE MOCE W UE W LATACH 2000-2007

-

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

MW

GAZ ZIEMNY WIATR WĘGIEL OLEJ OPAŁOWY DUŻE ELEKTROWNIE WODNEBIOMASA ENERGETYKA JĄDROWA Inne

WZROST MOCY ZAINSTALOWEJ NETTO W UE 2000-2007

76,641

46,856

2,299 1,655 1,795-5,871-14,385-11,027

-20,000

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

GAZ

ZIEM

NY

WIA

TR

WĘG

IEL

OLE

J O

PAŁ.

DUŻE

EL.

WO

DN

E

BIO

MAS

A

EN

. JĄ

DR

.

Inne

Wzrost mocy zainstalowanej netto w UE 2000-2007

44

ENERGETYKA JĄDROWA I WIATROWA – PIERWSZYCH 16 LAT

Źródło: IAEA, EWEA

Energetyka jądrowa 1961-1976 – Energetyka wiatrowa 1991-2006

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

100,000

19611991

19621992

19631993

19641994

19651995

19661996

19671997

19681998

19691999

19702000

19712001

19722002

19732003

19742004

19752005

19762006

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

45,000

50,000

EWI rocznie (MW) EJ rocznie (MW) EWI łącznie (MW) EJ łącznie (MW)

NIEMCY, HISZPANIA I DANIA: UDZIAŁ W RYNKU UE

2,74

0

3,81

5

5,23

4

4,27

2

4,11

2

3,59

5

3,84

0

5,19

2

469

613

739

1,23

8

1,72

7

2,60

8

3,75

2

3,36

2

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Źródło: EWEA

Niemcy, Hiszpania, Dania Reszta UE

45

ENERGETYKA WIATROWA W UE(2006 – 2030) ORAZ UDZIAŁ W WYTWARZANIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ

47.276.5

112.5145 164.8 180

12

35

74.5

120

3.50.878

0

50

100

150

200

250

300

350

2006 2010 2015 2020 2025 2030

GW

Onshore Offshore

3%5%

12%

8%

16%

21%

Niemcy

Dania

Hiszpania

Źródło: EWEA

POLSKA– ATRAKCYJNY RYNEK I POTENCJAŁ WZROSTU

Źródło: EWEA

27

1000

153276

8363630

200

400

600

800

1000

1200

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2010

Moc zainstalowana ogółem (MW)

46

POLSKA– ATRAKCYJNY RYNEK I POTENCJAŁ WZROSTU

" Choć rynek zielonych certyfikatów został ustanowiony tylko do roku 2010, oczekuje się jego rozszerzenia na dalsze lata, gdyż rząd skupia się na energetyce wiatrowej w celu wypełnienia swoich celów na lata 2010 oraz 2020. Dlatego też ten rynek będzie motorem wzrostu w Europie Wschodniej, osiągając 37% z 6,700 MW , które zostaną zainstalowane w regionie do roku 2015. "

European Wind Power Markets and Strategies, 2007–2015Emerging Energy Research, czerwiec 2007

Produkcja energii offshore (TWh)Moc zainstalowana offshore ogółem

Offshore w2020?:• Średnioroczny wzrost onshore w UE 1992-2006: 33.4%• Offshore w 2020 przy at 33.4% stopie rocznego wzrostu: 49.350 MW

POTENCJAŁ ENERGETYKI WIATROWEJ(SCENARIUSZ BAZOWY)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

GW

0

100

200

300

400

500

600

TWh

Produkcja energii onshore (TWh)Moc zainstalowana onshore ogółem

47

KORZYŚCI PŁYNĄCE ZE SCENARIUSZA 180 GW –W TYM 35 GW OFFSHORE – W ROKU 2020

• 220 Mt emisji CO2 rocznie mniej

• Zaoszczędzony roczny koszt CO2 (20€ / tCO2): 4.4 mld €

• Zaoszczędzony roczny koszt paliw(48$ / baryłkę ropy): 12 mld €

• Zaoszczędzony roczny koszt paliw(48$ / baryłkę ropy ): 18 mld €

• Zaoszczędzony koszt paliw: 25mld € przy €/ $=1.00

CZAS MA KLUCZOWE ZNACZENIE

Parlament Europejski i Rada muszą przetworzyć tekst i dojść do ostatecznego porozumienia w kwestii treści Dyrektywy• Procedura może trwać ponad rok

Cel 20% udziału OZE zostanie wypełniony tylko wówczas, gdy przepisy zostaną przyjęte na czas

Szybka legislacja jest elementem kluczowym pozwalającym uniknąć niepewności na rynku w okolicach roku 2010 (koniec obowiązywania Dyrektywy RES-E)

Państwa Członkowskie i europosłowie grają krytyczną rolę:Dyrektywa musi zostać przyjęta jak najszybciej

48

• Heavy reliance on imports/ vulnerability to unpredictable but most likely higher prices

• Competition with rest of the world for the depleting conventional fuels

• Unbelievable environmental cost

Bezpieczeństwo dostaw

Konkurencyjność

Trwałość

PANORAMA ENERGETYCZNA UE: JUTRO

WIELKA OKAZJA

Dziękuję bardzo za uwagęLiczę na spotkanie na przyszłych imprezach EWEA

EWEC 200831 marca - 3 kwietnia

Bruksela, Belgia

49

Bariery środowiskowe w rozwoju energetyki wiatrowej dr Maciej Trzeciak, Podsekretarz Stanu, Główny Konserwator Przyrody,

Ministerstwo Środowiska

Bariery środowiskowe w rozwoju energetyki wiatrowej

Główny Konserwator PrzyrodyPodsekretarz Stanu w Ministerstwie ŚrodowiskaDr Maciej Trzeciak

Procedowanie z naruszeniami prawa wspólnotowego:

2 etapy procedowania z naruszeniami:Wezwanie do usunięcia naruszenia,Uzasadniona opinia;

Ewentualna skarga Komisji Europejskiej do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości;

Polska:3 Wezwania do usunięcia naruszenia,3 Uzasadniona opinia,1 skarga do ETS –Dyrektywa „Ptasia”,+ sprawa obwodnicy Rospudy (Wezwanie, Uzasadniona opinia, Skarga do ETS) – z racji swojej specyfiki pominięta w niniejszej prezentacji.

50

NARUSZENIE 2006/2281

Uzasadniona opinia Komisji Wspólnot Europejskich

niezgodność polskiego prawodawstwa z przepisami dyrektywy Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne,

OddziaOddziałływanie na ywanie na śśrodowisko rodowisko przyrodniczeprzyrodnicze

OddziaOddziałływanie na ptaki i ywanie na ptaki i nietoperze:nietoperze:

•• ŚŚmiertelnomiertelnośćść w wyniku kolizjiw wyniku kolizji•• Utrata siedlisk w wyniku Utrata siedlisk w wyniku

fizycznego zajfizycznego zajęęcia terenucia terenu•• Zmiany rozmieszenia i Zmiany rozmieszenia i

zachowania populacji zachowania populacji spowodowane dziaspowodowane działłaniem aniem sisiłłowniowni

Zniszczenie siedlisk Zniszczenie siedlisk przyrodniczych oraz przyrodniczych oraz siedlisk gatunksiedlisk gatunkóów row rośślin i lin i zwierzzwierząąt,t,

Zaburzenie krajobrazu.Zaburzenie krajobrazu.

51

ŚŚmiertelnomiertelnośćść w wyniku kolizjiw wyniku kolizji

Czynniki ryzyka:Czynniki ryzyka:•• liczebnoliczebnośćść ptakptakóów (w (żżerowiska, trasy erowiska, trasy

migracji),migracji),•• liczba wiatrakliczba wiatrakóów,w,•• widocznowidocznośćść (kolor wiatraka, warunki (kolor wiatraka, warunki

pogodowe).pogodowe).

Zmiany rozmieszenia i zachowania populacji Zmiany rozmieszenia i zachowania populacji spowodowane dziaspowodowane działłaniem sianiem siłłowniowni

Zmiany w sposobie wykorzystania terenu przez ptaki Zmiany w sposobie wykorzystania terenu przez ptaki •• tereny przylegajtereny przylegająące do elektrowni sce do elektrowni sąą ssłłabiej abiej

wykorzystywane jako miejsca wykorzystywane jako miejsca żżerowania, odpoczynku i erowania, odpoczynku i gniazdowania nigniazdowania niżż tereny bardziej oddalonetereny bardziej oddalone

Efekt fizycznej bariery na trasie wEfekt fizycznej bariery na trasie węędrdróówek ptakwek ptakóóww•• tereny korzystne do lokalizowania tereny korzystne do lokalizowania

farm wiatrowych czfarm wiatrowych częęsto pokrywajsto pokrywająąsisięę z trasami wz trasami węędrdróówek ptakwek ptakóów, w, np. pas wybrzenp. pas wybrzeżża oraz doliny a oraz doliny dudużżych rzek.ych rzek.

52

WpWpłływ na siedliska przyrodnicze oraz yw na siedliska przyrodnicze oraz gatunki rogatunki rośślin i zwierzlin i zwierząątt

Fizyczne zajFizyczne zajęęcie powierzchni siedlisk cie powierzchni siedlisk przyrodniczych przez konstrukcje przyrodniczych przez konstrukcje wiatrakwiatrakóóww

Zniszczenie siedlisk w trakcie budowy Zniszczenie siedlisk w trakcie budowy (drogi dojazdowe, zaplecze techniczne, (drogi dojazdowe, zaplecze techniczne, wykopy)wykopy)

Murawy bliźniczkowe w Dolinie Warty

Zaburzenie krajobrazuZaburzenie krajobrazu

Uwarunkowania wpUwarunkowania wpłływu elektrowni ywu elektrowni na krajobraz:na krajobraz:

•• elementy konstrukcji elektrowni elementy konstrukcji elektrowni (wysoko(wysokośćść, liczba maszt, liczba masztóów, kolor)w, kolor)

•• uksztaukształłtowanie terenu (rtowanie terenu (róówninne, wninne, pagpagóórkowate)rkowate)

•• uużżytkowanie terenu (tereny rolnicze, ytkowanie terenu (tereny rolnicze, lasy, tereny poprzemyslasy, tereny poprzemysłłowe).owe).

53

Obszary szczegObszary szczegóólnie wralnie wrażżliwe na liwe na wpwpłływ energetyki wiatrowejyw energetyki wiatrowej

Obszary chronione na podstawie Obszary chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody:ustawy o ochronie przyrody:

•• Parki narodowe i rezerwaty przyrodyParki narodowe i rezerwaty przyrody•• Obszary Natura 2000Obszary Natura 2000•• Parki krajobrazowe i Obszary Chronionego Parki krajobrazowe i Obszary Chronionego

KrajobrazuKrajobrazu

Ocena OddziaOcena Oddziałływania na ywania na ŚŚrodowiskorodowisko

W przypadku farm wiatrowych o mocyW przypadku farm wiatrowych o mocy > 100 > 100 MW, lub instalacji planowanych w obszarach MW, lub instalacji planowanych w obszarach morskich morskich –– zawsze wymagany jest raport OOzawsze wymagany jest raport OOŚŚ, , gr. Igr. I

W przypadku instalacji o caW przypadku instalacji o całłkowitej wysokokowitej wysokośści > ci > 30 m 30 m –– raport jest fakultatywny (moraport jest fakultatywny (możże bye byććwymagany m. in. w zwiwymagany m. in. w zwiąązku z usytuowaniem zku z usytuowaniem przedsiprzedsięęwziwzięęcia w poblicia w pobliżżu lub na terenie u lub na terenie obszarobszaróów chronionych), gr. IIw chronionych), gr. II

W przypadku inwestycji o wysokoW przypadku inwestycji o wysokośści < 30 m ci < 30 m raport moraport możże bye byćć wymagany jewymagany jeżżeli jest eli jest podejrzenie, podejrzenie, żże moge mogąą miemiećć znaczznacząący, negatywny cy, negatywny wpwpłływ na obszar Natura 2000, gr. III yw na obszar Natura 2000, gr. III

54

Art. 33 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody Art. 33 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody --jedyne ograniczenie obowijedyne ograniczenie obowiąązujzująące na ce na

obszarach N2000obszarach N2000

Na obszarach Natura 2000 zabrania siNa obszarach Natura 2000 zabrania sięępodejmowania dziapodejmowania działłaańń, kt, któóre mogre mogąąw w znaczznacząącycy spossposóób pogorszyb pogorszyćć stan siedlisk stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunkprzyrodniczych oraz siedlisk gatunkóów row rośślin i lin i zwierzzwierząąt, a takt, a takżże w znacze w znacząący sposcy sposóób wpb wpłłynynąćąćnegatywnie na gatunki, dla ktnegatywnie na gatunki, dla któórych ochrony rych ochrony zostazostałł wyznaczony obszar Natura 2000, z wyznaczony obszar Natura 2000, z zastrzezastrzeżżeniem art. 34eniem art. 34

Projekt kaProjekt każżdej inwestycji, ktdej inwestycji, któóra mora możże wpe wpłływaywaćć na na obszar Natura 2000 musi byobszar Natura 2000 musi byćć oceniony pod oceniony pod kkąątem tego wptem tego wpłływuywu

Obszar stosowania wObszar stosowania włłaaśściwej oceny art. ciwej oceny art. 6(3) DS6(3) DS

obszary Natura 200 przekazane do KE od obszary Natura 200 przekazane do KE od 2004 r. do sierpnia 2007r.:2004 r. do sierpnia 2007r.:

•• 364 SOO = 8,95% 364 SOO = 8,95% cacałłkowitej kowitej powierzchni powierzchni kraju kraju (8,11% powierzchni l(8,11% powierzchni ląądowej kraju)dowej kraju)

•• 124 OSO = 15,62% powierzchni 124 OSO = 15,62% powierzchni kraju (14,08% kraju (14,08% powierzchni lpowierzchni ląądowej kraju)dowej kraju)

•• Potencjalne obszary Natura 2000Potencjalne obszary Natura 2000

55

Stan sieci Natura 2000Stan sieci Natura 2000

480 obszarów Natura 2000 = 18,27% całkowitej powierzchni kraju

(16,81% powierzchni lądowej kraju)

Zasady oceny oddziaZasady oceny oddziałływania na obszary ywania na obszary Natura 2000Natura 2000

Ocena z punktu widzenia celOcena z punktu widzenia celóów ochrony obszaru w ochrony obszaru Natura 2000 (w tym integralnoNatura 2000 (w tym integralnośćść obszaru)obszaru)

Ocena zgodnie z zasadOcena zgodnie z zasadąą przezornoprzezornośścici•• wwąątpliwotpliwośści musza byci musza byćć interpretowane na korzyinterpretowane na korzyśćść

ochrony ochrony śśrodowiska, a nie na korzyrodowiska, a nie na korzyśćść inwestycjiinwestycji

Ocena wpOcena wpłływu samej inwestycji oraz w ywu samej inwestycji oraz w powipowiąązaniu z innymi planami lub projektamizaniu z innymi planami lub projektami

56

57

Farmy wiatrowe – ocena wpływu wizualnego i wpływu na krajobraz – metodologia oceny

Eimear O`Connor, Architekt Krajobrazu, Environmental Resources Management

Delivering sustainable solutions in a more competitive world

Farmy WiatroweOcena wp ływu wizualnego i wp ływu na krajobraz

Elektrownie wiatrowe – wpływ na krajobrazMetodologia oceny


Ocena Oddziaływania na Środowisko

• Proces identyfikacji, przewidywania i oceny kluczowych efektów środowiskowych projektu

• Dokonywana w celu zmniejszenia potencjalnego negatywnego wpływu na środowisko na etapie projektu, dostarcza informacji do procesu podejmowania decyzji

• Ocena wpływu na krajobraz oraz wpływu wizualnego stanowi bardzo ważną część OOŚ

58


Ocena wp ływu wizualnego i wp ływu na krajobraz

Strukturalna ocena

• Efektów krajobrazowych:Fizycznych zmian w krajobrazie, jego charakterze i postrzeganej wartości

• Efektów wizualnych:Zmiany w dostępności widoków oraz walorów krajobrazowych


Proces oceny wp ływu wizualnego i wp ływu na krajobraz

Ocena zakresu efektów krajobrazowych i wizualnych

Baseline Study – istniejące zasoby wizualne i krajobrazowe

Ocena czułości odbiorców krajobrazu

Minimalizacja wpływu – lokalizacja i układ farm wiatrowych

Ocena skali zmian

Ocena oddziaływania

Prezentacja wyników

Konsultacje, rewizja i monitoring

OP

INIE

ZW

RO

TNE

59


Ocena zakresu efektów wizualnych i krajobrazowych

Wstępna ocena:

• Przyrody i krajobrazu, które mogą ulec zmianie pod wpływem inwestycji

• Najważniejszych efektów – wyznaczone elementy krajobrazu lub panoramy

• Możliwe narzędzia minimalizacji – wybór lokalizacji / układu farmy wiatrowej


Studia Baseline istniejących zasobów krajobrazowych i wizualnych

• Identyfikacja strefy oddziaływania wizualnego (ZVI)

60



• Opis charakteru krajobrazu, jego wartości i stanu

Charakter krajobrazu, badanie w promieniu 30km

Lokalny charakter krajobrazu w lokalizacji farmy wiatrowej



• Wybór punktów obserwacji do oceny oddziaływania wizualnego

61



• Identyfikacja określonych elementów krajobrazu, na które inwestycja może miećwpływ


Minimalizacja wp ływu – krajobrazowe projektowanie farm wiatrowych• Lokalizacja

Uwarunkowana względami technicznymi, praktycznymi i ekonomicznymi

• Układ- Elementy farmy wiatrowej- Odniesienie do cech i charakteru krajobrazu- Odniesienie do odbiorców wizualnych

62


Minimalizacja wp ływuLokalizacja i układ farm wiatrowych

Mapa ograniczeń środowiskowych

• Ograniczenia środowiskowe zidentyfikowane jako strefy buforowe

• Do 50m dla

• cieków wodnych• obszarów leśnych• ścieżek


Minimalizacja wp ływuLokalizacja farm wiatrowych• W celu zmniejszenia ogólnego

oddziaływania wizualnego na terenach o czułym krajobrazie należy rozważyć niżej położone obszary

• Należy rozważyć lokalizacje w pobliżu budowli o charakterze przemysłowym, dla których farma wiatrowa będzie stanowićrównowagę wizualną

• Należy rozważyć akceptowalnośćestetyczną farmy wiatrowej w pobliżu siedliska o charakterze miejskim

63


Minimalizacja wp ływuUkład farmy wiatrowej• Układ liniowy lub przestrzenny z

równomiernymi odstępami pomiędzy turbinami jest preferowany w przypadku krajobrazów o uporządkowanym lub geometrycznym charakterze

• Nieregularne rozmieszczenie jest korzystne w przypadku krajobrazów zmiennych lub o nieregularnym charakterze

• Mniejsza liczba większych turbin może zmniejszyć zakres wizualny układu


Czu łość krajobrazu / odbiorcy na zmiany

Krajobraz Odbiorca

Wysoka czułość

Niska czułość

Wybrane krajobrazy o wyjątkowo pięknych cechach naturalnych

Krajobrazy zdegradowane lub przemysłowe

Odbiorcy wystawieni na ciągły widok -mieszańcy

Odbiorcy wykazujący przelotne zainteresowanie otoczeniem -podróżnicy

64


Skala zmian w krajobrazie

• Skala zmian w krajobrazie –zakres widzialności w każdym miejscu krajobrazu

• Zależy od topografii i ochronnego działania roślinności i budynków

30 km strefa oddziaływania wizualnego:

Szczyty turbin


Skala zmian w krajobrazie - fotomontaże

Siatka

Fotomontaż

65


Znaczenie oddziaływania

• Aby ocenić znaczenie oddziaływania należy rozważyć czułośćkrajobrazu/odbiorcy w związku z oczekiwanąskalą zmian wynikających z realizacji inwestycji

Znaczenie oddziaływania wizualnego oraz na krajobraz


Prezentacja wyników

• Omówienie kontekstu planistycznego i prawnego• Opis zastosowanej metodologii• Zakres oceny• Przejrzysty opis elementów inwestycji ważnych z punktu

widzenia oceny oddziaływania na krajobraz oraz oddziaływania wizualnego

• Systematyczna identyfikacja potencjalnych efektów• Środki służące do walki z negatywnymi efektami• Staranna prognoza skali oddziaływania• Rozsądne kryteria oraz ocena znaczenia oddziaływania

66


Konsultacje, rewizja i monitoring

• Konsultacje społeczne

• Rewizja oceny oddziaływania na krajobraz oraz oddziaływania wizualnego

• Monitoring oraz działania minimalizujące oddziaływanie

67

Wpływ wytwarzania i wykorzystania energii na środowisko z perspektywy branży energetyki wiatrowej

Lars Bach Jensen, Policy Analyst, Vestas Windsystems A/S

24 February 2008

Wpływ wytwarzania i wykorzystania energii na środowisko z perspektywy branży energetyki wiatrowejKonferencja PSEW, 11-12 marca 2008Lars Bach Jensen, Group Government Relations, Vestas

Page 2

Stoimy przed globalnym wyzwaniem energetycznym

68

Page 3

Zapotrzebowanie na energię

Dylemat zmiany klimatu:

Poziom

Czas

Więcej energiiMniej emisji CO2

Emisje CO2

Page 4

Porównując wpływ na środowisko różnych źródeł energii należy zrównoważyć wątpliwości…

69

Page 5

Wpływ na przyrodę

Ptaki: najważniejsze przyczyny wywoływanej co roku przez człowieka śmiertelności, tylko w USA, to:

Koty: do 1 miliarda ptaków zabitych co roku;

Szklane okna: 100 do ponad 900 milionów ptaków zabitych co roku;

Linie energetyczne: 10,000 do174 milionów ptaków (w tym średnio 1000 drapieżników, takich jak jastrzębie, orły, sokoły, sowy) zabitych co roku;

Farmy wiatrowe: kilkaset ptaków zabitych co roku.

Page 6

Hałas i efekty wizualne

Które rozwiązanie preferujesz?

70

Page 7

Zanieczyszczenie

Energetyka wiatrowa jest czysta i NIE:

Powoduje emisji smogu i ozonu;

Powoduje emisji pyłów i sadzy;

Powoduje kwaśnych deszczy;

Uwalnia rtęci do środowiska.

Page 8 Źródło: IPCC, 2007

Znaczenie zmian klimatu

71

Page 9

”Globalne ocieplenie uderzy w nas poprzez wodę”

Źródła: IPCC, 2007 oraz DHI, 2007

Zużycie wody na potrzeby wytwarzania energii

Page 10

Zużycie wody na MWh energii elektrycznej wytworzonej w różnych źródłach energii

Rodzaj elektrowniŚrednie zużycie wody

(litrów/MWh)

Wiatrowa 1

Gaz ziemny 1 000

Węglowa 2 000

Jądrowa 2 500

Olejowa 4 000

Wodna 68 000

Biomasa 178 000

Źródło: DHI, 2007

72

Page 11

Trwałość

Czysty wzrost gospodarczy

Dobrobyt chroni

środowisko

Podwójne korzysći

Czysta energia

Ochrona przyrody

Page 12

Lokalne korzyści gospodarcze z wytwarzania energiiOdsetek wpływów z elektrowni zatrzymywanych w regionie

Żródło paliwa

Źródło urządzeń

100% własne

100% importu

50/50

100% importu

50/50100% własne

40%Wiatr

15%Węg.

3%Gaz

100%W.

100%Wg.

100%Gaz

40%Wiatr

29%Węg.

19%Gaz

40%Wiatr

43%Węg.

35%Gaz

100%Wiatr

73%Węg.

68%Gaz

70%Wiatr

44%Węg.

35%Gaz

100%Wiatr

86%Węg.

84%Gaz

70%Wiatr

58%Węg.

51%Gaz

70%Wiatr

71%Węg.

68%Gaz

Źródło: National Renewable Energy Laboratory (NREL); analiza McKinsey (2006)

PRZYKŁAD USA

DEMONSTRACYJNY

Znacząca przewaga EWI

73

Page 13

Wpływ farm wiatrowych na zatrudnienie

* Full time equivalent – odpowiednik pełnego etatu

Źródło: Renewable Energy Vermont; Strom Thurmond Institute: McKinsey (2006)

Development i montaż

Funkcjonowanie i obsługa

Vermont, USA

228 MW onshore

Północna Karolina, US A

480 MW offshore

3,300 FTE* lat6,900 FTE* lat

PRZYKŁAD

500 miejsc pracy na 5 lat


1,900 miejsc pracy na 2 lata


Page 14

Aby zakończyć – i rozpocząć dyskusję

1. Makro: Należy pamiętać, dlaczego wybieramy OZE

2. Makro: Zmiana klimatu to nasz główny problem – także w kontekście środowiska i przyrody

3. Mikro: Odpowiednia lokalizacja może chronić przyrodę

4. Mikro: Dobre OOŚ chronią przyrodę

5. Potrzebujemy zarówno makro, jak i mikro – ale makro ma większy wpływ na środowisko i przyrodę

74

Page 15

Wiatr nigdy się nie wyczerpie

75

Wstępne planowanie jako narzędzie zmniejszania i oceny wpływu farm wiatrowych na ptaki

Birte Hansen, Environmental Planner, Dong Energy

Wstępne planowanie jako narzędzie zmniejszania i oceny wpływu farm wiatrowych na ptaki

Trzecia Doroczna Konferencja PSEW „Rynek Energetyki Wiatrowej w Polsce"

Panel: Środowisko

Warszawa 11.03.2008

Birte Hansen, Environmental Planner

DONG Energy, Dania

Plan prezentacji

Przegląd obecnego i przyszłego rozwoju energetyki wiatrowej – Dania i PolskaSposoby przygotowywania projektów – podejście indywidualne i podejście strategicznePrzykład podejścia strategicznego w Danii – przyszłe farmy wiatrowe offshoreOkreślenie zakresu OOŚ - scopingMinimalizacja negatywnego oddziaływaniaMonitoringZalecenia i wyzwania

76

DONG Energy i energetyka wiatrowa

DONG Energy jest operatorem farm wiatrowych w północnej Europie: w Danii, w Norwegii, w Polsce, w Wielkiej Brytanii oraz we Francji

RynekFarmy wiatrowe w eksploatacji

Moc zainstalowana(MW) Liczba turbin

Dania 428 510

Norwegia 4 3

Grecja 19 31

Wielka Brytania 135 55

Francja 9 7

Polska 31 17

Łącznie 626 MW 623

Kraje, w których DONG Energy posiada farmy wiatrowe

DONG Energy: projekty wiatrowe w przygotowaniu (2008)

Rynki kluczowe

<10 MW <50 MW >50 MW

Rynki

Wielkość farm wiatrowych

Karnice –pozwolenie na budowę 02 2008

Projekty w fazie przygotowania: od wstępnego rozpoznania możliwości do etapu pozyskiwania pozwolenia na użytkowanie

77

Energetyka wiatrowa w Danii i w Polsce: stan obecny

5

Moc zainstalowana (MW)

2008 2010* 2025*Dania 3125 - 6000Polska 208 2000 -

* Plany rządowe

W Polsce nastąpi dynamiczny wzrost liczby farm wiatrowych

Niewłaściwa lokalizacja potencjalny niekorzystny wpływ na ptaki

Właściwe planowanie oraz wstępne planowanie: sposób minimalizacji potencjalnego wpływu poprzez odpowiedni dobór lokalizacji

Wyzwania na przyszłość: rozwój farm wiatrowych + minimalizacja wpływu na ptaki

78

Wybór lokalizacji dla farm wiatrowych

We wstępnej fazie przygotowania projektu: ocena prawdopodobieństwa niekorzystnego wpływu w oparciu o istniejące informacje

W idealnych okolicznościach powinna być dokonana w sposób strategiczny* podejścia indywidualnego

Zebranie informacji koniecznych do zidentyfikowania lokalizacji, w których wpływ na ptaki jest nieznaczny

Priorytyzacja tych lokalizacji pod inwestycje

Solidne podstawy do wykonania szczegółowej, indywidualnej Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOŚ)

*Strategiczne Oceny Oddziaływania na Środowisko (SOOŚ) wszystkich projektów wiatrowych oraz programów mających potencjalnie znaczący niekorzystny wpływ na środowisko powinny być wykonywane przez władze krajowe, regionalne oraz lokalne (Dyrektywa UE SOOŚ 2001/42/EC)

Podejście strategiczne – przykład (1)

Podejście indywidualnePojedynczy developerzy

Przedsiębiorstwa energetyczne

Prywatni inwestorzy/właściciele gruntów

Podejście strategiczneStrategiczny screening dokonywany przez

władze

„Połączona analiza" ważnych informacji, tj.:

Wietrzność, stan sieci, emisja hałasu,

drogi dojazdowe itp.

Natura 2000, RAMSAR, itp.

Szlaki migracji i wąskie gardła

8

79






władze


Wietrzność, stan sieci, drogi dojazdowe itp.


Szlaki migracji

Unikanie efektów NIMBY

9






władze






10

80






władze






11






władze






12

81






władze






13

Przykład podejścia strategicznego w Danii – przyszłe farmy wiatrowe offshore (1)

Lokalizacja przyszłych farm wiatrowych offshore

2025

W 2007 roku rząd Danii uaktualnił „Krajowy Plan Działań w zakresie energetyki wiatrowej offshore” pochodzący z roku 1997

Nowa ocena możliwości przyszłej ekspansji energetyki wiatrowej offshore

Uaktualnienie oparte o:

Plan Działań z 1997

Materiały kartograficzne

Doświadczenia uzyskane w trakcie eksploatacji eksperymentalnych farm wiatrowych offshore (Horns Rev 2002 oraz Nysted 2003)

Screening licznych potencjalnych lokalizacji farm wiatrowych na morzu

82

Screening umożliwił ocenę i uzyskanie informacji dotyczących danego obszaru w odniesieniu do jego kluczowych aspektów, tj.:

Warunków meteorologicznych (zasobów wiatru)

Ochrona przyrody i środowiska (Natura 2000 itp.)

Istniejące farmy wiatrowe

Żegluga i lotnictwo

Aspekty wizualne

Interesy sektora naftowego i

gazownictwainterests

Podmorskie kable

Rybołówstwo

Wydobycie surowców

Aspekty wojskowe

Archeologia morska

Wynik screeningu terenów offshore:Ekspansja powinna następować w sposób uporządkowany, zaczynając od dwóch istniejących dużych farm wiatrowych offshore: Horns Rev oraz Nysted

Przykład podejścia strategicznego w Danii – przyszłe farmy wiatrowe offshore (2)

Po fazie screeningu następuje określenie zakresu OOŚ (scoping):Krytyczny krok na początku procedury przygotowania Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOŚ) dla danego projektu wiatrowego

Umożliwia identyfikację kwestii o największym znaczeniu z punktu widzenia OOŚ i pozwala wyeliminować problemy o niewielkim znaczeniu

Sprawia, że OOŚ skupia się na najważniejszych efektach; nie marnuje się czasu i pieniędzy na niepotrzebne badania

16

Określenie zakresu OOŚ (scoping) – cel

Celem określenia zakresu OOŚ jest identyfikacja:

Najważniejszych kwestii podlegających OOŚ;

Właściwych ram czasowych i przestrzennych badań OOŚ;

Informacji koniecznych do podjęcia decyzji; oraz

Kluczowych efektów i czynników, które należy szczegółowo przeanalizować.

83

Określenie zakresu OOŚ (scoping) – podejście i działania

1. Przygotowanie długiej listy elementów budzących niepokój w oparciu o dostępne informacje oraz dane dostarczone przez interesariuszy

2. Ocena względnego znaczenia elementów w celu stworzenia krótkiej listy kluczowych zagadnień i obszarów problemowych

3. Klasyfikacja i uporządkowanie kluczowych zagadnień względem kategorii wpływu, które mają zostaćzbadane

Przygotowanie Warunków Odniesienia dla OOŚ, w tym wymagania dotyczące informacji, wytyczne dla monitoringu, metodologia, ramy czasowe, etc.

Niewłaściwe określenie zakresu OOŚ może prowadzić do.....

Ocena oddziaływania na środowisko nie koncentruje się na najważniejszych kwestiach; wiele wysiłku niepotrzebnie marnuje się na mało ważne kwestie

Oceny oddziaływania na środowisko nie sązrównoważone i są obciążone zbędnymi informacjami

Wszyscy developerzy farm wiatrowych powtarzają te same badania; ponieważ ogólne wnioski nie sąpublikowane, efektem jest zwielokrotnienie kosztu i wysiłku wkładanego przez wszystkich zainteresowanych

Właściwe sposoby minimalizowania negatywnego oddziaływania nie są identyfikowane

Ryzyko opóźnień oraz żądań dostarczenia dodatkowych informacji po złożeniu OOŚ

..................

Doc

. inf

o

84

Idealny proces przygotowywania projektu farmy wiatrowej

19

Screening strategiczny – identyfikacja potencjalnych lokalizacji oraz

przeszkód

Kontynuacja – jeżeli brak potencjalnych efektów

środowiskowych

Scoping. Iidentyfikacja obszarów

problemowych oraz potencjalnego wpływu

OOŚ:

Ptaki, fauna, hałas, efekty wizualne, lotnictwo, itp..

Minimalizacja

Ostrożny wybór lokalizacji

Przenosiny gniazd

Stworzenie właściwych siedlisk w innym miejscu

Rezygnacja z projektu Zgoda z dokładnie uzasadnionymi

warunkami/ograniczeniami

NIE

NIE

NIE

NIE

TAK

TAK

Pew

nośćPrzejrzysty proces

"One-stop shop"

TAK

Potencjalny szkodliwy wpływ farm wiatrowych na ptaki

20

Ryzyko kolizjiObrażenia, śmiertelność

Zaburzenia lokalizacjiZmieszona rozrodczość lub możliwości przeżycia

Bariery w poruszaniu sięZwiększone zapotrzebowanie na energię potencjalnie zmniejszające sprawność

Zmiana lub utrata siedlisk

Przeniesienie lub utrata żerowisk albo legowisk

85

Doc

. inf

o

21

Monitoring - cele

Należy skupić się na gatunkach i/lub populacjach, na które farma wiatrowa może mieć negatywny wpływ

np. wrażliwe gatunki i populacje, gatunki długowieczne, możliwości dostosowania do obecności turbin wiatrowych

Skala i zakres monitoringu powinien odzwierciedlaćcharakterystykę i znaczenie lokalizacji

Czy lokalizacja/siedlisko jest unikatowe czy też powszechne w skali lokalnej? Czy stanowi ważne miejsce gniazdowania, szlak migracji o znaczeniu międzynarodowym/krajowym, itp.?

Powinien opierać się o istniejące informacje i porównywalne doświadczenia

Powinien rozwiewać wątpliwości i wypełniać braki w wiedzy pozostające po wykonaniu OOŚ

Powinien być elastyczny, i modyfikowany w oparciu o wyniki monitoringu (z wczesnej fazy)

Doc

. inf

o

22

Monitoring

Należy zaprzestać prowadzenia monitoringu opartego o:

Nadmierną troskę o zdrowe i dobrze zachowane środowisko i/lub populacje

Badania, które różne Instytucje chciałyby wykonać, nie pozostające w bezpośrednim

związku z problemem turbiny - ptaki (‘trzeba wiedzieć vs. dobrze wiedzieć')

Badania wyłącznie zapewniające pracę konsultantom

Nawyki lub „robiliśmy to przy uzyskiwaniu poprzedniej zgody”

86

Doc

. inf

o

23

Zalecenia i wyzwania

Zapewnienie strategicznego wstępnego planowania dla przygotowywania projektów wiatrowych

Wstępne określanie zakresu OOŚ jako częśćkażdego procesu OOŚ, przeprowadzane w przemyślany sposób w oparciu o doświadczenie i wiedzę ogólną o właściwych elementach środowiska

Skupienie się na monitoringu zapewniającym zgodność z właściwymi warunkami, prowadzącym do uzyskania wyników zwiększających nasze rozumienie problemów środowiska

Umożliwienie ‘właściwym ludziom' oceny uzyskanych wyników w celu wykorzystania doświadczeń i rozpowszechniania nabytej wiedzy

Pilna potrzeba wspólnych Krajowych Wytycznych dla monitoringu wpływu farm wiatrowych na ptaki

24

87

Przekształtnikowe układy wytwarzania energii wspomagające pracę turbin wiatrowych w stanach awaryjnych sieci elektroenergetycznej

dr inż. Grzegorz Iwański, Politechnika Warszawska

Przekształtnikowe układy wytwarzania energii wspomagające pracę turbin wiatrowych w

stanach awaryjnych sieci energetycznej

Politechnika WarszawskaInstytut Sterowania i Elektroniki PrzemysłowejZakład Napędu [email protected]

dr inż. Grzegorz Iwański

PLC DSP IGBT

ZAKŁAD NAPĘDUELEKTRYCZNEGO

Turbiny wiatrowe pracujące ze stałą prędkością.

GeneratorAsynchr.

GeneratorSynchr.

OBC1

OBC2

• uzyskanie stałej częstotliwości napięciawymaga stałej prędkości generatoraa co za tym idzie stałej prędkości turbiny

• jeśli moc turbiny jest większa od mocyobciążenia załącza się sztuczne obciążenie

OBC.REG.1

OBCREG.2

88

sieć50Hz

GeneratorAsynchr.

GeneratorSynchr.

OBC

• turbiny o stałej prędkości obrotowej najczęściej są podłączane do sieci narzucającej amplitudę i częstotliwośćnapięcia, a więc i prędkość obrotową

• w wydzielonej dla turbin części siecinie dołącza się odbiorników energii

Turbiny wiatrowe pracujące ze stałą prędkością – współpraca z siecią

sieć50Hz

GeneratorSG / ASG

RC FEC

MDZ Tr

GNC GRC

• układy energoelektronicznepozwalają na uniezależnienieprędkości turbin wiatrowychod częstotliwości sieci

• czy mogą zasilać odbiornikibez udziału systemu?

Turbiny wiatrowe pracujące ze zmienną prędkością.

OBC

89

Charakterystyka turbiny wiatrowej

Sprawności turbin o stałej i zmiennej prędkości

90

Układy przekształtnikowe – współpraca z siecią i praca autonomiczna

RC FEC

MDZ

Tr

sieć

OBC1

OBC2


91

• współpraca z siecią – regulacja parametrów mocy oddawanej do sieci

• praca samodzielna w stanach awaryjnych – regulacja amplitudy i częstotliwości napięcia

• stany przejściowe podczas dołączania i odłączania generatora turbiny od sieci


RC FEC

turbinawiatrowa

Ωm

Cf

Obc

MDZ

Cdc

Tr

• układy pracujące autonomiczniemogą nie być podłączane do sieci.mogą zasilać izolowane odbiorniki

Układy przekształtnikowe – praca autonomiczna

92

RC FEC

turbinawiatrowa

Ωm

Cf

Obc

MDZ

Cdc

Tr

Układy przekształtnikowe – praca autonomiczna

• odpowiednie konfiguracje układówpozwalają na zasilanie odbiornikówniesymetrycznych i jednofazowych

Wyniki badań układu rzeczywistego

• stabilna amplituda i częstotliwośćwytwarzanego napięcia w układzieautonomicznym o zmiennej prędkości

• osiągnięcie sinusoidalnego prądu siecimimo silnego odkształcenia napięcia sieci

i zmiennej prędkości obrotowej generatora

93


• bardzo krótkie stany przejściowe (kilkadziesiąt milisekund)oraz niewielkie oscylacje napięcia (nie większe niż 10%)

można uzyskać dzięki szybkim układom energoelektronicznymsterowanym procesorami sygnałowym o częstotliwościach kilkuset MHz


• układy przekształtnikowe mogą wspomagać sieć przy niestabilnych parametrach napięcia – zapady, asymetrie itp.

94


• synchronizacja i bezudarowe dołączenie układu do sieci w niecałe 0.1s po pojawieniu się napięcia w systemie energetycznym


• detekcja zaniku napięcia w sieci na podstawie monitorowania amplitudy (rys. a) i częstotliwości (rys. b) napięcia sieci.

czas detekcji od kilkunastu (a) do kilkudziesięciu (b) milisekund.

95


• stany przejściowe bezudarowego dołączenia do sieci oraz kontrolowanego odłączenia bez zmiany fazy napięcia

Hybrydowe układy niekonwencjonalnego wytwarzania energii.

• turbiny wiatrowe mogą pracowaćautonomicznie tylko wtedy, gdy mocdostępna na wale jest co najmniej równazapotrzebowaniu obciążeń.

• Stosuje się zatem hybrydowe układy,w których co najmniej jedno ze źródełposiada możliwość długotrwałegowytwarzania energii przy niesprzyjającychwarunkach dla źródeł odnawialnych.

• Najczęściej takim niezawodnym źródłemenergii jest silnik o spalaniu wewnętrznym

• Stosuje się również hydroelektrownieszczytowo-pompowe, które magazynująenergię gdy jest jej nadmiar przy dużymwietrze i oddają gdy przy małym wietrzejest jej niedobór.

96


• układy hybrydowe mogą być zbudowane w oparciu o turbiny wiatrowe i silniki spalinowe pracujące na biopaliwie (np. biodiesel, etanol).

• zastosowanie układów pracujących ze zmienną prędkością zarówno w turbinach jak i silnikach spalinowych pozwala na zwiększenie sprawności

turbiny i silnika spalinowego a przez to zmniejszenie ilości zużywanego paliwa


• Silniki spalinowe o regulowanej prędkości mogą produkować większą moc Pdmaxco silniki o stałej prędkości przy prędkości synchronicznej Pdmaxsynch

przy tej samej pojemności skokowej.

• Przy wymaganej stałej mocy wyjściowej możemy zastosować zatem mniejszy zespół prądotwórczy co prowadzi do dalszego zmniejszenia zużycia paliwa.

97

Podsumowanie

Zalety układów energoelektronicznych:

• pozwalają na pracę ze zmienną prędkością co zwiększa sprawnośćwytwarzania energii elektrycznej za pomocą turbin wiatrowych

• pozwalają na tłumienie oscylacji mocy oddawanej do sieci wywołanychnagłymi krótkotrwałymi podmuchami wiatru (część energii jestmagazynowana jako energia kinetyczna wirujących łopat)

• dzięki tym układom można uzyskać sinusoidalny prąd sieci nawet przyodkształconym napięciu zawierającym wyższe harmoniczne.

• układy są w stanie pracować poprawnie z asymetryczną siecią zasilającąbez wprowadzania oscylacji momentu, niekorzystnych dla układumechanicznego turbiny.

• układy przekształtnikowe są w stanie wspomagać pracę systemuenergetycznego w stanach awaryjnych takich jak kołysanie sieci,trwałe zwarcie, zapad napięcia lub zerwanie linii.

98

99

Prognozowanie produkcji energii a rzeczywista generacja energii przez farmy wiatrowe

dr Helmut Klug, Garrad Hassan Deutschland GmbH

Prognozowanie produkcji energii a rzeczywista produkcja energii w farmach wiatrowych

Helmut Klug, Wolfgang Winkler, Andrew Tindal, Keir Harman Garrad Hassan Deutschland GmbH, Garrad Hassan and Partners Ltd.

Konferencja PSEW, Warszawa,Marzec 2008

Energy yield – methodology and uncertainty

- Etapy procesu prognozowania- Jak dokładne były prognozy?- Case Study GH- Wnioski (1)- Analiza działających farm wiatrowych- Gwarancje i testy (Dostępność, krzywe mocy)- Wnioski (2)

100


Etapy procesu prognozowaniaPrzykład

Produktywność brutto 38%

Dostępność 97%

Inne straty

Cień 98.7%

Elektryczne 97%

Podmuchy/turbulencje 99.2%

Oblodzenie/zabrudzenie łopat 99.5%

Inne 99.8%

Produktywność netto 35%

Prędkość wiatru− Pomiar poprzez ocenę

zasobów wiatru

Krzywa mocy− Dostępna moc jest

proporcjonalna do sześcianu prędkości

Straty− Dostępność− Cień− Topografia− Elektryczne− Inne

Produktywność brutto− 25% do 40%: wartość

typowa

Produktywność netto

Speed

Pow

er

Zmniejszenie o 8 do 15%Częste niedoszacowanie

Jak dokładne były prognozy?

101


Baza danych o produkcji energii

• Zawiera informacje of 156 farmach wiatrowych w Europie i USA

• Okres użytkowania: 1 do 14 lat

• 510 lat produkcji energii

• Dane o produkcji mierzone w podstacji

• Pełna analiza energetyczna GH• Dla podzbioru farm dostępne również

pzreanalizowane dane o dostępności


Rozkład zarejestrowanych lat pracy farm wiatrowych

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

22%

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Year

% o

f pop

ulat

ion

of w

ind

farm

pro

duct

ion

year

s

S Europe

N Europe

N America

Południowa Europa 59%Północna Europa 31%

USA 10%

102


Zastosowane podejście

• Wysoki poziom – w celu uzupełnienia całej gamy bardziej szczegółowych analiz

• Dane rzeczywiste porównywane z analizami P50 oraz P90 dokonywanymi przez GH przed rozpoczęciem budowy

• Niektóre farmy wiatrowe zostały wyłączone z analizy ze względu na kwestie takie jak stan sieci czy bardzo niska dostępność


Rozkład rocznej produkcji energii510 farm wiatrowych względem P50 wyliczonego przez GH

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

50%

55%

60%

65%

70%

75%

80%

85%

90%

95%

100%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

135%

140%

145%

150%

Actual annual production / GH Predicted P50

No

of w

ind

farm

yea

rs

Actual production

GH Predicted distribution

Wind farm years = 510

Average = 93.3%

103


Case study: Wielka Brytania

Można spróbować przeanalizować dane dla Wielkiej Brytanii, gdyż:

Dostępne są długie szeregi czasowe (od 1993)

Można zastosować korektę względem wietrzności

Dostępne są bardziej szczegółowe dane

Dane zostały przesiane w celu eliminacji:

• Farm wiatrowych o bardzo słabej dostępności

•Farm wiatrowych z danymi pomiarowymi „niereprezentatywnymi” dla współczesnej analizy


Rozkład rocznej produkcji energii – Wielka Brytania113 farm wiatrowych względem P50 wyliczonego przez GH (dane przesiane)

0

5

10

15

20

25

30

50%

55%

60%

65%

70%

75%

80%

85%

90%

95%

100%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

135%

140%

145%

150%

Actual production / GH P50

Num

ber o

f win

d fa

rm y

ears

Actual metered productionGH predicted distribution

Wind farm years = 113

Average = 96.0%

104


Trend prędkości wiatru (wytwarzanie)

• Przykład oparty o Indeks Wietrzności dla Wschodnich Niemiec (BDB Index Regiony 9, 13, 17, 20, 21)• Poziom 100% : Średnia dla okresu 1996 – 2007 (patrz Neil Atkinson, Keir Harman, Matthew Lynn,

Adam Schwarz, Andrew Tindal, “Long-term wind speed trends in northwestern Europe“, przedstawione w BWEA 2006)

60%

70%

80%

90%

100%

110%

120%

130%

140%

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Energy Index


Podsumowanie wyników – Wielka BrytaniaCała baza danych

(113 lat)Podzbiór danych skorygowany o

wietrzność i dostępność(34 years)

Średni stosunek produkcji rzeczywistej do przewidywanej

96.0 % 99.0 %

Liczba lat pracy poniżej P90

13.3 % -

Okres korekty względem wietrzności:1997 do 2006

105


Wielka Brytania: wnioskiTam, gdzie farmy wiatrowe pracują z wysokim współczynnikiem dostępności, gdzie prowadzone są „nowoczesne” pomiary wietrzności oraz brane są pod uwagę dane historyczne, przyszła produkcja energii w farmach wiatrowych będzie zbliżona do oczekiwanej na etapie projektowania.

Pełna treść publikacji ‘Validation of GH energy and uncertainty predictions by comparison to actual production’ jest dostępna na www.garradhassan.com


AMOS – analiza funkcjonujących farm wiatrowych wykonana przez GH

• GH przeprowadził analizę wyników / monitoring ponad 10GW farm wiatrowych

• W wielu przypadkach w wyniku oceny dokonanej przez GH skutecznie wprowadzono w życie działania korygujące, pozwalające zwiększyć przychody

• Analiza obejmowała farmy wiatrowe na całym świecie, będące w użytkowaniu przez okres od 6 miesięcy do 15 lat

• Do dnia dzisiejszego zbadanych zostało ponad 1,000 farmolat -25,000 turbinolat danych z działających farm wiatrowych

106


Trendy charakterystyki – wzrost dostępności

92%

93%

94%

95%

96%

97%

98%

99%

100%

0 1 2 3 4 5 6 7 8

Years of operation

Ava

ilabi

lity

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Num

ber o

f WFs

in d

atab

ase

Monthly Avg 3 Monthly Avg

Annual Avg Number of WFs

>97%Normal


Testy charakterystyki

• Konieczność? • Konwencjonalna krzywa mocy• Efektywność energetyczna na poziomie gondoli• Efektywność energetyczna na poziomie farmy wiatrowej• Działanie w przypadku awarii

Gwarancje i testy

107


Test całej farmy wiatrowej: wiatr na wejściu, moc na wyjściu

Wiatr

Moc

Gwarancje i testy


Standardy pomiarów charakterystyki mocy

IEA:Recommended Practices for Wind Turbines; 1. Power Performance Testing, 2. edycja,1990;

• IEC 61400-12 , Wind Turbine Power Performance Testing ,1998

•MEASNET,Power Performance Measurement Procedure, Wersja 3, Listopad 2000;

•RewizjeIEC 61400-12-1: Performance Measurements of Electricity Producing Wind Turbines , 2005IEC 61400-12-2: Power Performance Measurements Verification of Electricity Producing Wind Turbines

IEC 61400-12-3: Power Performance Measurements of a Wind Farm

108


Gwarancje i testy

• Najsilniej negocjowany element• Najważniejsze z punktu widzenia

banków• Najbardziej czasochłonne dla GH• Sprawdzenie LD pod kątem

utraconych korzyści

Gwarancje i testy


• Aby zrozumieć charakterystykę poszczególnych turbin i zidentyfikować źródło częstych awarii

• Aby skwantyfikować rozbieżności pomiędzy rzeczywistąprodukcją energii a prognozami

• Aby zminimalizować niepewność prognozy długookresowej

• Aby zmaksymalizować wartość farmy wiatrowej

Po co analizować funkcjonujące farmy wiatrowe?

Straty produkcji rzędu 1% w przypadku farmy wiatrowej o mocy 100MW to 250.000 $ utraconego przychodu

109


Analiza funkcjonujących farm wiatrowych -kraje

England, 15

France, 7

Germany, 25

North Ireland, 3

Portugal, 3

Scotland, 9

Italy, 35

India, 3Japan, 8

Canada, 6

US, 42

Wales, 12

Sweden, 4Spain, 124

Greece, 1

New Zealand, 1

Ireland, 9Liczba farm wiatrowych w danym kraju


Analiza za pomocą danych SCADA

• Identyfikacja zmian w charakterystyce mocy

• Ocena dostępności

• Kwantyfikacja strat / zysków energii

• Długofalowe oszacowania energii

110


Identyfikacja zmian w charakterystyce mocy

Szczegółowe techniki analizy danych SCADA sąkonieczne do identyfikacji:• Nieprawidłowego działania regulacji kąta

natarcia łopat (pitch control)• Uszkodzeń / zanieczyszczenia łopat• Usterek oprogramowania sterującego• Resetu ustawienia kąta natarcia łopat (turbiny z

regulacją typu stall)• Ograniczonego działania


Przykład złej charakterystyki mocy (1)

Prędkośćwiatru

Awaria regulacji kąta natarcia łopat

111


Przykład złej charakterystyki mocy (2)


Example result: production losses are quantified:

1% przychodu 50MW farmy wiatrowej może wynieść nawet 150.000 €

Oczekiwana produktywność 125 GWhZmierzona produktywność 113 GWhRóżnica (12) GWh

Straty ZyskiPrędkość wiatru niższa niż trend dł. okr. 9 - GWhDostępność wyższa niż prognozy - 1 GWhSkwantyfik. kwestie charakterystyki mocy 2 - GWhBłąd prognozy 2 - GWh

112


Wnioski (2)

Szczegółowa analiza danych stanowi kluczowy element zarządzania farmą wiatrową i prowadzi do:

• Zrozumienia charakterystyki farmy wiatrowej i identyfikacji usterek;

• Kategoryzacji i kwantyfikacji rozbieżności pomiędzy zmierzoną i zaplanowaną w budżecie ilością energii;

• Minimalizacji niepewności prognozy długookresowej;

• Maksymalizacji wartości farmy wiatrowej.


Kontrola produkcji farmy wiatrowejProduction relative to long-term forecast

50%

60%

70%

80%

90%

100%

110%

120%

1 2 3 4 5Year

ActualPotential

Nie należy czekać ze szczegółową analizą charakterystyki na gorszy rok!

113


Dziękuję za uwagę!

114

115

Wielkoskalowe systemy przechowywania energii elektrycznej wytworzonej ze źródeł wiatrowych

prof. Jochen Lehmann, Politechnika w Stralsundzie

116

117

118

119

120

121

122

123

Certyfikacja projektów wiatrowych Andreas Anders, Manager Projektu, Germanischer Lloyd WindEnergie

Certyfikacja projektów wiatrowych –Rynek energetyki wiatrowej w Polsce – Warszawa 2008

[email protected], www.gl-group.com/gl-wind

2008-03-11Certyfikacja projektów wiatrowych No. 2

Agenda

1. Cel i uzasadnienie

2. Certyfikacja typu

3. Certyfikacja projektu

4. Wnioski / korzyści

124


1. Cel

„Celem certyfikacji projektu jest ocena, czy turbiny posiadające certyfikat typu oraz dany projekt fundamentów jest zgodny z warunkami zewnętrznymi, właściwymi przepisami budowlanymi i energetycznymi, a także innymi wymaganiami właściwymi dla danej lokalizacji.“(IEC WT01)


1. Uzasadnienie

• Wysoka dostępność

• Projekty „bankowe”

• Dodatkowe informacje dla projektanta uzyskane w trakcie dyskusji technicznych z ekspertami

• Zgodność z wymaganiami władz dotyczącymi certyfikacji projektu

• Jaki jest czas życia projektu?

125


Agenda






2. Certyfikacja typuGL

Ocena projektuSystem

ZarządzaniaJakością

Test prototypu,w tym próby przekładni

Certyfikat typu

Implementacja wymagańprojektowych w procesie

produkcji i budowy

Ocenalokalizacji

Ocena projektu dla danej lokalizacji

Certyfikat typu

Nadzór nadprodukcją

Nadzór nadtransportem, montażem

i uruchomieniem

Okresowy monitoringCertyfikat projektu

126


2. Ocena projektuGL




Certyfikat typu


produkcji i budowy

Ocenalokalizacji


Certyfikat typu



i uruchomieniem



2. IPEGL




Certyfikat typu


produkcji i budowy

Ocenalokalizacji


Certyfikat typu



i uruchomieniem


127


2. System ZarządzaniaJakością GL




Certyfikat typu


produkcji i budowy

Ocenalokalizacji


Certyfikat typu



i uruchomieniem



2. Test prototypuGL




Certyfikat typu


produkcji i budowy

Ocenalokalizacji


Certyfikat typu



i uruchomieniem


128


Agenda






3. Moduły certyfikacji projektu

Ocena lokalizacji


Certyfikat typu

Nadzór nad produkcją

Nadzór nad transportem, montażem

i uruchomieniem

Okresowy monitoringCertyfikat projektuOnshore & Offshore

129


3. Ocena lokalizacji

• Cel: wysokiej jakości ocena wszystkichkluczowych parametrów pod względemintegralności technicznej turbiny wiatrowej• środowiskowych, • energetycznych, oraz• własności gruntów

• Ocena warunków lokalizacji za pomocą• pomiarów i/lub• odpowiednich norm

• Do pomiarów wymagana jest akredytacja zgodna z ISO / IEC 17025

Site Assessment

Site SpecificDesign Assessment

Type Certificate

ManufacturingSurveillance

Surveillance of Transport, Installationand Commissioning

Periodic MonitoringProject Certificate


3. Ocena projektu dla danej lokalizacji• Cel: ocena technicznej integralności

turbiny wiatrowej• Porównanie warunków lokalizacji

z warunkami uwzględnionymi w projekcie• Założenia dotyczące obciążeń specyficzne dla danej lokalizacji• Ocena bezpieczeństwa rezydualnego• Ocena fundamentów• Ocena modyfikacji projektu (np. w zimnym klimacie)• Ocena zoptymalizowanych/ulepszonych elementów• Analiza czasu życia

Site Assessment


Type Certificate




130


3. Usługi nadzoru/ inspekcji• Usługi dla fazy:

• Produkcji• transportu• montażu, oraz• uruchomienia

Rezultatem jest niezmienna jakość elementów i montażu!

• Okresowy monitoring w celu utrzymania ważności Certyfikatu Projektu

Niezależna opinia o stanie turbin wiatrowych!

Site Assessment


Type Certificate





3. CertyfikatProjektu

• Certyfikat Projektu jest wydawanyna podstawie Deklaracji Zgodnościdla poszczególnych modułów

• Aby utrzymać ważność Certyfikatu Projektu należy przeprowadzaćOkresowy Monitoring

• Różne kategorie Certyfikatów Projektów uzależnione od wkładu pracy służb inspekcyjnych• A: 100% nadzór• B: Nadzór nad losowo wybranymi próbkami

Site Assessment


Type Certificate




131


Agenda






5. Wnioski/korzyści

• Lepsze wyniki ekonomiczne – minimalizacja ryzyka dzięki procesowi certyfikacji:• Zasada “czterech oczu”• Dyskusje z ekspertami

• Lepszy nadzór nad procesem produkcji dzięki niezależnym inspektorom

• Wysoka jakość elementów pociąga za sobą wysokąniezawodność

132


5. Wnioski/korzyści

• „Znak jakości” projektu – większe zaufanie ze strony instytucji finansowych i ubezpieczycieli

• Zgodność z wymaganiami władz

Wysoka dostępność i „bankowy” projekt!

133

Integracja turbin wiatrowych z siecią - inteligentne rozwiązania zaopatrzenia w energię elektryczną

Christoph Sowa, Kierownik Projektu, Enertrag AG

www.geni.agRynek energetyki wiatrowej w Polsce

Integracja elektrowni wiatrowych z siecią- inteligentne rozwiązania zaopatrzenia w energię elektryczną

Christoph SowaENERTRAG AG

www.geni.agGENI e.V. – Gesellschaft für Netzintegration

Stowarzyszenie niemieckich producentów dysponujących elektrowniami o mocy 2.500 MW

Ekonomicznie efektywna integracja z siecią

Zintegrowana elektrownia wykorzystująca OZE

OZE jako przyszły fundament sektora energetycznego

Niektórzy członkowie:

WPD, Volkswind, UMaAG, Prokon Energiesysteme, Prokon Nord, ENERTRAG

Rada doradców naukowo - technicznych:

Prof. Döhler (Zurych), Prof. Bitsch (Cottbus), Dr. Newi (Brunszwik)

134

www.geni.agIntegracja z sieciąZadania dla producentów energii:

- Optymalny sposób przyłączenia poszczególnych farm

- Transformacja i magazynowanie energii na skalę lokalną

- Zabezpieczenie obciążenia bazowego i rzeczywistego (mix z biomasą, magazynowanie)

Zadania dla operatorów sieci:

- Systematyczna rozbudowa sieci w celu bilansowania zapotrzebowania na energiępomiędzy poszczególnymi regionami

- Kreatywne zarządzanie siecią dla jej bezpieczeństwa i stabilności oraz umożliwienia przyłączania nowych źródeł OZE

www.geni.ag

Linie do transmisji danychPołączenie elektrowni, użytkowników i systemów magazynowaniaParametry indywidualne: rzędu 1 kilowataSystemy kombinowane: kilkaset megawatów z obciążeniem bazowym oraz profilem obciążenia

Rozwój „Elektrowni Uckermark“:

100 MW w elektrowniach wiatrowych = 2.300 h pełnego obciążenia

100 MW w elektrowniach wiatrowych + 20 MW w biomasie

= 3.300 h pełnego obciążenia

100 MW w elektrowniach wiatrowych + 20 MW w biomasie + 20 MW w systemach

magazynowania = 4.000 h pełnego obciążenia

Elektrownie zintegrowane informatycznie

135

www.geni.ag

„Elektrownia Uckermark“ – dane techniczne

Mix energetyczny

20 MW biomasa

200 MW energetyka wiatrowa

Możliwość rozbudowy do ponad

1000 MW

Linie kablowe

37 km 110 kV

72 km 20 kV

Bezpośrednie

połączenie z

siecią przesyłową

UW BertikowUW Bertikow

Sieć zbiorcza łącząca wytwarzanie na skalę regionalną

www.geni.ag

Współpraca we wspólnymprojekcie integracji sieciowej

Dostarczanie danych online zpunktów połączenia sieci

Bezpośrednia łączność pomiędzy centrami monitoringu

Zarządzanie bezpieczeństwem

Dostarczanie usług sieciowych

Vattenfall Europe Transmission

136

www.geni.ag

Współpraca we wspólnym projekcie

Krok 1:

Pozyskanie informacji o około 750 elektrowniach wiatrowych w 125 farmach wiatrowych na temat:

- Elektrycznych danych znamionowych

- Zdolności regulacji mocy

- Punktu przyłączenia do sieci

- Stacji transformatorowych znajdujących się w różnych punktach sieci, na które dana farma ma wpływ

- Wartości skumulowanych dla operatora sieci przesyłowej

Przeprowadzono na przełomie 2006/2007


www.geni.ag


Krok2:

Wymiana danych online dotyczących:

- Mocy zainstalowanej w elektrowniach wiatrowych

- Mocy dostępnej

- Rzeczywistej produkcji energii w danym momencie

Wartości skumulowane dla każdego punktu przyłączenia do sieci operatora

Transmisja danych za pośrednictwem technologii UMTS w kilkuminutowych interwałach

Od 1 listopada 2007 w fazie testów


137

www.geni.ag


Krok3:

Systemy sterowania mocą dla elektrowniwiatrowych znajdujących się na kontrolowanym obszarze:

- Rozwój procedur sterowania mocą w sytuacjach krytycznych z wykorzystaniem komunikacji z centrum sterowania

- Analiza możliwości wykorzystania rezerwy mocy w elektrowniachwiatrowych

Planowane rozpoczęcie: 2008


www.geni.ag

w pełni automatyczna – niezależna od producenta elektrowni – kompatybilna z systemem operatora sieci

Wymiana danych online –

138

www.geni.ag

Bezpieczne i przejrzyste współdziałanie sieci z OZE

- zawsze dostępne online aktualne dane dotyczące stanu generacji OZE w sieci

- prognozy mocy

- efektywne wykorzystanie zdolności regulacyjnych

Wymiana danych online

Prognozowanie z 1 – tygodniowym wyprzedzeniem

www.geni.agIntegracja OZE

z sieciąjest możliwa…

…dzięki współpracy operatorów sieci i wytwórców energii z OZE za pośrednictwem nowoczesnych systemów informatycznych

Dziękuję bardzo za uwagę www.geni.ag - [email protected]

139

Możliwości przyłączeniowe Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w kontekście zamierzeń inwestorów farm wiatrowych

Adam Oleksy, Kierownik Wydziału Analiz Technicznych, PSE-Operator S.A.

EnergiaEnergiaw dobrych w dobrych

rręękachkach

www.pse-operator.pl

Energia w dobrych rękachwww.pse-operator.pl Energia w dobrych rękachwww.pse-operator.pl 2

Możliwości przyłączeniowe krajowego systemu elektroenergetycznego w

kontekście zamierzeń inwestorów farm wiatrowych

Adam OleksyPiotr Wójcik

Michał Straus .

Ożarów Mazowiecki, 11-12 marca 2008 r.

140


Stan aktualny w zakresie przyłączeń farm wiatrowych do KSE – liczby i procedury

Stan aktualny elektroenergetycznej sieci przesyłowej

Główne inwestycje sieciowe PSE-Operator S.A. planowane w ciągu najbliższych lat

Wprowadzenia dyrektywy UE 3x20% – potencjalne konsekwencje

Aktualne legislacje prawne – możliwe zmiany?

Podsumowanie

Plan PrezentacjiPlan Prezentacji

1


Stan aktualny w zakresie przyłączeń farm wiatrowych

do KSE - liczby

2

141


Stan na 15 lutego 2008 r.

Opis Moc [MW] Ilość

Moc zainstalowana i ilość przyłączonych do sieci farm wiatrowych

269 8 farm

Moc przyłączeniowa i ilość farm wiatrowych którym wydano warunki przyłączenia 3722,6 81 farm

ŁĄCZNIE: 3991,6 89 farm

Stan aktualny w zakresie przyłączeń farm wiatrowych do KSE - liczby

Moc i ilość farm wiatrowych którym określono i uzgodniono zakresy wykonania ekspertyz

26 424 427 farm

PSE-Operator S.A. w ciągu roku udostępnił modele obliczeniowe wykonawcom ekspertyz dla około 170 projektów farm wiatrowych

3


Stan aktualny w zakresie przyłączeń farm wiatrowych do KSE – obieg dokumentacji – przyłączenie do sieci OSD

OSD• Przygotowanie propozycji

zakresu ekspertyzy (3)• Akceptacja zakresu

ekspertyzy (7)• Opracowanie projektu

warunków przyłączenia (12)• Końcowa akceptacja

warunków przyłączenia (16)OSP

Ośrodek naukowo – badawczy

Opracowanie ekspertyzy (9)

Upoważnienie do reprezentowania (1)

Wystąpienie o zakres ekspertyzy (2)

Uzgodnienie zakresu

ekspertyzy (4)

Uzgodniony zakres

ekspertyzy (6)

Uzgodniony zakres ekspertyzy (8)

Złożenie wniosku o warunki przyłączenia

(11)

Przekazanie ekspertyzy

(10)

Przekazanie projektu warunków przyłączenia

(13)

Uzgodnienie zakresu ekspertyzy (5)

Uzgodnienie warunków przyłączenia (14)

Przekazanie uzgodnionych

warunków przyłączenia (15)

Przekazanie warunków

przyłączenia (17)

INWESTOR

4

142


Stan aktualny w zakresie przyłączeń farm wiatrowych do KSE – obieg dokumentacji – przyłączenie do sieci OSP

OSP• Przygotowanie propozycji

zakresu ekspertyzy (3)• Opracowanie projektu

warunków przyłączenia (8)

Ośrodek naukowo – badawczy

Opracowanie ekspertyzy (5)

Upoważnienie do reprezentowania (1)

Wystąpienie o zakres ekspertyzy (2)

Przekazanie zakresuekspertyzy (4)

Złożenie wniosku o warunki przyłączenia

(7)

Przekazanie ekspertyzy(6)

Przekazanie warunków przyłączenia (9)

INWESTOR

5


Aktualny stan sieci elektroenergetycznej oraz

zamierzenia inwestycyjne na najbliższe lata

6

143


CHA

BGC

RZE

TAW

KRI

KLAATA

PEL

CHMSTW

DOB

ZAMMKR

CHSABR

LSYPULROZ

RAD

KPKKIE

SKALUA

WAN

LEM

ZAPBUJ

CZTKOMPRB

BIRBYC

KOPHAL

WIE

MOS

LIS

SIE

NOSALB

KAT JAM KHK

LOSTCNROK

LAG

KED

GRO

PIA

WTOMIL

MSK

SOC

NAR

BIAROS

PDE

PLOWLA

BYD

JAS

TEL

GRU

ADA

KON

PAT

CZE

PLE PPD

OSR

PKW

CRN

KLE

PAS

SWICPC

BOG

ZBK

HAGMIK

POL

ZUK

LES

LSN

ROG

BEK

PIO

PABJAN

ZGI

DBN JOA

ANI

WRZHCZ

KOZ

SLK

DUNZYD

ZRC

GDA

GBL

MATOLS

OST

SDL

OSC

KUD

Tu1

NAH

HIR

GOR

KRA

MON

GLN

PLC

REC ELK

BLA

BRD

WDO

PRC

POG

DAR MNIUST

STA

BSP

TRE

MOR

Schemat KSE – stan aktualny


CHA

BGC

RZE

TAW

KRI

KLAATA

PEL

CHMSTW

DOB

ZAMMKR

CHSABR

LSYPULROZ

RAD

KPKKIE

SKALUA

WAN

LEM

ZAPBUJ

CZTKOMPRB

BIRBYC

KOPHAL

WIE

MOS

LIS

SIE

NOSALB

KAT JAM KHK

LOSTCNROK

LAG

KED

GRO

PIA

WTOMORMIL

MSK

SOC

NAR

BIAROS

PDE

PLOWLA

BYD

JAS

TEL

GRU

ADA

KON

PAT

CZE

PLE PPD

OSR

PKW

CRN

KLE

PAS

SWICPC

BOG

ZBK

HAGMIK

POL

ZUK

LES

LSN

ROG

BEK

PIO

PABJAN

ZGI

DBN JOA

ANI

WRZHCZ

KOZ

SLK

DUNZYD

ZRC

GDA

GBL

MATOLS

OST

SDL

OSC

KUD

Tu1

NAH

HIR

GOR

KRA

MON

GLN

PLC

REC ELK

BLA

BRD

WDO

PRC

POG

DAR MNIUST

STA

BSP

TRE

DRG

WPO

OLT

Schemat KSE uwzględniający główne zamierzenia inwestycyjne do 2015 r.

Linia 220 kV GLN - REC

Linia 400 i 220 kVPLE – PKW - DUN

PAT – JAS - GRU

SE OLT

PLE – KRM - PATLinia 400 i 220 kV

Linia 400 kVPLE – KRM – OSR– TRE/ROG

SWI – WRO – PASLinia 400 kV

Linia 400 kVKOZ-SDL-MIL

Linia 400 kVROG– PAB – PAT

SE DRGSE GDA

SE MONSE REC

144


Szacunek wprowadzenia wymagań dyrektyw UE w ciągu

najbliższych lat

9


określają:

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii

2007 r. – 5,1 %

2008 r. – 7,0 %

2009 r. – 8,7 %

2010-14 r. – 10,4 %zgodnie z ustalonym dla Polski wymaganiami dyrektywy 2001/77/WE z dnia 27 września 2001 roku w sprawie promocji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej produkowanej z odnawialnych źródeł energii.

Wymagania w zakresie udziaWymagania w zakresie udziałłu OZE w u OZE w finalnym zufinalnym zużżyciu energii yciu energii

10

Dyrektywa 2008/0016(COD) Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.

do 2020 r. – ? ... 15%

145


Ile mocy zainstalowanej w OZE potrzeba, aby spełnić wymagania UE? - szacunek

11

Rok 2007 2010 2020 2020Oczekiwany udział OZE w finalnym zużyciu energii 5,1 % 10,4 % 10,4 % 15 %

Wymagana moc zainstalowana w elektrowniach wiatrowych 1300 MW 4000 MW 4900 MW 7900 MW

Tabela 3

6300 MW na p6300 MW na póółłnocy Polskinocy Polski(80 % ca(80 % całłkowitej mocy zainstalowanej)kowitej mocy zainstalowanej)

Założono współczynnik wykorzystania mocy zainstalowanej na poziomie 0,2511


CHA

BGC

RZE

TAW

KRI

KLAATA

PEL

CHMSTW

DOB

ZAMMKR

CHSABR

LSYPULROZ

RAD

KPKKIE

SKALUA

WAN

LEM

ZAPBUJ

CZTKOMPRB

BIR

KOPHAL

WIE

MOS

LIS

SIE

NOSALB

KAT JAM KHK

LOSTCNROK

LAG

KED

GRO

PIA

WTOMORMIL

MSK

SOC

NAR

BIAROS

PDE

PLO

WLA

BYD

JAS

TEL

GRU

ADA

PAT

CZE

PLE PPD

OSR

PKW

CRN

KLE

PAS

SWICPC

BOG

ZBK

HAGMIK

POL

ZUK

LES

LSN

ROG

BEK

PIO

PABJAN

ZGI

DBN JOA

ANI

WRZHCZ

KOZ

SLK

DUN

ZYD

ZRC

GDA

GBL

MATOLS

OST

SDL

OSC

KUD

Tu1

NAH

HIR

GOR

KRA

MON

GLN

PLC

REC ELK

BLA

BRD

WDO

PRC

POG

DAR MNIUST

STA

BSP

TRE

DRG

WPO

OLT

SKA

WOL

BYC

PBO

KON

BCN

12

Schemat KSENiezbędne inwestycje w celu wypełnienia wymagań UE – OZE 15% do 2020 r.

Połączenia przeznaczonedo weryfikacji w celuopracowania kolejnego Planu Rozwoju. Inwestycje teprzewidywane sąna potrzeby OZE

Połączenia weryfikowane w ramachprojektu Litwa

146


Potencjalne inwestycje sieciowe których realizacja uwarunkowana jest rozwojem energetyki wiatrowej

Linie:PLE-PKW-ZYD-DUN – ok. 250 kmZYD-GDA – ok. 135 kmGDA-JAS – ok. 167 kmKRA-BAC-PKW – ok. 290 kmOLM-PLO – ok. 180 kmREC-GLN – ok. 40 kmSLK-ZYD – ok.. 60 kmRozwój sieci 110 kV ..... ?

Łącznie: ok. 1120 km !

Nowe stacje NNPKW, ZYD, BAC, MON, JAS

Nakłady inwestycyjneBudowa linii NN – od 2,5 do ok. 3,5 mln zł/kmBudowa stacji NN – od 20 do ok. 50 mln zł

13


Aktualne legislacje prawne – możliwe zmiany?

Konieczność zmian prawnych związanych z przyłączaniem do sieci, w szczególności OZE

Konieczność zmian legislacyjnych ułatwiających rozbudowę sieci elektroenergetycznych Propozycje zmian w ustawie Prawo Energetyczne opublikowane przez Ministerstwo Gospodarki

Co dalej ?

14

147


Podsumowanie

Rozwojowi energetyki wiatrowej musi towarzyszyć rozwój infrastruktury sieciowej

Zmiany legislacyjne muszą być spójne –korzystne zarówno dla przedsiębiorstw sieciowych jak i inwestorów

Stan aktualny w zakresie sieci elektroenergetycznej w północnej Polsce uniemożliwia bezpieczne przyłączanie farm wiatrowych – możliwości przyłączeniowe sąpraktycznie na wyczerpaniu

15

Energia w dobrych rękachwww.pse-operator.plwww.pse-operator.pl

Dziękujemy za uwagę

EnergiaEnergiaw dobrych w dobrych

rręękachkach16

148

149

Planowane modyfikacje zasad bilansowania źródeł wiatrowych Tomasz Sikorski, Dyrektor ds. administrowania rynkiem systemowym

PSE-Operator S.A.

Planowane modyfikacje zasad bilansowania Planowane modyfikacje zasad bilansowania źźrróódedełł wiatrowychwiatrowych

Ożarów Mazowiecki, 11-12 marca 2008 roku

Tomasz SikorskiTomasz Sikorski

Konferencja Konferencja „„Rynek Energetyki Wiatrowej w PolsceRynek Energetyki Wiatrowej w Polsce””

2 Energia w dobrych rękachWWW.PSE-operator.pl.

Plan prezentacjiPlan prezentacji

Wprowadzenie

Podstawowe założenia realizacyjne oraz cele modyfikacji Mechanizmu Bilansowania (MB)

Rozwiązania w zakresie modyfikacji MB istotne dla udziału źródełwiatrowych w rynku energii elektrycznej

Podsumowanie

150


Architektura rynku energii elektrycznejArchitektura rynku energii elektrycznej

Elementy architektury rynku energii elektrycznejRynki energii

Rynki „forward” (bilateralne, giełdowe, platformy internetowe itp.)Rynek bilansujący (nazywany również rynkiem czasu rzeczywistego)

Rynki rezerw mocy o różnych czasach dostępuRynki praw przesyłowychRynki zdolności wytwórczych (wdrożone tylko w niektórych krajach)Rynki usług systemowych Rynki produktów pochodnych

Podstawowe wymagania dotyczące poprawności rozwiązań rynkowychPrawidłowo funkcjonujący rynek czasu rzeczywistego Rynkowy mechanizm udostępniania i wyceny zasobów przesyłowych Mechanizm kształtowania cen oraz rozliczeń towarów i usług zgodny z naturą działania systemu elektroenergetycznego, tworzący w szczególności:

zachęty do ujawniania przez uczestników rynku prawdziwych informacjizachęty do zachowań wspierających bezpieczeństwo pracy systemu

Mechanizm (administracyjny) wspierania konkurencji oraz łagodzenia skutków niedoskonałości rynku


Rynek bilansujRynek bilansująący w kontekcy w kontekśście funkcjonowania cie funkcjonowania rynku energii elektrycznejrynku energii elektrycznej

Funkcje rynku bilansującegoZbilansowanie zapotrzebowania z wytwarzaniem energii elektrycznejSpełnienie wymagań technicznych dotyczących bezpieczeństwa pracy systemu

BilansowanieBezpieczeństwo

KSE

Najważniejsze powiązania rynku bilansującego z innymi segmentami rynku energiiUruchamiany jako ostatni segment rynku przed realizacją dostaw energii (pozostałe zamknięte)Ceny na rynku bilansującym wpływają na ceny we wcześniejszych segmentach rynku (arbitraż)

151


Podstawowe zaPodstawowe załłoożżenia realizacyjne modyfikacji MBenia realizacyjne modyfikacji MB

Implementacja zasad wynikających z regulacji określonychw rozporządzeniu systemowym (nowelizacji rozporządzenia)Weryfikacja rozwiązań zawartych w IRiESP celem:

Uwzględnienia postulatów zgłaszanych przez uczestników rynkuUwzględnienia doświadczeń z funkcjonowania MBUproszczenia procedur w zakresie bilansowania handlowego

Możliwie szybkie wdrożenie najistotniejszych zmian, mających wpływ na poprawę efektywności rynku energii elektrycznej, biorąc pod uwagę:

minimalizację zakłóceń ciągłości procesów rynkowychczas wymagany do realizacji prac projektowych i implementacyjnych

Zachowanie w maksymalnym możliwym zakresie zgodności projektowanych rozwiązań z długofalowymi kierunkami rozwoju MB, w szczególności uwzględniającymi rynkową wycenę towarów i usług oraz lokalizacyjne aspekty bilansowania zasobów systemu


GGłłóówne cele modyfikacji MB wne cele modyfikacji MB

Stworzenie warunków sprzyjających urealnieniu, w zakresie możliwym w ramach modelu „miedzianej płyty”, cen energii elektrycznej na Rynku BilansującymRacjonalizacja zasad rozliczeń energii ograniczeń systemowychRozwój możliwości prowadzenia bilansowania handlowego przez uczestników rynkuWsparcie prowadzenia bilansowania handlowego źródełwiatrowych przez uczestników rynku oraz bilansowania technicznego tych źródeł przez OSPZapewnienie rynkowego (opartego na cenach) mechanizmu uaktywniania „generacji lokalnej” dla potrzeb bilansowania zapotrzebowania w systemie

152


Zakres modyfikacji MB Zakres modyfikacji MB Modyfikacja zasad dokonywania zgłoszeń na RB

Odseparowanie umów sprzedaży energii (USE) od ofert bilansującychPrzesunięcie bramki zgłoszeniowej dla zgłoszeń „doba przed” o jedną godzinę, tj. na okres od godziny 9 do 13 (zgłoszenia na RBDN)Umożliwienie dokonywania dodatkowych zgłoszeń USE po zamknięciu bramki dla zgłoszeń „doba przed” - po godzinie 17 doby n-1 lecz nie później niż 2 godziny przed realizacją dostawy energii (zgłoszenia na RBCR)

Modyfikacja zasad rozliczeńWprowadzenie rozliczeń energii bilansującej według cen marginalnychWprowadzenie składnika bilansującego ΔB do wyznaczania cen CROs i CROzWprowadzenie rozliczeń kosztów uruchomień według indywidualnych cen (CU)Wprowadzenie indywidualnych cen generacji wymuszonej (CW), opartych na kosztach zmiennych wytwarzaniaWeryfikacja wartości parametrów modelu rozliczeń RB

Wprowadzenie szczególnych zasad bilansowania źródeł wiatrowychWyodrębnienie dedykowanego rodzaju JG dla potrzeb grupowania źródełwiatrowychUmożliwienie korekty pozycji kontraktowej, w stosunku do zgłoszeń USE, na 1 godzinę przed realizacją dostaw energiiRozliczanie według specjalnych cen dostawy/odbioru energii na RB wynikających ze skorygowania pozycji kontraktowej w stosunku do USE


OgOgóólny schemat dokonywania zglny schemat dokonywania zgłłoszeoszeńń UmUmóów w SprzedaSprzedażży Energii i ofert bilansujy Energii i ofert bilansująącychcych

Proces Zgłoszeń (przekazywanie informacji o USE)PZ/RBDN: w okresie od godziny 9 do 13 doby n-1PZ/RBCR: w okresie od godziny 17 doby n-1 do 21 doby nWyznaczanie pozycji kontraktowej (ED)

ED = USE przyjęte w ramach PZ/RBDN + USE przyjęte w ramach PZ/RBCR

Proces Ofertowy (przekazywanie ofert bilansujących)w okresie od godziny 9 do 13 doby n-1

n - 1

h13 Rozliczenia

Zamknięcie bramki dla ofert dotyczących doby n

Zamknięcie bramki dla USE dotyczących godziny h

n n+1 ÷ n+4Doba:

Godzina: 17 h-2 9

153


Zasady wyznaczania cen energii na RB w procesie Zasady wyznaczania cen energii na RB w procesie rozliczerozliczeńń

Cena CRORówna cenie ostatniego pasma wykorzystanego do swobodnego zbilansowania zapotrzebowania na energię określonego w ostatniej wersji planu BPKD z ograniczeniami

CROs, CROzCROs = CRO + ΔB; CROz = CRO – ΔB, przy czym z dniem wejścia w życie nowych zasad ΔB = 0 zł/MWh

0

Zap

COE1COE2COE3COE4COE5COE6COE7COE8COE9

COE1<COE2 ….<COE9

CRO=COE7


SzczegSzczegóólne zasady bilansowania lne zasady bilansowania źźrróódedełł wiatrowych wiatrowych (dodatkowe w stosunku do zasad og(dodatkowe w stosunku do zasad ogóólnych)lnych)

Możliwość zgłoszenia skorygowanej ilości dostaw energii (ES) na 1 godzinę przed realizacją dostawy energii

Wymaga zgrupowania na RB źródeł wiatrowych w ramach dedykowanego rodzaju JG (JG źródeł wiatrowych), przy czym w jednej JG mogą być zgrupowane źródła z określonego obszaru sieci (obszar ten wyznacza OSP stosownie do wymagańw zakresie zarządzania pracą systemu)Zgłoszenie ES dokonywane przez System Operatywnej Współpracy z Elektrowniami (SOWE)Zgłoszenie ES weryfikowane w zakresie parametrów technicznych

Rozliczenie różnicy pomiędzy USE i ES (planowe odchylenie na RB)Jeżeli ES > USE, to dostawa energii na RB rozliczana według ceny: max (0.9 Cor, CROz)Jeżeli ES < USE, to odbiór energii z RB rozliczany według ceny: CRO

Rozliczenie różnicy pomiędzy ES i ER (nieplanowe odchylenie na RB)Według cen CROs i CROz

C ≥ Cor

USEES

ES

ER

ERmax(0.9Cor,CROz)

CRO

CROzCROs

154


OgOgóólny schemat bilansowania lny schemat bilansowania źźrróódedełł wiatrowych wiatrowych w ramach zmodyfikowanych zasad RBw ramach zmodyfikowanych zasad RB

h

Realizacja dostaw

h - 2 h - 1

Sprzedawca z urzędu

Uczestnicy Rynku

RB (OSP)

Źródła Wiatrowe

USE (C≥Cor)

USE (C=Cor) Zgło

szen

ie

US

E

Kor

ekta

poz

ycji

kont

rakt

owej

Dostawa: max (0.9 Cor, CROz)Odbiór: CRO

Dostawa: CROzOdbiór: CROs

Okno zgłoszeń USE Okno korekty PK


PodsumowaniePodsumowanie-- najwanajważżniejsze moniejsze możżliwe korzyliwe korzyśści z wprowadzenia zmian ci z wprowadzenia zmian

Zachęty w warunkach konkurencji do ujawniania w ofertach bilansujących prawdziwych informacji o kosztach wytwarzania energiiPoprawa efektywności procesu planowania pracy jednostek wytwórczych w celu pokrycia zapotrzebowania na energięDodatkowy (w trakcie doby realizacji dostaw) mechanizm pozwalający ograniczać uczestnikom rynku ich niezbilansowanie

Odbiorcy - kompensowanie zmian w zakresie prognozowanego zapotrzebowaniaWytwórcy - kompensowanie zmian w zakresie dostępnych zdolności wytwórczych

przy jednoczesnym zachowaniu właściwych warunków do planowania i sterowania pracą systemu, tj.

zapewnienie dostępu do ofert bilansujących z wyprzedzeniem niezbędnym do realizacji procesów planowaniazakończenie procesu zgłoszeń USE z wyprzedzeniem niezbędnym do realizacji procesu bilansowania w czasie rzeczywistym, w tym zarządzania rezerwami mocy

W zakresie bilansowania źródeł wiatrowychDodatkowy (w ramach szczególnych zasad) mechanizm pozwalający ograniczać niezbilansowanie źródeł wiatrowychBodźce ekonomiczne do bilansowania handlowego źródeł wiatrowych poprzez zawieranie USELepsze warunki do zapewnienia bezpieczeństwa pracy systemu dzięki zachętom do dokładnego prognozowania i przekazywania OSP informacji o planowanej wielkości wytwarzania energii przez źródła wiatrowe

155

Dystrybucja dostępu do zasobów rzadkich prof. Krzysztof Żmijewski, Przewodniczący, Społeczna Rada Konsultacyjna

Energetyki

Rynek energetyki wiatrowej w Polsce

luty 2008

Dystrybucja dostępu do zasobów rzadkich

Krzysztof Żmijewski prof. PW


Społeczna RadaKonsultacyjna Energetyki

2/17luty 2008

Zawartość

Zawartość 2

Dylemat 3• oczekiwania 4• bariery 5

Diagnoza 7• przegląd mechanizmów 10• kryteria wyboru 12

Sugestia 13

Konkluzje 14

156


3/17luty 2008

Dylemat (1)

Oczekiwania

Bariery

• 15% udział OZE w miksie energii• Korzystny mechanizm motywacji• Zainteresowani inwestorzy

• Problemy przewidywania i bilansowania• Problemy prawa drogi

• Pojęcie mocy nieregulowalnych

Jak można rozstrzygnąć problem dostępu?


4/17luty 2008

Oczekiwania

15% energii końcowejmin. 20% energii elektrycznej

Mechanizm motywacjiHandel prawami do emisji CO2

Zielone certyfikatyBiałe certyfikaty

Zainteresowani inwestorzyHiszpanie, Francuzi, Niemcy…..

157


5/17luty 2008

Bariery

Przewidywanie i bilansowanieniechętny stosunek do OZE w OSP i OSD

Problemy prawa droginieżyczliwość właścicieli gruntównieżyczliwość samorządów

kłopoty z ochroną środowiska

Moce nieregulowalneczy OZE wymagają specjalnego statusu?


6/17luty 2008

Dylemat (2)

oczekiwaniaprzesłanki

obiektywneRośnie liczba chętnych

inwestorów

Istota problemu

barieryprzesłanki subiektywne

Rośnie wysokość barier do pokonania

158


7/17luty 2008

Diagnoza

How to make them come true?Prawo do przyłączenia staje się dobrem rzadkim!

Trzeba zastosować oba środki!

Jak regulować dostęp do dóbr rzadkich?

Zwiększyć ilość dóbr – inwestycjeUporządkować sposób dostępu – mechanizmy


8/17luty 2008

Przegląd mechanizmów

Obowiązek przyłączaniamechanizm bezwarunkowyzero optymalizacji pracy sieci

Kto pierwszy ten lepszykonflikty i korupcjaśladowa optymalizacja inwestycji

Konkurs projektów (piękności)jakie kryteria ?kto rozstrzyga ?

Przetargi na przyłączeniajakie kryteria ??gdzie pójdzie kasa ??

159


9/17luty 2008

Przesłanki wyboru

Musimy optymalizować kosztyMusimy ograniczać emisję CO2

Musimy poprawiać efektywność

Mechanizmy muszą być transparentne


10/17luty 2008

Energy prices in EU countriesIn real terms, Polish electricity prices are relatively low. However, taking into account the purchasing power of Polish society, a drastic price increase could trigger social unrest.

153

132

109104 103 103

9791 90

74 74 71 69 66 65 65 65 65 64 63 62 6054 53 50 47

41

118

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Rum

unia

Słow

acja

Pols

ka

Wło

chy

Dan

ia

Buł

garia

Portug

alia

Węg

ry

Hol

andi

a

Nie

mcy

Litw

a

Szwec

ja

Cze

chy

Łotw

a

Esto

nia

Bel

gia

Cyp

r

Słow

enia

Irlan

dia

His

zpan

ia

Aus

tria

Nor

weg

ia

Mal

ta

Wie

lka Bry

tani

a

Fran

cja

Finl

andi

a

Luks

embu

rg

Gre

cja

Final electricity prices for households in PPP on 1 January 2007 (EUR/MWh)

In terms of PPP, Polish power prices are among the highest in the EU

160


11/17luty 2008

CO2 emission

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

NL

SE FR DK IE AT

EU15 UK IT

EU25

EU27 ES DE

BE LU FI PT EL SI LV CY LT MT

HU SK CZ

PL RO EE BG

kgCO2/k€

Source Eurostat 2006


12/17luty 2008

Energy intensity

Source Eurostat 2006

toe/M€

0

200

400

600

800

1000

1200

DK IE UK AT IT DE

EU15 FR

EU25 SE LU

EU27 NL ES EL BE PT MT CY FI SI LV HU PL LT CZ SK EE RO BG

161


13/17luty 2008

Sugestia

Uwzględniając istniejące uwarunkowania na dzień dzisiejszy rozwiązaniem najlepszym wydaje się konkurs publiczny rozpisywany pod nadzorem

Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.Aczkolwiek autorowi bardziej odpowiadała

by koncepcja przetargu


14/17luty 2008

Konkluzja 1

Nie jesteśmy najbogatsi

ale

Chcemy się rozwijać

Musimy optymalizować koszt rozwoju

A

&

B

=

162


15/17luty 2008

Konkluzja 2

Szanse starania się powinni mieć wszyscy

ale

Wygrywać powinni najlepsi

Kryteria „wygranej” należy dyskutowaćpublicznie

1

2

3

3


16/17luty 2008

Konkluzja 3

Konkurentami są firmy rynkowe

ale

Dobro posiadają firmy pionowo zintegrowane (co najmniej częściowo) – lokalni monopoliści

Proces powinien się odbywać pod nadzorem regulatora

A

&

B

=

163


17/31luty 2008

Keep the dreams cost low!

Dziękuję

Krzysztof Żmijewski

20

20

20

164

165

Rozwiązania IT dla sektora energetyki wiatrowej Pan Maciej Chachulski, Business Development Manager, SUN Microsystems

Poland

1

Maciej ChachulskiBusiness Development ManagerSun Microsystems Poland

KonferencjaRynek energetyki wiatrowej

w Polsce

Rozwiązania IT dla sektora

energetyki wiatrowej

1

11-12 Marca 2008, Ożarów Mazowiecki

2Copyright Sun Microsystems 2008, Wind Energy Conference, Ożarów Mazowiecki

Agenda

• Ekologia wyzwaniem dla technologii informatycznych

• Proekologiczne działania i rozwiązania SunMicrosystems

• Oferta Sun dla przedsiębiorstw zajmujących sięenergetyką wiatrową

166


Ekologia wyzwaniem dla

technologii informatycznych


Pobór mocyKosztyZajmowana powierzchniaWydzielane ciepło

Zapotrzebowanie na moc obliczeniowąUżytkownicyUsługiŁatwy dostęp

“Około roku 2008, 50% centrów przetwarzania danych będzie miało niewystarczające zasilanie w elektryczność i klimatyzację aby sprostaćwymaganiom stawianym przez sprzęt o wysokim upakowaniu mocy obliczeniowej”*

“Rachunki za elektrycznośćstanowiły tradycyjnie poniżej 10% całkowitego budżetu IT lecz wkrótce może to być więcej niż jego połowa”‡---Gartner

*Źródło: http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=499090

Rosnące potrzeby, malejące zasoby

167


Skutki ekonomiczne

$/rok

Koszty sprzętu IT

2010–2015

Koszty energii IT

LataŹródło: IDC

Rosnąca gęstość upakowania mocy obliczeniowej powoduje zmianę proporcji kosztów


Działania mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej: priorytet dla agend rządowych

Izba Reprezentantów USAH.R. 5646: Przeprowadzenie badań nad poborem mocy przez ośrodki komputerowe i promocja efektywnych energetycznie serwerów w USA Komisja Europejska Plan działań efektywności energetycznej (Energy Efficiency Action Plan) w celu zredukowania kosztów poboru mocy o 100 miliardów € do 2020

168


Proekologiczne działaniai

rozwiązania Sun Microsystems

Eco = Ekonomia + Ekologia


1995 2000 2005 2010

TIME

Nasza wizja:

Sieć komputerowajest komputerem

UżytkownicyInternetu

• Ponad 1 miliard użytkowników Internetu• 390 gigabajtów danych generowanych / sek

1.5 miliarda

Wszyscy ludzie i wszystkie urządzenia mają dostęp do sieci komputerowej

169


• W roku finansowym FY07 obroty Sun Microsystems wyniosły ok. 13,4 miliarda $, zatrudnienie ok. 34 tysiące

• Zyskowność: wynik Q2FY08 – 5 kolejnych kwartałów zysków; 7 kolejnych kwartałów wzrostu obrotów

• Sun zamyka negocjacje dotyczące nabycia MySQL, dostawcy jednej z najczęściej używanych baz danych open source

• Microsoft i Sun prowadzą wspólne prace nad technologiami wirtualizacji; Sun uzyskał statusOEM Windows Server

• Dell wprowadził wsparcie dla systemu operacyjnego Solaris

• IBM rozszerzył wsparcie dla systemu operacyjnego Solaris

Najnowsze informacje oSun MicrosystemsStyczeń, 2008


Strategia Sun – Dalszy wzrost i oferowanie innowacyjnych rozwiązańproekologicznych

Network.com

Oprogramowanie

Usługi Systemy pamięciowe

SystemyZaawansowana

technologia wirtualizacyjna

Wiodące rozwiązania

proekologiczne

Innowacyjneprodukty

Bogate portfolio

produktów

Otwarte standardy

Partnerstwo z liderami rynku

170


DZIAŁANIE

Zastosowanie naszej

innowacyjnej technologii w celu zwiększenia pro-ekologiczności

własnej działalności.

Inicjatywa Sun odpowiedzialności za ekologię

INNOWACJE

Zastosowanie nowych

proekologicznych rozwiązań w oferowanych produktach i

usługach.

UDOSTĘPNIANIEStosowanie

narzędzi i koncepcji open source w celu

rozwiązywania zagadnień

związanych z wyzwaniami

środowiskowymi i energetycznymi.


Innowacyjne rozwiązania dla wszystkich klas produktów

Serwery

SunBlade6000

Ultra cienki klient Sun Ray 2

Sun Fire x4600

Macierz dyskowaSun StorageTekTM

6540

Sun Fire x64

Sun SPARCEnterprise

Bibilioteka taśmowaSun StorageTekTM

SL8500

“Projekt Blackbox”

Klient

Sun Fire T1000/2000

Sun Fire x4500

Przechowywanie i

archiwizacja danych

NetraT2000

171


• Sun prowadzi globalną politykę odbierania zużytego sprzętu> Każdy produkt Sun może być nieodpłatnie

zwrócony, w dowolnym miejscu na świecie> Zgodność z dyrektywą WEEE (UE), przepisami

CA, oraz innymi regulacjami prawnymi

• Rezultaty stosowanych metod projektowania produktów i możliwości recyclingu> ponad 50% zwróconych produktów może zostać

ponownie wykorzystanych> ponad 45% zwróconych produktów jest wtórnie

przetwarzanych> mniej niż 5% jest wyrzucanych

Zwroty i odzyskiwanie surowców wtórnych


Konsolidacja europejskiego centrum przetwarzania danych Sun

• 80% redukcja powierzchni przeznaczonej pod serwery/systemy pamięciowe

• 50% redukcja kosztów energii i klimatyzacji: oszczędności energii 118 tys $ rocznie

• 22 starsze modele serwerów zastąpiono czterema standardowymi modelami o wysokiej efektywności energetycznej

• Optymalizacja poboru mocy od 2kW do 9kW na rack • Poprawiona efektywność użycia pamięci dyskowych

i zarządzanie nimi• Poprawiona wydajność i dostępność systemu

informatycznego

Sun osiągnął 50% obniżkę kosztów energii i 80% zmniejszenie zajmowanej powierzchni

http://www.sun.com/aboutsun/environment/green/datacenter.jsp

172


Działania proekologiczne w firmie Sun• Open Work

> Redukcja kosztów przemieszczania siępracowników w wymiarze finansowym i ekologicznym

> Obniżenie rocznej emisji CO o ok. 30 tys ton

• Cienki klient Sun Ray> Stacje robocze działają z użyciem

współdzielonych serwerów co powoduje obniżkę kosztów serwisu i obniżenie emisji tlenków węgla

• Efektywne centra przetwarzania danych> Innowacyjna modularna konstrukcja > Konsolidacja i wirtualizacja > Upgrady technologiczne


Wirtualne rozwiązanie desktop

• Desktopy korzystają ze współdzielonych serwerów

• Zużywa 1/10 energii pobieranej przez typowy komputer PC> Pracuje z aplikacjami pod systemami

operacyjnymi Solaris, Linux, Windows, mainframe oraz AS/400

> Jeden serwer przypada na 10 do 50 urządzeńSun Ray

> Bez upgradów oprogramowania po stronie klienta!

> Dynamiczne udostępnianie wirtualnych środowisk desktop

• Klienci zmniejszają koszty energii i sprzętu komputerowego o miliony dolarów rocznie

Sun RayTM oraz Secure Global Desktop

Sun Ray 2 ultra cienki klient• 4 W• Praca z systemami

Windows, Linux lubSolaris

• Standardowy monitor, klawiatura, mysz

Zużywa mniej energii

niżlampka nocna

173


Klienci obniżają koszty energii i poprawiajądziałanie w obszarze IT – przykładRozwiązanie Sun - Virtual Desktop

Busan Adventist Hospital• Obniżenie zużycia energii aż o 90%• Obniżenie kosztów zarządzania o

50%• Uproszczone zarządzanie

systemami informatycznymi


Oferta Sundla przedsiębiorstw

zajmujących sięenergetyką wiatrową

174


Niektóre wyzwania stojące przed energetyką wiatrową

• Zwiększenie dokładności metod prognozowania pogody – przewidywanie wydajności farmy z 24 – 48 godzinnym wyprzedzeniem

• Poprawa jakości energii • Zarządzanie dostawami energii i jej przechowywaniem • Opracowanie metod umożliwiających współpracę sieci

przesyłowej z dużymi farmami wiatrowymi• Poprawa dokładności przewidywania wyników

wytwarzanej energii, produkcyjna implementacja metod wykorzystywanych testowo


Oferta Sun dla energetyki wiatrowej• Pomoc w dostosowaniu eksploatowanego środowiska informatycznego

do zaleceń ekologicznych• Obniżenie kosztów IT poprzez wprowadzenie technik wirtualizacyjnych• Stacje robocze Sun Ray oraz Sun Virtual Desktop Solution • Serwery Sun dedykowane dla potrzeb obliczeń inżynierskich oraz High

Performance Computing doskonale odpowiadające potrzebom branży.• Systemy pamięciowe Sun mogące przechowywać dowolne rodzaje

informacji w heterogenicznym środowisku informatycznym• Oparcie systemów informatycznych o oprogramowanie Sun Open

Source (min. system operacyjny Solaris, poczta elektroniczna, zarządzanie tożsamością użytkowników, platforma integracyjna SOA)

175


Cienki klient Sun Ray • Średni czas użytkowania – 15 lat• Pobór mocy – 15 W, 24 W przy

uwzględnieniu serwera• Emisja ciepła ~80BTUs• Poziom hałasu – zero dbs• Liczba użytkowników na CPU

(jeden rdzeń) – 25, maks 500:1 na CPU

• Bez wirusów, bez utraty danych

Typowy komputer PC• Średni czas użytkowania – 3 lata• Pobór mocy: 200–250 W/40W laptop• Emisja ciepła/hałas ~850 BTUs,~5dbs• Wirusy, spyware, utrata danych• 94% użytkowników nie stosuje

zarządzania poborem mocy w PC (ocena EPA)

• Aktualnie 315 mln PC oczekuje na zezłomowanie

Produkt przyjazny dla środowiska... praktycznie zerowe koszty administracji

22

Dziękuję za uwagęMaciej [email protected]

22

176

177

Identyfikacja ryzyk na etapie budowy i eksploatacji farmy wiatrowej Pan Michał Talarski, Dyrektor Biura, Marsh Sp. z o.o.

www.marsh.com

Identyfikacja ryzyk na etapie budowy i eksploatacji farmy wiatrowej

12 marzec 2008

Michał TalarskiMarsh Sp. z o.o. Construction Practice

1Marsh

Agenda

Projekt inwestycyjny i postrzeganie ryzyk z nim związanych

Alokacja ryzyk związanych z procesami inwestycyjnymi

178

2Marsh

Evaluation

Projekt

Inneryzyka

RyzykaStrategiczne

RyzykaOperacyjne

Ryzyka

Finansowe

•Odbiorcy / kanały dystrybucji/ konkurencja

• Ryzyka Geopolityczne

• Dostawy mediów/ Przerwa w działalności

• Marka / utrata reputacji • HR – czynniki ludzkie • Ryzyka technologiczne •

Facility Performance

• Koszty projektu • Koszt kredytu • Struktura własnościowa • Stabilność

• Jakość wykonania

• Przepisy BHP/ OC pracodawcy • Czynniki prawne / R. środowiskowe • Ryzyka polityczne • Utrata, zniszczenie mienia •

Odpowiedzialność Cywilna •

Opóźnienie inwestycji

Projekt inwestycyjny - ryzyka

3Marsh

Projekt Inwestycyjny - cykl życiaFaza projektowa (przykład)

Identyfikacja Projektu

Wstępne uzgodnienia Studium

wykonal -ności

Organizacja

(JVA, JDASPP or LLC)

Rekruta-cja

(kadry)

BID

Negocjacje kontraktoweProjekt kontraktu

SITEZewnętrzne

UmowyO&M EPC

Finansowanie Negocjacje

CLOSE

Projekt, Inżynieria bud. & Zaopatrzenie

2-3 lat

1 rok. +/- Faza projektowania

Ubez

Ryzyka Pożyczkodawcy

• Zrozumienie ryzyk strategicznych • Sprawność operacyjna

j k• Koszty projektu • Opóźnienie w wykonaniu

• Obsługa kredytu • Kondycja finansowa Stron

Ryzyka Inwestora

• Opóźnienie startu projektu • Zrozumienie ryzyk strategicznych

• Ekonomicznych• Zależności

i• Cykl życia projektu • Koszt kapitału • Koszt projektu • Kredyt/ Raty Kapitałowe

Ryzyka Prawne

• Tytuł własności np. dzierżawa• Własność kapitałów• Zerwanie finansowania• Dokumentacja prawna• Zabezpieczenia umowne• Struktura prawna umów

Ryzyka Polityczne

179

4Marsh

Projekt Inwestycyjny - cykl życiaFaza budowlana (przykład)

Design, Engineering & ProcurementProjekt, Inżynieria bud. & Zaopatrzenie

2-3 lat.

Ryzyka budowy

λ Niekompletność projektówλ Opóźnienie otrzymania pozwoleń λ Wzrost kosztówλ Dodatkowe koszty zidentyfikowane

ale nie ujęte w kosztorysach λ Wzrost kosztów finansowychλ Błędy wykonawcówλ Zdarzenia środowiskoweλ Szkody “Force majeure” λ Opóźnienia harmonogramuλ Defekty w okresie testówλ Dostawy materiałów – tzn. opóźnienia

& problemy finansowe. λ Błędy podwykonawcówλ Kary umowneλ Braki wykwalifikowanej siły roboczej

/problemy pracowniczej absencji λ Ryzyka polityczne

Faza budowlana

Prace budowlane Montaż, wyposażenie . Rozruch itesty

Wstępne odbiory

Ryzyka projketowe i zaopatrznia

• Kryteria jakości wykonania• Dostawy wyposażenia/ harmonogram• Dostawy wyposażenia/ transport • Okres projektowania • Organizacja zaopatrzenia• Niekompletność projektów• Ryzyka polityczne

Budowa

λ Ryzyka Losowe

λ Ryzyka zewnętrzne – np. problemy z dostawa mediów)

5Marsh

Projekt Inwestycyjny - cykl życiaFaza operacyjna (przykład)

10-20 lat

Etap operacyjny

Lista Braków/ Rozbieżności Odbiór Ostateczny

<1 Rok

Ryzyka RynkoweRyzyka OperacyjneRyzyka Polityczne

Eksploatacja

•Konfiskata•Nacjonalizacja•Wymuszona sprzedaż•Zmiany prawa•Odebranie koncesji/ licencji•Ryzyko waluty•Fizyczne uszkodzenie w wyniku zamieszekpolitycznych•Opóźnienia projektu lubwstrzymanie uruchomienia w wyniku działania siłpolitycznych•Utrata zezwolenia naeksport/ import lub embargo

•Szkody "force majure"•Szkody środowiskowe•Utrata koncesji/ licencji•Problemy wydajnościoperacyjnej•Awarie maszyn wyposażenia/ opóźnienia•Ryzyka osobowe/ strajki•Zawodność systemów/ technologii•Wzrost kosztów O&M•Zawodność dostawców usługO&M•Ryzyka Losowe

•Niewystarczający przychód z opłat, czynszu, itp•Przerwa w działalności•Zmiany oprocentowania•Popyt i zmiana cen•Zmiany makroekonomiczne•Niewymienialność waluty / ograniczenie transferówzagranicznych•Dewaluacja lub aprecjacjawaluty

180

6Marsh

Projekt inwestycyjny – główne ryzyka Inwestora na etapie budowy

zniszczenie mienia (inwestycji),

opóźnienie w oddaniu inwestycji do użytkowania,

wady dostaw (produkt, kompletacja, uszkodzenia dostaw),

wady projektów,

wady prawne,

ryzyka polityczne i administracyjne (ew. opóźnienia),

problemy ekonomiczne ( finansowanie),

uszkodzenie mienia istniejącego (roszczenia osób trzecich),

szkody osobowe (wypadki pracowników i osób trzecich),

itd.

7Marsh

Projekt Inwestycyjny - cele

(1) Ukończenie projektu przy minimalnych zakłóceniach,

(2) ukończenie projektu po uczciwej cenie dla Właściciela/Developera;

(3) przyniesienie pożyczkodawcom rozsądnego zwrotu z pożyczonego kapitału;

(4) pozwolenie na uzyskanie rozsądnego zysku Wykonawcy(om);

(5) Uzyskanie parametrów projektu pozwalających na spłatęuzyskanych kredytów/ rozsądny zwrot z kapitału.

Czy cele te zawsze są osiągnięte???

181

8Marsh


opóźnienie

Wzrost

Budżet

Koszt projektu

Harmonogram projektu

Zwrot kredytu

Czas

Completion Risk Zakończenie projektu

B

B1

P P1

9Marsh


opóźnienie

Wzrost

Budżet

Koszt projektu

Harmonogram projektu

Zwrot kredytu

Czas

Completion Risk Zakończenie projektu

B

B1

P P1

182

10Marsh

Źródła ryzyk, a powstanie szkody

Faza projektowa Budowa Okres ujawniania

Szkoda

PrzyczynaPrzyczyna

www.marsh.com

Alokacja ryzyk

183

12Marsh

Projekt Inwestycyjny - uczestnicy

• Developer • Pożyczkodawca - Dług • Inżynier/Technolog • Wykonawca • Właściciel gruntu • Projektant

• Kapitał własny i publiczny • Operator • Użytkownik końcowy • Sprzedawcy • Firma transportowa • Dostawca – O/M

BOT Build Operate Transfer

BOO Build Own Operate

BOOT Build Own Operate Transfer

DBFO Design Build Finance Operate

BTO Build Transfer Operate

BLT Build Lease Transfer

15Marsh

Usługi Marsh Construction i Risk Consulting

Identyfikacja i plasowanie ryzyk na rynkach lokalnych i międzynarodowych,

Usługi consultingowe,

Udział w negocjacjach programu z podmiotami zaangażowanymi w duże projekty.

Zapraszamy do kontaktu:

- Michał Talarski - Lider Praktyki Construction, tel. 061 851 97 25, 691 409 130

- Tomasz Brzozowski - Lider Praktyki Power, tel. 022 456 42 07, 601 332 996.

184

13Marsh

Alokacja ryzyk

Inwestor?

Wykonawca?

Bank?

Dostawcy?

?

14Marsh

Alokacja ryzyk w ubezpieczeniach

OCIP - ubezpieczenia kontrolowane przez Inwestora

EPC - ubezpieczenia kontrolowane centralnie przez Generalnego wykonawcę (np. na bazie warunków FIDIC)

C&STP - ubezpieczenia zawierane przez każdą ze stron kontraktu indywidualnie (np. wg. schematu wymaganego przez Inwestora)

185

www.marsh.com

186

187

Monitoring środowiskowy i procedura oceny oddziaływania na środowisko

dr Georg Nehls, BioConsult SH

Monitoring środowiskowy i procedura oceny oddziaływania na środowisko

A German perspective

Dr. Georg Nehls

188

Rozwój energetyki wiatrowej w Niemczech

Nowa Ogółem

189

Większe i wyższe turbiny – wykorzystanie większej ilości energii

Główne pole konfliktu – najważniejsze kwestie OOŚ:

• Krajobraz

• Zaburzenia rozrodu i nocowania ptaków

• Kolizje ptaków

• Efekt bariery dla ptaków

• Kolizje nietoperzy

• Wpływ na siedliska

190

Standardy OOŚ dla projektów farm wiatrowych:

Krajobraz: Wizualizacja z odległości 3-5 km, czasami 5-10 km

Ptaki lęgowe:100 m dookoła projektu: badanie ptaków lęgowych500 m: gatunki zagrożone1.000 m lub więcej: badanie zachowania gatunków kluczowych (drapieżniki)2.000 m lub więcej: miejsca lęgowe gatunków kluczowych

Ptaki nocujące:1.000 m dookoła projektu: mapa obszarów noclegowych i żerowisk2.000 m dookoła projektu: mapa noclegowisk

Migracje ptaków:Obserwacje wizualne, częstotliwość: co 5 dnie (projekty offshore: radar)

Nietoperze: Brak zdefiniowanych standardów

Zaburzenia rozrodu i nocowania ptaków

Wpływ na ptaki lęgowe jest generalnie niewielki

Wpływ na ptaki brodzące i wodne jest często dokumentowany, aczkolwiek rzadko przekracza odległość 500m

191

Monitorowanie kolizji

Kolizyjność ptaków w Europie

0 – 64 ptaków/turbinę/rok

Średnia: 9 ptaków/turbinę/rok(31 badań)

Hötker et al. 2006

Jakich gatunków to dotyczy?

192

Kania ruda 78

Myszołów 69

Bielik 25

Skowronek 24

Mewa czarnogłowa 20

Sokoły 18

Jerzykowate 18

Gołębiowate 17

Szpaki 17

Gołąb grzywacz 16

Mewa srebrzysta 15

Kaczka krzyżówka 13

Mewa pospolita 13

Potrzeszcz 13

Kruk 11

Łabędź niemy 10

Siewka złota 10

Ofiary kolizji w Niemczech

Dürr briefl.

Wodne10%

Drapieżniki38%

Brodzące3%

Mewy9%

Inne niewróblowe

15%

Wróblowe25%

Lęgowe w Niemczech Lęgowe w EU StatusTrend w

Niemczech

Kania ruda 10.000 - 12.000 19.000 - 24.000 Bezpieczne Stabilna

Myszołów 50.000 - 100.000 690.000 - 1.000.000 Bezpieczne Stabilna

Bielik 301 4.000 - 4.700 Rzadkie Wzrost

Skowronek 2.500.000 - 3.500.000 25.000.000 - 55.000.000 Wrażliwe Spadek

Mewa czarnogłowa 280.000 - 350.000 2.300.000 - 3.000.000 Bezpieczne Wzrost

Sokoły 50.000 - 60.000 300.000 - 440.000Pogarszający się Stabilna

Jerzykowate 250.000 - 400.000 3.700.000 - 11.000.000 Bezpieczne Zmienna

Gołębiowate 2.000.000 - 6.000.000 34.000.000 - 120.000.000 Bezpieczne Spadek

Szpaki 1.000.000 - 4.000.000 7.900.000 - 15.000.000 Bezpieczne Wzrost

Gołąb grzywacz 45.000 - 50.000 720.000 - 850.000 Bezpieczne Wzrost

Mewa srebrzysta 100.000 - 500.000 2.300.000 - 3.900.000 Bezpieczne Stabilna

Kaczka krzyżówka 18.000 - 21.000 430.000 - 690.000Pogarszający się Wzrost

Mewa pospolita 10.000 - 40.000 3.600.000 - 19.000.000 Bezpieczne Spadek

Potrzeszcz 4.500 - 5.500 280.000 - 1.400.000 Bezpieczne Wzrost

Kruk 5.000 - 9.000 54.000 - 69.000 Bezpieczne Stabilna

Łabędź niemy 19 520.000 - 720.000 Bezpieczne Spadek

Wpływ na wielkość populacji?

193

Drapieżniki – problem specjalnego znaczenia

Dürr briefl.

194

Kolizje nietoperzy

Około14 kolizji/turbinę/rok (niewiele badań)

Zwiększone w pobliżu zardzewień

Zwiększone późnym latem (migracje)

Wpływ wysokości turbin

Nie udowodniony!

195

Wnioski:

• Większość kolizji ma miejsce w przypadku gatunków nocujących lub żerującychna obszarze farmy wiatrowej

• Wpływ na migracje wydaje się być niewielki

Zmniejszanie wpływu poprzez ustalone odległości?

Np. 12,5 km do najbliższego legowiska błotniaka stawowego?

196

Odległości farm wiatrowych od obszarów chronionych zalecane przez niemieckie państwowe instytucje ochrony ptaków (12.10.2006)

Wszystkie obszary chronione dotyczące ptaków 10-krotna wysokość turbinyEU – OSO 10-krotna wysokość turbinyRamsar 10-krotna wysokość turbinyAkweny śródlądowe > 10 ha 10-krotna wysokość turbinyLegowiska i noclegowiska o znaczeniu krajowym lub regionalnym

10-krotna wysokość turbiny

Korytarze migracji Zakaz zabudowyKorytarze przelotów pomiędzy noclegowiskami i żerowiskami (żurawie, łabędzie, gęsi)

Zakaz zabudowy

Noclegowiska (żurawie> 500, łabędzie> 500, gęsi> 5000)

3000 m (6000 m strefa oceny)

Odległości od lęgowiskBocian biały 3000 m (6000 m)Bocian czarny 1000 m (4000 m)Żuraw 1000 mGłuszec czarny, głuszcowate Główne obszaryDerkacz Główne obszaryDrop Główne obszarySiewka złota Główne obszaryKania czarna 1000 m (4000 m)Kania ruda 1000 m (6000 m)Bielik 3000 m (6000 m)Orlik krzykliwy 6000 mBłotniaki Główne obszaryRybołów 1000 m (4000 m)Sokoły 1000 m (4000 m)Sokół wędrowny 1000 m, Baumbrüter: 3000 mSowy 1000 m (4000 m)Kolonie lęgowe rybitw, mew, czapli, kormoranów

1000 m (4000 m)

Ptaki łąkowe Główne obszary

197

Zalety i wady ustalonych odległości bezpieczeństwa

Zalety:

• Przejrzyste przepisy

• Przepisy uwzględniające niepewność OOŚ

Wady:

• Ustalone standardy mają zastosowanie również do mało znaczących lokalizacji

• Ustalone standardy hamują rozwój projektów nawet jeżeli nie jest to konieczne

• Ustalone standardy implikują negatywny wynik OOŚ

Zalecenia

1. Planowanie

• Wybór lokalizacji: unikać zadrzewień (lub zgodzić się na okresowe wyłączenia)

• Duże znaczenie planowania strategicznego (SOOŚ)

• Nie ma potrzeby ustanawiania ogólnych odległości bezpiecznych

198

Zalecenia

2. Sposoby unikania niekorzystnego wpływu

• Oświetlenie (powinno być tak słabe, jak to możliwe)

• Tymczasowe wyłączenia (nietoperze)

• Należy unikać budowli, które mogą przyciągać drapieżniki

Nie można wydać zaleceń dla rozmiarów turbin – liczba turbin wydaje się być czynnikiem o większym znaczeniu niż ich rozmiar

Zalecenia

3. Potrzeby badawcze

Pilna potrzeba monitoringu operacyjnego!

• Wskaźniki kolizyjności

• Wpływ wysokości oraz oświetlenia turbin

• Drapieżniki (w szczególności orły, kanie, błotniaki)

• Wskaźniki kolizyjności nietoperzy

199

Dziękuję!

200

201

Handel projektami wiatrowymi – kluczowe aspekty prawne. Maciej Szambelańczyk, Radca Prawny, Wierciński, Kwieciński, Baehr Sp.k.

HANDEL PROJEKTAMI WIATROWYMI

KLUCZOWE ASPEKTY PRAWNE

Maciej Szambelańczykradca prawny

Ożarów Mazowiecki, 11-12 marca 2008 r

HANDEL PROJEKTAMI WIATROWYMI – co właściwie jest przedmiotem obrotu ???

Czym jest projekt wiatrowy z prawnego punktu widzenia ?

Możliwe formy organizacyjne projektu wiatrowego

202

OD CZEGO ZACZYNAMY INWESTYCJĘ –ANALIZA DUE DILLIGENCE

czym jest analiza due dilligence ?w jakim celu przeprowadzać analizę prawnąprojektu ?due dilligence projektu wiatrowego a duedilligence standardowego projektu inwestycyjnego

DUE DILLIGENCE (1) – aspekty związane z nieruchomościami

zapewnienie tytułu prawnego do gruntów

najem, dzierżawa, użytkowanie –korzyści i ryzyka związane z formą prawną

203

DUE DILLIGENCE (2) – koncesja

koncesja na wytwarzanie energii elektrycznej

koncesja a promesa

obowiązki koncesyjne

DUE DILLIGENCE (3) – co jeszcze zbadać?

proces budowlany

aspekty ochrony środowiska

na co jeszcze zwrócić uwagę wybierając projekt?

204

UMOWA PRZYŁĄCZENIOWA / WARUNKI PRZYŁĄCZENIA

jaki jest prawny charakter warunków przyłączenia?

obrót warunkami przyłączenia (obecny stan prawny / projekt nowelizacji PE) ?

TRANSAKCJA NABYCIA PROJEKTU WIATROWEGO

kupno udziałów / akcjitransakcja zbycia przedsiębiorstwa (uwarunkowania prawne)ryzyka związane z transakcjamiuwarunkowania w zakresie kontroli koncentracji

205

Biuro w PoznaniuBiuro w Poznaniu::

ul. Paderewskiego 7ul. Paderewskiego 76161--770 Pozna770 Poznańń

TelTel: (61) 855 : (61) 855 -- 3232-- 2020FaxFax: (61) 851 : (61) 851 -- 3232-- 5252

www.wkb.com.plwww.wkb.com.pl

Maciej Maciej SzambelaSzambelańńczykczyk

radca prawnyradca prawnyee--mailmail: : [email protected]@wkb.com.pl

WierciWiercińński, Kwieciski, Kwiecińński, ski, BaehrBaehr Sp. K.Sp. K.Biuro w WarszawieBiuro w Warszawie::

ul. E. Plater 28ul. E. Plater 280000--688 Warszawa688 WarszawaNowa siedziba od 31.III.2008 rNowa siedziba od 31.III.2008 r.:.:InternationalInternational Business Center II Business Center II ul. Polna 11 ul. Polna 11 0000--633 Warszawa 633 Warszawa

TelTel: (22) 630 : (22) 630 -- 3131-- 3131FaxFax: (22) 630 : (22) 630 -- 3131-- 5151

206

207

Zasady finansowania i oceny projektów wiatrowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

dr Lesław Janowicz, Kierownik działu koordynacji zadań w zakresie naboru wniosków, Instytut Paliw i Energii Odnawialnej

1 Instytut Paliw i Energii Odnawialnej Warszawa, 12.03 2008

Zasady finansowania i oceny projektów wiatrowych w ramach Programu Operacyjnego

Infrastruktura i Środowisko

Lesław JanowiczInstytucja Wdrażająca

Instytut Paliw i Energii Odnawialnej

Instytut Paliw i Energii Odnawialnej Warszawa, 12.03 20082

Podstawa prawnaPodstawa prawna

• Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie ekspertów powoływanych w celu rzetelnej i bezstronnej oceny projektów realizowanych w ramach programów operacyjnych

• Organizacja Systemu Oceny i Wyboru Projektów w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura I Środowisko - załącznik nr 2 do „Szczegółowego opisu priorytetów PO Infrastruktura i Środowisko”

• Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie procedury odwoławczej dla wszystkich programów operacyjnych

• Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitoringu projektów indywidualnych zgodnych z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

• Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie korzystania z pomocy technicznej

• Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie warunków gromadzenia i przetwarzania danych w formie elektronicznej

208


DziaDziałłanie 9.4 anie 9.4 –– W ramach tego dziaW ramach tego działłania wspierane bania wspierane bęęddąą inwestycje inwestycje w zakresie budowy jednostek wytwarzania energii elektrycznej w zakresie budowy jednostek wytwarzania energii elektrycznej albo ciepalbo ciepłła ze a ze źźrróódedełł odnawialnych.odnawialnych.

Rodzaje projektRodzaje projektóóww-- Budowa farmy wiatrowejBudowa farmy wiatrowej-- Budowa elektrowni wodnej o mocy do 10 MWBudowa elektrowni wodnej o mocy do 10 MW-- Budowa elektrowni na biomasBudowa elektrowni na biomasęę lub biogazlub biogaz-- Budowa ciepBudowa ciepłłowni geotermalnejowni geotermalnej-- Instalacja kolektorInstalacja kolektoróów sw słłonecznychonecznychWykluczenie:Wykluczenie:-- Technologii wspTechnologii wspóółłspalania paliw kopalnych i biomasy lub biogazu,spalania paliw kopalnych i biomasy lub biogazu,-- Budowy lub przebudowy obiektBudowy lub przebudowy obiektóów energetycznych spalajw energetycznych spalająących odpady cych odpady

komunalnekomunalne-- Inwestycje w zakresie wytwarzania energii w kogeneracji ze Inwestycje w zakresie wytwarzania energii w kogeneracji ze źźrróódedełł

odnawialnych,odnawialnych,-- Projekty poniProjekty poniżżej 20 mln PLN (dla energetyki wiatrowej)ej 20 mln PLN (dla energetyki wiatrowej)

OPIS DZIAOPIS DZIAŁŁAANIANIA 9.49.4


Typ beneficjentTyp beneficjentóóww1. Przedsi1. Przedsięębiorcy,biorcy,2. Jednostki samorz2. Jednostki samorząądu terytorialnego oraz ich zwidu terytorialnego oraz ich zwiąązki i stowarzyszenia,zki i stowarzyszenia,3. Podmioty wykonuj3. Podmioty wykonująące usce usłługi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostkugi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostkąą samorzsamorząądu du

terytorialnego, w ktterytorialnego, w któórych wirych więększokszośćść udziaudziałłóów lub akcji posiada samorzw lub akcji posiada samorząąd terytorialny,d terytorialny,4. Podmioty wybrane w wyniku post4. Podmioty wybrane w wyniku postęępowania przeprowadzonego na podstawie przepispowania przeprowadzonego na podstawie przepisóów o w o

zamzamóówieniach publicznych wykonujwieniach publicznych wykonująące usce usłługi publiczne na podstawie umowy zawartej z ugi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostkjednostkąą samorzsamorząądu terytorialnego,du terytorialnego,

5. Ko5. Kośściociołły, koy, kośścielne osoby prawne i ich stowarzyszenia oraz inne zwicielne osoby prawne i ich stowarzyszenia oraz inne zwiąązki wyznaniowe.zki wyznaniowe.

OstatecznOstatecznąą decyzjdecyzjęę w sprawie dofinansowania projektu podejmuje:w sprawie dofinansowania projektu podejmuje:•• Minister Gospodarki (instytucja poMinister Gospodarki (instytucja pośśredniczrednicząąca).ca).•• Komisja Europejska Komisja Europejska –– w przypadku projektw przypadku projektóów o wartow o wartośści powyci powyżżej 25 mln euroej 25 mln euro

Maksymalny udziaMaksymalny udziałł śśrodkrodkóów UE w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie w UE w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie projektu (%)projektu (%)

•• Dla projektDla projektóów objw objęętych krajowtych krajowąą pomocpomocąą regionalnregionalnąą -- 20% warto20% wartośści wydatkci wydatkóów w kwalifikowalnychkwalifikowalnych

•• Dla projektDla projektóów objw objęętych horyzontalntych horyzontalnąą pomocpomocąą na ochronna ochronęę śśrodowiska rodowiska –– zgodnie z zgodnie z maksymalnym dopuszczalnym pumaksymalnym dopuszczalnym pułłapem pomocy publicznej okreapem pomocy publicznej okreśślonym w programienie lonym w programienie nie winie więęcej nicej niżż 20% warto20% wartośści projektuci projektu

OPIS DZIAOPIS DZIAŁŁAANIANIA 9.49.4

209


System wyboru i oceny System wyboru i oceny projektprojektóóww

• Oceny projektów, dokonuje Komisja Konkursowa powołana przez instytucję oceniającą. • Do Komisji Konkursowej mogą być powoływani eksperci z listy ekspertów sporządzonej zgodnie z

rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego.• W przypadku beneficjentów realizujących więcej niż jeden projekt, w przypadku, gdy te same procedury

i/lub dokumenty dotyczą wszystkich projektów, weryfikacja procedur i/lub dokumentów może byćdokonywana jednokrotnie podczas oceny pierwszego z projektów przedłożonych do oceny danej instytucji.

• Wszystkie dokumenty przekazywane przez beneficjentów (wniosek o dofinansowanie, studium wykonalności, inne załączniki) są udostępniane przez właściwe instytucje na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. nr 112 poz. 1198 z późn. zm.). W przypadku elementów, których udostępnianie nie jest możliwe, ze względu na tajemnicęhandlową lub inne przesłanki wyłączające udostępnianie dokumentów, beneficjent zobowiązany jest wraz z przekazywanymi dokumentami wskazać oraz uzasadnić elementy, które nie podlegająudostępnieniu.

• W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko mogą być dofinansowane projekty:– indywidualne, zgodnie z indywidualnym trybem wyboru;– systemowe, zgodnie z systemowym trybem wyboru;– konkursowe, zgodnie z konkursowym trybem wyboru.


Pomoc publicznaPomoc publicznaZ punktu widzenia Programu Operacyjnego Infrastruktura i Z punktu widzenia Programu Operacyjnego Infrastruktura i ŚŚrodowiska najwarodowiska najważżniejsze niejsze

ssąą 2 kategorie pomocy publicznej: pomoc regionalna oraz pomoc hory2 kategorie pomocy publicznej: pomoc regionalna oraz pomoc horyzontalna zontalna (ochrona (ochrona śśrodowiska).rodowiska).

OkresKryteriaRodzaj pomocyDokument normatywnyDziałanie

2007-2013

Projekty spełniające kryterium nowej inwestycji mogą otrzymaćwsparcie zgodnie z wytycznymi o krajowej pomocy regionalnej, natomiast projekty nie spełniające kryterium nowej inwestycji mogąuzyskać wsparcie tylko na podstawie pomocy państwa na rzecz ochrony środowiskanaturalnego.

Pomoc horyzontalna na ochronę środowiska oraz pomoc regionalna oparta na Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie udzielania pomocy publicznej na inwestycje w zakresie budowy lub rozbudowy jednostek wytwarzających energię elektryczną lub ciepło z odnawialnych źródeł energii opracowany na podstawie Wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013 (2006/C/54/08) oraz Wspólnotowych wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego (Dz. Urz. C 37, 3.2.2001).

9.4

210


System wyboru i oceny System wyboru i oceny projektprojektóóww

W przypadku występowania pomocy publicznej, w szczególności w przypadku pomocy publicznej przyznawanej w oparciu o wytyczne ws. krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013 odpowiednia instytucja pośrednicząca lub działająca w jej imieniu instytucja wdrażająca może przewidzieć procedurę wydawania beneficjentowi poświadczenia, że projekt, z zastrzeżeniem szczegółowej weryfikacji wniosku, zasadniczo kwalifikuje się do pomocy, ponieważ spełnia kryteria określone w programie. Przy wydawaniu poświadczeń nie bierze się pod uwagędostępności środków w ramach danego działania. Instytucja pośrednicząca może wymagać załączenia ww. poświadczenia jako obowiązkowego załącznika warunkującego rozpatrzenie wniosku we właściwej procedurze konkursowej.


Tryb konkursowyTryb konkursowy

Instytucja organizująca konkurs (instytucja wdrażająca - instytucja pośrednicząca II stopnia) przygotowuje regulamin konkursu. Regulamin konkursu zawiera informacje podane w ogłoszeniu o konkursie i zawiera inne dodatkowe informacje dotyczące zasad organizacji konkursu i przeprowadzenia oceny.

Nabór projektów w konkursie zamkniętym jest organizowany cyklicznie. W przypadku niewykorzystania alokacji w ramach rundy I ogłaszana jest runda następna, aż do wyczerpania środków.

211


Tryb konkursowyTryb konkursowy

Konkurs składa się z następujących etapów: Ogłoszenie konkursu; Nabór wniosków; Ocena projektów;

Etap I – PRESELEKCJAOcena projektów w oparciu o niepełną dokumentację projektową pod kątem

kryteriów formalnych oraz kryteriów merytorycznych I stopnia. Na podstawie oceny pod kątem kryteriów merytorycznych I stopnia sporządzona jest lista rankingowa projektów zgłoszonych do dofinansowania.

Etap II – OCENA OSTATECZNAOcena projektów z listy rankingowej w oparciu o pełną dokumentację

projektową pod kątem kryteriów merytorycznych II stopnia w celu podjęcia decyzji o dofinansowaniu projektu. Podjęcie decyzji o dofinansowaniu projektu; Ogłoszenie wyników konkursu; Podpisanie umowy o dofinansowanie projektu.


OgOgóólne zasady oceny wniosklne zasady oceny wnioskóóww

Ocena formalna• ocena 0-1 – niespełnienie jednego z warunków powoduje odrzucenie wniosku• prowadzona w oparciu o listę sprawdzającą

Ocena merytoryczna• po pozytywnej ocenie formalnej• ocena pod kątem stopnia wypełnienia kryteriów zatwierdzonych przez Komitet

Monitorujący• jej celem jest uszeregowanie wniosków w kolejności uwzględniającej stopień

spełnienia kryteriów • sporządzana na karcie oceny merytorycznej• komisja konkursowa

212


Ocena projektOcena projektóóww

• Ocena wniosków składa się z dwóch etapów: preselekcji oraz ostatecznej oceny wniosków.

• Celem preselekcji jest stworzenie listy rankingowej zawierającej projekty najbardziej efektywne z punktu widzenia realizacji celów priorytetu/działania. Preselekcji dokonuje się na podstawie wniosku oraz załączników wymaganych na I etapie oceny.

• Ostateczna ocena projektów przeprowadzana jest na podstawie pełnej dokumentacji projektowej. Celem ostatecznej oceny jest ocena stopnia gotowości projektu do realizacji i wybór projektów do dofinansowania. W przypadku „dużych projektów” podpisanie umowy będzie poprzedzone przekazaniem dokumentacji projektowej Komisji Europejskiej w celu potwierdzenia ostatecznej decyzji o przyznaniu dofinansowania i podpisaniu umowy o dofinansowanie.

• Ocena projektów jest przeprowadzana w oparciu o kryteria wyboru projektów stanowiące załącznik nr 1 do dokumentu Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, przyjęte przez Komitet Monitorujący dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.


Preselekcja projektPreselekcja projektóóww

Preselekcja projektów składa się z:– oceny projektów w oparciu o kryteria formalne,– oceny projektów w oparciu o kryteria merytoryczne I stopnia.

• W pierwszej kolejności projekty oceniane są w oparciu o kryteria formalne. W przypadku uzyskania pozytywnej oceny formalnej, projekt podlega ocenie pod kątem kryteriów merytorycznych I stopnia.

• Ocena formalna jest oceną 0/1, co oznacza, że weryfikacja dokonywana będzie pod kątem spełnienia bądź niespełnienia danego kryterium.

• Jeżeli chociaż jedno kryterium nie jest spełnione, a projekt w tym zakresie jest możliwy do poprawy, Wnioskodawca wzywany jest pisemnie do poprawy/uzupełnienia projektu. Wezwanie określa jakie kryterium nie zostało spełnione oraz sposób poprawy wniosku. W przypadku nie dokonania uzupełnienia/poprawy zgodnie z wezwaniem w wyznaczonym terminie, wniosek podlega odrzuceniu.

• Projekty odrzucone mogą aplikować w kolejnych konkursach, o ile instytucja organizująca konkurs taki ogłosi.

213


Wymagane zaWymagane załąłączniki na I czniki na I etapie konkursuetapie konkursu

załącznik 1 - deklaracje instytucji odpowiedzialnych za monitorowanie obszarów Natura 2000,załącznik 2 - analiza kosztów i korzyści, element studium wykonalności,załącznik 3 - studium wykonalności (z elementami biznes planu),załącznik 4 - wyciąg z KRS lub innego dokumentu rejestrowegozałącznik 5 - plan inwestycyjny na min. 3 lata wraz z uchwałą Zarządu przyjmującą dokument,załącznik 6 - bilans za ostatnie 3 lata, /w przypadku, gdy podmiot istnieje krócej niż 3 lata –

bilans za okres od rozpoczęcia działalności podmiotu),załącznik 7 – dokumentacja techniczna – wyciąg z dokumentacji projektowej wraz z

potwierdzeniem złożenia wniosku o pozwolenie na budowę i jego kopię (jeśli dotyczy),załącznik 8 - dokumenty potwierdzające dostępność środków na sfinansowanie projektu

(np. promesa kredytowa lub leasingowa, oświadczenie o wielkości i możliwości zabezpieczenia wkładu własnego),

załącznik 9 - oświadczenia wnioskodawcy.załącznik 10 - upoważnienie lub porozumienie pomiędzy Beneficjentem oraz podmiotem

upoważnionym do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych jeżeli Beneficjent chce umożliwić innemu podmiotowi ponoszenie wydatków kwalifikowalnych


OOśświadczenia wnioskodawcywiadczenia wnioskodawcy• informacje zawarte we wniosku są prawdziwe,• posiada środki finansowe zabezpieczające udział własny w realizacji projektu,• nie pozostaje w stanie upadłości, • reguluje w terminie zobowiązania wobec urzędu skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń

Społecznych,• tak/nie zwrot VAT,• projekt jest zgodny z decyzją ustalającą warunki zabudowy dla planowanego projektu/ w

przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego oświadcza, że projekt jest zgodny z decyzją ustalającą warunki zabudowy dla planowanego projektu.

• o terminie osiągnięcia gotowości projektu do podpisania umowy o dofinansowanie -termin ten nie może być dłuższy niż 18 miesięcy od dnia zamknięcia rundy aplikacyjnej

• projekt nie polega na wdrożeniu innowacji technologicznej stosowanej na świecie krócej niż 24 miesiące do chwili złożenia wniosku,

• wyraża zgodę na udzielanie informacji na potrzeby ewaluacji (ocen) przeprowadzanych przez uprawnioną jednostkę lub organizację (m.in. IŻ, IP),

• nie naruszył w ciągu ostatnich trzech lat w istotny sposób umowy dotyczącej gospodarowania środkami publicznymi,

• członkowie organów i wspólnicy będący osobami fizycznymi nie zostali skazani prawomocnym wyrokiem w ciągu ostatnich trzech lat za przestępstwo popełnione w związku z próbą pozyskania środków publicznych lub gospodarowaniem takimi środkami,

• projekt jest zgodny z przepisami w zakresie pomocy publicznej,• projekt jest zgodny ze środowiskowymi uwarunkowaniami.

214


OgOgóólne kryteria formalne dla projektlne kryteria formalne dla projektóóww

Wniosek złożony w terminie.Wniosek sporządzono na obowiązującym formularzu.Wniosek wypełniony jest w języku polskim.Zgodność okresu realizacji z okresem programowym.Kompletność wniosku.Wniosek posiada komplet załączników.Zgodność z Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko oraz „Szczegółowym opisem priorytetów POIiŚ”.Strategiczny charakter projektu.Skala oddziaływania projektu (ponadregionalna i krajowa).Wnioskodawca nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o dofinansowanie.Kwalifikowalność wydatków.Kryteria technologiczne.Deklarowany termin gotowści realizacyjnej.Wiarygodność wnioskodawcy.Minimalny wymagany poziom przygotowania inwestycjiInnowacyjność technologiczna.


Ocena merytoryczna Ocena merytoryczna projektprojektóóww

1) Poprzez pojęcie oceny merytorycznej rozumie się sprawdzenie opracowanej przez projektodawcę dokumentacji pod kątem stopnia spełniania kryteriów zatwierdzonych dla danego programu przez Komitet Monitorujący (w tym m. in. ocena jego efektywności finansowo-ekonomicznej). Wynikiem oceny merytorycznej jest uszeregowanie wniosków w kolejności uwzględniającej stopień spełniania kryteriów wyboru wniosków (stopień spełnienia kryteriów może być oceniany np. poprzez przyznawanie punktacji poszczególnym częściom projektu lub według innej metodologii).

2) Kryteria są przygotowywane przez właściwą Instytucję Zarządzającą Programem Operacyjnym.

3) Ocenie merytorycznej podlegają wnioski prawidłowe pod względem formalnym.

4) Oceny merytorycznej projektów dokonuje Komisja Konkursowa.

215


Ocena merytoryczna Ocena merytoryczna projektprojektóóww(I stopnia)(I stopnia)

Stopień gotowości projektu do realizacjiPrawomocne pozwolenia na budowę wszystkich obiektów w ramach projektu (jeżeli nie dotyczy – stosowne oświadczenie)Uzyskana decyzja o uwarunkowaniach środowiskowych (jeżeli nie dotyczy – stosowne oświadczenie)Gotowy projekt technicznyZapewnienie środków finansowych (udokumentowane środki własne, promesa bankowa, itp.)

Nakład inwestycyjny na 1 MWh planowanej produkcji energiiNakład inwestycyjny na zainstalowanie 1 MWUśredniony czas pracy

Zasada punktacji 0-4 pkt. X waga kryterium (od 2 do 4)

System oceny tego kryterium zostanie doprecyzowany po zamknięciu rundy aplikacyjnej na podstawie danych zawartych we wnioskach aplikacyjnych, które spełniły wszystkie kryteria dostępu. Najwyższa wartośćwskaźnika wynikająca z wniosków aplikacyjnych zostanie zdefiniowana jako wartość maksymalna, a najniższa wartość tego wskaźnika – jako wartość minimalna. Przedział <wartość minimalna; wartość maksymalna> zostanie podzielony na pięć podprzedziałów.


Wymagane zaWymagane załąłączniki czniki na II etapie konkursuna II etapie konkursu

1. Zaświadczenie z Urzędu Skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o regulowaniu w terminie i nie zaleganiu w opłatach składek ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz podatków i innych należności publicznoprawnych,

2. Zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o podatku VAT,3. Wypis/wyrys z Planu Zagospodarowania Przestrzennego lub Decyzja o warunkach zabudowy i

zagospodarowania terenu lub decyzja o lokalizacji inwestycji..4. Udostępnienie istniejącej dokumentacji technicznej do wglądu.5. List intencyjny dotyczący użytkowania gruntu (jeśli dotyczy)6. Koncesja lub promesa koncesji (jeśli dotyczy)7. Techniczne warunki przyłączenia (jeśli dotyczy).8. Pozwolenie na budowę (jeśli dotyczy)9. List intencyjny w sprawie przyłączenia źródła wytwarzania energii10. Wyniki zakończonych rocznych pomiarów wiatrów (dotyczy tylko elektrowni wiatrowych).11. Prawo do dysponowania gruntem/obiektami w tym:- wyciąg z rejestru gruntów, a w przypadku gdy

grunt nie jest własnością to umowa dzierżawy/najmu, - oświadczenie beneficjenta o prawie dysponowania wszystkimi gruntami na terenie realizacji projektu - oświadczenie [inwestora] o posiadanym prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane (jeśli dotyczy).

12. W sytuacji, gdy Beneficjent poniósł przed złożeniem wniosku o dofinansowanie wydatki, które planuje przedłożyć w ramach wniosku o płatność jako kwalifikowane, lub planuje ponieść takie wydatki przed podpisaniem umowy o dofinansowanie, do wniosku o dofinansowanie należy załączyć oświadczenie o poddaniu się kontroli.

216


Ocena merytoryczna (II stopnia)Ocena merytoryczna (II stopnia)KryteriaKryteria gotowogotowośści do wydania decyzji ci do wydania decyzji

o udzieleniu dofinansowaniao udzieleniu dofinansowaniaKompletność dokumentacji aplikacyjnej: wniosku i załączników.

Poprawność analizy finansowej i ekonomicznej.Spójność informacji zawartych we wniosku, załącznikach do wniosku.

Poprawność identyfikacji i przypisania wydatków projektu z punktu widzenia ich kwalifikowalności.Gotowość techniczna projektu do realizacji.Gotowość organizacyjno-instytucjonalna projektu.Trwałość projektu.Wykonalność finansowa projektu.Efektywności energetyczna proponowanych rozwiązań technicznych lub brak wpływu na efektywność energetyczną. Zgodność projektu z wymaganiami prawa dotyczącego ochrony środowiska.

Dla Działania 9.4 deklarowany termin gotowości realizacyjnej nie dłuższy niż

18 miesięcy od daty zakończenia naboru wniosków w danej rundzie aplikacyjnej.


Dziękuję za uwagę

KontaktLesław JanowiczInstytucja Wdrażająca, Instytut Paliw i Energii Odnawialnejul. Jagiellońska 55, 03-301 Warszawatel. (022) [email protected]

217

Czynniki wpływające na ceny praw majątkowych ze świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach.

Obrót prawami majątkowymi za pośrednictwem domu maklerskiego. Pani Iwona Ustach, Członek Zarządu, Dom Maklerski Polonia Net S.A.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA CENY PRAW MAJĄTKOWYCH ZE ŚWIADECTW POCHODZENIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

WYTWORZONEJ W ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH.

OBRÓT PRAWAMI MAJĄTKOWYMI ZA POŚREDNICTWEM DOMU MAKLERSKIEGO.

Iwona UstachCzłonek Zarządu DM POLONIA NET S.A.

PODSTAWOWE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA CENY PRAW MAJATKOWYCH

• POPYT• PODAŻ• WYSOKOŚĆ OPŁATY ZASTĘPCZEJ• CENY ENERGII ELEKTRYCZNEJ

218

OBOWIĄZEK UZYSKANIA I UMORZENIA„ZIELONYCH” PRAW MAJATKOWYCH

Obowiązek uzyskania i przedstawienia Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia uznaje się za spełniony, jeżeli za dany rok udział ilościowy sumy e.e. wynikającej ze świadectw pochodzenia, w wykonanej całkowitej rocznej sprzedaży e.e. odbiorcom końcowym, wynosi nie mniej niż :

5,1 % w 2007 roku,7,0 % w 2008 roku,8,7 % w 2009 roku,

10,4 % w latach 2010-2014.

3x20 polityka energetyczna Unii EuropejskiejZwiększenia do roku 2020 udziału energii produkowanej ze źródeł

odnawialnych do 20% w całkowitym rynku energetycznym

,,

• .

236

237

238

239

240

241

242

243

54 58 63 67 71 75 79 83 87 91 95 99 103 107

Indeks Rynku Praw Majątkowych - OZEX

OPŁATA ZASTĘPCZA W 2007 ROKU

240,40 max 240,40 max

236,50 min 236,50 min

3,90 z3,90 złł

INDEKS RYNKU PRAW MAJĄTKOWYCH OZEXOD 04-01-2007 DO 30-01-2008 [złMWh]

* źródło TGE S.A.

219

ŚREDNIOWAŻONE MIESIĘCZNE CENY W TRANSAKCJACH POZASESYJNYCH VS. ŚREDNIOWAŻONY OZEX

(Stan na 31-01-2008)[zł/MWh]

150

200

250

Jan-0

6Feb-0

6M

ar-

06

Apr-

06

May-0

6Ju

n-0

6Ju

l-06

Aug-0

6Sep-0

6O

ct-0

6N

ov-0

6D

ec-

06

Jan-0

7Feb-0

7M

ar-

07

Apr-

07

May-0

7Ju

n-0

7Ju

l-07

Aug-0

7Sep-0

7O

ct-0

7N

ov-0

7D

ec-

07

Jan-0

8

średnioważony OZEX miesięczna średnioważona w transakcjach pozasesyjnych

średnioważony OZEX dla miesiąca

miesięczna średnioważona w

transakcjach pozasesyjnych

Jan-06 201,54 191,55Feb-06 200,38 164,66Mar-06 196,92 174,97Apr-06 197,84 183,73May-06 198,89 180,13Jun-06 199,35 187,38Jul-06 201,62 181,66Aug-06 211,82 190,44Sep-06 229,39 194,69Oct-06 236,95 196,28Nov-06 237,89 191,11Dec-06 239,24 205,85Jan-07 239,60 193,03Feb-07 239,57 195,79Mar-07 238,70 207,53Apr-07 237,03 210,01May-07 239,28 220,61Jun-07 240,02 214,59Jul-07 239,70 219,63Aug-07 239,79 215,75Sep-07 239,99 220,22Oct-07 238,84 213,41Nov-07 238,01 217,80Dec-07 238,80 220,56Jan-08 238,94 216,08


ŚREDNIOWAŻONE ROCZNE CENY PRAW MAJĄTKOWYCH(zł/MWh)

OZEX

cena transakcje

pozasesyjne

średnioważona 2007 239,17 212,74

średnioważona 2006 221,26 184,23ZMIANA % 8,10 15,48


220

CENA MIN I MAX W TRANSAKCJACH POZASESYJNYCH (od 04.01.2007 do 30-01-2008) [zł/MWh]

83

163

243SE

SJA 5

4

SESJ

A 58

SESJ

A 62

SESJ

A 66

SESJ

A 70

SESJ

A 74

SESJ

A 78

SESJ

A 82

SESJ

A 86

SESJ

A 90

SESJ

A 94

SESJ

A 98

SESJ

A 102

SESJ

A 106

SESJ

A 110

CENA MIN

CENA MAX

OPŁATA ZASTĘPCZA W 2007 - 242,40 zł/MWh


ROCZNE OBROTY NA SESJI RPM I W TRANSAKCJACH POZASESYJNYCH

TRANSAKCJE POZASESYJNE SESJA RPM

0

1 700

3 400

rok 2006 rok 2007

tys. MWh

0

600

1 200

rok 2006 rok 2007

tys. MWh


221

OPŁATA ZASTĘPCZA

• w 2007 roku 242,40 PLN• w 2008 roku 248,46 PLN

Opłata zastępcza podlega corocznej waloryzacji średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem z roku kalendarzowego poprzedzającego rok, dla którego oblicza się opłatęzastępczą.

CENY ENERGII

Zakup energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach odbywa się po średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w poprzednim roku kalendarzowym. Cenę oblicza i ogłasza Prezes URE do 31 marca każdego roku.

• 2005 rok – 117,49 PLN/MWh,• 2006 rok – 119,70 PLN/MWh,• 2007 rok – ???? (średnia TGE S.A. – 115,22 PLN/MWh,

przewidywana na 2007 rok średnia cena sprzedaży ee w kontraktach dwustronnych – 129,00 PLN/MWh (Komunikat URE z dnia 27.11.2006 roku), pozostałe ???

• 2008 rok - ??? (średnia TGE S.A. styczeń 2008 – 195,36 PLN/MWh, przewidywana na 2008 rok średnia cena sprzedaży ee w kontraktach dwustronnych – 142,00 PLN/MWh(Komunikat URE z dnia 18.01.2008 roku), pozostałe ???

222

CENY ENERGII (2)

• Rynkowe ceny energii.• Zależność ceny PM i energii elektrycznej w

umowach dwustronnych, przy ustaleniu jednej ceny za obydwa towary.

GIEŁDOWY OBRÓT PRAWAMI MAJĄTKOWYMI

Stronami transakcji zawieranych na Giełdzie mogąbyć wyłącznie członkowie Giełdy czyli podmioty, które zawarły z Giełdą umowę o członkostwo i zostały dopuszczone do działania na giełdzie przezZarząd Giełdy.

223

CZŁONKOWIE TOWAROWEJ GIEŁDY ENERGII S.A.

• towarowe domy maklerskie;• domy maklerskie działające na podstawie przepisów Ustawy o

obrocie instrumentami finansowymi oraz Ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym;

• przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucję oraz obrót energiąelektryczną ...

• nie będące towarowymi domami maklerskimi spółki handlowe, prowadzące działalność, w zakresie obrotu towarami giełdowymi.

CZŁONKOWIE REJESTRU ŚWIADECTW POCHODZENIA

• Podmioty uprawnione do otrzymywania świadectw pochodzenia;

• Podmioty uprawnione do nabywania praw majątkowych;• Podmioty uprawnione do pośredniczenia w zawieraniu

transakcji w obrocie prawami majątkowymi.

224

POŚREDNICZENIE W OBROCIE GIEŁDOWYM

Podmioty nie będące Członkami Giełdy w transakcjach giełdowych mogą być reprezentowane jedynie przez domy maklerskie dopuszczone do działania na Rynku Praw Majątkowych, które w ich imieniu przekazujązlecenia i zawierają transakcje.

PO CO NAM DOM MAKLERSKI? - WYGODA

• Dostęp do aktualnych informacji z rynku.• Dostęp do aktualnych stanów kont ewidencyjnych;

- status złożonych zleceń,- wysokość dostępnego zabezpieczenia,- stan zobowiązań i należności.

• Pełna historia rachunku;- transakcje na prawach majątkowych, - przepływy pieniężne.

225

PO CO NAM DOM MAKLERSKI? - WYGODA (2)

Kontakt z domem maklerskim - osobiście lub za pośrednictwem ogólnodostępnych środków przekazu :– telefon,– fax,– Inetrnet.

PO CO NAM DOM MAKLERSKI? - BEZPIECZEŃSTWO

• Bezpieczny dostęp do rachunku.

• Weryfikacja składanych dyspozycji.

• Monitorowanie stanu zobowiązań i należności.

• Monitorowanie wysokość dostępnego zabezpieczenia.

• Monitorowanie rozliczeń.

226

PO CO NAM DOM MAKLERSKI? - BEZPIECZEŃSTWO (2)

• Rozliczenie transakcji zawartych na TGE S.A. za pośrednictwem domu maklerskiego daje pełną gwarancjęrozliczeń. Dom maklerski przyjmuje zlecenia i przesyła je na Giełdę wyłącznie w przypadku istnienia pokrycia na złożonądyspozycję, zabezpieczając otrzymanie towaru lub gotówki przez drugą stroną transakcji (za wyjątkiem transakcji niezabezpieczonych, gdzie rozliczenie finansowe następuje pomiędzy stronami).

• Pełen nadzór Komisji Nadzoru Finansowego.• Dom Maklerski będąc członkiem Izby Domów Maklerskich

stosuje Kodeks Dobrej Praktyki Domów Maklerskich.

POŚREDNICZENIE DOMU MAKLERSKIEGO -CZŁONKA TGE S.A. (1)

Świadczenie usług maklerskich w zakresie obrotu

prawami majątkowymi odbywa się na podstawie :• Umowy• Regulaminu świadczenia usług maklerskich w zakresie obrotu prawami majątkowymi.

227


• Zawarcie umowy świadczenia usług maklerskich w zakresie praw majątkowych;

• Udzielenie pełnomocnictwa do reprezentowania danego podmiotu przed TGE S.A. w zakresie niezbędnym do dysponowania w imieniu Klienta prawami majątkowymi zapisanymi na jego koncie w rejestrze (składanie zleceń i zawieranie transakcji) oraz obsługi procesu umarzania świadectw pochodzenia. Pełnomocnictwo dostarczane jest TGE S.A.


• Na podstawie umowy o świadczenie usług maklerskich z danym podmiotem DM uzyskuje dostęp do konta w rejestrze świadectw pochodzenia i rozpoczyna działanie w jego imieniu, zgodnie z zakresem pełnomocnictwa i złożonymi dyspozycjami Klienta;

• Członek rejestru posiada dostęp do własnego konta ewidencyjnego, wyłącznie o charakterze informacyjnym (stany ilościowe).

228


Podmiot, w imieniu którego dom maklerski realizuje zlecenia zwolniony jest z obowiązku posiadania rachunku bankowego w banku rozliczeniowym dla transakcji zawieranych na TGE S.A. Wszelkie rozliczenia realizowane są z wykorzystaniem rachunku bankowego domu maklerskiego.

Po zawarciu transakcji Klient następuje zafakturowanie obrotu pomiędzy jego stronami :

Klient – dom maklerski – w przypadku transakcji sesyjnych lub pozasesyjnych rozliczanych

Klient – Klient – w przypadku transakcji pozasesyjnychnierozliczanych.

.


Iwona UstachDM POLONIA NET S.A.

ul. Nowy Świat 54/56tel. (22) 828 07 27

229

Kluczowe wyzwania dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce Pan Aleksander Gabryś, Konsultant, Deloitte Business Consulting S.A.

Kluczowe wyzwania dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce

III Konferencja Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej 2008,

Aleksander Gabryś

Warszawa - Ożarów Mazowiecki, 11-12 marca 2008 roku

- 1 - © 2008 Deloitte Business Consulting S.A Wszelkie prawa zastrzeżone

Spis treści

Firma Deloitte

Podstawowe kwestie ekonomiczne

Wprowadzenie

Kluczowe wyzwania dla rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce:

Sytuacja energii wiatrowej w Polsce

Rozwój energetyki wiatrowej w Europie

Deloitte na świecie

Deloitte Touche Tohmatsu to siećprzedsiębiorstw świadczących najwyższej jakości, profesjonalne usługi doradcze w obszarach: konsultingu, audytu, doradztwa podatkowego i doradztwa finansowego.

Deloitte zatrudnia 135 000 pracowników w 150 krajach świata.

Kennedy Information, firma specjalizująca się w badaniach firm konsultingowych na świecie, uznała Deloitte za największą firmę pod względem przychodów z usług konsultingowych

North America131 offices in 2 countriesRanked No. 2

LACRO(Latin Amer ica and Caribbean)69 offices in 28 countr ies

Africa46 offices in 21 countr ies

Europe297 offices in 47 countriesRanked No. 2Ranked No. 2 in UKRanked No. 3 in France

Middle East29 offices in 16 countries

Asia Pacific113 offices in 26 countriesRanked No. 2Ranked No. 1 in Taiwan


LACRO(Latin Amer ica and Caribbean)69 offices in 28 countr ies

Africa46 offices in 21 countr ies




Macierzowa struktura organizacyjnaDeloitte pozwala nam w pełni zaspokajać wymagania każdego klienta poprzez oferowanie zintegrowanych usług doradztwa biznesowego dostosowanych do specyfiki branży.

SektorySektory

Sektor publicznyPaliw ow o-energetyczny

Produkcji i usług

Doradztwo strategiczneDoradztwo strategiczne

Usługi finansowe

Rozw

iąza

nia

Roz

wią

zani

a Rozwiązania finansoweRozwiązania finansowe

Doradztwo IT i integracja systemówDoradztwo IT i integracja systemów

Zarządzanie kapitałem ludzkimZarządzanie kapitałem ludzkim

Technology Integration ServicesUsługi outsourcingoweUsługi outsourcingowe

Usługi aktuarialne i ubezpieczenioweUsługi aktuarialne i ubezpieczeniowe

Technologia, Mediai Telekomunikacja

Sprzedawana w ramach umów bilateralnych lub na rynku hurtowymBardzo wiele czynników wpływających na cenęW marcu 2007 roku ok. 135 PLN/MWh

Bariery ekonomiczneBariery ekonomiczne

Najwięcej niepewnościw zakresie rentowności wytwarzania energii w elektrowniach wiatrowych jest związane z poziomem cen energii na rynku hurtowym.

Poziom przychodów ze sprzedaży praw majątkowych jak równieżpoziom kosztów sąstosunkowo łatwo przewidywalne w perspektywie średnioterminowej.

Kluczowe wnioski



Kluczowe wnioski

PrzychodyRentownośćenergetyki wiatrowej = _ Koszty

Koszty realizacji projektu inwestycyjnego (badania wiatrowej, zakup ziemi i turbin)Koszty związane z rynkiem bilansującym.Koszty remontów i konserwacjiKoszty finansoweKoszty amortyzacji majątku trwałego

Przedmiot handlu na Towarowej Giełdzie EnergiiMaksymalny poziom cen ograniczony opłatą zastępcząOpłata zastępcza określona na poziomie 240 PLN/MWh i indeksowana inflacjąod 2006 roku.

Energia „czarna” „Zielone” certyfikaty

? ?

Moc zainstalowana w źródłach energii wiatrowej w UE, stan na koniec 2007 roku


89

2 389

580

2 454

2 150 15 145

287

1165

333

788110

12 98265

82 726

5027

58

7017

1 74622 247

35

276

871

Unia Europejska: 56 535 MW

Rozwój energetyki wiatrowej w Europie (1/2)Rozwój energetyki wiatrowej w Europie (1/2)

Najwięcej nowych mocy wytwórczych w źródłach energii odnawialnej w roku 2007 powstało w Hiszpanii – ponad 3 500 MW (wzrost o 30% w stosunku do roku 2006)

Niemniej jednak Niemcy nadal zajmujączołowe miejsce w Europie pod względem ilości mocy zainstalowanej w energetyce wiatrowej (stan na koniec 2007 roku – 20 622 MW). W roku 2007 oddano prawie 1 670 MW nowych mocy wytwórczych, co stanowiło 8% mocy zainstalowanej z 2006 roku)

Zgodnie z danymi EWEA najwyższe względne tempo rozwoju energetyki wiatrowej w latach 2006 – 2007 (81 %) zostało odnotowane w Polsce. (!)

Kluczowe wnioskiNajwięcej nowych mocy wytwórczych w źródłach energii odnawialnej w roku 2007 powstało w Hiszpanii – ponad 3 500 MW (wzrost o 30% w stosunku do roku 2006)

Niemniej jednak Niemcy nadal zajmujączołowe miejsce w Europie pod względem ilości mocy zainstalowanej w energetyce wiatrowej (stan na koniec 2007 roku – 20 622 MW). W roku 2007 oddano prawie 1 670 MW nowych mocy wytwórczych, co stanowiło 8% mocy zainstalowanej z 2006 roku)

Zgodnie z danymi EWEA najwyższe względne tempo rozwoju energetyki wiatrowej w latach 2006 – 2007 (81 %) zostało odnotowane w Polsce. (!)

Kluczowe wnioski

Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce (2/3)Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce (2/3)

573,6

340,5

270,3

200,0 186,5

118,3 106,7 114,286,5 78 74,2

46,1 41,7 39,3 38,727,1 20,8 14,8 11,8 11,3 9,1 7,2 6,5

0

100

200

300

400

500

600

Dania

Hiszpa

nia

Niemcy

Portu

galia

Irland

ia

Austr

ia

Hol and

i aEU-27

Szwec

jaGrec

j a

Luks

embu

rg

Włoch

y

Estonia

Wiel

ka Bry

tani a

Fran

cjaBe

lgia

Finlan

diaLit

waŁo

twa

Czec

hy

Bułga

riaPols

kaWęg

ry

Źródło: European Wind Energy Agency (2007)

Moc zainstalowana w źródłach energii wiatrowej w krajach Unii Europejskiej w 2007 roku (kW/ 1000 mieszkańców)

(kW

/ 100

0 m

iesz

kańc

ów)

Polska posiada jeden z najniższych współczynników penetracji energetyki wiatrowej ze wszystkich krajów UE (7,2 kW/1000 mieszk.).

Największa moczainstalowana w źródłach energii wiatrowej w przeliczeniu na 1000 mieszkańców przypada w Danii (574 kW), Hiszpanii (341 kW) oraz Niemczech (270 kW)

Kluczowe wnioskiPolska posiada jeden z najniższych współczynników penetracji energetyki wiatrowej ze wszystkich krajów UE (7,2 kW/1000 mieszk.).


Kluczowe wnioski

Również inne statystyki (np. MW/km2 kraju), pokazują, iż w Polsce istnieje bardzo duży potencjał rozwoju energetyki wiatrowej, ponieważ współczynniki penetracji są znacząco niższe niż w przypadku krajów o podobnych warunkach wiatrowych.

Na koniec 2007 roku ilość MW

przypadających na 1 mieszkańca w Polsce jest prawie 16 krotnieniższa niż średnia dla

UE-27.

Kwestie prawneKwestie prawne Kwestie ekonomiczneKwestie ekonomiczneKwestie techniczneKwestie techniczne

Zwiększenie czasu trwania i kosztów procesu inwestycyjnego

Utrudnienie w otrzymywaniipreferencyjnego finansowania

Wiele wirtualnych projektów – często o skali kilkudziesięciu MW

Ograniczanie konkurecnji poprzez sztuczne blokowanie mocy przyłączenoiwych

System wsparcia – certyfikaty pochodzenia

Zasady bilansowania farm wiatrowych – wiatrowe jednostki bilansowe –Rozporzędzenie systemowe

WJB – grafiki i korekty na dwie godziny przed faktyczną produkcją

Procedury przyłączeniowe dla odnawialnych źródeł energii

Warunki przyłączeniowe –wprowadzenie ram czasowych na wydanie technicznych warunków przyłączenia

Określenie szczegółowych warunków techniczncyh do spełniania przez farmy przez TSO.

System wsparcia – certyfikaty pochodzenia

Zasady bilansowania farm wiatrowych – wiatrowe jednostki bilansowe –Rozporzędzenie systemowe

WJB – grafiki i korekty na dwie

230

Rozwój energetyki wiatrowej w Europie

- 3 - © 2007 Deloitte Business Consulting S.A.

34572024

2634

5963

93

123125

210217

427

434603

888

-100 100 300 500 700 900 1100 1300 1500

DaniaWęgry

Rumunia

LitwaAustria

FinlandiaEstonia

BulgariaIrlandiaCzechy

BelgiaPolskaGrecja

HolandiaSzwecja

Wielka BrytaniaPortugalia

WłochyFrancjaNiemcy

Hiszpania +30%


3 5521 667

Przyrost mocy zainstalowanej w źródłach energii wiatrowej w krajach Unii Europejskiej w 2007 roku

+8%+57%

+28%+25%+22%

+38%+13%

+17%+81%

+48%+117%+8%

+94%+81%+28%+2%+81%

+167%+7%

+0,1%

+X%

Przyrost mocy zainstalowanej w 2007 roku (MW)

Względny (2007/2006) przyrost mocy zainstalowanej [%]

(MW)

W 2007 roku w krajach UE oddano łącznie prawie 8 600 MW nowych mocy wytwórczych energii wiatrowej. Stanowi to wzrost o 18 % w porównaniu do roku 2006. Najwięcej nowych mocy powstało w Hiszpanii oraz Niemczech ( 61% całości).

Rozwój energetyki wiatrowej w Europie (1/2)

Energetyka wiatrowa w Europie rozwija siębardzo dynamicznie –w 2007 roku względny przyrost mocy wytwórczych przekraczał w większości krajów 25%.

Najwięcej nowych mocy wytwórczych w źródłach energii wiatrowej w roku 2007powstało w Hiszpanii –ponad 3 500 MW (wzrost o 30% w stosunku do roku 2006) oraz w Niemczech –1 670 MW (wzrost o ponad 8% stosunku do roku 2006)

Kluczowe wnioski

W ciągu ostatnich 8 lat energetyka wiatrowa zajmuje w Europie drugie miejsce pod względem przyłączonych nowych mocy wyprzedzając m.in. energetykę jądrową, biomasę i węgiel.

231




89

2 389

580

2 454

2 150 15 145

287

1165

333

788110

12 98265

82 726

50

27

58

7017

1 746

22 24735

276

871

Unia Europejska: 56 535 MW

W krajach UE na koniec 2007 roku istniało ok. 56,5 tysiąca MW zainstalowanych w źródłach energii wiatrowej. Zdecydowanymi liderami są Niemcy (22 247 MW) oraz Hiszpania (15 145 MW) posiadające łącznie prawie 66% potencjału energii wiatrowej w UE.

Rozwój energetyki wiatrowej w Europie (2/2)

Najwięcej mocy wytwórczych zainstalowanych w źródłach energii wiatrowej znajduje się w Niemczech (22 247 MW), Hiszpanii (15 145), Danii (3 125) oraz Włoszech (2726 MW).

Kraje te posiadają łącznie ponad 75% europejskich źródeł energii wiatrowej.

Rozwój energetyki wiatrowej jest bardzo zróżnicowany w krajach o zbliżonym położeniu geograficznym (warunkach wiatrowych), powierzchni oraz ilości mieszkańców.

W Polsce na koniec 2007 roku istniało około 276 MW mocy zainstalowanych w energetyce wiatrowej

Kluczowe wnioski


Sytuacja energetyki wiatrowej w Polsce

232


W Polsce istnieje obecnie ok. 276 MW mocy zainstalowanej w źródłach energii wiatrowej. W roku 2007 oddano do użytku 123 MW, co stanowi wzrost w porównaniu do roku 2006 o ponad 81%.

Sytuacja energetyki wiatrowej w Polsce (1/3)

Bardzo wysokie tempo wzrostu (ponad 80% w latach 2006 i 2007) mocy zainstalowanej w źródłach energetyki wiatrowej.

Tak wysokie tempo wzrostu wynika jednakże z bardzo niskiej bazy wyjściowej. Przyrosty bezwzględne są stosunkowo niskie (ok. 70 MW w 2006 roku oraz 123 MW w roku 2007).

Polska zajmuje 10 miejsce wśród 27 krajów UE pod względem ilości nowych MW energii wiatrowej oddanych do użytku w 2007 roku oraz 14 miejsce pod względem ilości mocy zainstalowanych w energetyce wiatrowej, przy czym w trzech krajach brak jest źródełenergetyki wiatrowej (Słowenia, Cypr i Malta).

Kluczowe wnioski

Stan na koniec 2005 roku

Oddane w 2006 roku

Oddane w 2007 roku

83,2 MW

276 MW

152,5 MW

+83%

+81%

+69,3

+123,5

Przyrost mocy zainstalowanej w źródłach energii wiatrowej w Polsce w latach 2005-2007

Źródło: European Wind Energy Agency (2006, 2007)

Również produkcja energii w źródłach wiatrowych w Polsce systematycznie rośnie – w roku 2005 wyprodukowano 135 GWh (ok. 0,1% udział w zużyciu krajowym ) a w 2006 roku ok. 246* GWh (udział ok. 0,19%).

*na taką ilość energii wydane zostały świadectwa pochodzenia do 07.03.2007; liczba ta może wzrosnąć, gdyż nie ma ustawowych terminów składania wniosków o wydanie świadectw pochodzenia do URE, źródło: Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej


Nasycenie elektrowniami wiatrowymi w Polsce należy do najniższych w Europie. Moc zainstalowana w energetyce wiatrowej na 1000 mieszkańców to zaledwie 7,2 kW, podczas gdy średnia dla UE-27 wynosi ok. 114,2 kW.

573,6

340,5

270,3

200,0 186,5

118,3 106,7 114,286,5 78 74,2

46,1 41,7 39,3 38,7 27,1 20,8 14,8 11,8 11,3 9,1 7,2 6,50

100

200

300

400

500

600

Dania

Hiszpan

ia

Niemcy

Portug

alia

Irland

ia

Austria

Holand

iaEU-27

Szwec

ja

Grecja

Lukse

mburg

Włoc

hy

Estonia

Wielka

Brytan

ia

Franc

jaBelgi

a

Finlandia

Litwa

Łotw

a

Czech

y

Bułgari

a

Polska

Węgry


Moc zainstalowana w źródłach energii wiatrowej w krajach Unii Europejskiej w 2007 roku (kW/ 1000 mieszkańców)

(kW

/ 100

0 m

iesz

kańc

ów)

Polska posiada jeden z najniższych współczynników penetracji energetyki wiatrowej ze wszystkich krajów UE (7,2 kW/1000 mieszk.).


Kluczowe wnioski

Plany rządowe na 2010 rok w zakresie energii wiatrowej zakładają między innymi: - 2000 MW mocy zainstalowanych w energetyce wiatrowej,- 2,3% udział generacji wiatrowej w krajowym zużyciu energii,Oznacza potrzebę przyłączania ok. 450 MW źródeł wiatrowych rocznie.

Na koniec 2007 roku ilość MW

przypadających na 1 mieszkańca w Polsce jest prawie 16 krotnieniższa niż średnia dla

UE-27.

Sytuacja energetyki wiatrowej w Polsce (2/3)

233


Rozwój energetyki wiatrowej jest pośrednio stymulowany rosnącym udziałem energii ze źródeł odnawialnych w całkowitej sprzedaży energii odbiorcom końcowym. W 2008 roku udział ten ma wynosić 7% a w roku 2010 już 10,4%.

Udział energii elektrycznej z OZE w całkowitej sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym w Polsce w latach 2005 - 2014 [%]

3,13,6

4,8

6,0

7,5

9,0 9,0 9,0 9,0 9

5,1

7,0

8,7

10,4 10,4 10,4 10,4 10,4

0

2

4

6

8

10

12

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Źródło: Urząd Regulacji Energetyki

Udział energii i ciepła wytworzonych z odnawialnych źródeł energii (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 19.12.2005)

Udział energii i ciepła wytworzonych z odnawialnych źródeł energii (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 3.11.2006)

Ustawa Prawo Energetyczne nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne obowiązek zakupu „zielonej” energii w celu osiągnięcia odpowiedniego jej udziału w energii sprzedawanej klientom.

Wymóg może być spełniony poprzez zakup świadectwa pochodzenia zaświadczającego, iż energia pochodzi z odnawialnego źródła lub poprzez uiszczenie opłaty zastępczej

Dyrektywa unijna zakłada, iż w Polsce w 2020 udziałenergii odnawialnej powinien wynosić 15%.

Kluczowe wnioskiSytuacja energetyki wiatrowej w Polsce (3/3)


Kluczowe wyzwania dla rozwojuenergetyki wiatrowej w Polsce

234


Opłacalność ekonomiczna wytwarzania energii wiatrowej jest wypadkowąistniejących uregulowań prawnych oraz możliwości technicznych.

Kwestie prawne Kwestie ekonomiczneKwestie techniczne

Zwiększenie czasu trwania i kosztów procesu inwestycyjnego

Utrudnienie w otrzymywania preferencyjnego finansowania

Ograniczanie konkurencji poprzez sztuczne blokowanie mocy przyłączeniowych

Czy rentownośćwytwarzana energii w źródłach wiatrowych motywuje inwestorów do pokonywania barier prawnych i technicznych?

System wsparcia – certyfikaty pochodzenia, poziom obowiązkowego udziału energii z OŹE, obowiązek zakupu całości energii

Zasady bilansowania farm wiatrowych - Wiatrowe Jednostki Grafikowe składają grafiki i korekty na dwie godziny przed faktycznąprodukcją, korzystny model rozliczeńniezbilansowania

Procedura przyłączeniowa do KSE - pierwszeństwo dla odnawialnych źródeł energii

Wymagania w zakresie ochrony środowiska (Natura 2000, poziom hałasu oraz promieniowania elektromagnetycznego).

Plany zagospodarowania przestrzennego oraz wymogi prawa budowlanego

Konieczność rozbudowy KSE – trudności w uzyskiwaniu technicznych warunków przyłączenia

Wymogi techniczne dla farm wiatrowych wynikające z IRiESP, IRiESD oraz rozporządzenia systemowego,

Ewolucja technologii produkcji energii wiatrowej – rosnąca wydajność wytwarzania, spadek kosztów jednostkowych produkcji

Możliwości producentów turbin wiatrowych –wydłużenie czasu realizacji zamówień do około 1,5 – 2 lat.


Sprzedawana w ramach umów bilateralnych lub na rynku hurtowym,Zakup obowiązkowy po średniej cenie z rynku hurtowego za rok poprzedni,Wiele czynników wpływających na cenę?

Najwięcej niepewności w zakresie opłacalności wytwarzania energii w źródłach wiatrowych jest związane z ceną energii elektrycznej na rynku hurtowym. Poziom kosztów oraz przychody z „zielonych certyfikatów” są łatwo przewidywalne.

Kwestie ekonomiczne



Kluczowe wnioskiPrzychody

Rentownośćenergetyki wiatrowej = _ Koszty

Koszty realizacji projektu inwestycyjnego (badania wiatrowej, zakup ziemi i turbin)Koszty związane z rynkiem bilansującym.Koszty remontów i konserwacjiKoszty finansoweKoszty amortyzacji majątku trwałego

Przedmiot handlu na Towarowej Giełdzie EnergiiMaksymalny poziom cen ograniczony opłatą zastępcząOpłata zastępcza określona na poziomie 240 PLN/MWh i indeksowana inflacjąod 2007 roku.

Energia „czarna” „Zielone” certyfikaty

? ?

235


Kluczowy wpływ na cenę hurtową energii elektrycznej mają trzy czynniki – model regulacji rynku energii, konieczność budowy nowych mocy wytwórczych oraz wielkość limitów emisji CO2 oraz inne obciążenia środowiskowe

Czynniki wpływające na wzrost ceny energii elektrycznej

Model regulacji rynku ma kluczowe znaczenie dla kształtowania się ceny energii elektrycznej we wszystkich ogniwach łańcucha wartości.

Poziom cen energii musi gwarantować zwrot nakładów poniesionych na budowęnowych mocy wytwórczych zabezpieczających stabilnośćpracy KSE oraz dostaw energii elektrycznej.

Restrykcyjna alokacja limitów emisji CO2 oraz wzrost wymogów w zakresie ochrony środowiska stanowią dodatkowe źródło kosztów dla niektórych wytwórców energii elektrycznej.

Kluczowe wnioski

CENA ENERGII

Brak wystarczającej liczby uprawnień do emisji CO2 jak równieżwchodzące w życie wymogi związane z DyrektywąLCP w zakresie emisji SO2, NOx oraz pyłów.

13

Poziom cen energii elektrycznej musi zapewniaćopłacalności inwestycji w nowe mocy wytwórcze. Zbyt niski poziom cen może w długim okresie doprowadzić do zagrożenia bezpieczeństwa funkcjonowania KSE.

Rozdzielenie działalności dystrybucji oraz obrotu energiąelektryczną (1 lipca 2007 roku) wraz ze stopniowym zwalnianiem spółek obrotu z obowiązku zatwierdzania taryf (grudzień2007).

2


Postępująca liberalizacja rynku energii elektrycznej (znoszenie obowiązku zatwierdzania taryf) najprawdopodobniej pociągnie za sobą wzrost ceny energii elektrycznej zarówno na rynku detalicznym jak i hurtowym.

Model regulacji rynku energii w Polsce

Rynek wytwórców energii elektrycznej jest pośrednio regulowany przez taryfowanie sprzedaży energii do odbiorców końcowych.

Zniesienie taryfowania dostawców historycznych w zakresie sprzedaży energii do odbiorców końcowych z jednej strony stworzy możliwośćprzeniesienia kosztów na odbiorców końcowych, z drugiej zwiększy presję konkurencyjną.

Kluczowe wnioski

1

Model rynku zamkniętego

Regulacja restrykcyjna we wszystkich segmentach

Regulacja restrykcyjna w segmencie G

Regulacja rynkowa we wszystkich segmentach

Regulacja rynkowa w segmencie G

Rynek w pełni zliberalizowany





































IX 1998: Przyznanie prawa do zmiany dostawcy największym odbiorcom

VI 2001: Zniesienie obowiązku zatwierdzania taryf dla wytwórców)

VII 2007: Przyznanie prawa do zmiany sprzedawcy odbiorcom G

XI 2007: Zawieszenie decyzji o zwolnieniu z taryfowania

XII 2007: Liberalizacja sprzedaży detalicznej w segmentach A, B i C

X 2007: Zniesienie zatwierdzania taryf przez dostawców historycznych

I 2009: Rynek w pełni zliberalizowany?Model rynku zamkniętego












236


Wzrost cen hurtowych energii elektrycznej jest również wymuszany koniecznościąbudowy nowych mocy wytwórczych w celu zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.

Budowa nowych mocy wytwórczych

Zgodnie z raportem SAF w roku 2013 polski system elektroenergetyczny będzie dysponował niewielkimi w stosunku do zapotrzebowania nadwyżkami mocy.

W celu zapewnienia pokrycia przyszłego zapotrzebowania na energię oraz zagwarantowania racjonalnego poziomu bezpieczeństwa funkcjonowania systemu w ciągu najbliższych 12 lat w Polsce należy wybudowaćokoło 11 GW nowych mocy wytwórczych.

Kluczowe wnioski2

Źródło: SAF raport, 2007


Brak wystarczającej liczby uprawnień do emisji CO2 wraz z bardzo restrykcyjnymi limitami emisji SO2, NOx oraz pyłów powodują znaczący wzrost kosztów wytwarzania energii przez tradycyjną energetyką węglową i gazową.

Wymogi środowiskowe

Niedobór limitów emisji CO2 w połączeniu z ich wysokimi cenami rynkowymi (powyżej 20 Euro/tona) może doprowadzićdo znacznego wzrostu ceny energii elektrycznej.

Bardzo wysokie koszty dostosowania źródeł wytwórczych energii elektrycznej do spełnienia wymogów w zakresie emisji SO2, NOx oraz pyłów (budowa instalacji do odsiarczania i odazotowania spalin)

Koszty związane ze spełnieniem wymogów środowiskowych dotyczą przede wszystkim źródeł wytwarzających energięelektryczną w oparciu o spalanie paliw kopalnych.

Kluczowe wnioski3

Wielkość emisji CO2 dla Polski w latach 2008 - 2012

280,5

208

0

50

100

150

200

250

300

Roczny limit emisji CO2 wnioskowanyprzez Polskę na latach 2008 - 2012

Roczny limit emisji CO2 dla Polskizatwierdzony przez Komisję

Europejską

-26%

Mln

ton

rocz

nie

Limity emisji CO23.1

Limity emisji SO2, NOx oraz pyłów3.2

Od 1 stycznia 2008 roku wytwórców energii zaczęła obowiązywać Dyrektywa LCP, ponadto Polska jest zobowiązana do spełnienia limitów emisyjnych określonych w Traktacie Akcesyjnym.

Szczegółowe założenia funkcjonowania systemu ograniczania emisji SO2, NOx oraz pyłów w Polsce znajduje się obecnie na etapie uzgodnień z Komisją Europejską.

25 marca 2007 roku Komisja Europejska podjęła decyzję o zmniejszeniu limitu emisji CO2 dla Polski o 26% (z poziomu 280,5 mln ton do 208 mln ton rocznie)

25 maja 2007 roku rząd Polski zaskarżył decyzję Komisji Europejskiej do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wnosząc jednocześnie o przyspieszony tryb postępowania.

Niepewny mechanizm rozdziału zmniejszenia przydziału pomiędzy branże – Projekt rozporządzenia w sprawie przyjęcia KPRU z 12 lutego 2008 roku na etapie konsultacji społecznych i międzyresortowych.

237


Podsumowanie


Wzrost cen energii jest korzystny dla rentowności wytwarzania energii wiatrowej, ponieważ nie towarzyszy mu proporcjonalny wzrost kosztów (np. związanych z wypełnienie wymogów w zakresie ochrony środowiska – CO2, SO2, NOx oraz pyły)

Poziom cen energii w Polsce

W efekcie długotrwałego stosowania restrykcyjnego modelu regulacji ceny usługi kompleksowej w Polsce znacznie odbiegają od średniej unijnej (ceny dla odbiorców przemysłowych są ponad 50% niższe niż średnia na dla EU)

Konieczność budowy nowych mocy wytwórczych oraz rosnące wymagania w zakresie ochrony środowiska najprawdopodobniej spowodują wzrost cen energii elektrycznej.

Energetyka wiatrowa, dzięki „czystej”produkcji energii elektrycznej stanie siębeneficjentem wzrostu cen energii na rynku hurtowym, ponieważ nie poniesie ona znaczących kosztów związanych z wypełnienie wymogów w zakresie emisji CO2, SO2, NOx oraz pyłów.

Kluczowe wnioski

0

20

40

60

80

100

120

LV BG EE FR PL FI LT SE DK EL SI CZ AT ES HU EU RO PT BE MT NL SK DE UK LU IT CY IE

Euro/MWh

+52%

Ceny usługi kompleksowej dla odbiorców przemysłowych (1 stycznia 2007, bez podatków)

EU

R/M

Wh

020406080

100120140160180

BG LV EE LT EL RO FI SI CZ PL FR MT ES HU AT SE DK EU CY BE UK SK NL PT DE IE LU IT

Euro/MWh

+27%

Ceny usługi kompleksowej dla gospodarstw domowych (1 stycznia 2007, bez podatków)

EU

R/M

Wh

Źródło: Eurostat

238

Firma Deloitte


Deloitte na świecie

Deloitte Touche Tohmatsu to siećprzedsiębiorstw świadczących najwyższej jakości, profesjonalne usługi doradcze w obszarach: konsultingu, audytu, doradztwa podatkowego i doradztwa finansowego.

Deloitte zatrudnia 135 000 pracowników w 150 krajach świata.

Kennedy Information, firma specjalizująca się w badaniach firm konsultingowych na świecie, uznała Deloitte za największą firmę pod względem przychodów z usług konsultingowych


LACRO(Latin America and Caribbean)69 offices in 28 countries

Africa46 offices in 21 countries





LACRO(Latin America and Caribbean)69 offices in 28 countries

Africa46 offices in 21 countries




Macierzowa struktura organizacyjnaDeloitte pozwala nam w pełni zaspokajać wymagania każdego klienta poprzez oferowanie zintegrowanych usług doradztwa biznesowego dostosowanych do specyfiki branży.

SektorySektory

Sektor publicznyPaliwowo-energetyczny

Produkcji i usług

Doradztwo strategiczneDoradztwo strategiczne

Usługi finansowe

Roz

wią

zani

aR

ozw

iąza

nia Rozwiązania finansoweRozwiązania finansowe

Doradztwo IT i integracja systemówDoradztwo IT i integracja systemów

Zarządzanie kapitałem ludzkimZarządzanie kapitałem ludzkim

Technology Integration ServicesUsługi outsourcingoweUsługi outsourcingowe

Usługi aktuarialne i ubezpieczenioweUsługi aktuarialne i ubezpieczeniowe

Technologia, Mediai Telekomunikacja

239


Grupa energetyczna Deloitte w Polsce

Globalna Grupa Energetyczna, działająca w ramach Deloitte, dostarcza przedsiębiorstwom z sektora energetycznego nowoczesnych i zintegrowanych rozwiązań, pozwalających w pełni wykorzystać możliwość rozwoju w podlegającym nieustannym zmianom środowisku regulacyjnym.

Wychodząc naprzeciw potrzebom naszych klientów, specjaliści Deloitte przygotowują publikacje dotyczące sektora energetycznego:

Grupa EnergetycznaProdukty oferowane przez Consulting są w pełni dostosowane do specyficznych potrzeb sektora energetycznego. Nasi konsultanci całą swoją energię poświęcają pogłębianiu wiedzy na temat tego rynku.

Szeroka gama specjalistycznych zagadnień księgowych czynią audyt firm sektora energetycznego bardzo skomplikowanym. Specjaliści z Deloitte, dzięki doświadczeniu w tej branży pomagają zidentyfikować ryzyka i szanse lepiej niż zwykłe firmy audytorskie.

Zagadnienia podatkowe stają się kluczowym czynnikiem sukcesu przedsięwzięć. Szybkie zmiany systemów podatkowych i środowiska regulacyjnego wymagają konsultacji z ekspertami podatkowymi znającymi realia sektora energetycznego.

Doradztwo podatkowe

Audyt

Specjaliści od zarządzania ryzykiem z Deloitte pomogli już wielu firmom sektora energetycznego w identyfikacji, pomiarze i redukcji ryzyka, a przez to wzmocnili ich pozycję rynkową.

Zarządzanie ryzykiem

Consulting

Przy wykorzystaniu wiedzy ekonomicznej i doświadczenia biznesowego nasi konsultanci dostarczają finansowych, ekonomicznych i strategicznych rozwiązań klientom z sektora energetycznego

Doradztwo finansowe


Wybrani klienci Grupy Energetycznej Deloitte w Polsce

Consulting AudytDoradztwo podatkowe

Zarządzanie ryzykiem

Doradztwo finansowe

240

- 22 -

241

Ryzyka finansowania energetyki wiatrowej w Polsce kredytem bankowym z punktu widzenia banku finansującego

Pan Tomasz Tomasiak, Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Projektów Inwestycyjnych, Raiffeisen Bank Polska S.A.

Ra if feisen Ba nk Po lska S.A.

PROJECT FINANCE DEPARTMENTRenewable Energy Systems

BŁO N IE k . W a rsza w y, Lu ty 2 0 0 8 Fo lia n r 1 / 9

Ryzyka finansowania energetyki wiatrowej w

Polsce kredytem bankowym z punktu widzenia Banku finansującego.

III Doroczna Konferencja PSEW

"Rynek Energetyki Wiatrowej w Polsce"

Raiffeisen Bank Polska S.A.


BŁO NIE k. Warszawy, Luty 2008 Folia nr 1/ 9

MODEL FINANSOWY

INWESTOR

BANK

ODSETKI + SPŁATA KAPITAŁU

242




PUNKT WIDZENIA BANKU

• ŹRÓDŁO SPŁATY KREDYTU

• ZABEZPIECZENIE SPŁATY KREDYTU




RYZYKA KREDYTOWE

RYZYKA ŹRÓDŁA SPŁATY:

• OCENA PRODUKTYWNOŚCI FARMY;

• WYBUDOWANIE I UZYSKANIE ZGÓD I KONCESJI;

• DZIERŻAWA GRUNTU,

• SPREDAŻ ENERGII ELEKTRYCZNEJ I PMSP ( zapłata );

• STABILNOŚĆ KOSZTÓW OPERACYJNYCH;

• RYZYKO PRAWNE, FISKALNE I POLITYKI ENERGETYCZNEJ;

• STOPA PROCENTOWA KREDYTU.

243




RYZYKA KREDYTOWE

RYZYKA ZABEZPIECZENIA KREDYTU:

• LUKI PRAWNE W ZAKRESIE EGZEKUCJI Z ZASTAWU

• RYZYKA UMOWY DZIERŻAWY;




WIATR - CZYLI TO CO KRĘCI

• ANALIZA WIETRZNOŚCI

244




BUDOWA I POZWOLENIA

• POZWOLENIE NA BUDOWĘ

• WARUNKI PRZYŁĄCZENIA

• DOSTAWCA TURBIN

• WYKONAWCA INWESTYCJI

• POZWOLENIE NA UŻYTKOWANIE

• KONCESJA NA PRODUKCJĘ E.E.




RYZYKA STABILNOŚCI KOSZTÓW OPERACYJNYCH

EUR/PLN = 4,10

• SERWIS

• DZIERŻAWA GRUNTÓW

• BILANSOWANIE

• ZAPŁATA ZA ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ

• ZAPŁATA ZA PMSP

245




POLITYKA

• STABILNOŚĆ SYSTEMU ENERGETYKI ODNAWIALNEJ

• PODATKI

• POLITYKA ENERGETYCZNA




PRAWO

• WŁASNOŚĆ TURBIN – DZIERŻAWCA CZY INWESTOR ?

• DŁUGOŚĆ UMOWY DZIERŻAWY – 10 CZY 25 LAT ?

246




STOPA PROCENTOWA

• WYBÓR WALUTY KREDYTU

• DLACZEGO TO JEST WAŻNE !

• DOPASOWANIE WALUTY KREDYTU DO PRZYCHODÓW

• ZABEZPIECZENIE RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ




DOŚWIADCZENIE

• PRODUKTYWNOŚĆ

• BUDOWA I POZWOLENIA

• KOSZTY OPERACYJNE

• PRAWO I PODATKI

• STOPA PROCENTOWA

247




PODSUMOWANIE

Zrozumienie sposobu myślenia bankowców i dzięki temu przystępnie

oraz „w punkt” przedstawienie im inwestycji prowadzi do łatwiejszego

pozyskania środków na realizację farmy wiatrowej przez inwestorów.

Ryzyka finansowania energetyki wiatrowej w Polsce kredytem bankowym z punktu widzenia Banku finansującego

Tomasz Tomasiak

Raiffeisen Bank Polska S.A. Od czego zaczyna bank Finansowanie farmy wiatrowej w większości przypadków wiąże się z użyciem zewnętrznego finansowania, które w większości przypadków w Polsce jest kredytem bankowym. Ocena wniosku kredytowego przez bank opiera się na dwóch podstawowych filarach:

A) Źródle spłaty kredytu ( gotówka generowana przez farmę wiatrową ); B) Zabezpieczeniu spłaty kredytu ( majątek farmy wiatrowej ).

Zabezpieczenie spłaty kredytu jest drugorzędnym/rezerwowym źródłem spłaty kredytu. Czego boi się bank ? Zagrożenia w generowaniu gotówki na spłatę kredytu przez farmę w wysokości, która była planowana w biznesplanie, w konwencji bankowej nazywa się ryzykami kredytowymi.

248

Zasadnicze ryzyka związane ze Źródłem Spłaty w czasie podejmowania decyzji kredytowej są następujące:

Ryzyko oceny produktywności farmy; Ryzyko wybudowania farmy przez inwestora; Ryzyko uzyskania zgód i koncesji; Ryzyko stabilności dzierżawy gruntów, na których posadowiona jest farma; Ryzyko sprzedaży / odbioru PMSP (zapłaty); Ryzyko stabilności kosztów operacyjnych; Ryzyko prawno-fiskalne oraz polityki energetycznej państwa; Ryzyko stopy procentowej kredytu.

Zasadnicze ryzyka związane z Zabezpieczeniem spłaty kredytu: Luki prawne w zakresie egzekucji z zastawu oraz określenia przedmiotu

zastawu; Ryzyka umowy dzierżawy gruntu;

Jak przekonać bank ? Jednym z zasadniczych atutów inwestora, który ubiega się o finansowanie bankowe, jest jego doświadczenie w realizacji i eksploatacji farm wiatrowych szczególnie zdobyte w warunkach polskich. Z punktu widzenia banku doświadczony inwestor ogranicza większość ryzyk związanych z wybudowaniem i eksploatacją farmy. Ryzykiem, którego nie pokrywa ww. atut, jest ryzyko odbiorcy PMSP. Wynika to z faktu, że kontrahentem są spółki prawa handlowego wobec czego zapłata uzależniona jest od jej bieżącej sytuacji finansowej. Innym specyficznym ryzykiem rynku polskiego są nieprecyzyjne przepisy prawne w zakresie okresu trwania umowy dzierżawy oraz własności turbin wiatrowych posadowionych na cudzej nieruchomości. zakończenie Zrozumienie sposobu myślenia bankowców i dzięki temu przystępnie oraz „w punkt” przedstawienie im inwestycji prowadzi do łatwiejszego pozyskania środków na realizację farmy wiatrowej przez inwestorów.

249

Dowolność w interpretacji prawa - wpływ na klimat inwestycyjny Pan Grzegorz Skarżyński, Wiceprezes Zarządu, Polskie Stowarzyszenie

Energetyki Wiatrowej

al. Wojska Polskiego 154, 71-324 Szczecin | www.psew.pl

Dowolność w interpretowaniu prawa – wpływ na klimat

inwestycyjny

Grzegorz SkarżyńskiPolskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej

Warszawa 11 - 12 marca 2008


Dobre prawo –perspektywa inwestora

• Prawo odpowiadające rzeczywistości –godzące interesy inwestora,Państwa/lokalnej społeczności oraz innychpodmiotów gospodarczych

• Prawo zawężające możliwości dowolnejinterpretacji

• Prawo umożliwiające stosowanie w rożnychspecyficznych sytuacjach

• Prawo uwzględniające zasadę, że czas topieniądz

250


System prawa z punktu widzenia inwestora w projekty wiatrowe

• Wiele pozytywnych zmian w ostatnichlatach – prawo energetyczne, systemhandlu świadectwami pochodzenia

• Wciąż wiele nierozwiązanych problemów –ochrona przyrody, przyłączenie do sieci, planowanie miejscowe


Kilka przykładów dysfunkcji prawa• Spór o podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości –mimo jasnych intencji ustawodawcy, orzecznictwo kwestionujące teintencje

• Uznaniowość w określeniu zakresu niezbędnej dokumentacji oraz wżądaniach jej uzupełniania w trakcie postępowania o wydanie decyzjiśrodowiskowej – dążenie do maksymalizowania zakresu badan nawszelki wypadek

• Uznaniowość ścieżek postępowania w procedurach zmian w planachmiejscowych – dowolność wyboru ścieżek postępowania

• Kontestowane zapisy o uprzywilejowanych zasadach bilansowaniaparków wiatrowych czy tez podziale kosztów przyłączenia 50/50 –obrona własnych interesów przez podmioty zobligowane do działaniana rzecz energetyki wiatrowej

• Proponowanie oderwanych od rzeczywistości zmian w prawie – np.bezzwrotne kaucje za wydanie warunków przyłączenia – cos cowydaje się racjonalne z punktu widzenia administracji nie zawsze jestracjonalne z punktu widzenia inwestora

251


Konsekwencje dysfunkcji w prawie

• Wydłużenie procesów przygotowania inwestycji –rosnące koszty transakcyjne oddalająca sięrealizacja celów formułowanych na poziomiepaństwowa

• Umacnianie lobbys – szerokie możliwościingerowania w procesy podejmowania decyzjiprzy braku wyraźnych ram i ograniczeń

• Zwiększone ryzyko inwestycyjne – podwyższoneoczekiwania co do zwrotu z kapitału


Jak ulepszać tworzenie prawa –perspektywa inwestora

• Rozwijanie tego to co dobre – konsultacje zmian w prawiez zainteresowanymi środowiskami

• Zwiększanie transparentności procesu tworzenia prawa –wprowadzanie jasnych zasad komunikowaniaprzyjmowanych rozwiązań – jakie interesy były rozbieżne idlaczego wybrano dane rozwiązanie

• Wywieranie realnego nacisku na szybkość wydawaniaaktowi wykonawczych – czy np. dyskusja nad zasadamibilansowania dla farm wiatrowych musi trwać tak długo?

• Okresowe przeglądy prawa – usuwanie nieżyciowychprzepisów, wprowadzanie oczywistych poprawek

252


Jak ulepszać proces implementacji prawa – perspektywa inwestora

• Wprowadzenie zasady poprzedzania uchwalanych aktówprawnych generalnymi wykładniami celowościowymi –zapobieganie szerokiemu stosowaniu wyłącznie wykładnigramatycznej (np. podniesienie rangi tzw. uzasadnieńdołączonych do projektów aktów prawnych)

• Wprowadzenie wiążących interpretacji poszczególnychzapisów aktów prawnych przez ministerstwa -gospodarzy poszczególnych aktów prawnych

• Uznanie „dobrych praktyk” jako instrumentu ułatwiającegostosowanie prawa – podręcznika jak stosować prawo i jakgodzić sprzeczne interesy


Dlaczego te zmiany są potrzebne?

• By zapobiegać ryzyku ciągnących się postępowań prawnych• By pomóc tym którzy prawo stosują w interpretacji poszczególnych

zapisów• By uprościć zawartość aktów prawnych – skomplikowanych iwieloaspektowych procesów gospodarczych i tak nie da się regulowaćwyłącznie w drodze wydawania kolejnych regulacji

• By pokazać efektywne drogi rozwiązywania problemów , godzeniainteresów – np. pogodzenie interesów proekologicznej energetykiwiatrowej z ochroną przyrody

• By efektywnie wdrażać w skali całego kraju dobre rozwiązania• By zachęcić do aktywnego – proinwestycyjnego nastawienia osóbwydających decyzje administracyjne

• By przeciwdziałać tworzeniu zbędnych dokumentów, ekspertyz ianaliz

BY DZIAŁAĆ SZYBCIEJ, TANIEJ I EFEKTYWNIEJ

253


Czy to jest możliwe?

Można osiągnąć natychmiastowe efekty bez zmian w systemie prawa

Wystarczy nieco wysiłku i zmiany w pragmatyce działania administracji

Konieczne szersze zaangażowanie środowisk biznesowych i organizacji reprezentujących poszczególne środowiska w

procesy tworzenia prawa

Wytyczne w zakresie wpływu elektrowni wiatrowych na ptaki” – pierwsza próba wprowadzenia nowej

jakości w stosowaniu prawa


Dziękuję za uwagę!

254

255

Energetyka wiatrowa w województwie zachodniopomorskim – szanse i zagrożenia

Pan Norbert Obrycki, Marszałek województwa zachodniopomorskiego, Urząd Marszałkowski

Energetyka wiatrowaw Województwie

Zachodniopomorskim

szanse i zagrożenia

11-12 marca 2008Ożarów Mazowiecki

Atuty

256

Atuty:

Atuty:Planowana modernizacja zaniedbanej sieci elektroenergetycznej

257

• Duże obszary o niskim zagęszczeniu zabudowy

• Struktura popegeerowska wsi (dużo obszarów nierozdrobnionych)

Atuty:

Natura 2000

258

• Wsparcie i aktywizacja zaniedbanych infrastrukturalnie obszarów ze strukturalnym bezrobociem

• Przyspieszona poprawa bezpieczeństwa i jakości dostaw energii elektrycznej (rozwój dla zaspokojenia rosnących potrzeb aktualnych użytkowników; rozwój gospodarczy, w tym lokalnej energetyki odnawialnej –biomasa, biogaz, wiatr)

• Przestrzenne zrównoważenie krajowej struktury elektroenergetycznej

Szanse:

• Meklemburgia Pomorze Przednie…....powierzchnia: 23,2 tys. km2 • Szlezwik Holsztyn………………………powierzchnia: 15,7 tys. km2 • Województwo Zachodniopomorskie….powierzchnia: 22,9 tys. km2

Możliwości:

259

na przykładzie Uckermark-Barnim z Brandenburgii (opr. Dr. Frank Reichel)

Instrument planowania przestrzennego

• zapobieganie “nieuporządkowanemu” rozwojowi• stworzenie bezpieczeństwa planowania dla

inwestorów, gmin i obywateli• przeniesienie dyskusji o wykluczeniach na etap

przedinwestycyjny• pozostaje do 2% powierzchni przeznaczonej do

posadawiania farm wiatrowych

Planowanie regionalne w Niemczech

Planowanie regionalnePlanowanie regionalne w Niemczech

Punktem wyjścia jest całapowierzchnia regionu

Powiązane obszary osiedleniowe (dystans 1000 m)

Wartościowe elementy krajobrazu i rodzaje obszarów chronionych

260

Akweny wodne (dystans 200 m)


Lasy w odstępie 200 mKrajobrazowe obszary chronione, Parki Narodowe, obszary chronione

Osady (dystans 800 m)


Dodatkowe kryteria indywidualne:

• 5 km odstępu pomiędzy obszarami kwalifikowanymi do korzystania z energii wiatru

• Uniknięcie „otaczania / okrążania” obszarów zamieszkałych

• Przestrzenie rozwojowe gmin i powiatów

261


Efekt metodycznego procesu planowania:38 obszarów kwalifikowanych z 6790 ha

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego

• Zacieśnienie współpracy z województwami pasa północnego jako naturalnego zagłębia energii odnawialnej

• Zacieśnienie współpracy z operatorem sieciowym oraz operatorami sieci dystrybucyjnych w zakresie tworzenia planów rozwoju sieci oraz współuczestnictwo w ich realizacji

• Zacieśnienie współpracy z administracją centralną w zakresie rozwoju energetyki ze szczególnym ukierunkowaniem na efektywność energetyczną oraz racjonalne wytwarzanie energii odnawialnej

Kierunki działania

262

Przygotowujemy strategię rozwoju energetyki z uwzględnieniem optymalnego wykorzystania energetyki odnawialnej, spójną z opracowywaną aktualnie przez rząd Polityką EnergetycznąPolski do 2030 roku

• Jasne określenie naszych wizji i oczekiwań (prace nad wypracowaniem strategii, liczne konsultacje)

• Oszacowanie możliwości (projekt: analiza potencjału biomasy w 4 powiatach)

• Nawiązanie współpracy z gminami w zakresie tworzenia ich strategii oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

• Działania na rzecz wspólnego z gminami wypracowania lokalizacji miejsc preferowanych pod budowę farm wiatrowych


Kierunki działania

• Organizacja wspólnych debat branżowych pozwalających na wzajemne poznanie strategii i ich koordynację (na terenie województwa funkcjonują: Energa Operator, Enea Operator, ZEDO – PGE)

• Opiniowanie zmian w prawie oraz zgłaszanie propozycji zmian

• Opiniowanie ogólnopolskich środków pomocowych na zgodność z lokalną strategią


Kierunki działania

263


Norbert ObryckiMarszałek

Województwa Zachodniopomorskiego

265

Duńskie doświadczenia z parkami wiatrowymi offshore Pan Kim Hougaard, Starszy Manager Sprzedaży, Vestas Offshore A/S

Vestas Offshore A/S

PrezentacjaKim Hougaard

Senior Sales Manager

Agenda

Vestas Offshore

Projekty offshore

Wąskie gardła w energetyce wiatrowej offshore

Rozwój energetyki wiatrowej offshore

266

Vestas na świecie

Vestas Offshore działa na całym świecie

Dlaczego offshore?

Zalety:

Lepsze zasoby wiatru

Mniej turbulencji/niższa szorstkość

Wiele niewykorzystanych i dużych obszarów

Mniejszy opór ze strony lokalnych mieszkańców

“Brak fizycznych ograniczeń”rozmiaru i masy

Wady:

Montaż i serwis jest bardziej skomplikowany i kosztowny

V80-2.0 MW, North Hoyle, UK

267

Projekty offshore

Projekty offshore na świeciekoniec 2007

Nazwa projektu KrajData

uruchomienia Producent turbin Szt. Typ i moc turbin Moc projektu (MW)Norgersund S 1990 Wind World 1 W25 - 220 kW 0,22Vindeby DK 1991 Bonus 11 B35 - 450 kW 4,95Lely NL 1994 NedWind 4 NW40 - 500 kW 2Tunø Knob DK 1995 Vestas 10 V39 - 500 kW 5Dronten NL 1996 Nordtank 28 NTK43 - 600 kW 16,8Bockstigen S 1997 Wind World 5 W37 - 550 kW 2,75Blyth UK 2000 Vestas 2 V66 - 2.0 MW 4Utgrunden S 2000 Enron Wind 7 EW70 - 1.5 MW 10,5Middelgrunden DK 2001 Bonus 20 B76 - 2.0 MW 40Yttre Stengrunden S 2001 NEG Micon 5 NM72 - 2.0 MW 10Horns Rev DK 2002 Vestas 80 V80 - 2.0 MW 160Rønland DK 2002 Vestas 4 V80 - 2.0 MW 8Rønland DK 2002 Bonus 4 B82.4 - 2.3 MW 9,2Samsø DK 2003 Bonus 10 B82.4 - 2.3 MW 23Setana Japan 2003 Vestas 2 V47 - 660 kW 1,32Frederikshavn DK 2003 Vestas 1 V90 - 3.0 MW 3Frederikshavn DK 2003 Bonus 1 B82.4 - 2.3 MW 2,3Frederikshavn DK 2003 Nordex 1 N90 - 2.3 MW 2,3Nysted DK 2003 Bonus 72 B82.4 - 2.3 MW 165,6Arklow Bank IRL 2003 GE 7 GE104 - 3.6 MW 25,2North Hoyle UK 2004 Vestas 30 V80 - 2.0 MW 60Scroby Sands UK 2004 Vestas 30 V80 - 2.0 MW 60Kentish Flats UK 2005 Vestas 30 V90 - 3.0 MW 90Barrow UK 2006 Vestas 30 V90 - 3.0 MW 90Beatrice 1 UK 2006 Repower 1 5M-5 MW 5Egmond aan Zee NL 2006 Vestas 36 V90 - 3.0 MW 108Beatrice 2 UK 2007 Repower 1 5M-5 MW 5Burbo UK 2007 Siemens 25 SWT-3,6 MW 90

Lillegrund S 2007 Siemens 48 SWT-2.3 MW 110,4Q7 NL 2007 Vestas 60 V80 - 2.0 MW 120Ogółem 566 1234,54Ogółem Grupa Vestas 358 741,09Udział rynkowy Vestas (%) 60,03

268

Przykłady projektów offshore Vestas

W budowie

W budowieFunkcjonuje

Funkcjonuje

Funkcjonuje

FunkcjonujeFunkcjonuje

Funkcjonuje

300 MW w budowie

568 MW już funkcjonuje

Farmy wiatrowe offshore Robin Rigg

269


Klient: E.ON UK

13.5 km of wybrzeży Cumbrii, Wielka Brytania oraz 9 km od wybrzeży Dumfries and Galloway, Szkocja

Głębokość wody: 4 – 13 metrów

Średnia prędkość wiatru: 9,3 m/s

Roczna produkcja energii: 555 GWh

Harmonogram:

Montaż turbin: lato 2008

Uruchomienie: zima 08 - 09

Ukończenie: marzec 2009


Umowa dzielona

Zakres odpowiedzialności Vestas

60 turbin V90 3.0MW

Montaż turbin

5 lat działania farmy wiatrowej

Zakres odpowiedzialności BOP

2 stacje WN offshore

Kable energetyczne

Fundamenty z elementem przejściowym

270

Doświadczenie Vestas Offshore?

Uczestniczyliśmy w projektach w zakresie:

1. Wyłącznie dostawy turbin (montaż przez klienta)

2. Dostawy i montażu turbin

3. Wykonawstwa EPC w formie joint venture

4. Pojedynczy wykonawca EPC

Co Vestas Offshore ma do zaoferowania dziś?

Wykonanie projektów zgodnie z pkt. 1+2

Wąskie gardła w energetyce wiatrowej offshore

271

Wąskie gardła i wymagania w energetyce wiatrowej offshore

Statki wykorzystywane do montażu

Dostępność turbin

Odpowiednie zaplecze portowe

Przewody i możliwości ich montażu

Kwestie ekonomiczne

Procedury uzyskiwania zgody

V90 OWEZ, the Netherlands

Efektywny mechanizm wsparcia (taryfy feed-in)

Rozwój energetyki wiatrowej offshore

272

Rozwój energetyki wiatrowej offshore 1991-2007

Źródło: POLICY RECOMMENDATIONS FOR LARGE-SCALE DEPLOYMENT OF OFFSHORE WINDPOWER IN EUROPE BY 2020, European Wind Energy Association

Rozwój energetyki wiatrowej offshore w UE, 2006-2020 (GW narastająco)

Źródło: POLICY RECOMMENDATIONS FOR LARGE-SCALE DEPLOYMENT OF OFFSHORE WINDPOWER IN EUROPE BY 2020, European Wind Energy Association

Dla okresu 2010 wzwyż należało opracować szacunki dolnej i górnej granicy w celu odzwierciedlenia rosnącej niepewności związanej z ukończeniem projektów w tej perspektywie czasowej

273

Koszt EPC na MW mocy zainstalowanej - 2000 do 2009

1,201,49

1,91

1,511,67 1,67

1,11

1,85

4,10

2,09

1,77

3,193,00

2,44

3,03

2,59

5,10

2,66

3,33

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

Middelg

runde

n

Horns R

ev

North H

oyle

Nysted

Scroby

Sands

Kentis

h Flat

s

Barrow

Egmon

d Ann

Zee

Beatric

eBurb

o

Lillgr

und Q7

Alpha V

entus

1

Lynn

ID

Rhyl F

lats

Robin

Rigg

Thornt

on Ban

k

Gunfle

et San

ds

Norderg

ründe

€m/M

W

Źródło: Publikacje prasowe

Projekty zakontraktowane w okresie 2000 - 2009

Nazwa projektu Rok ukończenia # WTG MW Cena EPC, mln € mln €/MW ŹródłoMiddelgrunden 2000 20 40 48 1,20 Raport: "The Middelgrunden Offshore Wind Farm"Horns Rev 2002 80 160 238 1,49 Studium przypadku: "European Offshore Wind FarmsNorth Hoyle 2003 30 60 114,6 1,91 Renewable Energy UK 13/12/06Nysted 2003 72 165,6 250 1,51 Studium przypadku: "European Offshore Wind FarmsScroby Sands 2004 30 60 100,2 1,67 Publikace prasowe Vestas 03/03/03Kentish Flats 2005 30 90 104 1,16 Publikacje prasowe Kentish Flats 20/11/03Barrow 2006 30 90 99,9 1,11 Publikacje prasowe Bowind 25/09/06Egmond Ann Zee 2006 36 108 200 1,85 Studium przypadku: "European Offshore Wind FarmsBeatrice 2007 2 10 41 4,10 www.beatricewind.co.ukBurbo 2007 25 90 188 2,09 ReNews, wydanie 130, 25 Września 2007Lillgrund 2007 48 110,4 195,408 1,77 Windpower Monthly, Październik 2007, Tom 23Q7 2007 60 120 383 3,19 Publikacje prasowe Q7wind 25/10/06Alpha Ventus 1 2008 12 60 180 3,00 Publikacje prasowe Alpha-ventus 13/06/07Lynn ID 2008 54 180 441 2,45 Publikacje prasowe Siemens 06/03/07Rhyl Flats 2008 25 90 272,7 3,03 Publikacje prasowe Npower 10/07/2007Robin Rigg 2008 60 180 466 2,59 Publikacje prasowe Eon 21/12/06Thornton Bank 2008 6 30 153 5,10 Publikacje prasowe Repower 23/05/07Gunfleet Sands 2009 30 108 287 2,66 Publikacje prasowe Dong Energy 19/04/07Nordergründe 2009 18 90 300 3,33 Publikacje prasowe Energiekontor 20/12/2007

Exchange ratesEURGBP 1,43436

274

Taryfy feed-in w wybranych krajach UEKraj Taryfa Uawgi

UK 13-15 €ct/kWh(planowany jest potencjalny wzrost o 2-3

ct/kWh)Renewable Obligation CertificateLevy exemption certificateHurtowa cena zakupu energii

Brak stałej taryfy. Cena rynkowa, cena certyfikatów + opłata klimatyczna

System certyfikatów zapisany w prawie do roku 2027

Francja 13 € ct/kWh Na 10 latLata 11-20: 3-13 cEUR kW/h(w zależności od liczby godzi pracy z pełnym

obciążeniem)

Belgia Certyfikaty warte 10.7 ct/kWh plus 6.17 ct/kWh: łącznie 16,87 € ct/kWh

20 lat

Holandia Certyfikaty 9.7 € ct/kWhCena rynkowa 4-5 € ct/kWh Łącznie 14-16 € ct/kWh

Przepisy są zmienianeDevelopment projektów wstrzymany

Niemcy 14 € ct/kWh czeka na głosowanie w parlamencie: maj 2008dziś 9.1 € ct/kWh

Co najmniej 12 lat dla projektów ukończonych przed 2012/13

Dania Procedura przetargowa6.94 € ct/kWh (Horns Rev II)6.69 € ct/kWh Rødsand projekt na lodzie)

50.000 godzin pracy z pełnym obciążeniem (= 10-12 years)

Taryfa offshore – Tajwan: 2,7 TWD = 5.6 €ct/kWh

Montaż turbin offshore:

W pełni załadowany statek

Montaż turbin

Horns Reef, Denmark

275

Montaż turbin offshore:

Podnoszenie gondoli

Montaż turbin

32 m/s

276

Pytania?

Scroby Sands. Fot. Jon Gibbs

277

Rola urzędu morskiego w procesie inwestycyjnym na obszarach morskich.

Hanna Kamrowska, Urząd Morski w Gdyni

Urzędy morskie działają w polskich obszarach morskich na podstawie ustawy z dnia 21 marca 1991r o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Polskie obszary morskie to: obszar morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej. W Polsce są trzy urzędy morskie, z siedzibami w Szczecinie, Słupsku i Gdyni. Każdy działa w wyznaczonym obszarze, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 października 1991r w sprawie utworzenia urzędów morskich, określenia ich siedzib oraz terytorialnego zakresu działania dyrektorów urzędów morskich. Nowelizacja ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej z 2003r wprowadziła konieczność sporządzania przez organy administracji morskiej planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich oraz obowiązek uzyskania przez inwestora pozwolenia na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń. W dziale II, w rozdz.9, art. 37 „a” podano o czym mają rozstrzygać plany morskie. W art. 37 „b” określono kto sporządza plany zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich oraz zawarto ogólne zasady postępowania. Plany zagospodarowania obszarów morskich mają być sporządzane na koszt budżetu państwa. Będą zatwierdzane przez ministra właściwego ds. budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej po uzgodnieniu z: ministrem właściwym ds. gospodarki morskiej, rybołówstwa, środowiska, spraw wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej. W obszarze morza terytorialnego i morskich wód wewnętrznych plany zagospodarowania muszą być uzgadniane z radami gmin nadbrzeżnych (art. 37. ust. 4). Zgodnie z ogólnymi zasadami plany zagospodarowania przestrzennego obszaru morskiego podlegają procedurom prognozy oddziaływania na środowisko. Tę procedurę powinni przeprowadzać dyrektorzy urzędów morskich. W zapisach ustawowych brakuje jednak procedur uruchamiania prac nad planem zagospodarowania przestrzennego obszaru morskiego, a także do chwili obecnej nie wydano przepisów wykonawczych, określających: sposoby, tryb, wymagany zakres planów, wymogi dotyczące materiałów planistycznych, rodzaje opracowań kartograficznych, oznaczeń, nazewnictwa, standardów oraz sposoby dokumentowania prac planistycznych. Z tego względu w oparciu o aktualne przepisy (a raczej ich brak) podejmowanie prób opracowania planu zagospodarowania przestrzennego obszaru morskiego nie stwarza szansy na jego zatwierdzenie i przyjęcie jako dokumentu prawnego. W celu weryfikacji obowiązujących procedur planistycznych i wypracowania zasad (sposobów) planowania, odpowiednich do planowania przestrzennego w obszarach morskich, Urząd Morski w Gdyni przystąpił do projektu PlanCoast, realizowanego w ramach programu Interreg IIIB Cadses, wspólnie z krajami regionu Morza Bałtyckiego, Morza Adriatyckiego, Morza Czarnego. Dla obszaru polskiego przystąpiono do sporządzania pilotowego projektu planu zagospodarowania przestrzennego obszaru morskiego obejmującego zachodnią część Zatoki

278

Gdańskiej. Plan ten będzie miał charakter ćwiczebny, jednakże ustalenia będą w przyszłości punktem wyjścia do prawnie obowiązującego planu. Powstający plan uwzględnia dotychczasowe zagospodarowania obszaru (ochrona brzegu, kotwicowiska, klapowiska, rurociągi, obszary cenne przyrodniczo…) oraz zgłoszone do planu uwagi i wnioski (planowane przystanie, rozbudowa portów, tory podejściowe, zasilanie plaż, kolektory ściekowe, elementy infrastruktury turystycznej…). Zakończenie prac przewidziano na marzec br. Decyzje o warunkach zabudowy zostały zastąpione przez pozwolenia na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń. W gestii urzędów morskich pozostawiono wydawanie pozwoleń wyłącznie dla układania i utrzymywania podmorskich kabli i rurociągów, lokalizowanych w obszarze morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego. Pozwolenia dla wszelkich innych przedsięwzięć, położonych w polskich obszarach morskich, tj. w obszarach morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz na układanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurociągów w obszarze wyłącznej strefy ekonomicznej są w gestii ministra właściwego ds. gospodarki morskiej. Po przyjęciu planu zagospodarowania przestrzennego morskich obszarów, pozwolenia w dalszym ciągu będą wydawane, ale przez dyrektorów urzędów morskich (we wszystkich obszarach morskich oraz na wszystkie rodzaje przedsięwzięć), po stwierdzeniu zgodności zamierzenia z planem. W polskiej strefie Morza Bałtyckiego wyznaczono części akwenów podlegających ochronie prawnej na mocy przepisów ustawy o ochronie przyrody. Są to: 1. Obszary Natura 2000: - Na podstawie dyrektywy ptasiej: - obszary specjalnej ochrony ptaków: Zalew Wiślany (PLB 280010), Ujście Wisły (PLB 220004), Zatoka Pucka (PLB 220005), Przybrzeżne Wody Bałtyku (PLB 990002), Ławica Słupska (PLB 990001), Zatoka Pomorska (PLB 990003), Zalew Szczeciński (PLB 320009). - Na podstawie dyrektywy siedliskowej: - specjalne obszary ochrony siedlisk: Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH 280007), Zatoka Pucka i Półwysep Helski (PLH 220032), Ostoja na Ławicy Słupskiej (PLC 000001), Ostoja na Zatoce Pomorskiej (PLH 990002), Ujście Odry i Zalew Szczeciński ((PLH 320018), Wolin i Uznam (PLH 320019). Celem wyznaczenia tych obszarów jest ochrona siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszary Natura 2000. 2. Parki Narodowe: - Słowiński Park Narodowy – część morska zajmuje powierzchnię 11171,14 ha; - Woliński Park Narodowy – część morska zajmuje pas wód przybrzeżnych o szerokości 1 mili. 3. Parki krajobrazowe (Nadmorski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Mierzeja Wiślana), obszary chronione systemu Helcom BSPA.

279

Na mocy ustawy o ochronie przyrody dyrektorom urzędów morskich powierzono rolę sprawujących nadzór nad morskimi obszarami Natura 2000. Stąd do ich obowiązków należy sporządzanie planów ochrony i nadzór nad podejmowanymi działaniami, aby zapewnić właściwy stan chronionych gatunków i siedlisk. Plany ochrony sporządzane dla nadbrzeżnych parków krajobrazowych i rezerwatów muszą być uzgadniane z urzędem morskim. Plany ochrony ustanowione dla parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego oraz plany zagospodarowana przestrzennego obszaru morskiego muszą być wzajemnie zgodne. Pomimo nałożenia na dyrektora urzędu morskiego roli sprawującego nadzór nad morskimi obszarami Natura 2000 i sporządzania planów ochrony dyrektor urzędu morskiego nie jest organem ochrony przyrody (wynika to z przepisów ustawy o ochronie przyrody – art. 91) ani organem ochrony środowiska (wynika to z przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska – art. 376). Ponadto w chwili obecnej nie ma przepisu stwierdzającego, który organ (wojewoda czy dyrektor urzędu morskiego) sprawuje nadzór nad morsko – lądowymi obszarami Natura 2000, a co za tym idzie nie jest jasne kto sporządza plan ochrony dla tychże obszarów. Na sporządzenie planów ochrony obszarów Natura 2000, urzędy morskie planują pozyskać dofinansowanie z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Rozważane jest także pozyskanie środków z Ekonfunduszu lub Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Urząd Morski w Szczecinie wraz z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody w Szczecinie uczestniczył w sporządzaniu w latach 2004 – 2005 pilotażowego planu ochrony dla Zatoki Pomorskiej. Plan ten nie został do dzisiaj zatwierdzony przez organ ochrony środowiska. Natomiast w 2007r Urząd Morski w Gdyni uczestniczył w cyklu warsztatów prowadzonych pod patronatem Ministerstwa Środowiska, których celem było opracowanie programów lokalnej współpracy na rzecz ochrony obszarów Natura 2000 (dla PLB 220005 i PLH 220032). W efekcie warsztatów powstały dwa plany, przyjęte przez Głównego Konserwatora Przyrody, które powinny stanowić podstawę do praktycznego wdrażania działań ochronnych i monitoringowych oraz zachowania różnorodności przyrodniczej. Nowelizacja ustawy Prawo ochrony środowiska, z 2005 roku, wprowadziła konieczność przeprowadzania postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć przed uzyskaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia – zwanych w skrócie decyzjami środowiskowymi. Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko jest przeprowadzane jednokrotnie, nie ma oddzielnego postępowania na etapie wydawania pozwolenia na budowę. W obszarach morskich decyzje środowiskowe są wydawane przez wojewodę, ale po dokonaniu uzgodnienia z urzędem morskim. Uzgodnieniu podlega również stwierdzenie konieczności sporządzenia raportu, określenie jego zakresu oraz warunków realizacji przedsięwzięcia w obszarze morskim. Uzgadniane są decyzje: - dla wszystkich przedsięwzięć mogących oddziaływać na obszar morski; - dla wszystkich przedsięwzięć mogących oddziaływać na obszar morski Natura 2000; - dla wszystkich przedsięwzięć lokalizowanych w obszarze lądowym mogących oddziaływać na obszary morskie.

280

Dyrektor urzędu morski występuje również jako organ uzgadniający w postępowaniu o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Te decyzje wydaje wojewoda (województwa przyległego do danego obszaru morskiego). Wniosek o wydanie pozwolenia na budowę musi zawierać decyzję środowiskową oraz raport o oddziaływaniu na środowisko, jeżeli taki został wykonany. Od października 2007roku trwają prowadzone przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego prace związane ze sporządzeniem Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju na lata 2008 – 2033. Aktualnie opracowany jest rozszerzony/rozbudowany konspekt dokumentu wstępnego projektu KPZK. Po raz pierwszy tego typu dokument będzie zawierać wskazania odnośnie sposobu zagospodarowania polskich obszarów morskich, w tym wskaźników i zasad zagospodarowania (takich jak funkcje priorytetowe, np. ilość energii pozyskiwanej w obszarach morskich, powierzchnia przeznaczona pod obszary chronione, zgrupowanie instalacji liniowych itp.). Reasumując, w kompetencjach dyrektorów urzędów morskich są, między innymi: - zarząd nad wodami morza terytorialnego i morskimi wodami wewnętrznymi oraz gruntami pokrytymi wodami morskimi, stanowiącymi własność Skarbu Państwa (na mocy ustawy Prawo wodne); - sporządzanie planów zagospodarowania przestrzennego dla polskich obszarów morskich, tj. wód wyłącznej strefy ekonomicznej morza terytorialnego i morskich wód wewnętrznych (na mocy ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej); - wydawanie pozwoleń na układanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurociągów w obszarze morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego; - sporządzanie planów ochrony dla morskich obszarów Natura 2000 (na mocy ustawy o ochronie przyrody); - uzgadnianie zakresu raportu o oddziaływaniu na środowisko i warunków realizacji przedsięwzięć w postępowaniu przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację (na mocy ustawy Prawo ochrony środowiska); - uzgadnianie decyzji o pozwoleniu na budowę (na mocy ustawy Prawo budowlane z 1994r). Jest też oczywistym, że urząd morski występuje w roli konsultanta – opiniodawcy w postępowaniach prowadzonych Ministra Gospodarki Morskiej a związanych z wydawaniem postanowień i decyzji na realizację inwestycji w obszarach morskich.

281

282

Do zobaczenia w przyszłym roku!

27-28 stycznia 2009 r. Warszawa

Documents

III Konferencja PL