İsmailGÜLEÇ AlpaslanOKUR

III. TÜRKÇE EĞİTİMİBÖLÜMLERİ ÇALIŞTAYI

TürkçeÖğretmeniYeterliği

(11Haziran2015SakaryaÜniversitesi)

Yayınahazırlayanlar

Sakarya-2015

SakaryaÜniversitesiYayınları:133SakaryaÜniversitesiEğitimBilimleriEnstitüsüYayınları:15

ISBN:978-605-4735-64-8

III. Türkçe eğITImI BölümlerI çalIşTayITürkçe öğretmeni yeterliği

Yayına Hazırlayanlar:Prof.Dr.İsmailGüleç,Doç.Dr.AlpaslanOkurBaskı:SakaryaÜniversitesiBasımevi,EsentepeSAKARYA

Kapak:MuratTOPALSayfa Düzeni:AdemŞENEL

©2015Eylül,Sakarya

Bukitabınhertürlübasım-yayınhakkıSakaryaÜniversitesineaittir.

Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri EnstitüsüHendekKampüsüEBlokK2HendekSAKARYA

Tel:0(264)6142554Belgegeçer:0(264)2957492E-posta:egitim@sakarya.edu.tr

III. TÜRKÇE EĞİTİMİBÖLÜMLERİ ÇALIŞTAYI

TürkçeÖğretmeniYeterliği

(11Haziran2015SakaryaÜniversitesi)

Yayınahazırlayanlar

Sakarya-2015

İsmailGÜLEÇ AlpaslanOKUR

– 5 –

Sunuş

TürkçeEğitimiBölümüolarakEğitimBilimleriEnstitüsüilebir-likteveTürkDilKurumu’nundestekleri ile III.Çalıştayımızıdüzenlemişbulunuyoruz.Çalıştaylarbilindiğigibiakademik

araştırmalarınveçalışmalarındaharahatortamlardatartışılmasınavegörüşülmesineimkânsağlayanönçalışmalarolduğundanbir“öğ-retimtekniği”olarakayrıbirönemtaşımaktadır.BuÇalıştayda,üze-rindeortaklaşaçalışmak,fikirüretmekvetartışmakamacıileseçilenkonu“TürkçeÖğretmeniYeterliği”olmuştur.Memleketimizin farklıüniversitelerindenÇalıştayımızakatılanveçokdeğerli fikirleri ilekatkılarsunan,alanınuzmanıakademisyenlerimizözellikleTürkçeöğretmeniyeterliliklerikonusundaönemlitespitlerdebulundular.

Özellikle“öğretmenlikmeslekbilgisi”ve“alanbilgisi”ileilgiliye-terliliklerinintartışıldığıoturumlaraİlMilliEğitimMüdürlüğüveSa-karya’mızdaalandagörevyapanTürkçeöğretmenlerinindekatılarakkatkıdabulunmalarıbuÇalıştayınönemlibirfarklılığınıoluşturmuştur.Öğretmenlikmesleğininsonyıllardakienönemlifarklılığı,eğitimdeteknolojikyeniliklerinenüstseviyedekullanılıyorolmasıdır.Dolayısıileöğretmenlerimizineğitimortamındateknolojiyikullanmabeceri-leriniveyeterliliklerinigeliştirmeleribüyükönemtaşımaktadır.Çalış-taydabukonuileilgilidikkatçekiciçalışmalarveeleştirilertartışıldı.

– 6 –

Öğretmenlik“sanatçılıkyönüağırbasanbirmeslektir.”Dolayısıilehersanateserigibiöğretmenlikdesadece“paraiçin”yapılmaz.“İde-alist”olmayıgerektirenbumeslekileilgilihertürlüyeterliliğinönemtaşıdığıaşikârdır.Çalıştayımızdabukonudadaönemligörüşvekat-kılarındilegetirildiğinisöyleyebiliriz.Buönemlivedeğerlikatkılarınunutulupgitmesinegönlümüzrazıolmadığındanbirkitaptaölümsüz-leştirmekistedik.Elinizdekikitapbuniyetinsonucudur.

Dünyadaengenişcoğrafyada“anadil”olarakkonuşulanTürkçe-ninöğretmenlerineyönelikbuÇalıştayınbundansonrayapılacakdi-ğerakademikçalışmalarakaynaklıketmesitemennisiilekatkısağ-layanÇalıştayıntümkatılımcılarına,kitabınbasımahazırlanmasındaemeğigeçen“Türkçesevdalılarına”kalbîteşekkürlerimizisunarız.

Yrd. Doç. Dr. Mehmet ÖZDEMİRSakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Türkçe Öğretmenliği Bölümü Başkanı

– 7 –

PROGRAM

9:30-10:00AçılışKonuşmalarıDoç.Dr.AlpaslanOKUR(EğitimFakültesiDekanYardımcısı)Yrd.Doç.Dr.MehmetÖZDEMİR(TürkçeEğitimiBölümBaşkanı)Prof.Dr.İsmailGÜLEÇ(EğitimBilimleriEnstitüsüMüdürü)Prof.Dr.FirdevsKARAHAN(EğitimFakültesiDekanı)10:00-10:15ÇayArası

I. Oturum: 10:15-13:00Oturum Başkanı: Doç. Dr. Alpaslan OKuR OturumKonusu:AlanBilgisiDersleri (TemelDilBecerileriveDilbil-gisi)YeterlikleriKatılımcılarDoç.Dr.FahriTemizyürek(GaziÜniversitesi)Yard.Doç.Dr.SaadetMaltepe(BalıkesirÜniversitesi)Doç.Dr.EmineKolaç(AnadoluÜniversitesi)Yrd.Doç.Dr.ŞenelGerçek(KocaeliÜniversitesi)Doç.Dr.M.EyüpSallabaş(YıldızTeknikÜniversitesi)Doç.Dr.ÖzayKaradağ(HacettepeÜniversitesi)Doç.Dr.GökhanArı(DüzceÜniversitesi)Yrd.Doç.Dr.SedatBalyemez(BartınÜniversitesi)13:00-14:30ÖğleYemeğiArası

II. Oturum: 14:30-17:00Oturum Başkanı: Prof. Dr. Firdevs KARAHAnOturumKonusu:MeslekBilgisiveMateryal-TeknolojiKullanımıYeterlikleriKatılımcılarDoç.Dr.AdnanKaradüz(ErciyesÜniversitesi)Doç.Dr.AliFuatArıcı(YıldızTeknikÜniversitesi)Doç.Dr.M.BarışHorzum(SakaryaÜniversitesi)Doç.Dr.EyyupCoşkun(MustafaKemalÜniversitesi)Yrd.Doç.Dr.AhmetZekiGüven(AkdenizÜniversitesi)Doç.Dr.BayramBaş(YıldızTeknikÜniversitesi)Doç.Dr.AhmetAkkaya(AdıyamanÜniversitesi)Doç.Dr.NamıkKemalŞahbaz(MersinÜniversitesi)17:00-18:00KapanışveDeğerlendirme18:00-19:00AkşamYemeği

– 8 –

BİLİM KuRuLuProf. Dr. Aziz KILINÇ Çanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiProf. Dr. Murat ÖZBAY Gazi ÜniversitesiProf. Dr. Musa ÇİFTÇİ Uşak ÜniversitesiProf. Dr. Selahattin DİLİDÜZGÜN İstanbul ÜniversitesiDoç. Dr. Ahmet AKKAYA Adıyaman ÜniversitesiDoç. Dr. Ali Fuat ARICI Yıldız Teknik ÜniversitesiDoç. Dr. Alpaslan OKUR Sakarya ÜniversitesiDoç. Dr. Eyüp COŞKUN Mustafa Kemal ÜniversitesiDoç. Dr. Halit KARATAY Abant İzzet Baysal ÜniversitesiDoç. Dr. Havva YAMAN Sakarya ÜniversitesiDoç. Dr. Latif BEYRELİ Marmara ÜniversitesiDoç. Dr. Mehmet Akif ÇEÇEN İnönü ÜniversitesiDoç. Dr. Özay KARADAĞ Hacettepe ÜniversitesiDoç. Dr. Suat UNGAN Karadeniz Teknik Üniversitesi

DÜZEnLEME KuRuLuProf. Dr. İsmail GÜLEÇ Sakarya ÜniversitesiDoç. Dr. Alpaslan OKUR Sakarya ÜniversitesiDoç. Dr. Ali YILMAZ MEB Öğrt. Yet. ve Gel. Genel MüdürüYrd. Doç. Dr. Mehmet ÖZDEMİR Sakarya ÜniversitesiArş. Gör. Aysun EROĞLU Sakarya ÜniversitesiArş. Gör. Fatih Mehmet TULUMCU Sakarya ÜniversitesiArş. Gör. Feride İdi TULUMCU Sakarya ÜniversitesiArş. Gör. Nahide İrem AZİZOĞLU Sakarya ÜniversitesiArş. Gör. Rabia GÜRBÜZ Sakarya ÜniversitesiArş. Gör. Safa EROĞLU Sakarya Üniversitesi

– 9 –

İÇİnDEKİLER

Sunuş.......................................................................................................................5Program.................................................................................................................7BilimveDüzenlemeKurulu...........................................................................8İçindekiler.............................................................................................................9Giriş.......................................................................................................................11AçılışKonuşmaları..........................................................................................15

I. OturumGenel Öğretmen Yeterlikleri ve Alan Bilgisi Yeterlikleri:

Temel Dil Becerileri ve Dil Bilgisi

FahriTemizyürek............................................................................................27SaadetMaltepe.................................................................................................29ŞenelGerçek......................................................................................................36

Temel Dil BecerileriÖzayKaradağ,Dinleme Becerisi................................................................46GökhanArı,KonuşmaBecerisi..................................................................53EmineKolaç,Okuma Becerisi.....................................................................66MuhammetEyüpSallabaş,yazma Becerisi..........................................73SedatBalyemez,Dil Bilgisi..........................................................................77

– 10 –

II. Oturum: Meslek Bilgisi ve Materyal/Teknoloji Kullanımı Yeterlikleri

AdnanKaradüz,Türkçe öğretmeni Olmak ...........................................99AliFuatArıcı,Türkçe öğretmenlerinde meslek Bilinci,................ 108M.BarışHorzum,Türkçe öğretmen adaylarının Teknoloji kullanımı ..................................................................................... 121AhmetZekiGüven,Türkçe öğretmenlerinin Teknoloji kullanımı .................................... 129EyyüpCoşkun,öğretim materyali Geliştirme Sorunu................... 136BayramBaş,Ders kitapları kullanımı.................................................. 160NamıkKemalŞahbaz,Dil Bilgisi öğretiminde materyal Tasarımı......................................... 167

Kapanış ve Değerlendirme.................................................................. 185

İsmailGÜLEÇ,Genel Bir Değerlendirme.............................................. 199AlpaslanOkur,Sonuç.................................................................................. 203

– 11 –

GİRİş

İsmail GÜLEÇ

Türkiye’deuzunzamandanberitartışılankonulardanbirdeöğ-retmenyetiştirme.Atanamayanöğretmenadaylarıgösteriyap-tıkçatartışmalaralevlenir,işiniçinesiyasilergirer,herkesbir

tarafındantartışmayamüdahilolur.Benburadabutartışmalarafaz-lacagirmedenöğretmenyetiştirmekleilgiliönemligördüğümüçtemelnoktayatemasetmekistiyorum.Bunlardanilkiöğretmenyetiştirme.

Dünyadakiuygulamalarabaktığımızdaöğretmenlerinkabacaikitürlüyetiştirildiğinigörürüz.İlkieğitimfakültelerinde,diğerideöğ-retmenlikformasyonukazandıracakprogramlarla.Bizülkeolarakherikisistemidekullanıyoruz.İlkveortaokullardaeğitimfakültelerin-denmezunolanlar,liselerdeisebüyükorandafen-edebiyatfakültesimezunlarınaöğretmenlikformasyonprogramlarınıaldıraraköğret-menyetiştiriyoruz.İstereğitimfakültesinden,istersepedogojikfor-masyonlaalınmışolsun,kontenjanlarınnekadarolacağındandahaçokverilenbueğitiminniteliğinintartışılmasıgerektiğinidüşünüyorum.

Öğretmenliğinikiözelliğivar.Biritecrübeyedayanması,yapıldıkçaöğrenilenbirmeslekolması,bisikletsürmek,arabakullanmakgibi.

– 12 –

İkincikısmı isesürekligelişmeyeveöğrenmeyedayalıolması.Öğretmenlikeğitimisüreklidevamedenbirsüreçveeğitimmahiyetdeğiştirerekdevametmeli.BueğitimdeMEBbünyesindehazırlananakademitürüyapılanmalarla,özeleğitimkurumlarındaverilenkimibecerikazandırankurslarlaveyaüniversitelerinuzaktaneğitimvetezsizyüksek lisansprogramlarıyladevametmeli.Özelikleuzman-lıkisteyenalanlardaçalışanlarveidarecilermutlakaböylebireğitimsonrasındagöreveseçilmeliler.

Türkiye’deilkveortaöğretimde900bincivarındaöğretmengörevyapıyor.Eğitimdeyeniliklerinvegelişmelerinçokfazlaolduğuvehergünarttığıbiralan.Heryeniliğindokuzyüzbinkişilikdevasabirtop-luluğaduyurmakmümkünamaöğretmekherzamanmümkündeğil.Budurumöğretmenlerinyeniliklerivedeğişimikendilerinintakipet-mesiniveöğrenmelerinizorunlukılıyor.Acabaöğretmenlerimizkendikendineöğrenmeyeveyetiştirmeyehazırmı?Bununyollarınıbiliyor-larmı?Sendikalartamdaburadadevreyegirmeli.Mensubuolanöğ-retmenlerinnitelikleriniartırmakiçinuğraşmalı,programlaryapmalı.

ÜzerindedurmakistediğimikincikonuMEB’inYÖK’tenbazıta-leplerdebulunmasıgerektiği.ÇünküöğretmenlerikahirekseriyetleMEBistihdamediyor.BudurumdaMEB’inöğretmenihtiyacınıveni-teliklerinibelirlemevebunuYÖK’tenistemehakkıvar.

Fakültelerdeöğretmenlerealanbilgisi,genelkültürvepedogojibilgisikazandırılmayaçalışılıyor.Oysabunlarınyanısıra;

Çokiyisözlüyazılıiletişim/diksiyon

Eleştirel/analitikdüşünme

Takımçalışmasıveliderlik

Teknolojiokur-yazarlığı

Medyaokur-yazarlığı

Bilgiokur-yazarlığı

– 13 –

gibiniteliklerikazandıracakbireğitimiMEBüniversitelerdeniste-meli.Bukonudaısrarcıolmalıveeğitimfakültelerininmüfredatlarınıyenidengözdengeçirmelerinisağlamalarıgerektiğinidüşünüyorum.

Değinmekistediğimüçüncüvesonnoktaöğretmenliğinfıtratlaolanilgisi.Bazımesleklerbazıözellikleresahipolmayıgerektirir.Po-lislerveaskerlerboyvekiloşartı,pilotolmakiçinsağlamgözvs.Öğ-retmenolmakiçindeherşeydenönceadayıninsansevgisiiledoluolmasılazım.Sonradasabırlıvemülayimolması.İnsanı,çocuğu,öğ-retmeyisevmeyenbirisininöğretmenolmasıöğrencileredeeğitimedeyapılanbüyükkötülüktür.Ayrıcadeğerlerevedeğerleretrafındageliştirilenbirahlakasahipolmasılazım.Buahlakdinîolur,lâ-dinîolur,amamutlakabiröğretmendeinsanlıkvemeslekahlakıolmalı.Öğretmenolacakkişidedoğasevgisi,çevrebilinci,kültürleresaygı,toplumundezavantajlıgruplarınakarşıdahaduyarlı, faydacılıktanuzak,tüketimçılgınlığıhastalığınayakalanmamış,paranınmutlakha-kimolduğunainanmayan,şiddetitasvipetmeyenveyayılmasındanrahatsızlıkduyanbirisiolmasıgerekiyor.Bunlarınbirkısmıailede,birkısmıokullarda,birkısmıdaçalışmahayatısırasındaöğrenilebilir.

Bütünbunlarıölçecekbirsistemnasılgeliştirilir,netolarakbirşeysöylemekgüç.Amahepbirliktebununyollarınıaramalı,Türkiyeiçinhangisidahaiyidirsorusununcevabınıhepbirliktebulmayaça-lışmalı, insanı, insanolmayıeğitiminmerkezinekoyanbiranlayışıgeçerlikılmakzorundayız.Aksi takdirdehuzurlubirdünyayıhayaletmemizgüç.

Sonolarakşunuda ilaveetmekisterim.Yurtdışındaöğretmenkalitesiveyeterlikleri ileöğretmenlertarafındankurulandernek-lervesendikalarilgileniyor.Bizdeiseaktiföğretmenmeslekodalarıyok.Edebiyatöğretmenleriodasıveyabirliği,fendersleriöğretmen-leriodasıveyabirliğigibiodalarveyabirliklerkurulmalı,bustklarbakanlık,üniversitevetoplumlaişbirliğiileöğretmenlerileilgilisağ-lıklıkararlarınalınmasınayardımcıolmalı.Bizdesendikalarüyesa-yısını,dolayısıylaalacaklarıaidatlarıartırmak,üyelerini layıkolup

– 14 –

olmadığınabakmaksızınidareciolarakatanmasınaçalışmakençokvakitlerialaniş.Buaçıdanbakıldığındasendikalargelecektedahaet-kinolarakvarolmalarıiçinbugünküdurumlarınıveişelevlerinisor-gulamakdurumundalar.

– 15 –

AÇILIş KOnuşMALARI

Alpaslan Okur

Sayındekanım, sayınenstitümüdürüm,değerliMilliEğitimcamiamızınşubemüdürleriveilçemüdürlerivedeğerliöğ-retmenarkadaşlarımhepinizisaygıylaselamlıyorum.Çalış-

tayımız içinSakaryadışındangelenözelliklekonuşmacıolarakTürkiye’nindeğişiküniversitelerindenTürkçeöğretmenliğibö-lümlerindengelenhocalarımızavediğerdinleyiciöğretmenleri-mizemisafirlerimizedehoşgeldinizdiyorum.SakaryaÜniversitesiolarakbeşyılöncebaşlattığımızvegelenekselhaledönüştürdü-ğümüzTürkçeÖğretmenliğiBölümleriÇalıştayınınşuandaüçün-cüsünüTürkçeÖğretmeniYeterliği temasıylagerçekleştireceğiz.2011’debaşladığımızbirinci çalıştayımızda lisansprogramlarınıdeğerlendirmiş,yine2013yılındabaşladığımız ikinci çalıştayı-mızdalisansüstüyaniyükseklisansvedoktoraprogramlarıüze-rindeyoğunlaşmıştık.BuyılkiçalıştayımızdaisealanındayetkinveuzmanhocalarımıztarafındanTürkçeöğretmeniyeterliliğiüze-rindedeğişikhususlarüzerindedeğerlendirmeyapılacak.İnşallahverimlibirgüngeçireceğimiziumuyorum.Buyılkiçalıştayımızın

– 16 –

özelliğikonuşmacıhocalarımızınhepsinindeTürkçeöğretimiala-nındangelmesiyaniyükseklisansdoktoravedoçentliklerivs.ta-mamenTürkçeöğretimiolması.Dahaöncekiçalıştaylarımızdadabirbirindendeğerlihocalarımızburadabizleresunumlarvebilgi-lervermişti.MeselaşuankiTürkDilKurumubaşkanıolanMus-tafaKaçalinhocamız,yineTürkçeöğretmenliğibölümlerininku-rucufikirbabasıolanAbdurrahmanGüzelhocamız,MuratÖzbayhocamızgibibirbirindendeğerlihocalarımızöncekiçalıştayları-mızdaburadabizekatkıdabulunmuşlardı.BugündeTürkçeöğre-timcisiolanhocalarımıztarafındanTürkçeöğretmeniyeterlilikle-rindekatkılarbekliyoruzvesizlerindeyinekatkısıyla,desteğiyleverimlibirgüngeçireceğimizitemenniediyoruz.Bentekrarsay-gılarsunuyor,hoşgeldinizdiyorum.

Rabia Gürbüz

Konuşmalarınız içinteşekkürederiz.Şimdikonuşmalarınıyap-maküzereTürkçeEğitimiBölümBaşkanıSayınYrd.Doç.Dr.Meh-metÖzdemir’ikürsüyedavetediyoruz.

Mehmet Özdemir

Sayındekanım,sayınmüdürümvedeğerliöğretimüyesiarkadaşlarvemisafirlerAlpaslanhocamızındediğigibiTürkçeeğitimibölümleriçalıştayıbuseneüçüncüsüyapılıyorfakültemizdeveenstitümüzde.Enstitümüzünvefakültedekibölümümüzünortaklaşahazırladığıbuçalıştaydainşallahsunulacakbildiriler,yapılacakkonuşmalarveyapı-lacaktartışmalaröğretmenyeterliliğikonusundakatkıdabulunacak.Benbunutemenniediyorumveşimdidenburadayapılacakolansu-numlarvetartışmalarlailgiliteşekkürediyorum.Hoşgeldiniz.

Rabia Gürbüz

KonuşmalarınıyapmaküzereEğitimBilimleriEnstitüsüMüdürüSayınProf.Dr.İsmailGüleç’ikürsüyedavetediyoruz.

– 17 –

İsmail Güleç

BendesabahınbusaatindeTürkiye’ninfarklıbölgelerindenkal-karakburalarakadargelipbuçalıştayımızdabiziyalnızbırakmayan,davetimizeicabetedençokdeğerliakademisyenarkadaşlarateşek-küredereksözlerimebaşlamakistiyorum.AyrıcaSakaryaİlMilliEği-timMüdürlüğüneverdiğidesteklerveSakarya’daTürkçeöğretmeniolarakçalışanöğretmenarkadaşlaraaramızdaolduklarıiçinvegünboyuyapılacaktartışmalarabizzatsahadabulunan insanlarolarakkatkısağlayacaklarınıdüşünerekşimdidençokteşekkürediyorum.VetabikiSakaryaÜniversitesiEğitimFakültesiTürkçeEğitimiBölü-müneçokteşekkürediyorum.Üçüncüsünüaksatmadanbugüneka-darbüyüterekdevamettirdiğiiçin.

BuçalıştayıdestekleyenTürkDilKurumu’naveonundeğerlibaş-kanıProf.Dr.MustafaS.Kaçalin’eteşekküretmekifasıüzerimizeva-cipolanbirborçtur.Kurumavedeğerlihocamateşekkürediyorum.

BugünburadaTürkçeöğretmeniyeterliklerinikonuşacağız.Prog-ramagözatmafırsatıbulduysanızdahaçoköğretmenlikmeslekbil-gisivealanbilgisiyeterliğiolarakikiyeayırdığımızıgörürsünüz.Öğle-denöncealanbilgisiyeterliklerini,öğledensonraisemeslekbilgisivekültüryeterlikleriileteknolojikullanımıveyeterliklerinikonuşacağız.Fakatbengündemealmadığımızbirkonuüzerindedurmakistiyorum.

ÖğretmenTürkçeöğretmenideolsaİngilizceöğretmenideolsaveyabilgisayaröğretmenideolsabranşıneolursaolsunidealbiröğ-retmeninnasılolmasıgerektiğikonusutarihboyuncatartışılagelmiş-tir.İsimleriniduyduğumuz,kitaplarınıokuduğumuzveüçbinyıldanberieserlerigünümüzekadargelenvetarihboyuncaboyuncakitap-larıokunulanbüyükdüşünürler,filozoflar,bilginleröğretmenlerinna-sılolmasıgerektiğikonusundazihinleriniyormuşlar,bukonudabazıfikirlerilerisürmüşlerdir.Sokratesbunlararasındailkaklagelenler-den.Dikkatçekicigörüşleriylegüncelliğinigünümüzdedekoruyanbirfilozofolduğunudüşünüyorum.DiyorkiSokrates,iyibiröğretmen;

– 18 –

1. Öğrencilerinekarşısonsuzsevgibeslemeli,

2. Gerçeğekarşı faydagözetmeyenbirsadakat,hakikatinhatırınımenfaatbeklemeksizinsadecevesadecegerçeğinhakikatinha-tırınaişleryapmalı,

3. Söyledikleriyleyaptıklarıuyumiçindeolmalı.

BunlarSokrates’egöreiyibiröğretmendeolmazsaolmazözellik-lerinbaşındageliyor.Sokrates’intalebesiEflatuniseiyibiröğretme-ninözelliğinierdemüzerineoturtur.Erdemolmazsagerikalanherşeyinboşolacağınıveerdemliöğrencilerindeancakerdemliöğret-menlertarafındanyetiştirilebileceğininüzerindedururveöğretme-ninyineerdemine,hikmeteolanbağlılığına,dürüstlüğüne,iyiinsan-lığınagöndermeyapar.

Romadönemininyinemeşhurfilozoflarındanveedebiyatçıların-danQuintilianusbirazdahaözelleştiriröğretmeninözelliklerini.HerşeydenönemlisiderQuintilianus,çocuklarınızaöğretmenseçeceği-nizzamanonunahlakınıniyivekarakterininsağlamolmasınadikkatedin.İkincisiolarakdakonuşmasınındüzgünolmasınadikkatedin.Üçüncüsüöğretmenlerbirbabagibiolacağıiçinöğrencilerikötüalış-kanlıklardanvekötühuylaredinmelerineengelolacakşekildeolmalı,onaçalışmalı,dolayısıylaöğretmenlerinkötüalışkanlıksahibiolma-masınadikkatediniz.Öğretmenlerneçokciddinedeçokyılışıkol-sun.Korkutmayacakkadarciddiacizgörünmeyecekkadardayumu-şakolsun.Asabiolmasın,kızmasındaveövmesindeaşırıyakaçmasın.Veyetersizöğretmenlerdenuzakdurun,derQuintilianus.Çünküye-tersizöğretmenlerçocuklarımahvederler.Çocuklarınızınmahvolma-sınıistemiyorsanızyetersizöğretmenlerdenonlarıuzaktutun.

BizimkültürümüzdevegeleneğimizdemühimbiryeriveetkisiolanGazaliidealbiröğretmeninrseminibirazdahateferruatlıçizer.Herşeydenönceiyibiröğretmeninöğrencilerekarşışefkatliolmasıgerektiğinisöyler.Öğretmenlerinöğrencilerikendiçocuğugibigör-mesiniaksi takdirdeyeterikadarşefkatliolamayacağınınüzerinde

– 19 –

durur.EğitimveöğretimdeHazretiPeygamber’inörnekalınmasıge-rektiğini,öğrettiklerikarşısındaçocuklardanteşekküretmeleriniveyaailelerindenbabalarındanannelerindenkendilerineteşekküretmele-rinibeklememelerini,Hakk’ınhatırıiçinöğretmelerigerektiğinisöy-lerSokratesgibi.Öğrencilereeksiksizrehberlikyapmalıdır.Hocalarkendibranşlarıdışındakalandersleriaslaveaslaöğrencilerekötüle-memelidir,der.BugünlerimizimigördüacabaGazalibunusöylerken.Bazenkendialanımızıvekendibranşımızıiyigöstereceğiz,öveceğizderkenfarkındaolmadandaolsadiğerbranşlarahaksızlıkettiğimizoluyor.Öğrencilereanlayacaklarıkadaröğretmeli.Öğrencilere“Si-zindahabilmediğinizçokşeyvar.”diyerekonlarınşevklerikırılma-malı.Yaptıklarıylasöyledikleriuyumluolmalı.Sabırlıolmalı.Yumuşakhuyluolmalı.Vakurveonurluolmalı.İnatçı,kibirli,dikkafalıolma-ması,boş işlerleuğraşmaması,anlayışıkıtolanlarakarşıbilegüzelsözlerhitapetmesi,“Bilmiyorum.”kelimesinikullanmaktançekinme-mesiöğrencilerekarşı,sorulansorularıdikkatlicedinlemesiveanla-mayaçalışması,öğrenciyezararverecekolanbilgilerdenkorumasıveöğretmenintakvasahibiolmasıgerektiğinisöyler.Sokrates’tekiveyaEflatun’dakierdemGazali’detakvayadönüşmüştür.

Veensonolarakkurduğuvakfınilkmektebineatanacaköğret-menleredairgörüşleriyleFatihSultanMehmet’edeğinipsözlerimitamamlayacağım.Fatih,İstanbul’ufethettiktensonraşehrinimarça-lışmalarınabaşlarveşehrinmuhtelifyerlerindecamiler,çeşmeler,köprüler,hamamlar,kütüphanelervemekteplerinşaeder.Yeniyap-tırdığımekteplerinbuimarfaaliyetlerinindevamınısağlamakiçindebirvakıfkurarvevakfiyesindedeoyapılanyenibinalarınneşekildehayatlarınısürdürebileceğinedair,gelirlerinnasılolacağına,kimle-rinçalışacağınadairbirsenetyazdırır.Osenetteyaptırmışolduğumahallemektebineatayacağıöğretmeninnasılolmasıgerektiğiniikikelimeileözetler.

1. Nefs-ienfessahibiolmalıyanigüzelahlak,muttakivedoğrubi-risiolmalı.

– 20 –

2. Rıza-iHakktalibiolmalıyaniSokrates’indediğigibiGazali’ninde-diğigibiöğrenciyebirşeyöğretirkenkarşılığınıöğrencidende-ğilailesindendeğilvelisindendeğilbaşkabiryerdenbeklemesigerektiğinisöyler.

Bütünbunlarıniyesizlerlepaylaştığımıdüşünebilirsiniz.Sizlerlepaylaşmamınnedenibizöğretmenyeterliliklerinikonuşurkenteknikkonularaçokfazlacatakılıyoruz.Özündeöğretmeniniyibirinsanol-masıgerektiği,doğru,erdemliveörnekbirinsanolmasıgerektiğinibirazihmalediyoruzdiyedüşündüğümiçinbirazdikkatçekmekis-tedim.Günboyusürecekkonuşmalardabukonularınüzerindepekdurulmayacağınıdüşündüğümiçinmeseleninbuboyutunadikkatçekmekistedim.Biröğretmeniniyiveerdemliolupolmamasınıölç-meninzorolduğunubiliyorum.ÇokkolayşeylerdeğilbunlaramaenazındanTürkçeöğretmeniatanacaksaatanırkensadecesınavlarlade-ğil,başkaölçütlerde,başkabecerilerdearanmasıgerektiği,sınavla-rınçeşitlenmesigerektiğinisavunuyorum.Sanıyorumsizlerdebuko-nudabanahakvereceksiniz.

İnşallahbuçalıştayımızbittiğindekisonuçlarınıbendeçokbü-yükbirmeraklabekliyorum,vekitapolarakyayınladığımızdabun-dansonrayapılacakolanhemprogramgeliştirmeçalışmalarında,hemöğretmenlereverilecekkursveseminerlerde,hemeğitimfakülteleri-ninmüfredatlarında,hemdeMillîEğitimBakanlığınınöğretmense-çimikriterlerinibelirlemesindeenazındanbirfikirverir.

Bensözlerimiburadatamamlarkenburayakadargeldiğiniziçinhepinizetekrarçokteşekkürediyor,çalıştayımızınverimlivebere-ketligeçmesinidiliyorum.

Rabia Gürbüz

Konuşmalarınız içinteşekkürederiz.Şimdikonuşmalarınıyap-maküzereeğitimfakültesidekanıProf.Dr.FirdevsKarahan’ıkür-süyedavetediyorum.

– 21 –

Firdevs Karahan

Evet,sayınkatılımcılarhayırlısabahlardileğimizleEsentepekam-püsündeüçüncüsünüdüzenlediğimizçalıştayımızateşrifleriniz içinhoşgeldinizdiyorum.Herbirinizeayrıayrıteşekkürediyorum.Buça-lıştayınTürkDilKurumudesteğiiledüzenlenmesikonusundabaştaenstitümüdürümüzProf.Dr.İsmailGüleçolmaküzereDoç.Dr.Alpas-lanOkurhocamıza,Türkçebölümünündeğerlihocalarına,asistanla-rınateşekkürlerimisunmakistiyorumöncelikle.

Türkçeöğretmeniyeterliliğitemalıçalıştayımızdaalanbilgisi,mes-lekbilgisivemateryalkullanımınailişkinkatılımcılarımızınsunacağıdeğerliçalışmalarınbulunduğuikioturumbulunmakta.Karşılıklıgö-rüşalışverişindebulunacağımızoturumlarboyuncaelealınacakdilbecerilerininöğretimi,teknolojivemateryalkullanımınailişkinkonubaşlıklarındananlaşılacağıüzeregerekkuramsalgerekseuygulamalıboyutlarelealınacaktır.Günümüzdeöğretmenyeterliliklerinineği-timfakültelerindekazandırılması ile ilgiliençoksözüedilenkonukuramsalbilgininyanısırauygulamaboyutundaöğretmenadayları-nınyetiştirilmesi.Literatürevedünyadakiuygulamalarabaktığımızdayetiştirdiğimizadaylarımızıntoplumsaltaleplereöğretmenolarakya-nıtverebilmesiadınameslekistandartlarınoluşturulduğunugörüyo-ruz.İyibirdilöğretmenindebulunmasıgerekenözelliklerkonusundaŞhulman(1987), Comins(1997),DayveConklin(1992)gibiaraş-tırmacılartarafındanortayakonulannitelikleröğretmenyetiştirenkurumlaraışıktutmuştur.Öğretilendilin,kültürünbilgisinden,nasılöğretileceğikonusunakadargenişbiryelpazedeelealınanbustan-dartlarçeşitlikurumlartarafındanprofesyonelstandartlarhâlinege-tirilmiştir.Dilöğretimikonusundaanadilveyabancıdilöğretmenle-rineyönelikoluşturulanstandartlardahernekadaryüzeyselayrımvargibigörünsedealtyapıdapekçokortaklığınvarolduğurahat-lıklagörülmektedir.Öğretilendilevekültürüneilişkinbilgi,uygulamaveiletişimedairbeceriler,değerlervetutumaçısındanöğretmendenbeklenilenlerinstandartlarçerçevesindeortayakonulması,öğretmen

– 22 –

yetiştirenkurumlarındagerekprogramgerekseuygulamalaraçısın-dantemelinioluşturmaktadır.Bazıülkelerdebuyeterliliklereilişkinreferansdokümanlaroluşturulmuştur.

Budokümanlarındahaçokyabancıdilöğretmenlerineilişkinkur-gulandığınısöylemekyanlışolmayacaktır.Amatemelleriincelendiğizamananadiliöğretmenleriyleçokbüyükortaklıklargöstermektedir.ÖrneğinAvusturalya’da1979yılında“UluslararasıİkinciDilYetkinlikSınıflaması”ikinciyadayabancıdilöğrencileriningerçekyaşamdakul-lanımbağlamlarındagöstereceklerigenelyadauygulamadakidilkul-lanımbecerilerininölçümüneyönelikoluşturulmuştur.2005yılındamoderndillereğitimcilerdernekleribirliği tarafındanöğretme,öğ-renme,dilvekültürleriöğretenlerinuygulamalarınailişkindeğerlerintanımıolarakrevizeedilmiştir.Bunlareğitimselkuramveuygulama,dilvekültür,dilpedagojisi,etikvesorumluluk,profesyonelilişkiler,ulusalyadauluslararasıbağlantılarınıkurabilme,meslekianlamdadilöğrenme,kültürlerarasıiletişimvb.konulardagerektiğindesavu-nuculukyapabilme,adanmışlık,kişiselgelişimvb.konulardakişiselözelliklerdir.TeksasEğitimAjansının1997’deyayınladığı“Profesyo-nelGelişimeYönelikÖğretmenYeterlilikleri”iseİngilizcehariçdiğerdillerinöğretimikonusundakitemelbilgivebecerilereyönelikolaraköğretmenleringerçekleştirmekdurumundaolduklarıstandartlarıbe-timlemiştir.İletişim,kültür,bağlantılar,karşılaştırmalarvetopluluk-larçerçevesindebetimlenenstandartlaröğretmenlertarafındanözdeğerlendirmeyapabilmeleriadınabiraraçolarakkullanılmaktadır.

İngiltereveİskoçya’daisegenelöğretmenkonseyiveYeniZelanda’daÖğretmenlerKonseyitarafındanoluşturulanstandartlardabulunmaktadır.ABD’deiseNCATEveTAECtarafındanbelirlenenstandartlarCAEP(CouncilfortheAccreditationforEducationPrepa-rators)öğretmenyetiştirenkurumlarınakreditasyonukonseyitara-fındantekçatıaltındatoplanmıştır.Alanbilgisi,pedagojikbilgi,öğ-retimbecerileriveöğretmenliğindoğasınailişkinyönlerivurgulayanbustandartlaraltımaddealtındatoplanmıştır.Birinci;dil,dilbilimve

– 23 –

karşılaştırmalıçalışmalar.İkinci;kültür,edebiyatvedisiplinlerarasıkavramlar.Üçüncü;diledinimikuramlarıveöğretimuygulamaları.Dördüncü;programveeğitimuygulamalarıylastandartlarınbütün-leştirilmesi.Beşinci;ölçmedeğerlendirme.Altıncı;profesyonellikola-raktanımlanmıştır.YineABD’deİngilizcedenbaşka14dünyadiliiçinoluşturulanNBPTS(NationalBoardforProfessionalTeachingStan-dards)adıaltındaoluşturulanstandartlarıdaöğrenciyeilişkinbilgi,özeleğitimbilgisi,iletişim,farklılıklar,alanbilgisi,anlamlıöğrenme,bilgiyegidençokluyollar,sosyalgelişim,değerlendirme,öğrenmeor-tamı,eğitimkaynakları,aileişbirliği,kıyaslamauygulama,mesleğeveeğitimekatkıgibigöstergelerüzerindenbelirlenmiştir.

Avrupa’yagelecekolursakEuropeanAssociationforQualityLan-guageServices(EAQUALS)tarafındandilöğretmenlerinineğitimiiçinölçütler:yeterlilikvefarkındalıkolarakdilkonusunda;nitelikler,eği-timuygulamasıvedeneyimolarakniteliklerkonusunda;yöntem,bilgivebecerileriplanlama,iletişimyönetimiveölçmedeğerlendirmeola-raktemelyeterliliklerkonusunda;öğretmengelişimivedijitalokur-yazarlıkolaraktamamlayıcıbecerilerkonusunda;temel,bağımsızveyetkinolaraköğretmenlerindeğerlendirilebileceğiçizelgeleroluştu-rulmuştur.Kellyvediğerleritarafından“DilÖğretmenEğitimiAvrupaProfili (EuropeanProfile forLanguageTeacherEducation)” çerçe-vesindebunlaryenidenelealınmışilkokul,ortaokulveyetişkinleredileğitimindelisansvelisanssonrasıdileğitimlerineodaklanırhâlegetirilmiştir.Buçalışmayladileğitimikonusundakararvericilerevelisanseğitimiyapankurumlarayaniülkemizdefakültelere ışıktut-maktadır.Buprofilbilgiveanlama,stratejilervebecerileriledeğer-lerkonubaşlıklarındanoluşmuştur.

21.yy.dayabancıdilolarakTürkçeyadaanadilolarakTürkçeöğ-retmenindenbeklediğimiztemelözelliklergeçtiğimizyüzyılagörefarklılıklararzedeceğinedairhepimizsanırımaynıdüşüncedeyiz.Sadeceokumabecerisibaştaolmaküzereyazmabecerisiningelişti-rilmesideğildinlediğinianlama,özellikleçokdeğişikbağlamlardaki

– 24 –

kendiniifadeedebilmebecerileriningeliştirilmesigünümüzdeoldukçaönplanaçıkmışdurumda.Dil-düşüncearasındakiilişkilergözönünealındığındaeleştireldüşünebilme,parçabütünilişkisikurabilme,ne-densonuçoluşturabilme,problemçözebilme,düşünceüretebilmevesavunabilmegibigünümüzbireylerindegeliştirmemizgerekenözel-liklerkonusundaanadilöğretmenlerineçokbüyükgörevlerdüştüğükanısındayım.Bununiçinönceliklesosyalyaşam,teknoloji, edebi-yat,bilimvb.konulardagündemivegelişmeleritakipeden,okuyan,yazan,sözlüolarak ifadeedebilenöğretmenlere ihtiyaçduyduğu-muzaşikârdır.Meslekibilgiolaraköğretimyöntemveteknikleriko-nusundagenişbiryelpazeyesahip;materyalüretipkullanabilen;sı-nıfyönetimikonusundadonanımlı;dijitalortamınyeniliklerinitakipedipsınıftauygulayabilen;öğrenci,veli,meslektaşlarıileiletişimiso-runçözümodaklıvegeliştirmeyeyönelikolan;meslekivekişiselge-lişiminiönplandatutanvebelkideenönemlisiİsmailhocamızındadediğigibiiyiinsanolmaözellikleriyleöğretmenlerbuyüzyılınöğ-retmenleriolacak.BuvesileyleçalıştayımızınöğretmenyeterliliklerikonusundaülkemizdekiçalışmalaraışıktutacağınıumuyorFakülte-mizadınatekrarhoşgeldinizdiyorumefendim.

Rabia Gürbüz

Konuşmalarınıziçinteşekkürederiz.EnstitümüdürümüzsayınİsmailGüleç’eplakettakdimiyapılacaktır.Takdimkonuşmasınıyap-maküzereDoç.Dr.AlpaslanOkur’ukürsüyedavetediyorum.

Alpaslan Okur

Evet,değerlihocalarımızbuçalıştay fikri ilkdefabeşyılönce2010yılındaozamankibölümbaşkanımızolanİsmailGüleçtarafın-danteklifedilipveakabindedegelenekselolarakikiyıldabirdevametmesindeöncülüketmişti.Vesonuncusunudaşuandayineöncülükederektamamlamaküzereyiz.Normaldehocamızkurumumuzdanay-rıldıayrılacakamasırfçalıştayiçinşuandakurumumuzdabekliyor,

– 25 –

kalıyor.Dolayısıylaçalıştayımızdansonrabaşkabirkurumdahizmetetmeküzereayrılacak.Bizgerekçalıştaylarımızdakiemeklerindengereksebölümümüzeverdiğihizmetleri,yönetimindendolayıyinemezunöğrencilerimizdendolayıbirplaket takdimedilecek.OnlarıtakdimetmeküzereplaketimizidekanımızFirdevsKarahanhoca-mızıburayadavetediyorum.

Plakettakdimi

Firdevs Karahan

İsmailhocamızaplaketini takdimetmedenöncekendilerininhemprofesyonelliği,kişiseldostluğu,arkadaşlığıvebüyükkatkıla-rındandolayışahsımvefakültemadınagerçektençokteşekküredi-yorum.Buvesileyleöğrencilerimizebunazikdüşüncesindendolayıteşekkürediyorum.Gönüllerimizbirmekânlarımızayrıolsadaso-nuçtayapacaklarımızçok,hayırlıolmasıdileklerimlebirliktehoca-mızatakdimediyorum.

İsmail Güleç

Bendebuhoşsürprizlekarşılaşmaktandolayıdoğrususevindim,amahüzünlekarışıkbirsevinç.Bendebunezaketlerindenve incedüşüncelerindendolayımesaiarkadaşlarımaçokteşekkürediyorum.İnşallahbenolmasamdabölümdekiarkadaşlarlaişbirliğiileçalış-tayımızdevamedecek.BendebaştaFirdevsHanımolmaküzerebö-lümbaşkanımızMehmetÖzdemir,HavvaYaman,AlpaslanOkur,Be-kirİnce,MehmetGedizlivearaştırmagörevlisiarkadaşlarımabanagüzelbirortamdaçalışmafırsatıverdikleriiçin,çokgüzelişleryap-mamızavesileolduklarıiçin,güzelişbirlikleriiçinçokteşekküredi-yorum.Şuandakelimelerin insanınboğazınanasıldüğümlendiğinibizzatyaşayarakgörüyorum.Teşekkürederim.

Firdevs Karahan

Bizteşekkürederiz.

– 26 –

Rabia Gürbüz

Değerlikonuklarımız15dakikaçayvekahvearasıverilecektir.Oturumlarınbaşlayabilmesiiçin10.15’tekatılımcılarımızınsalondakiyerlerinialmalarınıricaederiz.

– 27 –

I. OTuRuM

ALAn BİLGİSİ YETERLİLİKLERİ: TEMEL DİL BECERİLERİ VE DİL BİLGİSİ

Alpaslan Okur

ÖncelikleFahrihocamızdanbaşlıyoruz.

Fahri Temizyürek

Sayınbaşkan,değerlimeslektaşlarım,sevgilidinleyicilerkonuş-mamabaşlamadanöncehepinizisaygıylaselamlıyorum.

Eğitimkavramıbirtoplumunçağdaşyaşamındavegeleceğeyönelikplanlamalarındaenetkilikavramdır.Çünkübirmil-letinmaddivemaneviunsurlarınıngeleceknesillereakta-

rımıeğitimyoluylagerçekleşir.Bireğitimsistemininenönemliyapı taşı iseöğretmenlerdir.Ziraöğretmenlereğitimsistemininönerdiği çalışmalarıuygulayankonumdadırlar.Biryerdeeğitim-denbahsedilebilmesiiçinikianaunsurgözeçarpmaktadır:öğret-menveöğrenci. Sistem,öğrencidenasgari fizikivezihniunsur-lardışındabiryeterlikbeklemezçünküeğitiminamacıöğrenciyiyeterlihalegetirmektir.Ancaköğretmeniçinaynışeyisöylemekmümkündeğildir.Geçmiştengünümüzeeğitimsistemimizinüze-rindedurduğuenönemlikonulardanbiriöğretmenyeterlikleri-dir.Şüphesizherdersvebudersinöğretmenininyeterliliğieğitim

– 28 –

sistemimizsağlıklıişleyebilmesiaçısındanhayatiönemesahiptirancakTürkçedersinidiğerderslerinbiradımönündedüşünmekgerekir.Zirabütünöğrenmelerintemelinidiloluşturur.BuyönüyleTürkçedersidiğerderslerinöğrenilmesinetemelteşkiletmektedir.

Önceliklealanyeterliliğiüzerineyapılanbuçalışmanıngelece-ğimizinteminatıolanöğretmenlerimizinyetiştirilmesinekatkısağ-lamasınıdiliyorum.Günümüzdealanbilgisiyeterliliğiüzerineçokciddiçalışmalaryapılmakta.Konuileilgiliçalışmalarıtaradığımdaözelliklebaştayükseklisanstezleriolmaküzereyüzlercemakale-ninyayınlanmışolduğunugördüm. Bukonudayapılanaraştır-malarındahanitelikliöğretmenlerinyetişmesindeçokciddikatkısağlayacağımuhakkak.

Konuylailgiliyapılmışolantezleriincelediğimizdebüyükölçüdebirbirinidesteklernitelikteolduğunugördük.Tezlerintamamındaöğretmenlerkendileriniözelalanyeterliğinesahipolaraknitelemiş-lerdir.Tezlerdeözelalanyeterliğiilecinsiyet,mezunolunanbölüm,yaş,kıdemvb.değişkenlerarasındaanlamlıbirilişkibulunamamıştır.Sonuçlardadikkatiçekenbirnoktaöğretmenlerineleştireldüşünmebecerisinedüşükorandasahipolduğudur.

Sizlerdetakdiredersinizkigünümüzdebilgiyeulaşmakhiçdezorbirşeydeğil. Bütündünyaelimizinaltında.Nitekimklasik ifa-deyleküçülendünyadabilgibirtıkınötesinde.Böyleoluncaalanbil-gisininyanısırabiröğretmendebulunmasıgerekenniteliklerindeönplanaçıkarılmasıgerektiğinidüşünüyorum.Ziraerozyonbilgidedeğil“adamyetiştirmedüzenimizde”.Geçmişteçocuklaröğretmen-lerine“Etiseninkemiğibenim”diyeteslimedilirdi.Bugüniseöğret-menlerintoplumüzerindenüfuzlarınınhızlaazaldığınıgörmekteyiz.Bunüfuzunazalmasındahiçşüphesizsadecealanbilgisieksikliğiyat-mıyor.Teşhisidoğrukoymalıyız.Şayetteşhisidoğrukoyamazsakte-davinindesağlıklıolacağınıdüşünmüyorum.

– 29 –

Evet,alanbilgisisadeceTürkçeöğretmenleri içindeğilbütünbranşöğretmenlerimiziçinsondereceönemlidir.Nitekimörgünöğ-retimkurumlarınınilgilibölümlerindeteferruatlıbirşekildealanbil-gisinedayalıderslergöstermekteyiz.Öğrencilerimizinuzakvadedekullanacağıbilgileribileteorikolarakpaylaşmaktayız.

Banatanınanbusınırlısüredebiröğretmendebulunmasıgerekenasgariüçözelliktenbahsetmekistiyorum.Bunlar:edep,merhametveadaletduygusudur.Edepten,merhamettenveadaletduygusundanyoksunbirinsanıniyibiröğretmenolmasımümkündeğildir.Alanbil-gisinekadarderinnekadarfazlaolursaolsun.Eğitimsistemimizbunoktadaöğretmenlerimizinkişilikgelişimiyledeteçhizedilmelidir.KlasikOsmanlıeğitimsistemindeöğretmenlermülakatsonucundaseçilirlerdi.Öncelikleadayınkişilikgelişimiaçısındanöğretmenol-mayauygunolupolmadığınabakılırdı.Şahsiyetzaafiyetigösterenlernekadarbilgiliolurlarsaolsunöğretmenyapılmazdı.Acizanebenimgörüşümkonununbuyöndeirdelenipüzerindedurulmasıyönündedir.

Benidinlemelütfundabulunduğunuz içinhepinizesaygılarımısunuyorum.

Alpaslan Okur

10dakikademiştikama(Geçtimi?)soruve(Hayırgeçmedide)soruvekatkılaradazamanverdiğimiçinöyledebirzamanolacak.(Öylemi?Tamamhocam,peki.)Teşekkürediyoruz.(Estağfurullah,sağolun.)

Evet,SaadetHanım

Saadet Maltepe

Hocambenimsunumvarama…Kalkayımolmazsaben.Öncelikleherkesehoşgeldinizdiyorum.AyrıyabaştaAlpaslanhocam, İsmailhocamolmaküzeregelenekselhâlegetirdikleribuçalıştaylaradınaçalıştaylariçinalanımadınaalanımızadınateşekküretmekistiyorumgetirdiklerikatkılardandolayı.

– 30 –

ŞimdiçalışmamınbaşlığıaslındaTürkçeöğretmenlisansdersle-rininöğretmenyeterliliklerinikarşılayabilmegücü.Amabaştanbe-lirtmekisterimkidahaçokbenseçmeliderslernedurumda,onube-lirlemekistedimaslında,dahaçokseçmeliderslerodağında.Evet,toplumunneredeysebütünkesimleri tarafındançağdaşyaşamdü-zeyineulaşılabilmekiçinniteliklibireğitimöğretimgerektiği,nite-likliokullaragerekduyulduğuvenitelikliokuldenildiğizamandani-teliklieğitimdenildiğizamandaelbettekiöncelikleöğretmenleringeldiğibilinenbirgerçekyadasavunulanbirgerçek.İyiöğrenciye-tiştirmekistiyorsaköncelikleiyiöğretmenleryetiştirmeliyiz.İyiöğ-retmenleriyiöğrencileridoğuracaktır.Okulsistemininenönemlite-melögeleriniVeyselSönmezöğrenci,programveöğretmenolarakaçıklamıştır.Veöğretmenideeğitimortamındaistendikdavranışlarıkazandıranprofesyonelkişiolaraktanımlamıştır.Veöğretmeniniyiyetişmesiyaniprofesyonelkişikavramınagidebilmesi içinbazıye-terlilikleresahipolmasıgerekir.Biliyoruzbuyeterliklergenelöğret-menyeterlikleriveözelyeterliklerdiyebakanlıktarafındabelirlendi.MillîEğitimBakanlığıçeşitliçalışmalaryaptı.Birazsüredendolayıbu-ralarıatlıyorumhocam.Öğretmenmesleğigenelyeterliklerinibelir-lemesüreciilebaşladıbuçalışmalar.Vebuöğretmenlikmesleğige-nelyeterliklerianaaltıanayeterlikalanıiçerisinde31altyeterlikve233performansgöstergesişeklindebelirlenmiştir.Dahasonraheril-köğretimkademesindekieskiadıylaheralaniçinözelalanyeterlik-leribelirlendi.BunlarıniçerisindeTürkçeöğretimiözelalanyeterlik-leridebulunuyorelbetteki2008tarihiitibariyle.VeTürkçeöğretmeözelalanyeterliklerindeilgilialanyaniTürkçeöğretmenlerininba-rındırmasıgerekenbilgi,becerivetutumlarınyeraldığıaçıklanmak-tadır.Neleryeralıyorbualtalanlar,hangibaşlıklaraltında,dahadoğ-rusualtyeterlikler?

Öğretimiplanlamavedüzenleme;dilbecerilerinigeliştirme;dilgelişimini izlemevedeğerlendirme;okul,ailevetoplumla işbirliğiyapma;Türkçealanındameslekigelişiminisağlamaşeklidebeşyeterlik

– 31 –

alanıyeralıyorvebubeşyeterlikalanınıniçerisindedeherbirifarklısayılardaolmaküzeretoplam25altyeterliğigörüyoruzvebunlar165performansgöstergesiilekarşılanmış.ŞimdiMEBbuyayınladığıbuöğretmenyeterliklerikitapçığındanedenöğretmenyeterlikleribaşlığıaltındabuöğretmenyetiştirenyükseköğretimkurumlarınınhizmetöncesiöğretmenyetiştirmeprogramlarındakullanılmasınındabeklen-diğinibelirtiyor?Yaninedenbu“öğretmenyeterlikleribelirlenmiştir”iaçıklarkenmaddelerhâlindeaçıklamış.

Bunedenlerdenbirisiöğretmenyetiştirenkurumlardaprogram-larınıyapılandırırkenyadayenilerkenbuyeterlikleridegözönündebulundursunlardiyedir.Nedenizatenbakanlıkaçıklıyor.Veburadanhareketledeyineyanılmıyorsamhocam2011’deburadayapılança-lıştaydasunulmuşbirçalışmabuKurudayıoğluveTüzelTürkçeöğ-retmeniözelalanyeterlikleriileTürkçeöğretmenliğilisansprogra-mındakialanvealaneğitimidersleri içeriklerinikarşılaştırmışlarvebuçalışmanınsonuçlarınagöreverilerbuyeterliklerinyanibirazöncesaydığımbeşyeterlikalanıaltındakialtyeterliklerin%48’ininTürkçeöğretmenliğilisansprogramıtarafındankarşılanmadığınıor-tayakoymuşlar.Yanionlarınelealdıklarıalanvealaneğitimidersleri.Yalnızcaoderslerçerçevesindebiriçerikkarşılaştırmasıyapıyorlarve%48’ininbuyeterliklerinikarşılamadığınıbuluyorlar.

Yinederslerebakıldığındaalaneğitimidersleriyeterliklerinorta-lama%43,2’sinikarşılarken,alandersleri%12’sinikarşıladığınıbu-luyorlar.Buradatabialaneğitimialançalışmayabakarsanızgörecek-sinizalaneğitimiderkenbununiçerisindeÖzelÖğretimYöntemleri2giriyoryalnızcaÖzelÖğretimYöntemleri1’ikodundandolayıeğitimmeslekbilgisikodunutaşıdığıiçinsadeceÖzelÖğretimYöntemleri2dersikonuşmaeğitimi,yazmaeğitimi,dinlemeeğitimi,okumaeğitimigibiderslerigörüyoruz.Oçalışmayabaktığınızzamandahaayrıntılıgörebilirsiniz.Alandersleridenildiğizamaniseedebiyatvedileiliş-kinderslerigörüyoruzbuçalışmada.Vesonuçlargösteriyorkidahaçokbualaneğitimidersleriyeterliklerin%43’ünükarşılayarakdaha

– 32 –

çokbiralanasahipbubağlamda.%12’siniisealandersleriolarakta-nımlanandilveedebiyatdersleriancak%12’sinikarşılayabiliyormuş.

Yinebuçalışmadayeterlikalanlarındatanımlananokul,ailevetoplumlaişbirliğiyapmaalanıveTürkçealanındameslekigelişiminisağlamaalanıyeterlikalanınailişkinprogramdahiçbiralayadaalaneğitimidersiolmadığınıbulgulamışlar,bulmuşlar.Şimdibendebuso-nuçlardanhareketleacabaprogramlardakialanvealaneğitimiders-leriözelalanyeterliklerinikarşılamagücündekibuzayıflıkdiyelimyadaiştekarşılamagücünüarttırmaacabaseçmeliderslerlesağla-nabilmişmi?YaniTürkçeeğitimibölümleriprogramlarakoyduklarıseçmeliderslerdebuyeterliklerikarşılamayıkendilerinedertedin-mişlermi?Birölçüdehanibunugörebilmekiçinböylebirçıkışnok-tasıileböyleçalışmayabaşladım.Tabiburadageneldeğerlendirmeyapacağımiçinaçıkçasıhaniezbereaslındabirçokşeyibiliyoruzhe-pimizsorduğumuzzamandeneyimlerimizden,çalıştığımızkurum-lardan,farklıarkadaşlarımızdan,konuşmalarımızdanseçmeliderslerneleregörebelirleniyor,seçmelidersleringeneldurumune,aslındabiliyoruzama.Ezberekonuşmamakiçinyinedeşöylebirbakayım,göreyimdiyerek2014ÖSSyükseköğretimprogramlarıvekontenjan-larınıtarayarakTürkçebölümüolan51devletüniversitesinilistele-dim.Buüniversiteleriçerisindedesayfalarınaulaşımaçısındanba-kıldığındayanisayfayaulaşmakanlamıdeğilamabuderslerinAKTSbelgelerinedahadoğrusubuüniversitelerinAKTSbelgelerinebazısayfalaraulaşmakokadarzorkiyanibirçokgüçlüğüdegördümbu-radasayfalarındüzenlenmegüçlüğü ilebaşladıbu.Veoyüzdende40’adüştübusayı.Yani40üniversiteninulaşılabilen40üniversite-ninAKTSbelgeleriçerçevesindeobölümdeyeralanderslerineba-karakseçmelidersleri taradım.Tabiburadaseçmeliderslerle ilgilişunusöylememgerekirözelalanyeterlikleriçerçevesindebakaca-ğımiçinseçmeliderslerebildiğimizüzerealanvegenelkültürşek-lindebelirleyebiliyoruz.

– 33 –

Genelkültürkoduolanbukoduverilmişyadagenelkültürseç-melidersleridirbaşlığıatılmışolanlarıçalışmanındışındatuttum.Butabiburadabirdekodsorunugördüm.Yaniseçmeliderslerle ilgilikimilerihiçbirkodayrımıyapmadansadeceseçmelidersolduğunubelirtmiş.Haniseçmeli1,seçmeli2,seçmeli3demiş.Meselaonlarıniçindeneolduğunubilmiyorum.Oyüzdenbirazüniversitesayısınınazalmasınınnedenlerideooldu.Kimileridealanmıgenelkültürmüolduğunailişkinbirkodbelirlemesiyapmamış.Bunlarıkodbelirle-mesiyapmayanlarıdadâhilettiğimiçinamagenelkültürdiyekodbe-lirlemesiyapanlarıdışardatuttum.Vetoplam248seçmeliderslis-telendi.Tabibunlarınhepsiniburadasizegöstermemmümkündeğilgerekdedeğilzaten.Şöylebirşeydüşündümenazüçüniversitedetekraredenseçmeliderlerneler?Yanibudahanienazüçveüzeriolarakdahaçoktercihedilenseçmeliderslerigörebilmekaçısındanbirtablooluşturdum.Şimdiburadaüçtenartarakgidiyorvebutab-lodaderslerinadı,kaçüniversitedeokutulduğuveilgiliolduğualanderkenbenbirölçüdeburadaderslerdahaçokdilmiedebiyatmıyoksaöğrenmealanlarıderkenbirölçüdeaslındaalaneğitimide-meyeçalıştımamaöğrenmealanlarındabirazdahageniştutmaköğ-renmealanlarıderkenprogramlailgiliolabilir,okuma,dinleme,ko-nuşma,yazma,görselokuma,görselsunum,medyaokur-yazarlığıhanibubağlamdadeğerlendirilebilirdilbilgisiöğretimigibi.Oyüzdenöğ-renmealanlarıdiyerekbirazcıkdahagenelledimorayı.

Şimdiburadadersleriokuyabiliyormusunuzbilmiyorumama.Enazındanbenikincitabloyageçerekençokolanlarısöyleyebilirim.Çağ-daşTürkEdebiyatı,ÇağdaşTürkEdebiyatıMetinlerifarklışekildege-çiyor.16üniversitedeyeralanbirseçmeliders.ŞiirTahlilleri11,An-lamBilim10,ÇağdaşTürkLehçeleri9,TürkçeninGüncelyadaÇağdaşSorunlarıfarklışekillerdeyeralmış9,TürkiyeTürkçesi9,TürkDiliTarihi9,EskiTürkçeMetinİncelemeleri8,HalkBilimi8.BuşekildeMetinBilgisi,Diksiyon,Metinİncelemesi,TürkEdebiyatıTarihidiyetektekokumayayımamaşunusöyleyebilirimhatırlıyorsunuzdurya

– 34 –

dabilginizvardırTürkçebölümlerinilklisansprogramlarındadilileilgiliEskiTürkçeMetinİncelemeleri,OrtaTürkçeMetinİncelemesigibiderslervardı.Dahasonraonlarkaldırıldı.BölümlergenelliklebueksikliğihissederekyadaTürkiyeTürkçesiyineonlardanbiriydi.Bueksikliğihissederekbunlarıseçmelidersolarakkoymuşlar.

Şimdihocamoradanişaretverincebenhızlanayım.Şuradabirgrafikvar.Şimdiburadabu248dersintabiburadagenelkültürniyeyeralıyor,dersekbirayrımyapmadıklarıiçinonlarkodolarak,onlarıdadâhilettiğimiçingenelkültüryeralıyor.Ençokyüzdeileedebiyatağırlıklıolduğunu%31edebiyatağırlıklıolduğugörülüyor.Seçmelidersleredebiyattandahaçokkonulmuş.%28’ledildeonuizliyor.Öğ-renmealanlarıvealaneğitimleriileilgiliolan%22’likbiroranasa-hip.Genelkültürtabibaşkagenelkültürdersleridevaramahiçay-rımyapılmadığıiçinbunlardagenelkültür%19.Budasıklıklailgili,yanioyüzdeburadafrekansvar,burayıgeçiyorum.

ŞimdiTürkçeöğretmenliğiözelalanyeterliklerindahaçokalaneğitimidersleriniçeriğiilekarışılabileceğidüşünüldüğündebirazönceonadeğinmiştim.Türkçeöğretmenibölümlerindeseçmeliderslerinyalnızca%22’sindeöğrenmealanlarıdoğrudanilgiliolmasıseçmeliderslerinbelirlenmesiözelalanyeterliklerinyeterincedikkatealın-madığışeklindeyorumlanabilir.YinebirazöncedeğindiğimKuruda-yıoğluveTüzel’inçalışmasıTürkçeprogramındayeterlikalanlarıiçindeTürkçeöğretimindeözelgereksinimliveözeleğitimegereksinimduyanöğrencileridikkatealanuygulamalaryapabilmeveulusalbay-ramvetörenlerinyönetimveorganizasyonuyapabilmealtyeterlik-leribulunuyor.BenimdeyaptığımbirçalışmadabendeTürkçeöğ-retmenadaylarınınözelalanyeterliklerinesahipolmadurumlarınailişkinonlardangörüşalmıştım.Buçalışmadadabuikiyeterlikyaniözelgereksinimliöğrencilerleonlarayapılacakeğitimle ilgiliyeter-likveulusalbayramlar, törenlerle ilgiliyeterlikler ile ilgilikendile-riniyeterligörmediklerinibulunmuştu.Yanibudaörtüşüyorikiça-lışmanınbulgusu.Vebuseçmeliderslerebaktığımızzamanburada

– 35 –

yanisadeceburadasıraladıklarımdeğiltabio248seçmelidersiçe-risindebuulusalbayram,törendüzenlemeileilgilibirseçmelidersyeralmıyor.Yineözeleğitimegereksinimduyanöğrenciler ileözelgereksinimli,özeleğitimegereksinimduyanöğrencileridikkatealanuygulamalaryapabilmeyeterliliği ilişkin ise ikiüniversitede işaretdilidiyebirseçmeliderserastladım.Kısmendeolsahanitamolarakdeğilamakısmendeolsabubunukarşılayabildiğidüşünülebilir.Bu-radabitirmekzorundayım.

Buradasöyleyeceğimbaşkabirşeylerdevardıamabelkidetar-tışmakısmında…Aslındabenburadadahaçokseçmeliderslerdedil-düşünceilişkisibirazöncedekanhocamızdabunadeğindi.Evetya-nılmıyorsamEminehocamızdadeğinecekbuna.Dil-düşünceilişkisibağlamındadüşünmebecerileriheleheleprogramlarıntemelbe-cerilerbaşlığıaltındavurguyaptığıdadüşünülürsebueleştireldü-şünme,yaratıcıdüşünme,problemçözme,kararvermegibiüstdü-zeydüşünmebeceriyansıtıcıdüşünmegibidüşünmebecerilerininseçmeliderslerdeyeralmasıgerektiğinidüşünüyorum.Budoğrudandoğruyabelkibiralaneğitimiyadadoğrudandoğruyaöğrenmealanıbağlamındadüşünülemezamadilbecerilerinigeliştirilmesiçerçeve-sindebaktığınızzamanvebirölçüdedeaslındaFahrihocamınde-ğindiğiadamolmaaçısındanbaktığımızzamanhaninekadardüşü-nebiliyorsanekadariyidüşünmebecerilerinisergileyebiliyorsahanidüşünendüşündükçeinsanolmabağlamındabelkiadamolmayıdasağlayabilirizdiyedüşünüyorum.Dinlediğiniziçinteşekkürederim.

Katılımcı

Konumuzöğretmenyetiştirmeyeyöneliküniversiteleriçerisindeöğretmenyetiştirmeyeyöneliktezliveyatezsizyükseklisansprog-ramlarıolanüniversitelervarmı?Bunlarakimkararveriyor?Üniver-sitelermikararveriyor?Alanbilgisi,öğretmenyeterlikleri,yüksekli-sansprogramlarıvarmı?

– 36 –

Saadet Hanım

Tamsoruyuanlamadımamaşimdieğerüniversitenin…

Alpaslan Okur

Sunumlailgiliyaamaonudahasonrakonuşuruz.

Bayram Baş

Bencevapverebilirmiyim,hocam?Türkiye’deyükseköğretiminlisansüstüeğitimeyönelikbelirlediğibirçerçevevar.Buçerçevedeyükseklisansprogramıaçmakisteyenüniversiteler,buprogramlarıaçarkenoçerçeveyiesasalıyor.Öğretmenyetiştirmeyeyönelikola-rakneredeysefakültedüzeyindekiheröğretmenlikprogramınınli-sansüstüprogramıdamevcut.Üniversiteleröğretimüyesiyeterliliğineveçerçevedebelirlenendiğeryeterlikleresahipisealaneğitimineyö-neliktezliyadatezsizyükseklisansbaşvurusundabulunabiliyorlar.Ancak,programınaçılmasınakararverenyükseköğretimkurumudur.

Saadet Maltepe

Benşeypardonhocambölüyorum.Sunumlailgisinikuramadım.Oyüzden…

Bayram Baş

Hocamınsorduğusoruyaaçıklıkgetirmekistedim.

Saadet Maltepe

Teşekkürederim.

Alpaslan Okur

Teşekkürediyorum.ŞenelHocamızınsunumunudinliyoruzşimdi.

şenel Gerçek

Sayınbaşkanım,değerlihocalarımveöğrenciarkadaşlarım.Ko-caeliÜniversitesiTürkçeEğitimiBölümüolarakburadayızveburada

– 37 –

olmaktandamutluyuz.AyrıcaHülyahocamveDilekhocamlabirlikteburadayız.Buçalışmadaaslındabizimçıkışnoktamızöğretmenaday-larımızınuygulamaokullarında,uygulamaöğretmenlerinindoldurduğudeğerlendirmeformlarındanyolaçıkaraköğretmenadayıöğrencileri-mizinbecerileriniirdelemektifakatdahasonrabundanvazgeçtikveformlarınkendisiniirdelememizgerektiğinidüşündük.Buçalışmadadaöğretmenuygulamaokullarındakiuygulamaöğretmenlerininöğ-rencilerimiziçindoldurduklarıdeğerlendirmeformlarınıbirazsor-gulamayıamaçladıkaçıkçası.Çalışmadakiverilerimiz,buöğretmen-lerimizindoldurduğudeğerlendirmeformlarıdır.BuformlarKocaeliÜniversitesiEğitimFakültesininkendideğerlendirmeformlarıdır.Ça-lışmadatoplam51öğretmenadayıiçin7farklıuygulamaöğretmeni-nindoldurduğudeğerlendirmeformları.temelalınmıştır.

KocaeliÜniversitesiöğretmenlikuygulamasıdeğerlendirmeformudörtanabaşlıkta46maddedenoluşmaktadır.Birkonualaneğitimi,bir tanesiöğrenmeveöğretmesüreci,üçüncüsüdeğerlendirmevekayıttutma,dördüncüsüisediğermeslekiyeterliklerleilgilidir.Bun-laraltmaddelerhâlindesıralanıyor.Örneğinkonualaneğitimi içindokuztanemaddeve ikialtbaşlıkbelirlenmiş.Örneğinkonualanbilgisi içinşumaddelervar:Konuile ilgili temel ilkevekavramlarıbilme,konudageçentemelilkevekavramlarımantıksalbirtutarlı-lıklailişkilendirebilme,konunungerektirdiğisözelvegörseldiliuy-gunbiçimdekullanabilme,konuilealanıdiğerkonularlailişkilendi-rebilmeşeklindegörüyoruz.Formdaayrıca,bubu46maddedışında“Adayhakkındaeklemekistediğinizgörüşlerinizvarsayazınız.”baş-lıklıbirboşalandahaayrılmıştır.Hermaddeninkarşısındaüçkutu-cukvardır.(E)eksiğivar,(K)kabuledilebilir,(İ)iseiyiyetişmişigös-termektedir.Birdeayrıcaformdahesaplamaformülüyeralmaktadır.Formlarıincelediğimizzamanşubulgularıeldeettik:

Bütünmaddelerinkarşısına(İ)yaniiyiyetişmişyanıtınıverenya-nıtıverilentoplamformsayısı20tanedir.Yanibunlar20taneformda,başkahiçbirmaddeişaretlenmedenpardonbaşkahiçbirkutucuk

– 38 –

işaretlenmedensadecehepsiiçin(İ)kutucuğuişaretlenmiş.Bu20formiçerisindensadece8’indeaynızamandaadayhakkındaözelgörüşlereyerverilmiştir.12’sindeisebugörüşlerdenhiçbirisibulunmamakta-dır.13formdahem(İ)yaniiyiyetişmişhemde(K)kabuledilebilirseçeneğikullanılmıştır.Bunların11’indedeayrıcaöğretmengörüşüöğretmenadayıyla ilgiliuygulamaöğretmeniningörüşleriyazılmış,2’sindeisehiçbirşekildehiçbirmaddeişaretlenmemiş,hiçbirgörüşifadeedilmemiştir.Hiçbirmaddedoldurmadansadeceadaylarhak-kındaeklemekistediğinizbaşkagörüşlerinizvarsayazınızbölümüneyorumyazarakgenelgörüşbildirilentoplamformsayısı12’dir.Yanihiçbirşekildehiçbirmaddedeğerlendirilmeyealınmamıştırformlarda.Sonolarak formadaformlardane formdakimaddeleridoldurannedegörüşbildirensadecenotverenbiröğretmenimizvar.Buradadatoplam6öğretmenadayıformuyeralmaktadır.Bubulgulardanyolaçıkarakbizşuyorumlarıyaptık:4uygulamaöğretmeninin20öğret-menadayıiçindoldurduğuformlardayalnıza(İ)yaniiyiyetişmişse-çeneğiniişaretlidir.Notolarakdatümöğrencilere100tamnotveril-diğigörülmüştür.Oysaformlarda(E)eksiğivarve(K)kabuledilebilirhiçbirşekildeişaretlenmemiştir.Bubizimaçımızdanoldukçadüşün-dürücüdür.3uygulamaöğretmeninin13öğretmenadayıiçindoldur-duğuformlardaise(İ)iyiyetişmişve(K)kabuledilebilirolmaküzereikiseçeneğiişaretlediğigörülür.Ancakbiruygulamaöğretmenimad-deleritektekhesaplamamış,notvermemiş,yalnızcadeğerlendirmedebulunmuştur.Yanisadecegörüşbildirmiştirbirformda.Biruygulamaöğretmeni6formdahesaplamayapmadandoğrudan100vermiştirkibumatematikselolarakzatenmümkündeğildir.Hesaplamayapıl-dığızamanbaşkasonuçlarçıkacaktır.Sadecebiruygulamaöğretmeni(İ)ve(K)seçeneklerini işaretlediği formlardahemhesaplamayap-mışhemşıklarıdeğerlendirmişhemdeayrıcaöğretmenadaylarıiçindeğerlendirmedebulunmuştur.3uygulamaöğretmeni12öğretmenadayıiçindoldurduğu12formdaisehiçbirmaddeyiişaretlememiş,hiçbirpuanlamayapmamış,hiçbirpuanvermemiş,yalnızca“Adaylar

– 39 –

hakkındaeklemekistediğinizbaşkagörüşlerinizvarsayazınız.”,bö-lümüneyorumyazarakgenelgörüşbildirmiştir.

Genelgörüşlerdeşuifadelerinkullanıldığıgörülmektedir:Yaniörneğinolumluifadeleriçingenelolarakbaşarılıveilgilidir,genelolarakbaşarılıdır,dersleredüzenliolarakdevametmiştir,uygulamaderslerindebaşarılıolmuştur,derslerehazırlıklıgelmiştir, iyibiröğretmenolacağınainanıyorum,biröğretmeninsahipolmasıge-rekenbütünnitelikleresahiptir,öğretmenlikmesleğineyatkınveyakışır,üslubuveanlatımıyla iyibiröğretmenolacağınıdüşünü-yorum,çokbaşarılıolacağınıdüşünüyorum,işteşukonudabaşa-rılıdır, xkonusundasıkıntıyoktur, xkonusundaoldukça iyidir, xkonusundagayetiyidir,xkonusundaoldukçabaşarılıdır.Eleştirelifadelerdeiseşucümleleryeralmaktadır:Dersegirişyaparkendik-katetmelidir,öğrenciyimotiveetmelidir,sestonunuayarlamadadikkatliolmalıdır,sınıfyönetimindekendinigeliştirmelidir,öğren-cilerleiletişimkonusundakendinigeliştirmelidir,sınıfhâkimiyetizayıftır, sınıfhâkimiyetive seskontrolükonusundaçalışmalıdır.Biruygulamaöğretmeni6öğretmenadayıiçinneformdakimad-deleri işaretlemişnegörüşbildirmişnedehesaplamayapmıştır.Yalnızcanotvermiştir.İşte65vermiş,75vermişfakatbununeyegöreverdiğibellideğildir.

Yaptığımızçalışmadanşusonuçları çıkardık:KocaeliÜniver-sitesiEğitimFakültesiÖğretmenlikUygulamasıDeğerlendirmeFormu’ndasorusayısıfazla,hesaplamayöntemikarışıktır.Buyüz-dendezannedersemuygulamaöğretmenlerihermaddeyiayrıayrıdeğerlendirmekten,işteherşıkkıhesaplamaktankaçınmışveböy-lecekolaycıbiryöntemizlemişlerdir.Bizegöresorusayısıazaltı-lıpdahabasitbirhesaplamayöntemigeliştirilerekbununönünegeçilebilir.Öğretmenlerinçoğunluklaöznelvegenelyargılarada-yanandeğerlendirmelerdebulunduğugörülmüştür.Bunlaryerineölçmedeğerlendirmemantığınadayalıölçütlerikullanmasıko-nusundauygulamaöğretmenlerimizinteşvikedilmesigerektiğini

– 40 –

düşünüyoruz.Uygulamaöğretmeniileuygulamaöğretimelemanıarasındakiiletişimolanaklarıgüçlendirilmeli,öğretmenbaşınadü-şenöğretmensayısıbizcedüşürülmelidir;çünküzamanzaman9’a,10’akadarçıkmaktadıröğretmenbaşınadüşenöğrencisayısı.Birdetabikiuygulamaöğretmenlerineherdönembaşındahizmetiçieğitimverilereköğretmenlikuygulaması,okuldeneyimidersleri-niniçeriklerivebeklentilerayrıntılıolarakaçıklanmalıdır.Üniver-siteninöğretmenlerdennelerbeklediğianlatılmalıdır,diyoruz.Te-şekkürediyorum.

Alpaslan Okur

Şenelhocamızateşekkürediyoruz.İlküçhocamızınsunumlarıveanlattıklarısoruyadakatkıdabulunmakisteyenvarsaonlarabir10dakikalıksüreverebiliriz.

Mehmet Özdemir

EnsonŞenelhocayabirönerimvar.(Buyurunhocam)Aynıça-lışmayıbirdeöğretimüyelerininbulunduğudeğerlendirmeform-larıüzerineyapıpbirkaç…(Evethocamaslındayaptıkamaburadasadece…)yaptıysanızhocambirfarkçıkıyormu?(çokfarklıçıkıyorhocam,çokfarklıçıktı.Yanibizdahabirazdahaciddiyapmıştıkaçık-çası)BudeğerlendirmeformuKocaeliÜniversitesitarafındanmıha-zırlandı(evet,evethocam)yoksaüniversitelerarasıkurulundahaönceMillîEğitimBakanlığı,YÖK,DünyaBankasıişbirliğiylehazır-ladığıbirçalışmavardı(evet).Birazondanfaydalanılmışabenziyor(evethocam.Ondandafaydalanarak46maddedeyanişimdidiğerüniversitelertabiki...açıkçasıamabizkendimizüniversitemizdenyolaçıkarak…Bütünbölümlerdeaynıformuygulanmakta.Yanibö-lümfarkıgözetilmeden.)

Alpaslan Okur

Hocamsüremizvar.

– 41 –

Aysun Eroğlu

BenSaadethocayasoracaktım.Merhabahocam.BenSakaryaÜniversitesi’ndenAysunEroğluaraştırmagörevlisiyim.Hocam,sunu-munuzevetçokgüzeldi.248taneseçmelidersolduğunavurguyaptı-nız.248taneseçmelidersilekarşılaştığınızısöylediniz.Fakatbuseç-meliderslerin%31’iedebiyatyanialanbilgisiyok.Alanlailgiliolaniçeriğiçokyakındı.alaneğitimi%31’iedebiyat,%28’idilbilgiside-miştiniz.Karşılaştığınızderslerdenhalenalanyeterliliğinedairseç-melidersleryetersiz.Sizcehangiderslerbualanyeterliliğialanındakizayıflığıgiderebilir,hangidersleriöneriyorsunuz,sizcehangiderslerolmalıseçmelidersler?

Saadet Maltepe

Tabi,şimdiburadaaslındabenimvurguyapmakistediğimşeydahaçokseçmeliderslerinneyegörebelirliyoruz?Belkidehaniiçi-nizdenbirçokkişibukonudaortaknoktadabuluşuyor.Yanibölüm-dekikişilerinuzmanlıkalanlarıdahaçokdikkatealınıyor.Dolayısıylahaniburadaönerilernekadardikkatealınıronubilmiyorumama.Budağılımıbenbirazonabağlıyorum.Oradangirmekistedim,başlamakistedim.Yaniçünküseçmelidersaçıyorsanızodersleraçılacaksaodersleriyürütecekkişilerolacaktır.Dolayısıylaodersleriyürütecekolankişilerçerçevesindezatenkişilerseçmelidersleriöneriyorlar.Yaniböylebirtablonunçıkmasıbirazonabağlıdiyedüşünüyorum.Amabirşeymisöyleyeceksinizhocam?Amatabiaslındabensondabirölçüdeönerilerimisöyledim.Düşünmebecerileriçerçevesindedü-şünülebilir,dedim.Düşünmebecerilerivetabibudüşünmebecerile-rininbireruzantısıolandilbecerileriilebirliktekullanımı,eleştireldüşünme,eleştirelokumavarzaten,otipderslervar.YaratıcıyazmagibiderslerolanüniversitelervaramaburadahanitektekolduklarıiçinmeselaşeydikkatimiçektionusöyleyeyimyanılmıyorsamBartınÜniversitesiençokalaneğitimiyleilgiliseçmeliderskoymuş.Odik-katimiçekti.Onusöyleyebilirimyanioradaişteekranokuma,görsel

– 42 –

okuma,dediğimgibieleştirelokuma,eleştirelyazmayadapardonyaratıcıyazma,şuandaaklımagelmiyor.Onlarındökümlerivaramahaniçokuzunolmamasıiçinbenhepsiniyansıtmadım.

Buokuma,dinleme,konuşma,yazma,izleme,görselokuma,gör-selsunugibibecerileriniçerisindebizimdeğindiğimizçocuklarınyadaöğrencilerindahaçokilgigörebilecekleribazıyöntemlerçerçeve-sindeşeylerseçmeliderslerkonulabilir.Yanionlariçerisindemeselaokumaeğitimidersiiçerisindeçokkonumuzvar.Yaniburadatamola-rakelealamıyoruz,onailişkinuygulamalaryaptıramıyoruz,aslındaayrıbirdersihakediyor,diyebileceğimizaltbaşlıklarımızçıkacaktır.Herkeskendincebirbaşlıkçıkaracaktır.İşteeleştirelokumaonlardanbiriörneğin.Ekranokumaonlardanbiriörneğinhanisondönemdeyeralmasıbağlamında.YadaPISAsınavlarıylailgilibirazbağlantıku-rarsakbilmiyorumbusorularabaktınızmıPISA’dakisorularaTürkçesorusumubu,yoksafensorusumu,matematiksorusumudiyeilkönceşöylebirdurduğunuzsorularlakarşılaşıyorsunuz.Oradakigra-fikler,grafikvemetinlebirlikteilişkilendirilereksorulansorularoradaTürkçedemeyeyimdedilileilgiliyadaokuduğunuanlama,okumaileilgilisorularda.DolayısıylameselagörselokumayadagrafikokumagibibununTürkçeylebirleştirilmesigibiderslerkonulabilir,diyedü-şünüyorum.Tabiburadabaşkaönerilerdeolabilir.Tabitabiokumadedimbenyanlışsöyledimzatenonudüzelttim.

ElbettekihocamOECDülkelerindeuygulananbirşeydeTürkçekeşkeolsada.KeskopyalayaptınızdeğilmiHocam.Onusöyleyecek-tim,çoksağolun.Evetbuyurun.(Çalışmalarınçoğuaraştırmagörev-lilerinebırakıldığı içinaynı…)İştebenbusorunları tartışmak içinbirazdaşeyyaptım.(Benceentemelproblemlerdenbirişudur.Bo-lognasisteminegöregerçibilmiyorumöğretimgörevlisiarkadaşları-mızkaçkişiyeherhaftakendibelirtketablosunubelirtketablosuyladersyapabiliyor?Kaçkişibunauyuyor?Müthişbirşeyaslındabu)Yani.(kimseuğraşmakistemiyorbirçoküniversitede.Benimşuança-lıştığımüniversitedeseçmeliderslerde…programıaçanarkadaşlar.

– 43 –

Nasılyaptığınız,diyesordum.DedilerişteGaziÜniversitesinebaktık,Marmara’yabaktık.Onlarhepsininsayfasındaiçeriklervardı,belirtketablolarıvardı)Aynen.(onukestik,dedi.kopyaladık,yapıştırdık.EskiTürkEdebiyatıMetinŞerhidiyedersvar.MetinŞerhide.)Evet.(İsim-lerideaynızaten.TürkDiliTarihidersibirçoküniversitede.Bazıüni-versitelerdeözelolarakalaneğitimiyani,bazıarkadaşlarımızyabancıdiller,bazıları,benbununTürkçesiniyaparımama)İngilizcesiniyap-mam.(yabancıdilenasıltercümeedeceğim…tercümeedeceğim,iyisimiusulenbizburayayapılmışlararasındaHacettepe’denalalım,bü-yüküniversitelerden,şuradanalalım,Sakarya’dandaçokalınıyorbuarada.)Evetburanınformlarıkullanılıyor,biliyorum.(Seçmeliders-lerideaçarkensorarlarAllahAllahbuneymiş,kimaçtıbuSinema-Edebiyatı,neredengeldi,kimgirecekşimdibuderseşuandatartış-malarvarTürkçebölümlerindeikincisınıftandördüncüsınıfakadarbeştaneseçmelidersvar.Üçtanesizatendördüncüsınıfta.Sosyalseçmeliderslervar.Üniversitelerözellikleyöneticiarkadaşlar…ha-vuzoluşturulmasını,üniversitegenelindeortakseçmelidersleraçıl-masını,meselaMantıkdiyebirdersvarmı?)Yok.(NedenMantıkdiyebirdersolmasın?)Olmakzorundabencede.(MedyaOkurYa-zarlığınedenolmasınbutürdersler.BenbununtemelproblemininaslındabizimhâlâBologna’yauygunçalışamamamız,bizebununişyüküolarakgörülmesiolduğunudüşünüyorum.Neden?Çokhaklısı-nızHocam.(SeçmelidersleribelirlemişizHocam2015’egelmişiz.Gö-rüyorsunuz.Birdezatenseçmeliseçtirmelizorunluseçmeligibiesp-rileridevaronların…

Alpaslan Okur

Teşekkürediyoruz.Sonsoruolarak…Buyurun.

Katılımcı

Hocamaçılışkonuşmalarındakıymetlihocalarımızınveİsmailho-camızındabulunduğuortakbirnoktavardı.Erdemlibiröğretmen

– 44 –

olmanınerdemlibirinsanolmanıngerektirdiği.Fakatbizimyaşadı-ğımızenbüyüksorunlardanbirtanesierdemlibirinsanolmanınah-laklıbir insanolmanın iyibir insanolmanıntoplumolarakelle tu-tulurbirkarşılığınınolmaması.Bizöğrencilerimizesüreklikoşturupseneyesınavagireceksin,gündebukadarsoruçözmengerekir,diyeyarışhâlinesokuyoruz.Bizonlarabununekadaranlatsakdaiyibirinsanolmakneyazıkkinetleölçülmüyor.Bizonlarınsadecenetle-riniölçüyoruzveiyiinsandiyeonuherhangibiriyiliseyeyerleştir-miyoruz.BizsadeceTEOG’daTürkçede20soruda20yapanlarıiyili-selereyerleştiriyoruz.Budaailelerdevetoplumdaiyiinsanolmayaahlaklıolmayakarşıbirönemsizleştirmeyedönüşüyor.Bizimöğren-cilerimizintekortakçatısıvarşuandaotelevizyondagördükleriha-yatıyaşamak,iyikazanmak,kısayoldançokkazanmakvelilerimizindebeklentisibu.Bununiçindeheryoluhemenhemenmübahgörü-yorlar.Böylebirortamdabizöğrencilerimizeerdemliolmaya,ahlaklıolmayaneyaparızdayönlendiririz,bubenimözellikledahaönceçoksorduğumbirsoruydu.

Katılımcı

Teşekkürederim.HazretiAli’ningüzelbirsözüvar,hepinizcema-lum:“İlimbirnoktaydı,cahilleronuçoğalttı.”Tabiteferruattaboğulanbireğitimsistemimizihepimizkabulediyoruz.Görüşlerinizekatılıyo-rum.Araç,amaçhâlinegeliyor.Öyleoluncadamaalesefbirçokmezi-yetimizikinci,üçüncühattadördüncüplandakalıyor.Gayeeğitimdeiyibirinsanyetiştirmektir,değilmi?Yanifaydalıbirinsan.Baştaev-renseldeğerlere,ülkesine,milletinehizmetedecekbireyleryetiştir-mek.Tekgayemizbu.Meselalisanseğitimialanöğrencileriminba-zenvelilerigelirdieskiden.Çocuğunuşikâyeteder,başarısızolduğuiçinçocuğuylabizimledertleşirdi.Bendeonlaraşöylederdim,me-selaçocuğunçokbaşarılıolsunamaküçükbirkusurolsun,cinseleği-limibirazfarklıolsun,nedersin?Hayır,derdi.Kesinliklekabuletmi-yorum.Ozamangayebaşarılı insandeğiladamyetiştirmekolmalı,

– 45 –

değilmi?Yanimeselahazırınadasoruyorum:“Çocuklarınızülkenizdeendeğerlimeslekneyseomesleğitemsiledenbirgrubadâhilolsunamaküçükbirkusuruolsunçokbasitbirşeysöylüyorumyalancıol-sun.Çokbasitbirşeysöylüyorum.Birazöncekibirazdahaağır.Ya-lancıolsun,kabuledermisiniz?Tereddüteder.Budabizegösteriyorkiöncelikleinsanolmalıyız.

İnsanolmadıktansonrasizbilgisayarıntuşunabastığımızzamanbütünbilgikarşınızda.Helehelegünümüzdezatenmakamlarınhepsiizafi,değişkenvehepsidegeçici.Kalıcıolanşeyleretevessületmeliyiz.Amamevcutsistemiçerisindegittikçeyozlaşanbiryapımızolduğunukabuletmemekmümkündeğil.Tenkitlerinizedekatılıyorum.Katılı-yorumaynen.Amaşunusöylememizgerekirburada.Bizdebirölçmesorunuvar.SonuçtaTEOGgibibirsınavbirölçme.Ölçmekzorunda-yız,öğrenciyidiğerlerinden..)Tabi.(birbarajkonulduvebubarajlaelememizgerekiyor,elenmesigerekiyor.Dolayısıylabuölçmesorunuaslındasisteminöğretmenierdemsizgörmesinedolayısıylaokulsis-teminindeçokerdemlibirkurumolmamasınasebep.Yanibizöğret-menimizegüvenmiyoruz.Öğretmeninverdiğinotlaragüveniyorolsaköğretmeninverdiğinotlarüzerindenöğrencilerimizideğerlendiripbirüstbasamaktaokullaratasnifinigerçekleştirmeyecekmiyiz?Yanidolayısıylaöncesistemöğretmeninegüvenmiyor.)Tabi.(Bunuaçıkçasöylemekgerekiyor.)AslındaölçmedeÖzaybugüngeçerliolanölçmedetartışılabilir.(Elbette)Geçmiştekihatırlayın,geçmiştekiölçmede-ğerlendirmemizeöğretmenlerimizinasılbelirliyorduk?Tabikiyazılısınavlarvardı.Bununyanısıramülakatvardı,değilmi?Örnekvere-cekolursakklasikeğitimsistemimiziçerisindebugünolduğugibisi-cildosyalarıvardıveosicildosyasındadiyelimkibiröğrenciyatılımektepteyemeğinetlikısmınıkendinealıyorveyaarkadaşlarınaalı-yordiğerlerineeksikveriyorsa,arkadaşlarhatırlar,onundosyasınakaydedilirdi.Buöğrencihukukfakültesinekabuledilemez.Neden?Çünküadaletduygusuzayıf.Veyabahçedekediyetekmeattığıgörü-lürsebuöğrencitıpfakültesinegönderilemez.Canlıyaolanmerhameti

– 46 –

azdır,diyenotdüşülürdü.Evet,ÖzayHoca’nındediğidoğru.Bugünölçmedeğerlendirmededeçokciddisıkıntılarvar.(A.Okur:Hocam,çokkısaolarak…)Sadecetekbaşınaalırsakosınavıişteböylekaosdenenortamoluşur.(A.Okur:Çokkısa.)(İkiüçcümleilekatkıdabu-lunmakistiyorum.Kusurabakmayın.Öğrenmeöğretmesüreçleriileölçmedeğerlendirmedekibuörtüştürmezsenizbusorunlarıyaşar-sınız.BuTürkiye’ninilköğretimindevar,ortaöğretimindevar,yükse-köğretimindedevar.Nerdeyseonahasbirölçmedeğerlendirmebu-lundu)EvetKPSS’ler,TEOG’lar,şunlarbunlar.Herneyse,adıneyse.Sınavlardevamedipgidiyor.Amasizöğrenmeöğretmesürecindeöğ-rencimerkezlidiyorsunuz,Bolognasürecidiyorsunuz,çokluöğrenmeortamlarıdiyorsunuzneyse.Ölçmearasındakiilgikurulamıyor,oradasorunyaşıyorsunuz.Böyledebizbunlarıihmalmiedeceğiz?Bizdedeğerlereğitimindenyadadüşünmebecerilerindenvazmıgeçece-ğiz?Kesinliklehayır.Yaniakansuyadönükşeyyapmayacağızteslimolmayacağız.Bizkesinliklevekesinlikledeğerlereğitimi.Gençarka-daşlarasöylüyorum.Bizyineyapacağızdiyedüşünüyorum.

Alpaslan Okur

Teşekkürederimhocam.Hocamdahabeşkişivar.Oyüzdenbu-radakesmekzorundayım.Özayhocamzatensırasizegeliyor.Hocamteşekkürediyoruz.Temeldilbecerilerinegeçiyoruz.GökhanBeyveÖzayBeydinlemevekonuşmabecerileriüzerindeduracak.

Dinlemeilebaşlayalım.

Özay Karadağ

Sayınbaşkan,değerlikatılımcılar.Şimdiönceliklekendimitanı-tayım,benÖzayKaradağ.BizdeHacettepeÜniversitesiTürkçeBö-lümününkuruluşçalışmalarınıyapıyoruz.Hocamazöncebirsunumgerçekleştirdi.Bolognabilgipaketlerinihazırlıyoruz,yüksek lisansdosyalarınıhazırlıyoruz.Dolayısıylabuidealolaraknasılyapılabilir?Buna ilişkinbirçoksorunlakarşılaştık.Önceliklebunlarıbelirtmek

– 47 –

isterim.Normaldeöğretmenlikyeterliklerihepsibununbirbütünas-lındabirliktedeğerlendirilmesigerekenhususlar.Normaldeşöylebirmetinvarelimizde.Türkiyeyükseköğretimyeterliklerçerçevesideğ-diğimizbirmetinvar.Yükseklisans, lisans,önlisansyadadoktoraprogramlarınıhazırlarkenbuçerçevemetniesasalmakdurumunda-yız.Yaniperformansgöstergesiolarakbunlarıkullanmakzorundayız.Veburadabirtakımbaşlıklarvar.Yaniesasöğretmenyeterliklerinegeçmedenönceobaşlıklarıokumamgerekiyor.Çünkümeseleninçı-kışnoktasıbu,BolognasüreciileTürkiye’ninAvrupaBirliğineuyumsüreciyleilgilibazımeseleler.

Buradalisansdüzeyindeöğretmenyeterlikleri;bilgidüzeyinde,kuramsal,olgusal,becerilerdüzeyinde,bilişseluygulamalı,bağımsızyetkinliklerdüzeyindebağımsızçalışabilme,sorumlulukalabilmeyet-kinliği,öğrenmeyetkinliği,iletişimvesosyaletkinlik,alanaözgüyet-kinlikolmaküzerefarklıbaşlıklaraltındasıralanıyor.Dolayısıylabi-zimMillîEğitimBakanlığınınbelirlemişolduğukişöylebirbelgebuda,Türkçeöğretmeniözelalanyeterlikleri.Heralaniçinbelirlemişolduğubizimiçindeyaklaşık14sayfalıkbirmetin.Bumetninnor-maldebuçerçevemetinleuyumhâlindeolmasıgerekiyor.DolayısıylabuçerçevemetinörneğinhocamınyaptığıçalışmadaderslerinAKTS’sihazırlanırkenperformansgöstergesiolarakbunlarınkullanılmasıge-rekiyor.Performansgöstergelerininburadakarşılığınınolmasıgere-kiyor.MillîEğitimBakanlığınınhazırlamışolduğuöğretmenyeter-liklerininiçindekarşılığınınolmasıgerekiyor.Dolayısıylahiçbirşeyyalnızbusistemlegerçekleşmiyor.Yanibubütünlüklegerçekleşmiyor.

Bizbueleştiriyikendimizeyapmakzorundayız, -mışgibiyapı-yoruz.Bueleştiriyiyapmadanbiradımöteyegitmemizgerekmiyor.Benşimdikendimieleştirerekbaşlayımmeseleye.Hacettepe’ninbizBolognabilgipaketinihazırlıyoruz.Toplamdaonlarcadersvar.Bü-tünderslerinAKTS’leriniikikişioturduk,hazırlıyoruz.Benhiçbirza-manyürütmeyeceğimderslerinbilgipaketlerinideoluşturmakzo-rundayım.Neden?Çünkübendenbuhemenbölümaçılmadanönceki

– 48 –

bizeylülayındabize60taneöğrencigelecek,bölümaçılmadanöncebunlarınhazırlanmışolmasıgerekiyor.Bunlaristeniyorbizden.Benhiçyürütmeyeceğimdersinbilgipaketlerini,AKTS’lerini,performansgöstergelerini,değerlendirmekriterlerini,içeriklerini,haftalıkdağılı-mını,nasıldeğerlendirileceğini,vs.yi,ölçmek,özürdilerim,düzenle-mek,hazırlamakzorundayımbölümüaçabilmekiçin.Böylebirşeyiniçindeyiz,böylebirgarabetdurumsözkonusu.Bizimburadakikonu-muzçokuzatmadan,çoksomutolarakgitmekistiyorum,öğretmenyeterlikleri.Bubelgeniniçindedinlemeileilgiliöğretmenyeterlikleritanımlanmış,performansgöstergesiolarakdaüçdüzeygösterilmiş.Birincidüzeydeöğrencilerinetkilidinlemedeizlemeninöneminikav-ramalarınısağlar,diyebirşeytanımlanmış.A1düzeyindeböylebirçokgenelçokgenelbirözelliktanımlanmış.A2düzeyindeöğrencininetkilidinlemelerini, izlemelerinisağlayacakçeşitlietkinliklerveor-tamlardüzenler,demiş.Öğrencileringelişimdüzeylerineuygunola-rakfarklıdinlemeizlemeyöntemvetekniklerinikullanır,demiş.An-latımbozukluğubendenkaynaklanmıyor,metindenkaynaklanıyor.A3düzeyindeöğrencilerinçeşitlidurumlardakendidinlemeizlemebecerilerinideğerlendirmesinialışkanlıkhâlinegetirmelerinisağlar,demiş.YineA3düzeyindeöğrencilerindinlemeizlemestratejilerige-liştirmelerinegeliştirmelerinevekullanmalarınayardımeder,demiş.Şimdibizitemeldilbecerileridinleme,konuşma,okuma,yazmadiyedört tanetemeldilbecerisi tanımlıyoruz.Dinlemebecerisikonuş-maylakarşılıklıbirbeceri.Yanidinlemekonuşmaylaeşzamanlıger-çekleşiyor,karşılıklıgerçekleşenbirbeceri.Sınıflanırkenevetokumavedinleme-anlamabecerisiolarakbirliktesınıflanıyor.Benzerözellik-lervar.Büyükorandabenzerliklervar.Farklılaşanözelliklervar.Özel-liklefizikselboyutbakımındanfarklılaşanözelliklerivar.Bunakar-şılıkbecerilerarasıbirdeçaprazilişkilervar.Yaniokumaylayazmaarasında,konuşmayladinlemearasındaçaprazbirilişkivar.Karşılıklıgerçekleşiyor.Şimdibuyeterliklerebaktığımızzamanhemen,hocambirazsonrakonuşmaylailgiliyeterliklerideğerlendirecek,konuşmada

– 49 –

performansgöstergelerikaçtanebakıyorsunuz, ikisiarasındabiruyumsuzlukvar.Dahaburadanbaşlıyor.Dinlemeileilgiliperformansgöstergelerikonuşmaileilgiliperformansgöstergeleriilebenzerlikgöstermesigerekiyor.Yanikarşılıklıközelliğigöstermesigerekiyor.GökhanBeybirazsonraonuanlatacak.

Yineaynışekildeokumaileilgilidebirtakımbenzerliklerinolmasıgerekiyor.Okumaileilgiliperformansgöstergeleridinlemeileben-zerlik,çünkübunlarınherikisianlamabecerisi,zihinselyönleriortakdenebilecekkadaryakın,fizikselbakımdanfarklılıklargösteriyor.Yanidinlemeninfizikselboyutlarıfarklı,okumanınfizikselboyutları,duyualımısürecifarklı.Dolayısıylabunlarfarklılıkgösteriyoramazihinselsüreçleriortak.Dolayısıylaokumailedinlemearasındabiryakınlığınolmasıgerekiyor.Genelliklebuyakınlıkkuruluyor.Programdadaku-ruluyorkibenprogramıdagetirdim.Hembirincikademehemikincikademeprogramlarınıdayanımdagetirdim.Bunlararasındayakın-lıklarınolmasıgerekiyor.Çokgüzel.ŞimdiokumaileilgiliperformansgöstergelerinebakıyorsunuzA1düzeyindedört,A2düzeyindedört,A3düzeyindedörttaneperformansdüzeyitanımlanmış,göstergesitanımlanmış.Okuma,okumaokadarabartıyoruzkibizokumaileil-gilibualandaçalışanlarınhemenhemenbüyükbirbölümüTürkçeeğitimialanındaçalışanlarınbüyükbirbölümüönceağırlıklıolarakokumaeğitimiçalışırlar.Ondansonrayazmaeğitimi,konuşmavedinlemeeğitimiçalışanneredeyseyokdenecekkadarazdır.Neden?Çünkübunusahadabununbunailişkinveritoplamak,bunuişlemek,bunudeğerlendirmekgüçtür.Ondankaynaklanıyor.Dolayısıylabunuhazırlayanlarbirbiçimdeakademisyenler,birbiçimdebuişiniçindeolanlarneyapıyorlar,okumaileilgiliçokfazlabilgivarortadabun-larıkullanıyorlar.Vebakıyorsunuzokumaileilgiliolanperformansgöstergeleriburadaçoğalıveriyorbirden.Anlatabiliyormuyum?Bun-larındinlemeileilgilibirparalelliğininolmasıgerekiyor.Tıpkıkonuş-maylakarşılıklıolmasıgerektiğigibi.Şimdidönelimtekrariçeriğine.Yaniburadayapısalbirtakımsorunlarvar.Habunuprogramlarıniçin

– 50 –

yanımagetirdim?Mesela1-5programındaokumaileilgilikazanım-larenfazlasayıdakazanımlarokumaileilgilidir.Yani72taneolmasıgerekiyor.Sanıyorumhepokumakazanımlarıen fazladır.Diğerka-zanımlaronlaragöremeselaortalama40,42,43civarındadırdiğerkazanımlar.Amaokumakazanımlarınınçokyüksekolduğunugörür-sünüz.Elbetteokumayenikazanılanbirbeceridir.Okullabirlikteka-zanılanbirbeceridir.Yazmaokullaelbettebirpozitifayrımcılığatabitutulmasıgerekir,diyebilirsiniz.Çocukbunuyenikazanıyorvegeliş-tiriyor,diyebilirsiniz.Böylebakabilirsiniz,elealabilirsinizmeseleyiama.Yinedeikibeceriarasındakiyakınlığınyadaikibecerideortakolanözelliğinörneğinprogramdakazanımlaşmasınayadabiröğret-menyeterliliğindeperformansgöstergesiolarakkullanılmasıgerek-tiğinidüşünmemizgerekiyor.

Şimdibizbunları,programlarıkutsalmetinlerolarakgörüyoruz.Öğretmenlerdeöylegörüyor.Benimöğrencilerim,benimöğrencimdevarburada.Benimöğrencilerimesöylediğimenönemlişeyşuduryanibubirkutsalmetindeğil.Öğretmenbuprogramıenenacımasızşekildedeğerlendirmekzorundadır.Yanienönemliöğretmenyeterliğibenceodur.Yaniöncebunusöyleyeyim.Enönemliöğretmenyeterliğiprogramıdeğerlendirebilmeyeterliğidir.Yaniöğretmeninodüzeydealanbilgisinesahipolmasıgerekiyor.Bütünbunlarındiğerleriyleiliş-kilitabibu.Bunubunuyapamadığızamanöğretmenprogramakut-salmetinhâlinedönüştürüyorveburadasadecehiçhatayapılmamış.

Doğrudurbenkaçtaneyazımvarbunailişkin.Yaniprogramlarlailişkin.Okadarçokyanlışlıklarvarki.Örneğinşuandauygulananhâlenyürürlükteolan6-8TürkçeprogramındaBakanlıkvizyonunaMillîEğitimBakanlığıvizyonuna2005’tensonraBakanlığınvizyonuöğretimprogramlarınınişteyapılandırmacı,çokluzekâ,vs.gibihanioöğrencimerkezlieğitimiesasalanyaklaşımlarıkabuletmişti?Vebunusöyler.Yapılandırmacılıkesasalınmıştır,der.MillîEğitimBa-kanlığınınvizyonbelgesindebuaçıklanır.6-8programınınherhangibiryerindeherhangibiryerindeyapılandırmacılık,sarmalyaklaşım,

– 51 –

şubudiyebirkavramarastlayamazsınız,yoktur.Çünküyapanlarokadargüvensizdirler.Bunuhazırlayanlaryaniçok,yanlışanlaşılma-sınkişiseldeğilamabunuhazırlayankişilerbukadarehildeğillerdir.Yanibunusöyleyememişlerdir.Programınbirdilöğretimprogramı-nınsarmalolmasıgerekir.Sarmaldeğildir.Doğrusaldır.Amainsan-larbununeyapıyorlar,sarmalbirprogrammışgibikabulediyorlar,öyleuyguluyorlar.6.sınıfın6.sınıftabütünhedeflereulaşmakesastırbuprogramda.Bakın1-5programıgörecebunagöreçokdahaiyidir.Yanigöreceprogramlamatekniğibakımındandadahaiyidir.Yaniiçin-dekikazanımların,hedeflerinbelirlenmesiveaçıklanması,izahedil-mesiyaniöğretmenebilgiverilmesibakımındandadahaiyidiryaniçokdahaiyidir.Kabuledilebilirdüzeydediramaözellikle6-8prog-ramınınherhangibiryerindebunadairhiçbiraçıklamagöremezsi-niz.ŞimdiBakanlıkfalandeğildirbununsorumlusu.Bununsorum-lusuüzerindeismiolan,imzasıolankişilerdir.Sorumlularıbunlardır.Öncebunubelirtelim.

Vebuprogramın6.sınıfındabütünhedeflerineulaşırsınız.7.sı-nıftabütünkazanımlaratekrarulaşırsınız.8’debütünkazanımlaratekrarulaşmanızgerekir.Dolasıyla6.sınıftakiyazmakazanımlarındanbirtanesiyazdıklarındaözet,kaynakça,dipnot,vs.gibişeyleridüzen-ler,der.Bizbunuüniversite2.sınıftaAraştırmaYöntemleridersindeüniversiteöğrencilerimizekazandıramıyoruz.YazılıAnlatımdersindekazandıramıyoruz.Ama6.sınıftakiöğrencilerekazandırmamızgere-kiyorprogramagöre.Dolayısıylaöğretmenbunualdığızamanbunubunuyapmakbunugerçekleştirmekiçinçabaharcarsaboşazamankaybedecekdemektir.Öğretmeninprogramıdeğerlendirmesibuba-kımdanönemli.

Dönüyoruztekraryeterliklere.Yeterliklerdekutsalmetinlerfalandeğildir.Eleştirilemez,değiştirilemezmetinlerfalandeğildir.Buradasonderecehızlıhazırlanmış,özensizhazırlanmışyeterliklergörüyo-ruz.Diyorki,bakın,azöncebir tanesiniözellikleokurkenöğrenci-leringelişimdüzeylerineuygunolarakfarklıdinlemeizlemeyöntem

– 52 –

vetekniklerinikullanır,diyebirifade.Başlarkenöğrenciyegörebaş-lamışyüklemihükmebağlarkenyüklemioluştururkenöğretmenegöreyüklemoluşturmuş.Birkereanlatımbozukluğuvar.Dolayısıylabuöğrenciyeterliğimidir,yanibirkazanımmıdıryoksabiröğretmenyeterliğimidir?Yaniöğretmendebulunmasıgerekenbirözellikmi-dir?Sadecebunukonuşabiliriz.Sadecebununüzerindedüşünebili-riz.BirinciA1düzeyindeA1düzeyiiçingösterilenengenelengenelolanodur.Diğerleridahadahaspesifikdahadaraltılmışperformansgöstergeleridiresasolarak.İşteöğrencilerinetkilidinlemeleriniizle-melerinisağlayacakçeşitlietkinlikler,ortamlardüzenler.Pekibunlarıöğretmenneredensağlayacak?Buyeterliklerineredenkazanacak?Alandaüniversitelisanseğitimisırasındakarşılaştığıderslerle.Pekibuderslereilişkinbirgöndermevarmıdır?YaniBakanlıklaYüksekÖğretimKurumuarasındabubakımdanbirparalellikkurulmaktamı-dır?Yadabunailişkinbirdikkatçekmeradarlarınıburayayöneltmegibibirşeysözkonusumudur?Hayır.Benprogramhazırlıyorumşuandaböylebirşeylekarşılaşmıyorum.Dolayısıylabuyeterlikle-rinyenidentanımlanmasıgerekir.Sonderece,yanidinlemeiçinsöy-lüyorum,birazsonraGökhanhocamfarklıbirbaşlıklabakışaçısıylabaşkabirşeybölümiçinsöyleyecek.Sonderecesaçmadır.Vebununiçinyapılmışbütünçalışmalardasaçmadır.Bununiçinyapılmışbü-tünçalışmalarsaçmadırçünküöncelikleanametnindoğruluğuüze-rindedüşünmek,bununüzerindetartışmak,bunuyenidenüretmekgerekir.Oaceleüretilmişolanbumetninşiddetlederhalyenilenmesiyenidentanımlanmasıgerekir.BunuyaparkenbelkiburadabirtakımdeğişikliklervedüzeltmeleryaniYüksekÖğretimKurulununhazırla-dığıçerçevemetindedebirtakımdüzeltmelertalepedeceğiz.DönelimTürkçeöğretmemine.BuYüksekÖğretim’inortayakoyduğuçerçevemetninbütünöğretmenyetiştirmealanlarıiçindir.BuTürkçeöğre-timineözelolarakdaraltılmasıgerekiramamutlakaburadagösteri-lenyazılanherbirmaddeherbirperformansgöstergesiburadakar-şılığınınkurulmasıgerekir.Teşekkürediyorum.

– 53 –

Alpaslan Okur

Bizteşekkürediyoruz.GökhanBey’indesunusuvar,ondansonrasorularageçiyoruz.

Gökhan Arı

Sayınbaşkan,değerlikatılımcılar.BenimsunumumdaÖzayhoca-nınsunumugibieleştirelolacak.AmabaşlangıçtakonuşulmadıfazlaTürkçeeğitimindeneleryapıldıveyaöğretmenyeterliklerineleron-larabirbakalım.Biryerdeokumuştum.2004’tebuyeterlikleribelir-lemeyebaşladıklarınıifadeediyorBakanlıkçalışanları.Ancakşu165performansgöstergesinebaktığımızzamandörtyıldadeğilbiraydahazırlanabilirolduğunugörüyoruz.2008’deMillîEğitimBakanlığıye-terliklerikamuoyuilepaylaştı,yayınladıhattaeğitimfakültelerininilgilibirimlerinebölümlerinedekitapçıkolarakbuyeterliklerigön-derdi.SiviltoplumvebundansonraMillîEğitimBakanlığıhiçbirşeyyapmadı.Yaniyediyıloldu.Yediyıldabugüncellenmedi.Buyeter-liklernedir,nasıldeğerlendirilmesigerekir,yaptırımıvarmıdır,öğ-retmenlerebunuyapabiliyormusunuz,165taneperformansıtanım-layıpdeğerlendirebilirmisinizbirkaçöğretmenüzerinde?165başlıkaltındabunukimdeğerlendirebilir?Değerlendirebilecekbirisivarmımesela?Benşahsendeğerlendiremem.Herhaldeburadadaöylebirbabayiğitçıkmaz.165performansgöstergesinibiröğretmenüze-rindedeğerlendirebilmek.DolayısıylaBakanlıkhiçbirşeyyapmamış.

Siviltoplumkuruluşuörgütlerineyapmış?ÖrneğinTEDüzerinedüşeniyapmışmı,TürkEğitimDerneği?2009’dahemen2008’inhe-mensonrasındabiryıl içerisindebirhazırlıkyapıpbunlarınbuye-terliklerinyanlışolduğunu,yanlışyapılandırıldığını,yanlışbelirtildi-ğini,yöntemlerininyanlışolduğunubelirtmiş.Bizpeki2008’denbuyanaTürkçeeğitimiüzerineçalışanlarnasılçalışmalaryapmışakade-mikçalışmalaryapmış?Özayhocamızındediğigibikutsalmetinola-rakkabuletmişizveişteyeterliklerlelisansprogramıdersiçeriklerinibirbirinekarşılaştırmışızvesonuçolarakdaçokyeterlibulmamışız

– 54 –

lisansprogramını.Veözyeterlikalgısıtutumuüzerinebirçokçalışmavar.Benimgördüğüm20kadardahadafazlaolabilir.Dolayısıylaamayeterliklerinnasıltanımlandığı,performansgöstergelerininnasılta-nımlandığıüzerineçokfazlaçalışmayapılmamışveyahutdaeleşti-rilmemiş.Şimdibaktığımızzamandilbecerilerinigeliştirmeyeterlikalanındadilbecerilerinigeliştirmeyeterlikalanınabaktığımızzamandokuzyeterliktenoluşuyor.Benimkonumdakonuşmabecerilerinigeliştirebilmesiyeterliğiüzerine.Amabuyeterliktanımlarınabak-tığımızzamandahepsiileilgiligenelbirdeğerlendirmeyapabiliriz.

Benbuyeterliklerinindahadoğrusuperformansgöstergelerinintanımlanmasındadörttemelproblembuldum.BirinciproblemBakan-lıkA1,A2,A3düzeyişeklindetanımlamalaryapıyorveözelalanye-terlikleridebutanımlamalarauymakzorunda.MeselaA3düzeyindekonuşmayeterliliğiöğrencilerinçeşitlidurumlardakendikonuşmabecerilerinideğerlendirmeyialışkanlıkhâlinegetirmelerinerehber-likeder.BenA3’üşuradanokuduğumzamanacabaA3’ükarşılıyormudiyesizesormakisterim.ÖğretmenlerinA3’üntanımıA2düze-yindegeliştirdiğiuygulamalarını,şimdioperformansgöstergesiA1veA2’devarmı?Yok.A2’ninüzerinekoyuyoruz.Öğretiminfarklıde-ğişkenlerinidegözönündebulunduraraközgünbirşekildeçeşitlen-dirmesiniiçerir.Budüzeydekiperformansgöstergelerinesahipolanöğretmenözgünyorumunadayalıyeniuygulamalarlaalanınakatkısağlayabilir,meslektaşlarıvevelilerle,siviltoplumkuruluşlarıylasü-rekliişbirliğiyapar.Şimdiöğrencilerinçeşitlidurumlardakendiko-nuşmabecerilerinideğerlendirmeyialışkanlıkhâlinegetirmelerinerehberlikeder, işbirliğivarmıburada?Yok.Özgünlükvarmı?Yok.Nasılbirtanımyaptıkbizburada?Bencetamamenyanlışbirtanımyaptık.YaniBakanlığınkendiiçerisindeA1,A2,A3düzeytanımlarınıoturtamamışız.Bubirinciproblem.

İkinciproblemtanımların,Özayhocadabelirtti,tanımlarınbirbi-riyleilişkisiyok.MeselakonuşmadabirbiriileilişkisisadecebirincitabiBakanlıkbunuböyleyapmıyordabenanlaşılabilirhâlegetirmek

– 55 –

içindüzeyleriböyleyaptım.A1düzeyindemeselaanahtarkavramı-mızöğrencilerinkendilerinisözlüolarakifadeetmelerinefırsattanır.BuA1’ingöstergesinebaktığınızzamandanedir,öğretimprogramınıuygulamadır.Böylebirtanım.İkincidüzeydefarklıanlatımbiçimlerikullanarakifadeetmelerineolanaksağlarşeklindetanımıbirüstdü-zeyeoturtabilmiş.Üçüncüdüzeydedefarklıkonuşmaetkinlikleridü-zenleyerekokuliçiveokuldışıfarklıetkinliklerdüzenleyerekdiyereküçüncüsünüdeoturtmuş.Yanişöylebaktığımızzamandüzeydüzeybirgelişimvar.Amabedendili ile ilgiliüçüncüperformansdüzeyiboş.Şunlarzatenhavadakalıyortekbaşlarına.ÇünküA2’nintanımıdaA1’dekiuygulamalarınındevamettirmekA3’üntanımıA2’dekiuy-gulama…Eeebennasılşeyyapacağım?Özayhocadabirazöncesöy-ledibirsürüdeyanlışvar.Meseladiyorkiöğrencileringelişimdü-zeylerineuygunolarakfarklıkonuşmayöntemvetekniklerikullanır.Bizimöğretimprogramımızdaöğrencilerinfarklıyöntemvetekniklekonuşmasıdiyebirkazanımımızvar.Aslındaonamıgöndermeya-pıyor?Yoksaöğretmenmikullanacak?Burasışöyleolmalı“…uygunolarakfarklıyöntemfarklıkonuşmayöntemvetekniklerikullanma-sınısağlar.”olmasılazım.Tanımlarhatalı.Göstergeleregöredüzenlen-memiş.MEB’inkendiiçerisindekigöstergeleregöredüzenlenmemiş.

Birbaşkaproblembirdüzeytanımınınaltyadaüstdüzeytanı-mıylailişkisiyokdenecekkadarazdır.BuA2,A3’egeçişlerdebelirt-tiğimizgibi.Tanımlamaların,başkabirproblem,bazılarıkonuşmabecerisininyaçokgenelbirözelliğiyadaçokspesifikbirözelliğidir.Yaniçokdarkapsamlıbirözelliğidir.Şurayabaktığımızzamanöğren-cilerinkendilerinisözlüolarakifadeetmelerinefırsatverirA1düze-yindeçokgenelbirtanımlama,çokgenelbirperformansgöstergesi.Şurayabaktığımızdaöğrencilerinkonuşmalarında,bubenimekleme-lerimamaburadavaraslında,öğrencilerinkonuşmalarındayabancıdilkökenlisözcüklerinyerineTürkçekarşılığınıkullanmayaözengösterir.Çokspesifik,çoközel,çokdarhemdeaynıdüzeydeaynıta-nımıyapabiliyor.Banagörebunlarınhepsinibirleştirdiğimizzaman

– 56 –

tutarsızçelişkilerledoluyanibelirsiz.Meselaöğrencilerinkendilerinisözlüolarakifadeetmelerinefırsatverir,nasılyapacakbunu?Bunuöğretmennasıluygulayacak?Bunukimdeğerlendirecek?Benbuye-terlikkarşısındaöğretmenebirpuanverebilecekbiryaptırımuygu-layacakmıyım?Öğretmenkendininasılgeliştirecek?Bunlarıncevabıvarmı?Yok.Vebundantam165tanevarTürkçeöğretmenliğiiçin.Bensadecedokuztanesibenimkonumlailgili.Peki,buçarpılarkar-şılığıolmayanperformansgöstergeleritanımlanabilirmi?Tanımlana-bilir.Çokbasityollarlaşuradakırmızışeylerleifadeettiğimizde.Evet.MeselaA3düzeyindeişbirliğianahtarkavramsameslektaşlarıileişbirliğiyapar,deyipgeçergidersiniz.HepsiniA3’ekoyarsınız.Elinizdeneolur?Dokuztaneolanperformansgöstergesidokuztaneolan18’eçıkar.Birşeyeldeedebilirmiyiz?Konuşmaileilgilibukadarçokde-taylıbirperformansgöstergesibekleyebilirmiyizöğretmenlerden?Bekleyemeyizbence.

Banagöreneolmalıdır’danönceşunudaifadeetmekistiyorumçünküodaönemlibirproblem.Konuşmabecerisini temelaldığı-mızdadiğerbecerilerleilişkilendirdiğimizdeÖzayhocamızınsöyle-diğigibimeseladinlemeilekonuşmaarasındabağlantıkurulmamış.Konuşmaileyazmaarasındadabirbağlantıkurulmamış.Dinlemeileokumaarasındadabirbağlantıkurulmamış.Geneperformansgöster-gelerinegöreçokhavadakalantanımlar.Buradakiönemliproblemdebu.Meselaöğrencilerinetkilidinlemeninizlemeninöneminikavra-malarınısağlar,diyebirkazanımımız,tanımımızvar.Pekibununkar-şılığındaneetkilidinlemeizlemeönemliiseetkilidinlemekonuşmaönemlideğilmi?Etkiliyazmaönemlideğilmi?Bunlarıniyeöneminikavramalarınısağlamıyoröğretmen?Birşeybulunamamışburayayazılmış,birşeybulunamamışburayayazılmış.Tamamenbunugös-teriyor.Konuşmadameselaöğrencilerinkonuşmalarındasöyleyişle-rindevurguya,tonlamayadikkatetmelerinisağlarkibuönemlibirözellik.Bununkarşılığınedir?Yazmada,yanibununçokuzatmış-lar,yazımkurallarıvenoktalamaişaretleridirvurgutonlamanın.Ve

– 57 –

dinlemedenedir?Vurgutonlamayagöreanlamaktır.Okumadane-dir?Sesliokumadavurgutonlamayadikkatetnoktalamaişaretle-rinegöre.Builişkilerinhiçbirikurulmamış.14sayfasanırımve165performansgöstergesibanagöreçöpeatılmalı.EğerBakanlıkbuko-nudayeterliliklerdedevametmekistiyorsadabunuyoksayıpsıfır-dandahakabuledilebilir,dahaölçülebilirözelliklervetanımlamalargetirmeliveA3performansdüzeyidiyoryabütünöğretmenlikge-neltanımlarındaişbirliğiyapmakbenceMillîEğitimBakanlığıaka-demisyenlerleişbirliğiyaparakA3performansdüzeyinigöstermeli-dir.Benisabırladinlediğiniziçinteşekkürederim.

Alpaslan Okur

Evet,bizteşekkürediyoruz.BilhassaÖzayBey’indinlemeizlemeyeterlikleriüzerineeleştirelbakışınaveaynışekildeGökhanBey’inkonuşmahususundakieleştirelbakışınasorusuyadakatkısıolanvarsa…Evet,sağdanbaşlayalımsırayla.

Katılımcı

Hocamtekrarhoşgeldiniz.Benşunusormakistiyorum.Başkaka-zanımlardabukadarsıkıntılarsıkıntıvarmı?Derskitaplarındabizneyapalım?Derskitaplarındadahaçoksıkıntılarvar.Hanibambaşkakazanımlarzatenbuşekildeykenbizhocambambaşkakazanımlaraulaşmayaçalışıyoruz.Bunedenlederskitaplarındakidinlememetin-lerininasılbuluyorsunuz?Benbunusormakistiyorum.

Alpaslan Okur

Hocamkısakısaolsun.Soruçokçünküoyüzden.

Özay Karadağ

Evet,şimdi,yaniderskitabıhazırlamaçokzahmetlibirişvein-sanlarınkolaycayükünaltınagirdikleriüstlendikleriamaaslındagerçekteçokağırbirsorumluluk.Öncebunubelirtelim.Benimki-şiselgörüşümprogramlarınbukadardetaylıolmamasıgerektiğini

– 58 –

savunuyorum.Yaniprogramlarınilkelerdüzeyindeolmasıgerektiği.Öğretmelerinprogrambilgisinesahipolabilmeleri.İlkelerdüzeyindekendilerinetanımlananbirprogramdanhareketlegerçeköğrenmeya-şantıları,öğrenmeortamlarıdüzenleyebilmelerigerektiğinisavunu-yorum.Benimkişiselgörüşümbu.Bukadardetaylı,bukadarayrın-tılıprogramverdiğinizzamanbirkereöncelikleöğretmenitembelliğeitiyoruz.Dolayısıylabugünbuprogramauygulamaktaolanöğretmenarkadaşlarımızınbirkısmıhâlâarkasındakiyatanmantığıkabulet-miyorvebuprogramıeleştiriyor.Programıençokeleştirenbenim.Ezgibenimöğrencim.Ençokeleştirdiğimidebilirzaten.Dolayısıylabunubuprogramıeleştiriyoramaeleştirmegerekçesidoğrudeğil.Hanieleştirirkenöğrencininöğrenmelerinearacılıketmektenhoş-lanmıyor.Davranışçıyaklaşımıçokbenimsemişyadaozihnineotur-muş.Dolayısıylaonukutsayarakeleştiriyor.Dolayısıylaböylebirsı-kıntıböylesıkıntılarvar.Dolayısıylakazanımlarlailgilisıkıntılarvar.Benöğretmenlereherzamansöylüyorum.Öğretmenbunudeğerlen-direbilmeli.Gereksizgördüğü,ulaşılmasımümkünolmayan,6.sınıftaulaşılmasımümkünolmayankazanımiçinboşazamankaybetmemesigerekiyor.Öğretmeninamaöğretmendegenellikleşeybaskısıüze-rindekiyönetimselbaskılar,bubakımdantereddütleryaşıyor.Benotereddütlerinöğretmentarafındankırılıpatılmasıkarşısınagelenmuhataplarınabunuizahedebilmesiizahedebilmeözgüveniyeter-liliğininolmasıgerektiğinisavunuyorum.

Alpaslan Okur

Sağolun,teşekkürediyorum.Hemen,sizinvarmısorunuz?(Evet)Buyurun.

Katılımcı

ÖzayhocamveGökhanhocamşeydenbahsettinizya.Akademis-yenler,bakanlıktaakademisyenleringörüşlerini,kanaatlerini,değer-lendirmelerinialmalılar…Pekiakademisyenlerinalanımızla,diğer

– 59 –

alanlarla ilgilibirçalışmasıvarmıBakanlık’asunabileceğiyadaBakanlık’ınakademisyenleringörüşleriniönemsiyormu?Öylebirtavsiyeniteliğindedeolsagörüşlerinikabulediyormu?Benhanibuaradakikoordinasyonumerakediyorum.Çünkügerçektensöyledik-lerinizçokdoğru.Bizsahadayız.Bizimyaşadığımızsorunlardabelli.Amaneleryapılıyor,neleryapılabilir,yapılmakiçinçabasarfediliyormu,çalışmalaryapılıyormu?

Özay Karadağ

Önceşunusöyleyeyimbubirsipariş.Buradabirheyetvar.Buhe-yetesiparişedilmiş.Buheyetdeçokbencekitanıyoruzdayanionudasöyleyeyim.Buheyetitanıyoruz.Oayrıbirmesele.Buheyetbunuçokhızlıbirşekildeüretmekzorundakalmış,önceliklebunubelirte-lim.Yanibumeselagerçekleşmesiüçyıl,beşyıl,ikiyıl,biryılneysealtıaysürecekbirşeymi?Örneğinikihaftadayapılmasınıistenmişizlenimidoğuyor.Önceliklebunusöyleyeyim.Amabenkonuşmamiçindeasıleleştiriyiakademiyeyönelttim.Bizsosyalolanlaçokilgi-lenmiyoruz.Sosyalolanıniçindedeğiliz.Nedemekbu?Bizkendiala-nımızlailişkinolarakyeterinceiçinegirmiyoruzsorunların…Meselanedirbenimhedefkitlem,öğretmenyetiştirdiğimalannedir,ortao-kulöğrencisidir.Dolayısıylaortaokulöğrencisiylebenbirakademis-yenolarakyeterincevakitgeçirmiyorumveonlarınihtiyaçlarınıyete-rincegörmüyorum,gözlemlemiyorum.Dolayısıylaönceliklekendimizebueleştiriyiyapmamızgerekiyor.Dahafazlasahayainmemiz,dahafazlaöğretmenleişbirliğiyapıpişbirliğinedayalıçalışmalaryapma-mızgerekiyor.Bunetolarakbunusöyleyebilirim.

İkincisiyineakademiyeyönelikbireleştiriyapalım.Dedikkibukutsalmetindeğilamaherkesbunusankikutsalmetinmişvedoğruy-muşgibielealıpkullanmışşimdiyekadar.DolayısıylayabunailişkinişteTED’inyaptığıçalışmaveyadaaradaküçükçalışmalarvaramaçoğunluklabunudüşünmekistemiyoruz.Programüzerindeprogra-mın,programailişkinöğretmengörüşüalıyoruzamaöğretmenler

– 60 –

bunuşukadarbirtakımistatistiklerverilerüreterekprogramüze-rinedeğerler…Hayır,öyledeğil.Bubirbutoplumsalgerçek,insanadairbirşey,nasılsonuçveriyoronabakmamızlazım.Benbiliyorumkiöğretmenarkadaşlarınçoğuşuprogramlarıbüyükölçüdeuygula-mıyorsunuz.Birincisınıftabenimbirtaneöğretmenlekonuşuyorum,birincisınıföğretmeni,bunudabitireyim,diyorki,hocamdiyor,ta-mamdiyor,sençokgüzelsöylüyorsunamadiyor,bendiyor,senindi-yor,ennefretedeceğinöğretmenimdiyor.Amadiyor,bubulunduğumildebütünfabrikasahipleri,genelmüdürler,valiçocuğunubanagön-deriyor,diyor.Senindiyor,seninsöylediğinöğretmeneenuzaköğret-menbenim,diyor.Amabütüneniyiailelerinçocuklarıbanagelmekistiyor.Neyapıyorsunhocamsen,diyorum.Benbirincisınıftaçocuğailkokulbirdetestçözmeyiöğretiyorum,diyor.Anlatabiliyormuyum?Yanidolayısıylabuişnesadeceöğretmenlerinsuçuvekabahativesorumluluğunesadeceakademisyenlerinsuçu,kabahati,sorumlu-luğu.Habu işbirliğinedayalıçalışmalarınartmasıgerekiyor.Dahafazlabizimobilimselnesnemizedahayakınolmamızgerekiyoraka-demisyenlerolarak.Öğretmenlerindeyeniliklereaçıkolmasıgereki-yor.Enönemlişeyo.Yaniöğretmenarkadaşlarınhanimeselaoyakla-şımlarbirazfelsefebirazmantıkbirazepistemolojibilmesigerekiyor,okumasıgerekiyor,kendinigeliştirmesigerekiyor.Şuörneklebitire-yim.YeniKültürdiyebirdergivar.Koleksiyonunuyapıyoruzarka-daşlardabiliyor.Topluyoruzhanioeskidergileri.İşte1940yılındaSivas’ınŞarkışlailçesininbilmemneköyündekiöğretmenaboneol-muşodergiyiokuyor.İptidaidiyebirdergivar1936yılındabilmemAnadolu’nunyurdunenücraköşesindeöğretmenodergiyiokuyor.Vebunlarçokciddideyayınlaryapmışlar.Yanisöylediğimisimleribi-razböyleşeyleuğraşanarkadaşlarbileceklereğitimtarihiyleuğra-şanarkadaşlarbilecekler.Yanidemekistediğimdahaözenli,dahaçokçalışmamızgerekiyor.Herikitarafındabundakabahatiolduğunuyadasorumluolduğunaenazındankabahatdemeyelimsorumluoldu-ğunusöylememizgerekiyor.

– 61 –

Gökhan Arı

Evet,öncelikleteşekkürederimherikinizede.Yeterliklerleilgiliözensizliğeyadaperformansgöstergeleriningözlemlenemezolmadurumunayadaölçülemezolmadurumunakatılıyorum.Amabiröl-çüdeanlıyorumdaçünkübunlarıyayınladıktansonrakullanmışlarmı,kullandıkmı,niyeyapıldı,hanisadeceyapılmışolmakiçinyapıl-dığındandolayıdahanibununfarkedilmemesidoğal.Yanişimdibizbilmiyorumamabenimbilgimdeolmuyorolabilir,herhangibireği-timfakültesindemezunettiğimizöğrencilerinbuyeterliklerisağla-yıpsağlamadığınadönükperformansgöstergelerinigözlemlemekgibibirçabamızvarmı?Yadaböylebirşeyisteniyormubizden?Böylebirşeyyok.Atanırken,pardonhocamatanırkenböylebirşeyvarmı?(Yok)2013yanılmıyorsambiralansınavıgeldi.Birdebunusoruola-rakyönelteceğimsize.Alansınavınabiryeterliksınavıdiyebilirmi-yiz?Dahaöncevarolanyeterliksınavıadlandırmasınahatırlarsanızyeterliksınavıdenilebilirmi?Bualansınavıiçeriğiylegöstergeleryadanasılsöyleyebilirim,özelalanyeterlilikleribuanlamdaörtüşmelimi?Evetse(Ölçülebilirmi?)niye2008’denbuyanabirgüncellemeyok?Bunlararasındabağlantıkuruluyormu?Böylebirhazırlıkvarmıyokmu,bilginizvarmı?Bunudamerakediyorum.

Benkısmencevaplayayımhocam.Bunlardan160sizdebelirtti-niz165performansgöstergesi.Bendesordumkimsedebenölçe-bilirimdemedi.BuölçülemediğiiçinBakanlıkölçmekistesebileişiniçindençıkılamayacakbirdurumolduğunuanlayıpyaniyediyıldır(Saadethoca:Ölçmekistediğiiçindeğilsadece)yada(basılsındiyeyapıldı)basılsındiyeyanibunun(Özayhoca:uyumyasasıçerçeve-sinde)üzerindeuygulamayapılacakolsayapar,yapmasıgerektiğinidüşüncedededeğiştirirdibunuzaten.Değiştirmedide,öylekaldı.Sizindediğinizesasyaniöylesineyapmışolmakiçin.Sorularabaktı-ğımızzaman2013’tenbuyanakısmenbunlarlabağlantıkurulabilir.

– 62 –

Yaniherşeyiylebağlantıkurabilirsiniz.Kısmenbununladakurabi-lirsiniz.İstersenizkurabilirsiniz.Yanizorlarsanızkurabilirsinizamaesasalınmadığıbelli.

Alpaslan Okur

Buyurun.

Katılımcı

Benönceliklehoşgeldinizdiyorum.Ağzınızasağlık.Düşüncele-rinizekatılıyorum.Dokuzseneliköğretmenimben.Öncelikleşunusöyleyeceğim.Öğretmenhepyenilikçiolacak,yeniliklereaçıkolacakdiyoruzamaMEBbunuyapmıyor.Mesela4+4+4sistemigeldi.Dilegetirilirken1-5,6-8dedi.Aslındaartık1-4,5-8.(programyok).Ar-tıkayrıldık.Onlarilkokulbizortaokuluz.Ortadailköğretimfalankal-madı.AmahâlâbizİlköğretimKurumlarıYönetmeliğinetabiyiz.Derskitaplarınabakıyoruz.Senelerdenberiaynıderskitaplarıönümüzesürülüyor.Artıkbensıkıldım.Gerçektenaynımetinleriokuyupaynışeyleriyapmaktansıkıldım.Artıkkendimbaşkametinlerbulupgeti-riyorumöğrencilere.İşteperformansgöstergelerinebakıyorum,öğ-rencininkendinifarklıortamlardaifadeedebileceğini,ifadeetmesinisağlar,diyor.MüfettişHanımgeliyorsınıfa.İştebeşincisınıföğrenci-sinesoruyor,bennasılbirisiyim,dışardannasılbirisiolarakgörünü-yorum.Öğrencikendiniifadeediyor,kötübirisiolarakgörünüyorsu-nuz,diyor.Beşincisınıföğrencisibiraçıklamasınıdinle.Vayefendim,sennasılböylebirşeysöylersin,öğrenciyebağırıyor,öğretmeneba-ğırıyor,dahakendisiniifadeetmeyiöğretememişsin,bananasılböylebirşeysöyler.Yabirdinlebeşincisınıföğrencisi.Belkiyanlışifadeetti.Belkifarklıbirşeysöyleyecektiokelimeçıktıağzından.Yanihiçbirşekildehanimüfettişlerdeyenilenmiyor,derskitaplarıdayenilenmi-yor,müfredatdayenilenmiyor.Yaniöğretmenkendiniyeniliyor, ta-mam,yeniliyoramaherşeyyenilenmeyinceöğretmeninyenilemesiyeterlikalmıyor.Programdeğişti4+4+4oldu,bundankimseninbelki

– 63 –

dedoğrudüzgünhaberiyok.Sizdeartık1-5dediniz(Hayır1-5de-miyorum,öylezaten)Öylebakyenilenmiyor.(1-5geçerli,sistem4+4ama1-5yıldanberigeçerli,programyürürlükte.)Yenilenmedi.(Sis-temde1-5programıgeçerlihâlâ)Öyle.Hersene.. (Şuradabulunanprogramlargeçerli.)Hersenebizdenderskitaplarını,birsaniyesonbirşey,derskitaplarınıiştebeşincisınıftaaltıncısınıfınmüfredatınıdeğerlendirmemizisteniyor.Yapmışolmakiçinsırfbununiçindeğer-lendiriyorumamahiçbirşekildebizimgörüşlerimizebakıpdahiçbirşekildebirşeyyapılmıyor.BuyüzdenhanibenbirazdasizlereumutbağlıyorumbukonudaİsmailHocabirşeysöyledi,Hocam.

A.Okur:Sonsorumuzudaalalımondansonra.

Hocambunusöylememlazım.İsmailHocabirşeysöyledi.DedikibunubizAllahrızasıiçin,gerçeklikiçinyaniöğretmenliğebakışı-mızıdeğiştirmemizlazım.Öğretmenliğebirtoplumsalrolü,birsem-bolikşiddetinaracıhâlinegetirmememizlazım.Bizbununiçinyapı-yoruz,bumesleğiniçinyapıyoruz?Oradayenibirroltanımlamamızgerekiyor.Diğerkalıplaşmışyerleşikrollerdenhareketedersekobirsembolikşiddetaracıhâlinegeliyor.Bunuözelliklekullanıyorum.Yaniotanımladığımızorolbizimaslındaöğrencilerehaksızlıketmemizesebepoluyor,etmemizeyolaçıyor,sebepoluyordemeyeyim,yolaçı-yor.Dolayısıylabirazdahaöğretmenrolünübelkiyenidenkendizih-nimizdebireyselolaraktanımlamak, işimizisevmeyeçalışmak, iştemotivasyonumuzuböylearttırmakgerekiyor.

A.Okur:Sonsöz.

Birşeyekleyeyimben.BenmeselaAmerika’dabazıyaklaşımlarvar.Mesela,birşeyvarwritingprogramdiye.Yanişeyekarşıt.Devle-tinprogramınakarşıtgörüşlergeliştiripbunlarınuygulanmasınıis-tiyorlar.Hanibuisyannoktasındafalandeğil.Bilimselmantıklışey-lerüzerinde.Yaniöğretmenlerdeböyleplatformlaroluşturarakiştesizdiyorsunuzyabenbaşlametinlerokutuyorum.(Nekadargü-zel.)Zatensosyalmedyadapaylaşımlardayapıyoröğretmenler.Ders

– 64 –

kitaplarındansıkılındıysaöğretmendeMillîEğitimBakanlığıdayenibirşeyyapmıyorsakendiişinikendinhallet,…(Bakanlıkengellemiyormuhocam?)Engel..(FarklımetinkullanmasınıengellemiyorBakan-lık.)Engellemiyorzaten.(Başkabirmetinkullanmayıengellemiyor.Amahanikendikitabınıkendinoluşturmanıengelliyor.Arayatabikifarklımetinlerserpiştiriyorsunuz.Amaoradandayineişliyorsunuz.İşlemekzorundasın.)

Alpaslan Okur

Evet,sonsorumuzualıyoruz.Teşekkürediyoruz.

Katılımcı

Ricaederim.Naçizanesorudanziyadebirkaçşeyeklemek, tamtersibukonudadertyanmakistiyorum.Öncelikleöğretimprogramın-danbahsedecekolursakaslındaeleştirmemgerekenpekçokşeyvaramaprogramdaamaöncelikleöğretimprogramındanbaşlayayım.Din-lemebecerilerindemeseladinlemeCD’lerindesözkonusudinlemearaçlarıbirkısmıyetersiz.Yanioradakikonuşmacınındinlemeyeça-lıştığınızkişininvurgusutonlamasıkesinlikleçoksığ.Sorunlardanbirtanesi.Yazmabecerisineyönelikdoktoradanderslerdebirtakımşey-leritespitetmiştimamaşuandahepsinihatırlamıyorum.Yalnızşunusöylemeklazım.Programımızişlevseldeğil.YanibizimaslındagenelolarakTürkinsanındagenelbirsorunuşekilcibirtoplumuz,prog-ramımızdadahocalarımızda ifadeettiler,şekilolarak ibarelervaramabunlardagöreceliliksözkonusu.Meselayaniokazanımlarpekçoköğretmençıkartabilir.Bunabirörnekvermekistiyorum.İştete-zimibendeğerlereğitimiüzerineyaptım,millî,manevi,ahlakideğer-leriöğrenir,benzeribiribarevar.Amaburadahangisimillî,hangisimanevi,hangisiahlaki?BupekçokTürkçeöğretmeninegöredeği-şir.Oysakiöğretimprogramıdediğimizşeybizerehberliketmesige-rekir.Yanisöylediklerişeyler…(Anakılavuzvarzatenhocamadında,kılavuzvarzatenadında,kılavuzdiyorya,kılavuzyani.)

– 65 –

Kılavuzamayanigöreceliifadelersözkonusu.Şunudaekolaraksöylemekistiyorum.Türkçekitaplarıdagerçektençokyetersiz.Özel-liklebusenebenaltıncısınıflaragirdim.Yayıneviismivermekistemi-yorumama.Gerçektenpekçoktespityaptım.Bunlarlailgilipekçokşeyyazmayıdüşünüyorum.Ensonaklımdakalanısizinlepaylaşmakistiyorum.Yazmabecerisineyönelik.Noktalamaişaretleriyleilgiliet-kinlikvar,oradanoktalamaişaretlerigetireceğiz.Yaklaşıkbir30-35tanenoktalamaişaretigelmesigerekiyoramabununilk15-20tane-sindehepnoktageliyor.Veaçıklamasıdabu:Bitencümleninsonunanoktakonur.Yanibunuzatenbirkerevermişsin.Dahasonravedahasonra15-20defaniyeveriyorsun?Sonolarakdaöğretmenlerebirazeleştirigetirmekistiyorum.

A.Okur:Çokkısaolsunhocam.

Öğretmenler, tamam,sisteminyönlendirmesiyleaslındabuşe-kilde,buhâlegeliyorlar.Hiçkimsekendinigeliştirmeyeçalışmıyor.Öğretimprogramındanbahsediyoruzamabencepekçoköğretme-nimizindeöğretimprogramınabaktığınıdüşünmüyorum.Şuankisistemüzerindesadeceöğretmenetkinliköğretmeni.Etkinliklerfay-dalı,evet, tamam.Bunlarınkazanımlarla ilişkilendirilmesi,derski-taplarıdaçokyetersiz.Sadecesembolikolarakifadeedilmiş.Buet-kinlikşukazanımlailişkilidir,şeklinde.Bunuöğretmenlerdedikkatetmiyor.Kitaplardadadikkatedilmiyor.Vesadecegiriyoruzbirincietkinlikşu,hemenyapalım,ikincietkinlikhemenyapalım.(arkaar-kaya)Sistem.Evetkesinlikle.Yaniöğretmenburadakendiniişlevselhâlegetirmeliamabenaçıkçasıoçabayıöğretmenlerdegörmüyo-rumkendilerinigeliştirmeyle ilgiliolarak.Çünkügeliştirsebilesis-temonuödüllendirmiyor.

Alpaslan Okur

Hocamteşekkürediyoruz.Hocamçokkısaolsunçünkübirsaati-mizkaldı.Üçhocamızvardahadinlemekistediğimiz.AliFuathocam

– 66 –

Ali Fuat Arıcı

Sadeceeleştiriüzerindendevamedincebenbirazsahipçıkmaan-lamındadeğilamagerçeğedikkatetmek,dikkatiniziçekmekisterim.MeseladiyoruzkioeksikbueksikamaTürkiye’demeseladinlemekonusundakaçtanekitapvar?Yanidinlemeeğitimindekullanabile-ceğimizsaysanızbeşigeçmiyor.Öbürtaraftanmakalesaysanızonla-rındayeterlisayıdamakaleyesahibiz.DolayısıylaTürkiye’ninma-alesefhâliortada.Dolayısıylaomanadadeğildebütünüyleeleştiriüzerinegötürmemizdoğruolmayabilir.

Alpaslan Okur

Hocamteşekkürediyoruz.(Birkelimedebensöyleyebilirmiyim?)Hocamüçhocamızvar.Birsaatsüremizkaldı.Yanidiğerhocalarımızahaksızlıketmeyelim.Hocambirikicümleyleozaman…

Adnan Karadüz

FakültelerdekiöğrenmeortamlarıbuyaniTürkçeöğretmenliğibölümündekiöğrenmeortamlarınıdabunaekleyebiliriz.(Evet.)Kül-türünekadarkendikurumlarımızdaoluşturabiliyoruz?(Evet)(AmaeleştirihemMillîEğitimtarafındanhemkenditarafımızayaptık.)

Alpaslan Okur

Evethocam.Sağolun.(Budayapıcıeleştiri.)

BuoturumunsonetabındaEmineKolaçhocamız,AhmetEyüpSal-labaşhocamızveSedatBalyemezhocamızıdinleyeceğiz.Okumaeği-timi,yazmaeğitimivedilbilgisiöğretimi.Hocamyerimisizevereyim.

Emine Kolaç

Önceliklehoşgeldiniz.AnadoluÜniversitesindenDoçentDoktorEmineKolaç.Eleştirilerçokyoğundu.Bendenöncekikonuşmacıar-kadaşlarımızıneleştirileriyoğundu.Programüzerineeleştirilerinizvardı.Yeterliliklerüzerineeleştirilerimizvardı.Bendeeleştirikavramı

– 67 –

üzerinebirsunuyapmakistiyorum.Eleştirikavramı,eleştirelokuma,programlarımızdaeleştireldüşünceninneorandayeraldığı,eleştirelokumakavramınayönelikhangivurgulardabulunulduğuüzerindeduracağım.VeTürkçeeğitimibölümlerindeEleştirelOkumadersininyerineilişkinvurgularyaparaksunumumubitireceğim.

Evetözelliklebilgiçağınınkavranması,bilgininetkilivehızlıbirşekildeiletişimaraçlarıyladahakolayeldeedilebilirolması,eldeedi-lebilirolmasıbaşlabir ifadeylehızlıbilgiakışıokunanlarınherza-mankindendahaçokzihinsüzgecindengeçirilmesigibibir ihtiyacıberaberindegetirmiş.Bunedenleeleştirelokumaeğitim-öğretimi-mizdeyakınzamanlardaüzerindesıkçadurulanbirkavramolarakkarşımızaçıkıyor.Eleştirelokumakavramınaprogrambazındabak-makgerekirse1981programındaeleştirelokumakavramınınyeral-madığınıgörüyoruz.Ancakprogramlardasadece2005programındaeleştirelokuma,eleştireldüşüncekavramınınyeralmayabaşladığınıgörüyoruz.Eleştireldüşüncevardıamaeleştirelokumadüşüncesininbizimiçinnekadaryeniolduğunungösteriyor.

Eleştireldüşüncesininkelimeanlamınabaktığımızda,çokhızlıbunugeçeceğim,değerlendirme,yargılama,ayırtetmeanlamlarınagelenYunancakritikosterimindentüretildiğinibiliyoruz.Latinceyedekritikosolarakgeçmiş,buyolladiğerdillereyayılmış.Bireyinhızla,bilgininhızlayayılarakilerlediği,zamanlayarıştığı21.yy.günümüzyüzyılıbilgiediniminiözeldebireylergeneldetoplumlariçinönemlibirkazanımhâlinegetirmiş.Kaldıkiartıkamaçsadecebilgininka-zanımıdeğilbilginindekullanımıolmuştur.Bilgininkullanılabilmesiiçinonundoğruanlaşılması,doğruyorumlanması,doğrubirşekilde,doğruluğunun,yararlılığın,gerekliliğindesorgulanmasıgerekiyor.Yenifikirlerin,bilgilerinortayaçıkmasıvegelişmesivarolan,öğre-nilenbilgilerinsorgulanmasına,eleştirilmesinevereddedilenbilgile-rinyerineyenileriningetirilmesinebağlı.Tümbubecerilerinkazan-dırılmasındaokumaetkinliğininişleviveniteliğideoldukçaönemli.Eleştirelokumakavramınabaktığımızdakişininokuduğumateryal

– 68 –

üzerindedüşünmesi,okuduklarınıdeğerlendirmesiveokudukla-rınailişkinkendiyargılarınıkullanabilmeyialışkanlıkdurumunage-tirmesi,okunanmetinüzerindeyorumyapabilmesi,çıkarsamalardabulunabilmesi,olaylarvefikirlerarasındaayırtedebilmebecerisinikazanması,yazarınniyetivebakışaçısınıanlamayeteneğiolarakta-nımlanabilmekte.

Eleştirelokumaberaberindeeleştireldüşünmeyidetabikigeti-riyor.Eleştirelokumayıbilenbireyleraynızamandaokuduklarıma-teryali,Türkçeeğitimibölümlerindeözelliklebuçokönemli,sorgu-layıpdeğerlendirenaynızamandaeleştireldüşünebilenbireylerdir.Azönceprogramailişkinvurgulardabulunuldu,sıkıntılardilegeti-rildi,derskitabınailişkinsıkıntılardadilegetirildi.İşteburadaeleş-tirikavramıbirazdahayoğunbirşekildekarşımızaçıkıyor.Eleştireldüşünmebirsüreciifadeediyor.Busüreçbireylerinkendidüşünce-lerinedeğervermeyi,kendidüşünceleriniyorumlamayı,başkaları-nınkiylekarşılaştırmayıvegereklizamanlardabusürecigeçirmeyivekabuletmemeyiöğrenmeleri içingerekli.Önkoşulbecerilervareleştirelokumaiçin.Metniniçerdiğisözcüklerinanlamınıbilme,birsözcüğünbirdençokanlamıvarsametindekianlamınıkestirme,söz-cüklerinasılanlamlarıilemecazianlamlarınıayırtedebilme,metninbütünlüğüiçindeanafikriayırması,anafikringelişimiveyandüşün-celerlezenginleştirilmesinikavrama,metnikendi ifadesiylebireyinanlatması.Yinebölümlerarasındailişkilerkurabilme,yazarınama-cını,hedefkitlesinianlama,metninözündebelirtilmemiş,atlanma-mış,çelişilen,çelişkiolannoktalarıyakalama.Yineyazarıngörüle-rinidoğrudanyazarıngörülerinikabuletmedeğilyazarıngörülerinikendigözlemleriylegeçirdiğiyaşantılarlavedahaöncedenokuduğukaynaklarıngörüleriylekarşılaştırarakyorumlamasıgerekiyor.Vear-kadaşlarının,hemenbuörneğivermekistiyorum,1998yılındayap-tıklarıbirdeneyselçalışmadaeleştireldüşünmeveeleştirelokumayailişkinciddibirsonucuvar,ulaştıklarısonuçvar.Eleştirelokumaeği-timibunuhepimizzatenbiliyoruzartık.Böylebirsonucuhepimiz

– 69 –

gözlüyoruz.Eleştirelokumaeğitimialanöğrencilerinsorularaver-dikleriyanıtlarınbukonudaeğitimalmayanöğrencilerinyanıtların-dançokdahafazlaçıkarsamayayönelikolduğu,kelimesikelimesineaynıolmadanveezberdenuzakolduğunugözlemlemişWolfvear-kadaşları.Bizhepimizzatengünümüzdedebunugözlüyoruz.Evettemelsorularageçtiğimizde;yazarneyeinanmamı,hangikonulardadüşüncesinipaylaşmamıistiyor,okumadanöncehangikonukonuylailgiliinançlarımneler,düşüncelerimneler,şimdikidüşüncelerimne-ler,buparçanınbeniözellikleiknaettiğihususnedir,çelişkilerimbukonudahangiçelişkileresahibim,hangikonulardabuparça ilgimiçekti,buparçayıokumadanöncekihâlimegöreşuandakidurumdanelerkazandım?Evetkuramsa…mademzamanımızazkuramsalbö-lümlerdenziyade,evet.

Eleştirelokumapekibizenekazandırıyor?Eleştirelokumaçeşitlibilgi,propagandavereklametkinliklerininolumsuzveyıkıcıetkile-rinikibuyıkıcıetkilereçokaçığız,çokyoğunolarakbuyıkıcıetki-leriyaşıyoruz,korur. İyivedoğruyuyanlıvekötüdenayıranvatan-daşlarolmayolundailerlemelerinisağlar.Körükörünebağlanmamızaaynızamandabirengeldir.Birbarajdıraslındaeleştirelokumadersi,eleştirelokumabecerisi.Eleştirelokumanıngünümüzkoşullarıiçindegerekliliğineveöneminebakıldığındaokuma,okuduğunuanlama,okumaalışkanlığıkazanmakonusundahâlâsorunyaşayanbirülkedeyaşıyoruzkibusorununsadecebizimülkeyehasolmadığıpekçokül-kededebusorununenüstdüzeydeyaşandığınıbiliyoruz.Araştırmasonuçlarınınhepsindedebusonuçlarkarşımızaçıkıyor.Öğretmen-lerebukonudaönemligörevlerdüşüyorancaköğretmenlerbubilgibirikimialarakyetişiyorlarmı?Önceprogrambazındabakalım.Öğ-retmenleröğrencilereiyibirmodelolmalıdır,diyoruz.Ancakiyibirmodelolurkentamdonanıkbirhâldeöğrencininkarşısındaolmalarıgerekiyor.Tamdonanıkhâldebizöğretmenadaylarımızıyetiştirebi-liyormuyuz,öğrencininkarşısınadonanıköğretmenlergönderebi-liyormuyuz?Onusorgulamamızgerekiyorgerekprogrambazında

– 70 –

gerekseTürkçeeğitimibölümlerindeyeralanderslerbazında.Onuönceliklesorgulamakgerekiyor.

Öğretmeninamacıöğrencilereöğrenme,hatırlama,sıralama,sı-nıflama,birleştirme,yorumlama,sonuçları tahminetme,araştırmayapma,işteöğrenilenbilgileriyenidurumlarauyarlama,karşılaştırma,varsayımlaroluşturma,varsayımlarıirdelemevebunabenzerbakışaçılarınasahipbireyleryetiştirmekdurumunda.Okullardaderslerdeyapılanokumaetkinliklerinebaktığımızdadurumunhiçdebizeya-bancıolmadığınıgörüyoruz.Dahaçokbilgilendirmek,bilgiyedayalı,bilgiaktarmayadayalıbirokumanıngerçekleştirildiğinigörüyoruz.Kimizamanezberletmekamacıylagerçekleştirilenbirokumaylakarşıkarşıyakalıyoruz.Öğrencilerinokuduklarınıanlama,irdeleme,sorgu-lama,değerlendirmeaşamalarınaönemverilmediğinihattaazönceverilenörnekteöğrencininkendiniifadesinebiletahammüledilme-diğinigörmekteyiz.Bunlardaçokacıgerçeklerolarakkarşımızaçıkı-yor.Öğrencinineleştirelokumayapabilmesiiçinsözcükdağarcığıdaçokönemli.Sözcükdağarcığıeleştirelokumabecerisinikazanmadaaynızamandabirönkoşulolarakkarşımızaçıkıyor.Eleştirelokumabecerisinesahipolmakileokumabecerisiarasındazatençokyakınilişkilerinolduğunubiliyoruz.Peki,eleştirelokumaeğitimibukadarönemliykeneleştireldüşüncebecerisinikazandırmakbizimiçinçokçokönemliykenbueğitiminverilmeyebaşlanmasıveuygulanmayabaşlanması,kazandırılmasıgerekenilkveortaokulTürkçedersle-rindekiuygulamalarınnasılolduğunabakmakgerekiyor.Programı-mızdaçokyoğuneleştirilerinaldığıprogramımızabaktığımızdage-rek1-5gerekse6-8programınabaktığımızdaeleştireldüşünceveeleştirelokumayayönelikvurgularınçokyüzeyselolduğu,sınırlışe-kildevurgularınyeraldığınıgörüyoruz.Çokönemlibecerilerolduğuhâlde.Bakalım,programdanasılvurgularyeralıyor?Hemenhızlıca.

Evet,birincibeşincisınıföğretimprogramınabaktığımızdaTürk-çeyidoğru,güzel,etkilikullanan,eleştirelveyaratıcıdüşünebilen,zatenilkcümledebunugörüyoruz,eleştirelveyaratıcıdüşünebilen

– 71 –

buradavurgudayeralıyoramauygulamadayeraldığınısöyleyemi-yoruz.Yaratıcıdüşünebilen,bilgiyikullanabilen,üretebilen,girişimci,kişiselvesosyaldeğerlereönemverenbireyleriyetiştirmeyiamaçla-maktadır,şeklindebiramaçcümlemizyeralıyor.Yinebenzerşekildeeleştireldüşünmebecerisiöğretimprogramınıngenelamaçlarvete-melbecerilerbölümündedekısmenvurgularlageçiştirilmiş.Genelamaçlarbölümünebaktığımızdabilimsel,yapıcıeleştiri…eleştirelveyaratıcıdüşünme,kendiniifadeetme,iletişimkurma,işbirliğiyapmaproblemçözmevegirişimcilikgibitemelbecerilerigeliştirmeninte-melamaçolduğugenelamaçlardanbiriolduğuifadeedilmiş.Temelbecerilerebaktığımızda1-5programındatemelbecerilerdedeyinekarşıdagördüğünüzgibieleştireldüşünme,yaratıcıdüşünmevurgu-larınınçoksilikdeolsayeraldığınıgörüyoruz.Yineöğretimprogra-mındabirbaşkavurgueleştirelbakışaçısınayönelikyapılmış.Odaşuşekildeyapılmış.Metinleröğrencilerinhayaldünyalarını,yaratı-cılıklarınızenginleştirecekveöğrencilereeleştirelbakışaçısıkazan-dıracaknitelikteolmalıdır.Vurguçokgüzelancakmetinlergerçek-tenbuişleviyerinegetirecekniteliktemi?Onudasorguluyoruztabiki.1-5programında,yinedevamettiğimizde,okumanıntanımıya-pılmış.Okumanıntanımıyapılırkendeyineeleştirikavramına,eleş-tireldüşünmekavramınayerverildiğinigörüyoruzkısmendeolsa.Yine1-5programındatamolarakeleştireldüşünce,eleştirelokumakavramınaisimolarakyerverilmemişolsabileonuçağrıştıracakifa-delerinyeraldığınıgörüyoruz.1-5programındavarolanbudurumpeki6-8programındanasıl?Onubirsorgulayalım.Programdakitemelyaklaşımabaktığımızdaaltı…sekizincisınıflardaöğretimprogramıyladinlediklerini,izlediklerini,okuduklarınıanlayanduygu,düşünce,ha-yallerinianlatan,eleştirelveyaratıcıdüşünen…1-5programındaol-duğugibieleştirelveyaratıcıdüşünmevurgusuburadadavar.Sadecevurguolarakkalıyor.Uygulamalarıbecerivekazanımkapsamındabi-razsonragöreceğiz.Kazanımlarkapsamındabudahadasilikleşiyor.Genelamaçlardayine7.amacabaktığımızdayapıcı,yaratıcı,akılcı,

– 72 –

eleştirelvedoğrudüşünmeyollarınıöğrenmeleri,bunlarıbiralışkan-lıkhâlinegetirmeleriamaçlanmakta,diyebirifadeifadeyerastlıyoruz.

Temelbecerilerdedeyineeleştireldüşünmevurgusununyeraldı-ğınıgörüyoruz.Gördüğünüzgibieleştireldüşünme,yaratıcıdüşünmebiraradakullanılmış.Yineokumanıntanımıyapılırken1-5progra-mındaolduğugibi6-8programındadaokumanıntanımıyapılırkeneleştirelokuma,eleştireldüşünme,eleştirelbakışaaçısıvurguları-nınolduğunugörüyoruz.Kezabuvurgularçoksilikdeolsaamaçveuygulamabölümlerindedeyapılmışgördüğünüzgibi.Zamandanka-zanmakadına…Kazanımlarageçmekistiyorum.

Kazanımlarlailgilivurgularıpaylaşmakistiyorum.Yine1-5öğre-timprogramınabaktığımızdailkokul5.sınıfayönelik15kazanımınyeraldığınıgörüyoruz.Bukaza…6.-8.sınıfdüzeylerindeisehersınıfseviyesindeeleştirelokumayayönelikaltışaradetkazanımınyeral-dığınıgörüyoruz.Verilenörneklerinkonuyauygunolupolmadıklarınısorgularşeklinde,kazanımlarhem1-5seviyesindehemde6-8sevi-yesindeyeralmış.Peki,sonuçolarakbizimprogramımızdaeleştirelokumayayönelikistediğimizölçüdeolmasadahigerekgenelamaç-larkapsamındagereközelamaçlarkapsamındagerekkazanımlardaeleştirelokuma,eleştireldüşünceyeyönelikvurgularınolduğunugö-rüyoruz.Hiçyokdeğil.Tabikivaramaistenilenölçüdedeğil.Silikşe-kildevurgularyeralıyor.Ancakbizbuprogramınistediğiöğrenmebecerileriyadakazanımlarıgerçekleştirebilmemiz içinTürkçeeği-timibölümlerindeyetiştirilenöğretmenleregözatmamızgerekiyor.Öğretmenlerbuşekildedonanımlıhâldeyetişebiliyormu,yetişebili-yorlarmı?Bizonlaraeleştireldüşünceodaklı,eleştireldüşünebilen,eleştirelokumabecerilerinesahipöğretmenlerolarakyetiştirebiliyormuyuz?Çünküöğretmeninsahipolmadığıbeceriyiöğrencisineka-zandırmasımümkündeğil.BizprogramlarıbuşekildeTürkçeeğitimibölümündeyeralanderslerideğerlendirdiğimizdebubakışaçısıyladeğerlendirdiğimizdeeleştirelokumadersinsadecevesadecebazıüniversitelerdebazıbölümlerdeseçmeliderskapsamındaolduğunu

– 73 –

görüyoruz.Oysakidediki,bilgiçağındayız.Bilgiçağındaçokhızlıbirşekildebilgiakışıgerçekleşiyor.Adetabirbilgiçöplüğünesahibiz.Bubilgiçöplüğündedoğruyuseçebilecek,yorumlayabilecek,sorgulaya-bileceköğrencileriyetiştirmekartıkolmazsaolmazlarımız içinde.Bizbuöğrencileriyetiştirmeyihedefalmışkenbunugerçekleştire-ceköğretmenadaylarınıyetiştirebiliyormuyuz?Hayır,yetiştiremi-yoruz.Çünküonlarasunduğumuzderslerkapsamındazorunluderskapsamındaeleştirelokumadersiyok.Sadeceseçmeliderslerkapsa-mındabirkaçüniversitedevar.Bunlardayeterlimi?Tabikiyetersiz.Benimönerimkipekçokarkadaşımızaynışekildehemenherarka-daşımızaynışekildedüşünüyoreminim,seçmeliderskapsamındandaartıkçıkarmakgerekiyor.Bilgiçağındamademyaşıyoruz.Seçmeliderskapsamındançıkarmakzorunluderskapsamınaenkısazamandageçmekgerekiyor.Eleştirelokumadersini,eleştireldüşünmedersiniprogramlardayeralmasıartıkolmazsaolmazlarımızarasındayeralı-yor.Teşekkürederim.

Alpaslan Okur

HemenarkasındanMuhammetEyüpSallabaşhocamızyazmaeği-timiileilgilisunumu

Muhammet Eyüp Sallabaş

Sayınbaşkan,değerlikonuklarımız.Hepinizisaygıylaselamlıyo-rum.Tabiburadaöğretmenyeterliklerinikonuşuyoruz.Bizdenev-velkihocalarımızepeycebirşeysöylediler.Sizdebelkiartıksabırla-rınızınsonunageldinizdinlemeaçısından.Kısacayazmameselesiyleilgiligörüşlerimi ifadeedecekolursam.Buyeterlilikçerçeveprog-ramlarınıbenbendenevvelkihocalarımgibielbetteeleştiriyorumpekçokbölümünü.Fakatokadaracımasızdeğilim.Neticedebunlarbirçerçeveprogramıyanigenelbeklediğinitelikleriöğretmenlerdensöylüyorlar.Budaölçülebilirmi?Mutlakaölçülebilir.Niçinölçülme-sin?Çünküburadakiifadelerölçülmezifadelerdedeğildiğertaraftan.

– 74 –

Buradaeksiklerielbetteçokfazla.Çünküzamanınruhudiyebirşeyvar.Teknolojihergeçengünilerlerken,dünyailerlerkenprogramınsabitkalmasıbeklenemez.Çerçeveprogramındasabitkalmasıbek-lenemezsadeceöğretimprogramınındeğil.Buradailkmaddeyioku-makistiyorumizninizolursa:

Öğrencilerinkendileriniyazılıolarakifadeetmelerineimkânsağlar.

Öğretmenleröğrencilerinkendileriniyazılıolarakifadeetmele-rineimkânsağlar.Buradatemelmesele,azevvelhocamdasöyledibendeaynıendişeyitekraretmişolacağım,öğretmenlerimizkendi-leriniyazılıolarakifadeedebiliyorlarmı?Yaniöğrencilerkendileriniyazılıolarak ifadeedecekler.Öğretmenbundanmesul. İfadeettire-cekfakatkendileriyazamıyorlarmaalesef.Çünküyapılanaraştırma-lardagüniçerisindekidilbecerilerinikullanmayüzdelerinebaksakenküçükkısmıyazmaalıyorzaten,değilmi?Okumayanbirtoplumolarakkendimizideğerlendiriyoruz.Herprogramdaöğretimprogra-mındameselaşiirdefteritutar,kazanımıvar.Özayhocamkazanım-ların işlevselolmadığındanbahsetmiştibunlardanbir tanesi.Veyagünlüktutar,diyoruz.Bizimöğretmenadaylarımızkarşımızda.On-lara:Sizgünlüktutuyormusunuz,diyesoruyoruz.Hayır.Peki,ortao-kuldaykenhiçgünlüktuttunuzmu?Hayır.Şiirdefterituttunuzmu?Hayır.Ebunlaröğretmenolacaklardiğertaraftan,değilmi?Veyaçe-şitlitürlerdeyazılaryazmalarınıbekliyoruzçocuklardan.Öğretmen-lerimizebensoruyorumişte‘Aranızdaşiiryazanvarmı?’Birsınıftabirtaneçıkabiliyoröğretmenadaylarından.Hikâyeyazanvarmı?Bir-kaçsınıftabirtaneçıkabiliyor.Diğertürlerideneyenlerpekyok.Bu-radayazmaklailgiligenelbirproblemvarhemöğretmenlerinhemöğretmenadaylarının.

BuyeterlilikçerçevesiileilgiliAmerikaBirleşikDevletleriyeter-lilikçerçevesindenikimaddesiçokhoşumagidiyordu.Onlarıbenal-dım.Buradaözelliklepaylaşmakiçin.Öğretmenleröğrencilerineveöğrencilerinöğrenmesineadanmıştır,diyor.Bumüthişbirifadeyaniöğretmenitanımlarkenöğretmenleraslındaadananbireylerdiryani

– 75 –

öğretmeişineveöğrencilerine.BuradapekçokarkadaşımızınolduğugibibenimdeçoksevdiğimvekıymetlihocamFahrihocamdaifadeetti.Yanimeseleöncekendimizuygulamakamabuadanmışlıkme-selesideçokönemli.Çünküöğrencilerihocamızınifadeettiğigibiar-tıkmülakatyoluylaalamıyoruz.Genelbirsınavvar.Benbirincisınıföğrencilerinesoruyorum.İştediyorumkiaranızdakitapokuyanvarmı?Sınıfıngenellikleyarısıazdaolsaokuduğunuifadeediyor.Diğeryarısıhayır,okumuyoruz,diyorlar.Tabihemeneleştirmeden,olum-suzeleştiriyöneltmedenpekiokumayıdüşünüyormusunuzsevgiligençler,diyorumgerçekfikirleriniöğrenmekiçin.Önemlibirkısmıhayır,diyor.Bizkitapokumaktannefretdiyorum,diyenlervar.Vebun-larTürkçeöğretmenliğinegelmişler.Edebiyatbölümlerindeokuyor-lar.Böylebirhâlvar.Yaniyazma,okumailkgörünenkısmı.Yazmameselesizatençokyok.Buadanmışlıkmeselesinihalletmedenza-tendiğerlerininöğretmeişinekaymasıçokzor.Çünküsevmediğimizbirşeyigönüllübirşekildeyapmamızmümküngözükmüyorpekde.

Diğertaraftantabizamanlaberaberilerleyenbirmeselevar.Bu-radaartıkbuyazmaçalışmalarıartıkkalemveçıktı.Dijitalyazmayö-nünde,değilmi,gelişiyor.Yaniartıköğrencilerimizbelkikalemdenfazlaceptelefonlarınıntuşlarınıkullanıyorlar.Bilgisayartuşlarınıdahaazkullanıyorlarüstelik.Böylebiryazmasözkonusu.Haydiburadadi-yelimkisosyalmedyadayazdıklarıbirkaçcümledışındadahauzunmetinleryazdıklarınıvarsayalım.Bununlailgiliyapılanaraştırmalarvar.Meselabudijitalyazmameselesiileilgili.Bununsağladığıkolay-lıklarvar.Çünküazevvelhocamızdaifadeettiya,akanbirselvar.Hocamızınifadeettiğikısmakatılıyorum.Oradaoselekapılmamaklazımölçme-değerlendirmemeselesinde.Buradabuselçokyoğunakıyor.Bunaçokyoğunitirazdagöstermemeklazım.Yanisizöğren-ciye,tamamkalemikâğıdısevdireceğizamabuartıkhayatıngerçeği.Tabletvar,odeğilmi,bilgisayarvar,sunumlarıbuşekildeyapıyoruz.Buradayazmalarıdamühim.Bununsağladığıkolaylıklarvar.Meselanoktalamaişaretlerini,yazımhatalarınıdahaazyapıyoröğrenciler.

– 76 –

Çünküzatenprogramonuuyarıyor.Düzeltiyor,değilmi,yanlışyaz-dığızaman.Buişinbirtarafı.Veyazamantasarrufuaçısındanbununolumlubiryönüolduğuaraştırmalartespitedilmiş.Fakatolumsuzta-raflarıçokvar.Meseladikkatdağınıklığınınönemlisebeplerindenbirtanesi.Heleheleküçükyaşlardaçocuklardadikkatdağınıklığınere-deysehastalıkseviyesineulaştı.Enönemlisebeplerindenbirtanesibumedyameselesitelevizyon,bilgisayar,tabletler,vs.Diğertaraftanahlakibirmeseleolarakintihalvar.Yanigeçenlerdebirtanesosyalmedyadapaylaşılmış.ArtıkMevlanaHazretleridetwetterkahrama-nınadönüştü.Resmenoradayaşıyorgibi.Onunsözlerinisadeceorayayazmakiçinbakıyormuşuzgibi.YazmışişteDîvânüLügâti’t-Türk’tekibiratasözünüyazmış.Atasözünübildiğimiçin…AltınadaMevlanayazmış.Veyabaşkaşeyyazıyor.İntihalmeselesihakkındaküçükbirboyutu.Buçokintihalsayılmazama…Çünkükes-kopyala-yapıştır.

Performansödevlerindensözettik.Farklımeselelervar.Toplucametnialıyor,hocaödevverdiğinde,değilmi,yazmaileilgili.Çocukbiryerdenkopyalıyor.Ödevsitelerivarartık.Hiçuğraşmıyorbile.Öğret-mendearaştırmıyorsa,zatenişolsundiyevermişse,çünküsevmediğimeslekleilgilibirçalışmadaehâliyleböyledurumlarortayaçıkabi-liyor.Etabiburadaöğretmenadaylarınınbuyeterlilikmeselesinidehalletmeklazım.Buyeterlilikmeselesinihallederkenbenceçocuklarayapıldığıgibibaşlamaklazım.Yaniaşamalıbirgelişimgöstermelerinebakmaklazım.Cümleyazamayanbirisininparagrafyazması,parag-rafyazamayanbirisininuzunbirmetinyazmasımümkündeğil.Bu-radabençocuklarakonuşmaeğitimidersleriveriyorum,yazmaeği-timidersleriveriyorumlisansdüzeyinde.Çocuklaröncetemelkonubaşlıklarındatam,asgarikelimeşartıvererekenazşukadarkelimelibirercümleyazındiyorum.Çocuklarbaştaçokzorlanıyorlar.Amasonrayavaşyavaşbualışkanlığıkazandıkçacümlelergüzelleşmeye,sağlamlaşmayabaşlıyor.Sonraparagrafasonrametne.

Buradabizimbelkideenbüyüksıkıntılarımızdanbirtanesiöğret-menlerolarakacelemizçok.Yaniaslındazeminitamsağlamkurmadan

– 77 –

bizhepüstdüzeybekliyoruz.Çocuklarahemenkonuveripkompo-zisyonyazmalarınıbekliyoruz.Hemenkompozisyonuveriphikâyeyazmalarınıbekliyoruz.Hâlbukiburadasabırlıolmaklazım.Meselabeşincisınıföğretmeniçocuğatemelniteliklerikazandırmakiçinsab-retsevebiryılınsonundaçocuktandahauzunmetinlerbeklesebelkioçocukaltıda,yedide,sekizdevelisehayatındadaharahatedecek.Amabizherseferindehemen’ibekliyoruz.Yanidahauzunmetinleriyazmaileilgiliolaraksöylüyorum.

Vebaşkabirtemelsıkıntıdansözetmekistiyorumsonolarak.Biz-lerakademisyenlerolarakbuçerçeveprogramınistediğişeylerideelbettearaştırıyoruztemelbecerilerleilgiliolarak.Fakataraştırma-larımızınsonundagenelolarakiştearaştırmacılara,öğretmenaday-larına,öğretmenlerediyetavsiyelerdebulunuyoruz.Butavsiyelerinbenpekyerinegeldiğinigörmedim.Meselaiştebualandabaşkabirçalışmayapmayankişiomakaleyiaçıpokumuyor.Meselabiröğret-menben işteçocuklarayazmabecerisinigeliştirmekiçinbaşkaneyapabilirim’incevabınıbilimselaraştırmalardaaramıyor.Hâlbukibu-radabizimtemelkazandırmamızgerekenbecerilerdenbirtanesidearaştırmabecerisivebunuuygulama.Şikâyetetmekelbettemümkün.Haklışikâyetlerimizimutlakayapacağız.Eleştirmedenolmaz.Fakatsorumluluğubirparçabuadanmışlıkmeselesiüzerindenbaşagele-rekifadeediyorum.Birparçaüzerimizealıpdeğerlendirmekgerek-tiğikanaatindeyim.Teşekkürediyorumdinlediğiniziçin.

Sedat Balyemez

1. GirişSözlerimeböylesineolumlubiretkinliğeevsahipliğiyaptıkları

içinSayınProf.Dr.FirdevsKarahan’aveSayınProf.Dr.İsmailGüleç’eteşekkürederekbaşlamakistiyorum.

Konumuz“öğretmenyeterliliği”.Bensizlereöğretmenlerimizindilbilgisialanındakiyeterlilikdurumunailişkinbazıörneklersunacağım.Tabiibunuyaparkeniğneyikendimizebatırmayıihmaletmeyeceğim.

– 78 –

Çünkübiröğretmeninalanındakiyeterlilikdüzeyindenönceliklebizakademisyenlersorumluyuz.

Bendenöncekikonuşmalardadeğerlihocalarımöncelikle“adamgibiadamolmaktan”vemesleğekendiniadamaktanbahsettiler.Kuş-kusuzbunlar,çokdoğrunitelikler.Ancakbizimburadabutürgenelnitelikleryerinedahaözelvedahasomutniteliklerüzerindedurma-mız,tartışmamızgerektiğinidüşünüyorum.Biröğretmen,öncelikle“iyibirinsan”olmalıdıramaaynızamandaalanındaiyiolmalıdır.Bi-zimburadaalanaözgüayrıntılaragirmemizveöğretmenlerimizinbukonulardakiyeterliliğiüzerinegörüşbelirtmemiz“iyi insanolmak”niteliğiniikinciplanaattığımızanlamınagelmemelidir.

Biröğretmeninkendinimesleğineadamışolmasındanbahsettik.Beniştebunoktadanhareketleşusoruyusormakistiyorum:Öğret-menyetiştirenhocalarolarakbizler,kendimizimesleğimizeadayıpiyiöğretmenyetiştirebiliyormuyuz?Lisansöğrenimleriboyuncaöğ-rencilerimizikendihâllerinebırakıpakademikkariyerimizemiodak-lanıyoruzyoksaöğrencilerimiziiyiöğretmenyapmakiçinkendimizimesleğimizemiadıyoruz?

Ülkemizdemaalesef“üniversite”algısındabiryanlışlıkvar.Öğren-ciler,ortaöğretimdesıkıbirdersçalışmasürecindengeçipüniversi-teyikazanıncaartıkbundansonrakihayatlarındahiçdersçalışmayaihtiyaçlarıolmayacaklarını,üniversitehayatınıeğlenerek,yeniarka-daşlıklaredinerekgeçireceklerinidüşünüyorlarvebunagöredav-ranıyorlar.Belkifarklımeslekalanlarıiçin“sahapişmek,sahadaöğ-renmek”hoşgörülebiliramaöğretmenler,sahayaindiklerindeyeteridonanımasahipolmalı,ziraöğretmeninherhangibirkonudakiek-sikliğisadecekendisinideğilyüzlerceöğrenciningeleceğinietkiliyor.

İlköğretimdedilbilgisininyeterliliği,sınırlılığı,nekadarolupol-mamasıgerektiğiherzamantartışılır.Yeniprogramlabirliktebili-yorsunuzdilbilgisikonularıazaltıldıvesezdirmeyöntemiyleöğret-meyeağırlıkverildi.Bensunumumdadilbilgisikonularınınazlığı

– 79 –

veyaçokluğu,gerekliliğiveyagereksizliğiüzerindedurmayacağım,otamamenayrıbirkonu.Mademkiprogramdabelliorandadilbilgisikonusuvar,varolanbukonularıdahadoğruöğretmeninönemiüze-rindeduracağımveöğretmenlerimizinbukonudakiyeterliliklerindenörneklervereceğim.Şunudagözönündebulundurmamızgerekiyorkihernekadarkazanımsayısıazaltılmışdaolsa,doğrudanbilgiver-mekyerinesezdirmeyöntemiyleöğretilmesiönerilmişdeolsaöğret-menlerimizinbüyükçoğunluğuderslerindedilbilgisikonularınaçokfazlayerveriyorvebukonularıgelenekselyöntemleişliyor.Azöncevurguladığımgibimademkibizokullardabudilbilgisiniişliyoruzma-demkiprogramdadabellibirölçüdevarohâldebunueniyişekildeöğretebilmek.Doğruöğretmekiçinelbettedonanımlıöğretmenge-rekiyor.Donanımlıöğretmeniçindeiyibir lisanseğitimigerekiyor.Şimdibizhepokullardakieğitimisorguluyoruz.Türkiye’dekisorun-larıkonuşuluncahepböyleolur.Hepilkokuldaki,ortaokuldaki,lise-dekieğitimsorgulanıramaüniversiteeğitimihaniçokdafazlasor-gulanmaz.Bizacabaokullaragönderdiğimizöğretmenlerinekadareğitebiliyoruz?Bunoktadadahaniüniversiteleriniştekendinisor-gulamasıgerekiyor.

2. YöntemBençalışmamdadokümanincelemesiyöntemikullandım.Öğret-

menlerimizindilbilgisialanındakisoruvecevaplarınıinceleyerekdilbilgisiyeterlilikdüzeyleriüzerinegörüşbelirteceğim.

Türkçeöğretmenliğibölümündedilbilgisiolaraknitelendirebi-leceğimizveyaöğretmenleredilbilgisidonanımıkazandıracakzo-runludörtdersvar:TürkDilBilgisi-1SesBilgisi,TürkDilBilgisi-2BiçimBilgisi,TürkDilBilgisi-3SözcükBilgisiveTürkDilBilgisi–4CümleBilgisi.

Türkçeöğretmenliğilisansprogramınıbaşarıylabitirmişbiröğret-meninyukarıdakiderslerdedilbilgisineilişkinbazıtemelkazanımları

– 80 –

edindiğivarsayılmaktadır.Ancakbirazdangöstereceğimörneklerdedegöreceksinizkibazıöğretmenlerimiz,dilbilgisialanındabiröğ-retmeninbilmesigerekenentemelkonulardabilebilgisahibideğil-ler.Yabuöğretmenlerimizlisanstayeterlieğitimalmadıyadalisansderslerineyeterinceönemvermeyipbirşekildemezunolmayıba-şardıvesonuçtaöğretmenolarakatandı.

Bildiğinizgibiinternetinyaygınlaşması,bilgipaylaşımınıdako-laylaştırdıveyaygınlaştırdı.Öğretmenlerindeğişikkonulardabilgipaylaşımındabulunduğupekçokwebsayfasıvar.Öğretmenler,buwebsayfalarıaracılığıylasunum,dersnotu,çalışmakâğıdı,sınavso-rusugibidokümanlarıpaylaşıyorlar,aynızamanlardabilmediklerivetartışmak istediklerikonularısitedeki forumbölümündetartış-mayaaçıyorlar. Ben,yaklaşıkyüzbinöğretmenimizinüyeolduğuwww.turkcedersi.gen.tradlıwebsitesinin forumbölümünü ince-ledimveöğretmenlerimizindilbilgisialanındasorduklarıkonularıtespitettim.Busorularınbirkısmıdahaözelveayrıntıbilgigerek-tirenkonularamabazısoruları inceleyincegördümki lisansöğre-niminibaşarıylatamamlamışbiröğretmeninböylebirsorusorma-masıgerekiyor.Derskitabındakikonusıralamasınagöreneredeyseheryılfarklıbirkaçöğretmenimiz,aynıkonudasorularsormuş.Yaniburayaaldığımörneklersadecebirdefayamahsusvesadecebiröğ-retmenimiztarafındansorularsorudeğil.Değişikzamanlardadeği-şiköğretmenlerimiztarafındansorulduğunagöreöğretmenlerimi-zinbirbölümününbazıtemeldilbilgisikonularındayeterlibilgiyesahipolmadığıanlaşılmaktadır.

3. Bulgular ve YorumlarSunumumaaldığımörnekleri,değişikkonularagöre(sesbilgisi,

sözcüktürleri,sözcükteyapıvb.)sınıfladım.Sunumdahemöğret-menlertarafındansorulansorularahemdeyineöğretmenlerimizta-rafındanbusorularaverilencevaplarayervermeyeözengösterdim.

– 81 –

Gereklidurumdailgiliwebsayfasındanekrangörüntüsüaldım,bun-lardanbazılarınısizlerepaylaşacağım1.

3.1. Ses Bilgisi Alanına İlişkin Yeterlilik Örnekleri

Sesbilgisialanındaöğretmenlerimizinzamirn’sikonusundaye-terlibilgiyesahipolmadığınıvekonudaçokfazlasorusorduklarınıgördüm.Meselâbiröğretmenimiz“kapısından”kelimesindekinün-süzühakkındaaşağıdakisoruyusormuş:

Yinezamirn’sikonusundabaşkabirsoru.ÖğretmenimizinlisanstakiTürkDilBilgisi-1SesBilgisidersindezamirlerinhâlekiveçoklukekialmasısıra-sındaarayazamirn’sidediğimiznünsüzününgirdiğiniöğrenmesigerekirdi:

Zamirn’sikonusundabaşkabiröğretmenimiztarafındansorulansoru:

Busorular,ilgiliwebsitesindenpaylaşılıncakonuhakkındabil-gisiolanöğretmenlerimiz,sözkonusunünsüzününzamirn’siolarak

1 İlgili web sitesinden ekran görüntüsü alınırken öğretmenlerimizin rumuzlarının yazdığı bölümü görüntünün dışında bıraktık.

– 82 –

adlandırıldığışeklindecevaplaryazaraksorularıcevaplamışlar.Biröğ-retmenimizinzamirn’sicevaplarına ilişkinyazdığıaşağıdakimesajisezamirn’sinilisansöğrenimiboyuncahiçduymadığınıgösteriyor.

Zamirn’si ile ilgidahapekçoköğretmenimizsorusormuş.Busorularınneredeysetamamı“kaynaştırma harfi iki ünlü arasına gi-rer ama bu n’si iki ünlü arasında değil. O hâlde bu n sesi nedir?”anafikrinedayanıyor.Oysadahaöncevurguladığımızgibizamirn’siko-nusuçoktemelbirkonudur.Zamirn’siüçyerdekarşımızaçıkar:3.kişiiyelikekindensonrahâlekigelirse;zamirlerhâlekiveçoklukekialırsa;kiaitlikekindensonrahâlekigelirsearayazamirn’sigirervebukonununikiünlününyanyanagelmesiylealakasıyoktur:araba-sında, bunlar, şunlar, evdekinde

Ünlüylebitenkelimelere ek-fiilinve ileedatınınekleşmesisıra-sındaöncelikle ikiünlüarasınaykaynaştırmaünsüzügirer.Dahasonraortahecevurgusuzluğundandolayıek-fiil,ile edatınıni’sidü-şer:hasta idim > hastayıdım > hastaydım, araba ile > arabayıla > ara-bayla.Mevcutdurumdaykaynaştırmaünsüzü,birünsüzlebirünlüarasınagirmişgibigörünmektediramaaslındaikiünlüarasınagir-miş,dahasonraünlülerdenbiridüşmüştür.Budüşmeolayıdasesbil-gisinintemelkonularındanbiridirherTürkçeöğretmenininbilmesigerekir.Ancakbazıöğretmenlerimizinbukonudadayeterlibilgisa-hibiolmadığınıgörüyoruz.Öğretmenlerimizinbukonudakisorula-rınailişkinbazıörneklerşöyle:

– 83 –

Sesbilgisialanındaöğretmenlerimizinyetersizolduğukonular-danbiridehecelerineayırmakonusudur.Türkçeninheceyapısıveheceayırmakuralları1996yılındanitibarenTDKtarafındanyayımla-nanbütünkılavuzlardayeralmaktadır.Türkçeninhecelerineayırmakurallarışöyledir:

1.Kural:Türkçedekelimeiçindeikiünlüarasındakiünsüz,kendin-densonrakiünlüylehecekurar:a-ra-ba, bi-çi-mi-ne, in-sa-nın, ka-ra-ca vb.

2. Kural:Kelimeiçindeyanyanagelenikiünsüzdenilkikendindenöncekiünlüyle, ikincisikendindensonrakiünlüylehecekurar:al-dı, bir-lik, sev-mek vb.

3. Kural:Kelimeiçindeyanyanagelenüçünsüzharftenilkikisiken-dindenöncekiünlüyle,üçüncüsükendindensonrakiünlüylehecekurar:alt-lık, Türk-çe, kork-mak vb.

4. Kural:Bitişikyazılankelimelerdedebukuralauyulur:ba-şöğ-ret-men, il-ko-kul, ka-ra-os-ma-noğ-lu vb.

Maalesefbirçoköğretmenimizilkokul, hanımeli, başöğretmengibibitişikyazılanbirleşiksözcüklerihecelerineayırırkenikiayrıanlamlıkelimeçıkmasınaözengöstermekteveilk-okul, ha-nım-eli, baş-öğ-ret-men şeklindeyanlışayırmaktadır.OysaTDK’ninhecebölmekural-larındadabelirtildiğiüzerebitişikyazılanbirleşiksözcükler,hece-lerineayrılırkentekbirsözcükgibidüşünülür.Çünkübuikikelime

– 84 –

hemanlamhemdesesbakımındaniyicebütünleşmiştir.Üsttekiku-rallarilkokul, hanımeli, başöğretmen gibikelimelereuygulandığındabukelimelerinil-ko-kul,ha-nı-me-li, ba-şöğ-ret-men şeklindehecele-rinebölüneceğigörülür.Ancaköğretmenlerimizinhecebölünmeko-nusundayeterlibilgiyesahipolmadığı,bukonudakibilgisiniyenile-mediğigörülüyor.Aşağıdakiekrangörüntüsündedeanlaşılacağıüzerebiröğretmenimizhecelerineayırmakonusuiçin“basitbirkonudur”deyip“ilk-öğ-re-tim”şeklindehecelerineayırıyor,doğrusunun“il-köğ-re-tim”şeklindeolduğunuöğrenincedeşaşkınlığınıgizlemiyor:

Birbaşkaöğretmenimiz,üsttekisoruyaşöylebircevapveriyorveyanlışıdevamettiriyor:

atatürk’ükelimesininhecelerineayrılmasındadabenzerbirdu-rumvardır.Öğretmenlerimiz,atatürk’ü kelimesindekianlamlıTürkyapısınıbirtürlübölmekistemiyorlar.OysaTürkçeninhecebölünmekuralınagörea-ta-tür-küşeklindehecelerineayrılır.Bukonudaöğ-retmenlerimizintartışmalarını içerenekrangörüntüleriniarkaar-kayasıralıyorum:

– 85 –

Diğerbirleşiksözcüklerinhecelerineayrılmakonusudaöğret-menlerimizarasındatartışmakonusudur.Buradaüzerindedurul-masıgerekennoktadaöğretmenlerimizinkafalarınatakılanbuhecemeselesi içinendoğrubilgisiyazımkılavuzundabulabileceklerinibilmemeleridir.TDK’ninYazımKılavuzu,TDKwebsayfasındaçevri-miçiolarakdayayımlanmaktadır.Ancakmaalesefbazıöğretmenleri-miz,kaynaktaramasıkonusundayeterlibilgiyesahipdeğildirveko-nuşmamınbaşındanberivurguladığımüzerebukonudakienbüyüksorumluluk,öğretmenyetiştirmeprogramlarındadersverenakade-misyenlerindir.Konuyudahafazlauzatmamaküzereheceayırmako-nusundabirkaçörneğidahapaylaşmaklayetiniyorum:

– 86 –

Dilbilgisinindiğeralanlarına ilişkinörnekleredeyerverebil-mekamacıylasesbilgisialanınıburadanoktalayıpöğretmenlerimi-zinsözcüktürlerialanıylailgiliyeterlilikleriniortayakoyacakörnek-leregeçmekistiyorum.

3.2. Sözcük Türlerine İlişkin Yeterlilik Örnekleri

Sözcüktürlerialanındadikkatimiçekenenönemlinoktaşuoldu:Birçoköğretmenimiz,sıfat-fiillerincümledemutlakasıfatolarakkul-lanılmasıgerektiğinizannediyor.Önündeisimolmayanbirsıfat-fiillekarşılaştığızamanbusözcüğünsıfat-fiilolupolmadığıkonusundate-reddütyaşıyor.Meselaaşağıdakiöğretmenimizöğrencilerine“sıfat-fiiller,sıfattamlamasışeklindedir.”dediğiiçinkarşınaçıkanfarklıör-neklerdesıkıntıyaşamıştır:

Aşağıdaarkaarkayasıraladığımekrangörüntülerindedeöğret-menlerimiz“olduğuna”kelimesininönündebir isimgöremedikleriiçinbunusıfat-fiilolarakkabuletmeyipzarf-fiilekadargötürüyorlar.Oysaözellikle–dıkve–acakekiylekurulansıfat-fiiller,cümleiçindegenelliklesıfatgörevindedeğilisimgörevindekullanılırlar,önlerineisimalmazlar.Budurum,onları fiilimsiolmaktançıkarmaz,çünkübirsıfat-fiilincümle içinsıfatolarakkullanılmasıgibibirzorunlu-lukyoktur.Aşağıdakiöğretmenlerimiz,maalesefbuentemelbilgi-denyoksunbırakılmış:

– 87 –

-ken zarf-fiilekikonusundadabirçoköğretmenimizyeterlido-nanımasahipdeğildir.–kenzarf-fiileki,sadecei-fiiline(ek-fiil)doğ-rudaneklenirve ikenolduktansonrakipekialmışbaşkabir fiilinüzerinegelir:koşuyor i-ken > koşuyorken, gelecek i-ken > gelecekken.Görüldüğügibiortahecevurgusuzluğundandolayıi-sesidüşmekte-dir.Sonuçolarakmevcutdurumda–kenekindenönceyüzeyyapıdabirkipekikalmaktadır.Aşağıdakisorulardandaanlaşılacağıüzerebukonudabazıbilgieksiklikleribulunmaktadır:

– 88 –

İlköğretimdeveortaöğretimdebiz isimdurumlarınıyalın, yö-nelme, ayrılma, çıkma, belirtmeşeklindebeşgruptainceliyoruz.An-caklisansöğretimindebuhâllereilgihâli,eşitlikhâli,vasıtahâligibihâllerideekliyoruz.YaniTürkçeöğretmenliğilisansprogramınıbiti-renbiröğretmeninvasıtahâliekikonusundabilgisahibiolmasıge-rekiyor.Aşağıdakiörneklergösteriyorkibazıöğretmenlerimiz,lisansöğrenimiboyuncavasıtahâliekinihiçduymamış.Yinevurgulamakistiyoruzkibueksikliktenönceliklebizlersorumluyuz:

Sözcüktürlerikonusundalisanseğitimiboyuncaverilmesige-rekenkonulardanbirideek-fiilvebunabağlıolarakbildirmeekikonusudur.Birçoköğretmenimiz,bildirmeekikonusundayeterinceeğitilmediğiiçingördüğüher–direkiniek-fiilzannetmektedir.Bi-lindiğiüzereek-fiilingörevlerindenbiridebirleşikkiplifiillerkur-maktır:gelmişti (öğrenilen geçmiş zamanın hikayesi), gelecekmiş (gelecek zamanın rivayeti), gelecekse (gelecek zamanın şartı).Bil-dirmeekimiz–dir,çekimlifiillerinüzerinegelerekofiillerekesin-likveolasılıkanlamıkatar:gelecektir, gelmiştir, yapıyordur …Bil-dirmeekikonusundayeterlibilgiyesahipolmayanöğretmenlerimiz

– 89 –

gelecektir, gelmiştir, yapıyordur gibiyapılarlakarşılaşıncabunlarınasıladlandıracağı,birleşikzamanlıolupolmadığıkonusundate-reddütyaşamaktadırlar.Oysabildirmeeki–dir, çekimli fiillerinüzerinegeldiğindeek-fiilgöreviüstlenmez:

Lisansöğrenimisırasındabildirmeekiniöğrenmemeninsıkıntısıaşağıdakiöğretmenlerimizdededevametmektedir:

– 90 –

Öğretmenlerimizinbelkideençoksorusorduğukonububildirmeekikonusudur.Öğretmenlerimiz–direkinisürekliek-fiilzannettik-leriiçin“ek-fiilsebirleşikzamanlıfiilyapmalıohâldebubirleşikfiiladıne?Rivayetmihikâyemişartmı?”sorusunacevaparamaktadır-lar.Oysabildirmeeki,birleşikzamanlıfiilyapmaz.

3.3. Sözlük – Yazım Kılavuzu Kullanımına İlişkin Yeterlilik Örnekleri

Sözlükveyazımkılavuzu,Türkçeöğretiminentemelikimater-yaledir.Ancakbirsözlüğünveyayazımkılavuzununnasılkullanıla-cağı,üniversitededâhileğitimsürecininhiçbirbasamağındaöğretil-mez.EnazındaTürkçe,TDEbölümlerindedersverenhocalarımız,bukonudaöğrencilerinebilgivermelidir.Çünküöğretmenlerimizinka-fasınatakılanbirçoksorununcevabısözlükteveyazımkılavuzundayeralmaktadır.

Bunlardanbirisifiilleringenişzamanlıçekimleridir.Diğerkipler,fiillerestandartolarakgelirkengenişzamanekifarklılıkgösterir.Me-selaneredeysetamamenaynısesyapısınasahipolanböl-fiili,böler şeklindeçekimlenirkenöl- fiiliölür şeklindeçekimlenir.Bazı fiillervardırkibunlarıngenişzamançekimininnasılyapılacağıkarıştırılır:

GenişzamanekininbudurumuylailgiliSadettinÖzçelik’inAhmetBi-canErcilasun’un,TahirNecatGencan’ınçalışmalarıvardır.Lisanstadersverenbirakademisyen,genişzamanekininbuözeldurumuhakkında

– 91 –

gerekliaçıklamalarıyapmalıveilgilimakaleleriokutmalıdır.Ancaküst-tekisoruiçinverilenaşağıdakicevapgösteriyorkiöğretmenlerimiz,her-hangibirsorunlakarşılaştıklarızamanakademikkaynaklarabakmıyorlar:

GenişzamanekininbuözeldurumundandolayıTürkçeSözlük’tefiilleringenişzamanekininasılalacağıbelirtilmektedir.Öğretmenlerimiz,butürsorula-rınacevapbulmakiçinsözlüğebakabilirler.Meselasan-fiiliTDKGüncelTürkçeSözlük’teaşağıdakişekildeverilmiştir.Kelimeninhemenyanındaki–ıruyarısı,bufiilingenişzamanının“sanır”şeklindeçekimleneceğinigöstermektedir.

Aşağıdakisorulargöstermektedirkiöğretmenlerimiz,genişza-manekine ilişkinsıkıntıkonusunda lisanseğitimlerisırasındaçokfazlabirşeyöğrenmemişler:

– 92 –

Fiillerinkendisinebağlananisimlerihangihâlekiylekabulede-ceğideTürkçeSözlük’tebelirtilmektedir.İnternettepekçoksayfadatartışmakonusuolan“Banaelleme”mi“Benielleme”mitartışmasınıncevabısözlüktevardır.İkinciresimdeTDKGüncelTürkçeSözlük’tenaldığımızekrangörüntüsüvardır.Buekrangörüntüsündendeanlaşı-lacağıüzereelle-fiili,belirtmehâliekialanisimlerikabuletmektedir.

Sanıyorumbanaayrılansüreyiaştım.Bunedenlesonuçbölümünegeçipbirkaçcümleilesözlerimitamamlamakistiyorum.

4. Sonuç Sunumumdasadecebellibaşlıbirkaçörneğeyerverdim.Dahaönce

açıkladığımgibi lisansmezunubiröğretmeninbilmesigerekenbazı

– 93 –

temelbilgilerdenyoksunolduğugerçeğiilekarşıkarşıyayız.Buöğret-menlerimizinsözkonusueksikliklerinikabuledipwebsiteleriaracılı-ğıylabusorularınacevapbulmayaçalışmalarıolumludur.AncaküzücüolanbirşeyvarkibubilgilerTürkdilininhergramerindebulunanbil-gilerdir.Öğretmenlerimiz,dilbilgisineilişkinherhangibirproblemekarşılaştığındahangitemelkaynağabakmasıgerektiğikonusundaye-terincebilgisahibideğildir.Öğretmenisahayadonanımlıbirşekildegöndermek,alanailişkintemeleserlerinnelerolduğunuvenasılkul-lanılacağınıöğretmekbizakademisyenleringörevidir.Bizlerdersleri-mizdeöğrencilerimizikendihâlinebırakmayıpiyiyetiştirmeliyizkime-zunolduklarındaalanbilgisidonanımınıkazanmışolsunlar.Akademikçalışmalardanyeterikadarhaberdarolmayanbiröğretmen,kafasınatakılansorularıncevaplarınıniteliksizyayınlardaaramaktavemaale-sefçoğuzamanyanlışbilgilereulaşmaktavekullanmaktadırlar.Böyleoluncadaortayabirbirindenfarklı“dilbilgisi”çıkmaktadır.Budurum,öğrencilerimizinTürkçeyeolaninancınındasarsılmasınaTürkçeyi“bolistisnalı”birdilolarakalgılamalarınanedenolmaktadır.

Bizleröğretmenlerimizidonanımlı,kaynaktaramasınıbilen,bellibaşlıkaynaklarıtanıyanbireylerolarakyetiştirmeyeözengösterme-liyizki ilerleyenyıllardada“öğretmenyeterliliğini” tartışmakzo-rundakalmayalım.

Böylebiretkinliğidüzenleyensayınhocalarımıza,konuşmacılaravebizidinleyenöğrencilerimize,öğretmenlerimizeteşekkürediyor,saygılarsunuyorum.

Alpaslan Okur

TeşekkürediyoruzSedatHocam.Şimdisoruyadakatkılarage-çiyoruz.Evet,Aysun.

Aysun Eroğlu

Değerlikatılımcılarasunumları içinteşekkürediyorum.Hocambensizesorusormakistiyorum.Hocambildiğimizgibisağlıklıher

– 94 –

bireyokulabaşlamadanöncekonuşmavedinlemebecerisiniedine-rekbüyüyor.Fakatyazmaveokumayıokuldaöğreniyor.Yazmabece-risihaniöğrencilerinkendileriniifadeetmesianlamında,içdünyala-rınıyansıtmasıvebirşeylerüretmesianlamındaenzorkazandırılanbecerisizinvurguladığınızgibi.Amagünümüzdeartıkhemenhemenherevdeakıllı telefonvetabletbilgisayarınolduğunusöyledik.Bu-nunlaberaberartıkbiryaşınıbiledoldurmamışçocuklarıne-okumaveekranyazmadahadoğrusuilkçizgilerinitabletbilgisayaraattık-larınıbiliyoruz.Budadoğalolarakartıkyeninesilinyenibirokumaveyazmabecerisikazandığınıgösteriyorbize.Yanibudaartıkyazmabecerisininyadaokumabecerisininyenibirtanımlamayayeniuy-gulamalarakapıaçtığınıgösteriyorbize.Pekihocam,yazmabeceri-sininbizdiğerbecerilerkadarönemliolduğunuvurgulamakiçinyadaonlarkadarönemkazandığınıçocuklaragöstermekiçinbutek-nolojikaraç-gereçlerdennasılfaydalanabiliriz?E-yazmayınasıldahafazlaönemlikılabiliriz?Hanidedikavantajlarıvar,zamandan,kırta-siyedenbizetasarrufsağlıyor. İlhamkaynağısağlıyor.TDKistediğianaçıpbakabilir.Amadezavantajlarıdavar.Pekibizbudezavantaj-larınasılavantajaçeviripbubeceriyigerekliönemikazandırabiliriz?

M. Eyüp Sallabaş

Şimdidezavantajlarıntamamınısaymadımaslındabenburada.Meselakişileritembelleştirmeönemlibirdezavantajı.Diğertaraftandüşüncetembelliğioluşturmadavar.Sadecebireysel tembelliğidezihnidetembelleştiriyor.Bumaruzkalınan ışıklardanolabilir,yanişeydediyelimki tablettenyazarken.Şimdiokumameselesindebirparçahalledildi.Diyelimkielektronikkitaplardagözübirazdahaazyoransırfokumakiçinüretilmiştabletbenzeri,değilmi,cihazlarvar.Obirparçaoradahalledilmiş.Şimdibununlailgilienbüyükeksiklikaslındayazmabecerisinibuteknolojiyleberabergeliştirmekiçinuy-gulamayeter.Yanimobiluygulamadeğil.Aplikasyondiyorlarya,mo-biluygulamayetersizlikleriçokfazla.BizbunugeçenhaftaAliFuat

– 95 –

hocamlaEskişehir’debaşkabirçalıştaydaydık.TeknolojieğitimdeTürkçeöğretimindeteknolojikullanımıylailgilibirçalıştaydı.Oradadayanienazkullanılanteknolojininenazişesürüldüğükısımyazma.Şimdiakıllı tahtalarbirparçaiştediyelimkibundaişimizeyarıyor.Amatabletlerdetabiçocuklaradağıtıldı.Bunuoyuncakdışındaçokfazlakullanmıyorçocuklar.Çünküuygulamalarlaçokfazlamaalesefdesteklenemedi.Yanitabletlerdağıtıldıamaçocuklara.Enönemlias-lındabizesağlayacakkolaylıklardanbirtanesiöğretmeninhızlıdönütverebilmesi.Çünkübizimtemeluygulamalarımızçocuklaradiyelimkiyazıyazdırıyoruzamaçocukonuyazdığıylakalıyor.Öğretmenonaneredehatayaptı, tektekdüzeltipdağıtmaçokaz.Bubirazcık işteöğretmeninkendinisorumluhissetmesiyleilgili.Hâlbukiçocukyanisırfzamanınbirbölümünüyazmayaayırmasıyazmaeğitimimidir?Onunyaptığıhatalaranındadüzeltilmesigerekiyorkendüzeltmemekonungelişiminekatkısağlarmı?Değil.Yaniburadaöğretmenesağ-layacakkolaylıklarvarçoğunlukla.Öğretmenöğrenciyebunabenzersağlayacakkolaylıklarvar.Buyenibirmeseleönümüzdedağgibidu-ruyoraslındabuteknoloji.Vekaçınılmazyanibunasürüklenipkal-makyerineolumlumüspetişlereyönlendirmeklazım.Bunueğitim-selbiraraçolarakkullanmaklazım.Çokçaaraştırmayapmaklazım.Bolbolişteuygulamaüretmeklazımhemtabletleriçinhembilgisa-yarlariçin.Okanaatteyim.Genelolarak.

Alpaslan Okur

Teşekkürediyorum.Sonsoruolarakbuoturumdakisonsoru-nuzualalım.

Katılımcı

Hemsorumolacakhemnaçizanedüşüncelerimi iletmekistiyo-rum.Sahadaolanbiriolaraksöyleyeceğimbunu.Öncelikleokumaveyazmabecerileriyleilgiliprogramileilgilisöylemekistediklerimvar.Yazmabecerisiöğrencilerimizdeçoksınırlı.Birkonuyudirekt

– 96 –

verdiğimizdeöğrencitabibununlailgilidüşünceleriniveremiyoramaüniversitedeaslındaöğretmenleradaylıkaşamasındayazmaylailgiliciddiçalışmalaryapıyorlar.Eğeroçalışmayıgerçektenciddiyealırsaöğretmenadaylarıönemserseaslındabizonlarıaşabiliyoruz.Benbölgeolarakkötübiryerdeçalışıyorum.Muhitolarakpotansiyelimi-zinkötüolduğubiryerdeçalışıyorumamabusorunlarınçoğunuaşa-bildik.Öncelikleöğrencileribukonuüzerindeçalışıyoruz.Onlarınya-şantılarındanönbilgilerindenyararlanıyoruz.Veönkoşulolarakdaokumayısağlarsakyanibusorunlarınaslındaüstesindengeliyoruz.Akademikanlamdaoradaaldığımızeğitimbizimburadaçokfazlaişi-mizeyarıyor.Okumabecerisindeiseöğrencilerleilgilienbüyükso-runlarımızdanbirtanesiokumavar,anlamlandırmayoköğrencileri-mizde.Okumabecerisiyokdeğilvaramaanlamlıokumayok.Yazmaileilgiliçokciddibirsıkıntı,sanıyorumsizdeyaşıyorsunuzdur,biti-şikeğikyazı.Tabletlerdenbahsediyoruzbiryandanbiryandanbi-tişikeğikyazıbizimişimiziçokzorlaştırıyorbuanlamda.Hembizevakitkaybettiriyorhemöğrencilerimizinneyazdığınıdahiokuyamı-yoruzçoğuzaman.Gerçektenbukonudaöğrencilerçokyetersiz.Benburadakiaslındabirdominoetkisindensözedebiliriz.Programdası-kıntılarvaramaiğneyikendimizedebatırmaklazım.Dilbilgisindekitaplarınyetersizolduğundan,kazanımlarlametinlerinuyuşmadı-ğından,heryılaynımetinleringeldiğindenmutlakabahsedebiliriz.Sözcüktürlerininmeselaçoketkisizbir,pardonçokdengesizbirda-ğılımıvar.Meselabudaçokciddibirproblembizimiçin.Beşincisı-nıflardadilbilgisinezatengirişaşamasıoluşturuyoruz.Amaprog-ramçokboş.Altısaatdersimizvar.ikisaatseçmeliilebirliktesekizsaatdersimizvar.Altıncısınıflardaprogrambütünsözcüktürlerinivermeyeyönelik.Yedidesadecefiil,zarf,ek-fiilvar.Sekizegeliyoruzsözcüktürüolanfiilimsininsekizincisınıftayeraldığınıgörüyoruz.Oradaprogramçokyoğun.Yanibeşteyedideprogramçokrahatkenaltıvesekizdeaslındaprogramımızbizimçokyoğun.İngilizcedeaynızamandafiilimsilerkonusuyedincisınıftaverilirkenbizTürkçesini

– 97 –

sekizincisınıftavermeyeçalışıyoruz.YaniçocukyedincisınıftaçocukTürkçesinibilmediğibirşeyinİngilizcesiniöğrenmeyeçalışıyor.As-lındasıkıntılarçokamaşunundaMillîEğitimbizesöylüyor,müdür-lerimiz,müfettişlerimizdesöylüyorlarbkonudahaklarınıyemekdeistemem.Başladığınızdabir taramatestiuygulayın.Çocuğundüze-yinibelirleyin.Bunayönelikbirçalışmayapın.Bitirdiğinizdesizka-zanımlarıntamamınıvermekzorundadeğilsiniz.Yaniburadanaldımbuseviyedenaldımbunoktayagetirdimdersekkimsedegelipbizimkulağımızıbükecekdeğildirsanıyorum.Seviyeyibelirlemekönemli.Bunoktadabizeçokgörevdüşüyor.Çalışmamızgerekiyor.Bunuhepsöylüyoruzamaşuyoğunluktabukadarangaryaişindeöğretmenle-rinüstüneyüklendiğibirortamdadabunanekadarsağlamakmüm-küntakdirisizebırakıyorum.

Alpaslan Okur

Teşekkürediyorum.Sağolun.Evet,yaklaşıkikisaatkırkbeşda-kikasürenilkoturumumuzuburadatamamlandı.Hepinizesabrınız-dandolayıteşekkürediyorayrıcakonuşmacıolarakaramızdabulu-nanhocalarımızadateşekkürediyoronlarakatılımbelgelerinitakdimetmedenönceşuduyuruyudayapmakistiyorum.Yemeksaat13’teoluppersonelyemekhanesinde,burdansonrahepberaberçıkacağız.İkincioturumumuzsaat14.30’dabaşlayacak.Tekrarteşekkürediyoruz.

– 99 –

II. OTuRuM

MESLEK BİLGİSİ VE MATERYAL- TEKnOLOJİ KuLLAnIMI YETERLİLİKLERİ

Firdevs Karahan

Evetönceliklezamanlamayauyduğunuziçingerçektençokte-şekkürediyorumsayınkatılımcılarımız.Çalıştayımızın ikincioturumununanabaşlığı“MeslekBilgisiveMateryalTekno-

lojiKullanımıYeterlilikleri”konusundaamaherbirkonuşmacımızınkendilerineözelçalışmaalanlarınaözelbaşlıklarımızvar.Dilersenizprogramdabelirtildiğisıraylagidelimsizleraçısındantakipdekolayolur.BenilksözüErciyesÜniversitesi’ndenDoç.Dr.AdnanKaradüzhocamıza“BranşOlarakTürkçeÖğretmeniOlmak”konubaşlıklısu-nusunuyapmaküzerevermekistiyorum.

Adnan Karadüz

TeşekkürederizSayınHocam.

Firdevs Karahan

BuyurunHocam.

Adnan Karadüz

Bizleridavetettiğiniz içinSakaryaÜniversitesiEğitimFakül-tesiTürkçeÖğretmenliğiBölümüyöneticilerine,EğitimBilimleri

– 100 –

Enstitüsü’nünyöneticilerineteşekküretmekistiyorum.Aynızamandabugünherhaldeçokhatırlamadık,TürkDilKurumu’nadasponsorol-duğuiçinteşekküretmekistiyorumburada.ÇünküTürkDilKurumugenellikle,dahaçokTürkolojiçizgisindegidiyordueskidenamasonzamanlardaTürkçeöğretiminedeciddianlamdadestekolmayabaş-ladı,buiyi.

Benaslındabizimöğretmenyetiştirmeninparadigmasıüzerindedurmakistiyorum.ÇokgenelanlamdaTürkçeÖğretmenliğinideğer-lendirmeşeklindedeğil.Zatensabahleyinbuperformansgösterge-lerihakkındabirhaylidekonuşuldu.Aslındasorunşu;bizdesistemsorunuvaryadabizdekisistemsorununungeçmişemiaitgünümüzparadigmalarınamıaitolduğuçokdakesindeğil.Yanişunusöylemeyeçalışıyorum.Birgelenekselöğretmenyetiştirmemodellerivardıbugünekadar,birdebusonyıllardaiştebupragmatistfelsefeylebir-liktebunlarıbirazdankonuşacağız,iştedahaçoköğrencimerkezlisis-temlerinyöneticisidurumundaişteöğretmenidurumundaolanbiröğretmenyaklaşımısonzamanlardagündemegeldi.Şimdibizbun-larınhangisindeyiz?Bencebunlarınikisininortasındayız.Bizdetambirsistemyokgibidüşünüyorum,yanibenparadigmamıbuikisiüze-rinekurmakistiyorum.Geleneğedeçokbağlıyız.Yanipozitivistpara-digmalaradaçokbağlıyızbanagöre.Katılmayabilirsiniz.Buyenilikçiyaklaşımlarıdabelkitanımayaçalışıyoruzamaonlarıözümsediğimizsöylenemez.Meselabensınavımdaşunusordumöğrencilerime,“Öğ-retmennedir?”diyebirsordum,şöylebirdiyaloghalindebaşlayalımistersenizbenokuyayımsizlereburadaöğretmentanımlarındanelerönplanaçıkmış;beş,altı,yedi,sekiz,onmaddefalanburadavar.Me-selaşöylediyor:“Hayatıöğretendir.”diyorve“Bilgilendirendir.”diyor.Böyletanımyapıyor.Hayatıöğreten,bilgilendirendiyor.Birbaşkası“Öğretmenbirağaçgibidir.”diyor.Birbaşkası“Öğrencileriniçalış-masıiçinzorlayan.”diyor.Birbaşkası“Kendiniyenileyipgeliştirebi-len”,dahabirbaşkası“Öğrenciyiinsanevladıolarakgören”diyor,işte“Gerektiğindeannebabaolan”diyenvar.“Öğretmenışıktır”deyipbir

– 101 –

metaforkullananvar.“Gereklibilgibirikiminesahipteknolojiyikul-lanabilenöğretmen”diyebirtanımvar.“Balıktutmayıöğreten”var,“Öğretmen,öğrenciyeyardımedendir”var,“Sabırtaşı”var,garipbirifade“Kâinatınenbüyükimtihanınaçekilenkişidir”diyenvar.Şimdibenburadasormakistiyorumyorumyapmakisteyenvarsabir ikiarkadaşımızabelkiburadayorumyapabilirler.Bunlarınhangisige-lenekselparadigmayauygun,hangisiyenilikçibiryaklaşımauygun,hangisikültürelbirkodkullanmışgerçiçokaçıkamameselabiraz-danbuçalıştaysadiyaloghalindegitmeyiarzuediyorumtabii,dahasonrabenkendisunumumuyapacağım.Konuşmakisteyenvarsa,bendevamedebilirimyoksa.Şimdiburadabaktığınızdahayatıöğreten,bilgilendirendiyorbirisi,öğrencileriçalışmayazorlayandiyorbirisi.Buradabilgiodaklıbiryaklaşımvar.Yaniöğretmenburadane?Bil-gininotoriteri,bilginintekhâkimi,bilgininiştesınıftakiişteefendimkenditekegemengüçolankişigibigeliyorbana.Dolayısıylaböylebiralgıdaöğrencimerkezlisistemdensözedilemez.Yaniböylebiröğretmendekendinitamegemengörenhakimgören…Birbaşkasımeselabalıktutmayıöğretendiyor.İştetambizimyapılandırmacılıkdeğilmi?Yapılandırmacıöğrenmeortamınınöğretmeniböyle,balıktutmayıöğreten.Hayatıöğretenikisininortasındakalmış.Hayatöğ-retilirmi?Hayatöğretilmez,hayatöğrenilir.

Özay Karadağ

Aslındahocambalıktutmayıöğrenir.

Adnan Karadüz

Onadakatılıyorum.

Özay Karadağ

Yanibalık…İlköncehisseder.Balıktutmayıöğretmekdebencegelenekselekaçıyorbirazdaha.Balık tutmaihtiyacınıverendesekbelkibirnebzedahamodern…

– 102 –

Adnan Karadüz

Yanibalıktutmaortamlarınıhazırlayandiyelimona

Katılımcı

Evet

Adnan Karadüz

Balıktutmayayönlendirenonoktadadanışmanlıkyapan…Bravo…Teşekkürederimdeğerlikatkılarınızdandolayı.Kültürelyaklaşım-lardabulunanvarmesela.Diyorkiannebabadiyormeselabirbaş-kasıkâinatınenbüyük imtihanınaçekilenkişidirdiyor.Buradadaaslındabirölçmedeğerlendirmeyaklaşımıvarbilinçaltındaöğren-cinin.Şimdiöğrencidenziyadebuincelemeleribirkenarabırakalım.Ozamanbakalımkigelenekselparadigmane,günümüzparadigma-larınebunlarıda istersenizbirazcıkkonuşalım.Dahasonrabaşkaşeyleregeçelimburadanda.Şimdi21.yüzyılagelindiğindepozitivistparadigmanınnesnelbilgialgısıvardıbunuhepimizbiliyoruz.Bilgi-nintanımınadahaçokampirizmhâkimdiyanideneyci, iştegörgünefendimbilginindeneyyoluylaulaşıldığıbirortamvardı.Dolayısıylaburadakibilgiolgusunesneldi.Böylebirortamdaeldeedilenbilgiel-bettekiöğretmentarafındankitaptarafındanaktarılanmutlakbil-gidir,değişmez.Şimdigünümüzebakalımburada,günümüzdebun-larvarmı?Var.Sabahleyinhocamsöylediçokgüzelmetaforkullandıiştebizprogramları,derskitaplarınıkutsalmteinlersayarız.Böylekutsalmateryallersayarız.Yanikutsalderkendokunulmayacak,çokeleştirilmeyecek,değiştirilmeyecekmateryallerolaraksayarız.Buas-lındabizebupozitivistparadigmanıngetirdiğibirşeygibidüşünü-yorumben.Dahasonraneoldu?Dahasonraiştepragmatizmdir,iştedahasonraefendimiştevaroluşçulukturbunlarayaniçokayrıntılıgirmeyegerekyok.Pragmatizmdenedirmeselabilgininyararcılığı,bilgininsosyalhayattakullanılabilirliğiboyutu.Fenomenolojikyak-laşımdediğimizyaklaşımdahasonrayöntemedönüştübu,burada

– 103 –

insanlarınalgısıönplanaçıktı.Varolanbirgerçekliğinkendideğil,gerçekliğinalgılanışbiçimiönemliydi.Şimdibunuöğrenmeyetaşıya-cakolursaknediyebilirizburada?Buradaöğreneninalgısıherşey-dir.Öğreneninbilgisiherşeydir.Öğrenennekadaranlarsanekadaröğrenirseöğrenmeodur.Böylebirortamınöğretmeninasılolmalı?Bizbunutanımlayamadık.Yanişunuanlatmayaçalışıyorum.Bizbufelsefiyaklaşımlaradönükyadafelsefiyaklaşımlarüzerindenöğret-menyetiştirmeparadigmamızıkuramadığımıziçinişteefendimdavra-nışçıöğretimortamlarında,eğitimfakültelerindeslaytlardansunum-lardaniştebilmemneyaparaktestlerüzerindenöğretmenyetiştirdik.Haydibakalımsizgidingelenekselyaklaşımlayetiştinizöğrencimer-kezlisistemlerinöğretmeniolundedik.Bumümkündeğil.Öğrenmeortamlarındaöğrencineyigörürneyiyaşarsadeneyimleriniöylege-liştirir,kendisiniöyledeğiştirirvedahasonragiderbunlarıgerekliolduğundakullanır.Yaniöğrenmebirdeğişimdir,öğrenmebirbilgiaktarımısürecindegerçekleşenbirsüreçolarakgörmekyanlışolur.Öğrenmeyibirdeğişimolarakgörmekgerekiyor.Meselabuilerleme-ciliğinşeyideyineiştebueğitimdekiyansımalarıyapılandırmacılıkfalanbunlaraçokgirmeyegerekyok.Yadaçokluzekâlarşunlarbun-larfalan,işbirlikliöğrenmeortamları,programlarabunlarınyansıma-larıgibi.2005yılındabizimprogramlarımızbiliyorsunuzhayatage-çirildiveburadaihmaledilenbirşeyvardı:Öğretmen.Uyguladığınız,ortayakoyduğunuzöğretimprogramınınfelsefesinedönüköğretmenyetiştiremezseniz,sabahdaaslındabunadönükbircümlekullanıldı,oprogramıtamanlamıylahayatageçiremezsiniz.Tabiölçmedeğer-lendirmedebununbirboyutudur,materyaldebununbirboyutu-duramaöğretmenherşeyburada.Yaniöğretmeninalgısı,öğretme-ninyaklaşımı,öğretmenindeneyimleri,pratikleriherşeyidirburada.Dolayısıylabizimşuandaenbüyüksorunumuzburadabanagörebuöğrencimerkezlisistemlerdeyaşadığımızenbüyüksorunlardanbi-risiöğretmensorunu.

– 104 –

Öğretmen.Neyazıkkibiz20.yüzyıldaortayaçıkanparadigma-larüzerindenyenileyemedikveyenileyemiyoruzda.Yaniyenilediği-mizsöylenemez.Pekibuöğretmennasılolmalı?Meselaözelalanye-terlilikleridiyebirşeyvarbunuhepinizbiliyorsunuzoradanbirazdadevametmekistiyorum.YenidenRoma’yıkeşfetmeyegerekyok.Busöylenmiş.Öğretimiplanlamavedüzenleme.Öğretimiplanlamavedüzenlemedenneanlayacağız?Birdefaşunubelirtmekisterim.Gü-nümüzöğretmenibilgiaktarandeğilöğrenmeortamınıtasarlayabi-len,öğrenmeortamınınbütünenstrümanlarınıtutarlıbirşekildebir-biriyleçelişmeyecekbirşekildetasarlayan,onadönükmateryallergeliştirenvebusürecidoğruzamandavedoğruşekildeyönetenvedoğruölçenkişidirgünümüzöğretmeni.Öğretendeğil,öğrencininbil-giyeulaşmasınadönüksüreçlerioluşturankişidir.Planlamadanbunuanlamakgerekiyor.MeselaTürkçedersindebiröğretmenbanagörehedefvekazanımyazamıyorsa,buhedefvekazanımlaradönükişteefendimnelerolsunetkinliklergeliştiremiyorsa,çalışmayapraklarıgeliştiremiyorsayadaokutsaldediğimizşeyiprogramaböyleçoksıkıondanvazgeçmiyorsahattakılavuzkitapdenenoşeyeçokböylesıkısıkıyabağlanıp,“Amanonsuzsınıfagirmem”yaklaşımındadav-ranıyorsa,öğrencimerkezlisistemdebuolmaz.Buolsaolsadavra-nışçıyaklaşımınkatı,kalıplaşmışbirbaşkaformatıolur.Yineoradaöğrencietkinliklerinesnelbirolguolarakalgılayacak,oradakikaza-nımlarıdaöğretmenyineaynışekildenesnelbirolguolarakalgılaya-cak,etkinliklerinniteliği,derinliği,boyutu,felsefesinedirnedeğildirsorgulamadanbunuöğrencilereaktarmayaçalışacak.Birdefabizimprogramdaşunubiliyoruzkibuprogramdüşünmebecerilerinedö-nükbirprogramdır.Düşünmebecerileriprogramdaherşeydir.Meselasabahleyinbirhocamanlatıyordueleştireldüşünmeyianlattı.Eleştireldüşünmeyibirşeyeyazmışlarbirbecerialanıolarakyazmışlar,kaza-nımlaradaserpiştirmişleramaoprogramınaçıklamalarbölümündeokazanımıneleştireldüşünmeboyutunaait,eleştirelokumaboyu-tunaaitkısmınıaçıklamamışlar.Buşuanlamagelmektedir.Programı

– 105 –

yazanlarbuişinfelsefesiniyabilmiyorlaryadagözdenkaçırmışlar.Bilmiyorlardemekistemiyorumbenburada.

Birbaşkaboyut,dilbecerilerinigeliştirmeboyutu.Öğretmeninbirbaşkagörevideoymuşdemekki.Öyleyadilsosyalbirolgu.Bizbunudörttemeldilbecerisiüzerineyoğunlaştırırız.Amaneyazıkkibudilbecerileriniöğrencilereaktarırkentektipişteefendimetkinlik-ler,tektipişteefendimyöntemlertekniklerüzerindengideriz.Heröğ-rencininfarklıolabileceği,heröğrencininfarklıdüşünebileceği,farklıtekniklerin,yöntemlerinkonuşmada,yazmada,dinlemede,okumadaolabileceğinihiçbirzamanaklımızagetirmeyiz.Bunlarsadecekıla-vuzkitaplardakalır.Aslındakılavuzkitaplarınengüzeltarafıo.Oradabudilbecerilerinedönükolanfarklıyöntemveteknikleriorayakoy-muşlar.Güzel.Belkiöğretmenleroradanşeyyapabilirleramaburadakabahatöğretmenlerindeğiltabiki.Buradahepbizböyleakademis-yenlersopayıelimizealdıkmıhepöğretmenidöveriz.Aslındaoöyledeğil.Kabahatbenceeğitimfakültelerinde,eğitimfakültesindekiöğ-renmeortamlarındadiyedüşünüyorum.

Birbaşkaboyutmeseladilgelişimini izlemevedeğerlendirme.Şimdiöğretimiplanlama,değerlendirmeişteöğrenmeortamı,öğrenmeöğretmesürecinitasarlamadanasılbirTürkçedersi,nasılbirTürkçeöğretimiortamıderseniztabikiçoklu,işteazöncesöylediğimizpa-radigmalarındahabaskınolduğuöndeolduğu,çokluzekânınolduğudiyelim,işbirlikliçalışmalarınolduğu,gerçekyaşamadönükuygula-malarınolduğu,öğrencilerinsadecesınıfiçideğilsınıfdışıuygulama-ların,etkinliklerinöğrenmesürecininiçerisindeyeraldığıbirsüreç.Pekibununölçmevedeğerlendirmesinasılolmalı?BununölçmevedeğerlendirmesineSBS’dirneTEOG’turneKPSS’dirhiçbiridir.On-larbelkinispetenkısmenbirbölümünüoluşturabilir.Aslındabununcevaplarıvar.Projeler,performanslar, tutumölçekleri,özdeğerlen-dirme,akrandeğerlendirmegibihususlar.Bunlarınhepsininanla-mınıbizlerbiliyoruz.Amabunlarneyazıkkiuygulanmıyor.Niyeuy-gulanmıyor?İsminibizbunlarınbiliyoruz,ezberedebiliyoruz,neye

– 106 –

yaradığınıdabiliyoruzteorikolarak.Amabunlarayönelikalgılarımızzayıfdiyedüşünüyorum.Yanibir tutumölçeğininneyeyarayacağı,niçinvarolduğu,motivasyonluöğrenmeortamındaherşeyinolabi-leceğinedönüşalgımızzayıf.Özdeğerlendirmenin,akrandeğerlen-dirmenineğitim-öğretimsürecindeçokönemliolduğunubelkigöre-miyoruzyadaihmalediyoruzyadasistembunaizinvermiyor.Yanibizimarzuettiğimizöğretmenaslındabuçokludeğerlendirmeöl-çeklerinikullanabilmeliyadabiröğretmenmeselarubrikgeliştire-bilmeli.Derecelipuanlamaanahtarıyada işteanalitiğini,ayrıştırıl-mışınıhepsinibütüncülünühepsinigeliştirebilmeli.Geliştirebilmelideeğitimfakültesindeölçmevedeğerlendirmedersinianlatankişibunuöğretmenekazandırmışmı?

Şunuanlatmayaçalışıyorum:Profesyonelbiröğretmenlikanla-yışındansözediyorumbenaslındaburada.Dahaçokbilimselpara-digmayadayalı,dahaçokçağdaşeğitimuygulamalarındakiöğrenmeöğretmesürecindekisistemolarakgördüğümbiröğretmendensözediyorumburadaben.Birbaşkahususmeselaçokuzatmakistemi-yorumbubölümleriokul-ailevetoplumişbirliğiyapmadiyebirşeyvar.Şimdiöğretmeninokulla,aileyle, toplumla işbirliğiyapmasınadönükbirsistembirkültürvarmı?Bununmahiyetineniteliğineina-nıyormuyuz?Öğrenmeninsadeceokulunduvarlarındadeğil,okulunduvarlarınınsınırlarındadeğilokuldışındadagerçekleştirilebilece-ğinedairkanaatlerimizgüçlümü?Tabikideğil.Öğrenmeveöğretmesürecininenönemliunsuruolanyapılandırmacıyaklaşımınözelliklesosyalçevreolduğunadönüködevlerverebiliyormuyuz?Projelerve-rebiliyormuyuzburada?Okuldışızamanlarda,öğrencilereverdiği-mizödevlernedereceonlarınsosyalyaşamlarına,sosyalhayattakipratiklerinedönük?Öğretmenlerdebutürözgüngörevvermeözgünprojevermeanlayışınekadaryaygın?Bunuherdönüpöğretmenide-ğerlendirdiğimdeşunudasöylemekistiyorumbuaslındabununçıkışnoktasıyineneresidir?Eğitimfakültesidir.Bizeğitimfakültesindeokültürüoluşturmuyoruz.Oluşturmamamızınnedenlerindenbiriside

– 107 –

şudur:BuBolognaSüreciaslındaiyiolabilirdionudadeğerlendire-medik.Birazdaonaparantezaçmakistiyorum.Sabahleyinmeselaişpaketlerifalandırbilmemnedirbunlaraslındaçokdaanlaşılmışşey-lerdeğil.Sadecesayısalolarakyazarız,atlarız.Hâlbukiöğrenci,sosyalyaşamdabirprojeyapar,bunuplanlar,iştebundannotalıryadaiştebirsosyalprojegeliştiriryadabirorganizasyondüzenler.Bizimala-nımızaçısındansöylüyorum.Bunlarınhepsinotolur,puanoluröğ-renciyeamabunlarınhepsiişyüküolarakdönerşeyesisteme.

Katılımcı

Öncedentanımlamakşartıyla.

Adnan Karadüz

Öncedentabikazanımlarınıyazacağızbunlarınmutlaka.TabiMut-lakadoğrusöylediniz.Teşekkürederim.Şimdihalböyleykenbizbu-nunmantığınımahiyetinianlamadanbuişleregirişmişiz.Böylesis-temsizbiryaklaşımbuyüzdensöyledimeğeruyguladığınızsisteminfelsefesinibilmiyorsanız,derinliğinibilmiyorsanız,düşünselboyu-tunubilmiyorsanızsisteminiziyerineoturtamazsınız.Benöğrenci-lereşöyleörneklerveririm.GetirirsinizMercedesbirarabayaMurat124parçasıtakarsınız.124birarabayaveyaneysebirazdahayenibirarabaolsunhaydibakalımRenaultbirarabayadiyelim,getirirsi-niz2015modelbirAudiarabanınparçalarınıtakarsınız.Bizimyap-tığımızşuandao.Böylebirsistemsizlikfalanolmamasıgerekiyor.

ŞuöğretmenperformanslarınagirmeyeceğimordaşunugördümyalnızöğretmenperformanslarındaA3tegüzelşeylergördümbenöğ-retmeninkonferansvermesi,bilimselaraştırmayapmasıgüzelşey-ler.Ordaöğretmenkendiniyenileyebilir.Benseminerlerlebuişinola-cağınıçokdüşünmüyorum.Seminerdevermemişbirinsandeğilim.

Birbaşkahususdaşuözgürlükçüvedemokratikbirortamınta-sarımcısıdıröğretmen.Yani iyibiröğretmen,sınıfortamında,öğ-renmeortamındaözgün,özgürlükçü,öğrenciylebirlikteöğrenmeyi

– 108 –

kabuleden,öğrenciylebirliktedüşünen,öğrenen,sadecedanışman-lıkyapanöğretmen,eleştireldüşünençokönemlibueleştireldü-şünmeyizannedendiyeanlamamızgerekiyor,eleştireldüşünmebirolayınolumluveolumsuzyanlarınıortayakoyarakayrıştırma,alter-natifdüşüncelerortayakoymamantığı,bilgiveiletişimteknolojile-rinikullanabilen,ITCdiyoryabancılarbuna,bilgilikültürlüinsanlarolmalıöğretmenlermutlakaokuyaninsanlarolmalı,modelinsanlarolmalı.İletişimbecerileriherşeyidiröğretmenlerin.Birazbitirmeyeçalışıyorumburada.Bilgiyianlatandeğilbilgiyioluşturabilen,bilgiyiezberleyendeğilbilgiyiyönetebilen,öğrencininbilgiyeulaşmasınısağlayabilenöğretmendensözediyorum.Eğitimfakültesiprogram-larıdabunadönükolmalı,öğrenmeöğretmeortamlarıdakesinliklebunadönükolmalıveMEB’dekiöğretmenleredekesinliklevekesin-liklebentezsizyükseklisansgetirilmesikanaatinitaşıyorum,dinle-diğiniziçinteşekkürediyorum.

Firdevs Karahan

DilersenizbirsonrakikonuşmacımızDoç.Dr.AliFuatArıcıhoca-mızladevamedelim.Başlıklarıbirbirleriyleörtüşüyorveyatamamla-yıcıgörünüyor.YıldızTeknikÜniversitesi’ndenHocamızTürkçeÖğ-retmenlerindeMeslekBilincikonusundakonuşacaklar.

Ali Fuat Arıcı

SayınBaşkan,değerlikatılımcılar,bendekonuşmamabaşlama-danevvelhepinizisaygıileselamlıyorum.Buaradadekanlığa,enstitümüdürlüğüne, Türkçebölümbaşkanlığınateşekkürediyorum.Biziyaklaşıkbirayiçerisindeikitaneetkinliktebirarayagetirmeyibaşar-dılar.Türkçeeğitimialanındaçokiyihizmetleryapıyorlar,bununiçindeayrıcabirteşekkürühakediyorlardiyedüşünüyorum.Benkonuş-mamıüçkısmaayırdım.Birincisimevcutdurumnediyor,neistiyorbizden?İkincisibukonudakieksikliklerneler?Üçüncüsüdeolmasıgerekenleryaniçözümolaraknesunabiliriz?ŞimdiTürkçealanındaki

– 109 –

meslekigelişimisağlamaylailgilisabahtanarkadaşlarımızındaifadeettiğigibiyeterliliklerhazırlanmışMilliEğitimBakanlığıtarafından.Bu2008’debitmiş,ondansonradoğrudürüstbirşeylerçalışılma-mış.Bunlarabaktığımızzamanmeslekigelişimleilgiliüçanabaşlıktatoplandığınıgörüyoruzbunların.Detaylarınagirmeyeceğimamabil-mektefaydavar.Birincisiöğretmenlerinmeslekiyeterliliklerinibe-lirleyebilme,ikincisiTürkçeöğretmenlerineilişkinkişiselvemeslekigelişiminisağlayabilme,üçüncüsüdemeslekigelişimeyönelikuygula-malardabilimselaraştırmayöntemvetekniklerindenyararlanabilme.Bunlarındetaylarıvaronlaragirmeyeyimamaşöylebirkaçınabakar-sakmesela“öğretmenlerinmeslekiyeterliliklerinibelirleyebilmedemeslektaşlarınıneleştirileriveönerileridoğrultusundameslekige-reksinimlerinibelirler”diyor.Yaniaslındagüzel,önemlibirbeklentidiyebiliriz,performansdüzeyidiyebiliriz.Diğerbir taraftanmeselaalttakibaşlıktaüçüncübaşlıktadiyorkialanıylailgiliakademikdü-zeydeçalışmalaryapar.Yineüçüncüsündenbirhususudilegetireyim:Meslekigelişimeyönelikaraştırmalardabilimselaraştırmayöntemvetekniklerinikullanır,dikkatealır.Amabudurumdaaslındabunlarıbe-lirlerkenbunlarıntutarsızlığıylailgilieleştirilerdebulunabiliriz.Yal-nızbenburadaasıldikkatinşurayaçekilmesigerektiğinidüşünüyo-rum.Bugünöğretmenlerimizbubeklentilerekarşınedurumdalar?Yaniöğretmenleryapılanaraştırmalardanedüzeydeler?Böyleşey-lerbekliyoruzbizonlardan,amaonlarındertlerineler?Mesela,öğret-menlerimizingenelhalinebaktığımızzamanbugün,gelirboyutundaöğretmenlerimizinOECDülkelerininyıllıkgelirlerininyarısınasa-hipolduğunugörüyoruz.YaniOECDortalamasında28bindolarate-kabüledenbiryıllıkgelirsözkonusuiken,yuvarlataraksöylüyorumTürkiye’deortalama14bindolaryıllıkgeliresahipler.Öbürtaraftanyineöğretmenlerimizinhaliniaçıklamak içinşunudasöylememizlazım.Mesela2009’dakibirveriyegöreTürkiye’dekiöğretmenlerin%35’i30yaşınaltında.Dolayısıylaepeybirgençöğretmenesahibiz.Gençlikiyibirşeygüzelbirşeyamahocalıktabaktığımızzamanbu

– 110 –

çokdaiyibirşeydeğilaslında.Tecrübeaçısındanelealırsakkime-selabiratasözümüzbumanadaderki“Hocanıneskisindenkitabınyenisindenokuyun,öğrenin”.

ÖbürtaraftanüçüncühususdameselaTürkiye’dekiöğretmenle-rin1/5’i,%21civarında,alandışındangeliyor.Yinebirbaşkahusus,öğretmenlerin%17’sininsınıfında41’denfazlaöğrencivar.Epeyka-labalıksınıflarımızvar.Ondansonraöğretmenliğiisteğinindışındaya-panlar,gayriihtiyariöğretmenolanlardiyelim,%35civarında,yineçalışmasüresi ile ilgilibirokuldabiröğretmen%71oranındabeşyıldandahaazçalışıyorTürkiyegenelindebaktığımızzaman.Ayrıcameslekigelişimleriaz,bunlarıözetleyeyimisterseniz,velileröğret-menlerinyetersizliğindendolayı%60oranındaöğrencilerineekdersaldırıyorlarokuldışında.Yinevelileregöreöğretmenlerinokuldakiöğrencilerindersdışıetkinlikleriyetersiz.Yinebunlarlailgilibirsürüşeyvarsöyleyebiliriz.Meselaöğretmenlerinyarısıteknolojikullan-mıyorbugünitibariylebaktığımızzaman.Öğretmenlerlegeçenhaftayaptığımızteknolojikullanımı ile ilgiliçalıştaydaöğretmenleringe-nelitibariylebunlarıkullanmakbirtarafa,teknolojiyekarşıtepkiliol-dukları,hiçkullanmakistemediklerişeklindedebirintibadaaldık.Bilmiyorumyanılıyormuyumarkadaşlarnasıldüşünüyorlar?Dola-yısıylabugünbizimkarşısındaolduğumuzkitleninciddiproblemlerivar,eksikliklerivar.Dolayısıylabunları,yeterlilikleri,bizbuşartlardaçokmükemmeldebelirlesekaslındabunlarınekadarbunlarayak-laştıracağız,bununlailgilidüşünmeniziisterim.

Diğertaraftantabiöğretmenleresorsanızkibununlailgiliaraş-tırmalaradabaktım,benimdeböylebiraraştırmamvar.Öğretmenlermeselaözellikleokumaeğitimindekisorunlarınbüyükölçüde,büyükölçüdedeğilhattatümüneyakınınınkendileridışındankaynaklandı-ğınısöylüyorlar.Kendilerindehiçkabahatbulmuyorlar.Tabibuişindoğasındavar.KocaMustafaPaşa’nınbirsözüvarbununlailgili“Sor-salarmağdurungaddarkendisinigösterir”diye.Belkibizedesorsalarbizdeherhaldesuçukendimizdebulmayızamaçözümne?Bunlara

– 111 –

ilavetenbizimbuyeterliliklerde“Meslekigelişimle ilgilineyapma-mızlazım?”abakarsak,bukonudaöğretmenleryinebiraraştırmadadramaeğitimi,kişiselgelişim,hızlıokumavetiyatroeğitimialmakistediklerinisöylemişler.Dolayısıylaöğretmenlerin isteklerideçokfarklı.Yanibizimonlardanbeklentilerimizle,performansnoktasındaistediklerimizleonlarınbeklentisideayrıbiruyuşmazlıkgösteriyor.

Diğertaraftanüçüncübirkonuyageçersekeğerolmasıgereken-lerveyabudurumdaçözümneozaman?Çözüm,tabibirsürüçözümvaramabaştaöğretmenedeğer,kıymetvermemizgerektiğinidüşünü-yorum.NurettinTopçuda“Medeniyetlermuallimlerlekuruldu”der.Dolayısıylaönceliklemutlakaöğretmeningelireksikliğinigiderme-mizgerekiyor.Dahasonramekânlailgilihususlardır,sınıflarınkala-balıklığıdırşunlarbunlarfalanbumanadakieksiklikleringiderilmesigerekir.Öbürtaraftanmeselabizburayabaktığımızzamanbuyeter-liliklereburadakienbüyükeksikliğinbirruhsuzlukolduğunudüşünü-yorum.Yani,hocamdabirazönceifadeettiyanibuişinfelsefesinibiraraştırmamızlazım,bununüzerinedüşünmemizlazım.BizgerçektenTürkiye’denasılbiröğretmenyetiştirmekistiyoruz?Bununüzerineciddibirşekildeeğilinmesigerektiğini,öğretmenlerdennebeklendi-ğini,nesillerimizinnereyegitmesigerektiğiniveneredehatayaptı-ğımızıniyibirşekildesorgulanmasılazım.Öbürtaraftanbunoktadamesuliyetdeciddimanadaöğretmendedir,doğruduramabumesu-liyetleilgilitoplumundiğerkesimlerineleryapıyorbunabakmakla-zım.İştebumanadameselaçözümlerimdenbirisişudur:Meselabuöğretmenyeterlilikleri iştesabahtandakonuşulduğugibi2008’deyazıldı,ondansonrabirşeyyapılmadı.BunumeselaMilliEğitimBa-kanlığıyaptıamanekadardikkatealındı,eğitimfakülteleriveyaüni-versitelerneyaptı?Bununla ilgilibirgörüşbelirttilermi?Bununlailgilibirçalışmayaptılarmı?Sağolsunarkadaşlarçalıştaydüzenle-dilervesöylüyoruz.Dolayısıylabunlarıneksikliklerininortayakon-masıiçinbirkereMilliEğitim’in,ondansonraYÖK’ün,üniversitele-rinbirlikteçalışmasıgerekebilirdeğilgerekmesilazım.Hattabuişin

– 112 –

belkibirbütünolarakelealınmasıgerekir,buönemlidiyedüşünü-yorum.Diğertaraftanöğretmenyetiştirmedekiuygulamalarınmut-lakabütünpaydaşlarıylaberabertekrargözdengeçirilipyenidendü-zenlenmesigerekiyor.

Buradaöğretmendenbeklenenlernoktasındaenbüyükeksiklik-lerdenbirisidekültüratmosferioluşturmaktır.Yazmaortamıoluş-turmakmeselaokuldabeklenenbirşeydeğilamabunlarıneğitimfakültelerindeöğretmenleryetiştirilirkenoradaistenmesilazım,bek-lenmesilazım.Öbürtaraftanbugünsabahtanifadeedildi.ŞimdiPisabizdenbaşkabirşeybekliyorbizPisa’yabaşkaşekildeöğrencigön-deriyoruz,kafayapısıitibariyle.DolayısıylaPisa’dabizöncedenson-lardayeralıyordukşimdiyinesonlarayakınyerlerdeyeralıyoruz.OdaPisa’nıngenişlemesindendolayı.Okumaeğitimianlamındasöy-lüyorum.Dolayısıylaburadameselaprogramımızabakıyorsunuzyo-rumyapma,değerlendirmeyapma,düşünmeondansonramuhakemeyapmameseleleriordaaçıklanmışvar,beklenenşeyler.Amabunuye-terliliklerdegöremiyoruz.Dolayısıylayeterliliğindeprogramlauyumluolmasılazım.Bütünbunlardanhareketlebumeseleninçokciddibirşekildeelealınmasıvenasılbiröğretmenyetiştireceğimiziiyibirşe-kildedüşünerektekrarelealmamızgerektiğinidüşünüyorum.Din-lediğiniziçinteşekkürederim.

Firdevs Karahan

Şimdikonularıtoparlayarakgidelimisterseniz.ÖğretmenolmabilincivebranşöğretmeniolarakTürkçeöğretmenlerinehasparadigmalardanbahsettiikihocamızda.Bukonudakatkısısorusuolan?Buyurunlütfen:

Katılımcı

Hocam,şimdiAdnanhocamızaekyadadestekolarakdasöylemekistiyorum.Şimdiherkültürkendiniyenidenüretirkenyanieğitimyoluylayenidenüretiyoruz,defadefayenidenüretiyoruz.Dolayısıylasemboliksermayelerbiriktiriyoruz.Bizbiröğretmenolurkenaslındasosyolojik

– 113 –

kavramolaraksemboliksermayedendiğiiçinkullanıyorum.Sembolikbirsermayeediniyorumyaniorolütanımlıyorum,öğretmenlikrolünü.Vebizimiçinburoltanımlarkendeöylebirşeykoyuyoruzkimeselabi-razotoriterbirrol,birazhâkim,sözüdinlenir,toplumiçindekabulgö-rür,insanlaronasaygıgösterirfalandiyoruzamapekeylemleriyadaverimidolasıylasaygıgörmesigerektiğinidüşünmüyoruzmeselaöğ-retmenrolünün.Dolayısıylasemboliksermayeyibirazyanlışbiriktiri-yoruzgibigeliyorbana.Yanibuparadigmadeğişikliğitakipedebilmesiöğretmenin,okadarönemliokadaranlamlıkisemboliksermayesininbirkısmınıonlardanoluşturmalı,sağlamalıvebudeğişimedönüşümeayakuydurabilmeli.Amatabikişunudabelirtmekgerekiyor;sistembutürdeğişiklikleribukadarhızlıbirşekildemigerçekleştirmeli?Yaniöğretmenlerebunahazırlanabilecekzamantanımalımıtanımamalımı?Bunundatartışılmasıgerekiyor.

Adnan Karadüz

Çokdoğruhocam.Sizyinedevamedeceksiniz.Bizböyleçokhızlısistemdeğişikliğiyapanbirdevlet,ülkekültürünesahipolduğumuziçin,sisteminanlamınıdaçokfazlabilmediğimiziçin,sistemdiyoruzhadideğişelimbeşgünsonrabirdahadeğiştiriyoruz,olmazyanisis-temedoğrukararvereceksiniz.Doğruparadigmayıalacaksınızveonaemekvezamanvereceksiniz.Buyurunhocam.

Katılımcı

Şimdimeselabütünbudeğişimeayakuydurabilenöğretmenle-rimizyokmu?Var.

Adnan Karadüz

Vartabi.

Katılımcı

Çokbaşarılıbirşekildebengördüm.Çoknadirolarakçokbaşarılıyapılandırmacıöğretmenlergördüm.Yapılandırmacılığıuygulayabilen

– 114 –

öğretmenlergördüm.Amaçokyaygınolarakgördüğümüsöylememmümkündeğil.Yanişöylebirsorusormamızgerekiyormeselayapı-landırmacılığıöğrenmeyaklaşımınınhakimolduğubirsınıfortamınasıltasarlanır?Meselabenheröğretmenarkadaş,heröğretimüyesiarkadaşöncebunacevapvermeli.

Adnan Karadüz

Aynenöylebravo.

Katılımcı

Yanigerçektenyapılandırıcısınıfnasılolmalı?Bizimönceliklebunacevapvermemiz lazım.Türkiyedeşuandaşuankişartlardaböylebirimkânyok.Böylebiryok.

Adnan Karadüz

Fizikiortamyok,öylebirkafayok,kültüryok,doğrusöylüyorsunuz.

Katılımcı

Bilgikaynağıyok.Diyoruzkibizbilgiyleilgilikabullerimizideğiş-tirelim.Bilgininampirikdeneyselhanionesnelbilgi….

Adnan Karadüz

Ondanvazgeçtik.

Katılımcı

Bundanvazgeçtiktamam.Bilgiöğretilebilirbirşeydeğildirbilgiancaköğrenilebilinirparadigmasınageçtik.Bunukabulediyoruz.Sı-nıfiçindeöğrenmekaynaklarınıdüzenlememizgerekiyor.Yaniöğret-menbiröğrenmekaynağısınıfiçinde.Çocuğunkendiakranıyaniya-şıtlarındanbirisidebiröğrenmekaynağı.

Adnan Karadüz

SosyalyapılandırmacılıkVigotsky’nin.

– 115 –

Katılımcı

Yaniokuliçindekidiğerfizikselortam,yaniöğrencilerinyaptık-larıbirgezi-gözlembiröğrenmekaynağı.Doğayailişkingözlemleri,internet,sınıfkitaplığı,okulkütüphanesi,okul içindeoluşansosyalortamlarbütünbunlarhepsiöğrenmekaynağı.Dolasıylabuöğrenmekaynaklarınıkullanabilmesigerekiyor.Öğretmeninrolüdebütünbun-larıyönetebilmek.Yaniburadayaşamkoçugibişeylersöyleniryaöğ-renmekoçudiyeöğretmeninyeniöğretmenrolübu.Yenisemboliksermayebuaslında.

Adnan Karadüz

Yanihiçdeucuzvekolaydeğilbuişler

Katılımcı

Hiçdeğil.Busermayeyibiriktirmekgerekiyoryani.Busermayeyleöğrencininkarşısınageçmekgerekiryani.Tamamlıyorumhocam.Do-lasıylabudönüşümeayakuydurabilmemizgerekiyor.Bunutasarlayan-larda,değiştirinbunudiyenlerde,içindeyaşayanlardabununnekadarönemliaslındauygulanabilsenekadarsonuçalınabilecekbirşeybirta-raftan.Amadaçokdafarkındaolmadanbirheyulanıniçindesürükle-nipgidiyoruzgibimegeliyor.

Adnan Karadüz

Aslındafarkındalığımızyüksekolsasizinbahsettiğinizgibisis-temsorunumuzdiyebirşeyolmazzaten.Hiçbiryerdehatayapma-yızzannederim.

Firdevs Karahan

BendebuvesileyleAliFuathocamızınbirazöğretmenlereyük-lendiğinidüşünüyorumaçıkçası.EnsonİstanbulÜniversitesiMeslekiİtibarAraştırmasonuçlarındaaslındaöğretmenlikdördüncüsırada.Çokdatoplumumuzdaaşağılardagörülenbirmeslekdeğil.Dolayısıylaitibarıhalenyüksekbirmeslek.Şunakatılıyorumhocamızınsonuçta

– 116 –

tekbaşınayız.Osınıftaosınıfınhakimibiziz.Öğretmenleriz.Dolayı-sıylaöğretmenindonanımlıolmasıönemli…Bizimkullandığımızbirtabirvardırbiröğretmennekadarçokcepleridolusınıfagirerse,öğ-renciaçısındanokadarbüyükkazanımdırderiz.

Ali Fuat Arıcı

Hocambenordaistersenizbiraçıklamayapayım.Yaniöğretmen-lerimizinsaygınlığınatabikibirşeydediğimizyok.HattaTürkiye’demeselayapılanaraştırmalardaannelerdenbabalardansonrahattaan-nedensonraençokgüvenilenkişiöğretmendir.Yanigüvennoktasındaitibarnoktasındakesinlikleöyleamabirdebirgerçekvar.Benimde-mekistediğimşu,bizburadakiperformanslardaçokşeyleristiyoruz,buperformanslardaçokeksikdiyoruzamamevcutöğretmenleri-mizinhalidebudur.Dolayısıylagerçekçiolmaktafaydavarbir.İkin-cisiburadaifadeetmedimyinesonyapılanaraştırmalardanbirindeTürkiye’deöğretmenlerindüzenlikitapokumadurumu%33civa-rında.YaniherüçkişidenbirisiTürkiye’deöğretmenlerinkitapoku-yor.Amabuyeterliklerdediyorkiyabancıdilbilir,biryabancıdildeokuryazar.DolayısıylaTürkçeokumayanyazmayanbiröğretmen,ya-bancıdildenasılokuryazar?Bunumerakediyoruzyani.

Firdevs Karahan

Tabikiyani.SonuçtaTürkçeöğretmenlerininbaşarısıaslındabü-tünbranşlaradayansıyor.Türkçedeiyiokuyanbireyyabancıdildedeiyiokuyor.Türkçedeiyiyazanbireyyabancıdildede.İngilizceÖğret-menliğibölümündeçalıştığımiçinhep,anadilindevarolmayanbe-cerileribirdeyabancıdildegeliştirmeyeçalışıyoruzdiyehayıflanırız.Anadilindeokumayananadilindekonuşamayan,anadilindedinle-diğinianlamayanbireylereİngilizceöğretmeyeçalışıyoruzbirtaraf-tandayıllardır.Dolasıylabuhandikap,anadilindebaşlayanhandikapdiğerlerinedeyansıyor.Okuduğunuanlayanmatematiktedebaşarılı

– 117 –

oluyorokuduğuproblemi iyianladığı için, fendedebaşarılıoluyor.Dolayısıylaherikisidekoşut.

Özay Karadağ

Hocamla ilgilidemesela şunadadikkat çekmek isterimben.Öğretmenlikmesleğifeminenbirmeslekhalinedönüyor.Yaniba-yanlarıntercihettiğibirbölümhocam.Yanisınıflarınızabakın,ar-kadaşlarbaksınlar,şimdibunuhembayanlaryanibentoplumsalcinsiyetfarklılığıbakımındandüşünmüyorum.Aslaböylebircinsi-yetçibakışımsözkonusudeğil.Sadecetespitamaçlıolaraksöylü-yorum.Hembayanlarbunuyapıyorsebepoluyorlarhemerkekler.Yaniçünküerkekmeselabayanlarevleneceklerikişininöğretmenolmasınıçokarzuetmiyorlar.Bubirçokaraştırmadanörneklendi-rilebilirbununiçin.Amaşöylesöyleyeyimyanlışanlaşılmayase-bepolmak istemiyorum.Bayanöğretmenarkadaşlar,öğretmenbeylerleevlenmekistemiyorlarörneğinböylebirdurumvar.Aynışekildeerkeklerdeyaniüniversiteokuyanerkek,üniversitekaza-nabilecekolanlar iştemeselamühendislikalanlarındaçokdahafazlaerkeköğrenciolduğunugözlemleyebilirsiniz.Yanibasitbirşeyle,gözlemle,yadahukukalanınagidersenizyarıyarıyadırbelkioran.Amaöğretmenliksınıflarınadöndüğünüzzamanişdeğişiyor.Dolayısıylaburadaciddibirsorunda,geleceğeyönelikolarakdaciddibir sorunvar.Yaniöğretmenlikmesleğininalgısı cinsiyetçibirayrımadatabitutulacakbundansonrayanitutulmayabaşlandı.

Ali Fuat Arıcı

Tabidoğru.VerileremeselabaktığınızzamantamdaÖzayHoca’nındediğigibi,özelliklebayanöğretmenlerbuişinbayanmesleğiolduğukanaatinesahipler.

Firdevs Karahan

AmaMilliEğitim’dedeyöneticileredoğrugittiğinizdesayısalan-lamdaçokçokazbayanvar.

– 118 –

Katılımcı

BenbununsebebinibirazdaAliFuathocamındeğindiğigelirse-viyesinebağlıyorum.Hocamınsöylediğigibimühendisliğitercihedenerkekarkadaşlarordakendinigösterip,gerçektendiğermühendis-lerdensıyrıldığındagelirbakımındançokgüzelşeylerkazanabiliyor-lar,yükselebiliyorlar.Amaöğretmenlikteyükselmeşansınyok.Yük-seklisansdayapsan,doktoradayapsanyükselemiyorsun.Maaşındahiçbirdeğişiklikolmuyor.Müdürdeolsanyinemaaşındaçokçokazbirdeğişiklikoluyorbelkide.Olmuyordadiyebilirim.Oyüzdenhanievlenecekbayanlarıngeliriiyiolsunmantığıylahareketettikleriiçinoyüzdenerkeklerpekfazlatercihetmiyor.Bayanlardahemçalışmakoşulları iyiyaztatilivar,çocuğumavakitayırabilirimdiyedüşün-dükleriiçin.

Katılımcı

Fıtratauygunluktaburadaönemlibirmesele.Yanisadecefarklıdü-şünmemeklazım.Yanigerçektendedahauygunbayanfıtratına.

Katılımcı

Bencebugelenekselbirbakışaçısıhocam.

Katılımcı

Sizedekatılıyorum.Yanlışanlaşılmasınamabayanlarçocuklarakarşıbirazdahasevecenolabiliyorlar.Dahasabırlıoluyorlar.Bune-denledehanitoplumiçerisindebayanmesleğiolarakgörülmesiondan.

Firdevs Karahan

EvetsonyorumudaBayramhocamdanalalımsonradevamedelim.

Bayram Baş

Teşekkürediyorumhocam.Çokkısazaten.Yaşadığımıztoplumunbazıgerçeklerivar.Herbirimizinbüyüdüğümüzaileşartları.Neredeyse

– 119 –

tamamımızdavranışçıbirmodellebüyüyorveyetişiyorzaten.Sankiboşbirkovayız.Baştaailemizvesonraçevremizokovayıdolduruyor.

Katılımcı

Otoriterbirsistem.

Bayram Baş

Evetböylebirsistemvarzaten.Davranışçıbirsistem.Davranışçıbirsisteminiçindenbirebirçıkmışbirtoplumungerçeklerikarşısın-dakiyapılandırıcılıkisedavranışçılığınbıraktığıbirçokboşluğudol-durupbazıyanlışlarınıdüzeltenbirsistemaslında.Yapılandırıcılıkaçısındanbakıldığındabirdefaöğretmeninadıbileyanlış.Nedemeköğretmen?Kimsekimseyeaslındabirşeyöğretemez.

Katılımcı

Öğretmekökündengelmezobirdefa.

Bayram Baş

Öğretmekkavramı,tamamenbiraktarımıkarşılıyor.Elimizdebirdizibilgivarveöğretmenbunuolduğugibialıpbaşkabirnoktayaak-tarmaktansorumlu.Öğretmeişiaktarımişigibikendinigösteriyor.Belirlikurallarvegeçmiştengelenedinimlervar.Bunlarınçoğude-ğişmeznitelikte.Öğretmeninişideyorumyapmakdeğil,onasunu-lanıaktarmak.Günümüzküreseldünyasındadüşündüğümüzzamanbuboşlukdahadabelirginleşiyor.Sistemçocukluğumuzdanitibarengeldiğiiçinbenbununtoplumsalbirdinamiğedönüştüğünüdüşünü-yorum.Yapılandırıcıyaklaşımdavranışçılığınbirçokboyutunudüzel-tecekniteliğesahipolsadaeğitimsistemindebizeadetabirlibasola-raksunuluyor.Elbiseeğitiminsisteminedeüzerindegiydirilmişbirhâldegözüküyor,Budurumdadaöğretmenlerinbazıları“Benöğre-tirim,benhâkimim,benböyleyaparımveböyleuygungörürüm”bi-çimindesürdürüyormesleğini.Bazılarıkendiniyenilemeyeçalışıyor.Çokbüyükbirgrupdamaalesefaraftakalmışdurumda.Amaenbüyük

– 120 –

problembencesabahtanberikonuştuğumuzüzere“Nasıl?”ınceva-bınıverememek.Busorunlarınasılçözeceğiz?Tamam,çözeceğizso-rundabelli.Amanasıl?Kimsebununcevabınıbilmiyor.

Katılımcı

Özürdilerimhocambirşeyeklemekistiyorum.Meselebizdeşe-kildenibaretçoğuzaman.Çünkübizimöğrencilerimiz,benimşuankiöğrencilerim, lisansöğrencilerim, yapılandırmacıyaklaşımla liseyiokudular.Buadamlarşimdiüniversitedeokuyorlar.Çocuklaraeği-timnedirdediğimdehalaeski tanımıyapıyor.Seninbutanımıöğ-renmemengerekirbirkere.Butanımdeğişti.2005’tedeğişti.Buta-nımısanakimöğretti?

Bayram Baş

SelahattinErtürk’üntanımındanbahsediyorsunuz

Katılımcı

Yanibutanımistendikdavranışdeğiştirmesüreci.Kimesorsanbunusöylüyor.İştebutanımlakarşılaşmamasıgerekiyordu.Normalsüreçbunugerektirirdi.Değişenbiryaklaşımvar.

Bayram Baş

Amaoyaklaşımıkâğıtüzerindeyaşıyorlar.Elyazısıeğitimigibi.İlkokuldaöğreniyor,ortaokuldabırakıyor.

Katılımcı

Sorunşu:Öğrenmeyisadeceyapılandırmacılık, ilerlemecilik,daimîlikbuaçıklardemekbirkereyanlış.Amabizşuandakiprog-ramda,MilliEğitim’inprogramlarla ilgilivizyonundan.Bizçocuğu-muzakarnendeşukadarnotunşuolursayadaşöyleşöyledavranır-sansanabisikletalacağızdiyorsak,çocuğumuzonuyapıncabizonabisikletalıyorsak,budavranışıbirkoşullamadır.Zatengünlükha-yatımızınheraşamasındayanifarklıöğrenmeveöğretmebiçimleri

– 121 –

gerçekleşiyor.Davranışçılıkyokolmuşdeğil.Şimdibazıhocalarme-selakitaplarındabunuüniversitehocalarıakademisyenlerbizimaka-demikyükselmemizekararverenleryazdı.Davranışçılıköğrenmeyiaçıklamazyazıyorkitaplarında.Böylebirşeyolamaz.Önemlibirşeyhocambu.Böylebirsaçmalıkolamaz.Yanidavranışçılıkdaöğrenmeyiaçıklar.Elbettekıyasladığımızzamanbirprogramvizyonolarak.Buprogramlarınvizyonubudurdendiği içinyapılandırmacılıküzerineodaklanıyoruz.Elbettedavranışçılıköğrenmeyiaçıklar.

Katılımcı

Hocambirşeyekleyebilirmiyim?Buradaönemliolansizhangiinsanniteliğinihedefliyorsunuz?Buradadavranışçılıkyadayapılan-dırmacılıktercihiortayaçıkıyor.

Firdevs Karahan

Pekişimdiistersenizteknolojikullanımıyladevamedelim.Önce-likleSayınBarışHorzumhocamızıSakaryaÜniversitesi’ndendinle-yelim.ArkasındandaAkdenizÜniversitesi’ndenAhmetZekiGüvenhocamızıdinleyelim.

Barış Horzum

Önceliklehepinizehoşgeldinizdiyorum.Sabrınızızorlamadankısasüredetoparlamayaçalışacağım.Benaslındabirazteknolojikaçıdanbakmakistiyorumolaylara.ÖğretmenyeterliliklerinikonuşurkenyeniöğretmenyeterlilikleriniAmerika’dayadaAmerika’yıtemelalan,ya-pılandırmacılığıtemelalanyaklaşımlarTPECdediğimizbirçerçeve-denbakıyorlar.TPECdediğimizçerçevedeaslındaöğretmenyeter-lilikleriniüçboyuttainceliyor.Bunlardanbirtanesialanyadaiçerikbilgisi,birtanesipedagojiyadaformasyonbilgisi,üçüncüboyutola-rakteknolojibilgisiniifadeediyorlar.Nerdengeliyor?Aslındaburasısabit.İçerikvepedagojibilgisisabit.Shulman’ınortayakoyduğu,içe-riğinbağımsızolamayacağı,pedagojiiletümleşikolabileceğiüçlüyapıgeçmiştengünümüzevar.Nezamanki2000’liyıllarageliyoruzPunya

– 122 –

MishraadındaIllinoisÜniversitesi’ndeçalışanbirhocamızdiyorkibuöğrenmealanlarınateknolojiyideeklememizgerekirveöğretmenyeterlilikleribuüççerçevedegerçekleşirveiyibiröğretmençerçe-vesi,öğretmenyeterliliğiaslındatambuüçününbirleştiğiyerdetek-nolojikpedagojikiçerikbilgisininolduğuyerdedirdiyor.Bunutüm-leşikolarakalabilenöğretmenyeterlilikleresahipöğretmendirdiyor.Bizburadançıktıkaslında.

Pekibuçerçeveninneredengeldiğinisöyleyeyim.Temelçıkışnok-tasıdadijitalyerlidijitalgöçmenvedijitalgöçebekavramlarıylailiş-kilendiriliyor.Günümüzünçocuklarınıdijitalyerlilerleaçıklıyorlar.Diyorlarkibuçocuklarbudünyanıniçinedoğdu.Çünkübendoğdu-ğumdabilgisayaryoktubenimevimde.İnternetyoktu,ceptelefonuyoktu,telefondahiyoktu.Sadece,tahminediyorumbütünhocalarımaynışeyisöyleyecektir,evimizdebirtelevizyonvardı.Odarenksizdisonradanrenklisinekavuştuk.Amabugünbenimoğlumun,dörtya-şındakioğlumun,tableti,ceptelefonu,bilgisayarı,internetihepsivarveşuandayetiştirdiğimizöğretmenlerveşuandaöğretmenlikya-panlar,buçocuklaraöğretmenlikyapacaklar.Birincinoktabuyaniöğretmenyeterliliklerinitartışırkenkimeöğretmenlikyapacaklarınıbilmemizlazım.

Evet,yapılandırmacılık,katılıyorumyapılandırmacılıkönemlidiramabirşeysöylemekzorundayım: Bizdesiyahvebeyazvar.Yanibirşeyiyakabulettikyadareddettik.Davranışçılığındabencegü-zeltaraflarıvar.Kaçırılmamasıgerekenyerlerivar.Elmanınelmaol-duğunuhaydiyapılandırmacılıklaortayakoyalım,çocuklarkeşfetsindemeksaatlerimiziharcamakdemektir.Bazenpozitiftaraflarınabak-maklazım.Niyebunusöyledim?Şundandolayısöylüyorumteknolo-jininolumsuztaraflarıvaramabizteknolojiyiolumlukanalizeede-bilir,çocuklaradoğruteknolojikullanmaalışkanlığıkazandırabilirsekbunuyapabiliriz.AmaprogramlardaşuFATİHprojesivarevetgele-ceğizbirazdanbahsedeceğimamayaşadığımızsıkıntışu:Lütfenşuüçsacayağındanbirtanesinikaybettiğimizdedurmayacağını,ayakta

– 123 –

duramayacağınıkabuletmemizlazım.Öğretmen,öğrenciaile.Buüçfaktörügözönünealmadığımızmüddetçehangiprogramlarıyapar-sakyapalım,hangiprogramlarıtanımlarsaktanımlayalımburadaba-şarısızolabileceğimizidüşünüyorum.Sebebişu,yapılandırmacılığınneolduğunubilmeyenailelerimizvarbizim.Buailelere,çocuğagörevveriyorsunuzperformansgörevidiyorki“Hocamsenderstebirşeybilmiyormusun?Çocuklarasüreklibirşeylerveriyorsun.”Yanibendahafarklıyerlerdedeproblemolduğunudüşünüyorum.Tekrarko-numadönecekolursambizşunuyaptık,Türkçeöğretmenadaylarıylabirçalışmayaptık.DedikkibuTPECçerçevesininşuradakigörünenyediboyutundannekadarözyeterliliğinizvar?BunubirdeTürkDiliveEdebiyatındaformasyonalanöğrencilerlekarşılaştırdık.Sonuçları-mızburada.Birazküçük,görünmüyoramasadeceşunusöyleyeyim,sadeceanlamlıfarklılıkiçerikbilgisindevar.HangisinindahayüksekolduğunabakacakolursakşuradaTürkdiliveEdebiyatıbölümündenformasyonalmayagelenöğrencilerindurumunun,içerikbilgisindekiözyeterliliğinindahayüksekolduğunugörüyoruz.PekiTürkçeÖğ-retmenliği?Maalesefşöylebirdurumlakarşılaşıyoruz:1,2,3ve4.sı-nıfta,1.sınıftakigirişdüzeyiile4.sınıftakigirişdüzeyi,pedagojibil-gisiveteknolojibilgisianlamındadeğişimgöstermiyor.Bubirbulgu,SakaryaÜniversitesi’ndenbulgu.

Sonraşeyimerakettik,dedikkiacaba,aslındabizimçıkışnokta-mızburasıydı,aynıçerçeveyeinternetieklesek,günümüzünönemliteknolojilerindenbiri,beşboyutluyapı içeriyor.Genelolarakinter-netikullanmak,iletişimselanlamdainternetikullanmak,internetiiçe-rikolarakkullanmak,internetipedagojikiçerikolarakkullanmakvewebtabanlıeğitimeyöneliknelerolduğunugörelimdedikveburadadakarşılaştırmayışöyleyaptık:Türkçeöğretmenliğinde,İngilizceöğ-retmenliğinde, İngilizdiliedebiyatındaveTürkdiliedebiyatında4.sınıftaokuyanöğrencilerebuözyeterlilikalgılarınısordukvebirbi-riylekarşılaştırdık.İnternetigenelkullanımda,internetiiletişimama-cıylakullanımda,internetiniçerikolarakkullanımındavewebtabanlı

– 124 –

eğitimdehepfarkvarvefarkınkaynağınabaktığımızdahep-buradagöreceğinizgibi-İngilizceÖğretmenliğininciddianlamdayüksekoldu-ğunugördük.“Peki,nedenİngilizceÖğretmenliğiyüksek?”diyebak-tık.İkigerekçegeliyorbenimaklıma.Bir,yabancıdilibiliyorlarveözyeterlilikleriçokyüksekdiyedüşünüyorsunuzamabaktığınızdaİngi-lizdiliveedebiyatıöğrencilerininTürkçeÖğretmenliğindendahadü-şük.Demekkidilbilmeklealakalıdeğildurumdiyedüşündük.Sonrabizbunudüşünürkenşöylebirgerçekkarşımızaçıktı.İngilizceÖğret-menliğiprogramında,sınıfındaenkalabalıkolduğudurum35’inüze-rinegeçmiyor.Hocalarımınbölümü.AmaTürkçeÖğretmenliğinedön-düğünüzdemaaleseforakamçokbüyüyor.Meselaüçüncüsınıflardahocambenyanlışbilmiyorsambiz15kişilikbirveritoplayabildik.

Firdevs Karahan

35biledeğilhocamşubeler. İkiyeböldüğümüziçinmaksimum20-25oluyor.

Barış Horzum

AmaTürkçeÖğretmenliğiProgramı’ndabu60’ageliyorveöğ-rencisayısınınnekadarönemliolduğunugörebiliyoruzburada.Birdiğernokta,birşeydenbahsetmekzorundayımzatenburayadage-tirmekistiyorumsözü,İngilizceÖğretmenliğiprogramını inceledik,TürkçeÖğretmenliğiprogramınıinceledikikişeyçıkıyorkarşımıza.Bir,İngilizceöğretmenliğiprogramındaşuyapılmış:Nasılhaniöğretimilkeveyöntemleridiyebirdersinizvarbirdeözelöğretimyöntem-leridiyebirdersinizvar,Öğretimilkeveyöntemleridersindeöğren-ciler,öğretimilkeveyöntemleriniklasikolarakeğitimcilerdenalıyor.Özelöğretimyöntemlerindeisealanaözgüuygulamaalıyor.Türkçeöğretmenliğinde,öğretimteknolojilerivemateryalgeliştirmedersivar,bilgisayarI-IIdersivar.BizdeonudabirleştirmişizbilgisayarIdersivar.İngilizceÖğretmenliğindeöğretimteknolojilerivemateryalgeliştirmedersivarkenekstraİngilizceyadayabancıdilöğretiminde

– 125 –

materyalkullanımı,yabancıdilöğretimindeteknolojikullanımıdersivar.Bencebuönemlibirgösterge.Neden?Çünküşunualıyoruzeği-timcilerdennasılöğretimilkeveyöntemlerinialıyorsakbilgisayarveöğretimteknolojilerialanındaneğitimteknolojisiyleilgiliyadaöğre-timselaraçlarıkullanmaylailgilibilgiyialdıktansonraalanımızdakihocalarımızdanmateryalgeliştirmeveteknolojikullanımınıalmaktafaydaolduğunudüşünüyorum.Bizimbulgularımızbununlailgiliydi.

Birdiğernokta,bizimalanımızdakullanılanteknolojininkabuledilmesiiçintemelgöstergeteknolojikabulmodeli89yılındaDa-vistarafındanoluşturuluyor.Bilişselfaktörlervaramabirteknolo-jininkabuledilebilmesiiçinikitemelnoktavar:Algılanankullanış-lılık,algılananyarar.Yararlıolduğunuvekolaykullanılırolduğunugörenbirkişiteknolojiyikabulediyor.Şunukarşılaştıralımdedik.TürkçeöğretmenleriyleöğretmenadaylarıFATİHprojesikapsa-mındaakıllıtahtaylailgiliteknolojiolarakakıllıtahtayıkabuledi-yorlarmı?Aralarındafarkvarmı?Birdebunabakmakistedik.Ne-redefarkvarbiliyormusunuzhocalarım?Özyeterliliktefarkvar.Öğretmenlerakıllıtahtayıdahaiyikullanabilirimdiyor.Öğretmenadaylarıkullanamamdiyor.Özyeterliliğidüşüköğretmenadayla-rının.Kullanımınıkolaybulmakonusundaöğretmenlerdahakul-lanımınıkolaybulduğuiçinözyeterliliğivekullanımayönelikni-yetleridüşükçıkıyor.Bubulgularıelealdık.Öğretmenlerinyüksekolmasıilginç.NedenilginççünküFATİHProjesikapsamındaöğret-menlereakıllı tahtakullanımıyla ilgiliseminerverildi.Ancakbizöğretmenadaylarımızaböylebireğitimvermiyoruz.Busınıflarayetiştiriyoruzamaöğretmenadaylarımızıneksiğivar.

Benşunuaslındabubulgulardansonuçtabentamamlamışoldumamaşunusöylemekistiyorum,yanibubulgularıelealmakiçintek-noloji,öğretimprogramlarındayadaöğretimprogramlarınbirşeyeentegreetmenin ikiyoluvar:Buyollardanbir tanesibağımsızola-rakteknolojidersikoymak.Bilgisayardersi,akıllıtahtadersiyadanederseniz.Öğretimteknolojilerininhepsinisayabilirsiniz.Birinciyol

– 126 –

bu.İkinciyolisederslereentegreetmek.Benikinciyolutercihediyo-rumsizinsöylediklerinizdenyolaçıkarak.Çünkümüfredattakazanımolarak,çıktıolarakbirşeyleriyazmakyeterliolmuyor.Bunedenlena-çizaneönerim,bakışaçımalandakihocalarınderslerindeteknolojiyikullanımınayönelikdeneyimkazandırmasılazımöğrencilerinekibuyaygınlaşsın.Bizrolmodelolmaklayükümlüyüzöğrencilerimize,öğ-retmenadaylarınakiöğretmenolduklarındabunukullansınlar.Öğ-retmenlerdeokullaragittiğindebunukullanabilsin.

Birdeneyimimvarkiminanlattığınıhatırlamıyorumisimvere-meyeceğimamahocamızınbiriokuldeneyimidersindeöğrencile-rinidinlemeyegidiyor.Öğretmenadayıakıllıtahtayıkullanırkenbirandaakıllıtahtaaçılıyorvekapanıyor.Sonratekrarbaşlıyorlar.Birüçbeşdakikasonratekraraçılıpkapanıyor,böyledevamediyor.Sonraanlaşılıyorkiöğrencilerdenbirtanesiceptelefonunuakıllıtahtaylairtibatlandırmışvedersisaboteetmekiçinsadeceaçıpkapatıyor.Ve45dakikalıkdersin-MehmetHocamsizlemikonuşmuştukyanlışha-tırlamıyorumdeğilmi?-bir10dakikamı15dakikademiştiMehmetHocamanekdotudahaiyibilirama40dakikalık45dakikalıkdersi10yada15dakikadaişleyebiliyoröğretmenadayı.Bunedenleben,eğerFATİHProjesi’nedevamedeceksek,akıllı tahtalarıkullandıra-caksak,tabletbilgisayarlarıkullandıracaksaköğretmenadaylarımızıonagöreyetiştirmemizgerektiğinidüşünüyorum.Kullandırmayacak-sakbilehepimizinçocuğuvar,geleceknesillerteknolojiileöğrenmeyidahaçokistiyorlarözellikledijitalyerliler.TeşekkürediyorumHocam.

Firdevs Karahan

Şimdiolayınmuhatabıolduğumiçinkısabiraçıklamaylaberaberhocanınbulgularınıdestekleyeyim.İngilizceÖğretmenliğibölümününhersınıfında,1.2.3.ve4.sınıflarındamutlakamateryaldersiyleil-giliyadauygulamalarıylailgilibirdersimizvarveikincisınıftama-teryalgeliştirmedersini teknolojikanlamdaaldıktansonraüçüncüsınıftabizbütünderslerimizdeözelliklebeceriöğretimiderslerinde,

– 127 –

öğrencilerimizinmikrosunumlarındamutlakabiruygulamaistiyo-ruz.Etkinliklerdenbirininmutlakateknolojiyedayanmasını istiyo-ruz.Sonsınıftadadahaçokkolejlerestajagönderiyoruz.Dolayısıylaoradadateknolojiyoğunolarakkullanılıyor.Fakültemizdedebuakıllıtahtauygulamalarınadailişkinolaraksonsınıflardaöğretmenaday-larımızada,bütünbölümlerebirerakıllıtahtaensondersdönemi-mizdetahsisettik,onlarayönelikbilgisayarveteknolojihocalarımızdaseminerleriniverdi.Evet,varmıbirkatkısıolan?

Mehmet Özdemir

Hocambirkatkıdabulunmakistiyorumbende.Buteknolojikul-lanmaklailgilibirkaçşeyyaşadım.Birinipaylaştımbirinideburadapaylaşayım.Biradayımızdizüstübilgisayarıylageldi,bağladıyansı-tıcıyafakatbirtürlüyansımıyor.Uğraştıuğraştıensonundaoradandedilerkienarkadaoturanlardanbirisi“Alperçözer”dediler.“Alperkim?”dediöğretmenadayımız.GösterdilerAlper’i.Alperkalktı.Elekt-roniksevdasıylageldi“Hocam”dedi,“Biraçıpkapatalım”dedi.Açıpkapattılarveondansonrayansıdıveöğretmenadayımızdevametti.BarışHocamızbukonudasonderecehaklı.Yanibueksiklerigider-memizgerekiyor.

Katılımcı

İkincidilöğreniminde,yabancılaraTürkçeöğretimi ile ilgilen-diğimiz içinbuteknolojikullanımınaçokmüsait.Uygulamalarçokfazlayanitabletleriçinşeyleriçinbilgisayarlariçinçokçokmüsait.Bunlarıbelkibizimalanatransferetmeklazımuygunolanlardan.Epeycebireksiklikvar,uygulamaeksikliğivar.Buformasyonmese-lesindedebenonugenellemektezorlukçektim.VerilergüzelbelkiburayaSakarya’yamahsusbelkiburadakiuygulamaylailgiliolabilir.Bizdeaçıköğretimdengelenepeycebirtalebevardı.Yanibuçocuklaralanbilgisiolarakçokçokçokyetersiz.Yanionlarıölçüyoruz,ders-leranlattırıyoruz,birşeylerişliyoruzvs.yaniformasyonubelkiörgün

– 128 –

öğrenimdenmezunlarveaçıköğretimdenmezunlardiyedearaştır-mayamuhtaçbirtarafıvar.

Firdevs Karahan

Bizdeaçıköğretimmezunuyok.

Bayram Baş

Materyal tasarımıdersine ikiyıldırgiriyorum.Buders, formas-yondadalisanstadaalaneğitimcileritarafındanyürütülüyor.Hasbel-kaderkendimçokuzunyıllardırbilgisayarlauğraştığım içinbirçokeğitimprogramınıdakullanıyorum.Tabiöğrencilerinbirçoğuhazırla-dıklarısunumlarını,PowerPointdediğimizyirmiseneönceninprogra-mıylayapmaeğiliminde.Yedisekiztaneprogramgösterdik,kendileridebirşeyleryapmayabaşladılarçokdamutluoldular.Kesinlikleho-camınsunumundasöylediklerinekatılıyorum.UmbertoEco’ylaJean-ClaudeCarriere’ninsöyleşilerindenoluşankitaplardan kurtulabile-ceğinizi Sanmayınadlıçokgüzelbirkitapyayımlandıbirkaçyılönce.Kitaplarherzamanvarolacak.Bazıhocalarımızdamaalesefteknolojidüşmanlığıdavar.Teknolojiyisevmek,kitabadüşmanolmayıgerek-tirmiyor.Meselaharddiskinihatıraolaraksaklayanvarmı?Yada20seneöncedenkalanbilgisayarkasalarını?Elbetteyok.Teknolojisürekligelişenbirşey.Sankişeyvarmışgibi“Derskitabınınyerinihiçbirşeytutmazhocam!”diyorbazıları.Yaniyetutmasın?Budaodakitapişte.Onudakullanonudakullan. İkisindendeyararlanmak lazım.Oba-kımdançokavantajlıbirbölümünüzvar.Budersleriyürütenbazıöğ-retimüyeleri,teknolojiyiyeterincekullanmıyor.Bazıgençarkadaşlardabunadâhil.Oyüzdenprogramöğrenmekönemli.Çokgüzelarayüzprogramlarıvartabletlereuyarlanabilecekveceptelefonlarına.Kendi-mizibuyöndegeliştirmekgerekiyor.Teşekkürederim.

Barış Horzum

Hocambirşeyekleyebilirmiyim?Özürdilerim.Benhaniçokuzat-mamakadınabirazkısakesmekiçin işinoboyutunuatladımama

– 129 –

hocamşunusöylemekte faydavar.Şimdialanuzmanlarınındoğru-danpekçokteknolojiyibirebirhemalanınıtakipetmesinihemtek-nolojiyitakipetmesinibeklemekbirazzor.Sizinözelbirilginizvardıbüyük ihtimaloyüzdentakipettinizamabenokonudadisiplinlerarasıçalışmanındahasağlıklıolduğunu,bilgisayarveöğretimtekno-lojileribölümündezatenalanıteknolojiuzmanlığıolanarkadaşlarınhaniteknolojikonusundadahadisiplinlerarasıçalışmayladahafay-dalıolabileceklerikanaatindeyim.

Katılımcı

BuradaşunusöyleyeceğimHocam.Örnekveriyorum,diyorkiadambana“sen”diyor“fuzuliilebirbilgisayarprogramınınneilgisiolabi-lir?”diyor.Bendeonabirşeygösteriyorumdahasonra“aaa”yapıyorbana.BilgisayaröğretmenliğindenarkadaşlarımızbudersbizimdirdiyoramaburadaedebiyatınyadaTürkçeninmateryalisözkonusu-dur.Belkişöyledahaiyiolurhocam,butürderslerdebilgisayaröğ-retmenlerialanhocalarıylaberaberyürütülmesibencedahamantıklı.

Barış Horzum

Benimsöylemimşuyduhocamöğretimilkeveyöntemleriyleözelöğretimyöntemleriderslerinasılbağımsızişlenebiliyorsa,buderslerdealanaözgümateryaltasarımıveöğretimteknolojileriyleayrıayrıdersolarakeklenebilirdiyeönerimvar.

Firdevs Karahan

YineteknolojikonusundaAhmetZekiGüvenhocamızladevamedelimisterseniz.

Ahmet Zeki Güven

Teşekkürederimsayınbaşkan.Kıymetlikatılımcılar,konuşmamabaşlamadanöncehepinizisaygıylaselamlıyorum.BarışHoca’mdanbirazdahafarklıkonularadeğineceğim.Mevcutöğretmenlerinözel-likleteknolojiyikullanımdurumlarıylailgili.Gerekİzmirilmerkezine

– 130 –

yakınbirokuldayaptığımızbirçalışma,gereksegeçtiğimizayiçeri-sindeAntalyailmerkezindeyaklaşık126taneTürkçeöğretmeniyleyapmışolduğumuzçalışmalardaneldeettiğimizneticeleripaylaşaca-ğımsizlerle.MalumunuzhocamızdabahsettibirFATİHProjesivar.FırsatlarıArttırmaveTeknolojiyiİyileştirmeHareketiadıaltındaor-tayaatılmışveşuandauygulamayadevamediliyor.Liselerde,orta-okullardaveensonilkokullardaüçaşamalıolarakzatenplanlanmışbirprojebu.Projeyleilgilievetpekçokgörüşvaryalnızuygulama-lardavekullanımlardabazısıkıntılarvar.BarışHocamöğrenciarka-daşlarüzerindengitti.Ben,öğretmenlerinprojeyebakışaçıları,buprojeninharicindeeğitimteknolojilerinikullanmayeterliliğiyleilgilibirçalışmayaptım.Dahaönceİzmir’deyapmışolduğumuzçalışmadaiseilmerkezindekiokuldanitelbirçalışmayaptık,mülakatyöntemikullandık.Antalya’daiseAytekinİşmanhocamızın“EğitimTeknoloji-leriAnketi”var,2002yılındaOhioÜniversitesi’ndenTürkçeyeuyarla-dığıvegüvenirliğisağlanmışbiranket,oanketikullandık.Sadecefenbilgisilaboratuvarımaddesiniçıkardıkanketten.ÇünküTürkçeöğret-menlerininfenbilgisilaboratuvarlarınıkullanmadurumuylailgilian-lamsızbirdeğerortayaçıkabilirdidiyeonuçıkardık.

Eldeettiğimizverilerişöylepaylaşayımbensizlerle.İzmirdeyap-mışolduğumuzçalışmadaöğretmenarkadaşlarıngenellikleşikayetettiklerikonu,mülakatneticesindeeldeettiğimiz,okullarınteknolo-jikaçıdanyetersizolduklarınoktasında.Vegörüşmeyaklaşıkyirmiöğretmenleyapıldıveyirmiöğretmendehemenhemenaynıkonu-danmuzdarip.Yaklaşıkdörtbeşöğretmenyaniyüzdeyirmibeşlikbirkesimibunlailgilibirşikayettenbahsetmedi.Ancaköteyandan,okulla ilgiliyapmışolduğumuzbaşkabirçalışmada,okulunbirbil-gisayar laboratuvarıolduğu,projeksiyoncihazınınolduğu, internetbağlantısınınolduğuvehertürlüteknolojikimkanlarasahipolduğuortayaçıktı.Bunuokulmüdürüylebenözelbirgörüşmeylekendi-sinesordum.Dedimki:MüdürBeyokulunuzdateknolojikaçıdansı-kıntılarolduğusöyleniyor.“Hocambuyurundedisıkıntılarıberaber

– 131 –

inceleyelim”dedi,benibilgisayarsınıfınagötürdü.İnanınbenBucaEğitimFakültesimezunuyumamayaklaşıkbironbeşyirmisenegeçtimezunolalı,bizimeğitimfakültesindeolmayan imkanlar,çokçokdahaiyiimkanlartabi,omerkezdekiokuldavardı.Ancaköğret-menlerindüşüncesivegörüşlerişu:“Bizteknolojikolaraksıkıntılariçerisindeyizçünküonlarıkullanamıyoruz,yetersiziz.”Müdürbeylebunusonrasındapaylaştığımdakendisindenşöylebirşeygeldi:“Ho-camgenelliklemeslekikıdemleriyirmibeşyılveüzeriolanarkadaş-lartercihetmiyorlar.“BudurumbenimAntalya’dayapmışolduğum,o126öğretmenleyapmışolduğumçalışmayladaparalellikarzedi-yor.İştemesleğeyenigirmişbir-yediyılkıdemiolanöğretmenarka-daşlar,bilgisayarlaboratuvarınıdahaaktifkullandıklarınısöylediler.ÖteyandanAntalya’dayapmışolduğumuzbuçalışmadaeldeettiğimizsonuçlarlailgilifarklışeylervar.Bunlarısizlerlekısakısapaylaşayım.Birazevveldebelirttimözelliklebilgisayarteknolojileriiçerisindebi-razönceBayramhocamınsöylediğiPrezi’yivebenzeriprogramlarımaaleseföğretmenlerbilmiyorlar.Neolduğundandahabersizler.Po-werpointibiliyorlaramapowerpointikullanmaoranıçokçokdü-şük.Sınıflardahiçbirşekildekullanılmıyor.Stajagönderdiğimizdör-düncüsınıföğrencilerindeneldeettiğimgözlemlerdendehareketleşunusöyleyebilirimrahatlıkla,sınıflardaakıllıtahtavarveöğretmenkullanmayıbilmiyor.BirazevvelBarışHocamöğretmenlerinbunlail-gilieğitimaldıklarınısöyledi.EvethizmetiçieğitimlerveriliyorancakverildiğihaldehiçbirşekildeBayramHocamınsöyleminebiratıftabulunayım,teknolojiyedüşmanlıkgösteripkullanmayanöğretmen-lerdevar.Onunharicindeakıllıtahtayı,butarzşeyleri,gereksizola-rakdüşünüpelatmayanlarvar.Birazöncehocamınpaylaştığıhadisede,öğrencininaslındahocadan,çokdahaiyiteknolojiyikullanmasıdaayrıbirhezeyandoğruyusöylemekgerekirse.Onunharicindecin-siyetaçısındandaincelediğimizde,buteknolojileri,yanieğitimtek-nolojilerini,çokbirfarkgörülmüyor.

– 132 –

Vegenelolarak,Antalyailmerkeziiçinkonuşayım,Türkçeöğret-menleriyleyapmışolduğumuzçalışmada,öğretmenlerineğitimtek-nolojileriniçokdaaktifkullanmadıklarıortayaçıkıyor.BudahaönceErzurum’dasınıföğretmenleriyleyapılmışbirtezçalışmasıylaörtüşü-yor.Yaklaşık200civarısınıföğretmeniyleyapılmışbirçalışma.Ordadahemenhemenaynısonuçlaraulaşılmış.Maalesefbizdehemenhemenaynısonuçlaraulaştık.Öğretmenlerin,özellikleTürkçeöğret-menlerininüzerinekonuşuyorum,genelolarakteknolojiyiçokdası-nıflardaefektif,etkilibirşekildekullanmadıklarıgörüldüçalışmanınneticesinde.Tabibununaltındayatanfarklıetkenlervar.Bunlardanbirkaçınıbirazöncehocalarımızdasaydı.BizimTürkçeEğitimiBö-lümündeBilgisayarIveIIdersimizvar.DersiniçeriğievetçocuklarWord,powerpointvbşeyleröğreniyoramageçenlerdeşöylesöyle-yeyimbiröğretimüyesindenşöylebirönerigeldi.“Bizbudersleriniçeriğininasıldeğiştirebiliriz?”şeklinde.Zatençocuklarwordubili-yor,zatençocuklarpowerpointibiliyoryadabudersleriniçeriğinibirşekildedeğiştirelimamanasılyapabilirizbunu?Yanibirwebtasa-rımıyapmayı,birakıllıtahtakullanmayı,bironunharicindeseskayıtcihazınıkullanabilmeyinasılverebiliriz,şeklindebirönerigeldi.Tabiburadabizbölümolarakçokdabirşeyyapamıyoruz.

Onunharicisindedeğineceğimbirkaçnoktadahavar.Dahaönceİzmir’deyapmışolduğumuznitelçalışmadaöğretmenleidareciara-sındadabazısıkıntılarınolduğugörülmekte.Öğretmenlerdenba-zıları teknolojikaraçgereçlerikullanmamanedenlerini idarecilerebağlıyor.Çünküherhangibirproblemolmasıdurumundaidarecidi-yorkisorumlulukosaattehangiöğretmenordaysaonaaittir.Yaniprojeksiyoncihazıhafazanallahbozuldu.Sorumludoğrudanoöğret-mendir.Oderstekimkullandıysa.Oandaelektrikkesildivebirşeyoldusorumludoğrudanöğretmendir.Öğretmendiyorki“Bennedenburiskegireceğimzatenaldığımparaortada.Benbuprojeksiyonci-hazınanedenparaödeyeceğim?”diyor.Böyledebirşeysözkonusu.

– 133 –

Hizmetiçieğitimler,evetsabahtanberidinliyoruzhizmetiçieği-timlermaalesefMilliEğitim’deçoketkinveefektifyapılamamakta.Çünküşuandatamseminerdönemindeyiz.Gerçibazıillerbusemi-nerdöneminehizmetiçieğitimikoymayabaşladılaramabendeyak-laşıkonsenemillieğitimdeöğretmenlikyaptımosüreçtehiçbirşe-kildeseminerdönemlerinde,buyaztatiliokullarbittiktensonraiştehaziranınsonunakadarolankısımda,bizamiyanetabirleboşboşoturuyorduk.Bubirgerçek.Hanibilmiyorumsözümünyanlışanlaşıl-masınıdaistemiyorum.Hizmetiçieğitimlergenelliklebizsabahsaat09.00-15.00arasıçalışırdık.15.00’tensonra15.30’dansonrakonu-lurdu.ŞimdisekizsaatdersegirmişbirTürkçeöğretmeniakabindesaataltıyayediyekadarmecburiolmadıkçatırnak içinde,nekadaristeklikatılır?Budaapayrıbirsorun.

Tabiidersiçerikleridedikhizmetiçieğitimdediksonolaraksö-zümüşöylenoktalamakistiyorum.BarışHocamaşunoktadasonunakadarkatılıyorum.Özellikleteknolojiyiderseentegreetmemizlazım.Tabibunoktadaöğrencininöğretmendenteknolojiyidahahakimvedahaiyibirşekildebilmesindenziyadeöğretmenindahahakimol-masıgereklidir.Öğretmenherzamanbiradımöndeolabilmelidirdiyedüşünüyorum.Sadeceöğretmendeğilöğretmenidenetleyenme-kanizmanındamutlakateknolojininaslındaeğitimalanındaneka-darönemliolduğununfarkınavarmasıgerektiğinidüşüyorum.Sab-rınızvedinlediğiniziçindeteşekkürediyorum.Saygılarsunuyorum.

Firdevs Karahan

Teknolojikonusundaikihocamızasorusuolanveyakatkıdabu-lunmakisteyenvarmı?Buyurun:

Emine Kolaç

Benteknolojikullanımıylailgilibirkaçhocamızınkullandığıifa-deyipaylaşmakistiyorum.Teknolojidüşmanlığındanbahsedildi.İfa-deyibirazdahayumuşatmakisterim.Teknolojidüşmanlığıdeğilde

– 134 –

teknolojiyekarşıbirdirençsözkonusuyanidüşmanlıkdeğildebelkibilememektenkaynaklıbirdirenç,belkiçokdaanlamlıolmadığınıdü-şündüğünüalgıladığıiçinbirdirenç...

Bayram Baş

Eminehocam“düşmanlık”sözünükastenkullandım.Amaçlıolarakkullandım.Kesinlikledirençvar.Mukavemetbaşkabirşey.Yapamıyorum,öğrenemiyorumdiyenlervarelbet.Benimkastettiğimdirençgösteren-lerdeğil.Amaçlışekildeteknolojiyedüşmanolanöğretmenlergördümben.Yanidiyorki,karatahtanınyerini-okadardakibirlişekilde-hiçbirşeytutamaz.Yanikaratahtagüzelbirşeytabi.Birincisınıftailkokumayazmaöğretirkenkaratahtasızolmaz.Budaönemli.Düşmanlıkkavra-mınıkastenkullandımyanibudemekdeğilherkesteknolojiyedüşman.Zatenteknolojininiçindeyaşıyoruz.Wall-ediyebirçizgifilmvardı.Çokönemlidir.Öğretmenolanarkadaşlaratavsiyeederim,öğrencilereizlet-sinler.Teknolojiningelecekteinsanagetireceğitehlikeyiişliyordubufilm.Bendeteknolojiyebazendireniyorum.Çünküiletişimimizibozabiliyor.Hocamörnekveriyorum,yıllardırsadecesosyalortamdayazışabiliyoruzEminehocayla.Birbirimiziaradığımızyok,konuştuğumuzyok.Düşmanlıkkavramınıözelolarakkullandım.Belkibunlarınsayısıazamadirenenlerdışındabirdeözelolarakbukonuyasaltbirşekildedüşmancabakanlarmevcut.Buvebenzeridüşmanlıklarsürdüğümüddetçebizdengelişme-mizdegelişimeaçıkalmamızdagüçgörünüyor.Maalesefteknolojiyeyö-nelikolarakbunlarınhepsiniatmaklazım,yıkmaklazımdiyenlervar.

Emine Kolaç

Bendekatkıdabulunmakistiyorum.Şöylekibizhepöğretmen-lerinteknolojikullanımıylailgilisıkıntılaryaşadık.Yadateknolojiyikullanmadıklarıylailgili.Birdeolayındiğertarafınabaktığımızdaöğ-retimelemanlarıolarakteknolojiyinekadarkullanıyoruz?Herkesteknolojiyigerçektenderstekullanıyordu.Benisimvermekistemiyo-rumFarabiProgramı’nakatıldığıbirüniversitedebirdönemkaldım.

– 135 –

Teknolojiyikullandığımdaöğrencilerdenşöylebirtepkialdım.Her-kesçokşaşkınbirşekildebeniizliyorNeoldudedim?Hocambizilkdefaböylebirşeylekarşılaştık.Niye?dedim.Bizdüzanlatımyönte-minikullananhocalarla,öğretimelemanlarıylakarşıkarşıyakalanöğrencikitlesiydik.Budabirgerçek.Bütünöğretimelemanlarıger-çektenteknolojiyikullanıyormu?Bukullanımavakıfmı?Bununan-lamınıöneminianlamışmı?

Firdevs Karahan

Bizdeöbürtarafınıyaşıyoruzüniversitedeolarak.Teknolojifaz-lasıylakullanıldığıiçinöğrencilerinüzerindeyeterlietkideolamadığıgibibirsorunyaşıyoruzbugünlerde.Oyüzdenböylebirsorunumuzvar.Bir taraftandasilikonvadisiçalışanlarınıntamamenteknoloji-sizortamdaevlatlarınıokuttuğunuokuyoruzgazetelerdevs.neka-dardoğrubilemiyoruzama.Birdeöbürtaraftaböylebirgerçekyaşa-nıyor.Dolasıylabelkiişindengelitutulmasıherhaldeengüzelçözümolacaktırdiyedüşünüyorum.

Katılımcı

Sonzamanlardaşuvarhocamherşeyçokçabuktüketiliyor.Tek-nolojideöyle.yanipowerpointkullanılıyor,ikiderssonraodaalış-kanlıkhalinegelmişoluyor.Yanibaşkayenibirmateryalgetiriyorsu-nuz,ikidersüstüstekullandığınızda…

Katılımcı

İnsandoymuyorişte

Katılımcı

Doymuyor.Şuzamanıngetirisi

Emine Kolaç

Birbaşkakatkıdadahabulunmakistiyorumşöylekibiztamamözelöğretimyöntemleridersineeğitimbilimleribölümündendestek

– 136 –

alarakalıyoruzyadakendialanhocalarımızbudersiveriyorlar.Bilgi-sayarteknolojileridersiiçindeböylebirdurumsözkonusuolabilirdendi.Oysakiheralanınhocasıkendidersindeteknolojileriçokdik-katlibirşekildekullandığındaböylebirşeyiilerisürmeyeceğiz.YeniTürkEdebiyatıdersinde,dilbilgisi,dilöğretimidersindebizzatenteknolojiyiyeterincekullanırsak,öğrencilereörnekoluşturmuşola-cağız.Öğrencilerinayrıcabiralanhocasını,bilgiteknolojileridersinitercihetmedurumuylakarşıkarşıyaöğrenciyigetirmeyecek.Böylebirsorunyaşamayacağız.Bizkendidersimizdeyapılmasıgerekeniyaptığımızdazatensorunkalmayacak.

Firdevs Karahan

Evetteşekkürediyorum.Şimdimateryalkonusunagelelimmüsa-adeederseniz.BukonudaMustafaKemalÜniversitesi’ndenDoç.Dr.EyyüpCoşkunhocamızın“AdaylarınÖğretimMateryaliGeliştirmedeModelSorunu”başlıklıkonuşmalarınıdinliyoruz.

Eyyup Coşkun

SayınBaşkan,DeğerliKatılımcılar,

Bugünsizinlepaylaşacağım“ÖğretmenAdaylarınınÖğretimMa-teryaliGeliştirmedeModelSorunu”konusuuzunsüredirkafayor-duğum,buçalıştayvesileyledemeslektaşlarımlapaylaşmak istedi-ğimbirkonu.AslındaTürkçeEğitimiBölümüöğretimüyeleriolarakbelkidebirçokarkadaşımızınkarşılaştığıbirsorunbu.Herseneöğ-rencilerimizin“ÖğretimTeknolojileriveMateryalGeliştirme”dersikapsamındaürettiklerimateryallerdenoluşansergilerdüzenlenir.Busergiyigezerkenyüzümdeacıbir tebessümoluşur.Öğrencileri-mizyaptıklarıürünleriheyecanlasunarkenbizdentakdirbeklerler.Benonlarınbubeklentilerinikarşılamaküzereolumlucümlelersöy-lemeyeçalışırım.Ancakhazırlananmateryallerineğitselbirdeğeriol-madığını,öğretimmateryalindenziyadeneşelivakitlergeçirmekiçinyapılmışbasitoyuncaklarolduğunudüşünürüm.

– 137 –

Buradasorunusadeceöğrenciyeveodersegireneğitimbilimcihocayabağlamakdoğrudeğil,birözeleştirideyapmakgerekir.Bah-settiğimözeleştiri,aslındasadecemateryalüretmeyeyönelikde-ğil;Türkçeöğretimialanındaçalışanlarolarakrotamızdakigenelbirproblemeyönelik.

BildiğinizüzereTürkçeöğretimininakademikbirdisiplinolarakortayaçıkışı1990’lıyıllardagerçekleşiyor.Ogündenbugünehızlıbirgelişmevar.Bualandadoktorayapanakademisyenler1990’lardaonlurakamlarlaifadeedilirkenşimdilerdetahminediyorum500’eyakın-dır.Türkçeöğretimialanındailkçalışmalarbaşladığında,lisansüstüeğitimverenhocalarımızıntamamınayakınıTürkologdu.Bununyan-sımasıolarakbirbakımaTürkolojidiliylekonuşuluyordu,belkiba-zılarıncahamasetolarakgörülebilecek“Türkçemizikurtarmak içinTürkçeyiöğretmeliyiz”sadeliğindebiryaklaşımvardı.Bizbuişibaşla-talım,gençlerzamanlabuişinteknikaltyapısınıoluştururümidivardı.

Nitekimbeklendiğigibideoldu.Aradangeçenzamaniçindebualandayükseklisansvedoktorayapansayısıarttı.Hattalisansı,yük-seklisansı,doktorasıvedoçentliğiTürkçeöğretimialanındaolançoksayıdaarkadaşımızvar.Doğalolarakbualandakiakademikbirikimdearttı.Buolumlugelişmeyerağmenötetaraftaacıbirgerçekvar.Türkçeöğretimindeyeterincebaşarılıdeğiliz.Onyılönceki,yirmiyılöncekikitapokumaoranışimdivarmı?İlkokul,ortaokul,liseöğren-cileriarasındaarkaarkaya3-5düzgüncümlekuramayanlarmaale-sefçoğunlukta.Budurumunteksorumlusubizizdemiyorumtabiki.Amabizimdebirpayımızvarvetemelmeselelerdedahayapacakçokişimizvar.

Yinebirözeleştiriolarakşunusöyleyebilirim:Çoğuzamankendikavramlarımızınveönceliklerimizinpeşindeolmakyerinebaşkaları-nınmalınıpazarlamaklauğraşıyoruz.Bunedemek?Bunubirrekabethavasıiçindesöylemiyorumamakorktuğumşeyşu:Eğitimbilimcile-rinkavramlarınınesirihâlinegeliyoruz.

– 138 –

BakınbutoplantıdadaolduğugibiTürkçeöğretimiyleilgilihersempozyumda,kongrede,makalelerdebirtakımeğitimekolleriiledilöğretimiarasındailişkikurmayaçalışıyoruz.Davranışçılıktan,yapı-landırmacılığa,Vygotsky’denradikalyapılandırmacılığabirsürüşeyokuyor,yazıyorvekonuşuyoruz.Bununyansımasıneoluyor?TürkçeÖğretmenliğiBölümündenmezunolanöğrencilerVygotsky’ninyediceddinitanıyoramabirparagrafsorusuhazırlamayıbilmiyor.Yapılan-dırmacılığınnedevasabirşeyolduğunu(!),davranışçılığıngerikal-mıştoplumlaraözgüolduğunu(!)onlarcagerekçeyleaçıklıyoramaikitaneeleştireldüşünmesorusuyazamıyor;derstekullanacağımetninasılçözümleyeceğini,birdramadadiksiyonçalışmasınınasılyaptıra-cağınıbilmiyor.Okuma,yazma,dinlemevekonuşmanınbeyninhangikıvrımlarındagerçekleştiğiniLatinceisimleriylesöyleyipBrunerveSkinner’ınkuramlarıylailişkikurarakaçıklıyoramayazmaeğitimindeöğrenciyekonuvekomutvermektenöteyegeçemiyor.

Batı’dadileğitimiyle ilgiliyüzmakaleokuyalım;üçündedavra-nışçılık,bilişselcilik,yapılandırmacılıkgeçiyormuacaba?AmasononyıldaTürkçeöğretimiyleilgiliyazılıyüzmakalenindoksanınınbes-melesibunlaroldu.Batı’danaldığımızkavramlarıBatı’dandahaçokönemsiyoruz.Kraldanfazlakralcımıolduk?

1995-2005arasındaeğitimdeherderdindevası“ÇokluZekâKuramı”olduğugibi2005’tenbuyanadacansimidimiz“Yapılandır-macıYaklaşım”.Birsakızgibiçiğnenipatılankavramlararasınaya-pılandırmacılıkdadâhiloluncabaşkabirkurtarıcıbulunacak.Yapı-landırmacılıkeskidi,artıküstbilişsel (metacognitive)yaklaşımvardiyeceğizbelki.

Peki,burayakadarsöylediklerimizinkonumuzla,yaniöğretmenadaylarınınmateryalüretmebecerileriyleilgisine?İlgisişuTürkçeeğitimcileriolarakçoğunluklacevizinkabuğuylauğraşıyoruzamace-viziniçinegirmiyoruz.Eğitimfelsefecilerininyüzlerceyıldırtartıştık-larıkavramlarlaörülükuramlariçindekaybolupöğrencilerimiziuy-gulamanıniçinesokamıyoruz.Balıktutmateknikleriüzerinepaneller,

– 139 –

sempozyumlar,sergilerdüzenliyoruz,enstitülerkuruyoruz,araştırmamerkezleriaçıyoruzamasahildebalıktutanyok!

Evet,zamanzamaneleştiriyaptığımızdaoluyoramabunudaüstbirdilleyapıyoruz.Örneğinbirtarihçi,fizikçiyadaedebiyatçıol-saydıkbuüstdilbizikurtarabilirdi.Şöylekimeselabenkatıhalfiziğialanındaçalışanbirakademisyenolupbirmaddeninbellibirısıvebasınçaltındaerimenoktasıyla ilgiliçokspesifikbirdeneysonucubulsaydımbunubilimselbirmakaleolarakyayınlardımvesonrayenibirdeneyegeçerdim.Benimürettiğimkuramsalbilginingünlükha-yatanasılyansıtılacağını,örneğinceptelefonuiçindenasılkullanıla-cağınımühendisler,teknisyenlerdüşünürdü.AmaTürkçeeğitimcisiolarakbenimgörevim,birtaraftankuramsalbilgiyiüretmekvepay-laşmak,birtaraftandasöyledikleriminuygulamadakikarşılığınıdü-şünmek.Bu işin felsefesiniküçükgördüğümdüşünülmesin.Tabikiöncelikleişinfelsefesinitarihselbirikimiiçindebilmemönemli.Fel-sefesinimutlakaanlamalıyımamabenimmuhatapolduğumkitleiçin,öğretmeniçin,öğrenciiçin,veli içinfelsefeninyanındamutlakauy-gulamalazımvebunuyapacakbaşkabiraraelemandayok.Başkabirmühendisyadateknisyenyok.Yaniakademisyenolarakyaptığımişinfelsefesinekafayormamgerekiramabirtaraftandabufelsefe-ninsomutyansımalarıolaraksomutürünlergeliştirmeliyim.Yükseklisans,doktoraöğrencilerimesöylediğimbirşeyvar:İyibireğitimcibirakademisyenolmakistiyorsanızçalıştığınızkonudamutlakama-teryalüretin.Materyalüretmebecerinizyoksasöyledikleriniz,düşün-düklerinizhavadakalabilir.

Değerliarkadaşlar,şimdiburayakadargenelhatlarıylaözetledi-ğimdüşüncelerimibirazdahasomutlaştırmakiçinhazırladığımsunuilebazıörneklergöstereceğim.

Eğitimdebaşarıiçinöğretmen,eğitimpolitikaları,öğretimprog-ramları,öğrenci,veli,sosyalçevrevederskitaplarıgibibirçokfaktörvar.Öğretmen,bunlardanenbaştageleni.Örneğineğitimpolitikaları,

– 140 –

öğretimprogramlarıdeğişebiliramaöğretmenideğiştirmediktensonrabütündeğişikliklerhavadakalır.

Öğretmenlerinbilgivebeceriolarakbazıyeterliliklerisahipol-masıgerekir.TürkçeEğitimibölümlerindekiderslerdikkatealındı-ğındabilgiyeterliliğinişubaşlıklarlaifadeedebiliriz:Alanbilgisi,alaneğitimi,eğitimbilimlerivegenelkültür.Beceriyeterlilikleriisebaştadilkullanımıolmaküzereteknolojiokuryazarlığı,materyalkullanımıvemateryalgeliştirme.Eğitimdekuram,uygulamavemateryalgeliş-tirmebirbirinitamamlayanbirsüreçolarakyürütülmelidir.

Pekiiyibiröğretimmateryalindennelerbekleyeceğiz?Kullanışlıolmalı iyibirmateryal.Bellibiramacadönükolmalı,ekonomikol-malı.Yaniayırdığımızzamana,parayadeğmeli.Esnekolmalı,yenile-nebilirolmalı.Vaktidahaverimlikullanmak içinbunlarındetayınainmiyorum.

TürkçeEğitimibölümlerindeÖğretimTeknolojileriveMateryalTasarımıdersidördüncüyarıyıldayaniikincisınıfınsonundaverili-yor. İkisaat teori, ikisaatuygulamaolmaküzeretoplamdörtsaat.Meslekbilgisidersigrubundasayılıyor,dolayısıylaçoğuyerdeeği-timbilimlerihocalarıtarafındanveriliyor.ÇünküYÖK’ünsınıflandır-masındaogrupta.Amaistisnaidurumlardavar.

Dersinkurtanımındaöneçıkankavramlardahaçokteknolojiağırlıklı:

• öğretimteknolojisiileilgilikavramlar

• çeşitliöğretimteknolojilerininözellikleri

• öğretimteknolojilerininöğretimsürecindekiyerivekullanımı

• okulunyadasınıfınteknolojiihtiyaçlarınınbelirlenmesi

• uygunteknolojiplanlamasınınyapılmasıveyürütülmesi

• eğitimyazılımlarınınincelenmesi

• öğretimteknolojileriyoluylaikiveüçboyutlumateryallergeliş-tirilmesiöğretimgereçleriningeliştirilmesi(çalışmayaprakları,

– 141 –

etkinliktasarlama, tepegözsaydamları,slaytlar,görselmedya(VCD,DVD)gereçleri,bilgisayartemelligereçler),

• çeşitliniteliktekiöğretimgereçlerinindeğerlendirilmesi,

• İnternetveuzaktaneğitim,görseltasarımilkeleri,

• öğretimmateryallerininetkinlikdurumunailişkinaraştırmalar,

• Türkiye’devedünyadaöğretimteknolojilerininkullanımdurumu.

Bukurtanımındanhareketleşunusöyleyebiliriz:Teknolojikulla-nımıkurtanımındamateryalgeliştirmeninönüneçıkmış.Amauygula-madateknolojigeride,materyalgeliştirmeçokdahabaskın.Materyalinniteliğiayrıbirkonuamaöğrencilereteknolojikullandırmaktanziyade“materyal”diyebirşeyüretmelerisöyleniyor.Teknolojikullanılarakma-teryalhazırlanmazmı?Hazırlanıramaaklaogelmiyor.Mukavvalarla,kartonlarlayaniyüz-ikiyüzyılöncekiteknolojiyleyaptığımızmateryal-lerçıkıyorortaya.

şekil 1: Hazırlanan Materyallerde Öne Çıkan Özellikler

Öneçıkanmateryalözelliklerişunlar:Renklikâğıtlar,mukavva-lar,kutular,ışıklandırmaveçarklar.Buözelliklerheryerdeaynı.Sa-decekendibölümümdeolsaydıbelkibukadarincelemeyecektimbu

– 142 –

konuyu. İnternettentaramalaryaptım.Sergilere ilişkin fotoğraflarıgördükçeheryerdebenzerişleryapıldığıkanaatinevardım.

Sadecebiçimdeğiliçerikdehepaynı.Hazırlananöğretimmater-yallerindeelealınankonular:Eşanlamlıkelimler,zıtanlamlıkelime-ler,atasözlerivedeyimler,hecelerdenkelimeoluşturma,kelimeler-dencümleoluşturma,dilbilgisikonuları,yapımekleri,cümletürleri,yazımkurallarıvenoktalamaişaretleri.Bukonularikinoktayaodak-lanıyor:Dilbilgisivekelimedeanlam.Yanibecerigeliştirmedenzi-yadebilgivekuralaktarmayaimkânverenkonular.

Örnekleregeçelim.Göstereceğimilkörnekler,internettenöğren-cileringururlapaylaştıklarımateryallerden.

Örnek 1:

Buörnekteöğrencidenbeklenenşey,tamyazılancümleyiyanta-raftaögelerineayırmak.Ancakbazıcümlelerdeögeninbirdenfazlaögedenoluştuğugözardıedilmiştir.

Buörnekteöğrenciden4kelimelikcümleleroluşturmasıbekleni-yor.Işıklarla,saatfigürüyleanlaşılanokiözenlehazırlanmış.Bütün

– 143 –

buemeğinsonucundayapılacak iş,zemindenalınan4kelimeyibircümleoluşturacakşekildesaatingövdesineyerleştirmek.Yapabilece-ğinizenfazla4kelimelikcümleleroluşturmak.Birdefişiprizetaka-rakcümleniziışıklandırabilirsiniz.Ortayaçıkanteknolojiyüzyılönce-ninteknolojisi.Teknolojiiçeriklibirdersteöğrencileryüzyılönceninteknolojisiylemateryalolmanınsevinciniyaşıyor.

Örnek 3:

Buörnektemasalkahramanlarınıgörüncefarklıbiryaklaşımvarmıdiyedüşünüyoruzamayakındanbakıncagörüyoruzkioher

Örnek 2:

– 144 –

konuşmabalonundasıfat türlerinintanımıvarsadece.Yaniparag-raflarhâlindeyazılanbilgilerkonuşmabalonlarınayazılmış,okadar.

Örnek 4:

Buörnekdecümleögelerineyönelik.Tırtılınherhalkasındabircümleyazılıvehercümleninaltındakikelebeğinkanatlarındacümle-ninögeleriayrılmışdurumda.Ancakbuuygulamasadecebeşcümleiçingeçerliveöğrencidenbeklenensadeceyazılanbeşcümleyioku-ması.Hazırlananmateryalinyenilebilir,esnekveöğrencimerkezliol-madığıgörülüyor.

Burayakadargösterdiğimizörnekleröğrencilerin internettenpaylaştığıörnekler.Birdebuörneklerinkitaplaştırılmışhâllerivar.TürkçeÖğretmenliğiBölümlerindekiÖğretimTeknolojileriveMater-yalGeliştirmederslerineyönelikolarakhazırlananikikitabarastla-dım.Bukitaplardaöğretmenadaylarınınhazırladığıbaşarılı(!)örnek-lerkısaaçıklamalarlasunulmuş.Hazırlayanlardeğişsedeyaklaşımvemantıkbenzer.Şimdibukitaplardanalınanbazıörneklerebakalım.

“EşimiTart” isimlibumateryaldeeşanlamlısözcüklerterazideyanyanakonuluptartılıyor.Eşanlamlıkelimelerterazideeşitağır-lıktaçıkacakşekildeayarlanmış.Kurdeleler,kartonlar,kelebeklerlesüslemeleryapılmış.Bellikiçokemekverilmiş.Ancaksonuçtaonkelimelikbirçalışmaiçinharcananemekekonomikmi?Değil.Esnekmi?Değil.Kullanışlımı?Değil.

– 145 –

Örnek 5:

Katılımcı

Dayanıklımı?

Eyyup Coşkun

Değil.Tekraredilebilirmi?Çoğaltılabilirmi?Yenilenebilirmi?Değil.

Katılımcı

Amacadahizmetetmiyor.Tamolarakeşanlamlısözcükvarmı?

Eyyup Coşkun

Evet,içeriktekisorunların,kavramproblemlerininayrıcadeğer-lendirilmesigerekir.

“GörevimizAtasözü” isimlibumateryaldeküplerdenoluşandört satırvar.Her satırdadört tarafındabirerkelimeyazanku-tucuklarvar.Oküplerinyönünüdeğiştirerekkelimelerden4taneatasözüüretiliyor.Öğrenciyandakiçiçekler,böceklerlebumater-yaliyapmakiçinbirkaçgününüharcamışolmalı.Amabununkul-lanımıdörtdakika.Dörtdakikalıkmalzeme içindörtgünuğraş-mışöğrenci.

– 146 –

Örnek 6:

İsmail Güleç

Bunlarkitaptamıhocam?

Eyyup Coşkun

Evet,kitaptahocam.İyiörnekolaraksunulanlardan.İşinilgincişu.AzsonraöğrencilerinFacebookpaylaşımlarınıgöstereceğim.Budersialanöğrencilerbirödevverildiğinde“Eyvahneyapacağım?Na-sılyapacağımbenbunu?”kaygısı taşıyor.Facebook’taherkesbirbi-rinetelaşlaneyapabilirim,nasılyapabilirim,diyesoruyor.Bunungibikitaplarkurtarıcıoluyor.Bakıyor,aburadayapılmışıvarzatendeyipbenzeriniyapıyorvedersinigeçiyoröğrenci.

“Çevir-Türet”adlıbumateryaldeöğrencibirinciçarktakelimeyi,ikinciçarktayapımekleriniseçipkelimetüretiyor.Bizimbölümdedeyapılmıştıböylebirtane.Birtaraftakalemkelimesiduruyor,birtaraftadaçarklarüstünde‘lık’, ‘lik’, ‘luk’, ‘lük’ekleri.Neyapacağız,

– 147 –

dedimöğrenciye.Diyorki:Hocamkalemebakacağız,ünlüuyumunagörehangiekingeleceğinibulacağız.Tabiki‘lık’olmayacak,‘lük’ol-mayacak,‘lik’olacak.Onugetireceköğrenci,ozamanbravodiyece-ğiz.Peki,anaokulunagidenbirçocuğasorsankalemlükmükalem-likmider?Kalemlikder.Ozamanbumateryalne işeyaradı?Senortaokuladönükbirmateryalhazırladığınıdüşünüyorsun,amaana-okuluöğrencisiiçinbilebirkarşılığıyok.

Örnek 7:

Örnek 8:

YapımveÇekimEkleriÇarkıadlıbumateryaldeyinekelimelerveçarklarladeğiştirileneklervar.

– 148 –

Örnek 9:

“SürprizPasta” isimlibumateryalde,pastanınherkatındabellibelirsizüçtanedüğmevarOnlarıçekiyorsunuziçindensoruçıkıyor.Osoruyuöğrenciyesoruyorsunuz,etkinlikböyle.Peki,öğrenciyeüçtanesorusormakiçinbukadarişe,pastayapmayagerekvarmı?

Örnek 10:

Bumateryaldeeşanlamlıkelimeleri,kelebeğinkanatlarıylakarşıkarşıyagetiriyoruz.Tabibütünbuzahmetsınırlısayıdakelimeiçin.

– 149 –

Çarklardevamediyor.Buetkinliktegenişçarktanbirfiil,darçark-tandabirekseçiliyor.

Buresimdebenzerürünlerigururlasergileyenöğrencilergörülüyor.

Örnek 11:

Burayakadargösterdiğimizörneklerderste“başarılı”(!)örneklersunanöğrencilereaitti.Şimdibirazdahageriyegidelim.Öğrencilerinmateryalhazırlamaödeviyleilkkarşılaştıklarızaman.GençlerbütündertleriylebirlikteödevleriyleilgiliihtiyaçlarınıdaFacebook’tanpay-laşıyorlar.İştebupaylaşımlardanbazıları:

– 150 –

- merhaba arkadaşlar. Zamirlerle ilgili ‘değerlendirme’ye yönelik bir materyale ihtiyacım var. yardımcı olur musunuz?

- sıfatlarda ismin önüne gelmesiyle ilgili nasıl bi materyal hazırlanabilir ? yardımcı olur musunuz

- Zarflarla ilgili bir materyal tasarlamam gerekiyor ama aklıma hiçbir şey gelmiyor. Bana yardım edebilecek olan birileri var mı?

- söz varlığını zenginleştirme ile ilgili materyal yapmam gerekyor. yar-dımcı olabilir misiniz acaba ?

- merhaba dil bilgisi konulu bir materyal bulmam lazım (çok acil) yar-dımcı olabilir misiniz?

- arkadaslar ısımlerle ılgılı materyal var mı yha- arkadaşlar sıfatlar konusunda ne gibi materyaller hazırlayabilirim

yardımcı olabilirmisiniz ?

İştebuarayıştaolanöğrenciyeböylebirkitapdakurtarıcıoluyor.Kitabıeleştirmekiçinsöylemiyorum.Derlitoplu,materyallerbiraradaolduğuiçinokitaptanörnekleraldım.Aslında,benimdeyazarlarıara-sındaolduğumbirçokkitapta,bundançokdaiyiolmayanbirsürüma-teryalörneğivar.Yanikendimdeyazarlarıarasındaolduğumiçinrahat-lıklasöylüyorum.Benyazmadımbelkiobölümüamaaynıdüzeydebirbaşkaarkadaşımyazmış.DolayısıylaTürkçeöğretimindemateryalkav-ramınayönelik,akademisyenlerdenbaşlayanbirsorunvar.

Türkçeöğretimineyönelikmateryallerdeelealınankonularşunlar:

• Eşanlamlıkelimeler

• Zıtanlamlıkelimeler

• Atasözlerivedeyimler

• Hecelerdenkelimeoluşturma

• Kelimelerdencümleoluşturma

• Dilbilgisikonularıo Yapım-çekimeklerio Cümleögelerio Kelimetürleri

– 151 –

o YazımkurallarıvenoktalamaişaretleriTürkçeöğretimineyönelikmateryallerdeelealınmayankonu-

lariseşunlar:• Okuduğunuanlama• Okumastratejileri• Metinlerarasıokuma• Özetleme• Eleştirelokuma• Konuşmaeğitimi• Hazırlıklıkonuşma• Diksiyon• Planlıyazma• Paragrafoluşturma• Metinyapıları• Hikâyeyazma• Denemeyazma• Şiiryazma• Dinlemededikkatçalışmaları• Dinlediğinianlama• Eleştireldinleme• Medyaokuryazarlığı• Webuygulamaları• Çevrimiçikaynaklar

Okadartaramayaptım,örnekinceledim,inanınokuduğunuan-lamayla ilgilibirmateryalbulamadım.Okumastratejilerinikazan-dırmayayönelikmateryalyok,metinlerarasıokumayayönelikbirmateryalyok,özetlemeyedönükbirmateryalyok.Eleştirelokuma,konuşmaeğitimi,hazırlıklıkonuşma,diksiyon,planlıyazma,paragrafoluşturma,metinyapıları,hikâyeyazma,denemeyazma,şiiryazma,

– 152 –

dinlemededikkatçalışmalarıgibikonulardabirmateryalyok.Yanibeceriodaklıbirmateryalüretengörmedimarkadaşlar.

Kitaplardaancakşöylevar:Örneğin,yazmaeğitimibölümlerininaltındayazmaileilgilibirkaççalışmavar.Amaöğrencilermateryaldiyeonuanla-mıyor.Materyalgeliştirmedersikapsamındaonlarhiçgündemegelmiyor.

Birazgeriyegidersek,anaokuluçağındakiçocuklarınyaptıklarıileçokdafarklılaşmayanşeyleryaptıklarınıgörüyoruzöğretmenadaylarımızın.Anaokuluöğrencileridekelimeleriyanyanagetiripcümlelerkuruyorlar,

Peki,gerçeklerneyada ihtiyaçlarımızne?Dünyabizdenna-sılbiröğretimbekliyor?Çocuklarımızındünyadakiyaşıtlarıne-lerlekarşılaşıyor.PISA’dakisorularüzerindenbirörnekverelim:

– 153 –

BunlarPISA2009’dasorulanbirgrupsoruiçinverilenmetin-ler.Aslındaarkaarkaya,birbirleriyle ilişkili,onlarcametin iç içeburada.Neanlatıyor?Ceptelefonlarıtehlikelimidir,diyor.Evetdi-yenleringörüşlerivar,altıgerekçesivar.Hayırdiyenleringörüşlerivar,onlarındaaltıgerekçesivar.Bugerekçeler,birbirleriyleaynıdüzlemde.Biri‘a’derken,öbürü‘z’diyor,tamtersinisöylüyor.Öğ-rencidenbualtıgerekçeyikarşılaştırarakokumasını,yantaraftakidörttanedeönemlinoktadiyevurgulananhususlarıokuyuphep-sinibiraradadeğerlendirmesinivearkasındandiğertablodakileriokuyupanlamasınıistiyor.Sonraşunungibisorularısoruyorlar:

Şimdibizimazöncemateryaldiyesergilediğimizürünlerle,çarklarla,eklerle,çiçeklerleböceklerlebusorularıçözecekbecerikazandırılabilirmi?BudurumdaPISA’dakırkıncı,kırkbeşincifilanoluyorsakiyi,dedim.Öğretmenazönceörnek-lerinigördüğümüzmateryallerleeğitimverirseçocuklarbusorularkarşısındabudasorumu,böylesorumuolur,neredençıktıbunlardeyipbırakırkalemi.

Evet,soruörneklerinebaktığımızdahakikatençokcanalıcışeylervar.Meselaşuradadörttaneönemlinoktavarya,küçükkutular.Soru:Metindeyeralanönemlinoktalarınamacınedir?diyor.Bakın,anlamlan-dırmanınötesindemetininamacınısoruyor.Detayınainmeyeyimamabusoruyucevaplandırmakiçinevet-hayırsütunlarındakialtımaddeyiartı,odörtkutucuğubiraradaokumanızdeğerlendirmeniz,oikigrup-üçgrupmetinarasındailişkikurupbirsonucavarmanızlazım.Bizdendünyanınbeklediğişeybu.Yarıştığımızülkelerbunlarlauğraşıyor.

– 154 –

Başkabirörneğegeçiyorum:

Metin,bu.Balonlayapılanbiryolculuğuanlatıyor.Birçokbilgiyanyana,balonlayapılanyolculuğunyüksekliğinigösteriyorşurada.Biruçak,jumbojetinyüksekliğibukadarkenbuolağanüstüuçuşusağlayanbalonunyüksek-liğiburayakadargelmiş.Yolculuksırasındabirtakımsıkıntılaryaşanmış,özeltekniklerkullanılmışvesaire,vesaire.Birçoksayısalveri,ekbilgi,kişilerleil-gilibilgileriçiçe.Çocuktanbunlarınhepsinibiraradaanlayıpyorumlama-sınıbekliyoruzamaürettiğimizmateryallerinbunlarlahiçilgisiyok.

– 155 –

Soruları,2009PISAsınavındanaldım.

Evet,eleştiriyoruz,eksikleridilegetiriyoruzamaçözümdeöner-memizlazım.Benimâcizanekendiderslerimdeyapmayaçalıştığımveönerebileceğimyöntemşu:

1. Açıkla

2. Göster–Örnekle

3. Uygula–Değerlendir

Öğrenciyebirbilgiveriyorum,açıklayıp,örnekgösteripkendilerin-denuygulamalarınıistiyorum.Buyöntemilebaşarılıolunduğunugördüm.Süremazaldığıiçinkısacaörneklendireyim.Örneğinbirleşikcümlenintanımı,neiçinkullanıldığı,nasıloluşturulduğuhakkındabilgiveriyoruz.

İkinciadımgösterveörnekle.

– 156 –

Materyalgeliştirmeyeyönelikolaraksöylüyorumbunu,tabikibirle-şikcümlebaşkaşekillerdedeanlatılabilir.Yukarıdakialtıcümle,ikicüm-leyeböyledüşürülebilir.Sonraaltıcümleyitekcümleyededüşürebilir-sinizgibi.Birörnekveriyoruzsonraöğrenciyediyoruzki:Hadibakalım,sendeşuüçbağımsızcümleyibirleştir.

Bumateryal,cümledüzeyindeeğitimalmasıgerekenöğrenciyedönükbirmateryal.Dahailerideiseozamanbenzeretkinlikleriaynıaşamalarlaparagrafdüzeyinde,metindüzeyindeyapabiliriz.

Özay Karadağ

Amaöğretmenbunumateryalolarakgörmüyor,etkinlikolarakgörüyorHocam.

– 157 –

Eyyup Coşkun

EvetÖzayHocam,amaTürkçeöğretimindemateryalhazırlıyor-sakbunlarmutlakaokuma,konuşma,yazma,dinlemebecerileriyleilişkilimateryallerolmalı,yanibeceriodaklıolmalı.Aksidurumdahazırlananmalzemeazöncekiörneklerdegördüğümüzgibiöğretimmateryalideğil,oyuncakoluyor.

Birörnekdeşiiryazmaüzerindenvereyim:Şiiryazmadaalışıl-mışbağdaştırmavealışılmamışbağdaştırmayıkısacatanımlıyoruz.

Sonraörneküzerindengösteriyoruz.Bakın,budörtlüktedörttanealışılmamışbağdaştırmaböylekullanılmış,diyeaçıklıyoruz.

Şimdi,sendebenimburadaverdiğimörneklerebenzerörnek-leryazdiyoruz.

– 158 –

Türkçeöğretimimateryallerininbuşekildeyaniaçıkla,örnekleveuygulaaşamalarıylageliştirilmesigerektiğineinanıyorum.Ancakbu-nuniçinTürkçeEğitimibölümlerindebudersleremutlakaTürkçeeği-timcileriningirmesivebudersegirenhocanındateknolojibilgisinige-liştirmesilazım.

TürkçeEğitimibölümlerindeÖğretimTeknolojileriveMateryalGeliştirmedersineyönelikönerilerimialtımaddedetoplamıştım,hızlıcasöylüyorum:

1.Budersinkurtanımınınmateryaltasarımınıbirazdahabelir-ginhalegetirecekşekildeyenidenyazılmasıuygunolurçünküiçerikteknolojiağırlıklı,amauygulamaöyledeğil.

2.Buders,ikincisınıfyerinebirazdahaileribirsınıfa,üçeveyadördealınırsadahaiyiolurdiyedüşünüyorum.Çünküöğretmenaday-larıneyi,nasılöğretecekleriniçoköğrenmedenbaşlıyorlarbuderse.

3.Dersinstatüsü«alaneğitimi»dersihâlinegetirilmelivebudersalaneğitimcileritarafındanverilmeli.

4.Buderskapsamındateknolojidenyararlanılarakmateryalüre-timineyönelikuygulamalaryapılmalı.Buradagördüğümüzörneklergibiyüzyılöncesininteknolojisiyleyapılacakürünleredeğilde,ger-çekteninternetçağınıyaşayançocuklarınilgisiniçekecek,kullanışlı,esnek,yenilenebilir,çoğaltılabilirniteliktevebilgisayarındevreyeso-kulduğumateryallereyönlendirmemizlazımöğretmenadaylarını.

5.Buderskapsamındageliştirilenmateryallerdilbecerilerinige-liştirmeyeyönelikolmalı.Bakın,budersealaneğitimcilerigirmediğizamanhocadersialanaözgükılacakbirbilgiyesahipolmadığındanyaptığınınyanlışlığınıdafarketmiyor.Benbölümbaşkanıolarakikiyılöncebölümümüzdebudersegirenhocayaısrarladedimki,“Ba-kınhocambudersleilgilibusorunlarvar.Çocuklarbilmiyoramasizbilin.Enazındanşunları,şöyleyapsanız”gibiönerilerdebulundum.Hocaçokmeseleyianladığınısöylediamabaktım,neticedeğişmediçünküTürkçeadına,dilbecerisiadınahocanınbildiğişeylersınırlı

– 159 –

olduğuiçinbütünörneklerdilbilgisikonularıüzerindenoluyor.Ço-cuklardaartıkalışılagelen,örnekleri internettetekrarlananşeyleriyapıpyapıpgidiyor,dershiçbiranlamtaşımazhâlegeliyor.BizdeVygotsky ileBruner’legereğindenfazlazamanharcayıncabunlarasırahiçgelmiyor.BizimbölümdebuyılilkdefabudersiçinTürkçeöğretimialanındadoktorayapanbiröğretimüyesiarkadaşımızıgö-revlendirdik.Yıllariçindeverimlisonuçlaralacağımızıumuyorum.

6.Sonolaraköğrencilereörneklerinigöstermediğimizşeyleriis-temeyehakkımızyok.OnuniçinAçıkla+Örnekle+Uygula formü-lüylemateryalüretmemizveürettirmemizgerekir.

Sonolarakşunoktayıtekrarvurgulayayım.Eğitimciolarak, fel-sefeileuğraşacağızamafelsefeileuğraşmaktanuygulamayasıragel-miyorsa,oradaeksiğimiz,problemlerimizvardemektir.Başkabirtek-nisyen,araelemanfilanbeklemeden,akademisyenolarakhiçgururmeselesifilandayapmadanuygulamayıdaplanlamamızgerekir.Ba-zenöyleyaklaşımseziyorum;akademisyendediğin,bilimleuğraşır,üstbirfelsefeileüstdüzeybirdilileişyapar,şeklindebiryaklaşım.Bunuyapmayahakkımızyokyanigidipfelsefeciolaydınkardeşimyadaedebiyatçıolaydınkardeşim,diyesimgeliyor.Beneğitimciisem,mut-lakabirayağımuygulamanıniçindeolmalı.Bunukabullenmemlazım.

Adnan Karadüz

Bupragmatizmdeğilmizaten.Budabirfelsefesonuçta.

Katılımcı

Hocam,uygulamayapanlar, felsefe ileuğraşmasındiyebirşeyyok.Onlarladauğraşabilirler,onudayaparlardiyedüşünüyorum.

Eyyup Coşkun

Tabi,felsefeileuğraşmayalımdemiyorum.Ancakfelsefeilefelse-fecilerkadaruğraşıpbizdenbaşkakimseninişiolmayanasılişimiziunutursak,birazöncesöylediğimgibiBatı’danaldığımızamaaslında

– 160 –

Batı’nınçokdaönemsemediği felsefî tartışmalaryüzmakalemizindoksanındayerbuluyorsa,birtakımşeyleriabartıyoruzdemektir.

Benidinlediğiniziçinteşekkürederim.

Firdevs KARAHAn

Evet,materyalkonusunaistersenizaravermedendevamedelimsonraortakbirşekildesorularınızıveyakatkılarınızıalalım.YıldızTeknikÜniversitesi’ndenSayınBayramBaşHocamızınderskitabıkullanmakonusundakiçalışmasınıdinleyelim.

Bayram Baş

Değerlikatılımcılar2005yılındanitibarenderskitaplarıüçkitababölündü.Bubazıdersleriçingeçerlideğil.Örnekveriyorumliseede-biyatkitaplarındamaalesefkılavuzkitapyok.Üçtanekitabımızvarokullarımızda.Öğretmenleraramızda,kullanıyorlarbunları.Derski-tabı,çalışmakitabı,kılavuzkitap.Bunlarüzerindekonuşmayaçalı-şacağım.Birazdapekiştirerekkonuşacağım.EyüpHocamınaslındasöylediğişeyiyinefelsefeyleaçıklayalım.Sosyolojikpraksisegelmeklazım.Herkesderskitabınabindirmeyapıyor,bunlarıeleştiriyor.Bendebirçokyazımdaderskitaplarınıeleştirdim.Eksikveyanlıştarafla-rınıdilegetirdimamaelimizdekitekmalzemedeaslındabu.Yanibireğitimöğretimortamındaenönemlimateryalderskitabınınkendi-sidir.Kılavuzkitaplarderskitaplarınıveçalışmakitaplarınıiçerdik-leriiçinbensadecekılavuzkitaplarıüzerindenkonuşmakistiyorum.Kılavuzkitaplarınöğretmenlertarafındanhangiverimliliklekullanıl-dığı,nekadarbeğenildiği,içlerindenetüryönlerinieksikgördükle-rineyönelikyapılmışbirçokçalışmaokudum.Kılavuzkitaplar,MillîEğitimBakanlığı’nınkitaplarıveözelyayınevlerininkitaplarınagörefarklılıkarzediyor.Kitaplarıniçerisindebaşlangıçta,içindekilerbö-lümündenhemensonrabirtanıtımşemasıvar.2005’tenönceöğret-menlikyapanlarhatırlar.Üniteplanıdediğimiz,yıllıkplandediğimiz,hattaöğretmenlerarasında“çarşafplan”olarakdaadlandırdığımız

– 161 –

planlarvardı.Onlarınküçültülmüşhalleriiçerisinde,biröğretimyılıboyuncabiröğretmeninyapacağıherşey,sözümonaöğrencidefar-kındalıkoluşturmasınayönelikbütünkazanımlarınhangiünitedeveneredeolacağınadairbütüntablolarbaşlangıçtaverilmişdurumdaidi.Bugündekılavuzkitaplarınınnasılkullanılacağınayönelikyak-laşıkyedi,sekizsayfalıkbirgirişbölümüvar.Amayineyapılanaraş-tırmalardançıkanbirsonuçvarkibendeokuldeneyimiveöğret-menlikuygulamasıderslerindeyadabazıçalışmalarımdabusonucugördümvegözlemledim.Öğretmenlerimizfarklısebeplerdenötürü,kılavuzkitaplardanyafaydalanamıyoryazatenkılavuzkitaplardabi-razdandabenimsayacağımbirçokeksikliktendolayıyardımcıkitap-larayönelmekdurumundakalıyor.

Türkçederslerindekılavuzkitabıniçerisindealtıtanebölümvar.Dersin işlenişialtıbölümdenmeydanageliyor.Hazırlıktandilbilgi-sinekadar.Şöyleilginçbirözellikvar:1.-5.sınıfprogramınınhazır-lanmamantığı, ikincikademeyegöredahadoğruamaikincikade-meninderskitaplarıvekılavuzkitaplarıbirincikademeyegöreçokdahaiyidurumda.Bizburadakitartışmalarımızdailkkademeyiatla-dıkçoğunoktada.İlkokuldaTürkçeöğretimininiçerisindeoysa.EyüpCoşkunHocailedebunudahaönceçoktartıştıkhatta.1.-5.sınıfki-taplarındakimetinişlemeörnekleriçokkötü.Buörnekler,önhazır-lık,zihinselhazırlıkdiyebaşlayıpotuzayakınbaşlıktanmeydangelenveyüzdeellisitamamenbirbirininaynısıolancümlelerdenaşamalar-danmeydanageliyor.Öğretmenbirhazırlıkyapıyor,hazırlıktayaptığışeyiileridebirdahayapıyor,anlamadabirdahayapıyor,ölçmedebirdahayapıyor,herşeybirbirinegiriyor.Ozamandiyorkiöğretmen:Benbundanbirşeyanlamadım,iyisimibenbildiğimyöntemileeskiusuliledevamedeyim.İlkkademeTürkçederskitaplarınınmetiniş-lemeörneğibaştansonakadareksikvetekrarladolu.Tabii,bazıyön-leribaşkaülkeprogramlarındançeviriesaslıolarakTürkçeyeuydu-rulduğuiçinbuproblemvar.

– 162 –

Ders işlemesüreci,bizimhedefkitlemizolan ikincikademedebirazdahaoturmuşdurumda.Derskitaplarındaöğretmenlereyö-nelikolanenöncülbölümyönergeler.Yönergeleröğretmenediyorki:Buaşamadabunuyap,bunuyaptınmı, tamamşimdibunuyap,şimdibunuyapamaöğretmenlerdiyorki:Hocambenbunabakıyo-rum.Bunuyapdiyoramaondansonraderskitabıhazırlayıcısıbazışeyleriatlıyorvebunuyaptıktansonrabunuyapdiyor.Etkinliğegidi-yoröğretmen,etkinliğiyaptırıyor,etkinliğiyaptırdığızamanbaşkabirortamoluşuyor.Tekrarkılavuzkitabadöndüğüzaman“Aaa!olmadı,tutmadı!”diyor.Yanikılavuzkitaptakiyönergeleröğretmenietkinliğegönderdiğizaman,etkinlikçalışmasındantekraröğretmenkılavuzki-tabınadönemeyebiliyor.Örnekolarak,meselanormaldeAntalyaHa-valimanınaindiğinidüşünün.TekrarAtatürkHavalimanı’nadönecek.KendiniMardin’debuluyoröğretmen.“AllahAllah!”diyor,bennedenburayageliyorum.Öğretmenlikyapanarkadaşlarbunubirebirkendi-leriaçıklıyorlar.Yönergelerdeproblemlervarvebuyönergeleriken-dileritamamlamakdurumundakalıyoröğretmenler.

İkinciolarak,ilintilemeveilişkilendirmeproblemidiyorumbenbuna.Programilederskitaplarının içeriğindebulunanetkinlikler,metinlerşekliolarakprogramauyuyorancak içerikaçısındanke-sinlikleuymuyor.Bunaneisimverirsenizverin.Yaniprogramdiyorki-programayrıcatartışılabilirelbette-bunuböyleböylehazırlaya-caksınız.Şematikkoşullanmadiyorumbenbuduruma.Yanişema-tikolarakkoşullanmışdurumdayız.Programaşematikolarakuygunamaiçerikkesinlikleuygundeğil.Nedenuygundeğil?Bununfarklısebeplerivar.İkincikademede,örnekveriyorumkazanımlar,6,7,8.sınıflarındüzeyindehepaynıolduğuiçinhepaynıifadeyazıyor.Yaniparantezaçıyororadahemen,kitaptaişted1,cbilmemne.Yanidin-lemeninbilmemneamacınınbilmemnekazanımıvar,hersınıfiçingeçerli.Pekihangisınıfiçinhangidüzeyiifadeediyor,cevapvebelir-lilikyok.Hattaokadarçokkopyalayapıştırproblemlerivarkiaynıyayıneviyadaaynıekiptarafındandüzeyliolarak6,7,8.sınıfkitabı

– 163 –

hazırlandıysa-bunuüçsınıfadagirenöğretmenlerbiliyordur-aynıcümlelerikullanmakşartıylahem6.sınıftahem7.sınıftahemde8.sınıftaaynıaçıklamalaryapılıyor.Yanibirkopyalayapıştırmantığıvar.Öğrencininbiri6.sınıftabiri8.sınıfta.Açıklamaaynı.Öğretme-ninyapmasıgerekendeyönergeolarakaynıveriliyor.

Bununyanında,yöntem-teknik ile ilgiliproblemlerdevarderskitaplarının içerisinde.Öğretmenediyorki:Buradaempatikdinle-meyikullan.Nedemekbu?Kılavuzkitabınsonundayazıyor.Öğret-menokuyor,karşılığınıbulamıyor.Yöntem-teknikaçıklamalarıylail-giliciddisıkıntılarvar.Bazıöğretmenlerdediyorki:Neredeoeskikitaplar,.NihatSamiBanarlı’danokumuştukbizedebiyatıvs..Şimdieskiyegitmeyedegerekyok.Yeniedebiyatkitaplarıyadaortaokulkitaplarındasorulansorulardaöğretmengörüşlerinemüracaatet-mişleramataksonomiyeuyulmuyor.Yaniöğretmenlerkılavuzkita-bıniçerisinebakıyor,metniöğrenciyeokutmuşyadadinletmişkion-lardaayrıbirproblem,sorulansorularınbirçoğumaalesefbilgivekavramadüzeyindekalıyor.Dahaüstbasamaklardasorularlakarşı-laşmaolasılığıçokgüç.Kılavuzkitaplarabağlıolaraköğrencilereda-ğıttığımızetkinlikkitapları,birincikademeiçinsöylüyorum,istisnasızyazmaetkinliği.Yanihepsiyazmaetkinliği.Nedemekbu?Dinleme,konuşma,yazma,okuma,görselokuma,görselsunumyanialtıtaneöğrenmealanınayönelikbütünetkinliklersadeceyazmabecerisiyleölçülmeyeçalışılıyor.Hocamınazöncegösterdiğigibiyanlarınaçiçek-leryapıyorsunuz,çerçevelerdenbazılarınatavşanyapıyorsunuz,di-ğerinipembe,kırmızı,mavirenkledonatıyorsunuz,yadaküçükuçanfilleroluyoramaortadayineaynısayfaduruyor.Şekliolaraköğrenci-nindikkatiniçekelim,yeter!Bakışaçısıdaortadaolandabumaale-sef.Kesinlikleetkinlikaçısındanöğretmenlerçokşikayetediyor.Öğ-renmealanlarınayönelikdeğilzatenetkinlikler.

Sonproblemmetinproblemi,metinseçimi.İkincikademedealtıtanetemavar.Hertemadaüçtanehedefokumametni,birdinlememetnivar.Altıkeredörtyirmidört,artıikitaneserbestokumaparçası.

– 164 –

Metinlerinseçildiğiedebîtürlerileilgilibirsınıflandırmayapılmışmı?Ozatenayrıbirproblem.Metinleröğrencininseviyesineuygunmu?Budaayrıbirproblem.Metinlerinsahipolduğusözvarlığıunsurlarıderecelendirebiliyormu?E,odaayrıbirproblem.Neçıkıyorsonuçolarak:6.sınıfkitabındakimetinler,7.sınıfkitabındandahazenginçıkıyor.Bununlailgilidemaalesefbirderecelendirmeyok.Şöylebirproblemdendahabahsediyorlar:Mesela iki tanefarklıanlayışvar.Örnekveriyorumbirbilgimetniyeralmasıgerekiyorkitapta,uçağınnasıluçtuğunuanlatacak.Öğretmenlerinbazısışunubekliyor:Bizevereceğinizbütünbilgileribirtahkiyenin,birkurgununiçindeverinyadaIstrancadağlarınıanlatacaksanız,bunubirhikayedeanlatın.Birmetninedebîdeğerininolmasıdemek,onunmutlakabirhikayeyadabirdenemeolmasıanlamınaaslındagelmiyor.Yapılançalışma-lardaresim-metinilişkisinebakılmış.Buzatenapayrıbirsıkıntı,me-tinkalitesiapayrıbirsıkıntı.

Bütünhepsininsonundabazıöğretmenlerimiztemelöğretimkay-nağıolarak,ellerindearaçolarakderskitaplarınıvebunabağlıola-rakkılavuzkitaplarınıkullanmakyerineözelliklebirincikademedeyasakolmasınarağmenikincisınıftanitibarenöğrencilerinedilbilgisikitaplarıaldırıyorvedilbilgisidersiyapıyor.Bununyanındabazıyar-dımcıkaynaklarilederslerinedevamediyorlar.Tabişuçıkıyorsonuçolarak:İkisorusoruluyor.Eskidenöğretmenlereplanyaptırılıyordu,planyazıyorlardısınıföğretmenleri.Onlardiyorduki:Bizbundanbıktık.Şimdiherşeyiöğretmeniçinhazırladılar,birarayagetirdiler.Kılavuzkitaplarıyapıldı,şimdideniyorkibizitembelleştiriyorsunuz.Bizçalışamıyoruz,bizisınırlıyorsunuz.Benimkendimcetavsiyem:Öğretmenlerkesinliklekılavuzkitaplarıçokiyideğerlendirmeli.Ek-sikliklerimutlakavar.Bazıöğretmenlerimizbunundışındaetkinlik-ler tasarlıyor,materyallergeliştiriyor,öğrencilereokumayaptırıyorşüphesiz.Güzelbirgelişmebuda.AncakTürkiye’ninşartlarıortada.Türkiye’deiddiaediyorumonevinyarısındanfazlasınıntekokumakaynağıTürkçederskitabıdır.TeşekkürediyorumHocam.

– 165 –

Firdevs Karahan

Evet,yinederskitabınabağlıolarakamabelkibirazdahadışındadiğermateryallleredeğinecekHocamızdaAhmetAkkayaHocamız,AdıyamanÜniversitesi’nden.

Ahmet Akkaya

Öncelikleteşekkürler,AlpaslanHocama,İsmailHocama,MehmetHocama,çokteşekkürlerediyorumburayaçağırdıklarıiçin.Materyalkavramınabaktığımızzamanhertürlübelge,araç,gereçvb.anlam-larıbizlerevermektedir.Ozamanbizimaklımızagelecekilkyapı,herşeyinmateryalolarakkarşımızaçıkabileceğidurumudur.Tabiikiöğ-rencilerinkarşısınaçıkacakBayramHocamındaanlattığıgibiderski-tapları.Derskitaplarınıniçerisindenevar?Metinlervar,etkinliklervar,resimlervar,karikatürlervar.Bunlardersmateryaliolarakkar-şımızaçıkmaklabirliktebunlarınaynısınındersdışındakullanımıisedersdışımateryallerkullanımıolarakdeğerlendirilebilir.Özellikleöğ-retmenlerietkinlikyapmayazorlamasıyahutdadinleme,konuşma,okuma,yazmagibibecerilerinkazanımlarındayeralanbirkazanımokumakistiyorum:Konuşmasınısunarkengörsel- işitselmateryal-lerivefarklıiletişimaraçlarınıkullanırgibimateryalkullanmayaöğ-retmenisevkedendurumlarbizlerinkarşısınadersdışımateryallerolarakçıkar.Özelliklemetinkavramıüzerindedurmakistiyorum.Me-tinüzerindenanlamkurabilirliğimizherşeyolaraktanımlanıyor.Ozamanmateryaldebizlerinöğrenme-öğretmesürecindebizlereyar-dımcıolabilecekherşeyolarakdüşünüldüğüzamanherbirmaterya-linbirmetinolarakdüşünülmesidegerekmektedir.Budaözellikleserbestokumametinleriyahutdaonlarınetkinliklerininhazırlan-masıgibidurumlarıbizlerinkarşısınaçıkartmaktadır.

BuradayirmidörttaneTürkçeöğretmeniileyapmışolduğumuzbirnitelaraştırmayısunmakistiyorum.Öğretmenlerederskitaplarıdışındamateryalkullanmasıklığınıznedir,nasıldır,derskitaplarıdı-şındamateryalteminetmeyollarınıznelerdir,derskitabındayeralan

– 166 –

görsellerdışındaderslerinizdekullandığınızgörsellernelerdirgibibir-takımsorularyönelttik.Yirmidörtöğretmeninonbiri;derskitabıdı-şındaherhangibirmateryalkullanmadığınıbizlereifadeetti.Haftadabirkaçkeziseontaneöğretmeninmateryalkullandığınınbizlereifa-desinigörüyoruz.Çokaz,aydabirmateryalkullananöğretmensayımı-zıniseüçolduğunugörüyoruz.Özellikleöğretmenlerimizininternet,özelyayınevlerininCD’leri,gazetevedergikupürlerivemateryallerinkendileri tarafındanyapıldığını ifadeettiğinigörmekteyiz.Özellikleöğretmeninkendimateryalininkendisitarafındanoluşturulmasıisehemöğretmeninhemöğrencininöğrenmeöğretmeortamıiçindahasağlıklısonuçlardoğurabileceğidegerçektir.Bununlabirlikteresim,afiş,fotoğraf,kukla,renklikarton,oyunkartı,kartpostal,harita,gra-fikanimasyon,karikatürgibimateryallerdenöğretmenlerimizinya-rarlandığınıgörmekteyiz.Bunlar içerisinderesimveafişlerdenenfazlayararlanıldığıiseaçıkçaortadadır.EyüpHoca’mızınifadeetmişolduğugibieleştireldüşünmeyeyahutdakonuşmaeğitimineyönelikiseherhangibirmateryalinolmadığınıvebunoktadaöğretmenimi-zinözelliklemetinlerdenyolaçıkarakmateryallerinioluşturmasıge-rektiğinisöyleyebiliriz.EyüpHoca’nıngöstermişolduğuPisasorularıdabunundaaçıkçaolmasıgerektiğininbirgöstergesidirçünküherderskitabıdışımateryalkullanımıaynızamandabirmetinlerarası-cılıkolarakbizlerinkarşısınaçıkarkisorularabaktığımızzamandaonlarındametinlerarasıcılıklailişkilendirilebileceğisöylenebilir.Bu-nunlabirlikteöğretmenlerinmateryalbulmadazorlukçektiklerinivebunedenledeMEB’inyahutdaçeşitlikurumvekuruluşlarınbirma-teryalbankası,özellikledeinternettabanlıgörselbirbankaoluştur-masıgerektiğinibizleresöylemektedirler.Araştırmamızınsonuçlarıbukadardı.İlgiyledinlediğiniziçinteşekkürediyoruz.

Firdevs Karahan

Evet,sonkonuşmacımızmateryalkonusunda,MersinÜniversite-sindenDoç.Dr.NamıkKemalŞahbazHocamız.

– 167 –

namık Kemal şahbaz

Merhabalararkadaşlar.Mersinkadarsıcakdeğilamasıcakbiratmosferde,böyleağırbirkonuyupaylaştığımızatmosferinbirpar-çasıolmakbenimiçinbirkıvanç.Bukıvançlahepiniziselamlıyorum.Konumabaktığınızzaman,dilbilgisiöğretimindemateryal tasarımıolarakgeçiyoramabenbirazsonrakendimcedündenitibarenisimbulduğum,üçmmodelidediğimmodelianlatacağımamaomodelegeçmedenöncebununnedenhasılolduğu,neredenortayaçıktığı,yanidilbilgisiöğretimindemateryal tasarımıdiyeceğizamabununneredenortayaçıktığınadeğineceğim.

Busabahtanberiöğretmenyeterliliğidediğimizşeyindönütle-rindenortayaçıktı.Öğretmenyapıpgönderdiğimizöğrencilerimizesorduğumuzda;neyinizyetersiz,yanibizburdasizeeğitimverdik,gittiğinizyerlerdenelerdenmahrumsunuz,bizdennelerbekliyorsu-nuzdediğimizzamandilbilgisiöğretimindeözelliklesorunyaşadık-larınısöylediler.Tabiidilbilgisinidüşündüğünüzdesesbilgisindencümlebilgisinekadarhemenhemenherdönemalaneğitimiolarakdüşünüyorum,türalanolarakdüşündüğünüzdebununhepsinigö-rüyorlaramabununeğitiminibir türlübeceremiyorlar.Bubecere-memeningeriplanındanelervar?OnukendikafamdasorguladımveözellikleözelöğretimyöntemleriIIdersi,birveikiyegiriyorum,ikidersindesadecedilbilgisiöğretimianlatıyorum.Dahadoğrusubü-tünbecerileranlatılıyoramadilbilgisiöğretimiağırlıklıolarakkaza-nımlarverilerekanlattırılıyoröğrenciye.Tabiiöğretmenbuanlatım-larındayadaoöğretmenadaylarınınanlatımlarındanelervaryadabenneyi,neyegörebelirliyorumonusöyleyimöncelikle.3mmodelidedim.Omodelnedir?

Birmetod.Metoddediğimizşeynedir?Yanitamamensoyutkav-ramlarbütünüolarakdüşündüğümüzodilbilgisiniöğretimdemetodolarakhangimetodubenimseyeceğiz?Bizimönerimiz:Discoveryme-toddenilenmetod.İşte,Bruner’ingetirmişolduğu,yineyapılandır-macılıkdiyeceğizamabenonubirkenaraitiyorum,doğrusöylüyor

– 168 –

EyüpHocam.OnubirkenaraitereksöylüyorumçünkübizBruner’iörnekalıyoruzamaBruner’iniştenediroprocessofeducation,eği-timsürecidenilenbirkitapçıktıraslındabaktığınızdayapılandırmacı-lığıortayakoyduğu.OtuzbeşyadadahafazlabiliminsanıAmerika’datoplanıyor.İlköğretimveortaöğretimdekieğitimöğretiminasıldahaiyi,daha işlevselhalegetirebilirizdiyetoplanıyorlar.Çözümöneri-lerisunuyorlar.OçözümönerilerinideBrunertopluyor,bizeanla-tıyor.Oradanevardır?Discoverymetoddediğimizmetodvardır.Nezamanyapmışbunu?1960’ta.Bizimmemleketimizdenezamanvarbu?1910’da.SatıBey’iaçıpbaktığınızzaman,Tedrisaddergisiniaçıpbaktığınızda,usül-üteşkif,usul-ütakrirdiyemakaleyazıyor.Usul-üteşkifnedir?Keşfedereköğrenme.Çocuğabütünamabiziilgilendi-renözellikleburdadilbilgisiöğretimi.Dilbilgisiöğretimindemeselasıfattanhiçbahsetmez.Tümevarımsaldır,evet,varıyoruz,nasılvarı-yoruzama.Kavramolaraksıfattanbahsetmedenvarıyoruz.Çocuğabulduruyoruz.Çocukensonundabüyükbirâliminkeşfigibibuymuşdiyor.Yöntemolarakneyapıyoruz?Bunubenimsiyoruzöğrencilerde.Bununtabiikavramsalçerçevesinibenanlatıyorum,aktarıyorum.Ço-cuklaradiyorumki:Bakındersibuşekildeanlatacaksınız.Böylebirsözdevardırya,gökkubbealtındasöylenmemişsözyoktur,adam-larsöylemiş,söylemişamabizişteAmerika’yıyenidenkeşfedeceğizya,onlarıörnekalacağız.Baktığımızzamanonlarıörnekalmayage-rekyok.Kendimizyapmışızzaten,bunlarıuygulamışız.Dediğimgibinekadarfarkvararada?Elli-altmışyılfarkvar.Halabizbugünbunutartışıyoruzamayapılandırmacıdeğil.İşte,şeygibibu,aynıöğretmenyeterliliğininbirdiğerboyutunu,sizsabahçokgüzelsöylediniz İs-mailHocam,Vizontele’dedevardıröylebirreplik:Biryeriseversen,oyerdünyanınengüzelyeridir;biryerisevmezsenoyerdünyanınengüzelyerideğildir.Yaniöğretmenliğiseversen,öğretmenlikteba-şarısağlıyorsun.Çocuğusevmenlazım,öğrenciyisevmenlazımba-şarıyıyakalamakiçin.Bütünöğretmenlerebaktığımızdabaşarılıöğ-retmenlerintemelnoktasıbudur.Sevmezsenolmuyorzaten.Adam

– 169 –

çocuğuparaolarakgörüyor,öğrenciyiparaolarakgörüyor.Ozamandeğeratfedemiyorki.Hocaöğrenciyedeğeratfedemiyorçünküederiyok.Sözcüklerisaydığızamanparageliyoramaöğrenciyehitapettiğizamannegeliyor?Birşeygelmiyor.Böylebiryaklaşımdaçocukbiri-lerindeneğitimaldığızamanöğretmenolduğundadaaynışeylerisa-tamıyordiyeyimdahadoğrusu.

Evet,birdiğernoktadilbilgisiöğretimindemetin.3mmodelidedi-ğimdemetinebaktığımızzamanyinebütünodilbilgisikazanımlarınadabaktığımızdayadabütünyapılançalışmalarda,doktoraçalışma-larıdavarbukonuda,metintemellidilbilgisiöğretimibaşarısağlıyor.Yanibağlamıiçerisindenalacaksınız.Benodersesnasındametinleribirdönemkendilerininyazmasınıistedim.Kendileriürünçıkardılar.Herbirtürdeayrıayrıaktarıldıayrıca.İşte6.sınıfdilbilgisikazanı-mınıaynızamanda6.sınıftürüyleanlatacaklar,7.sınıfdilbilgisikaza-nımını7.sınıftürüyleamaherbiröğrencifarklıtürdemetinkalemealıyordu.Opeksağlıklıolmadı.Yanihemyazmaeğitimiaçısındanyadaiştebizimedebimetinlerdekiestetikyapıyıhissetmelerimümkünolmadı.Oyüzdenedebimetinleregöreanlatmalarınıistedim.Nedirkazanımım?İştebellibirkazanımvar:İsmikavrardiyelim.Oisimleilgiliengüzelmetiniçocukaynızamandaçıkaracak.İşteöncelikola-rakyüztemeleser.Yüztemeleserindedeyazarsadece.Yazarıdiğereserleribizimiçinserbest. İstediğimetnibulupgelecekamane ileilgili?Yinedilbilgisikazanımıylailgili.Tema,türberaberyürüyecek.

Birdiğernokta,sonboyut,materyaldediğimizboyut.Hocambirazöncegösterdi.Bendeöğrencilerinyaptığımateryallerigöstereceğim.HedefkitleninözelliğinebağlıolaraksizinkullanacağınızmateryallerbirazönceHocam’ınküçümseyereksöylediğimateryallerçoketkiliveişlevselolabiliyoramaiştekullandığınızyerebağlıolarak.Öğretmengit-tiğinde,sizdeaynışeyiçıkardınızbiryönüyle,öğretmenkendimaterya-linikendiyapıpsunduğundabaşarıyakalanabiliyor.BirazönceHocamdasöyledi,teknolojiyekarşıbirsertduruştarihtenberivarmıbizde?Var.Yanibumemleketetaştabletnasılgelmiştir?Bugüntabletlerden

– 170 –

bahsediyoruzamataştabletigetirirkenyazdıklarımetnebaktığımızda,özellikle1847talimatnamesindeMekke’deveMedine’deolduğugibidiyor.Taştabletkullanmakzinharşuç.SennasılyazarsınoalfabeninkitaplarınıyadaişteKur’ânileilgiliyadaayetileilgilibişeyleritaştab-lete.Onugetirirkenbileinsanlarnediyor:Mekke’deveMedine’deol-duğugibionlarıürkütmemekiçin,bazılarınıürkütmemekiçindi.Tek-nolojidiyedeğerlendirebilirmisinizbunu?Evet,yanisıranıngelmesi,SelimSabit’inbumemleketesırayıgetirmesikaçyılaldıdüşündüğü-nüzde.Teknolojiöylekolaykolaydagelmiyor.Birdendebenimsenmedurumuolabilirmi?Olsaiyiolur.Dahaiyigelişir,gideriz.

Birdiğerboyut,bukonuşmalaresnasındabirçokşeybiriktika-famda.Oyüzdenonlaradaaçıklıkgetirmekistiyorum.Oradabirye-terliilikmaddesinde,öğretmenakademikolarakkendinigeliştirir,öylemi?ÖylebirmaddevardıAliFuatHocam,şimdiöğretmenyüksekli-sansyapmış,bildirisunacağız,okuldanizinalamıyor,raporalıyor,ra-porlagidiyor.Raporudasorguluyormüdür.Sırtınağrıyormuş,sırtındanevar?Akademikçalışmayapacakdiyorsun,akademikçalışmaylaken-dinigeliştireceksindiyorsun,adambildirisunmayagiderkenizinala-mıyor.Yoköylebirşey.Yokçünküizinformatındaböylebirşeyamabugeçmiştevarmıydı?BelkispesifikbirörnekolacakamaEyüpHamdiAkmandiyebiradamvar.Öğretmendirbu.SivasErkekMuallimMek-tebiRuhiyatHocasıdiyegeçer.Pekçokyerdeöğretmenlikyapmıştır,Niğde’deyapmıştırvesaire.BireyselpsikolojideTürkiye’nindışarıdakiyüzüdür.Yurtdışınagidiyoradamamanezaman1930’larda.Aynızih-niyetibizimbelkicanlandırmamızlazım.ÖğretmengidipistediğigibibildirisinisunuyorveTürkiye’yitemsilediyoramabuadamsöylediğimgibispesifikbiradam.Dokuzdilbiliyor.Evet,böyleyadabutürüret-kenöğretmenleryetiştirmeumuduylahepinizisaygıylaselamlıyorum.

Firdevs Karahan

SunumunuzupaylaşacakmısınızHocam?

– 171 –

namık Kemal şahbaz

Onubirgöstereyimisterseniz, zamanımvarmıHocam?

Firdevs Karahan

İsterseniz…

namık Kemal şahbaz

Budönemdersegirdiğimözelöğretimyöntemleridersi2015,yanidahanotlarınıvermedim,finalnotlarını.Şimditemasevgi,vatansev-gisi;edebitür,tiyatrodüşmüşbunamesela.6.sınıf,kırkdakika,bu-radadersiişlerkenneleredikkatedeceğinikuramsalolarakanlatmışamabaktığınızdaçocukmümkünolduğuncabizimodersnumunele-rindedeortayaçıkardığımızbirşeyvardı.Yaniensonkavramısöy-leyeceksiniz.Çocukonuhissedecek.Bu,öğretmeniçinzormudur?Çokzordur.Bumetinioluşturmak,herkonuiçinbumetinioluştur-makçokzorduramaoluşturduğunuzzamanbirkereöğreniyorço-cuk.Birdahadaunutmuyor.Sizinotümevarımdediğinizyadaiştebütüncülanlayışlabütündenhareketettiğinizzamansıfat,ikinoktaüstüste,tanımınıyapıpaltınamaddeleriniverdiğinizzamanneolu-yor?Üniversiteyegeliyorçocuk,hâlasıfatıbilmiyoramaböyleolduğuzamanyadaismiyadadiğertürleribuşekildeöğrettiğimizzamanneoluyor?Başarıyakalanmışoluyorbence.

İşte,bizgeçenhaftasonunereyegittikdiye,çocukisimlerianla-tıyor.Bunlarınhepsinisoruyortektek.İştebufotoğrafdakinepeki?Kediöğretmenim.Devamediyor.Kimdirbuadam?HayvanlarınbakıcısıMehmetAmcaşeklindedevamediyor.Bütünisimeaitunsurlarıveri-yor.Ensonsöylemesilazımöğrencininbaktığımızzaman.İştebunlarisimdirsonraoisimlerikendiiçerisindeayırıyor.İştecinsisimdirve-sairevesaire.Arkadaşlarbeşduyuorganlarımızdanherhangibiriylehissedebildiğimizkavramlarıkarşılayanisimleresomutisimdiyoruz.Onunörneklerinivermiş.Bunakarşılıkrüyagibi,varolduğunubildi-ğimizamabu6.sınıföğrencisiolduğuiçin,6.sınıfınkazanımıolduğu

– 172 –

içinsöylüyoruzamabeşduyuorganımızdanherhangibiriylehisset-mediğimizkavramlarıanlatanisimlereisesoyutisimdiyoruz.Bitti,çocukburadakafayınetleştiriyoramasoruyusorasoraçocuğabul-duruyor.Bumetnikimyazıyor?Öğrenciyazıyor.Yineaynışekildehâleklerikonusundaanlatımıbuşekildeyapıyor.Usul-iteşkifdediğimiz,iştediscoverymetoddediğimizyadaiştebizimkeşfederekbuluşyo-luylaöğrenmedediğimizyöntemiuyguluyor.Sonrametinvar.Metinnedir?Yineedebimetinlerdenseçtik.NamıkKemal’denseçmiş.Te-masınedir?VatansevgisiolduğuiçinNamıkKemalileilgiliverileriyüklemiş.Metindeçocuğagörelikolarakhazırlanmış,sonradayinedeğerlendirmeler,metnianlamasoruları,ensonbizimtemelamacı-mızmateryaldeğilamaensonaraçolarakmateryalikullanmakesasburada.Yanibuanlattıklarımızıpekiştirmekadınamateryalkullanı-mına,sizindediğinizoçarklarayerverme,işlevseloluyor.Evet,diğerörneklerdevar,onlarıgeçelim.Teşekkürederim.

Firdevs Karahan

TeşekkürederizHocam.Evetmateryalkonusundakonukları-mızlapaylaşmakistedikleriniz,sorularınız,buyrunHocam.Önceİs-mailHocamı...

İsmail Güleç

BenmateryalkonusundaEyüpHocamınsöyledikleriniçokönem-siyorum.Bunabenzerşeyleribendedahaöncedenhissetmişveöyleolmasıgerektiğinedairbazıkanaatlereulaşmıştım.EğitimFakülte-sindeokulöncesivesınıföğretmenliğibölümlerivar.Sergileriolu-yor.Bizimöğrencileredeokulöncesiöğrencilerininyapmışolduğuetkinliklerebenzeretkinlikleryaptırıyoruz.Birdeöğrencileriniş-lerineenkolaygelenienkolayşekildeyapmaarzularıylabirleşincebu,galibabuişyaygınlaşmayadoğrugidiyor.Birkaçyılöncebunlarmateryalderken,bunlarmateryalmisorusuylabaşlamaklazım.Evet,materyalkavramınıniçinidoldurmakveEyüpCoşkun’unoanlattığı

– 173 –

etkinlik,çalışmayapraklarıvb.çalışmalarındamateryaledönüştü-rülebilmekapasitesiolduğu,yeteneğiolduğunubilmemizvebunagöreçalışmalaryapmamızzannımcaçokönemliolacak.Buaçıdançokönemsiyorumvedediklerinizicanugönüldendestekliyorum.Bendahakötüsünüsöyleyeyim,TürkDiliEdebiyatıöğretmeniaday-larınadabenzermateryallerhazırlatılıyorvebunulise3.sınıftakiöğrencilerenefaydasıolacaköğrenmelerinediyesorduğumzamancevapveremiyorlar.Staj içingittikleriokuldadabunabenzerma-teryalleryok.Çokişlevselolmadığınınöğrencilerdefarkındafakatbirdersvar.Birşeyyapmasılazımveonuyapıyor.Bubakımdanbi-zimbirazdüşünmemizlazım.

İkincisi,materyaldeyinceteknolojiyleözleştiriyoruzâdeta.Birbi-rininayrılmazbirparçasıgibigörüyoruz.Oysabizbirbilgiyiaktar-makiçinaraçolarakteknolojiyikullanmabecerisinedönüştürürsek,ozamanbirpowerpointsunumuolmayacak.Oanbizneyianlatma-mızgerekiyorsa, teknolojininbizesunmuşolduğuimkanlarıbilirseöğrenci,onlardanhangisioşartauygunsaseçipbirebirdeğerlendiripyapacakvebuseferteknolojininefendisiolacak.Teknolojininkölesideğil.Buayrımdadagalibabizeçokişdüşüyor.Bunundaüzerindesankibirazdurmamızgerekir.Materyaldedikya,materyaldeyincehepböylebirsomutnesneleralgılıyoruz,somuteşyalaralgılıyoruz.Peki,benedebiyatçıyım,baharmevsiminianlatacağım,baharmevsi-mininişlendiğibirşiirişliyoruz.Oandabenbirçiçektenbahsediyo-rum.Benağaçözürlü,ağaçisimleribilmeyenancakmeyvesinigör-düğümdeisminisöyleyenbiradamım.Benimağaçbilgimbukadar.Çocuklarındaböyleolmasınıistemiyorum.Dolayısıylabennergisçi-çeğinianlatacağımyaniörnekvereceğim.Şimdibuseferbahçeyeçı-karmak,birçiçekçiyegitmekveyabaharanlatanbirşiiribaharınhis-sedildiğibirortamdaveyatamtersisonbaharımeselabizimkampüstesonbahardagörenlerinizvarmıbilmem,böylesonbaharhazanmev-simiolur,Baki’nin‘Hazan’gazelinigeloradaoku,öğrencihissetmişgibidurur.Budabirmateryal.Sinemayagötürmek,tiyatroseyrettirmek,

– 174 –

duvargazetesihazırlatmak.Şimdiduvargazetesihazırlatmakokul-lardatutulmuyor.Televizyon,bilgisayarlarvar,çokgüzelprogramlarvar.Duvargazetesihazırlayanprogramlarvar.Öğrenciyemeselabirduvargazetesihazırlatmakinternetortamında,bunabenzerveyabirmüzegezmek.BizimŞentürkHoca,TopkapıSarayı’nıgezmedengazelişlemeyebaşlatmazdıbizi.Şimdikılıçgeçiyor,kılıcısengörmüyorsanoradakişeyinasılalgılayacağız,nasılanlatacaksana.Dolayısıylabutürgezilerdebirmateryalolmalı.

EyüpCoşkun’unomateryalkavramının,osenesonugösteriler-denkurtarılıpdahazenginleştirilerekoluşmasıoldukçaönemli.BenceEyüpCoşkun’unsöylediklerinin içinidoldurmakhepimizedüşüyor.Zenginleştirinveöğrencilerdebaşkaörneklergördüktensonraon-larıyapmayamahkûmolmasın.Eminimonlaröbürtürlüyapmayabaşlayıncadiğerlerideyapacaklardır.

Birdebirşeyedikkatetmemizgerektiğinidüşünüyorum.Tümöğretmenlerinveöğretmenadaylarınınbecerilerinineşitolduğunu,aynıistikametteolduğunudüşünerekkonuşuyoruz.Böylebirşeyas-lındahiçbirzamanmümkünolmayacak.Aramızdaöğretmenarka-daşlarımızvar,öğretmenlikyapanarkadaşlarımızvar.Bazılarımızınteknolojikyatkınlığıbazılarımızagöreçokdahafazla.Dolayısıylaon-lardanteknolojikbirmateryalbeklemekbirazhaksızlıkolur.Diğeri-ninisesosyalhayatıçokkuvvetli.Bunlarınhepsininçiçeklerinfarklıkokularıgibiöğrencilereverilecekfarklıözelliklerolduğunudüşü-nüpbirdiğerininyerineodahaiyi,budahakötüdendahaziyadeya-pılanişindahaiyiyapılmasıveyaeksikliklerintamamlanması,eksikbirşeybırakılmamasışeklindedüşünülmesinindahadoğruolaca-ğınıdüşünüyorumvebenbütünarkadaşlarımaçokteşekkürediyo-rum,çokistifadeettim.

Firdevs Karahan

BuyurunHocam.

– 175 –

Özay Karadağ

Hocam,şimdibuTürkçeöğretmeniyeterlilikleriiçindealtıper-formansgöstergesisayılmışvebualtıperformansgöstergesindenA1veA2düzeyindekiler,tamamıilemateryallerikullanmayayöne-likşeyler.Şöylesöyleyelim:Mevcutyazıdagörselve işitselmater-yaller, içeriğiöğrencilerindilgelişiminevedüzeylerinegöre,kural-larınauygunolarakgeliştirir,kullanırbiçimindesöylüyoryanidahaçokmevcutmateryalibiradımöteyetaşımaktanbahsediyor.Yenibirmateryalüretmektenbahsetmiyor.A3düzeyindekikazanımlardadaaynışey,ifadeolarakzenginleştirirdiyor.YineA3düzeyindekidiğerşey,zenginleştirincearkadaşlarıylapaylaşır.Aslındaburadabirtanemaddedetamolarakbelkişeyvaryanizenginleştirdiğimateryaliar-kadaşlarıylapaylaşırdiyor.Dolayısıylamateryalgeliştirmeyle ilgiliöğretmenyeterliliklerininkesinliklevekesinlikleyenidentanımlan-masıgerekiyor.Çalıştayınkonusubuolduğuiçinbuperformansgös-tergelerininyenidentanımlanmasıgerekiyor.Şimdibirkaçşeydahasöylemekistiyorumben.

MateryalgeliştirmedersiiçinYök’etabiyizveYökdiyorki:Bilgi-sayardersinindevamıniteliğindedir.Yanibuöğretimteknolojilerivemateryalgeliştirmedersi,bilgisayardersinindevamıniteliğindedirvebirçoküniversitededebuderseğitimbilimleriyadaeğitimbilim-lerikodlarıylakodlandırıldığıiçindoğrudandoğruyaeğitimbilimle-rineyönlendiriliyor,onlardandabirprogramcıtarafından...Yanihiç-birzamanaslındabilgisayaröğretimteknolojilerindenbirkişigelipbudersiyürütmüyor.Önceonusöyleyeyimyanieğitimbilimcibirisibudersigerçekleştiriyor.Dolayısıylaburadaciddibirhatavar.Ho-camınsöylediğinekatılıyorum,mutlakabilgisayaröğretimteknoloji-lerindendestekalınmasıgerekiyormateryalgeliştirmeyleilgiliamahiçbirzamanorayagitmiyor,eğitimbilimlerininprogramgeliştirmebölümünegidiyor.Dolayısıylabirçokunsurumateryalolarakkulla-nabileceğimizgibibirçokbasitunsurudamateryalolarakkullanma-mızmümkün.Lisedeedebiyatdersinde,dilveanlatımdersindebir

– 176 –

şehirkrokisibirmateryalhalinegelebiliyor.Yaniüzerindenanlatımyaptırıyorsunuzöğrencilere,üzerindenbirgüzergahbelirleyipan-latımyaptırıyorsunuz,çokdakeyifli.Defalarcakullanılabilecekbirmateryalhalinegelebiliyoryadaçokdahabasitdüzeydesöyleyelim,meselailkokuma-yazma,bizBayramBey’leaynıüniversitedeçalış-tık,aynıbirimlerdeçalıştık.BayramBeyilkokuma-yazmadersindeöğrencilerindenbirsunumyapmalarınıistiyorvebirmateryalgeliş-tirmeleriniistiyor.Biröğrencisibirgünbanageldivedediki:Hocambenbirmateryalbulamadım.Öğrenciyeyardımcıolmakiçinbirma-teryaltanımladık.Yaklaşıkotuzsantimliktellerdedik,esnek,kıvrıla-bilenkatlanabilenteller.Hocamdedi,sizsakınBayramHoca’yasöy-lemeyin.İlköncebunubeğenmedi,Hocamdedi,teldenmateryalmiolursonrakendisibaşkabirçıkışyolubulamamışvebumateryaliüretmiş.Banageldidediki:HocamsakınBayramHoca’yasöyleme-yin.BayramBey,derstebuçocuğunsunumunudeğerlendiriyorveyüzveriyor,hemenoradandabanatelefonediyor,telisenmisöyle-dindiye.Telbasitbirşey,kolaykatlanabilen,öğrenciiçinbirtehditdeğil,bir tehlikeoluşturmuyor.Harflerinşekilleriniverebiliyorsu-nuz.İlkokuma-yazmadaharflerikavratmakiçinfarklıduyularahi-tapedenbasitbirmateryal,öğretmenlertarafındanulaşılabilenbirmateryal.Dolayısıylaöğretmeninobilinçteolmasıgerekiyor.Açıkolmasıgerekiyor.Basitunsurlarımateryalolarakkullanabileceğibi-lincininolmasıgerekiyor.

YinebenEyüpHocamabirkonudakatılarakşunusöyleyeyim:Öğledenöncekioturumdadasöylemiştik,bizsosyalolanla ilgiliyiz.Sosyalolanlauğraşıyoruzamasosyalolandanuzaktayız.Benkendiadımasöyledimveeleştiriyapmıştım,birkezdahahatırlatayım.Bizakademisyenlerolarakortaokuluhedefliyoruz,ortaokulçocuklarınıgözlemlemiyoruz,onlarıniçindebulunmuyoruz.Onlarlabirlikteya-şamıyoruz.Sadecebirtakımölçeklergönderiyoruzbirileriyle.Onlar-danbirtakımverileralıyoruzveahkâmkesiyoruz.Benkendiçocu-ğumlakurduğumiletişimde,etkileşimdeonlarındünyasınınçokfarklı

– 177 –

olduğunufarkediyorum.Dolayısıylaobağıbirşekildekurmamızge-rekiyor.Kendibilimselnesne,bilimselalanımızlailişkilibubağıbizhepçokiyibildiğimizidüşünüyoruzvebunadairhepyorumlaryapı-yoruzamaonlarıniçindeyeterincezamangeçirmiyoruzvedolayısıylaonlarınihtiyaçlarınedir,beğenileri,ilgileri,isteklerinelerdir,bunlarıyakalamaktagüçlükçekiyoruz.SonolarakHocam,çokbıktırdımsizi,çoközürdilerim,meselaPisasınavındakiöğrencilerinkarşılaştıklarısorularvebunlarınmetinkaynaklarınındahaciddiaraştırılmasıge-rekiyorçünküoradakimetintipleri,metinözellikleriylederskitap-larındakimetinözellikleriörtüşmüyorbizde.

Firdevs Karahan

Çevirigibibirfaktörvar.

Özay Karadağ

Çevirifaktörüelbettevaramaşunuözelliklesöyleyeyim:Türkçederskitaplarındayadadiğerderskitaplarındabuniteliktemetinlekarşılaşmıyorçocuklar.Dolayısıylabizimöğretmenimizdedahaçokedebialandangelenmetinlerinöğrenmeveöğretimiyleilgilifaaliyet-lerezamanayırdığıiçinPisasınavındakimetinlereyadaonlarıdahaiyikavratacaknemateryalveyöntemgeliştirmiyor.Dolayısıylaböylebirihtiyaçdurumuyok.Eğitimveöğretimsürecindeböylebirihtiya-cımızyokamaçocuklarsınavagirdiğizamanböylebirihtiyaçkesin-likleduyuyorlar.Dolayısıylaşununyapılmasıgerekiyor:Elbette,Pisasınavındasadecesıralamayınicelolarakyerimiziyükseltelimanla-mındadeğildebubecerileriöğrencilerimizekazandırmamızaslındabutipte, farklı tiplerdemetinlerleöğrencilerimizikarşılaştırmamızgerekiyordiyedüşünüyorum.

Saadet Maltepe

Oradakibaşarıdeğildeaslındabununçıkışnoktasındanhareketedersekbizimdederskitaplarınagirmesigerekiyor.

– 178 –

Özay Karadağ

Onudaharahatsöyleriz,dahagerçekçi.

Firdevs Karahan

Öğretmenarkadaşlarımıziçintekrarüzerinebasabasasöylemekisterim,metindediğimizzamanhocamızındediğigibihikayeşiirde-ğil,gerçekyaşamdakullanılanharita,istatistikokuma,birresmiyo-rumlama...

Bayram Baş

Materyaldebirmetinhattahocam.

Firdevs Karahan

Tabii,dolayısıylaşablonokumavesairegibipekçokmetintür-lerindenbahsetmemiz,öğrencilerimizetanıtmamızgerekiyor.Buy-runHocam.

Eyyup Coşkun

Teşekkürederim.Benimdeğinmekistediğimbirkaçnoktavar.Bi-rincisimetintemellidilbilgisiöğretimikonusu.NamıkHocakapıyıaçtı,oradandevamedeyim.Bendoğrudandilbilgisiöğretimiüze-rindeçalışmadımamabirçalışmayaönhazırlıkolarakliteratürtara-masıyaptığımdaşöylebirmanzaraçıktıkarşıma:Benimaklımdakianahtarkelimeler“metintemellidilbilgisiöğretimi”ydi.Türkiye’deyazılanbirçokmakaleveyirmi-yirmibeştanetezbuldum.Onlarıin-celedim.Fakathayalkırıklığıyaşadımçünkübenimkafamdakimetintemellidilbilgisiöğretimiylekaynaklardakarşılaştığımçokfarklıydı.Bualandakidoktoratezlerindedeaynıdurumvardı.Şöyleaçıklaya-yım:Metintemellidilbilgisininalternatifi,yaniklasikdilbilgisiöğre-timidiyesöylediğimizyöntemne?Dilbilgisikonularınısıralayıpherbirinebirercümleileörnekvermekdeğilmi?Örneğinsıfatçeşitle-rinisıralamak,tanımlamakvebirerörnekvermek.Örneğinsayısıfa-tınıniçindegeçtiğibircümlesöylemek.Peki,metintemellidilbilgisi

– 179 –

öğretimidiyeyapılançalışmalardaneyapılıyor?Ocümleyiparagrafveyadahauzunbirkaçparagraflıkbirmetinolarakyazıyorinsanlarsadece.Konutemellianlatımdansonraörnekleridahauzuncümle-lerveyaparagraflarüzerindegöstermeninmetintemellidilbilgisiöğretimiolmayacağınıdüşünüyorum.Metintemellidilbilgisiöğre-timindenbenimanladığımşu:Aynıolayıanlatanbirihikâye,diğerigazetehaberiolarakyazılmışikimetinarasındadilyapısıolaraknefarkvar?Metinlerdekullanılankipler,fiiller,fiilçekimleri,cümleya-pıları,öznelanlatımvb.açısındanikimetintüründenasılbirfarklı-laşmaoldu?Yanimetnidoğalhâliylebirbütünolarakalıpdilbilgisikuralındanmetnegitmekyerinemetindendilbilgisinegitmek.Me-tindekibütündilögelerinibiraradadeğerlendiripbirsonucavarmak.Benimmetintemellidilbilgisiöğretimindenanladığımbu.Ancakbuyaklaşımındabirönkoşuluvar.Bunuyapabilmekiçinöncelikledilbilgisinedairtemelkavramlarıvermenizgerekiyor.Yanimetnidilbil-gisiaçısındanbirbütünolarakdeğerlendirirkenkiplerden,cümleya-pılarındanyararlanacaksanızöncekipinneolduğunu,kiptürlerini,cümletürlerinianlatmanızlazım.

Aslındametindilbilimçalışmalarınınbaşlangıcındadavarböylebirtartışma.İlkdefaZellingHaris1952’debirkongredemetindilbi-limkavramındanbahsediyorvediyorki:Bizimartıkdildeincelemebirimiolarakcümleyideğildemetniesasalmamızlazım.Çokilgiçe-kiyorbugörüş,yapalımbunudiyorlar.Deniyorlaramaincelemebi-rimiolarakcümleyiesasalanlarbusefercümleleritoplamayaçıkar-mayabaşlıyor.Meselametindekaçtaneisim,kaçtanesıfat,kaçtanezarfvardiyebakılıyor.Aslındabircümleyleyaptığımızıdahafazlacümleyleyapmışoluyoruzokadar.Ancakyetmişliyıllardagerçekan-lamdametinnedemek,metnioluşturanniteliklerneler,metindekidilyapılarınetürişlevlergörüyor,bunadönükbirbakışaçısıgelişmeyebaşlıyor.Bizdekidilbilgisiöğretiminedairbakışı,Batı’daki1950-1970yıllarıarasındayapılantartışmalarabenzetiyorum.Sankime-tindilbiliminortayaçıkışındakibubakışla,evetmetinmerkezlibirdil

– 180 –

bilgisiöğretimiyapmamızlazımamanasılsorusununcevabınıarıyo-ruz.Özetlemetintemellidilbilgisiöğretimiiçinönceklasikusullete-melkavramlaröğretmek,dahasonrametnibirbütünolarakelealanvebütündilözelliklerinibiraradaincelemeyedayalıbirbakışaçısıgeliştirmekgerekir.

Değineceğimikincikonuisekazanımlarlailgili.Türkçeöğreti-minde2005Programınınetkisiylekazanım+etkinlik=Türkçeöğ-retimimantığıyayıldı.Programınenbüyükzaafiyetiolanbuyakla-şım,biziyanlışbiryönesevkediyor.1-5.Sınıfve6-8.SınıfTürkçeDersiÖğretimProgramlarınınherbirindeyüzsayfadan fazlaet-kinlikörneğivar.Birprogramdabukadaretkinlikolmasınahiçge-rekyok.Programdediğimizanayasadır,oayrıbirkonu.Öteyan-danverilenörneklerde “Kazanım+Etkinlik=Türkçeöğretimi”mantığıhâkim.Bakıyorsunuz,üsttebirtanekazanım,alttaetkin-lik.Herkazanımiçinbirmetin.

Programdakikazanımlarlailgilibirçokproblemvar.Ancakkaza-nımlarçokgüzelyazılsadakazanımmerkezlibirdilöğretimiolmaz.Doğruolanbeceriodaklıdilöğretimidir.Çünkükazanımçakıl taşı-dır,kazanımküçüktür.Kazanımmerkezliyaptığınızdaşuçıkıyoror-taya:Kazanımımızne?Mesela,“Yazılarındasebepsonuçilişkisiku-rar.”Bununkarşılığıetkinlikşöyle:“Bugünokulagelemedimçünkü…”Boşluğudoldurçocuğum.

Özay Karadağ

Bunatambiraçıklama,benüzerinesözsöylersindiyesöyle-yeceğim.TEOGsınavındakisorularkazanımtemellihazırlanmış.Bukonudabilginolsundayanionunüzerinesöyle,öylediyorlar.Buradadabirmantıksızlıkoluşuyor.DolayısıylaTEOG’dayirmitaneTürkçesorusuhazırlıyor,hazırlayanlardiyorki:Busorularıbizkazanımtemellihazırladıkyaniherbiribirkazanımadenkge-lecekşekilde.Buyrun.

– 181 –

Eyyup Coşkun

TeşekkürederimHocam.Şimdivurgulamakistediğimşu:Kaza-nımlarbirerçakıltaşı,sizbunubüyütüntuğladeyin.Butuğlalarbir-leşincebirduvaroluşturacaklaramabizhiçduvarıdüşünmedentuğ-lalarıüstüste,sağa,sola,dağıtıyoruz.Kazanımmerkezligittiğimizdeyaptığımızşeybu.Evet,kazanımbiraraçolarakçokönemli;çokiyiyazılmasıveçokiyikullanılmasılazım.Amaöncebizimbinayıvedu-varıplanlamamız lazım.Yaniburayanasılbirbinayapacağız,bina-nınduvarlarınınasılyapacağız?Hangiyükseklikte,hangikalınlıktahangiuzunluktabirduvar?Ondansonrataşlarıyerinekoymamızla-zım.Bununiçinokumamerkezli,yazmamerkezliyanibecerimer-kezlidüşünmekgerekiyor.

Benbuçocuğaneöğreteceğim?Hangibecerisinigeliştireceğim.Tümdengelimyöntemiylebakıyorum.Öncebinayı,sonraodaları,sonraduvarıondansonratuğlalarıveyaçakıltaşlarınıdüşünmeliyim.Örneğinyazmabecerisinigeliştirmeyiamaçlıyorum.Yazmadahangimetintürü?Hikâye.Hikâyeyazmaylailgiliolarakneyiöğreteceğim?Bakışaçısı.Öyleysehikâyedebakışaçısınıkazandırmayayönelikbirkazanımaihtiyacımvar.Mesela“Farklıbakışaçılarıylahikâyelerya-zar.”şeklindebirkazanımolabilir.Ancakkazanımneolursaolsunesasolanbeceriyibirbütünolarakdüşünmek.

Bunubirörnekleaçıklayayım:Bizöğretimortamımızıbirtamirciatölyesigibidüşünelim.Tezgâhtabirçokmalzemevar.İngilizanahtarı,kerpeten,keser,çekiç,onbir,oniki,onüçnumaralıanahtar…Bütünmalzemelerburada.Bizbumalzemelerlebiraracıtamiretmeyiöğ-retmekistiyoruz.Mevcutyaklaşımlabizöğretimişöyleyapıyoruz:Ev-ladımbakbuİngilizanahtarı,şuradakullanılır,özellikleribunlardır,koyyerine.Alonbirnumaralıanahtarıeline.Bununözelliklerişun-lar,kullanıldığıyerlerbunlar.Meselabuvidayıonbirnumaralıanah-tarlasökebilirsin.Sonraonikiyial,onüçüal...Sırasıylatezgâhtakibü-tünmalzemeyitekteköğretiyoruz.Çocukhermalzemeiçinayrıayı

– 182 –

çalışmayapıyor.Ancakmotorutamiretmeyiöğrenemiyor.Kazanımtemelligittiğimizdeyaptığımızşeybu.

Oysaolmasıgerekenşu:Atölyedetamiredilmesigerekenbirarabamotoruvar.Motoru inceliyoruz.Tamir içinhangimalzemelazımsagerektiğizamanonualıyoruz.Çünküesasolanmotorutamiretmek.

Okumakazanımlarıarasında“Okuduklarındasebepsonuçilişkisikurar.”şeklindebirkazanımvardiyehiçbirçocukokulubitirdiğindeelinealdığıbirhikâyeyi,denemeyiveyagazeteyazısını,şumetinebirbakayım, içindekaçtanesebep-sonuç ilişkisivarmışdiyeokumaz.Çünkühayattakarşılığıyokbunun.Amaşunuyapar:Bumetindenedemekistiyor?Metninnedemekistediğinianlamayaçalışırkense-bep-sonuçilişkisikurmasıgerekiyorkurar,parçadanbütüneilişkilerkurmasıgerekiyorsaonudayapar.Yanihangikazanımgerekiyorsa,ootomatikolarakdevreyegirer.Kazanımlarıveetkinliğibuanlamdadüşünmeliyiz.Kazanımıgerçekleştirmekhedefiyleküçükküçükişlerleuğraşıpbütünükaybedenbiryaklaşımdaolmamalıyız.

DeğinmekistediğimüçüncünoktaTürkçeöğretimialanındakiakademisyenlerinöğretmenlikdeneyimi.GeçenlerdeEğitimFakül-tesiDekanlarKonseyiToplantısıvardı.Oradakigündemmaddelerin-denbirideşuydu:Eğitimfakültelerinealınacaköğretimelemanlarıikiyıllık,üçyıllıkbirdeneyimyaşasınokullarda,ondansonraaka-demikkadroyagirsinler.Benbuyaklaşımakarşıçıktım.Evet,eğitimalanındaçalışacakbirakademisyeniçinöğretmenlikdeneyimiger-çektenönemli.Ancakdeneyimibuformüllesağlamayaçalışmakyeniproblemlerdoğuracağıgibibeklenenfaydayıdasağlamaz. İkiyıllıkbiröğretmenlikdeneyimi40yıllıkmeslekhayatıboyuncayeterliolurmu?Banapekinandırıcıgelmiyor.Biriningittiğiköyokuludur,diğe-rininşehirokulu.Köyokulundakişehirokulunundurumunubilmez,şehirokulundakiköyokulunundurumunubilmez.Birçokfaktörvar.

İkiyıllıkdeneyiminömürboyuyeteceğinidüşünmekyanlış.Bireğitimciolarakaslındaherzamanbirayağımınokuldaolmasılazım.

– 183 –

Örneğinbiröğretimüyesiolarakortaokuldabirsınıfımolsahaftadadörtsaat,altısaatbusınıfınTürkçederslerinibenyürütsem,bubanaçokdahafazlakatkısağlar.Söylediklerimingerçekliğinitartmaimkânıbulurum,yenişeylerdüşünme,yenişeylerüretmeveürettiklerimitestetmeşansıbulurum.

Peki,baştanikiyıllıkdeneyiminzararıvarmı?Evet,zararıvar.ŞuankidurumdaTürkçebölümleriiçinatanmaoranı%11.Yanionme-zundanancakbiriatanabiliyor.Öğretmenlikdeneyiminiönşarthâlinegetirdiğimizdeakademisyenkaynağımızbirdenmezunların%10’unadüşüyor.Öğretmenolarakatananlardanakademikkadroyaatanmakiçinzorunluolanİngilizcepuanlarınıalabilecekolandaçokaz.AyrıcabelkibirkaçyılKPSSpeşindekoşturupmemleketinbiryerindeöğret-menliğikazandıktansonraevlilik,sosyalyaşamınbaskısı,İngilizceder-kenakademisyenadaylarınınhavuzunuçokdaraltmışoluruz.İkiyıl,üçyılbaşkabirişleuğraşacak,tamdüzenimikurdum,rahata,huzuraer-dimdediğizamanyenibirmücadeleyegeçmesinibekleyeceksiniz.Ge-lençokazadayolur,zatenkalitesorunumuzvar.Buyöntemkaliteso-runumuzudahadaartırır.

Özay Karadağ

Bakanlıkla işbirliği iledahakolay,mesleğealındıktansonraçö-zülebilir.

Bayram Baş

Öğretimüyesininyeri,aslındatemelolarakeğitimfakültesiiçinkesinlikleistihdamalanınınolduğuyerolanokuldur.Destekama-cıylasözlerim.Maalesefbizdeokuldeneyimi,öğretmenlikuygula-masıdersleriniöğretimüyeleri takipetmiyor.Lisansdönemininenönemliuygulamalıderslerinidersolarakgörmüyor.Buders-leriçoğukişiyardımcıöğretimelamanlarıileyürütmeyeçalışıyor.Eğitimfakültesininoysaenönemlidersi,okuldeneyimiveöğret-menlikuygulamasıdır.

– 184 –

Firdevs Karahan

Evet,bubenimgalibaüçüncükezçalıştayakatılmamamaşun-dançokmutlulukduyduğumuifadeetmekistiyorum:İlk ikiçalış-taydaözellikleTürkDiliEdebiyatıkökenlihocalarımızıntartıştığıkonuçokfarklıydı,buortamdatartışılangerçektençokfarklı.Ba-tıda,dünyadakidilöğretimininneredeyseyüzyıldançokdahauzunbirgeçmişivarbizimbugünanladığımızanlamda.Onbeş-yirmiyıllıkbirgeçmişiolanTürkçeninöğretimikonusundabukadarhızlıgeliş-meler,bukadarçabukvegerçektensıçramaboyutundagelişmelerinolmasıdabenimiçinayrıcaçoksevindirici.Tabii,bualandayetişmişhocalarımızınkatkısıbuyöndeçokbüyük.Müsadenizlekendilerinekatılımbelgelerini taktimetmek istiyorum,teşekkürlerimizlebera-ber.Sizleredekatıldığınıziçinçokteşekkürediyoruz.

– 185 –

KAPAnIş VE DEĞERLEnDİRME

İsmail Güleç

Evet,yorucubirgününardındankapanışoturumundayız.Kapa-nışoturumundaistersenizşöylebiryoltakipedelim.Bende-ğerliHocalarımdanikişerdakikailegünükendileriaçısından

özetlemeleriniisteyim.Böylecetamamlamışolalım.Nerdenbaşlaya-lım?Otaraftanbaşlayalım.

Katılımcı

ÖncelikleteşekkürediyorumHocam,böylebirtoplantıtertipet-tiğiniz için.Mutlaka faydalıoldu.Tabiburadakonuşmalarda,bizimkonuşmamızınyanısıraöğretmenlerleberaberyaptığımız içinon-larabelkidahaçoksözveriponlardanmevcutdurumlailgiligörüş-lerinialıpproblemlerinigörmekdahafaydalıolabilirçünküproblem-lerhergeçengünyenileniyor.Yaniyenimateryallerortayaçıktıkçayenileniyor,değişiyor,çocuklardeğiştiği içindeğişiyor.Belkiöğret-menleredahafazlazamanayırılabilirkonuşmaları için,problemle-rinianlatmalarıiçin.Üzerinebizimsözsöylememizdeyararlıolabi-lir.Teşekkürediyorum.

– 186 –

Eyyup Coşkun

Evet,konuşmayanasılyetiştireceğimtelaşıylabaşladığımdante-şekküredemedim.Arkadaşlarımınteşekkür ifadelerinefazlasıylakatılıyorum.Buçalıştaylaraikincidefakatılıyorum,ilkinekatılama-mıştım.Bugünçokistifadeettiğimbirçalıştayyaşadık.Devamınıdi-liyoruz.Devamınısöylemişken,gelecekprogramınkonusuhakkındabirönerimvar.Onudahemensöyleyeyim:YabancılaraTürkçeÖğre-timi.Belkionuniçerisindeçokgeneldeğildedahaspesifikbirbaşlıkkonuşulabilirdiyeöneriyorum.

Birdeşunoktayıvurgulayayım:Bölümlerdebirtecrübepaylaşımıeksikliğimizvar.Buçalıştaylarageldikçebunudahaiyianlıyorum.BizMustafaKemalÜniversitesiTürkçeEğitimiBölümüolarakşanslıbirbölümüz,çünküTürkçeöğretimialanındadoktorayapmışbellisayıdaarkadaşımızvar.Yanikadro,enazındannicelikolarakbirçoküniver-siteyegöredahaiyi.Bunarağmenişlerinyoğunluğundanbirbirimizleyeterincebirarayagelipdemeselelerimizikonuşamadığımızıgeçengünyaptığımıztoplantıdafarkettik,birbirimizeitirafettik.

Birakademisyenhastalığıvar,birşeyibenaslındaçokiyibiliyo-rumdabaşkalarınınfikrinepekihtiyacımyok.Böylebirzaafiyetola-biliyorakademisyenlerde.Hepimizdevar;belkibazımızdakısmen,bazımızdadahafazla.Amaşudabirgerçek:Rahatkonuşabildiğimiz,önerilersunabildiğimiz,hatalarımızıitirafedebildiğimizortamlardabirbirimizeçokşeykatabiliyoruz.Buanlamdabölümlerdedebuça-lıştaylarınküçükleriyapılabilir.Bellibirprogramla,bizbölümdena-sılbireğitimvizyonuçiziyoruz,nasılbirhedefimizvar,netüreksik-lerimizvar,bunlarıbirpaylaşalım.Enazındanhangiarkadaş,hangiderste,neyi,nekadaranlatıyor?Bunlarıkonuşmamızlazım.

Teşekkürediyorum.

İsmail Güleç

Evet,AdnanHocam.

– 187 –

Adnan Karadüz

Bendeşimdiburadaolmaktançokmutluolduğumusöylemekistiyorum.Benidedavetettiğiniziçinciddençokteşekkürederim.Hocamınsöylediğiherşeyekatılıyorum.Birarayageldiğimizdecid-denbirbirimizdenbirşeylealıyoruz.Benzerdüşündüğümüzyadaaynıdoğrultudadüşündüğümüzügörüyoruz.Bu,bizibirazdahacesaretlendiriyoryanineçalışacağız,nereyegideceğiz...Birdebenbugünşunugördüm:Gerçektenentellektüel,akademikbirortamvardıyanibanagöre,benimdüşüncem.Tartışmavardı,eleştirilervardı,saygıylakarşılamalarvardı,hoşşeylerdibunlar.Yenişeylersöylendi.Bunlardaçokgüzeldi.Birbaşkahususda,ciddenalaneğitiminde,benikincisinekatılmamıştım,arkadaşlariyiyerdeler.Herkespratikleriönemsiyor,çokpragmatistbakıyor,somutöne-rilergetiriyor.Buçok iyi. Sadeceeleştirmekyerine somutönerisunmakçokiyidir,önemlidirburada.Çokkeyiflibirortamvardı.Sizlereteşekkürediyorumbende.

İsmail Güleç

Evet,buaradaSaadetHanımıunuttuk.Oradakaldınız.Sizidedin-leyelim,temennilerinizi,dileklerinizi.

Saadet Maltepe

Benüçüncüsüolmasınarağmenilkkezkatılıyorumamaçokfay-dalıolduğunusöyleyebilirim.Enazındanaynıdilikonuştuğuminsan-larlabiraradaolmakbenimutluetti.Hemenhemenaynısorunları,aynınoktalardayakalayabiliyoruz.Bunugördüm.Çözümönerilerininfarklılıklarınıgörebildim.Alanakatkıgetireceğinidüşünüyorum.Tümkatılımcılaravedüzenleyiciolaraksizlereteşekkürediyorum.Uma-rımbaşkatoplantılardayinegörüşürüz.

İsmail Güleç

Evet,AliFuatHocam.

– 188 –

Ali Fuat Arıcı

Önceliklebuçalıştayın,geneldeeğitimveöğretmene,özeldedeTürkçeeğitimineveöğretmenineçokbüyükkatkılargetirdiğinibelirt-mekisterim.Buradaarkadaşlarımızdan,onlarıngörüşvedüşüncele-rindenistifadeettik.Birarayagelmemizisağladı.Bumanâdagerçek-tenteşekkürediyorum.Ayrıcamutlakadördüncüsünün,beşincisininyapılmasıvegidebildiğiyerekadargitmesigerektiğinidüşünüyorum.Bunusizlerdüzenlersenizyinekatılmakisteriz.Düzenleyemezseniz,oluryabirsıkıntıçıkarsa,bizkendiüniversitelerimizde, farklıüni-versitelerdedüzenlemekisteriz.Amabununheryılveyaenazındanikiyıldabirmutlakadüzenlenmesigerekiyor.Tabiarkadaşlarımızçokgüzelşeylersöylediler.Özellikleyeterliliklereleştirildi,çözüm-lerdesunuldu.Öbürtaraftanbuilkyeterlilikprogramıydı.Bencebu-nunhazırlanmasıbileçokiyibirşeydir.TürkeğitimsistemiveTürkeğitimtarihiaçısındanilkolmasıhasebiyleeksiklerinin,yanlışlarınınolmasıdanormaldir.Amaburadakonuşuluptartışılmasıçokfaydalıoldu.Teşekkürederim.

Özay Karadağ

Bendebutoplantıiçingerçektenbütüntaraflarateşekkürediyo-rum.Benikihusustagörüşümüaçıklamakisterim.Birincisi,sosyalbi-limlerinbatıdainşaedilmebiçimi;iştetarihvardır,felsefevardır.Eskibilimlerdirbunlar.Anladığımızanlamdasosyalbilimlerindoğabilim-seltemellerüzerineinşaedilmişolduğugerçeğinigözdenkaçırma-mamızgerekiyor.Dolayısıylabizsosyalolanı,matematikselbirtakımşeylerleaçıklamayaçalışıyoruz.Yanibubakımdanbirçokçalışmaya-pıyoruz.Bunlar;anlamsızdır,değersizdir,aslademiyorum.Anlamlıdır,değerlidiramatekbaşınasosyalolanıaçıklamayayeterlideğil.Dola-yısıylainsanıanlamayadönük,öğrencileri,çocuklarıanlamayadönükçalışmalaryapmamızgerek.Yanisosyalianlamayadönükçalışmalaryapmamızgerekiyor.Öncelikleonubelirtmekistiyorum.İkincisi,Yük-seköğretimYeterliliklerÇerçevesiMetinidediğimizbirmetinvar.Bu

– 189 –

öğretmenyeterlilikleri,bütünalanlariçinbirtakımyeterliliklertanımlı-yor.Bolognasürecineuygunolarakhazırlanmışveçeviribirmetin.YanitıpkıbuAvrupaDilleriÖğretimiÇerçeveMetinigibi,budabirçerçevemetin.Mutlakageliştirilebilirbirçerçevediresasolarak.Buçerçeveme-tiniesasalaraköğretmenyeterliliklerininyenidentanımlanmasıgerek-tiğinidüşünüyorum.Şöyledüşünün:Meselaöğrenmeyetkinliğiileil-gili,öğrenmegereksinimlerinibelirlerveöğrenmesiniyönlendirirdiyebirmaddevar,YükseköğretimKuruluYeterliliklerÇerçeveMetiniiçeri-sindetanımlamış.Meselabutipşeyleri,TürkçeöğretimiyadaTürkçeöğretmeniiçingüncelleyipyenidenoluşturmamızveyeterlilikleryadaperformansgöstergeleriniyenidentanımlamamızgerektiğinidüşünü-yorum.Umarımbuçalışmadabunavesileolur,bunakatkısağlar,Her-keseçokteşekkürederim.

İsmail Güleç

Bizteşekkürederiz.Evet,NamıkKemalŞahbazHocamız.

namık Kemal şahbaz

SayınHocamçokteşekkürediyorum.Yanisıcakbirilişki,önyargı-sız,mütevazibiratmosfersağlanması,paylaşımlardakarşıtlıklarolsada,ortamıyadasürecietkiliveverimlibirşekildegeçirmemizisağ-lıyor.Buyönüylesizeteşekkürediyorum.Benceöğretmenyeterlili-ğinintemelinde,dahaöncedesöyledim,sevgiyatıyor.Seversenherşeyoluyor.Sevenveriranlayışıbendetemeldir.Sevenbilgisiniverir,sevenbirikiminiverirveobirikimçoğalarakmemlekethayırınaolurdiyedüşünüyorum.Teşekkürederim.

İsmail Güleç: Bayram Bey,

Bayram Baş

Bendebuçalıştaylarınilkinekatılıyorum.İlkikisinekatılmafır-satıbulamadım.Verimligeçtiğinigörüyorumamabir ikihususek-lemekistiyorum.Birincisi,Hatay’da,Sakarya’da,Yıldız’da,Mersin’de

– 190 –

Türkiye’ninbirçoküniversitesinde lisansüstüprogramlarımızvar.Hattabizdünyükseklisanssınavımızıyaptık.Birçoköğretmenimizfarklısebeplerleyükseklisanssınavlarınagiripyükseklisansöğren-cisiolmak istiyorlar.Benimzihnimdebuhepnettiamabugünbirkeredahagördüm.Buradabugünküçözümlerikitürlüydü:Bir;ger-çektenyaparak,yaşayarak,bilfiil,araştırmacılarınkendileriyleyadaöğrencileriyleyaptığıbazıçalışmalardaneldeettiklerisonuçlar, iki;tarihimateryalizmileberabergünümüzekadargetirdiğimizprag-matizmveepistemolojiilişkisinebağlıolansonuçlar.Benburadanşusonucuçıkartıyorum:Birçokarkadaşımız, lisansüstündenicelaraş-tırmalaryaptırıyor,özellikledokümanincelemesitekniğiyleyapıl-mışbirçokçalışmavar.Benöğretimüyesiarkadaşlaralisansüstütez-leriçinözellikleeylemaraştırmalarıyaptırmalarınıöneriyorum.Buçokbüyükbireksiklik.Elimizinaltındaöğretmenlerimizvar, işibi-leninsanlarvar.Birprobleminçözümüne,bazıeksiklikleriniyileşti-rilmesineyönelikaraştırmalaryapmanınTürkçeeğitimisürecineüstdüzeydekatkısağlayacağınıdüşünüyorum.Alanımızdaeylemaraştır-masısayısıçokdüşük.Benburadadostlukgördüm.Kesinliklealanmuhafazakarlığıolanbirideğilim.Alanayabancıdilmenşelihocala-rımızda,Türkolojimenşelihocalarımızdakatkısağlıyor.Bizhepbe-raberbirbütünümeydanagetiriyoruz.Buhoşgörünüziçinteşekkürediyorum.İnsanınherşeyintemelindeolduğunainanıyorum.Milat-tanönceyaşamışfilozoflardanTerentiusdiyorki:“Beninsanım,in-sanaözgüolanhiçbirşeybanayabancıdeğil.”Birbirimiziyabancıla-mazsak,hatalarımızıdabelkihataolarakdeğil,çözümönerebilecekbirsüreçolarakgörebilirsek,dahagüzelşeyleribaşarabilirizdiyedü-şünüyorum.ÇokteşekkürediyorumHocam.

Katılımcı

Evet,bende ilkkezkatılma fırsatıbuldum.Önceliklebuça-lıştaydaemeğigeçen,başta İsmailHocamolmaküzere,Alpas-lanHocam,dekanlıkyönetimiveSakaryaÜniversitesi’nesonsuz

– 191 –

teşekkürlerimisunuyorum.Çokdoludoluveverimlibirçalıştaygeçti.Katılan,dinleyen,iştirakedenherkesinemeğinesağlık.Tek-rarteşekkürler.

Katılımcı

Hocalarımızifadeettilerzateneylemaraştırmasıyapılmasıgere-kiyor.Teşekkürederim.

İsmail Güleç

Birdeçalıştaybaşkanı olarakAlpaslanOkur’ungörüş,dilek,te-mennilerinidinlemekisteriz.

Alpaslan Okur

Buradatekrarteşekkürlerlebaşlayıpaynışeyleritekraretmekistemiyorumamaüçüncüsünüdüzenlediğimiziçingerçektenherdefasındaçağırıyoruz, arkadaşlarımızgeliyorlar.Budurumbizimutluediyor. Sabahaçılışkonuşmasındadabelirttiğimgibibizikiçalıştayadadahaçokalanınbellihocalarınıçağırmıştık,birazpüralandanolmasada.Ohocalarımızındabualanakatkılarıol-duğunukesinlikle inkâredemeyizamabuçalıştayımızınözelliğinedir?Bütünkatılımcıhocalarımızınyüksek lisans,doktora,do-çentlikvesairegibialandanolmasıvekonuşulankonularındahaçokeylemolsun,uygulamaolsun,buçerçeveninçizilmesivebunayönelikdeeminimkitedbirleralınacakveönerilerdikkatealına-caktır.Buanlamdaherbirhocamızınyaptığıkatkıdandolayı te-şekkürediyorum.

İsmail Güleç

AramızdaTürkçeciolmayanbirarkadaşımızvar.Bilgisayartek-nolojilerindenDoçentDr.BarışHorzum.Odaçalıştayımızlailgilidi-lek,temennivebirsonrakiçalıştaydaneleryapalım,nasılolmasıge-rektiğinedairgörüşlerinibizlerlepaylaşırsamemnunoluruz.

– 192 –

Mehmet Barış Horzum

Teşekkürederim.BenimfeyzalmamgerekirherhaldeBÖTEça-lıştayıdadüzenlememizanlamında.Benkatkısağladığınıdüşünü-yorum,çokfarklısöylemleridinledim.Bizedefarklılıkkattı.Şubirgerçekkidisiplinlerarasıçalışmalaradahafazlaihtiyaçvar.Buradabulunduğumsüreboyuncabunualgıladım.Disiplinlerarasıçalışma-larlabirbirimizdenöğrenebileceğimizçokşeyolduğunufarkettim.Teşekkürediyorum,ellerinizesağlık.

İsmail Güleç

VebölümbaşkanımızMehmetÖzdemir.

Mehmet Özdemir

İsmailHocam,seninleberaberburadaalandışıkaldık.Bütünar-kadaşlarTürkçeeğitimindengeliyorlaramabunarağmenkendiyap-tığımçalışmalarlaburadakonuşulanlarıkarşılaştırdım.Arasırako-nuştuğumşeylerdi.Doğruyaptığımızşeylerigördüm,meselaEyüpHoca’nınbahsettiğimetinedayalıdilbilgisiöğretimikonusundakiendişelerimigördümvebuendişeleribenzamanındayaşadımkişöylebirşeyuyguluyordum:Bunusizinkonuşmanızdansonrasöy-leyecektimamakonuşmafarklıyerlerekaydı.Metinamahangime-tindenhareketledilbilgisiöğreteceksiniz?Yaniöğretmenintahtanınbaşındauydurduğucümlelerle,Aliokulagel,gel;yüklem,Ali;özne,okula;dolaylıtümleç.Bumantıklagidildiğiiçindilbilgisiöğretilemi-yor.Nedirbununalternatifi?Gerçekbirmetinlerüzerindendilbil-gisiöğretimi.Nedirgerçekmetinler?Yazarlarımızın,şairlerimizin,Tanpınar’ın,YahyaKemal’in,NecipFazıl’ınyazdığışiirlerüzerindendilbilgisiöğretilir.Bunuşöylebirtecrübeylebudönemgördüm:Bizdeformasyonöğrencilerivar,TürkDiliveEdebiyatıbölümümezunları.Hepinizinbildiğigibi,YahyaKemalBeyatlı’nın‘Ses’şiiriniverdim.Üçmısrayıkarartarakyazdım,dedimki:Bukarartılarakyazılanmısra-nınöğelerinibulun.Birkişibilebulamadı.Dediler:Hocam,bizböyle

– 193 –

cümlelerinüzerindehiççalışmadık.Dolayısıylayanidilbilgisiöğreti-mindebenimonlaratavsiyem:Gerçekcümlelerüzerindendilbilgisiöğretimikonusuydu.Bizbunukendiaramızdakonuşuyoruz.İkincisidemateryalleilgiliydi.Benimâcizanederslerdeuyguladığımolayçiz-gisiodaklıhikâyeokumayöntemivar.Bunuderslerdekendimyapı-yordumamaBÖTEbölümündenbirhocaylaoturduk,dedikki:Öğ-rencilerhikâyeninanakonusunu,anadüşünceleri,yandüşünceleribulmaktazorlanıyorlar,özetçıkarmaktazorlanıyorlardeğilmi?Özetçıkarındiyoruz,başından,ortasından,sonundanyazıpgetiriyorlar.Hikâyeyiokurkengeriyedönüşlervesaireneyse.Bunlarla ilgilibirmateryalgeliştirelimbirlikte.Olaylarıbelirliyoruz,tıkladığınızzamanolayçıkıyorortaya.İşinbunoktayageleceğinibentahminetmedim,ondanbahsedebilirim.Nefisbirmateryalçıktıortayabirlikteçalışa-rak.ObakımdanbukonudaBarışHoca’nınönerdikleriçokyerinde.YaniTürkçe ile ilgilibirmateryalhazırlanacaksaeğer,alandakiho-calarınmutlakaoradaolmasılazım.Bubakımdanbenimiçindeçokfaydalıoldu.Yanikendiyaptığımuygulamaların,alandışındanbiriolarakyapmışolduğumuygulamalarınteyidiolduaynızamanda.Obakımdansabahleyinsöylediğimizgibigerçektenfaydalıbirçalıştayoldu.Uzaktan,yakındangelenherkeseteşekkürederim.

İsmail Güleç

Evet,herkesbanateşekkürediyoramabu, tekbenimyaptığımbirşeydeğil.BunuyaparkenTürkçeeğitimibölümüolarakyapıyo-ruz.Türkçeeğitimindedearaştırmagörevlilerimizbaştaolmaküzere,aslındabizbirazgörünenyüzüyüzamagörünmeyen,yapılanlarınar-kasındabizimarkadaşlarımızvar.Onlarınçokemeklerivar.Ben,bü-tünteşekkürlerialmışbirisiolarakoteşekkürlerialıyorum,gerçeksahiplerineburada,huzurunuzdateslimedeyim.Bendemesaiarka-daşlarımaçokteşekkürediyorum.Sizinkatkılarınızlabizböylegü-zelsözleralıyoruz.Eksikolmayın.Şimdi,öğretmenlerimkatkılarımeselesinde,benbirkaçnotaldım.Onlarıpaylaşaraktamamlayım

– 194 –

sözlerimi,kapatalım.Benimbaşaramadığım,beceremediğimişlerinbaşındabugeliyor.Öğretmenlerlebirlikteçalışmayıbeceremedim.Buöğretmenarkadaşlar,birşikayetetmeyebaşladıklarızamansonugel-miyor.Asılmevzudanuzaklaşıyoruz,gidiyoruz.Diyoruzki:Derski-tabıylailgilieksiklernedirdiyelim?Artık,müdürdenbaşlıyor,ilmillieğitimi,eğitimbakanı,hükümet,devlet.Bukadardagitmeyegerekyok.Basitbirşeysöyle.

Saadet Maltepe

Katil,uşakdiyorHocam.

İsmail Güleç

Yabudurumdadiyecekki:Benşukitabıuygularkenşumetni,şuresmigösterdim.Şuresimvardı,bumetinebuuygundeğildi.Öğ-rencileranlamıyorduveyabumetniöğrenciçokiyianladı,bunuan-lamadı,buetkinlikteçokbaşarılıoldu.Somutşeylersöylemiyorlarbize.Dahaçok,üsttenveakılverirgibikonuşuyorlar,bir.Buçokra-hatsızedicibirşeytabi.Belkibizdeöyleyapıyoruzonlarakarşı,onudabilmiyorum.Haksızlıketmeyeyim.Böylebirsıkıntımızvar,iyior-ganizeedemiyoruz.İki;öğretmenleribirarayagetirmekçokzor.Ba-kın,bizbundanöncenisanayındaMilliEğitimilebirtoplantıvardı,oradaanlattım.Herilçedendörttaneöğretmengöndereceklerdibize.Dedimki:Kadınerkekoranınadikkatedin,yükseklisansyapmışveyayüksek lisansyapanlarolsunaralarında.Yenibaşlamışbirisideol-sun,yirmiyıllıktecrübelideolsun,birdeonyıllıkolsun.Yanihepsionyıllık,hepsiyirmiyıllıkolmasınçünküdahaiyitartışalımistedik.Arkadaşlar,bugünkaçkişiimzaattı?Onikikişimi,onikikişiimzaattı.Onaltıtaneilçevar.Onaltıkeredört,altmışdört.Onikikişiimzaattı.Şimdi,bizyapıyoruz,oarkadaşlarımızkatılmıyorlar.ŞöylebirşeydevarMilliEğitimde:Konuştuklarızamanbaşlarınabelaalacakları,veyasorunluolacaklarınıdüşünüyorlar.Amirlerindenazarişitecek-ler,senniyeoradaşikayetettinderlerdiye.Böylegaripbiryapıvar.

– 195 –

Dolayısıylaöğretmenlerleheraçıdan;öğretmenlerinkendilerinden,idareden,şuradan,buradan,bizdenkaynaklanannedenlerleçalışma-nınbirzorluğuvar.Bunubirtürlüaşamadık.Birtürlüyapamadım,bunusöyleyeyim.Çalıştaykonusu,tabideğerlendiriliramayabancı-laraTürkçeeğitimiyleilgilibizimbaşkaçalışmalarveçalıştaylarımızolduğuiçinbuTürkçeeğitiminiisterseniz,orayahiçkarıştırmayalım,hepTürkçeeğitimiolsun.

Mehmet Özdemir

İsmailHocam,benimdebirönerimvar.Sonsınıföğrencilerininmeslekiyeterliliğiileilgili.Türkçeeğitimibölümüsonsınıföğrenci-lerinebirçalışmayapalım.

Eyüp Coşkun

Busenekinebenzerolabiliriçeriği,belkibirkaçyılsonra.

İsmail Güleç

Şöylebir şeyyapalımbizarzuederseniz:bizGoogledrive’aherkesimmail adresiniatıpdavetedelimoraya. Herkesaklınagelençalıştaykonusunuorayayazsın.Sonrabizonlarıkendiara-mızdadeğerlendirelim.Birbirinebenzerolanları, anabaşlıklarıüçe,dördedüşürelimsonrahepinizeatalım.Herkes tercihetsin.Böylebiryöntem izleyebiliriz.Nedersiniz?Buradaolmayanar-kadaşlarımızada,yanigeçensenekatılmışolanlaradagöndermişoluruz.Bengünlükhayatlakarşılaştığımızbirsorununkonuolma-sınıistiyorum.Öyledahafelsefibirşey,afakibirşeyolmasın.Gün-lükhayatta,elletutulurbirşeyolsunistiyorum.Birbizşeyedahadikkatettik.Alaneğitimindengelmeyenhocalardavardı,çağrıla-bilirdi.AlpaslanOkurveMehmetÖzdemir ilebutoplantılarıya-parkenalaneğitimcisiolmayankimseyiçağırmayalım,dedik.As-lındabenideçağırmayacaklardıfakatbentabibölümdeolduğumiçinmecburengeldim.

– 196 –

Adnan Karadüz

Burayabirşeyekleyimmi?AslındaHocamkonuştuğundaaklım-danşugeçti:Bizbırakalımdisiplinlerarasıçalışmayı,kendialanımız-dakiinsanlarlaçalışamıyoruz.YeniTürkEdebiyatıçalışanolmadanHo-cambizmetinseçebilirmiyiz?Sizmetinigetireceksiniz,öğretimciler,onunaltındakilermetninsorularınıoluşturacak.Bubaşkatürdeolmaz.

İsmail Güleç

Buçalışmalar,meselabizBarışHorzum’unsunduğuçalışmayıbizSakarya’dayaptık,Sakaryaöğrencileriüzerindeuyguladık.Mesela,bu-radasunamadığımızbirkaççalışmamızdahavar,bildirikitabındayeralacak.Onu,SakaryaÜniversitesi’ndeyaptık.Acabadiyorum,bizimSakaryaÜniversitesi’ndeuyguladığımızölçekleri,sizlerdekendiüni-versitenizde,böyleyedi,sekiztaneüniversiteyeuygulayarak,sonuç-larınacababizdenmikaynaklanıyor,bizimöğrencilerinmieksikliğiyoksagenelolaraktümTürkçeeğitimibölümlerininmieksikliğiko-nusundaolupolmadığınıöğrenmişoluruz.Buseferdahasomutbirşeysöyleyebiliriz.Butürçalışmalaraihtiyaçvar.Belkibutürçalışma-laradainşallahbuçalıştayyolaçar.Sonolarakkayıtaltınaaldıkhemseslihemgörüntülü.Arzuedenhocalarımız,benimsunduklarımıde-ğilsizegöndereceklerimiyayınlayındersenizonları,eğergöndermez-seniz,buradakonuştuklarınızıdeşifreederekbunukitaplaştıracağız.İlkikisinikitaplaştırdık.Kitaplarınsayısıçokaz.Elimizdebelkibir-kaçtanekaldı,herkeseveremeyizamapdfşekilleriEğitimBilimleriEnstitüsüsayfasındavar.Oradanulaşılabiliyor.Bunudaöyleyapaca-ğız.Bundadakatılımcılarakitabıgöndereceğiz,kütüphaneleregön-dereceğizamaherkesinkullanımıiçinpdfhalinikullanacağız,çünküticaribirişyapmıyoruz,parakazanmakiçinyapmıyoruz.Faydalıol-sundiyeyapıyoruz.Kitabınpdfhalinideoradayayınlayacağız.Siz-denistirhamımızbirtemmuzakadarbildirilerinizibizegöndermeniz.Bizdebirtemmuzdansonrainşallahsizingönderdiklerinizibirleş-tiripokullaraçıldığındasizinadreslerinizekitaplarıgöndereceğiz.

– 197 –

Bendebölümveşahsımadınaböyledoludolubirgünüyaşamışol-manınvermişolduğuyorgunluklaberaberzevkivegururudayaşı-yorum.Hepinizinayaklarınasağlık.İyikigeldiniz,bizikırmadığınıziçin,buralarakadargeldiğiniziçinçokteşekkürederim.Sizlerinka-tılımıylaböylegüzelbirçalıştayoldu.İnşallahbirsonrakiçalıştaylaileilgilibirtekliftedebulunayım.BizüçtürSakaryaÜniversitesi’ndeyapıyoruz.Belkibunundördüncüsübirbaşkaüniversitedeyapılabi-lir,değerlendirilebiliramadediğimgibiböyledahahazırve isteklivearkasındaüniversitenindesteklediğibirbölümdeyapmakisteriz.BizirektörümüzProf.Dr.MuzafferElmasdestekliyor.Çokrahatyap-mamazınbirnedenidebu.Böylerektörlüğündedesteğinialanbirüniversiteolursa,çalıştayınselametivegidişatıaçısındandadahaiyiolur.Bunudadüşünebiliriz,tekliflereaçığız.Kimseolmasadabizyineyaparız,değilmiAlpaslanHocam.Bizimbukonudatutuculuğu-muzyok,bizaçığız,buradasabahtanberiişbirliğideyipsonraolmazfalandersek,kendimizleçelişmişoluruz.

Eyyup Coşkun

Hocam,dedinizya,bildirileriyasizmetinolarakyazınyadabizdeşifreedelim.Bencebiröncekiçalıştaydaolduğugibideşifreede-lim,konuşmadilindenkaynaklananproblemleridüzeltipondansonragönderirsekdaha iyiolur.Buradakonuşmahavasıylasöylediğimizvekarşılıklıdiyaloglarlaoluşanortamı,havayıorayayansıtmakge-rekiyor.Aksidurumda,kurubirmakaledilinezorluyor.Benimterci-him,olduğugibiyansıtalım,tabioradasizebirişçıkartmışoluyoruz.

İsmail Güleç

Odaolur,tamamöyleyapalım.Deşifreyebaşlayalımdabazıar-kadaşlargöndereyimdiyorlar.Ben, tekrartekrarhepinizeteşekkürediyorum.

– 199 –

GEnEL BİR DEĞERLEnDİRME

İsmail GÜLEÇ

Oldukçaheyecanlı,tartışmalıvekatılanlarınkatıldıklarıiçinpiş-manolmadıklarıbirçalıştayıdahageridebıraktıkvebirson-rakiçalıştaydatekrarbuluşmaküzereayrıldık.Çalıştaydako-

nuşulanlarıkısacadeğerlendirmeyeçalışacağım

ÇalıştayınkonusuTürkçeÖğretmeniYeterlikleriolduğu içinbukonudaçalışmalarıolanakademisyenlerbirarayagetirilmeyeçalı-şıldı.Katılımcılar,tabiricaizseeteklerindekitaşlarıdöktü.Benimdik-katimiçekenhususakademisyenlerinakademidünyasınıeleştirme-lerioldu.Akademisyenlerinkendileriniböylekıyasıyaeleştirdikleri,çuvaldızıbaşkalarınabatırmadanönceiğneyikendilerinebatırdıklarıbirbaşkatoplantıolmuşmudur,bilmiyorum.Programlardadinlemebecerisietkinliklerinyetersizolduğusöylendiktensonrabununne-denleriarasındailksıradaakademisyenlerinkonuüzerindeyeterinceçalışmadıklarınınsöylenmesinibueleştirilereörnekolarakverebili-rim.Konuüzerindeçalışanaraştırmacılarıneleştirmeyekendilerindenbaşlamalarısorunlarınçözülmeihtimalinedairümitlerimiziyeşertti.

Ülkemizdeöğretmenadaylarıoldukçafazla.Fakülteyibitirenher-keskendisinidoğalolaraköğretmenadayıgörüyor.Eğitimfakülteleri

– 200 –

içinanlaşılabilirbirdurum,ancakacabapedogojikformasyonadıve-rilensertifikaprogramlarıileöncedençerçevesiçizilmişniteliklerevekazanımlarasahipyeterliğiolanöğretmenyetiştirmekmümkünmü-dür?Busorununcevabınıherkesbiliyoraslında.Fakatmezunöğren-cilerinveailelerininbaskısısiyasileri,yöneticileribukonudaradikalkararlaralmaktanalıkoyuyor.

Öğretmenyeterlikleriniikifarklısüreçtedeğerlendirilmesigerek-tiğinidüşünüyorum.İlkiöğretmenolmayalayıkolmak.Birpilotse-çilirkenfizikselbazıözellikleredikkatediliyorsaöğretmenyetiştirenokullarakabuledileceköğrencilerdepsikolojiktestlerdengeçmelivebirtakımözelliklerinaranmasıgerekir.Bunubelirlemeninveölçme-ninzorolduğunubiliyorum.Amatammanasıylaölçülemezolsadakısmenölçülebileceğinidüşünüyorum.Öğretmenleriyiveahlaklıin-sanolmanınyanısırakonuşmasıakıcı,diksiyonudüzgün,davranış-larıtutarlıveherşeydenönemlisiöğrencilerikarşılıksızsevmelidir.Bunitelikleriölçebilecekaraçlargeliştirilebilir.

Öğrencilerindörtdilbecerisinigeliştirmekleyükümlübiröğret-menindoğalolarakbualanlardakendisinindeyetkinveyeterliol-masıdüşünülür.Biraniçinarkamızayaslanalımvemezunettiğimizheröğretmenadayıiçinaynısoruyusoralım.Hattabirazdahailerigidelim,öğretmenliğeatanmayahakkazanmışstajyeröğretmenleriçinsoralım.Okuma,yazma,anlamavedinleme-izlemebecerileriarzuedilendüzeydemidirler?OysaözellikleüzerindekonuştuğumuzkişiTürkçeveTürkDiliveEdebiyatıöğretmeniadaylarıenazındanbiredebitürdemetinkalemealabilmelidir.

Birdiğeryeterlikalanıdilbilgisibilgisivedoğrukullanımbecerisi.Öğretmenlerimiz,dilbilgisineilişkinherhangibirproblemekarşılaş-tığındahangitemelkaynağabakmasıgerektiğikonusundayeterincebilgisahibiolupolmadığıtartışılabilir.Öğretmenisahayadonanımlıbirşekildegöndermek,alanailişkintemeleserlerinnelerolduğunuvenasılkullanılacağınıöğretmekbizöğretimüyeleriningörevidir.Aka-demikçalışmalardanyeterikadarhaberdarolmayanbiröğretmen,

– 201 –

kafasınatakılansorularıncevaplarınıniteliksizyayınlardaaramaktavemaalesefçoğuzamanyanlışbilgilereulaşmaktavebuyanlışveyaeksikbilgiyiöğrencilereaktarmaktadır.Böyleoluncadaortayabir-birindenfarklı“dilbilgisi”çıkmaktadır.Budurum,öğrencilerimizinTürkçeyeolaninancınındasarsılmasınaTürkçeyi“bolistisnalı”birdilolarakalgılamalarınanedenolmaktadır.

Öğretmenler,ölçme-değerlendirmearaçveyöntemlerinitümsüreçleriylebilmelidir.Heröğrenciiçingelişimineuygunkişiyeözelölçme-değerlendirmetekniğigeliştirebilmevekullanabilmebilgisineveyetisinesahipolmalıdır.

Bunlartemelyeterlikler.Bunlarabirdeçağımızıngereğiolarakeklenendinlediğinianlama,özelliklefarklıbağlamlardakendiniifadeedebilmebecerisi,eleştireldüşünebilme,yaratıcıdüşünme,yansıtıcıdüşünme,kararvermegibiüstdüzeydüşünmebecerileri,parça-bütünilişkisikurabilme,neden-sonuçoluşturabilme,problemçözebilme,dü-şünceüretebilmevesavunabilmegibigünümüzdeüniversitemezunuolanherkesinsahipolmasıgerekenyeterlikleridekoyalımüzerine.

Meslekibilgiolaraköğretimyöntemvetekniklerikonusundagenişbirbakışaçısınasahip;dersiiçingerekenmateryaliüretipkullanabilen,sınıfyönetimikonusundadonanımlı,dijitaldünyanınyurttaşıolanveye-nilikleritakipedipsınıftauygulayabilen,öğrenciler,idareciler,velilervemeslektaşlarıilesağlıklıiletişimkurupsürdürebilen,sorunlarıçözmeyeodaklananvehertürlümeslekivekişiselgelişiminidüşünenvebuuğurdaçabasarfedenöğretmenlerdenbahsetsemabartmışmıoluruzacaba!

Günümüzöğretmenibilgiaktarandeğilöğrenmeortamınıtasar-layabilen,öğrenmeortamınınbütünenstrümanlarını tutarlıvebir-biriyleçelişmeyecekbirşekildetasarlayan,onadönükmateryallergeliştirenvebusürecidoğruzamandavedoğruşekildeyönetenvedoğruölçenkişiolmakzorundadır.Öğretendeğil,öğrencininbilgiyeulaşmasınadönüksüreçleriyönetenkişidiröğretmen.

Mesleğebaşlamışbiröğretmenalanınınprogrambilgisinedesahipolmalıdır.İlkelerdüzeyindekendilerinetanımlananbirprogramdan

– 202 –

hareketlegerçeköğrenmeyaşantıları,öğrenmeortamlarıdüzenle-yebilmelidir.Unutulmamasıgerekenşeyprogramlarınkutsalmetin-lerolmadığıgerçeğidir.Pekâlabiröğretmendehedefvekazanımla-rınıyazabilir,yazdığıhedefvekazanımlarayöneliksınıfiçivesınıfiçimateryaloluşturabilir,etkinlikdüzenleyebilir.Yanigerektiğindeveyamevcutderskitabınıyetersizbulduğundakendiderskitabınıyaza-bilir.Kılavuzkitaptanbağımsızbirşeyyapamıyorsayetkinbiröğret-menolarakkabuletmemizmümkündeğildir.

Bütünbunlarınyanısıraiyibiröğretmenayrıcaiyibirdünyava-tandaşıolmalıdır.Dünyavatandaşıdünyanınherhangibirbölgesindeinsanlığıngeleceğini,çevreyi,doğayı,hayvanlarıilgilendirenherhangibirgelişmeyekarşıduyarsızkalmayan,çokkültürlülüğeaçık,kendikültürünesahipçıkarkendiğerkültürleriyargılamadanöğrenmeyeveanlamayaçalışan,demokrasiyiveözgürlüğüözümsemiş,din,dil,ırk,mezhepayırımıyapmadanherinsanasaygıduyankimselerdir.

Bütünbuyeterliklerivebecerilerdörtyıllıkbiröğretimhayatınasığdırmayaçalışmakeğitimfakültelerinehaksızlıkolur.Bunlarınbirkısmıailedeveçevrede,birkısmı ilkmektepte,birkısmı lisde,birkısmıdalisansyıllarındakazandırılır.Mezunolanöğrenciöğretmenadayıdıramaaslındaeğitimineyenibaşlamışbiröğrencidiraynıza-manda.Artıkayaklarıüzerindedurarakyaşamayı,yaniöğrenmeyiöğ-renmişkendisinigeliştirmeninyollarınıbilenveöğrencilerininherbi-rininilerindeçokönemligörevleregelecekmişgibidüşünüponagöreyetiştirmeyeçalışangönüllüeğitimneferleridir.

Şudurumdaeğitimveöğretimi fakültededersdışızamanlarayaymak,öğretmenliğeatandıktansonraMEBtarafındanadetyerinibulsunkabilindenolmayangerçektenöğretmenlerinihtiyaçlarıgözönündebulundurularaküniversiteileişbirliğiiçindebirprogramda-hilindehazırlananprogramlarladestekleyerekyapılabilir.Eğeröğret-menarkadaşlarımızisteklivehevesliolmazlarsayapılanlarhavandasudövmektenöteyegeçmeyecektir.

– 203 –

SOnuÇ

Osmanlı’nınsondönemlerindebaşlayaneğitimdeTürkçeleşmehareketiCumhuriyet’in ilkyıllarındadahızladevametmiş;muallimmekteplerinin,öğretmenokullarıveeğitimenstitü-

lerininöncelikligörevi,halkınanlayacağıveortakkonuşabileceğibirTürkçeyidahaiyiöğretmekolmuştur.

BirdisiplinolarakTürkçeÖğretiminintemeliGaziÜniversite’sinde1990’lıyıllarınbaşındayükseklisansprogramınınaçılmasıylaatılsada8yıllıkzorunlueğitimegeçilmesive1997’dekiEğitimfakültele-rininyenidenyapılandırılmasınakadarbualanaTürkolojiağırlıklıolarakfilolojidisiplinleriöğretmenyetiştirmedekaynakolmuştur.

2000’liyıllarınbaşındailkmezunlarınıverenTürkçeöğretmen-liğibölümleri,sahayayaniokullaraheryılbinlerceöğretmengönder-mektevedahaöncedenvarolanTürkoloji-Filolojikökenliöğretmen-lerleTürkçeöğretiminigerçekleştirmekteler.

Dahaönceherhangibirbilimseltoplantıdaayrıntılışekildeince-lenmeyenvedeğinilmeyenbirkonuolan“TürkçeÖğretmeniYeter-liği”,üçüncüsünüdüzenlediğimizbuÇalıştay’daalanınuzmanlarıncavesahadangelenöğretmenlerceirdelenmiş,özellikleöğretimprogramı

– 204 –

kaynaklıbireksiklerinolduğugörülmüştür.YineaynışekildebualanakaynaklıkedenTürkçeÖğretmenliğibölümlerinindeprogramlarındaeksikliklerinolduğu,düzenlemeleringerektiğigörülmüştür.

BirTürkçeöğretmeninin(veyabaşkabirbranşöğretmeninin),lisanstanaldığıbilgilerleöğretmenlikmesleğini,meslekhayatıbo-yuncasürdürmesikabulgörmeyecekbirdurumdur.Biröğretmeninmeslekigelişimini,kişiseluğraşlarıveilgisinebırakmamakgerekir.

Öğretmenlerinmeslekigelişimveyeterliklerinintespitiçalışma-ları,periyodikbirsüreçteÜniversite-MEBişbirliğiyleyapılabilir.

“TürkçeÖğretmeniYeterliği”konusununderinlemesineirdelendiğibuÇalıştayımızın,sonrasındaTürkçeöğretiminedairherbirbecerivealanındahaayrıntılışekildeçalışmalaravesileolmasınıtemenniederekkitaplaştırdığımızbukaynağındauzmanındanuygulayıcısına,alanabirkatkısağlayacağınıumutediyoruz.

Düzenleme Kurulu adına

Doç. Dr. Alpaslan OKuR