1

Ikas-Irakas Prozesuak

Ivan Asenjo

2

«En la educación de los niños no hay nada como atraer el interés y el afecto; de otra

manera lo único que se logra son asnos cargados de libros».

Michel de Montaigne

3

INDIZEA

Sarrera…………………………………………..……………………..………..4

Ebaluazio sistema berri baten aurrean……………………………………….5

1.Ikas-irakaskuntza prozesua………………………………………………...6

2. Ikas irakaskuntzari buruzko ikuspegi teorikoak ………………..…….....8

3. Ikaskuntzaren aldagai pertsonalak………………………………………..13

Gogoeten egunerokoa………………………………………….……...………18

Iritzi pertsonala ikasitakoaren inguruan, ondorio gisa………………….…21

4

Sarrera

Hurrengo orrialdetan, azkenezko bi hilabetetan Ikas-irakas ikasgaian ikusitakoa

laburbiltzea eta guztiaren inguruko gogoeta egitea da nire helburua. Gauza berri pilo

bat, ideiak, kontzeptuak, teoriak, gogoetak … orrialde hauetan nire buruan, ikasgaiko

karpetan, ordenagailuan, agendan … mila lekutan dagoen guzti hori txukundu eta

kohesionatzea da bilatzen dudana. Modu batez ikasten jarraitzeko eta gainera ikasi

dutenaz ohartu ahal izateko.

Ziur nago gauza asko ez ditudala aipatuko, gainetik pasako ditudalako, edo gai

zerrendatik at geratzen direlako. Azken finean, asko ikasi dut ikasgaiko gaietatik at

hauen bidez izan bada ere. Hiztegi pedagogikoa, eskolen inguruko gauzak, mila aholku,

txiste txarren bat, mila idei. Baino ezinezkoa egiten zait hauek nire burutik atera eta

dosierraren kapitulu bat zuzenean hauei eskaintzea. Batzuk agertuko dira dosierrari

amaiera emango dion “cajon desastre”an. Beste batzuk agian gaiekin nahasturik

agertuko dira. Baino argi utzi nahi dut hasi aurretik dokumentu honetan azaltzen den

guztia ikasi badut ere, badaudela gauza batzuk, edo asko ikasi ditudanak klaseetan baino

dokumentuan islatzen ez direnak. Dena den saiatuko nahiz hauek murrizten.

Materiarekin batera, Nik ikusten dudana, sinesten dudana, edo ez dudana ere

islatzeko tarteak egongo dira. Ezer berririk eskainiko dudala esatea gezurra izango bada

ere, gutxienez ikusitakoa niregan duen garrantzia islatzeko baliogarria izango delakoan

nago.

5

Ebaluazio sistema berri baten aurrean.

Izan ditut hainbat irakasle azterketa bera ikastearen prozesuaren parte zela

defendatu dutenak, egia esan ez diet inoiz gehiegi sinetsi. Ebaluatzeko modu bat

besterik ez zela iruditu izan zait, besterik ez. Sistema bat zeinekin zure jakintza maila

eskala numeriko baten bidez neurtzeko aukera ematen dion irakasleari modu sinple

batean.

Azken notaren bila lanak ere egin ditut, pilo bat, nagusiki karreran eta asko

disfrutatu dut hauekin, gustuko gai bat topatu eta buru belarri lana egin irakurri, ikusi,

galdetu, entzun … gaiaz bete eta ikasitako guztia paperean bota. Batzuetan lortutako

ezagutzak taldearekin elkar banatuz presentazio baten bidez. Ebaluatzeko beste modu

bat, baino honekin ere beti izan ditut nire kezkak. Azken finean lana oso fokalizatua

egoten da eta lortutako ezagutza gaiaren inguruan oso altua izan arren beste mila gai

geratzen zaizkizu ukitu barik.

Bat batean, dosierrarekin topo egin dut, zerbait berria, ikusiko dugu bukaeran zer

pentsatuko ote dudan. Baino orain, arlo teorikoan, gustuko dudala esan behar dut. Lan

zama handia izan daitekeela egia bada ere, klasean ikusitakoa berrikustera behartzen

zaitu, lortutako ezagutzak errepasatuz. Hauen inguruko gogoetarako ere lagungarria

izango da eta pixkanaka forma artzen duen bitartean ikasitakoaz ohartzen lagunduko

didalakoan nago. Materialak gehitzeko gonbidapen, ekarpen pertsonalak egitekoak …

ez dira apunte sinple batzuk izango, gaiari buruz ikasitakoa, gaiari buruz izandako

kezkak eta topatutako erantzunak. Guzti ori batu egingo du benetan ikasi egin den

guztia batuz, edo gehiengoa gutxienez. Honela materiaren garrantziak, ebaluazio

sistema ikasitakoaren atzetik geratuz. Ikusiko dugu, ondorioak idazteko garaia honela

pentsatzen jarraitzen dudan.

2012-09-18

6

1. Ikas-irakaskuntza prozesua.

Nola ikasten den jakin beharko dugu nola irakatsi behar duten jakiteko. Baino

nola ikasten den ulertzeko ere garrantzitsua da jakitea zer den ikastea, zer

suposatzen duten eta zer demontre esan nahi dugun hitz hau erabiltzen ditugun

bakoitzean. Hauek dira lehenengo puntu honetan besteak beste argiturik geratu

beharko liratekeen kontzeptu batzuk. Hasi gaitezen.

Abordatzen dugun lehenengo kontzeptua hezkuntza dugu. Zer da hezkuntza?

Ikasgai askotan ideia honen inguruan gauzatu da lehenengo saioa eta guztietan

definizio eta puntu ezberdinetara iritsi gara. Presentazioan agertu diren ideiekin

geratuko gera, hona hemen klasean agertu diren batzuk nire buruan dauden beste

batzuen laguntzarekin.

Prozesu bat da

Jaiotzan hasten da

Pertsonaren garapenean eragin zuzena da eta bere alderdi bat

Leku guztietan ematen da

Etengabekoa da

Mota asko daude

Eskolan eman daiteke baino ez da bakarrik bertan gertatuko

Gizakiaren garapena moldatuko du

Jarrerak, emozioak, jakintzak … bereganatzean datza

…

Aipatutako ideien inguruan beraz emango da ikastea eta irakastea. Hemendik

aurrera honetan murgilduko gara bete betean. Sarreran aipatu dugun bezala ikas

prozesutik abiatuko gara, eta bertan aprendizaiarekin topo egiten dugu. Zer da

aprendizaia, noiz esaten dugu ikasi duela pertsona bat? Aprendizaia, guregan aldaketa

bat egon denean ematen dela esaten dute. Hau da, ikasi duguna gure jarrerak, emozioak

edota jakintzengan transformazio bat suposatu duenean aprendizaia egon dela esan

dezakegu. Aldaketa hori bilatzeko bidea gatazka dugu, gatazka ez du zertan zerbait

negatiboa izan behar, batzuetan horrela izango bada ere. Gatazka horren soluzioarekin

topo egitean ikasi duela esango dugu. Gatazka gainditzean pertsona hori ez da izango

lehenago genuen pertsona bera, lehenago egiteko gai ez zena egiteko gai izango delako

7

momentu honetan. Pertsona aldatu egin da beraz, bai jarrera edo emozioen aldetik edo

bai jakintza berri bat lortu eta hau erabiltzen ikasi duelako.

Zentratu gaitezen aldaketan, aldaketa ezin da momentuko zerbait izan, aldaketa

iraunkorra eta behin-betikoa izan behar du. Bestela ez da benetako aprendizaia

gertatuko. Aprendizaia bera faktore askok mugatuko badute ere garrantzitsuenetarikoen

artean azpimarratu behar ditugu heldutasuna, izateko era, etxeko babesa edo presioak …

Hiru aprendizai mota ezberdintzen ditugu:

1. Apendizaia erantzun indartze bezala

Portaeran du bere oinarria. Estimuluei erantzun ezberdinen bidez emango

dela aprendizaia esten du, hau da akzioa erreakzioa behar duela.

Errefortzu edo zigor moduan. Konduktismoa.

2. Aprendizaia ezagutza eskuratzen bezala

Informazioa eskuratzean datza apendizaia honen arabera, informazioaren

trasmisioan ezartzen du bere indarra. Kognitiboa.

3. Aprendizaia ezagutzaren eraikitze bezala

Gaitasuna dugula loturak egin eta ulertzeko sinesten du. Konstruktiboa.

8

2. Ikas irakaskuntzari buruzko ikuspegi teorikoak

Esan dezakegu, aprendizaia nola eragiten den begiratzen badugu bi idei oso

ezberdin ikusiko ditugula. Batetik konduktismoa dugu, bestetik aldiz Ikuspegi

Kognitiboak. Ikasketa ulertzeko bi modu kontrajarri, gai konplexua benetan, goazen

pixkanaka honen inguruan dauden ideia nagusiak azaltzen.

Konduktismoa

Irakaskuntza emateko, aurrekari bati (ematen den gertaera) ondorio bat eman

behar zaiola esaten du konduktismoak. Ondorioa, errefortzua edo zigorra izan daiteke

eta ondorioa erabiltzen den moduaren arabera positiboa edo negatiboa izan daiteke.

Positiboa Zerbait ona ematean datza.

ERREFORTZUA

Negatiboa Zerbait negatiboari bukaera ematean datza.

Positiboa zerbait txarra dakar

ZIGORRA

Negatiboa Zerbait onaren bukaera dakar

Hau ikusita esan dezakegu konduktismoaren helburuak edo eragin esparruak lau

direla, Portaera berri bat sortzea, portaera egoki bat indartzea, portaera desegoki bat

murriztea eta portaera desegoki bat desagertzea. Konduktistentzat, hezkuntza prozesua

portaeren aprendizaian eta trebetasunak eta kontzeptuak hartzean datza. Hau, praktika

gidatuen bidez lortuko da, subjetuak edukitako jarrera indartuz edo zigortuz.

Hau ikusita, esan dezakegu irakaslearen papera ikuspegi konduktista batetik

zerbait trasmititzean duela funtsa. Irakasleak, prozesuaren zentroa izango da. Berak

gidatuko du prozesua eta erantzun eta jarrera onak sarituz edo erantzun txarrak zigortuz

lortuko du aprendizaia.

Ikasgelan, konduktismoaz baliatu gaitezke ikasleak dituzten jarrerak eraldatu

edo gutxitzeko. Beti hitz egiten dagoenari, noiz hitz egin behar duen erakutsiz edo inoiz

hitz egiten ez duenari hitz egitera bultzatuz adibidez.

9

Ikuspegi Kognitiboak

Ikuspegi kognitiboak kognizioan (ikastearen akzio eta efektua) jartzen du bere

aztertokia. Barneko prozesuetan oinarritzen dira aprendizaia aztertzerakoan. Hauek

besteak beste asmoak, sentimenduak, emozioak, pentsamenduak, irudikazioak,

sormenak … dira. Ikuspegi honen barnean hiru eskola nagusi ezberdintzen dira:

Ikaskuntza soziala (neokonduktismoa)

Bere ikerketaren muinak portaerak badira ere beste bide batetik ikusten du

aprendizaia. Ikaskuntza sozialak, jarrerak imitazioz ikasten direla dio. Beraz

Beatubereganatu imitatu prozesuaren bidez gauzatzen da aprendizaia ikaskuntza

sozialaren ustetan.

Ikuspegi hau kontuan edukita, ikasgelan kontziente izan beharko gara Irakasleak

beti garela eredu eta era berean ikasleak ere. Beraz hauetaz baliatu dezakegu eredu

bezala erabiliz. Azkenik, ikasleak ohartu behar dira beraiek ere eredu direla besteentzat

elkarlaneko giro bat sortu ahal izateko.

Konstruktibismoa

Ikuspegi konstruktibista-kognitibista(piaget, Ausbel)

Aprendizaia eraikitze aktiboa da, aurretik ditugun ezagutzak berreraikitzean

datza. Hau prozesu ezberdinen bidez aurreko ezagutzarekin loturak sortuz lortuko da.

Irakaste prozesuan arreta jartzen badugu, irakaskuntzaren helburua ikasleak ikaskuntza

barne prozesua eraikitzea da. Eta irakaslearen lana prozesu horretan zehar laguntzea

izango da. Bi eskola nagusi ezberdintzen dira:

Piaget: ikasleak lau garapen estadiotan sailkatzen ditu adina eta aldi honen

adimenaren ezaugarriak kontuan izanik.

1. Sentimenei eta mugimenari dagokion aldia (0-2) Modu innato batean ikasten dute

kontzientziarik gabe.

2. Eragiketa aurreko edo aurre operatiboa (2-7) egozentrikoa izaten da umea.

Adierazpen zehatzak eta konkretuak dituzte gustuko. Esperimentatzea, probatzea,

manipulatzea oso garrantzitsua da.

10

3. Eragiketa konkretu edo zehatzen aldia (7-11)gogoeten hasiera, ideia konplexuak eta

datu gehiago batzeko aukera. Fantasia eta errealitatea ezberdintzen hasten dira.

4. Eragiketa formalen aldia (12-…) Hipotesiak bota daitezke, pentsamendu deduktiboa

izango du, aukerak ideiak elkartzeko baino zaia egiten zaie bata bestearekin lotzea. Gai

badira ere Pentsamendu hipotetiko deduktiboa dutela ere esaten du Piagetek. Dena

den 12-15/16 bitarte garapen prozesu bat izango da.baino adin horretara iritsita

moldeak ezarrita egon beharko luke.

Garapen honen inguruan, ezagutza bakoitza estadio bati loturik dagoela pentsatzen

du. Beraz ikaslea psikologikoki prest egon bitarte ezingo ditu gauza batzuk ikasi.

Ausbel: ikaslearen alderdi kognitibo sozial eta afektiboak ditu kontuan, eta

ikaslea hartzaile aktibotzat definitzen du. Ezagutzaren eraikuntzan eta ikaskuntza

esanguratsuan ipintzen ditu ikasteko bideak. Honetarako lau aprendizai mota

desberdintzen ditu.

1. Ikaste mekanikoa errepikatzen ikasten diren gauzak hots, biderkatzeko taulak.

2. Errezepzio aprendizaia ikasleak, irakasleak emandako informazioa hartu bereganatu

eta gero berreskuratuko du. Hots, klase magistral bat.

3. Aurkikuntza bidezko aprendizaia ikasleak berak arituko da informazioa bilatzen. Bere

ikasketa prozesuaren gidari izanez. Hau da proiektu bidez, lan monografikoak …

4. Ikaste esanguratsua ikasitakoa azaldu egin behar dute hau osotasunean ulertu eta

bide batez ulertzen duzula ohartzeko. Gertuko gauzez baliatzen dira irakaskuntzarako.

Ikastea esanguratsua izateko ikaslea ikasteko prest egon behar du.

Austbelen errezepzioko ikaste Esanguratsuaren teoria

11

Ikuspegi konstruktibista soziala(Vigosky, Bruner)

Aprendizaia sozialki definituriko balore eta ezagupenen laguntzarekin

oinarritutako eraikitzea da. Testuinguru sozialak aukerak emanez sortzen du

aprendizaia. Irakaskuntzaren aldetik, ikasleak eraiki behar duen barne prozesua

testuinguru batean, giza harremanetako elkar eraikitze batean sortzen da.

Vigosky elkarreragin sozialean sortzen den garapena eremu ezberdinetan

bereizten ditu.

1. Garapen erreala pertsonak lortutako garapen maila. Dagoeneko dakiena edo egiteko

gai dena

2. Garapen potentziala lortu dezakeen garapena hau da, oraindik ez daki baino saiatu

ezkero ikastea lortuko duena

3. Hurbileko garapen zonaldea aurreko bi zonen arteko distantzia da. Berak bakarrik ez

du lortuko baino laguntzarekin egin dezakeena.

Bruner: aurkikuntzaren bidezko aprendizaian sinesten du. Heziketa kognoszitiboaren

hiru eta berezi zituen Piageten antzera.

1. Etapa arituzkoa haurrak hartu sentitu, zatitu … aritu daitezkeen gauzekin

ulertzen du mundua.

2. Etapa ikonikoa haurrak irudiak eratzen ditu mundua gertatzen dena irudikatzen

eta ulertzen.

3. Etapa sinbolikoahaurrak ideia abstraktuak, lengoaiaa eta logika ulertu eta

erabiliko du.

Aurkikuntza bidezko aprendizaiak gauza on pilo bat ditu. Ikasle bakoitzak bere

erritmoan ikasten du. Automotibazioa sortzen da ikasitakoa ikustean. Gaitegitik at

dauden gauzak ikasi daitezke … sistema honekin ikasleak bere ikasketaren ardura

bereganatuko du eta aprendizai kooperatiboa bultzatu daiteke. Ikasi dutena erabiltzen

12

dakitela frogatzeko ere baliogarria da. Baino dena ez dela ona ere esan dugu. Ikerketa

batzuek diote irakaskuntza eredu honekin oso zaia egiten dela ikasle motelekin

aurrerapausoak lortzea. Bakoitzak bere erritmoan joatean batzuk oso azkar eta beste

batzuk oso motel joango dira eta ikasi beharko luketen informazio guztia ikasteko gai ez

dira.

Informazio prozesatzearen teoriak

Aprendizaia gertakizunak trebetasunak kontzeptuak eta estrategiak hartzea da.

Hau da estrategia eta tekniken aplikazioari esker lortzen dena. Hauen ustez, irakaslearen

funtzioa informazioa transmititzean datza. Irakasleak, informazio igorriko du eta

honekin batera bere prozesamendurakoa erabili behar diren teknika eta estrategiak.

Irakasleak informazioa transmititu egiten du eta ikasleak jaso egiten ditu. Aprendizaia

kognizio eta jokamolde prozesu batzuen bidez eraikitze da. Jokamolde hauek Arreta,

oroimena, barrurapena, errepikapena … dira. Guzti hau ikasleak estrategien bidez

lortuko du.

13

3. Ikaskuntzaren aldagai pertsonalak

Denak ez gera berdinak, denak ez dugu berdin jokatzen bizitzaren aurrean. Modu

berdinean ez dugu berdin jokatzen ikasterako orduan. Mila arrazoiengatik edo arrazoi

bakarrarengatik, ezberdinak garelako. Baino zertan gara ezberdinak? Egileak

ikaskuntzaren aldagai pertsonalak bezala definitzen dituzte ezberdin egiten gaituzten

gauza horiek. Goazen hauek aztertzera. Honetarako, bi talde handi ezberdindu behar

ditugu lehenik eta behin. Lehenengo taldea aldagai kognitiboak dira, bigarren taldean

aldiz pertsonalitatearekin zerikusia duten aldagaiak aztertzen dira.

Kognizioa aldagai pertsonal gisa:

1.AdimenaFaktore ezberdinak baldintzatzen dute bere garapena

Haurtzaroko estimulazioa

Izaera pertsonala

Hizkuntza testuingurua

Gurasoen jarrerak

Eskola giroa

2. OroimenaAurretik bizitako esperientzia edo esku hartzea, berreskuratzea, hartzea

edo eustea.

Ikasi ez dena ez dago gogoratzerik

Hezkuntza mundura aplikatuz Ikaskuntzarik gabe ez dago oroimenik

Oroimenik gabe ez dago ikasterik

3. Aptitudeak

Pertsonalitatea

1.Estilo kognitiboakJasotako estimulua prozesatzeko moduaren arabera estilo

ezberdinak ezberdintzen dira.

Menpekotasuna / Independentzia

Malgutasuna / Zurruntasuna

14

Erreflexibitatea / Inpulsibitatea

Sinplizitatea / Konplexutasuna

2.Ikas estiloak ikas estiloak ere modu ezberdinetan interpretatzen dira. Hiru sailkapen

moten arabera

Orokortzailea kateatzailea

Orokortzailea – Gainazalekoa - Estrategikoa

Aktiboa, erreflexiboa, teorikoa, pragmatikoa

Ikasteko modu ezberdinak daudenez, eta onartuta eta ulertuta ikasle bakoitzak bere

ikas estilo propioa izango duela, gure lana ikasle guztiak eroso sentitzeko ahalik eta

estilo gehien eskaintzea da. Honela ikasle guztiak bere potentzial handiena eskaini ahal

izateko. Garrantzitsua da baita ere argi uztea nolakoa izango den ebaluaketa sistema.

Honen arabera ikasleen ikasketa estiloa ere moldatu egingo delako. Azken finean

ebaluaketa gainditzeko behar dutenaren arabera modu batean edo bestean prestatu

beharko dute hau.

4.Antsietatea eta espektatibakAntsietatea, ikaskuntza prozesuarekin loturiko beste

elementu bat dugu. Ikasle baten antsietatea hiru maila eduki ditzake. Antsietate maila

oso handia badu, ezingo du kontzentratu, estresatu egingo da eta aprendizaia ez da

emango. Aldiz oso antsietate maila baxua badu, gauzak patxada osoz artzen baditu ez da

motibatuko, ez du ikasiko eta ez da aprendizaia emango. Beraz bi estremoen arteko

oreka batean egon beharko dugu, hau da aipatutako mailen azkena.

Espektatibak ere badute zer esanik guzti honetan. Gure buruarekin ditugun

espektatibak kontuan izanik ikaskuntza modu batera edo bestera emango da. Zer nahi

dugun guretzako, azkenean idei hau gure ikasketetan islatua ikusiko da.

5.Autokontzeptua eta Autoestima Autokontzeptua, bakoitzak bere buruaz duen

irudi kognitiboa da. Honen arabera pertsonaren jokabideak baldintzatuko dira eta guzti

honen ebaluaketak, sentimenduz eta afektuz beteriko autoestima sortu edo baldintzatuko

du. Autokontzeptua ez da behin betiko zerbait, aldatu daitekeen ezaugarri bat baizik.

Esan den bezala, autokontzeptuak, autoestima baldintzatuko du. Autoestimaren

inguruko bi teoria nagusi daude. Lehenengoak esaten du bakoitzak gure nortasunaren

puntu positiboak indartu ditugula autokontzeptua eta autoestima indartuz. Bigarrenak

15

aldiz dio ezaugarri positiboak ez ezik negaiboen inguruko informazioa bilatzeko joera

dugula. Gure burua hobeto ezagutzeko asmoz. Dena den, ados gauden ezaugarriez

baliatuko gara gure buruko irudia eraikitzeko asmoz.

Kontzeptu hauek, hezkuntzan argi eduki beharreko kontzeptuak dira. Ikerketak ez

dute frogatu autoestima altua eta emaitza onen arteko erlazioa. Baino askotan horrela

izaten da. Nagusiki helburuak jarri eta hauengatik borrokatzeko momentuan autoestima

altua duten pertsonek gogorrago borrokatzen dute. Honengatik garrantzitsua da gure

ikasleen autoestima eta autokontzeptuak ezagutzea eta beharrezkoa ikusten badugu

eraldatzen laguntzea. Autoestimua eta autokontzeptuak indartzeko jarrera garrantzitsu

batzuk honako hauek dira: ikasleari bere lorpenak baloratzea. Sentimenduei garrantzi

eman eta hauek adierazteko aukera ematea. Laguntasun giroa sortzea. Ikasleak

baloratuak eta maitatuak sentitzea eta ikasleak ez baztertzea.

6.Motibazioa Zerbait egitera bultzatzen diguna da motibazioa. Psikologoek diote

denak dugula motibazioa, baino hau kasuan kasuko ezberdina izango dela. Hau da

bakoitzaren gauza bat edo beste motibatuko digula. Motibazioa, faktore aldagarri bat da.

Mota anitzekoa eta bakoitzak bere estiloarekin. Horregatik batzuetan zaia egiten zaigu

pertsona bat edo beste motibatzea. Motibazioaz hitz egitean bi estimulu nagusi eduki

behar ditugu kontuan. Batetik “ni”arekin erlazionatuta daudenak, hau da barne

motibazioak. Bestetik gizarteak bultzatzen duen balorapen soziala, kasu honetan barne

estimulua.

Motibazioa modu ezberdinean ulertu daiteke, modu nagusiak ondoko argazkian

agertzen dira laburbilduak.

16

Motibazioaren inguruko teoriak:

1. Maslow: Giza beharrak mailakatu egiten ditu eta maila hauek asetzen diren moduan,

gizakiak desio altuagoak edukiko digu. Hau da hurrengo mailarekin erlazioa dutenak.

17

Gogoeten egunerokoa

0.zer da hau?

Dosierraren asuntoa buruan nuela nola egin, zer sartu, zer demontre nahi duten,

zer demontre nahi dudan … idei bat bururatu zait. Beste gai batzuekin ere gertatzen

bazait ere hezkuntzaren inguruko formazioa jaso dudan guztietan, txarlak galdera

gehiago sortu izan dizkit erantzunak eman baino. Ezinegona ere sortu izan didate eta

nola ez nire ideien eta pentsamoldeen errebisioa ere. Aukera polita iruditzen zait honako

hau guzti hori, klasetik atera eta etxera iristean nire buruko pareten kontra bultzaka

dauden idei eta gogoeta horiek modu laburrean bada ere bertan islatzeko.

1.Saioa

Ze irakasle mota ginen ikusteko egin dugun dinamikarekin batera sorpresa bat

hartu dut. Emaitzan irakasle hippy bat izango nintzelakoan nengoen edo hobeto esanda

horren beldur. Nire lagun batek, irakasteko moduen inguruan hitz egiterakoan, beti

esaten dit klaseak ezingo ditudala kanpamentu bihurtu bestela bera lan gabe utziko

dudala udaratan. Egia esan hori zen nire beldurretako bat eta ariketarekin lasaiago

geratu banaiz ere borroka bat jarraitzen du nire barnean, nola neurtu materiaren

garrantzia beste gauzen gainetik. Konpetentzia famatuak ... erantzunak baino galderak

sortu dizkit klasean hitz egindakoa, baino tira lehenengo eguna baino ez da.

2. Saioa

Oso argi izan dut beti eskolan bakarrik ez dela ikasten, eta honen inguruan

klasean agertutako ideia bat azpimarratuko dut gaurkoan. Esan digute etxean ikasten

dela, klasean mila gauza egin baditugu ere etxeko lasaitasunean ikusitakoa berrikusiz

gogoeta egitean lortzen dela benetako aprendizaia. Gezurra esango nuke honek

kezkatzen ez nauela esango banuke. Ikasleak eskolatik atera eta mila gauza dituzte,

ingelesa, kirola, musika, lagunak … guzti honen ondorioa etxeko lanak betebehar baten

modura egitera eramaten ditu (ziguten) eta helburua ez da izango ikastea, hurrengo

egunean irakasleak etxeko lanak eginda dauzkan begiratzean eginda dituela ikustea

baizik. Orduan zer? Nola lortu etxeko lanak erakargarri bihurtu? Edo nola lortu hitz

egindako gogoeta eskolan egiten klasearen parte bezala … baditut etxeko lanak!

18

3.Saioa

Puf hau nahaspila nire buruan daukatena. Educar es lo mismo que reprimir y

motivar no es mas que manipular. Zaska! Gaurkoan esaldi hau daukat buruan

konduktibistekiko eszeptizismoarekin nahasturik. Beraz has gaitezen pixkanaka.

Esaldiak momentua lur jota utzi nau era bat. Hezkuntza informalean hasi

nintzenetik oso argi izan dut hezitzaile naizela eta hezitzaile izan nahi dudala. Baino

esaldia entzutean “Grixen” uniformearekin ikusi naiz 60. Hamarkadan gazteei egurra

emanez (Hori ere norbaitentzat neurri hezitzailea izango ote eze edo errepresiboa

soilik?). Esaldia reposatzen utziz eta hitzen konnotazioa alde batera utziz esaldia

ulertzera iritsi naizelakoan nago. Bigarren baieztapenarekin aldiz argiago ikusi dut.

Nahiz eta konklusio honetara iritsiko nintzenik ez dudan pentsatzen.

Behin guztia onartuta, eta nahiz eta “Grixen” uniformearekin nagoela amets

gaiztoak edukiko ditudanaren beldur nagoen nire burua beste idei bati bueltaka hasi

zaio. Beti pentsatu dut hezitzaileak, botere izugarria dugula eta Spidermanen osabak

film famatuan esaten dion esaldia burura etorri zait “Un gran poder conlleva una gran

responsabilidad”. Uste dut, esaldia nire buruan buelta gehiago emango dituela. Suerte

pixka batekin ondorio koherenteago batera iritsiko naiz.

Konduktibismoaren inguruan, beti izan ditut nire buru hausteak. Oso sinplea

dirudi baino aplikazio ez da erreza. Gainera zigorraren mamua beldurra ematen dit. Oso

erreza da gazte bat zigortzea baino nahiko zaia aldiz ondo zigortzea. Beldur hauek alde

batera utziz, garrantzitsua iruditzen zait teoriaren ezagutza ekintza negatiboen aurrean

errefortzu positiboak ekiditeko.

4. Saioa

Gaurkoan, la educacion prohibida bideoan topatu ditut konduktibismoaren

inguruan izandako idei guztiak antolatzeko laguntza. Badakit oso sesgatua dagoela

bideoko informazioa. Baino konduktisboaren inguruan botatako idei zein kezkekin bat

egiten dut. Bestetik Neokonduktismoaren defendatzaile naizela konturatu nahiz

neokonduktismo bera zer den jakin gabe. Edo gutxienez Neokonduktibismoaren idei

batzuena. Hain zuzen ere hezitzailea eredua beti dela ideian. Ideia honen babesle izan

naiz denbora luzez eta irakasle bezala ere horrela izango delakoan nago. Bestetik

19

irakasleak botatako idei bat dut buruan “Eskatzen duzuna egiteko prest egon behar

zara”. Tristea bada ere hezitzaile askok ez dira bat etorriko ideia honekin.

5.6.Saioak

Irakaskuntza esanguratsuaren inguruko gogoetak dira gaurkoan nirekin ekarri

ditudanak etxera, irakurtzean benetan oso argi ikusi dudala horrela izan behar duela

irakaskuntza eta horrela nahi dudala erakutsi momentua iristen denean. 6 saiotan ikusi

dugun gauza sinpleena bada ere oso garrantzitsua iruditu zait. Ez bakarrik aprendizaia

errazteko, baita ere motibazioa piztu eta ikasteko gogoak bultzatzeko. Ez da erraza

izango baino interesgarria iruditzen zait horretan denbora inbertitzea.

7. Saioa

Moldeen inguruko artikuluaren irakurketak, hasiera batean gutxienez ez nau

batere harritu. Esaten zituen gauzekin ados nengoen, klasean esan nuen bezala esaten

zuena nahiko “obvio” iruditu zait. Baino hau esatean, Nekanek zera erantzun dit “ba

obvioa izateko, azkeneko teoriaz hitz egiten ari gara”. Esaldi honen aurrean, bi egoera

ezberdin etorri zaizkit burura. Lehenengoa, jakin gabe pedagogian eta psikologian aditu

bikaina izan naitekeela, baino uste dut hau alde batera utzi beharko dugula eta

bigarrengoarekin geratu. Bigarrengoak aukera gazteen burmuina ezagutzeaz eta

aprendizaiaz arduratu direnak, eta honetarako ikasten dugunak pertsonekin lan egiten

dutela (dugula) ahaztu egin dutela. Mila eredu ikertu dituzte, datu enpirikoz betetako

liburu eta artikuluak publikatu dira. Baino inoiz ez da kontuan izan pertsona bat pozik,

triste, haserre, urduri … egoteak bere aprendizaia moldatu dezakeela. Honekin geratuko

nahiz gaurko klasetik. Ivan, ez ahaztu pertsonekin lan egin nahi duzula.

8.Saioa

Nola ebaluatuko dugun arabera ikasiko dute ikasleak. Ez da ideia entzuten dudan

lehenengo aldia. Baino beti beldurra eman dit ebaluaketaren asuntoa irakasle bezala.

Nola demontre zuzendu eta ebaluatu azterketa bat. Momentua iristen denean ikasle

nintzenean baino urduriago egongo naizela ziur nago. Beraz iruditzen zait sentsazioa

hau izanda buelta asko emango dizkiotela ebaluazio modu hobearen bila. Baino argi

dago esaldiak esaten digunarekin ez duela balio azken egunean erabaki nola ebaluatu.

Beraz, uste dut nire lehenengo lan “luzea” topatzean tarte polit bat bilatu beharko dutela

ebaluaketaren inguruan gogoeta egiteko.

20

9. Saioa

Gazte bakoitza mundu bat dela argi nuen, bakoitzari jolas bat beste bat baino

gustatzen zaio, gauza bat bestea baino gustatzen zaio. Edo gauza batean bestean baino

trebeagoa da. Bai, baino inoiz ez nahiz jarri serioski pentsatzen bakoitzak modu batera

edo bestera ikasten dugula. Orain pentsatzen bai lagunen artean estrategia ezberdinak

ditugula, bakoitzak irakasle bat bestea baino gustuko duela … momentura arte beti

pentsatu dut afinitate kontuak zirela. Baino orain beste mila gauza ikusten ditut …

Lan zaila edukiko duguna aurretik gazte guztietara iritsi nahi badugu, baino mila

gauza egin daitezke espero momentua iristean gogoak izatea guztiak proban jartzeko.

10. Saioa

- Nola, ez dakizuela ezer “Curriculum Ocultoaren” inguruan? Klasearen arreta,

eta kuriositatea bitarteko zerbait sortu duen gaurko esaldia. Zer demontrez ariko dira bi

hauek. Baino egia esan oso idei interesgarria iruditu zait, eskolaren funtsa bertan bai

dago. Orduak pasa ditugu curriculunak gora eta behera mila irakurgai fitxa bakar batzuk

eta klase batzuk ere. Baino azkeneko idei bat falta zitzaigun. Idatzita ez badago ere

eskolan dagoena. Eskolaren izaera, dagon herriarena eta mila faktore gehiagok

baldintzatuko dute eskola bera. Nahiz eta inongo dokumentuan idatzita ez egon horrela

izango da eta hau kontuan izateko gauza bat izango da.

21

Iritzi pertsonala ikasitakoaren inguruan, ondorio gisa.

Bi idei azpimarratu nahi ditut lehenengo gaiaren inguruan. Batetik aprendizaia

aldaketa bat sortzean emango dela. Garrantzitsua da oso ideia hau. Ikasleak ez bai du

ikasiko guk nahi dugunean. Ez du ikasiko unitatea bukatzen edo azterketa prestatzean.

Aprendizaia lortuko dugu dituen moldeak eraldatu edo hauek gainean beste zerbait

eraikitzean lortu dugunean. Hau ezin dugu inoiz ahaztu. Bestetik, kontzeptuak ez ezik

beste gauza asko ere ikasi egin daitezkeela, sentimenduak, teknikak eta beste mila

gauza. Honekin argi eduki behar dugu gure helburua irakasle bezala ez dela izango gure

materia ikastea soilik. Gure helburua askoz zabalagoa izango da, gure betebeharra

materia bat barneratzeaz gain pertsonak heztea izango bai da.

Bigarren gaiari erreparatu ezkero zailagoa egiten zait lerro bakar batzuetan

islatzea ikusitako guztia. Teoria guztiak dira aberasgarriak, eta teoria guztietatik zerbait

ikasi dudala iruditzen zait. Konduktismoa, gehien ezagutu edo ulertzen nuen teoria zen.

Oso baliagarria jarrerak eraldatu edo potentziatzeko. Baino ez daukat oso garbi modu

honetan benetako aprendizai bat ematen denik.

Ikuspegi kognitiboetatik mila ideia aberasgarri. Neokonduktisten jarreren

garrantzia eta imitazioz gauzatutako aprendizaiarekin bat nator era bat. Eredu gara

uneoro, ezin dugu ahaztu. Piagetek gure ikasleak edukiko dituzten arazo kognitiboak

ulertzen lagundu dit. Ausbelek aldiz modu ezberdinetara ikasi daitekeela erakutsi dit. Ez

bakarri hori, aprendizai esanguratsuaren inguruko guztia oso interesgarria iruditu zait.

Irakasle bezala lan egitean kontuan hartu nahi dudan zerbait. Gertuko egiten bazaie

hobeto barneratuko dutela … Vigosky, ikasleak badakiela ideia barneratzera lagundu

dit, eta argitu ere nire lana dakien horretatik eraikitzea izango dela. Bukatzeko Bruner,

Aurkikuntza bidezko aprendizaia, proiektuak … maitatua bezain gorrotatua den sistema

internetetik topatzen dudana kontuan hartuta. Ideia interesgarria bada ere oraindik ez

naiz gai osotasunean teknikaren nondik norakoak ulertzeko. Baino oso interesgarria

iruditzen zait, bere neurrian bada ere. Nire baitan esperimentatzea gustatuko

litzaidakeena benetan.

Oraingoan ere idei berri eta interesgarri pilo bat. Laburbilduz, denak ezberdinak

garela, ez ditugula bi ikasle berdin topatuko, hauen motibazioak ezberdinak izango

dira, motibatzen dituzten gauzak ere. Ikas estiloak ere ezberdinak izango dira! Eta zer

esanik ez bakoitzaren adimen eta jarrerak, bakoitzaren oroimen maila … azken finean

22

pertsonekin lan egingo dugu eta pertsonak ezberdinak gara eta modu ezberdinetara

erreakzionatzen dugu egoera berdinaren aurrean.

Dosierraren inguruan, oso pozik nago ebaluazio modu honekin. Ikasi dugun

guztia ordenatzeko aukera eman dit, bestetik dena gordetzeko modu bikaina da. Beste

ikasgai batzuetan papera mordo bat ditudan bitartean dosier txukun bat edukiko dut.

Oraingoan, nire apunteak inoiz baino txukunagoa daudela.

23