~V AKADEMi DERGiSi c. 2 sy. 3 (Kasrrn 2000)-----'----

iLiYY A EBU MADI'NiN ET-TALASiM ~iiRiNE ELE~TiREL BiRBAKI~

99

Mus a YILDIZ (*)

Modem Arap edebiyatma yenilik<;:i ruhuyla katktlan olan go<;:men (mehcer) Arap edebiyatmm onde gelen §airlerinden Iliyya Ebfi Mad!, 1889 ytlmda Li.ibnan 'da di.inyaya geldil. Daha ki.i<;:i.ik ya§larda iken <;:ah§mak maksadtyla iskenderiye'ye go<;: etti. Orada antcasmm yamnda sigara sattcrhgryla ugra§trken, bo§ vakitlerini de okumayla degerlen­dirdi. 0 donemde me§hur olan Mahmfid Sami el-Barudi (1838-1904), Halll Mutran ( 1872-1949), Ahmed ~evkl (1868-1932) ve Hafiz ibrahlm ( 1871-1932) gibi §airlerin §i­irlerini okudu. Bu §iirlerin etkisiyle kendisi de §iir yazmaya ba§ladt. Delikanhhk done­minde yazdtgt §iirleri ez-ZubD.r dergisinde yaymlandr2. ilk divam olan Tizkaru'l-Ma­di 1911 ytlmda iskenderiye'de bastldr3.

Iliyya Ebfi Mild!, Mtsrr'daki siyasikan§ikhklar nedeniyle, 1911 yrhnda Kuzey Ame­rika'ya go<;: etti. Ohio eyaletinin Cincinati §ehrine yerle§ti. Daha once bu §ehre go<;: eden karde§i Murad Ebfi Mad! ile birlikte ticaretle ugra§maya ba§layan lliyya, edebiyatla da ilgisini si.irdi.irdu4·. Ancak lliyya Ebfi Mad! Amerika'da aradrgmr bir ti.irli.i bulamadt. Si.i­rekli olarak MlSlr'a, edebiyat<;:tlanna, gazetelerine ozlem duydu. Hatta oraya olan ozle­mini "Sahibu'l-Kalem" adh bir kasidesiyle dile getirdi. Kendisini her zaman yalmz his­

settigi Cincinati §ehrinden, Arap §air ve yazarlann ya§adtklan New York §ehrine 1916 ytlt yazmda go<;: etti5. New York'a yerle§en Iliyyii Ebfi Miid1 ba§langr<;:ta el-Mecelletu'I­'Arabiyye dergisinde, daha sonra da 1917 yilmda, bu §ehirde yaymlanmakta olan Rib­letu'l-Feta gazetesinde yazarhk. yapmaya ba§ladt. Bundan sonra er-Rabitatu'l-Kale­miyye ("Kalem Birligi") adli edebiyat demegini kuran ve go<;:men edebiyatmm onde ge-

* Dr., Gazi Oniver5ite5i, Gazi Egitim Fakiilte5i, Arap Dili Egitimi Ana Bilim Dalt.

1) Baz1 kaynaklarda dogum tarihi 1894 olarak verilmektedir. Bkz. Abdu'l-'Aziz Bagdad, el-MufidfiTe-riicimi'§·Su'ara' ve'l-Udebii've'l-Mufekkirin, Kahire 1987, I, 5.4.

2) Nadira Cemil e5-Serrac, Su'iirii'u'r-Rabitati'l-Kalemiyye, Kahire 1957,5.290.

3) ~evki Dayf, Diriisiitfi'§·Si'ri'l-'Arabiyyi'l-Mu'iisir, Kahire 1959,5.182.

4) Kenan Demirayak, "Amerika'daki GO<;men Arap Edebiyau ve Iliyya EbO Madi'nin Bilmeceler ~i­iri", Yedi lklim Dergisi, S.70, Ocak 1996, 5.49.

5) Nadira Cemil e5-Serrac, a.g.e., 5.292-293.

100/ Dr. Musa YILDIZ'--------EKEV AKADEMi DERGiSi

len simalanndan biri, aym zamanda §air, yazar ve ressam alan Cubran Halll Cubran'm (1883-1931) yam s1ra, Mihail Nu'ayme (1889-1988), Nes:ib 'Arida (1887-1946), Re§id Eyyiib (1871-1941) ve Nedre Haddad (1881-1950) gibi edebiyat~Ilarla tani§arak dostluk kurdu ve Mir'atu'I-Garb gazetesinde yazarhga ba§ladi. 1918 ydmda bu gazetenin ba§ yazan olan Iliyya Ebfi Miidi, 1929 ydma kadar bu goreve devam etti ve aym yd es-Se­mir gazetesini de kurup yaymlamaya ba§lad16. Gtiney Amerika'da ya§ayan baz1 g~men §airier §iirlerini bu gazeteye gonderiyorlard1. Boylece es-Semir gazetesi go~men edebi­yatmda btiytik bir bo§lugu dolduruyor, go~menlerin kiilttirel ve sosyal hayatlanmn geli§-mesinde onemli bir rol oynuyordu7. ·

Hayatmm sonuna kadar es-Semir gazetesinin yonetimini stirdiiren Iliyya Ebfi Mad!, 1957 yilmda New York'ta oldti8. Geride, biri Oltimiinden sonra yaymlanan dort §iir ko­leksiyonu b1rakti. Bunlar: Divanu iliyya Ebil Madi (New York, 1916), el-Cedavil (New York, 1927), el-Hama'il (New York, 1940) ve et-Tibr ve't-Turab (Beyrut 1960)9. Da­ha sonra §airin btittin §iirleri Sam! ed-Dehhan tarafmdan derlenerek, Cubran Hal:il Cub­ran'm bir degerlendirme yaziZ!yla, Divann iliyya Ebi Madi ~a'iru'l-Mehceri'l-Ekber ad1yla Beyrut'ta Diiru'l-'Avde tarafmdan tarihsiz olarak yaymlanmi§tir.

~iirlerinin onde gelen temas1; iyimserlik ve ya§amdan zevk almaknr. $evki Dayf go~men §airier arasmda Iliyya Ebii Madi" den daha iyimser, ondan daha fazla hayata bag­h ba§ka bir §airin olmadigmi soyler10. Siirekli hayata iyimser olarak bakan Iliyya Ebii

6) Kenan Dernirayak, a.g.m., s.50.

7) Niidira Cemil es-Serriic, a.g.e., s.299.

8) G~men edebiyatJ ve lliyyii Ebu Madi'nin hayatJ konulannda daha aynn!III bilgi i9in bkz. Carl Brockelmann, GAL Supll, Lei den 1942, III, s.443; Fethl Safvet Necdet, l!iyyii Ebii Madf ve'l-Hare­ketu'l-Edebiyye fi'l-Mehcer, Bagdat 1945; James A. Bellamy ve dig., Contemporary Arabic Re­aders, V. Modern Arabic Poetry, Michigan 1966,1, s.vii; II, s.88; Mustafii Bedevi, Muhtiirdt mine'§­Si'ri'l-'Arabiyyi'l-Hadis, Beyrut 1%9, s.giri§ y-k; 108-137; M. M. Badawi, A Critical introduction to Modern Arabic Poetry, Cambridge 1975, s.l79-203; 'isii en-Na'uri, Edebu'l-Mehcer, Kahire 1977; 'Umer ed-Dekkak, Su'tirii 'u'l-Usbeti'l-Endelusiyyefi'l-Mehcer, Beyrut 1978; Kiizim Hutayt, A 'lam ve Ruvviid fi'l-Edebi'l- 'Arabi, Beyrut 1987, s.378-388; Tiihii Huseyn, Hadisu't-Erbi'ii ', III, Kahire 1981, s.l95-201; ihsiin 'Abbas ve Muhammed YilsufNecm, e§-Si'ru'l-'Arabifi'l-Mehcer, Beyrut 1982; Ems el-Makdfsi, el-iuicdhdtu'l-Edebiyye fi'l- 'Alemi'l- 'Arabiyyi'l-Hadis, Beyrut 1982, s.278-300; Hanni! el-Fiihilri, el-Cdmi'fi Tiirihi'l-Edebi'l- 'Arabi, Beyrut 1986, s.590-598; Vii­sif Ebu' §-~ebllb, el-Kadim ve '1-Cedid fi'§-Si' ri' /- 'Arabiyyi '1-Hadis, Bey rut 1988, s.l43-172; et-Til­hir Ahmed Mekld, e§-Si'ru 'I- 'Arabiyyu 'l-Mu'dsir, Kahire 1990, s.l29-135; Muhammed Rebi', Fi Tiirihi'l-Edebi'l-'Arabiyyi'l-Hadis,Amman 1990, s.47-80; Kenan Demirayak, "Ebil Miidi'nin Baz1 ~iirleri Dzerine Dti§linceler", Akademik ArG§trrmalar, S.2, Erzurum Giiz 1996, s. 47-57; Seyyid Ha­mid en-Nessilc ve dig, el-Edebu'l-'Arabiyyu'l-Hadis, Kahire 1996, s.93-ll9; Erdincr Dogru, Meh­cer Edebiyall ve Arap Edebiyatma Etkisi (YayimlanmamJ§ Yliksek Usans Tezi), G. D., Sos. Bil. Enst., Ankara 1998; HUseyin Yazici, "Liibnanh ~air ilyii Ebu Miizi ve ~iiri", Istanbul D .• Ed. Fak .• Prof Dr. Nihad t;etin'e Armagan, istanbul 1999, s.23I-248.

9) Kenan Demirayak, a.g.m., s.50.

10) ~evki Dayf, a.g.e., s.l8l.

tJY¥A EBO Mtj.Di'Ni!'J ET-TALASM ______ __,.. __ _ · ~fiRlNE El;E~TIREL BIR BAKI$

101

Madi'nin bu niteligi; en bariz §ekilde "Felsefetu'l-Hayat" §iirinde goriiliir. Orada §iirin son ciimlesi olan "iyi ol ki her §eyi giizel goresin." sozii onun iyimserligini en iyi §ekil­de ozetlerll. Aynca "Kem Te§teki" §iirinde de bu durum a~1k~a goriiliirl2. Onu digerle­rinden ay1ran en belirgin ozellik; romantizme kendini tamamen kaptmp pesimist (karamsar, bedbin) bir §air olmak yerine, hayatm ya§amaya deger, zevk ahnabilecek gii­zel yonlerini de gormeye ~ah§Ip, diger go~men Arap §airlere gore daha optimist (iyim­ser, nikbin) bir §air olmay1 tercih etmesidir13.

Iliyya Ebfi Mad!, epik §iir ("e§-~i 'ru '1-Kasasi/el-Kissatu'§-~i'riyye") tiiriinde usta bir §airdir. Divamndaki bu tiir §iirlerinden bazdan §unlardirl4: el-Usturatu '1-Ezeliyye ("Eze­ll Destan")l5, e§-~a'ir ve'l-Meliku'l-Ca'ir ("~air ve Zorba Kral")l6, e§-~a'ir fi's-Sema' ("Gokyiiziindeki ~air")l7, el-E§bahu's-Selase (0~ Hortlak)IB, e§-~a'ir ve'l-Umme ("~a­ir ve Millet")19.

Iliyya Ebfi Madl'ye ~a'iru't-Talasim (S1rlar ~airi) adm1 verdiren20 et-Talasim adh en uzun §iiri §ekil ve muhteva bakumndan §U §ekilde incelenebilir21:

"Geldim, bilmiyorum nereden, ama geldim." diye ba§layan et-Talasim §iiri dortliik §eklinde yetmi§ bir beyitten olu§ur. ~iir kendi arasmda aln bOliime aynlabilir. Bunlardan birinci boliimde, §air kendine yonelerek insanoglunun diinyaya geli§i, diinyaya nasd gel­digini bilmeyi§i, insamn ya§arken ozgiir olup olmadigi, hayat ~izgisinin uzun ya da ki­sahgi ve ki§inin diinyaya gelmeden onceki durumunun ne oldugunu bilmeyi§i gibi soru­lan sorar ( 1-5). ikinci bOliimde, denize yonelerek kendisinin onun bir par~as1 olup olma­digi, ne kadar zamandan beri var oldugu, aralanndaki farkln ne oldugu, be§ik mi yoksa mezar rm oldugu gibi sorulara cevap arar ve kendisiyle deniz arasmda bir ozde§lik kurar (6-17). U~iincii boliimde, manasnra yonelerek i~inde hayatm sliTlm anlayan bir grubun olup olmadigi, inzivaya ~ekilmenin durumu, inzivanm giinahlara etkisi, hayattan ka~I§lfl bir kurtulu§ olup olmadigi gibi sorulann cevab1m ogrenmeye ~ali§Ir (18-26). Dordiincii

II) iliyya Ebt1 Madi, Divanu l!iyya Ebi Miidi $ii'iri'l-Mehceri'l-Ekber (der. Siirni ed-Dehhiin, tak.Cub­riin Halil Cubriin), Beyrut ts., 5.604-606.

12) a. e., 5.610-612; Tiirk .. eye ._eviri5i i._in bk. f;ev. Mu5a YiidJz, ",Sikayet", Merdiven Sanat Dergisi, S.9, May15 1998,5.14-15.

13) Kenan Demirayak, "Ebii Miidi'nin Baz1 ,Siirleri Ozerine Dii§iinceler", 5.47. 14) Abdu'l-'Aziz Bagdad, a.g.e., 5.5; ih51in 'Abbas ve dig. a.g.e., 5.155; Hii5eyin YaZici, a.g.m., 5. 243. 15) Iliyya EbO Miidi, ag.e., 5.829-838. 16) a. e., 5.770-775. 17) a. e., 5.125-127. 18) a. e., 5.468-472. 19) a. e., 5.427-431. 20) Semir Serhiin ve Muhammed 'Aniini, Ecmelu rna Ketebe $ii'iru~-Taliisim, Kahire 1996, 5.5. 21) Bu ~I§mada Siimi ed-Dehhiin tarafmdan derlenen Divanu lliyya Ebi Miidi $ii'iru'/-Mehceri'l-Ek­

ber adh divandald et-Taliisim §iiri e5as olarak almmi§trr.

102 I Dr. Musa YILDIZ·---------EKEV AKADEMi DERGiS[~

boliimde, mezarlara yonelerek orada huzur ve rahatm olup olmadtgt, gercrek e§itlik ve adaletin saglanmast, zamanm ortadan kalklp kalkmadtgt, insanlann Oliimden korkmasi­mn nedeni, Oliimden sonra dirilmenin varbgt ve mahiyeti, oteki diinyada akhn varbgt ya da yoklugu gibisorulann cevabt hakklnda bilgi edinmeye crabalar (27-35). Be§inci bo­liimde, saraya ve kuliibeye yonelerek sonunda biitiin binalar ytkllacaksa neden yapddt­gt, insanoglunun asll mutluluga sarayda mt yoksa kuliibede mi ula§abilecegi, saraylarda olanlarla kuliibede ya§ayanlar arasmda bir farkln olup olmadtgt gibi sorular sorar (36-41). Altmct ve son bOliimde §air yine kendine yonelerek icrinde beliren dii§iincelerin na­stl ortaya crtkttgt ve nastl kayboldugu, icr diinyada verilen kavgamn durumu, crocuklukta­ki ne§eye ve safuga ileriki ya§larda ne oldugu, insan hayatmdaki degi§imin sebebi, gii­zellik ve crirkinlik kavramlannm ki§iden ki§iye degi§mesi, bilmemenin nimet ya da ceza olU§U, gecrmi§in hattrlanmamast ve gelecegin bilinmemesi gibi sorulann cevabm1 bulma­ya crah§Ir ( 42-71 ). Boy Ieee hayatla ve varhkla ilgili zihnini kurcalayan sorulan once ken-

. di cevaplamaya crab§an iliyya Ebfi Madi, sonra strastyla denize, manasttra, mezarlara, saraya, kuliibeye yonelterek bir c;:tkl§ yolu bulmaya c;:abalar. Fakat her ugra§IStnda aldtgi cevap "bilmiyorum" dur. Bu §ekilde iliyya Ebfi Mad! duygu, dii§iince ve hayal diinya­smdaki c;:Ikmazlar kafesinde binbir ic;: c;:att§ma ya§ayan bir insan olarak kar~mtza crtkar. Belki de iliyya Ebfi Madi'nin biitiin bu sorulan felsefi bir buhranm ifadesi olarak ac;:tk­lanabilir. Takiyyettin Mengii§oglu'nun bu konudaki §U ciimleleri bu gorii§ii destekler mahiyettedir22:

"F elsejenin ele aldzgz metafizik problemler diye adlandmlan problem­ler insan bilgisinin iiliimsiiz problemleridir. Hatta yiizy!llar boyunca insan bilgisi yalmz bun/aria ugra§ml§tzr. Fakat aym zamanda onlarz bir bi/me­ce gibi de fiizdiigiinii sanmz§tzr. Bu, salt bir sanmadan ba§ka bir §ey degi/­dir. t;iinkii insan bilgisi ilerledikre; bu problemlerin roziilemezligi daha arzk bir §ekilde ortaya pktz. insanm ba§langz{:tan beri sordugu sorular­dan, bu oliimsiizproblem/erden baz1larmz szra/ayalzm: 0/iim nedir? insan hayatzmn bir anlamt var m1d1r, yok mudur? insan ot gibi biter, ot gibi yi­ter mi, yoksa onun siiriip giden, iiliimiinden sonra da devam eden bir var­llgz var mz? insan ve oteki canlzlar naszl ve ne zaman yeryiiziinde meyda­na flkmz§lardzr? Onlar dog ave insaniistii bir varlzk tarafindan mt yaratzl­mz§tzr, yoksa biitiin canlz varlzklar dogal bir evrimin sonucu mudurlar? Eger insan da, organik varlzgm geli§mesinin zorunlu ve do gal bir sonucu ise, onun bir i/kjormu var mzdzr? Eger varsa, bu ilk insanjormu ile hay­vanlar ve hif degilse antropoid adzm alan maymunlar arasmda bir yakm­lzk var mzdzr, yok mudur? insan ozgiir miidiir, yoksa ozgiirliik onun i{:in bir kuruntu mudur? ... vb. gibi sorular."

22) Takiyyettin Mengii~oglu, Felsefeye Giri§,istanbul,l980, s.296.

23) Yasin Ceylan, "Evrenin Belirsizligi K~lSlnda insarun <;aresizligi:Temel Kayg1", Dogu Batt Der­gisi, S.6, Ankara 1999, s.93.

ftjyyA EBO MADi'NiN ET-TALAsiM _________ _ ;ilJtiNE ELE;IiREL Bm BAK19 . 103

Yasin Ceylan'm §U ciimlelerini de burada aktarmak lliyya Ebfi Madi'nin daha iyi an­la§dmasmda yararh olacakttr23:

"insan kendi varllgmm bilincine varma noktasmdan itibaren sorun­/arla kar§l kar§zyadzr. Bu sorunlarm en biiyiigii, kendisini derin bir belir­sizligin i{:inde hissetmesidir. Bilgi ve deneyimi arttlkfa bu belirsizlik sisi­. ni dagztmaya falz§zr, giiflii umutlar bes/er. Ne var ki bu belirsizlik tam ter­sine, biiyiidiikfe biiyiir., bilgisinin artmasz daha fok, onu fepefevre saran bu karanllk sis in daha iyi fark edilmesini sag/ar. Ku§kusuz, soz konusu be­lirsizlik ki§inin mutlulugunu, §imdiki durumunu ve ge/ecegini ilgilendir­meyen, szrf insanlarm merak ettigi, fOZiiliince faz/a bir §eyin degi§meye­cegi bir ilgi a/am degildir. Aksine bu belirsizlik, ke§.[edilince her §eyin te­me/den degi§ecegi, tiim szrlarm apga pkacagz, esas sorunlarm fOZiime kavu§acagz bir belirsizliktir."

Ele§tirmenlerden 'Isa en-Na'fin ise bu konuda farkh bir yorum getirerek Iliyya Ebfi Madi'nin aslmda kendi i~ diinyasmda bu sorulann cevabmt buldugunu ve mutlu oldugu­nu, ancak mutlulugun ba§ka insanlarla payla§Ildtgt zaman tam olacagmt, bu yiizden ken­disinin cevaplanm buldugu bu sorulan insanlara sundugunu, boylece insanlann da onla- -ra cevap vererek biiyiik mutluluga ula§malanm sagladtgmt ve onun bu sorulanmn tama­mmm tecahul-i arif tiiriinden oldugunu ifade eder24.

Felsefecilerin ve ele§tirmenlerin ifade ettikleri g6rii§leri dogrultusunda, Iliyya Ebfi Madl'nin §iirinde ba§tan sona kadar sorular sormast ve bu sorulara bir cevap ararmast,. ancak cevap bulamamast, felsefi bir aktm olan agnostisizm25 (bilinemezcilik, laedriye) i~inde degerlendirilebilir. Ziia yirminci yiizyd Franstz dii§iiniirii Albert Camus bu konu­da26 "Evren uyumsuzdur ve bilinemez. i§te agacm sertligini duyuyoruz. Bu kadarla ye­tinmek zorundaytz. Bilirn, giderek bize elektronlann bir ~ekirdek ~evresinde toplandtk­lan goriinmez bir gezegenler taktmmdan soz edecektir. Boylece doniip dola§Ip §iirin ala­nma geldigimizi ve hi~bir §ey bilemeyecegimizi anlanz." demektedir.

Kainata ve hayata §airane bir gozle bakan Iliyya Ebfi Madi diger §iirlerinde oldugu gibi bu §iirini de vezinli ve kafiyeli olarak yazmi§ttr. Vezin olarak aruz vezninin fa i la run/ fa i I a run/ fa i I a run/ fa ila run ( - . - -I- . - -I- . - -I- . - -) §eklindeki Remel bahrini kullanmi§tir.

Kafiye olarak aaab, cccb, dddb ... §eklinde yani ilk ii~ misra kendi arasmda, dordiin­cii misralarda yine kendi aralannda aym diizendedir. Biitiin beyitler "Lestu Edrl (Bilmi­yorum)" ciirnlesiyle bitrn~ktedir. ~air bu kafiye diizenine §iirin bazt beyitlerinin birka~ misrasmda uymarru§ ve bazt miSralannda ise en son kelirneye bir elif eklemi§tir. Bunla-

24) 'isa en-Na'O.ri, a.g.e., s.281-282.

25) Agnostisizm konusunda daha fazla bilgi i~in bkz. S. Hayri Bolay, Felsefi Doktrinler ve Terimler Sozliigii, Ankara 1997, s.54-55; Alunet Cevizci, Felsefe Sozliigii, Ankara 1997, s.l20.

26) Orban Han~erlioglu, Felsefe Sozliigii, istanbul 1996, s.34.

104 I Dr. Musa YILDIZ·---------EKEV AKADEMi DERGiSl

nn muhtemel sebebi §airin §iir boyunca kafiyede belli bir ahengi tutturma arzusu ya da hazen kafiyeyi baglayiCI bir unsur olarak almamast olabilir. Bu beyitler ve misralan §Un­

lardtr:

Be§inci beytin ikinci misrast "§ey'a" §eklinde bitmesi gerekirken, kafiye uyumu se­bebiyle "§eyya" §eklinde sona ermi§tir. Altmct ve yedinci beyitlerin ·ilk tir; misrasmm sonlanndaki "ke" zamirine, dokuzuncu beyitte "e§-~ecer, es-Semer ve el-Matar", on bi­rinci heyitte "Len Tezfile, el-Ekille ve el-Cemile", on tir;tincti beyitte "el-Kibab, ed-Da­bab ve Me'ab", on altmct heyitte '"icab, el-Hicah ve iktirah", on yedinci heyitte "~a­ti'ake, iktenefake ve Zake" kelimelerinin sonlanna hirer elif eklenmi§tir. Yirmi hirinci heytin tir;iincti misrast, diger misralardan farklt hir §ekilde "ed-Deyac1" kelimesiyle uzun heceli olarak bitmi§tir. Yirmi ti~tincti heyitte "en-Nasikin, Bahitiln ve Musteslimiln" ke­limelerinin sonlanna hirer elif eklenmi§tir. Yirmi dordiincti heytin hirinci misrast diger misralardan farklt hir §ekilde sonu med harfi olan "el-Levze'i" kelimesiyle bitmi§tir. Otuz ikinci beyitte "Selam, Hitam ve el-Hamam" kelimelerinin sonlanna hirer elif ek­lenmi§tir. Otuz be§inci beytin tir;tincti misrast diger misralardan farkl1 bir §ekilde sonu "mtitekellim ya"st olan "Masin" kelimesiyle bitmi§tir. Otuz yedinci beytin birinci mis­rast "el-Benat" kelimesiyle "kapalt te"li olarak biterken diger misralar "ez.:Zulumat ve el-Ha§erat" kelimeleriyle "a~tk te"li olarak sona ermi§tir. Ktrk be§inci beyitte '"irnk, Melak ve i§tirak" kelimelerinin sonlanna hirer elif eklenmi§tir. Ktrk sekizinci beytin ti~iincii misrast "Dihk" kelimesiyle biterken diger misralar "Nusukl ve Ebkl" §eklinde uzun heceyle sona ermi§trr. Elli tir;iincii beytin tir;tincti misrast "§i'n" kelimesiyle sona ererken diger misralar "Bekri ve 'Amri" §eklinde ktsa heceyle bitmi§tir.

Mehmet Kaplan'm "Uslilbu hir;e sayan bir muhtevactbk ne kadar kotti ise, muhteva­ya ehemmiyet vermeyen tislup~uluk da o kadar degersizdir. ~iir ne sadece muhteva, ne de muhtevast olmayan bir ahenktir. Belki hedkisinin ustaca birle§tirilmesidir."27 dedigi gibi Iliyya Ebil Madi bu §iirinde §ekil ve muhteva dengesini ahenkli bir §ekilde kurmu§­tur. ~iirini ba§tan sona tek bir vezinle yazmasma ragmen onu kafiye yontinden zengin­le§tirmi§tir. Bunun yanmda §iirinin tamaminda varltgm anlamiru sorgulayarak konu bti­ttinliigiinti de saglami§ttr.

~iirde tamamen ben'li anlattm (1. tekil §ahts) §ekli kullantlmi§ttr. ~ogunlukla "de­dim ... dedi." anlattm bir;imi kullamlarak bir nevi konu§ma dili §iire aktanlmi§ttr. Bu an­lattm bir;imi, uzun olmasma ragmen, §iirin stktct olmasmt ortadan kaldtrmi§ ve aktctlt­gmt arttrmi§ttr. ~iirde her beytin sonunda "Bilmiyorum" ctimlesiyle onceki sozctiklere ve btittine baglanma saglanmi§ttr.

Konunun daha gtir;lti anlattlmasma ve §airin rub halinin yanstttlmasma yardtmct olan te§bih, te§his, intak ve telmih gibi edebi sanatlar §iirde stkr;a kullantlmi§ttr. Bu sanatlara omek olarak §U ifadeleri vermek mtimktindtir:

27) Mehmet Kaplan, Siir Tahlilleri (1), Istanbul 1991, s.95.

~hYAEB0M0DF~E~TALAS~-------------------­~ffRjNE ELE$TIREL BIR BAKI$ 105

Bagh bir tutsale (2.beyit), tutsale deniz (8), kurt rahip olur (20), sarsilmaz daglar gibi sabit, ytldizlar gibi sonsuz saraylar (38), kuyuda bir an goriinen ve sonradan kaybolan hayal gibi dti§tinceler (42), bir an ~aktp da kaybolan §im§ek ve kafesten u~up giden ku§ gibi dti§tinceler (44), bazen bir §eytamm, bir melek gibi goriiyorum kendimi bazen de (45), gonltim tsstz bir ~Ole dondti (46), gordtim kanncayt nzkt i~in ~alt§tr benim gibi (66), §arap gibiyim (67), gidi§im de strdtr geli§im gibi (71) ifadeleri sadece §ekll olma­yan, aym zamanda hiss! olan te§bihe birer omektir. Bu te§bihler, anlam yogunlugu ya§a­nan bu §iirde, okuyucunun zihninde bir §eylerin canlanmasma katktda bulunur mahiyet­

tedir.

Sordum denize {6), ey deniz (7), sordum ufuktaki buluta, yaprakh agaca, boyundalei inciye (10), raks ediyor dalga (11), ey felegin kitabt (15), ne§eli bir §afale, ktzgm bir ge­ce (22), ey mezar, soyleyin ey ~tiriimti§ kemikler (30), saraya dedim (36), ey ustalar is­temeden once bir hayal olan ornek (37), tan valetine sor, saraya sor, yildtza, riizgara ve buluta sor ki (41), tarladaki diken derilen gtilti ktskantr rru? (56) ifadeleri te§his; gtildti bana dalgalan ve dedi {6), ne diyor koptirdtigtinde dalgalar? (7) ifadeleri intak sanatlan­na iyi birer ornektir. On ikinci beyitte de Leyla ile Mecm1n'a telmihte bulunma soz ko­nusudur. Bu edebi sanatlar da §iirde monotonlugun ve duraganhgm olmasmt engeller mahiyettedir.

~iirde ba§tan sona kullantlan dil olduk~a aktct ve kolay anla§tlan edeb! Arap~adrr. Bu §iir, Mehmet Kaplan'm "Bir §airin kudretini aleHide kelimelere kazandtrdtgt yeni mana ve tesirlerle ol~mek mtirnktindtir. "28 dedigi gibi, Iliyya Ebll Madl'nin §airlik gtictinti gos­termektedir. Alela~e kelimelerle gti~lti ifadeler olu§turarak §iirini yazan Iliyya EbU Ma­di, kelimeleri ozenle se~mi§ ve yerli yerinde kullanrru§ttr. T. S. Eliot a§agtdaki degerlen­dirmelerini sanki Iliyya Ebfi Madi'nin bu §iirine yapmt§ gibidir29:

"Her kelime §iirin diger kelimelerine anlam kazandtracale §ekilde yerini bulmu§tur. ~iirde kelimeler ne hale ettiklerinden az, ne de hale ettiklerinden ~ok yer i§gal ederler. Ye­ni ve eski kelimeler hi~bir zorlama olmalestzm birbiriyle anlam ah§veri§indedirler, giin­ltik kelimeler kabala§madan, resmi kelimeler ise ukalala§madan, eksiksiz bir §ekilde an­lamlanm bulurlar ve tam bir _uyum i~inde ortale bir musikinin temposuna ayale uydurur­lar."

~iirin ne zaman ve ne ama~la kaleme ahndrgt tam olarale bilinmemektedir. Ancale, Iliyya EbU Madl'nin el-Cedavil adh divamnda30 yer aldtgrndan, soz konusu divanm ya­ym tarihi olan 1927 ythml.an once yazildtgt soylenebilir.

28) Sad1k Tural, Zamamn Elinden Tutmak, Ankara 1991, s.11 0. 29) Sevim KantarcJOglu, T. S. Eliot'un $iirlerinde lnsamn Kendisini Gerfek/e§tirme Temas1, Ankara

1987, s.llO.

30) lliyya EbU Macti, el-Cediivil, XVII. Bask!, Liibnan 1986, s.139-177. 31) Semir Serhan ve Muhammed 'Anaru, a.g.e., s.7-8.

106 I Dr. Musa YILDJZ--------"-----EKEV AKADEMj r>T:-nr.i;;;~'"

Baz1 ele§tirmenler (ornegin Semlr Serhan ve Muhammed 'Ananl) Iliyya Ebfi dl'nin dil ve iislfibunun olduk9a ba§anh oldugunu ifade ederken31 Taha Huseyn diyerek buna katJlmamaktad1r: "~airin dilinin kotii oldugunu iddia etmiyorum. Fakat zen o kadar kotii bir dil kullamyor ki §iirin tiimiine bu dil hakim oluyor." Bunlan soyle~ yen Taha Huseyn daha ileri gederek Iliyya Ebfi Madl'yi bozuk bir dille yazmayr §iirseL:: bir ekol baline getirmek ve bunu savunmakla su9Iar32.

Iliyya Ebfi Madi'nin el-Cedavil adh §iir kitabm1 inceleyen TaM Huseyn, giri§ kJs­mmdaki "el-Fatiha" adh §iirinin sonundaki "~iiri kelime ve vezin olarak dii§iiniirsen benden degilsin." ciimlelerini ele§tiri konusu yaparak §iirin kelime ve vezin olmadan dii­§iini.ilemeyecegini ifade eder. Ona gore lliyya Ebfi Mad! kendisiyle 9eli§mektedir. <;iin­kii divamnda vezinli ifadeler kulhinmi§tir33. Biitiin bu ele§tirilerine ragmen yine de Ta­M Huseyn'e gore Iliyya Ebfi Madi'nin en giizel §iiri, et-Talasim'dir34.

Mlstrh ele§tirmen Ahmed Murtaza 'Abduh, Iliyya Ebfi Madi' nin Orner Hayyam (1044-1123)'dan §ekil ve i9erik bakJmmdan son derece etkilenmi§ oldugunubelirterek bu §iirini onun bir rubaisi ile kM§tla§tiriDI§tir35. et-Taliisim §iiri §Oyle ba§larken:

, 0 ,. S! • .J. ,.

~~ i' l..u ~ 01 ~\... ~L.. J ~

\'~.;1 ..;... ~i 4 "~ 4 ,<$)~' c....J

Orner Hayyam bir rubaisinde §5yle der:

32) TabaHu5eyn, a.g.e., 5.195; aynca bk. Rahmi Er, Tiih/i Huseyn ve Or; Romam, YayJmlanmanu§ Dok­tora Tezi, A.D., So5. Bil. En5t., Ankara 1988, 5.109; ibrahim OZAY, Bir Ele§tirmen 0/arak Tiih/i Huseyn, YayJmlanmamJ~ Ytiksek Li5an5 Tezi, G.O., Sos. Bil. Enst., Ankara 1992, 5.69-75; a.mlf., "Taba Huseyn'in ilya Abu Mazi'nin Siirlerine Ele~tirel Bakl~1", G. D., G. E. F. Dergisi, S.3, Anka­ra 1995, 5.305-311.

33) a.e., 5.196.

34) a.e., s.198.

35) Ahmed Murtaza 'Abduh burada Orner Hayyam'm rtibailerini ingilizceye ~eviren ingiliz Sair Ed­ward Fitzgerald'm (1809-1883) Bedr Tevfik tarafmdan Arap~ya yapllan ~<evirisini esas almJ~tJr. 'Abduh'a gore Iliyya EbU Madi muhtemelen bu ingilizce ~viriyi okumu~ ve bundan etkilenmi§tir. Bkz. Ahmed Munaza • Abduh, "ed-Da've ila Kim' e Iliyya Eb1 Mad1 min Ced1d", el-Kiihira Dergisi, S.l02, Kahire 1989, s.35-37.

JijyYA EBO ~Di'Ni!'J ET-TALAsru __________ 107

$liRiNE ELE$TJREL BIR BAKI$

~~ .:~-i ,J' Ji 1~\J. 1.$ J~t ':1 t kll ~ , 0 # &. J • # 11' ...... ~I il ..;:....t.:;. 1.$ ?-\ ~ I.:)

y~l J:' J \II .y ~)IS' ~ ~L J

~~ )1 .:r-1 Jli.$J~i 0l 0J~ U.j:..} Wtk

lliyya Ebfi Madi §iirini §U sorularla bitirirken:

J " , . .,

'{"+-"' jJ jJJI lh ..1.:>.} f.$.UIJ

~, Jl,; _.l_ . J -•• ·<.S'· ,J' ~\ b ... ~~ ':1

lf.$J~i ~

Orner Hayyiijn bir rubaisinde benzer sorular sorar:

'1.$ JJ.j ':1 ~ i.9 0~ 1 y _r..ili

,~\ ':1)-.:....!>.- ~

i~ f.$J.JJ ~~ W y ~I

.. p-11 o~l ':1) ~)I

iki beyit kaT§tla§tmldtgmda; Orner Hayyam'm bu rubaisindeki sorgulamamn Iliyya Ebfi Madi'ye gec;tigi, hatta bu ge~i§in sadece dii§iinceye degil kelimelere de yanstdtgt anla§thr. Ostelik bu etkilenrne sadece "et-Talasim" §iiriyle stmrh kalmarnt§, lliyya Ebfi Madi'nin bir ~ok §iirinde goriilmii§tiir. Ancak Ahmed Murtaza bu etkilenmenin Iliyya Ebfi Madi'nin goc;men edebiyatmdaki onernli yerini kiic;iirnsemernizi gerektirmedigini de ifade etrni§tir.

108/ Dr. Musa YILDIZ·---------EKEV AKADEMi LJr.•"~'-''".,

Iliyya EbO Mad! gibi g6~men §airier Arap §iirine konu, Jaftz, vezin ve kafiye mmdan bir yenilik getirrni§lerdir. Ancak bu yenilik~i hareket, daha g6~men edebiyat1 taya ~tkmadan once Mtsir'da Ahmed ~evkl, Hiif1z ibrahlm; Liibnan'da Nasif (1800-1871); Irak'ta Cemll S1dkl ez-Zehavl (1863-1936) ve Ma'n1f er-Rusafi 1945) ile ba§lami§tt36. Bu §airlerden Hiif1z ibrahim, Arap §iirinin kendine 6zgil kahplanndan kurtulup, bati §iirinin 6zgiirliigiine kavu§mak istedigini "e§-~i'r" adh §iiri­nin sonunda §6yle· ifade etmi§tir: "Ey §iir! Arttk ktrmanm zamam geldi imkans1za ~agt­ranlann bizi bagladtklan zincirleri/Kaldmn agztmtzdaki §U t1ka~lan, btrakm teneffiis edelim kuzey riizgarlanm."37 Hiiftz ibrahlm'in bu beytinde kuzey kelimesiyle kastettigi batt dilnyast idi. Hiiftz ibriih1m'in kendisi her ne kadar bu baglardan tamamtyla kurtula­madtysa da bir~ok yeni konu, bat1ya ait imaj ve hayalin Arap §airlerin dil§ilncelerine stz­masma katktda bulunmu§tur38. Dogu Arap diinyasmdaki bu yenilik~i §airier, sahip ol­duklan biitiln yeniliklere ragmen, yine de eskinin ifade kahplanndan ve konu ba§hkla­nndan pek de dt§an ~Ikamami§lardtr. Bu yilzden go~men §airier bu ki§ileri ger~ek hirer yenilik~i saymami§Iar sadece reformcu olarak gormii§lerdir39. yiinkil yeni klasik~iler di­ye adlandmlan bu §airier, batt kar§tsmda Arap diinyasmm geri kalmt§hgt, Arap toplu­mundaki sorunlan ve ~ozilm yollan, kadmm ozgiirliigii, fakirlik, cehalet, .ahlaksJzhk, okur-yazarhk gibi konulan i§lerken tek vezinli ve tek kafiyeli Abbasi d6nemi §iirini esas

alrru§lardtr.

Arap edebiyatmdaki bu yenilik~i hareket, batJ kiiltiirii sayesinde geli§meye devam et­mi§tir. Bu hareketin onciilerinden olan Cubran Halll Cubran ve Mihii'll Nu'ayme, ingi­liz ve Arnerikan edebiyatmdan yeterince etkilenmi§lerdir. Ozellikle Emerson (1803-1882), Longfellow (1807- I 882) ve Walt Whitman (1819-1892) gibi Amerikalt romantik­lerin40 bunlann ilzerinde etkileri biiyiiktilr. Bu etkilenme giineydekilerden daha ~ok ku­zeydekilerde goriilmektedir. Ozellikle de er-Rabitatu '1-Kalemiyye mensuplan Arap §iiri­ne biitiln boyutlanyla yeni anlayt§lar getirmi§lerdir. Klasik soy lev dilini reddetmi§ler ve Muhammed MendOr'un "flSlltJ §iiri" diye isimlendirdigi tilril tercih etmi§lerdir. Bunun yam stra insanm ki§isel tecriibeleri, insanm dogaya kar§l konumu, temel insanhk sorun­lan ve varolu~ problemi gibi konulan §iirlerine merkez olarak almi§lardtr. Boylelikle Arap §iirine incil'den birtaktm konular sokmu~lar, Arap §iirinin ufuklanm geni§letmi§­Ierdir. Bunlara ek olarak, ktsa vezinler kullanmaya 6zen gostermi§ler, dolaytstyla kafi­yeler ~ogalrru~ ve genelde §iirin bi~irni de degi§mi§tir. Ger~ekte baztlannm a§tn goril§-

36} 'Abdulhakim Belben, Hareketu't-Tecdldi'§-:ji'riyyft'l-Mehcer, Kahire 1980, 5.22.

37} Semir Serhan, Ecmel mfi Ketebe :ja'iru'l-NU Hafiz lbrahim, Kahire 1996, 5.146-147.

38) Erdin~; DOGRU, a.g.e., 5.69.

39) 'Abdulhakim Belben, a.g.e., 5.22.

40) Romantizm ve romantikler konu5unda ayrmtth bilgi i~;in bk. Sevim Kantarc10glu, Edebiyat Aklm­/an ve Temel Metin{er, Ankara 1993, 5.81-117, 337-387; a.mlf., Literary Criticism, Ankara 1997, 5.69-103; Erdogan Alkan, ~iir Sanau, Ankara 1995, s.34-46; i5mail <;eti§li, Ball Edebiyatmda Edebl Ak1mlar, l5parta 1998, 5.56-68.

;:}}

·~ :irJYYA EBU ~Di'Ni!'f ET-TAUSM _________ _ ~jjRiNE ELE~TIREL BIR BAKI~ 109

Ieri Arap diinyasnida pek yankt uyandmnasa da, bazilanmn eski Arap kiiltiir mirasm1 reddetme c;:abalan birc;:ok kimsenin tepkisini c;:ekmi§ ve dillerinin yeteri kadar giivenilir olmamasiyla itham edilmi§lerdir. Ancak insafl1 bir ara§tirmaci bu grup §airlerinin mo­dem Arap diinyasmda edeb duygunun olu§turulmasmda41.

Sonuc;: olarak; "Lestu Edri (Bilmiyorum)" diye bilin~n et-Talasim adh §iir, Iliyya Ebfi Madl'nin hayata baki§ ac;:1s1 alan agnostisizm, belirsizlik ve ince mizahmm en giizel or­nekleridir. Onun c;:agda§ Arap yazarlanna onemli etkisi olmu§, onlan T. S. Eliot'u anla­maya bazirlami§, bOylece belirsizlik ve sorgulama §iirini de ba§latffil§tlr42.

· 41) Mustafa Bedevi, a.g.e., s. girl§.

42) M. M. Badawi, a.g.e., s.88.

110 I Dr. Musa YILDIZ---------EKEV AKADEMi DERGis[

EK-l: ET- TALASiM ~iiRiNiN TURK«;EYE CEViRiSi:

SIRLAR

1. Geldim, bilmiyorum nereden, ama geldim; Ontimde bir yol gordlim, ytirlidtim, istesem de istemesem de ylirlimeyi stirdtirecegim, Nasll geldim, nastl gordlim yolumu?

BiLMiYORUM!

2. Bu varhgm i~inde yeni miyim yahut eski mi? Ozgiir miiylim yoksa bagh bir tutsak mt?

iuyya Ebu Madi

Hayattmda kendimi ben mi yonetiyorum, yoksa ba~kast mt? Bilmek isterdim, ancak ...

3. Benim yolum naslldtr? Uzun mu, ktsa mt? Ttrmanan ffilytm yahut dii~tip yok olan ffil? Ben mi yolda yiirlirlim yoksa ylirliyen yol mu? Yoksa ikimiz dururken, ge~en sadece zaman ffil?

BiLMiYORUM!·

BiLMiYORUM!

4. Ke~ke bilseydim, o me~hfil glivenli alemdeyken, Acaba biliyor muydum orada gomiilii oldugumu? Ortaya .;tktp sonradan, bir giin var olacagtffil?

Yoksa acaba hi.;bir ~eyi anlamiyor muydum?

BiLMiYORUM!

5. Acaba, bu ~eklimle bir insan olmadan once, Herhangi bir ~ey miydim ya da hi~bir §ey mi? Var mt bu bilmecenin bir cevabt yoksa str m1 kalacak ebedi? Bilmiyorum ve ni~in bilmedigimi de ...

BiLMiYORUM!

DENiZ 6. Sordum bir giin denize: "Ey deniz ben senden miyim?"

Dogru mu bazllannm hakktmizda soyledikleri?

Yoksa yalan, yanh§ ve iftira mi dedikleri?

Giildii bana dalgalan ve dedi ki: BiLMiYORUM!

!LiYYA EB0 ~Df'Ni!'f ET-TALASiM _________ _ $HRmE ELE$TIREL BIR BAKI$

1. Ey deniz, biliyor musun iistiinden ka~ bin ytl ge~tigini? Haurlar rru sahiller, oniinde diz ~oktiiklerini? Biliyor mu nehirler, senden dogup sana dondiiklerini? Ne diyor kopiirdiigiinde dalgalar? ..

BiLMiYORUM!

8. Sen, ey tutsak deniz. Ah!.. Ne biiyiik tutsakltgm! Ey ha§in deniz! Sen de ben gibisin elinde degil hi~bir §eyin, Ahvalimiz bir, benzemiyor ozriime ozriin, Ne giin kurtulurum bu tutsakhktan? Ya sen ne zaman? ..

BiLMiYORUM! 9. Gonderdigin bulut ile aga~lar sulamr bir de topragtrruz,

"Yedik meyveleri" deriz, halbuki biz seni yeriz, "i~tik yagmurlan" deriz de seni i~eriz, Dogru mu bu inandtgtmtz yoksa yanh§ rru?

BiLMiYORUM!

IO.Sordum ufuktaki buluta: "Kumunu hattrlar rrusm?" Sordum yaprakh agaca:·"Kadrin ne bilir misin?" Sordum boyundaki inciye: "Ashm ammsar mtsm?" Sandtm ki hep bir agtzdan dediler:

BiLMiYORUM! II. Raks ediyor dalga, bitmez bir sava§ varken derinliginde,

Yarattrsm bahklan, ama obur balinalan da, Oliim ile giizel ya§am bulu§IDU§tur bir arada sinende, Bilseydini ke§ke, be§ik misin yoksa mezar rru?

BiLMiYORUM! 12.Leyla gibi ka~ gen~ ktz ve Mecniin gibi ka~ delikanh,

111

Nice saatleri ktymda ge~irdiler, Leyla §ikayet edip, Mecniin a~tklayarak, Dinler; her ne konU§Sa Mecniin, Leyla soyler, Mecniin'sa kendinden ge~er, Yoksa kaybettigi bir s1r rrudtr dalganm sesi?

13.Geceleyin nice krallar otag kurdular da etrafmda, Sisten ba§ka bir §ey goremedik sabah oldu da, Ey deniz! Bir giin donerler mi yoksa donmeyecekler mi asia? Sordum: "Kumun mu i~indeler?" Kum dedi ki: "Ben"

BiLMiYORUM!

BiLMiYORUM!

14.Ey ha§in deniz! Senin de ben gibi kabuklann ve kumun var, Sen gOlgesizsin ve benimse yeryiiziinde bir gOlgem var, Sen aktlstzsm ey deniz, benimse bir akltm var, Acaba ben gidiyorken sen ni~in kahyorsun?

BiLMiYORUM!

'>'

112 I Dr. Musa YILDIZ---------EKEV AKADEMi DERGfsJl

15.Ey felegin k.itab1! Sayle var m1 bu denizin oncesi ve sonras1? Ben bir kay1k gibiyim onun ic;inde, o ise uc;suz bucaksiz, Zamamn amac1 var ffii gidi§imde, ben gidiyorken amac;siz, Bilmek ne giizel, fakat nasii bileyim? ..

BiLMiYORUM!

16.Ey deniz! Bilsen ne acayip s1rlar var ic;imde, · indi bu Sir}ann fistiine Ortiisfi ben oldugum bir perde, Bunun ic;in daha da uzakla§Iyorum, her yakla§tigimda, Bilmek iizere goriiyorum kendimi ama ...

17.Ey deniz! Ben de bir denizim, kiyisi kiym olan, Mec;hiil yanm ve diinii seni ku§atan,

BiLMiYORUM!

ikimiz de ey deniz, bir damlay1z buradan ve §Uradan, Diin nedir, yann nedir diye sorma? .. Ben ...

BiLMiYORUM!

MAN ASTIR 18. Hayatm s1mm ke§fetmi§ bir topluluk var dediler manastirda,

Ancak bozuk akilhlardan ba§ka bir §ey bulamadim orada, Cesetle§mi§ler; c;iinkii iilkiiler helak olmu§ kalplerinde, Ben kor degilim de ba§kalan ffii kor? ..

BiLMiYORUM!

19.Tapmaktakiler s1rlan en iyi bilenleriymi§ insanlann giiya, Dedim: "Dogruysa soylenenler, sir c;Ikffil§ ac;1ga", ~a§Um; Ortiilii gozler giine§i goriiyor da, Nic;in goremiyor ortiisiiz olanlar? ..

BiLMiYORUM!

20.inziva ile takva ise eger uzlet, kurt rahip olur, Manast1rsa aslamn ini, onu sevmek farz ve vacip olur, . Ke§ke bilsem, yetenekler ya§atansa Oldiiren inziva nu olur? Bir giinahken inziva, nasd giinahi yok eder,

BiLMiYORUM!

21. Gordiim manastirda dikenli teller ic;indedir giiller, Gordiim ki: temiz c;igden sonra ac1 suya kanaat etmi§ler, Canh I§Ik etrafmda karanhga raz1 gibiler, Var nudrr kalbi sab1rla oldiirmenin bir hikmeti?

BiLMiYORUM!

!LiYYA EBU ~Di'Mf'J ET-TALASM _________ _ 9jjRjNE ELE$TIREL BIR BAK19

22.~afakta girdim manasttra, ne§eli bir §afak gibi,

Gece aynldtm oradan, ktzgm bir gece gibi, Bir stktntt vardt iej:imde, oldu bin bir stkmtt,

Manasttrdan mt derdim yoksa geceden mi? BiLMiYORUM!

23.Girdim manasttra miinzevileri konu§turmak ilj!in, Bir de ne goreyim, bir topluluk, en az ben kadar §a§ktn,

Omitsizlik ala§agt etmi§ onlan, teslim olmu§lar zaytfhklanndan, Bir de bakttm kaptya, yaztlmt§ iistiine:

BiLMiYORUM!

24.Hayret, itaatkar, hem de zeki miinzeviye!·

Terk etmi§ insanlan, yarattcmm biitiin giizelligi onlann iizerinde,

Sonra ba§lamt§ aramaya onu tsstz yerlerde,

Su mu gordii ej:6lde yoksa serap mt? .. BiLMiYORUM!

. 25.Ne kadar da tereddiit edersin bu aej:tk gerej:ekte ey miinzevi! Dileseydi §a yet Allah Giizeli sevmemeni, Yaratttgmda aktlstz ve ruhsuz eylerdi seni, Dedim: "Yapttgm giinahttr'', bana dedi ki:

BiLMiYORUM!

26.Ey kaej:an adam! Asll aytp i§te bu kaej:t§m,

Kurtulu§ yok ettiginden, ej:ollere de gitsen,

Sen her haliikarda din!, ociinii alamamt§ bir katilsin, Ho§ goriir mii Allah bunu, hi¥ affeder mi?

BiLMiYORUM!

MEZARLAR ARASINDA 27.Mezarlar arasmdayken demi§tim kendi kendime:

"Giiveni ve rahatt buldun mu, bu ej:ukurdan ba§ka bir yerde?"

i§aret etti, bir de bakttm ki goz ej:ukurlannda bir bocegin aej:ttgt yara,

Sonra dedi ki: Ey soran! Ben de ...

BiLMiYORUM!

28.Bak (ey nefsim)! Bu mekan nastl da denk etti herkesi,

Kole kahnttlan arasmda kral yok olup gitti, Bir daha aynlmamak iizere a§tk ile sevmeyen bir araya geldi, Bu mu en miikemmel adalet? (Nefsim) dedi ki:

BiLMiYORUM!

113

114 I Dr. Musa YILDIZ---------EKEV AKADEMi DERGiSi

29.Eger oliim bir diyetse, temiz olmamn su~u ne? Eger sevapsa, giinahkarhgm erdemi ne? Eger oliim varsa, kazang ya da kaytp ne?

Nigin "kotiiliik" ya da "iyiligin" adlan var? BiLMiYORUM!

30.Konu§ ey mezar! Soyleyin ey giiriimli§ kemikler bana,

Ytktt mt hayallerinizi Oltim, oldu mil kara sevda? Kimdir olen, ytllardan ve milyonlarca yddan bu yana? Mezarlarda, ortadan mt kalkar zaman?

BiLMiYORUM!

31. Eger yatt§sa oliim, sonu uzun bir kalkt§ olan,

Neden siirekli degil, giizel kalkt§tmtz bu yatt§tan?

Neden bilmez ki§i, acep gog ne zaman? Ne zaman anla§dacak bu str, ne giin bilecek insan?

BiLMiYORUM!

32.Bir uykriysa eger Oliim, ruha rahathk veren,

Tutsakltk degil, ozgiirliik, son degil, ba§lang19 iken, Niye severim uykuyu, ho§lanmazken oliimden?

Neden korkar ruhlar ecelden? BiLMiYORUM!

33.0ltimden sonra kabir otesinde dirilme ve canlanma var mt?

Bir hayat ile sonsuzluk mti yahut yok olu§ ile kaybolu§ mu? Dogru mu insanlann soyledikleri yoksa yalan mt?

Dogru mu baz1 insanlann bildikleri? ..

BiLMiYORUM!

34. Oltimden sonra hem bedenimle, hem ruhumla dirileceksem,

Acaba bir ktsmtmla mt yoksa tamamen mi dirilecegim?

Bir ~ocuk mu yahut orta ya§h mt olacagtm? Dahast, oliimden sonra·tantyacak mtytm kendimi? ..

35.Ey dostum! Orttileri pargalamakla oyalama beni, Oldiikten sonra akltm hesaba katmaz formaliteleri,

Eger akltm ba§tmdayken bilmiyorsam alobetimi,

Nasd bilebilirim kaybettikten sonra akltmt? ..

BiLMiYORUM!

BiLMiYORUM!

JUYYA EBU ~Di'Ni!'J ET-TALASiM _________ _ ~ffRjNE ELE~TIREL BIR BAKI~

SARAY VE KULUBE 36. Yiiksek kubbeli, heybetli bir saray gordiim,

"Seni yapan yikliasm diye mi yapmi§" dedim,

Bir parc;:as1sm onun, bilmiyorsun nasli kayboldugunu dedim,

0 da bilmiyor senin ne ic;:erdigini; biliyor mu? ..

BiLMiYORUM!

37.Ey,ustalar istemeden once bir hayal olan omek!

Bir fikirsin beyinde, seni ortmii§ karanhk,

Ve kalplerde boceklerin yedigi bir dilek,

Sensin kendinin ustas1, hay1r ... hay1r ...

BiLMiYORUM!

38.Nice saraylar vard1r da, ustalar onlan ilelebet baki samr,

Sarslimaz daglar gibi sabit, ylidizlar gibi sonsuz samr,

Halbuki daha bir taslakken zaman onun iistiine kuyrugunu atmi§tir,

Y1kdmak ic;:inse yapt1klanrmz neden halii yapanz? ..

39.Bulamadim sarayda bir §ey, berbat kuliibede olmayan,

Her ikisinde de kO!esiyim §iiphenin ve gerc;:egin,

Mahkumuyum ebedi gecenin ve aydmhk sabahm,

Sarayda m1, kuliibede mi iistiiniim? BiLMiYORUM!

BiLMiYORUM!

40.Hein kuliibe, hem sarayda yok kendimden kac;:acak bir yerim,

Hem umuyor, hem korkuyorum, hem raz1 oluyor, hem kiziyorum,

Altm yaldizh ipekten mi yoksa keten midir elbisem?

Oyleyse c;:Iplak niye elbise bekler?!.

4l.Tan vaktine sor: "Var rm c;:amuru ve mermeri?"

Saraya sor: "Ortmiiyor mu karanhk onu da kuliibe gibi?"

Y Iidiza, riizgara, bir de buluta sor ki: "Acep her §ey gordiigiimiiz gibi rni?"

BiLMiYORUM!

DU~UNCE 42.Belirdi ic;:imde birc;:ok dii§iince ve ac;:1ga c;:Iktilar,

BiLMiYORUM!

Benden sanmi§tim onlan, ancak fazla kalmadan uzakla§tilar,

Kuyuda bir an goriinen hayal gibi, sonradan kayboldular,

Nasil c;:Ikt1 ortaya, nic;:in kac;:ti benden?

BiLMiYORUM!

115

116 I Dr. Musa YILDIZ---------EI<EV AKADEMi DERGist

43.Acaba yolcu mudur, yeryiiziinde ondan ona konan ki§i? Bir §ey mi §iiphelendirdi onu, kalmay1 kabul etmedi? Yoksa bana ugraytp gitti mi kopriiyii ger;:mem gibi? Benden once bir ba§kasmda mi gordiin onu?

BiLMiYORUM!

44. Yoksa bir an r;:aktp da kaybolan §im§ek miydi? Ya da bir kafesten ur;:up giden ku§ gibi mi? Yahut ir;:imde r;:oziiliiveren bir dalga gibi mi? Ben anyorum onu, o ruhumdayken,

BiLMiYORUM!

«;ATI!}MA VE KA VGA 45.Bir r;:atJ§ma ve bir kavga fark ediyorum ir;:imde,

Bazen bir §eytamm, bir melek gibi goriiyorum kendimi hazen de, iki ki§i miyim ben, kattlmayt reddeden biri digerine? Yoksa acaba gordiigiimde yamhyor muyum?

BiLMiYORUM!

46. Kalbim ku§luk vakti, bir ormana benzerken, ir;:inde r;:ir;:ekler var, dereler, ku§lar var §arkt soyleyen, Gonliim isstz bir r;:Oie dondii, vakit ikindi olurken, Nastl olur kalbim once bahr;:e, sonra da r;:ol,

BiLMiYORUM!

-47.Nerede r;:ocuklugumdaki giilii§iim ve aglayt§Im? Ne§em nerededir ve gururlu toylugumdaki safltgtm? Nerede, nastl yiiriirsem oyle yiiriiyen hayallerim? Kayboldu hepsi, ama nastl?

BiLMiYORUM!

48.Bir inanctm var, fakat benim inanctm ve dindarhgtm degil, Agltyorum, ama daha once aglad1gtm gibi degil, Giiliiyorum bazen de, ancak yiirekten degil, Ke§ke bilsem, nedir degi§tiren beni?

BiLMiYORUM!

49.Her giin dertli, her zaman duyguluyum, Bugiinkii ben, gecelerden ve aylardan beriki ben miyim? Yoksa giine§in batt§tndaki ben, dogu§undaki ben degil miyim? Her soru§umda kendime verdigim cevap:

BiLMiYORUM!

!LtYYA EBU MADf'NiN ET-TALASM _________ _ ~j/RjNE ELE~TIREL BiR BAKI$

50. Nice i§ler var, bende iken karktugum,

Kaybettiklerimi arzulayarak geceledigim,

Nedir beni ana sevdiren ve andan nefret ettigim?

Ondan yiiz ~eviren ben miyim? BiLMiYORUM!

51. Niceleri vardt, bir siire eglenip zevk alarak beraber ya§adtgtm, Ya da nice yerler, zevk ii safa ile zaman ge¥irdigim, Uzakhgmt yakmhgmdan daha a¥tk gordiigiim,

Nastl kahr kaybalan bir ~eyin izi? BiLMiYORUM!

52. Nice bah¥eler var, omriimii aga¥lanm karumakla ge¥irdigim,

izin vermedim insanlara, ¥i¥ek kaparmalanna aradan, Gelip ku§lar yediler meyvelerini sabahleyin,

U¥an ku§lann mt bah¥e yaksa benim mi?

53.Zeyd'e gore nice ¥irkin alan; Bekir'e gore giizeldir, Ztt iken birbirlerine, Amr'a gore bir hayaldir,

Bilseydim ke§ke, iddiasmda hangisi dagrudur?

Ni¥in bir Ol¥iisii bulunmaz giizelligin?

BiLMiYORUM!

BiLMiYORUM!

54.Gordiim; iyilik unutulur, kusurlar gibi,

Dagu§U da beklenir giine§in, batt§t gibi, Gordiim ki kotiiliik de gider gelir, iyilik gibi, 0 Mlde niye yabanct sayanm kotiiliigii?

BiLMiYORUM!

55.Hani yagmur istemeyerek yagar ya,

Hani yerdeki ¥i¥ekler kakulanm zarla sa¥ar ya, Gii¥ yetiremez yer, dikenini yahut giiliinii gizlemek i¥in ya,

Sarma: "Hangisi daha ha§ ve daha giizel?"

BiLMiYORUM!

56. Diken bir krahn ya da peygamberin ba§tnda ta¥ alabilir,

Giil bir htrstzm veya bir zalimin elinde alabilir,

Tarladaki diken, derilen giilii ktskanabilir,

Yaksa acaba kendinden daha har mu goriir?

BiLMiYORUM!

117

118 I Dr. Musa YILDIZ---------EKEV AKADEW DERGjsj

57.Bazen korur beni tehlikeden, elimi yaralayan bir diken, Bazen olabilir zehir kokuda bumumu dolduran, Yine de en iyisidir gtil, yasa ve orfi.ine gore olan,­Hepsi zultim dolu bir yasadtr bu, ancak ...

BiLMiYORUM! 58. Y tldtzlan gordi.im, neden dogduklanm bilmezler?

Bulutlan gordi.im, neden yagmur yagdtrdtklanm bilmezler? Ormanlan gordi.im, neden yaprak a~ttklanm bilmezler? Ni~in bunlar da benim gibi cahil?

BiLMiYORUM! 59. Her emin olu§umda ilsti.irnden orti.iyil kaldtrdtgtma,

Nefsim gtildil bir gizemle strra vaktf oldugumda, Kendirni bularnadtm, ilmitsizligi, §a§kmhgt buldurn da, Bilmemek milkafat mtdtr yoksa ceza rn1?

BiLMiYORUM! 60.Billbiililn 6ti.i§ilnil di~lemek bir tutkudur bana,

Ye§il yapragm ht§Irttst, derenin §tnlttsi da, Gorilrilm ytldtzlan, me§aleler misali karanhkta, Onlar mtdtr zevk veren yoksa ben mi?

BiLMiYORUM! 6l.Bir glin ben melodi rniydirn acaba bir telde?

Yahut bir dalga mtydtm acaba bir nehirde? Ya da parlak ytldtzlann birinde? Yoksa bir koku, bir ht§Irtt, bir rneltem mi?

BiLMiYORUM! 62.Bende de var; sedefler, kumlar ve inciler, deniz gibi,

Bende; meralar, tepeler ve daglar yeryilzli gibi, Bende; ytldtzlar, bulutlar ve golgeler gokyiizli gibi, Deniz miyim, yeryiizli mil, gokyi.izi.i miiyi.im ben?

BiLMiYORUM! 63.Bal, §arap ve tath su, i~ecegimdir benim,

Sebze, meyve ve helal et de, yiyecegim, Ka~ canh yok oldu gitti varhgtmda diyecegim? Ka<; canhda bir §eyler var benden?

BiLMiYORUM! 64.Sozii daha anla§thr, daha tatlt mtytm ben, vadi ser~esinden?

Daha da mt gilzelim \!i~ekten, ho§ muyum kokusundan? Ytlandan daha akdh, daha da garip miyirn kanncadan? Yoksa da dii§lik ve a§agtda mtytm onlardan?

BiLMiYORUM!

j~AEBOMADY~E~TALAS~-------------------­~ffRjNE ELE~tiREL Bm BAKI$ -

65. Ya§ayanlann hepsi bir Oliir benim gibi, Yerler elbet, i~erler benim gibi, Uyamr da uyurlar, konu§ur da susarlar benim gibi, Ah bir bilsem, nedir onlardan ay1ran beni?

BiLMiYORUM! 66. Gordiim kanncay1 nzkl i~in ~ah§Ir benim gibi,

ihtiya~Ian var hayatta ve hakk1 benim gibi, Aymd1r felegin nazannda suskunlugu konu§mam gibi, ikimiz de gidiciyiz bir giin, ama nereye? ..

BiLMiYORUM!

67.~arap gibiyim, ancak hem i~enim, hem saki Ash gizli benim gibi, hapsi toprak hapsim gibi, <;:1kanhr t1pas1 ondan, t1pkl benden ~1kt1g1 gibi, 0, ne oldugunu bilmiyor ve ben de ...

BiLMiYORUM! 68.Halt etmi§ "~arap, f1~mm klz1d1r" diyen,

0, f1~1dan once kokiindeydi asmanm, Asmadan once i~indeydi sabah bulutunun, Peki daha once neredeydi? ..

BiLMiYORUM! 69.0, kafamdaki dii§iince, goziimdeki nurdur,

i~imdeki umu~, kalbimdeki duygudur, Bedenimde co§arak akan bir kand1r, Peki daha once naslld1? ..

BiLMiYORUM! 70.Bir §ey hattrlarruyorum ge~mi§ hayaumdan,

Bilmiyorum bir §ey gelecek ya§antlmdan, Bir oziim var, ancak bilgim yok mahiyetinden, Ne zaman bilir oziim ashm oziimiin,

BiLMiYORUM! 71. Gel dim ve gidiyorum bilmeden bir §eyi,

Bir bilmeceyim ... Gidi§im de s1rdrr geli§im gibi, Kan§Ik bir bilmece, yaratan da bu bilmeceyi, Tarti§ma! Akllb ki§idir diyen:

BiLMiYORUM!

119

120 I Dr. Musa YILDIZ'--------EKEV AKADEW DERGist)']

EK-2: ET- TALASiM ~iiRiNiN ARAP(:A METNi:

I ..,-,.11

f ~ :;. ~ b i ~ \.; ~ ~t; A _ 1

\'~_, .?r;~~! ~I.JJ L. ~ ~ . .,. .,. - , . \'ts:;l_, tt;;_, IJ.;j 1_,;:-:, L. ..s; r' : ::Jli .J ~ ~l>"i ::.4 . . -!c;~l~

• ~ :.ati .-~ r c,iJ.lii , ~I ~i -V

~..\} o.!Jl:; ,, c,iJ~ i~Ull JA-' • II .,.. .,. '( -

~l ~ ~i c,iJ,;; ~lr;;l JA:J . " \' ..:;..jb ~ dli ~~>" ;;t l$,jjl L. . . -!c;~l~

. ..... _., .. , _, .!1:,_.1 ~~ L. ;ol ~~ ~ ~ ..:..il -A

!r i ~ ":1 'd1 t'i ~ ~i J" - J .. '1: t.,?--

!J'.;>J.-.;Jll. ~_,Jb: ~·l;:. ;)i , 'I • .-

.. \' ~:J ;;;, ~ _,_..fl ~ . . -lc;~l~

..

~i J-<1 J ' ;).i ~ -~~i ":1 ' ~ . :. !:{.; 14._;; if ,j] ::. ~ i ~ :J ·~i ri 1.1\ :.j~ wl ~1.; ~t.:_, \' ~_). ~~i 4 \'~ 4 lf$~i ~

•

• \'".~ rl J,.;;t \'~_;;L. , .;u.JP_, -r

't J

~_;,,.J ~ ~t ;.t ~~i ui J.l ' • ' :s.\1 i ~I .• •tJI ~ii ~- '-:"J i _'-:"J I) .J.. .

~· <i.?.:. >:s.~l_, ~1_, ·~;\) (-l ! 1$ J.l i :.:_j

•

jlJyy A EBO MljDi'ffl!V ET-TALA.SiM __________ 12

1 . ?ffRiNE ELE§TIREL BIR BAKI$

~~I Jlll J ~ _,: I_,;:;~ _,i: f -\ 'i ~t.:JI -J1 ~ ( ~ _, ~~ (:lk ~i ;; ,, ~ ~ \.~ ~ ~ r'~

" 'i-','1 J\; ~· \..)\ j l .. i • • • '-:?• l..i .1 y - \ I

, ' . I ! I$ .;.:l \ .::--

•

• •

• . ~

~~ \.}.r ~ ,'Ji: ~ '~.;......; J 0l- \ "\ ~6:J:I ::._S bi_, ~ :_b1 ~IJ ~1)1 :.:,;);)ji !)( i.> •• / ;,;)) l.l\ _ __.

~ •.:li '..J:::.:. :·.Ji IJf ~-·t).J ... ~--! ~.);)\ ~-

•

• ~~).i JA .;l!'JI J ~~~\.:_; - . ~l:aiJ~ji:;!_,tl ~I ~L:_,

$ 1 ' I

~i )j; JA .;L:s-;;1 j ~J.ll dt.:J

: ~ 0li ~ Jir.~ ! .,>.) ::....s

•

-\ .

. - ' ;;_,j :J ~_,; ~\; J.J [_..,.1.1 ~ • .; -\ \

':1.{~1 ~).1~ ~ !lt.::-~l ~ ~l~l.,!l;~J::,ji~Ji - -- ' ' ::..:J

•• \'~_? r' ~ ~~ 1$~ • -' , . ~

! 1$ .).:ll :.::.:..!

_ct;.:: J \.,.JJ~ _..~.::VI".,; :::.~; il -~ \ :-b. ~I ~ll\, ~tkJJ ~_0! .)..,: ·~ -~. . -· - . --.r--~"..U~ -t''j .J ,~ ~j.:OI ~)1 U ~

\' r ' - I :I) '1:; - ..-I • · \ • • • J::--" -~ .... '-' <4..'-.....:>-· ~ ~ 1 ....

l \?~~~ ..:,.._\

y.Jjl!J~~J~~Jl ~:,.:Ut~.:..U -~'I' - - -• ' :,1 1 f.v , ft 1 - - ".t • ('---"-:" ~ 1.1~0 ~'-:-~' ~~ _.:411 ..::.- _;.)

Y.JJ· '='_;; J )_;, ~}-~_i J ~~ " ~· ~l:;f=l y\:111 ii -.~.:~1 ~oAi

! ljyi '..::-f

•

- ~ e

./'.) _,111 Y' .J ..:.i_lAJI ~lu i& -" t r.w.'l -· !lc" - l:l" _...._ . .;r-- ~ ~.J ...r ., J~

-~' ~-~i J ~ ~ l..li.~ .. ~- ~~_; ii ·l. _fill ;,) .si) ! .,.>' _;.:l j '...::-J-

•

~l!l:li ~~l! ~ ( ~ ~ ' i! ~~~ ~lollll :_,....·':11_, J_-r:il ~~

. -J

~I.)J I~ <,) , ~ ~ , ;:_,bi h)lf:J ., ('' .,_ ... -, -: ... ..; •••. ._,...! \.t c.Js. 1.o ~ "J

" , -! ~.)~~ ~

• ~~I~~ .:".r ~~ _..,.-lliiS.;~ i J:i _ \ <1,

~l£"•t(t;"Jt': . .r-1"- •• 1 • ·~· ...._- .r' u. .J'l9 ':?~ c::::"' u. ..::Ji

~t)I<J ~_,i:_, ,: .. n<->5~~ . . f IAtj' ":1 t--Jfl.: ~ Jl~ ! ~.J~i '..::..:..J-

•

•

\

I I

iiiYYA EBU MADi'NiN ET-TALASM !jffRiNE ELE!jTiREL BiR. BAKI$ ---------- 123

~)~" ~; ~i ' \...,~ :.:. }.' ~ ~; -" '\ ' I :"'.\1· I • ; ! _\ \ I ~ . / . 1 0_)~-IV ..,~.a:~ ...,. ' '-''.f .)S I,:,!J

~~c_;. ) i\.r.= .w l... ~'( I.) I • ~ - ~~

J ... '" • .:.

· · ~· T')G .1 ·i.:: i.~)l 'L_j '-- ... f.·(:

!~J,:)' '~ •

? .. .? ~ J!..fl~ ' ·p::; ~I t,;i -i.

(i)I~L. ji_, ~j1~)b.j ..;_,};~ ·~· L I' ' --i ~-'::""'~.! f~ ~ ~\1.1 ~.:;

.. li \j ;.ri..}Ji j '..::.i)l '~i

! t,$J.li ~

• J~ ~ ~~ G\i~ ::.,_,(1 ~ .:,l.'f\

. - . ~·~~I I~ ~;...; ,;.;_ :_A 1.)~

(b=--J' :.:;_, ~ .;_).>.! ~ 1 Jl 1.)\1._,

- ~ l L.~~~ )l£ k._;...,: ~_,(1 ~ wl-'~

. l.b: ~ ~1-9.1_, ~~~ ~ \;~IJ

L.\):1 .;sy.\ ')}J ~)I ~i 1.)~ , .

. . ~ ~ c1_,.) ~~ 't.if I~U_...

! c$ ~ i :.:..:i •

6~' :;l-1 .J , ~l.n ~i , ..s-'G r _, o . ·... ::; - ..... \ :..Jll a •I\ ~- -,. - '' · '1 -1 -, '1 f c: ..r ~ :.s ...., <UJ .)·_) .J'

C-UJ ~ j !.J1~ !.J1:,.: .)! )) .. · Jl J\i ... (l ~ .;lu ! .;~i '.:.-!

• _/)ll I.).,. ~ );JI 0l ~Jl!l ~i _ '(\

}~ ;; J;.i .;1' ~ e:)\..; ~ t ; . .> I· ~ • •

.? :!f' ,_; J..li '.:,~ .;' .:,~ --:...i, - . · ·~j ~J I~ ~ ~I ?Ji . ' -!«$~'~

• : J.\.ill ~

~tal -..:,~ bi_, , ~- ::Ji ~ _, -'(V <·· .,:,, . ,r,: -, .. ,, - .!._,, ·,- • -. .;:~ .J J. <I:>- J .! ~ J. ::=-: .) ~

:r.:w' J ~ ?J~- \.)~ : ~}:.i;' · · · Jl J_tJI ~~ : -dli ,.} \

• .:,i;ll l.:U. j ~IC"Ij. t' .t..f ~ - i:.:\-" A ... - ~ "WJ .. ':?~

~~~~ ~-' ~I ~\A; j j:i_, ~Li ~ LJ Jl~llJ ~\;!1 ~~~ . . . d~ \' J..QI _;.;. 1.;J"!

! .,?J.li '-=-' •

124 I Dr. Musa YJLDJZ---------EKEV AKADEW DERGisf

;;~J ~G L.1j ~-' 0~~~ L -'fV

-=..t.ikl :o:i t' t.~ ~ ..J ~~ ~- ·i ·- ~ ~ ~ ~ ..:;...>

-=.> l)l I ci5"'i J G i , -::..ii ~· -

... :L .. ':l ~~G .,:J I ~~ ~-=..; i lf$_)-)i'.::-1

• i _,.;;-_, j): Jl:JI U.b:. J..,:.J ~ -'fA

, " i i ;d~ ~~~t.Z l,j"l../)~ ~~b ir'~ ~ ~~ ~ ~:,jl -~ .. ~ .. i~ ~ L.;_, ~ 0t . , ,

! \?.)-)I .::-J

~.;;~ ~~IJ ':J-_,,t_;:JIJ:_,.J -~ · • ,.. ..... ... • ':; .... • J • Gi

~~_,~;~ cil '~lJ.r.JlJl ' - . . ' -~ 0~ .,, ~J.: .J'..f ~ ~; ;_;'(

" . • • ~ \?.JL._i. y )I )::;_ 1.~11 . , ~

lf,fpl ~

" ' .' ., . .. ... - .,. J~J ~ .:=-')' ~ _-r.A)I ~~J..!\ -'f'" , ?, .. ,... "" , - .... -.;;~..! ~L__:; ·,1 ~)>.! ;;~

~.Jj ~\.:ll i-y,f ~J ~~ ~8\'i)l.)i . . ~ \j.J~ _...,-\.:ll ~ ~i -:...,...;\

- l...-

s~J L~ :=-':,[1 ~ ~i :51~! -r~ ! .~ , t ' • .. . ~ ·~.

)U ~\1.5) r' ~ ~~ 1.5)'

)If ~' I.Sj ;.i ~ ~ i I.S)\ . . \' j I;, -=.. i I ~ J ~~ \i "

1;.

- .. .., . :! """'

! \? .)~ i ::..:5

.!_,bl ~;;:. jJ;i ") ' ..}..;...;, ~ -' 0

!~~ J~ "} 1::'~ l::'~i l.~ 1.$~ \?_,:>i"J ~I.;J~I ~b. .j ufi .:_.~

, ' •• I -' -· ' - . (" . • . I:?.;;_, ~I \.A'"""' ':?_:.:~I --..w

! 1.$ J~ i , .::..:i • • t _,slt., _,-ill

~\Jl Jlco ~\.!. ir:i ~~i ~J -'f"\ yl).u '.11 !J;G ~ !J~L!. · t. ·.::.Ji yl.i:.._;.f t$J.i -..::-J &<J ~j _r.::::..;i

•. ~· f,f.J~i £ t$~ I.. ·~ ") Y' .J I . , -

!t;.J-)1 ~

'tiiYYA EB0 ~Di'Ni!'J ET-TALASiM __________ 125

~URiNE ELE~TJREL BIR BAKI~

: 1!!1 .;'-., t \.r"

~!_t:J \s.lf"' ~ J :,_;;i Jl- i 0

~-i; t~ij t~ 'JI~ .s)) ... 1 ... •

~I ;;.1 !.\1~ ·~ tj.; ,,\; .:.,La;.;. bl ·,; J I.... ...., •• - ..r

l' ~I _i W • J -

, qJ- .. i

..; I

! .,:u.)i :::..:.S

• :Y-~ 1 I.S~l ~~~~ j .,(~ -.; \c; -i "\

... } ~ ,. ~ . JJI~~ ~ Jl:biJ ) _ _.,.jl ~

·1-li :-;1\f b _ - ti ' ·-:'1 ·nj ..r- r .r ..s-" ..~""""' ...r.

•:· \ ;i ( L _, ~ : _.l~ll ),; :.;. _ _( . ' ....

! I$J.)I :.:...:..l

• '·- ~I:L l;j' tls:::,'' C"-·- •. i -iY ~ ~ -' ..; . -' if~ v.:

,., ... . . ' . ~ :$ l;l . I -- L..: -. I .f. ..r "" J ...,r ..)"-' ..tr· v.: 'd ~ .r.: !;! ::.:If_, if )i:..i 'l).i

~ ::,;L;; 4 .:_fj.} ::,;L;; ~

! 1$ jJ i ::..:s

;:-i:J J4ft ~ ::,s:::J_, :;41 -~ -iA

$.i ::.5 ..u ~ ~ ::,s:::J-' ~ i j l - t t •

~ ~i ::,s:::J_, \;~i ~I bi:J - -'i I$J'i J~ l$,j] I \.. ~$A ~

•

• : ..fo>.&ll

~::, _i ~;:) j ;.. ~ .rG :.:j -£." ~· ..,;;-- - - '- - .

J"-:: ~ - '_;; 'I •. ~ ~ ~ .J'._r--,.i....rJ..j'..-

.... ~: :;,:,1. )~ L1i • . - '} ....A.]; '\!.. ..l'7'Jo- J • ;. !.) c . - .... -(' ~ ,. i l~l_l. :9 I I :...AS . ¢ J .J .._;, J -

! ~ jJ i ::...:.I

,.. -" D I 1f •• .) 1: 1

l~f ~ ~I .s.L9 _,..1 ~ ~!.;

. I .....:>- '?i ~ _i j ",; ~1; ..i J- • • '-:? • ..; I

~· ~ ·_;, ~ J.i ~ij y; . , ..... !~jyi::...:.J

• ~S)JJ ~ ~:_,i \9} ~1;' ii -t i

... ~ ... , ' . 1)\::z; -~ J ~~ ~ ;_;'( clj i\

')~::, ~ t) ~j~ Y' ~~; ii •

' ~ j.J ~ ~i l;\;

1261 Dr. Musa YILDIZ·---------EKEV AKADEMi DERGjsJ~ :;:::;:

., , ... ! ' _;:::..; ~ v-:-- _,rt- :f·•.J ~ -~ ~.) -or ~.i ~ ~3 ~_, ~ ~~~ ~ ~A ~ '~~ ~ :;~t.:~l ~ \' " Li ~ :r.f I~L(, r..r -~

! c;~i- ~.:S

• • ~lj :l L.b .~ ~ .. 'q ::...,iJ Ji -0 £. ~ Y::" 1>- - ~ ~....-.. V""""" •

' - ' .... ·', ~_,.;J!d!" ;_ ~ d=" .t. ~It_)};_,

~_,.f3 ~ }-! ~ :,.!II ~t~ ~· ~:; :,.!.!! ·~i ~~~

.. s: i ~ ~l !l_,.!ll ~ Ji-o \ "' _, , ~ --~ } ~~ o'J) J ;.))' ~~

,.. 5 ..... J G J ... '

~~ _t'YI ~ ~~ J :1_,::JI .)~1 . , . \' ~ ~I ~ ,s; il

t , ~

1.;_,.,1~

~_,.;. J ~ :r , ~t! ;; .. ri J>-f \~j J ... J ' • ~

~.,;:, ~~ ~ bl ~ ~~ hi .J.\ ' ... ~ . '.... . .

~ .. ,s:::;l!Jc;~ ~~~_,); ~ bl il

: ~:,k; ~ 'd,L: L___.k

• ~i c;~ ~\)' ~ ~ ?i ~~-0.

- • ~ ~ l.

~I ,s).ij ~ y~ U ~

~L;~ ~~ .:J'It; ~- . .J c; ~ .. c; f ~ ~::ri .;11 ~I hfi

• ~-' ... '' .. _ t.J"1J ).ll:.;j ~ ..::...!.c '-'~ ~~ -0\

C ~J IS:,_; J ~J ~~ :,; ~\5:.;) ~ }:, ~)IJ :W vl;;i ~IJJ C \} <" I - • : • ;.$.) J' ..u

. .... ... - . ... ' , -o.r.-! if' ~~ ,. _-<zi ;).:: .. ..)':_.,~-or

~~3 ~ ~ ~d; wi ::.,..Gn ·~.._,

~j ::il.i ~~ J j~~l ..::.~al:; ~· J ii ~WI ~~ .)0~i

t • -! c; .)~I :.::..:J

•

J":l) :r~~ Jl..l..:>i ?.1 ~ ~-"\ ~ :J~:. c_~:, [._,; ~.) ~~ ~J J~J ~ ;i:, ~). 1-\S' ~ ~ ilcZJ ~ ):j ~ hi J--A

• :J)IJI ,l(•J ;;_}iJ ~::J\ .,i_r ~-"\ 'f

:J)\l.! ~~J. )c~'J ~~~~ ifw; ~ :Jk..IJ jlS J J.·ii Ji ~Lf r

- •• - »

\' ~tS .·... ., = .u ~Ls-- r 1.,? -- ..., \f" -. .- I

' ,. .... ! c$ .)~ \ ..::..:J

• ~·~~iJ c$~1)1 ~.)~ ~ ~i bii-"\i.

1~i !~Jl..sl!J~·~i ~j.jl ~J , ... :._ '~"" ... -

~ ~).\ !J..jl ~J ~·~I fl-1 ~J

' ' ' .- '1· '-'1 ' '1 ~· J:XJ c$~ ~ l::J u i t ' • -

!c$yl ..::..:J

127

' ' . -. lc,$;~1 ~

'jp b~ c$JJ.i )I ~~~ ~i~ Ji -oA

'j~ b~ c$.;Ji )I ~I ·~ i~j 'J;j I~U, ...?JJ.i )I ~~~ '~i~~

- ' ,. \.!.. I 1 I_. 1 ~ ~~~ • I,? - !:-''r. '-' "''"'

! c$J~i ~

• ).)i;n ~;; ei ~~ ~~ ~:s-\.

... - . ... " ~_,~~~~ _,1~:/l~~)!:...O~J

~t£\5' J~ ~tiJ1 J ~~; IS)J · - ' ;;; .,.

• • . ~ iijj}l ii ~ 15_;i ' ' -! c$ .;~I ..::..:.!

128 I Dr. Musa YILDIZ·--------EKEV AKADEMi DERGiSj

~; ~ J ~J '~ ~tJ j-\'\

~;J Ji JJ 'Jl.l ;;J_,;, _J j .J

J ...... • ... .J-

J .J5..J ~ <$ ~- i::, ~ -,; ../' .J

~· ·~r ~ ~~ _Jj ~ Lll

~ltl J~ ~ ~ jJ :1 ~i -Y·

~'./1 J~ 2 ~ ~fi ;} ~i

~L; <$J::,i '.::..:..f Ji -.;, -::,1.; J ~· Jl.; ~ Jl.; :__;~ p ! <$ J::, i , .::..:.S

*

::_.) ~~ t¥ ' ~ ~~ ~-\o ::_.; ~~ ~J ' ~If qG_._ ~:J ::..}::::.;:; ~~::, ' ~l!~:J ~41J

• JJ) d'-'j ~ ~ ~t.,jl '.:..:i~ :J" -\\ ,. ~~ j!._ J:,:::, ~lb) ~I J :J::,

, - -- ,. :r :J J":d I )u J ~ r.S )C.f .;.;

· • · L.. Jl L.£ ~L; h~ ! . c,?'J::,j '-:..:J

• J;:; Jy ~i oa , ,L;.:Jr hL\v

~-~~ c.}-ir ~~ ~j .$ ~ li!,. I.: ':iJ , 1·'-':i> - - '-r- r r J..J

.. . J}J ( [.,.l.:st; ~ '1 ~J

! c,f.>)i 'J

• ~\11 '.::.1 :,j-1 ~1 :Y-lAll }#-\A

~-'~' ~./J J ..:.,jt( ~jl J:i ~ :C::,\~}1:; (-IJ - -l•i I-, --•- • J .r .J"-1 -r--J lor.' \A .J> .J

\' •..:..itr ~i 1,1,' _J:i ~ tEl i c;_;;:,i '.:-:]

•