VAHYE DONU PROJE8 VAHYE DONU PROJE8 VAHYE DONU PROJE8 VAHYE DONU PROJE8 LKEL BECERLER El Kitabr http://geocities.com/vahsiyedonuspro]esi http://uygarligakarsi.c]b.net Yasamlarimizin yeniden vahsilestirilmesi iin gerekli olan sadece istemek, sorumluluk almak ve "ilkel becerileri" grenmektir. Bu anlamda, her ne kadar kendimiz daha bu teknikleri tatbik etmesek de Ilkel Beceriler blmnde bazi web sitelerinden aldigimiz yazilari yayinliyoruz... Bizler kentte dogmus ultra-uygarlasmis insanlar olarak daha kyn k'sini ormanin o'sunu vahsinin v'sini bilmiyoruz. Vahside nelerle karsilasabilecegimizden haberimiz bile yok...Fakat yasamin TOTAL ZGRLESTIRILMESI iin insanoglunun sorumluluk almasi gerektigine inaniyor ve uygarligin acizligi yerine vahsinin sorumlulugunu almamiz gerektigini dsnyoruz... "Vahsiye Dns Projesi"nin hayata kavusmasi iin en temel ve nemli unsurlardan olan "Ilkel Beceriler" bize yeniden vahsilesmenin yollarini gsterecek, D.I.Y.'i (Kendi kendine Yap!) dogrudan icra etmemizi saglayacak ve"alismakHayatta Kalmak" yanilsamasini yaratan Kapitalist uygarligin yasam biiminin ne zirva oldugunu ispatlayacak yeteneklere sahip olmamizi saglayacak.Ilkel Beceriler, ates yakmaktan, su bulmaya, barinmadan yn bulmaya bir ok bilgiyi grenmemizi ve birlikte pratik yapmamizi ieriyor. Bunun disinda vahside yenebilir bitkileri grenme ve saglik sorunlarina zm bulma gibi insanin gndelik yasamda ve hayati boyunca yasamsal olarak ihtiyaci olan herseyi pratik iinde ve birlikte grenmeye ve edindigimiz bu bilgileri paylasacagiz. Ayrica bu bilgiler ne hobi Iaaliyeti iin vahsiye giden insanlar iindir ne de kent yasamindan sikilmis bir ka zengin ocugunun kurguladigi geici bir oyundur. Aksine yasamin TOTAL ZGRLESTIRILMESI iin tekno-endstriyel kapitalist uygarligin yerle bir edilmesine ynelik atilan devrimci bir adimdir. BAZ LKEL BECERLER: 8u Bulma Hayatta kalma mcadelesinde su kadar nemli baska bir sey yoktur.Vcudumuzun 70 sudur.Bir insan dzenli ve minimum miktarda su almaz ise , o insanin hizli ve verimli olmasini bekleyemezsiniz.Bir insanin iklime,dogadaki aktivitesine ve ortam isisina bagli olarak minimum hergn 2.5 lt su imesi gerekmektedir.Itigimiz su diski ,idrar,vcuttan ve akcigerlerden ikan nem sonucu kaybedilmektedir.Bu miktar hergn tekrar tamamlanmak zorundadir.Yemek yemeden bitkin vaziyette 30 gn dayanabilirsiniz ama su imeden( bu sre ortama bagli olarak) 7- 10 gn dayanabilirsiniz.Bu sre sonunda lm kainilmazdir.Asagida siralanan nerileri su temin edinceye kadar (vcudumuzda mevcut suyu korumak iin) uygulamalisiniz. 1- Su kaybini nlemek ve gnesten yanmamak iin vcud derimizi rtmemiz gerekmektedir.2-Gnn en sicak saatlerinde asiri alismadan kainin.Yrmeniz zorunlu ise bunu acele etmeden yapin.3-Suyunuz yoksa yemek yemeyin.Konusarak agzinizin ve bogazinizin kurumasina neden olacaginizdan bundan sakinin.4-Mevcut suyunuzu aksam serinliginde veya gece kk yudumlarla iin.5-evrenizde deniz suyu veya iilmez su varsa elbiselerinizi islatin.Bu islem sizi serin tutar ve terlemenizi engeller.6-Alkol ve sigara imeyiniz. Sayin I.Kenan Atasavun taraIindan hazirlanmis cetvelde bir insanin esitli isi derecelerindeki su ihtiyaci ve dayanma sreleri gsterilmektedir. Uzun sre dayanmaniz suyun olmasina baglidir.Planlarinizi su temini zerine yapmalisiniz.Suyu temin ettikten sonra diger konulara baslayin. Dikkat edeceginiz nemli bir hususta susuz kalmamak iin kesinlikle durgun ve pis yzey sularini arindirmadan imeyiniz.Bu sular sizde hastalik yapacak bakterileri ihtiva eder.Asla sagliginizi tehlikeye atmayin.Susuzluk hizli bir lm ise,pis sulari imek yavas bir lmdr.Bulabildiginiz tek su kaynagi pis su ise,ne kadar susuz dahi olsaniz Iilitre etmeden ve arindirmadan imeyiniz. SUYU ARITMAK Ilk islemimizde suyu aritmak iin sekilde grldg gibi bir dzenek hazirlamamiz gerekmektedir.Bu islem ile suyun iindeki amuru,yapraklari ve diger pislikleri uzaklastiracagiz.Sekilde bir kolu baglanmis bir giysi grlmektedir.Bunun yerine bir orap veya elbise parasida olabilir.Bu giysi iine kum ve ot koymamiz kaIidir.Bulabilirsek iine konan yanmis odun kmr su iindeki kokuyu alir. Szlen suyu enaz bes dakika kaynatmamiz gerekmektedir.Bu islem sirasinda mevcut kabimiz yok ise,bu is iin bir aga parasinin iini yakip oydugumuz yeri bir kap gibi kullanabiliriz.Daha sonra ateste isitilan temiz taslari aga kap iindeki su iine koyarak suyu kaynatabilirizBu islemde soguyan taslar tekrar atese konarak su kayniyana kadar isleme devam edebiliriz.Ayni is iin sekil verilmis ve gneste kurutulmus kil kapta kullanilabilir. Kaynama sresi, suyun kaynama noktasina ulastigi andan itibaren bes dakikadir. SUYU NEREDE BULABLRZ ? Pek ok yerde yzey suyu bulmak mmkn degildir.Dogada su ararken memeli hayvanlara ve kuslara dikkat etmemiz gerekir.Bu hayvanlarin ogu bizler gibi hergn su imek zorundadirlar.Vahsi hayvanlarin ayak izlerinin yogunlasmasi suya giden hayvanlari isaret edebilir.Genellikle dz araziden ykselen kayalik tepelerin yamalari su bulma ihtimalini artirir.Bu gibi yerlerde bulunan yesil bitkiler suyun varligini gsterebilir.Yogun yesil bitkilerin dibinde nemli toprak varsa uygun yeri kazdigimizda suyu ulasabiliriz.Kazdigimiz yerden su iktigi taktirde ilk bulanik suyun atilmasindan sonra gelen su temiz olacaktir. Sabahlar gney dogmadan imenler zerinde biriken ig damlalar ince bir bez vastas ile toplanarak ve bez yeterince slandgnda bir kaba sklarak gerekli su temin edilebilir. Dogada dar ve gney almayan derin kaya yarklarnn iinde su bulunabilir. Kurumuy grnen dere yataklarnn zemininde kum altnda su olabilir.Dere yatagnn bir engel veya bir kaya ile karylaytg blmm n taraf kazlarak su bulunabilir. Tam tersine arazi ok slak ve bulundugumuz yer bataklk olabilir.Suyun biraz tesine kazacagmz ukura dolan su ilk bayta bulank olabilir.Bekledigimizde su berraklayacaktr. Deniz kysnda ve geniy bir kumsalda isek,denizden karaya dogru enaz 100 metre ileride kumu kazdgmzda az tuzlu ama iilebilir su buluruz.

Eger deniz kenarnda ve elimizde su kaynatacak bir kap var ise,yekilde grldg gibi bir dzenek hazrlanr.Kabn stne konan kumay paras buhardan slandka sklarak su temin edilir.

Deniz kysnda ve elimizde byk naylon torba varsa,deniz suyunu kaynatarak buhardan su elde eden bir imbik yapabiliriz.Tencereden kan buhar naylon torba iinde yoguyarak su haline gelecek ve ieri kvrdgmz naylon torbann kenarnda birikecektir. Kar olan bir ortamda ise,hazrladgmz dzenekteki bezin iine doldurdugumuz kar; ayn zamanda snmak iin yaktgmz ateyin ss ile eriyerek alttaki kaba toplanmaktadr

Yenen kar, aksine susuzlugu neden olur.Bunun iin kar elimizde skarak eriyen kar suyunu imek gerekir.

Bir bitkinin yapraklar zerine geirilen torba iinde,yapraklardan kan nem yogunlayarak torbada toplanr

Bir bitkinin zerine geirilen torba iinde,yapraklardan ve zeminden kan nem yogunlayarak kenarda toplanr.

SU IMBIGISu mbigi en kurak ortamlarda bile alyan bir sistemdir.Bu sistem iin 180x180 plastik rt,bir kap ve ince hortum gereklidir.Agz geniyligi 100 cm ve derinligi 70 cm olan bir ukur kazlr.ukur dibine bir kova ve bu kovann iinden gelen yaklayk 150 cm plastik borunun ucu ukur dyna alnr.Bu ukurun stne dibe kadar inen bir naylon rt serilir.ukurun kenarnda naylon rtnn zerine toprak yglr.Naylon rtnn su kabnn tam stne gelen ksmna bir tay konur.Gney dogdugunda hava snrken, henz serin olan topraktan kan buhar naylonun altnda damlalayr.Su damlalar bydke ayag kayp ayagdaki kaba damlarlar.Geceleyin hava sogurken henz scak olan zeminden kan buhar yogunlayarak kaba damlar.Bylece gndz ve gece su toplama imkan olur.Geceleri gndze gre daha az su birikir.Biriken su plastik borudan emilerek alnr.Plastik borunun amac dzenegi bozmadan srekli su almak iindir.

Su imbiginin boyutlu resmi. Ate Yakma

Dogadaki yayam mcadelesinde sudan sonra en gerekli olan yey ateydir.Atey sayesinde snrz,yemek piyiririz,geceleyin gvenlik saglarz,suyu mikroplardan temizleriz,yerimizi belli etmek iin kullanrz. ATES NASIL YAKILIR.Atesin olusabilmesi iin kivilcim veya ok yogun isi ve bunlarin hemen tutusturabilecegi kav denilen malzemeye ihtiyacimiz vardir.Atesin yakilmasinda iyi havanin nemi inkar edilemez.Iyi havalarda edinecegimiz ates yakma deneyleri ile ancak yagmurlu ve nemli havalarda bunu basarabiliriz.Tabiattan ates yakabilmemiz iin gereken malzemeleri kolaylikla bulabiliriz. KAVBir kivilcimla dahi kolayca tutusabilecek malzemedir.HaIiI , gevsek ve kuru aga kabuklari,kuru otlardan ince ve kk paralar,kuru yosunlar,kk kus yuvalarindaki tyler ve esitli kuru bitki liIleri kav iin idealdir.Kav bulamadigimiz taktirde kuru pamuklu giysilerimizi ince liIlere ayirarak elde edecegimiz pamuk yigini iyi bir kavdir.Kuru gazete kagidi liIleride bir kavdir.Benzin,Iisek veya mermi mhimmatida dikkatli kullanilirsa iyi bir tutusturucudur. eyitli kav tipleri Kuru yapraklaresitli kuru otlar

Kuru mantarlarin dis kabuklari atildiktan sonra iteki destek liIleri kav iin kullanilir.Kuru otlardan hazirlanmis yigindaki liIler ok abuk ates alabilir.Yagisli havalarda aga kabuklarinin ii,l aga gvdelerinin ii iyi kavdir.Kuru ve l yusunlar iyi kavdir.En iyi yosunlari aga gvdeleri zerinde bulabilirsiniz.Kuru yapraklar btn veya paralanmis olarak kullanilabilir.Buna benzer yapraklara rasladiginizda varsa naylon torbaya koyarak yaninizda bulundurun. Kavn TutuyturulmasHazirladigiiz kavi eger elimizde bir para elik(cep akisi gibi) var ise dogada sik bulunan akmaktasina vurarak ikan kivilcimla tutusturabiliriz.Bu kivilcimla en iyi pamuk tutusmaktadir.HaIiI yanmayi yavas Ileyerek desteklemek gerekir.

FotograI makinasi veya bir drbnden skebilecegimiz ince kenarli bir mercek ile gnes isinlarini kav zerinde odaklayarak kavi tutusturabiliriz.HaIiI yanmayi yavas Ileyerek desteklemek gerekir. Elimizde bir ak var ise,kablolarini birbirine degdirerek elde ettigimiz kivilcim ile kavi(eger benzini tutusturmak istiyorsaniz ok dikkatli olun ve ok az miktar kullanin) tutusturabiliriz.

Agatan imal ettigimiz yay ve matkap kullanarak kavi tutusturabiliriz.

Yukardaki sekilde gibi bir yay ,bir aga ubuk,avucumuzu korumak iin bir matkap basi ve bir ates tahtasi hazirlanacaktir.Ates tahtasi ve matkap kavak tr bir agatan olmasi tercih edilir.Ates tahtasi 5cm kalinliginda,matkap tahtasi 30-40 cm uzunlugunda , yay 75 cm uzunlukta ve 2 cm kalinliginda olmalidir.Matkap ubugunun, matkap basi iinde en az srtnme ile dnmeli ve bu yer yaglanmalidir.

Her iki agacinda kuru olmasi ve l agalardan alinmasi gereklidir.Ates tahtasi zerinde yapilan V seklindeki entik en nemli noktadir.Bu entigin matkap ucunun temas ettigi noktanin merkezine kadar ailmis olmasi gerekir. En pratik durus,sag dizimizi yere koyarken sol ayagimizin ucu ile ates tahtasinin hareket etmesini nleriz.Sol elimizin avucu iindeki matkap basi ile matkap ubugunu ates tahtasi iindeki kertige bastiririz.Sag elimizde olan ve matkap ubugunun stne bir kere dolanmis yayi ileri geri hareket ettiririz.

Yayi sanki testere ile tahta keser gibi ileri geri hareket ettirin.Tahta yeterince isindiginda duman ikmaya basliyacaktir.Dndrmeyi hizlandirdigimizda sol elle matkap zerindeki basinci artirmaliyiz.Daha ok duman ikmaya baslarken,ates tahtasi altina koydugumuz ince plaka stne siyah renkli toz dklmeye basliyacaktir.Bu yigin yeterli miktara ulastiginda delgi ve tahtayi ince plaka zerinden kaldirip,bu siyah yigina elimizle yavasa yelpaze yapmaliyiz.

Bu yiginda kivilcim varsa yigin derhal kizarip, parliyacaktir.Bu yigini hemen kav zerine dagitmadan yerlestirmeliyiz.

Ilemeye basladigimizda bu kivilcim kavi alevlendirecektir. ODUN E$TLERAtesi yakarken seecegimiz odun esitleri nemlidir.Yumusak odunlar,rnegin kknar,elma,oban pskl abuk yanarlar ve iyi isi verirler.Bunlari atesi gelistirirken kullanmak gerekir.Pisirme yaparken veya uzun sreli ates gerektiginde sert odunlar lazimdir.Bunlar yavas yanarlar ve dayaniklidirlar.Kayin,hus agaci ve mese bu cins sert odunlu agalardir.Odun bulamadigimiz durumlarda kurumus hayvan pislikleri,kuru deniz yosunlari,kuru likenler,kuru turba yiginlari acil yakit gereksinimizi karsilarlar.

ATE$ KURARKEN KULLANILACAK MALZEME VE SIRASIAtesi kurarken ncelikle kavdan baslariz.Kav iyice tutustugunda stne l yapraklar,yaprak saplari ve ok ince dal paralari koyariz.Bunlar tutustugunda atesi ktrmeden stne kizilderili adiri seklinde kk dal paralari koyariz.Bunlar yanarken ana yakitimiz olan kuru kalin dallari koyariz.Eger ates sabaha kadar muhaIaza edilecek ise kalin ktg ucundan atese yerlestiririz. Ilk olarak kav konur.

ira olarak adlandiracagimiz malzeme.l yapraklar,ok ince dallar.

Kk dallar konur.

Orta kalinlikta olan dallar.

Ana yakitimiz olan dallar

Gece atesi iin ktkler.

ATE$ YAKMA YERNN DZENLENMES

Ates yakilacak yer hertrl kuru yaprak,dal gibi yanacak maddelerden temizlenmelidir.Eger zemin kuru otla kapli ise zemine ailan ukur iinde ve evresi tasla kapatilarak ates yakilmalidir.Emniyet aisindan atesin evresindeki en az 1 metre apli alanda yanacak hibirsey olmamalidir.Hava rzgarli ise ates yerinin rzgar ynnde atesin siramamasi iin tedbir alinmalidir. Eger zeminde su,buz ve kar varsa kalin dallardan hazirlanan platIorm zerinde atesinizi kurun.Atesinizi her zaman ihtiyaciniza gre hazirlayin.Basit birsey iin byk ates yakarak odununuzu israI etmeyin.

Atesinizin etraIa siramasini engellemek iin taslarla etraIini evirebilirsiniz.Bu taslari hibir zaman dere yataklarindan almayin.Bu taslarin ilerine su sizmis olabilir.Olusan buhar nedeniyle bu taslar patliyabilirler.

Kayalardan yapacaginiz bir koruma duvari,atesinizin rzgarda hizla yanmasini ve odun stokunuzun azalmasini engeller.Atesin isisinin size daha iyi yansimasini saglar.Bu kaya duvarinin bosluklarini amurla kapayabilirsiniz.

ATE$N KURULMASI Ates yakacagimiz zemin imle kapli ise,ates yakilacak alani bir krek ucunu drt parmak derinliginde sapliyarak isaretleyin ve zemini parmak derinliginde ve imeni topragi ile birlikte hali gibi kaldirip ve hava sicak ise glge bir yere koyun.Kamp bittiginde ates yakilan yeri dzenleyerek ikardigimiz im haliyi tekrar eski yerine yerlestirin.Hava sicaksa ve mmkn ise bu imi ve topragi islatarak birakin.

``` DAMA KULLANDIGINIZ ALANI LK GELDGNZ GB VE TEMZ OLARAK TERKEDN ! ``` Atesinizin tek bir kibritle sorunsuz yanmasini isterseniz,atesinizi kurallara uygun kurmalisiniz.Atesi daima kk hazirlayip denetiminiz altinda bytn.Byk kurulan atesin sorunlarini zmek, kk atese gre her zaman daha zordur.Atesinizi yaktiktan sonra,ates toparlandika odun koyun.ikan isinin diger odunlari kurutup,tutusturacagini unutmayin.Ates kuvvetlendike yanabilecek kadar kalin dallari sein.Daima en inceden yavas yavas kalin dallara geis yapin.Atesin iine erken atilmis yanmamakta direnen kalin dallar var ise zorlamayin;bu dallari atesin kenarina alip daha ince dallarla atesi takviye edin.Ortam islak ise atesin yanina odun koyarak kurumalarini saglayin.Hibir zaman yas aga dali kullanmayin.Hem yakmakta zorlanirsiniz,hemde dumandan duramazsiniz.Agalik ve alilik blgede evrenize dikkatli baktiginizda,daha nce nemsemediginiz yzlerce kk dal paraciklarinin oldugunu greceksiniz.Ilk yanmadan sonra bunlari kullanin.Bunlar hem kuru hemde yanmak iin yeterince kktrler.

(TEEPEE) TARZI ATE$ HAZIRLAMA TEKNGKizilderili adiri tarzinda kurulan ates yakma teknigidir.Kav ile tutusturulan ince dallarin alevinin daha kalin dallari tutusturmasini saglayan bu teknikte,atesin yanip kendi zerine kerek, kendini sndrmesinide engeller. Ince dallardan kizilderili adiri seklinde iskelet hazirlanir.

Bu yapi daha kalinca dallarla desteklenir.

Daha kalin dallar konur. n taraIta bir aiklik birakiriz.Bu aikliktan kavi yerlestiririz.

ndeki aikliktan kavi tutustururuz.

ndeki aikliktan ince dallar ile kavin yanmasi srekli desteklenir. ATE$N SNDRLMESYakilan her atesin dikkatlice sndrlmesi gerekir.Sndrme isini toprak,su, ve karla yapabiliriz.Atesi toprak ile sndrdgmzde ite yanan kismin kalmadigindan emin olun.Atesi hibir zaman kendi halinde snmesi iin birakmayiniz. **** ATESI YANAR VAZIYETTE BIRAKMAYIN **** E$TL YANSITICILAR Yapacagimiz bu reIlektr-yansitici bizi hem rzgardan korur.Ayni zamanda atesin isisini bize yansitir.

Barrnma Dogada yasam mcadelesinde insanin yagmurdan,kardan,rzgardan ve gnesten korunarak dinlenmesi gereklidir.Fiziksel iyi bir dinlenme,ruhsal yapimizida olumlu etkileyecek ve moralimizi ykseltecektir.Bulundugumuz evre ve iklime gre iine girip korunacak bir barinagi insa etmeyi grenmemiz gereklidir.Barinagi, hangi etkenlerden korunmak istiyor isek ve kalacagimiz sre ne kadar ise ona gre hazirlamaliyiz. Barinagi hazirlamak iin bulundugumuz ortamdaki metaryellerde ok nemlidir.Sonunda barinak bu metaryallerle insa edilecektir. ncelikle evremizi dikkatle gzden geirmeliyiz.Bulabilecegimiz bir magara,terkedilmis bir kulbe,dogal bir barinak bizi byk bir enerji kaybindan kurtaracak ve zaman kazandiracaktir.Hazir bir barinak bulamaz isek,kuracagimiz yeri iyi semeliyiz.Bu yer rzgarin estigi tepe st veya derin vadilerde kanal gibi esen tabanlarindan uzak olmalidir.Rzgarlardan korunmali kuytu bir yer semeliyiz.Barinagimizin girisi rzgar ynnde olmamalidir.Bu mmkn degilse kaya ve toprak yigini,kar duvari,buz paralari veya ali irpi ile insa edilecek bir duvar ile rzgar engellenmelidir.Bu rzgar engeli barinagimizin kolay isinmasini saglayacaktir.Barinak mmkn oldugu kadar basit Iakat en iyi konIoru verecek bir yapida olmalidir.

Resimde dogal bir oyuk ve rzgardan korunmak iin yapilan bir duvar grlmektedir. Barinagi insa ederken su kural unutulmamalidir.Hava sicak veya soguk olsun vcudumuz yattigimizda zemin ile temas etmemelidir.Isinmis bir zemin vcudumuzun su kaybina yol aacaktir.Soguk bir zemin ise vcudun isi kaybetmesine yol aar.Hazirliyacagimiz basit bir yer yatagi ihtiyacimizi grecektir.Kuru otlardan,taze am dallarindan hazirlayacagimiz bir yatak vcudun dinlenmesini kolaylastiracaktir.Yatagi boyumuzdan biraz uzun, 90 cm eninde ve 30 cm yksekliginde hazirlamaliyiz.Yattigimizda rahatsiz eden dallar var ise ayarliyarak en uygun sekli bulmaliyiz.Yattika dallar ezileceginden iki gnde bir yeni dallar ile yatak takviye edilmelidir.

am yaprak ve dallarindan yapilan kamp yatagi ve basit bir barinak. Egrelti otu ve kuru otlardan yapilan silte."Sir Baden Powell'n Erkek ocuklar in zcilik Kitabndan" EGK DAMLI BARINAKAgalik alanlarda rahata insa edebilecegimiz ve aralari 2.5 m gemeyen iki agacin atallarindan yararlanarak barinagi yapabiliriz.Uygun aga bulamadigimiz taktirde yere tutturacagimiz 3 direk ile bu barinak insa edilebilir.

Egik atili barinak yapimi Zemine 45 derece aiyla konan ana dallarin atallarina yere paralel dallar yerlestiririz.Alttan dsenmeye baslanan dallarin bir st sirasindaki dallar alttakilerin stne konur. 45 derecelik egim suyun akmasina yeterlidir.Akan suyun barinaga girmesine engel olmak iin barinagi evreleyen, dal veya kaya parasi ile kazilan 4 parmak derinliginde bir drenaj kanali yapilmalidir.

Dallarin kiremit gibi yerlestirilmesi Uygun aga bulamaz isek asagidaki gibi barinaklar insa edilebilir.

esitli egik damli barinak yapimi.

Navajo kizilderili kulbesi

Apahi kizilderili kulbesi

Sikistirilmis ot,saz,kamis veya ince dallardan duvarlari olan yalitimi kuvvetli barinak yapimi. KUBBE $EKLNDE BARINAKevremizde barinak iin aga bulamadigimiz taktirde,ince sazlardan,kisa boylu agaiklardan asagidaki gibi kubbe tarzinda barinak insa edebiliriz.Bunun iin yere 2 m apinda bir daire izeriz.Bu dairenin kenarlarina kalin ulari topraga sokulan ince dallari yerlestiririz.Dallarin ince ulari kubbenin tepesinde karsilikli baglanmalidir.nde giris iin, tepedede ates dumaninin ikisi iin aiklik birakiriz.Yan duvarlari ince dallar ile sepet gibi reriz.Kubbenin st ot,saz,dal ve amur ile kapatilir.Otlarla kapatilirken alttan basliyarak yukari ikilmalidir.Her ot-saz kati altakinin stne konmalidir.

AGA ALTI BARINAKLARBarinak insa edecek zaman ve enerji olmadigi taktirde nispeten kolay yapilabilecek barinaklardir.Bu barinak iin devrilmis bir aga gvdesi gereklidir.

Kar kalinliginin yksek oldugu agalikli dag tepelerinde yapabilecegimiz bu barinaklar yolunu kaybetmis doga gezginleri,kayakilar ve dagcilar iin uygundur.nemli olan geceyi veya Iirtinayi atlatmak ve hayatta kalmaktir.Bu amala rzgarin az oldugu bir noktada 1.5-2 m derinlikteki kari agacin gvdesinden 1 metre yariapli ve iinde oturdugumuzda rzgardan etkilenmeyecek derinlikte kazariz.Kazmayi kayaklar,aga dallari,hedik gibi malzemelerle yapabiliriz.Bu islem sirasinda minimun kiyaIetle ve terlemeden dinlenerek yapmaliyiz.ukurun zeri kayaklar,aga dallari ve kar bloklari ile rtlr.Gerekirse gvdeden uzakta minik bir ates yakilabilir.Bu ukurda yere koyacagimiz dallar zerine oturulmalidir.

KAR BARINAKLARI Kar iyi bir yalitkandir.Daglarda mahsur kalan birok dagci hayatini kar magaralari sayesinde kurtarmislardir.Hibir zaman kuvvetli bir tipide yolu bulmaya alisarak ve enerjinizi sonuna kadar tketerek mcadele etmeyiniz.Dogru yapacaginiz bir kar barinagi, Iirtina geene kadar beklemenizi ve isinizi korumanizi sagliyacaktir.Ama hayatta kalmak olmalidir.Dikkat edilecek husus ok kuytu bir yere bu barinagi yapmayin.Yogun kar bu noktalarda birikeceginden yaptiginiz kar barinaginin hava deliklerinin tikanmasina ve havasiz kalmaniza neden olacaktir.Rzgar alan ve yeterli kar olan bir noktada bu barinagi insa edin.Barinaginiz yksek yamalarin ve tepelerin dibinde ig tehdidine aik alanlarda kurulmamalidir.Kar barinaginizi 2-3 metre kalinligindaki kar yiginin kayak,hedik,yemek tabagi,krek,aga dali ile magara seklinde kazilmasi ile yapabilirsiniz. Kar barinaginizin i isisini, giriste yapacaginiz bir delik ve stte aacaginiz ikinci bir havalandirma deligi vasitasi ile ayarlamaniz gerekmektedir.I isi duvarlarin terleme yapip damlamayacagi ve gevseyip kmeyecegi isida olmalidir.Bu barinagi karda kazarken soyunmak ve en ince giysi ile alismak gereklidir.Kazi terlemeden yapilmalidir.Dsk olan isi derecelerinde terlemek ve bu terle oturmak ok tehlikelidir.Bu barinak geici sre iin yapildigindan tehlike geene kadar barinakta yatmamak, yere uzanmamak gereklidir.Ama isi kaybetmemek olmalidir.Barinagin zeminine konan dallar zemin ile isi alisverisimizi nispeten azaltacaktir.Bu dallar zerinde oturmak gereklidir.

A$IRI SOGUK KLMLER N BARINAKLAR Asiri soguk iklimlerde yagan karlar donarak sertlesir ve dayanma direnleri artar.Eskimolarin insa ettikleri iglolarin kutup ayilarinin saldirilarina dayandigi sylenmektedir.Kar tabakalari bir testere yardimiyla istenen kalinlikta bloklar halinde kesilerek bu barinaklar insa edilirler.

GLO YAPIMIIglo yapimina yere bir ember izerek baslariz.Minimum 2.5m olan emberi esit yay paralarina bleriz.Kestigimiz her blok bu yay parasi kadar olacaktir.

Temel sayilacak bloklar dzgn yerlestirilmelidir. Kubbenin yapimi spiral seklinde olacagindan ilk sira sekilde grldg gibi kesilmelidir.Yapim salyangoz kabugu gibi dnerek srmelidir.Blok paralari ie dnk olacak tarzda kesilmelidir.Bu tarz kesim yaptigimiz taktirde kubbe sekline alacaktir.Her blok yerlestirilirken yanlizca kselerden temas edecek tarzda traslanarak yerlestirilmelidir. En tepede yer alan kilit blok ieri girerek ve ierden traslanarak yerlestirilmelidir.Iglo bitiminde araliklar karla sivanmalidir.

lk Yardrm LK YARDIM BLGLER A. TANIMI Aniden hastalanan veya kazaya ugrayan kisinin hayatini kurtarmak ve doktora ulastirilincaya kadar,o andaki durumunun daha ktye gitmesini nlemek iin mevcut malzemelerle yapilan yardima ilkyardim denir. Ilk yardimi yapan kimse ne kadar bilgili olursa olsun doktorun yerini tutamaz. Bu husus unutulmamalidir. B. NEMYasami boyunca insan, ilkyardimi gerektiren durumlarla her zaman karsilasabilir. Zamaninda yapilacak basit ve etkili bir ilk yardimla hasta veya yaralinin hayati kurtarilabilir.C. TEMEL LKELER1ESHIS: Teshis iin nce hastanin veya yaralinin hikayesi grenilir. Sonra belirtiler ve bulgular saptanir.

1EDAJI: Hasta iin en uygun ilkyardim, zamaninda ve zarar vermeden uygulanir.

1ASIMA: Teshis ve tedavi yapildiktan sonra en yakin saglik kurumuna uygun kosullar iinde tasinir. D. LK YARDIMIN TEMEL KURALLARI:Hasta veya kazazedenin emniyetini saglayinYatirip, dinlendirin. Kaza yerini isaretleyin. Panigi nleyin, kalabaligi dagitin. Temiz hava saglayin, hastayi sicak tutun, siki giysilerini gevsetin. Hasta veya kazazedeyi iyice muayene edin. Mdahaleyi sratle, sakin ve gerektigi kadar yapin. Dzenli solunum saglayin. Kanamayi durdurun. Soku nleyin. Bilinci yerinde olmayanlara yiyecek ve iecek vermeyin Gerekiyorsa tibbi tedavi iin doktor saglayin.Bilmediginiz durum varsa, israr etmeyin.E. KANAMALARDA LK YARDIMesitli nedenlerle kanin damar disina ikmasina kanama denir. Yetiskin bir kimsede 5-6 kg. kan vardir. 1-1,5 kg. kan kaybeden bir insanin hayati tehlikeye girer. O HALDE KANAMALARI HEMEN DURDURMAK GEREKIR. Kanamalari kanin aktigi yere gre i ve dis kanama olmak zere ikiye ayirabiliriz.1. kanamalar I organlardaki dokulari besleyen kan damarlarinin yirtilmasi veya zedelenmesi sonucu kanin damarlardan vcut bosluklarina akmasinda denir. I kanamalari kisiyi lme gtrebilir. Bulgulari; -Bayginlik hali, bas dnmesi,-Yzde, dudaklarda ve parmak ularinda solukluk,-Huzursuzluk, -Derinin nemli ve soguklugu,-Susama hissi,-Hizli ve zayiI nabiz, nabzin glkle hissedilmesi,-Hizli solunum, -Hava aligi hissetmesi (Sanki hava alamiyormus gibi bir hisse kapilmasi), -Bilincin azalmasi ve en sonunda bilincin kaybolmasi. Yapilacak ilk yardim -Yarali sirt st yatirilir. -Bas yana evrilir.-Soka karsi tedbir alinir.-Agizdan yiyecek-iecek verilmez. -Sarsmadan ambulans veya sedye ile hastahaneye gtrlr. 2. Dy Kanamalar Kanin damardan vcut disina ikmasina dis kanama denir. Dis kanama genellikle yaralanmalar sonucu olur ve atardamar, toplardamar, kilcal damar kanamalari seklinde grlr.Dy Kanamalar Durdurucu Yntemler a. Parmakla Basin Yapma Yara ufak ve kanama az ise; Yara zerine temiz bir bez ya da pansumanla BASTIRINIZ. b.Basinli Pansuman (1ampon) Yara iindeki yabanci cisimleri ikarmadan yara zerine temiz bir pansuman koyduktan sonra kravat, esarp veya varsa sargi bezi ile sikica SARINIZ.c. Kanayan Yerin Yksekte 1utulmasi Yarali veya kanayan kismin kalp seviyesi zerine ykseltilmesi ile kanama olduka azalir hatta durulabilir.d. Damar zerine Basin Yapilacak 1azyik Aoktalari Sakak blgesi. Kulak nne parmaginizla bastiriniz.Yz blgesi: Kanamanin oldugu taraI alt ene kemiginin orta kismina parmaginizla bastiriniz. Ba ve v:n bir blgesinde.-nce yaralinin arkasina geiniz.-Hastanin basini kanayan yana dogru eginiz.-Drt parmakla alt ene ksesinin hemen altina (kanayan taraIta) boyuna BASTIRINIZ.Kol blgesinde (Omuz ve st kol):-Yaralinin nne durunuz.-Basini kanayan taraIa dogru eginiz. -Bas parmaginizla o taraI kprck kemiginin te bir i kisminin arka ve alt taraIina dogru BASTIRINIZ. Bacak blgesinde:-Yaraliyi sirt st ve dz yatiriniz.-Kanayan taraIta yer aliniz.-Kasik kivriminin te bir kismindan geen atardamari sikistiracak bir kuvvetle bastiriniz.-Kalp seviyesinin yukarisina kaldiriniz.e. Bogucu Sargilama (1urnike) Bogucu sargilama; kol ve bacaklardaki byk kanamalarda atardamari, deri ile kemik arasina sikistirarak kanamayi durdurma yntemidir. Tek kemikler zerine uygulanir. (Kolda pazi, bacakta uyluk kemigine uygulanir). Uygulamada dar sargi, kravat, kemer, esarp, mendil, ince lastik vb. malzeme kullanilabilir. Kesinlikle tel, kablo, zincir v.b. kullanilmamalidir. Turnike uygulamasi sonucu meydana gelen doku harabiyeti ve bunun ortaya ikardigi istenmeyen etkiler nedeniyle gnmzde turnike uygulanmamaktadir. Ancak, asagida belirtilen zel durumlarda baska bir sey yapilamiyorsa turnike uygulanir. -ok sayida ciddi yaralinin bulundugu bir ortamda tek ilk yardimci varsa, kanamayi durdurmak ve daha sonra diger yaralilar ile ilgilenmek gerekiyorsa -Yaralinin g kosullarda bir yere tasinmasi gerekiyorsa (rnegin, engebeli bir arazi geilecekse), tasima sirasinda kanamayi durdurmak amaciyla -Uzuv kopmasi varsa ve kanama yerine en yakin atar damara baski uygulamasi yetersiz kalmissa hasta/yaraliya turnike uygulanabilir. f. Bogucu Sargilama Uygulanmasi -Bogucu sargilama uygulanacak yer tespit edilir. -Bogucu sargilama malzemesi sikica 2-3 kez sarilir ve baglanir. -Sikistirma ubugu (turnike agaci) yerlestirilir tekrar baglanir. -Kan duruncaya kadar sikistirma ubugu dndrlr, kan durunca ubuk sabitlestirilir.-Bogucu sargi baglandiktan sonra uygulama zamani bir kagida kaydedilir ve grlecek sekilde vcuda asilir.-Her 20 dakikada bir 5-10 saniye bogucu sargi gevsetilir. -Turnike bir saatten Iazla uygulanmamali sayet uzun kalacaksa gevsetme araliklari siklastirilmalidir.-Kol ve bacak kopmalari varsa, temiz bir poset iine konulan kopan uzuv buz ve su bulunan ikinci bir posetin iine konularak kazazede ile birlikte tam tesekkll bir hastahaneye gtrlmelidir. F. YARALANMALAR esitli nedenlerle vcut dokularinin btnlgnn bozulmasi ya da bir kisminin kaybina yara denir. 1. Yaralanmalarda lk Yardm a. Yapilmasi Cerekenler -Yaraliyi emniyetli bir yere alarak oturtunuz veya yatiriniz. -Ellerinizi sabunlu su ile yikayiniz. -Varsa nce kanamayi durdurunuz. -Yara zerinde giysi varsa dikis yerinden sknz veya kesiniz.-Yara evresinde killari temizleyiniz.-Yara zerine pansuman koyduktan sonra yara etraIini sabunlu su ile temizleyiniz ve yaraya degmeyecek sekilde tentrdiyot srnz.-Yara kirli ise yarayi merkezden, dis evreye dogru ilik sabunlu su ile yikayiniz. -Yara zerine pansuman koyup, sargi bezi ile sariniz.-Yarali kismin altina kalin karton vb. koyup sararak tespit ediniz, dinlendiriniz.-Agriyi, sisligi ve morlugu nlemek iin o blgeye havluya sarili buz koyunuz. -Yara iinde batik cisimler varsa, simitik yapip koyunuz ve sargi bezi ile sariniz. b. Yapilmamasi Cerekenler-Yara zerine tentrdiyot ve benzeri antiseptik srmeyiniz. -Yara zerine, yara tozu, pudra, merhem, kl, ttn vb. seyler koymayiniz. -Batmis olan cisimleri ikarmayiniz. -Yara zerine pamuk koymayiniz. -Yaraya ve pansuman malzemesine el srmeyiniz. G. YANIKLAR, HA$LANMALAR VE LK YARDIMAtes, sicak bir cisim, elektrik, radyasyon, asit veya bazla olusan yaralara yanik; sicak su, buhar vs. yol atigi doku bozukluklarina ise haslanma denir. Vcut dokularinin yanma derecelerine gre yaniklar 3 gruba ayrilir.1.Birinci derece yanik: Bunun en gzel rnegi gnes yaniklaridir. Deri yzeyi kizarir, haIiI sis olusur. Yanik blge duyarli olup bastirinca agrir.2.Ikinci derece yanik:Yukarda belirtilenlere ek olarak deri zerinde ii su dolu kabarciklar olur. 5 cm2 den daha byk byle bir yanigi olan kisiyi hemen hastahaneye gnderiniz. 3.nc Derece yanik: Yanik derinin btn kalinligini iine aldigi gibi bazen daha derinlere, kemige kadar inebilir. Byle yanigi olanlar hemen hastahaneye gnderilmelidir.Yaniklarla haslanmalar; soka, mikrop almaya, solunum zorluguna sebep olur.Yank ve Haylanmalarda lk yardm- Kk bir yeriniz yanmissa iinde kk buz paralari bulunan su dolu bir kovaya sokunuz ya da musluk suyu altina 10 dakika tutunuz.-Yanik veya haslanmis kisimlara elinizi srmeyiniz. -Yanik veya haslanmis yzeye temiz bir bez veya pansuman koyunuz. -Yanik nedeniyle deride olusan ii su dolu kabarciklari sikmayiniz, patlatmayiniz. -Yanikli hastayi sakin, ilik bir yerde dinlendiriniz.-Yanmis giysileri ikarmayiniz.-Yanik zerine yogurt, sala, dis macunu srmeyiniz.-Yanik blgesinde bilezik, knye, yzk varsa keserek ikariniz. -Asit yaniklarinda, giysilerini ikariniz, bol su ile yikayiniz. -Baz yaniklarinda, asit yaniklarindaki gibi davraniniz.-Elektrik sonucu olusan yaniklar ile byk yaniklarda hastayi zaman kaybetmeden hastahaneye gtrnz. H. SOLUNUM SSTEMYLE LGL LK YARDIMYasam iin gerekli temiz havanin alinip kirli hava olarak geri atilmasina SOLUNUM, esitli nedenlerle solunum durmasi haline de BOGULMA denir.1. Bogulma nedenleri -Solunum yolu; bilinsiz olarak dilin arkaya gitmesi, basin ne dogru bklmesi, yabanci cisim, takma dis, agizda biriken kanin solunum yolunu kapatmasi veya solunum yollarinin yaralanmasi, ses tellerinin sismesi gibi nedenlerle tikanabilir. -esitli zehirli gazlar, kaIa yaralanmalari gibi nedenlerle santral sinir sisteminin alismasinin yavaslamasi, suda bogulma ve iple bogulmalar v.b. nedenlerle solunum yavaslayabilir veya durabilir. -Kalp durmasi, sok durumu, elektrik arpmasi, karbonmonoksit zehirlenmesi nedeniyle de solunum durabilir.-Ggs duvarinin delici cisimlerle yaralanmalari sonucu da bogulma olabilir.2. Bogulma belirtileri Duygu ve Bulgular Bunlar bogulmanin derece ve siddetine gre ikiye ayrilirlar. a. Ilk Safhada Crlenler -Bas dnmesi ve halsizlik, -Nefes darligi,-Nabiz sayisinin artmasi,-Kismi bilin kaybi,-Boyun damarlarinda sisme,-Yanak ve dudaklarda morarma ile birlikte yzde kizarma, kan toplanmasi.b. Sonraki Safhada Grlenler-Dudaklar, burun, kulaklar ve ayak parmaklari mavimtirak gridir.-Solunum kesik kesiktir veya hi yoktur. -Nabiz yavas ve dzensizdir.-Tam bilin kaybi vardir.c. Ae Yapmaliyiz?-Bogulmaya neden olan etken ortadan kaldirilir. (yabanci cisim, agizda takma dis, sakiz v.b) -Boyun, ene yere dik olacak sekilde, arkaya bklr. ene ailir, dil ne ekilir.-Agizdan agiza yapay solunum yapilir. Solunum yollarinin ailmasi ilk dakika iinde yapilmalidir, beyin daha Iazla oksijensizlige dayanamaz. 3. Suda Bogulmada lk yardm -Suda bogulma tehlikesi geiren kisiyi karaya ikarip, sirt st yatirin.-Yakasini, kemerini gevsetiniz.-Takma disini ikariniz. -Agzinin iindeki yabanci cisimleri temizleyiniz. Agizdan agiza yapay solunum yapiniz. Soluk verdigi zaman kisinin basini yana eviriniz. Bu hareketi 5-6 kez tekrarlayiniz. Bylece; Iazla su kprerek disari iktigi gibi kisiye yeterli solunum da yaptirmis olursunuz. -Daha sonra islak giysileri ikarip battaniyeye sarin,-Yutulan suyu ikartmak iin iki elinizle karni altindan tutarak hastayi yukari kaldiriniz. Bu suretle hava yolundaki sularin bosalmasina yardim etmis olursunuz.4. Agzdan agza Sun'i Teneffs Metodu-Kisiyi dz bir yere sirtst yatiriniz.-enesini yukari gelecek sekilde basini geriye ekerek solunum yollarini ainiz.-Agiz evresini temizleyiniz. -eneye bastirarak agzin ailmasini saglayip, diger elinizle burun deliklerini tikayiniz.-Derin neIes alip agizdan agiza dakikada 12-15 defa fleyiniz.-Ggs kaIesinin ykselip, ykselmedigini kontrol ediniz.-Solunum normale dnnceye kadar veya hastahaneye ulastirincaya kadar isleme devam ediniz. I. ELEKTRK APRMASINDA LK YARDIM Elektrik arpmasi sonucunda kas kramplari, kiriklar, sinir Ielci, solunum merkezinin Ielci, solunum ve kalbin durmasi olabilir. -Kesinlikle kendinizi tehlikeye atmayiniz. -Elektrik Iisi size yakinsa ekiniz.-Sigortayi ikariniz.-Kuru tahta, sopa, ip, deri kemer ya da kuru gazete tomari ile yaralinin elektrik teli ile olan iliskisini kesiniz.-Varsa yanik tedavisi uygulayiniz.-Bilinsiz ve soluk alamiyorsa agizdan agiza yapay solunum yapiniz.-Bilinsiz Iakat soluk aliyorsa, sok durumunu nleyiniz, ayaklarini yukari kaldiriniz. Nabiz alinamiyorsa kalp masaji yapiniz.-Bilinli ve soluk aliyorsa, sakin olarak dinlendiriniz. Kendisine gelince ambulansla hastahaneye gnderiniz.1. $OK Kelime anlami SARSILMA demektir. Dolasim sistemindeki kanin esitli nedenlerle azalmasi, hcrelere yeterli oksijenin gelmemesi sonucu ortaya ikar. 1.Belirtileri-Kaza yerinde sessiz, sakin, hi hareket etmeyen bir yaralinin bilinci yerinde olmayabilir. -Deri soguktur ve soluktur, -Soguk ve yapiskan bir terleme grlr,-Gzler gz ukuruna batmis sekilde sanki burnu sivrilmis gibidir. -Nabiz zayiItir ve hizlidir.-Solunum hizlanmistir.2. Yaplmas Gerekenler -Uygun bir yere sirtst yatiriniz. -EtraIindaki kalabaligi dagitiniz.-Az hareket ettirmeye alisiniz.-Beynin kan dolasmasini ve alismasini kolaylastirmak iin basta kanama yoksa basi 150-300 asagi getirip, ayak ucunu 30-40 cm kaldiriniz. -Yakasini, kemerini, gmlegini gevsetiniz. -Solunum yolu tikanikligi varsa gideriniz.-Gerekirse yapay solunum ve kalp masaji yapiniz. -Kanamasi varsa kanamayi durduracak nlemi aliniz.-Kirik varsa atel ile tespit yapiniz. -Soluk almakta glk ekiyorsa bas ve ggs kismini haIiIe ykseltiniz. -Battaniye ile rtnz. -Yarali bilinsiz ise kati yiyecek-iecek vermeyiniz. -Ihtiya durumunda dudaklari ve dili birka damla su ile islatiniz.K. BLN KAYBI (HSSZLK) VE LK YARDIMBilin kaybi, beynin alismasindaki geici bir duraklamadir.Bilin Kaybnda lk Yardm-Yarali veya hastaya temiz hava saglayiniz ve solunum yollarinin tikanmasini nleyiniz. -Solunum bozulmus veya durmussa suni solunum yaptiriniz. -Hastayi yana yatiriniz.(saga ya da sola) -Giysilerinin boyun, ggs ve bel kisimlarini gevsetiniz.-Battaniyeye sariniz, sicak uygulama yapmayiniz.-Yiyecek ve sulu seyler vermeyiniz. -Hastayi yalniz birakmayiniz. -Mmkn olan sratle tibbi mdahaleye naklediniz.

L. KIRIKLAR-IKIKLAR-BURKULMALAR1. Krklar Herhangi bir kuvvet zoru ile kemik btnlgnn bozulmasina KIRIK denir. esitleri: a.Aik Kirik b.Kapali Kirika. Kiriklarda Cenel Duygu ve Bulgular-Kirik yerinde ve yakininda agri, -Dokunmaya karsi hassasiyet, -Sekil bozuklugu, -Sislik, morluk,-Hareketsizlik ve kuvvetsizlik,-Kirik kemiklerin birbirine srtnme sesi. b. Kiriklarda Cenel 1edavi Kurallari-Eger deride yara varsa zerine steril bir pansuman ya da mendil koyup sariniz. -Yara iinde grlen kemik paralarini ikarmaya alismayiniz. Kanama yapabilir. Damar ve sinirleri yaralayabilirsiniz. O kismin zerine steril pansuman koyunuz. Sonra bir bezi simit seklinde katlayip delik olan kismi ortaya gelecek sekilde yerlestiriniz. En st kismina kalin pamuk ya da snger tabakasi koyunuz.Sariniz.-Kirik olup olmadigini nce elbisesi zerinden haIiIe elle muayene ederek saptamaya alisiniz. -nce saglam taraIin, elbise kolunu ikariniz. Gerekirse elbise yerini dikis yerinden sknz ya da kesiniz. -Elle hoyrata muayene etmeyiniz. Kirik yerini oynatmayiniz. Agri soka yol aabilir. Kirik kemik ulari damar ve sinirleri yaralayabilir. -Kirik ularini hareketsiz hale getirmek iin kirik yerini tespit ediniz. Kol ya da bacagin her iki yanina kalin karton ya da tahta koyup sargi bezi, esarp, kravat ya da gmlek paralari ile sariniz.-Tespit iin kullanilan karton, tahta gibi gereler kirik yerini bir st birde alt taraIindaki eklemlerin tesine kadar gelecek uzunlukta olmalidir. Bu aralara atel adi verilir. Atellerin deriye gelen kisimlari pamuk ve bezlerle beslenmelidir.-Sok durumuna gre nlem aliniz. -Kanama varsa bilinen nlemlerle kanamasini durdurunuz. -Kirik yerin zerine havluya sarili buz torbasi koyunuz.-Yaraliyi battaniye ile rtnz. Dinlendiriniz.-Yarali kismi kalp seviyesinin yukarisina kaldiriniz.-Kirilan organi hangi durumda bulduysaniz o durumda tespit ediniz. Kirigi yerine koymaya alismayiniz. Gereksiz dokunmalardan kaininiz.-Yaraliyi ambulansla ortopedi ve travmatoloji klinigine gtrnz.c. Omurga Kiriklarinda Ilk Yardim ogu kez yksek bir yerden dsme ya da traIik kazalari sonucu omurgada kirik ve bazen iinden geen omurilikte degisik derecelerde yaralanmalar olabilir. -Yaraliyi muayene etmeden, belinde ya da boynunda agrisi, baska bir sikayeti olup olmadigini sormadan dndrmeyiniz. Ayaga kaldirmayiniz.-Kesin tani bilinmedike belinde agrisi olan byle bir yaralida kirigin da olabilecegini unutmayiniz. Kirik olmadigi kesin olarak saptanincaya kadar kirik var gibi hareket ediniz. -Eger omurgasinda bir kiriktan spheleniyorsaniz, yaraliyi yerinden kaldirmadan altina genise bir tahta ya da kapi yerlestiriniz.-Bas ve boyunun her iki yanina ayakkabilarini ve katlayarak elbiselerini koyarak boynunun oynamasini engelleyiniz. Eger elinizde kum torbasi varsa onu da koyabilirsiniz. Naylon torba iine kum veya toprak doldurarak kum torbasi yapabilirsiniz.-Yaraliyi omuzlar, havsala, uyluk, dizalti ve ayak bileginin zerinden geecek sekilde genis bezlerle tahtaya baglayiniz. Byle tasiyiniz. Rntgen ekilip kesinlikle kirik olmadigi saptanmadika ayaga kaldirmayiniz.-Aksi durumda kendiliginden iyi olabilecek bir omurga kirigi, yarali kisinin kaba muayenesi, ayaga kaldirilmasi ya da uygun olmayan tasima kosullari nedeniyle omurilik zedelenmesi olabilir. Bunun sonucu bacaklarda Iel, halsizlik, idrari ve byk abdestini tutamamasi gibi ok nemli sonular dogurabilir.-Yara varsa steril pansuman koyunuz.-Sok durumuna gre nlem aliniz.-Agrisini dindiriniz.d. Parmak Kiriklarinda Ilk Yardim-Kirik olan parmak altina parmak genisliginde bir tahta ya da eger elinde varsa hazir dar bir alminyum serit (atel) koyarak sariniz. Gerekirse kirik parmagi; yandaki saglam parmaga Ilasterle ya da sargi bezi ile sararak tespit ediniz.-Kirik taraIi kalp seviyesinin zerinde tutunuz.-Kirik yer zerine buz koyunuz.-Parmaktaki yzk kesilerek ikarilmalidir. (yzk nedeniyle sislik olur. Yzk parmagi sikarak kangrene evirebilir.)-Hastahaneye gnderiniz. e. n Kol Kiriklarinda Ilk Yardim-Kazanin oldugu yerde yaralinin ceketini ikarmadan, kirik olan taraIin elini karsi omuza gelecek sekilde kolu ggs zerine koyunuz ve ggse sariniz. -n kolu da gen sargi bezi ya da tlbentle boyuna asiniz. -Eger elinizde tespit iin hazir gereler (atel) ya da tahta, kalin karton varsa kol ya da n kolun her iki yzne bunlari uygulayiniz. Gmleginizden yirttiginiz bezlerle, kravat, esarp ya da sargi bezi ile kirik yerinin yukarisindan ve asagisindan baglayiniz.-Kolu ggs zerine koyup baska bir esarp ya da gen sargi ile sariniz.-n kolu da gen sargi, tlbent ya da esarp ile boyuna asiniz.-Kirik yer zerine buz koyunuz. Bilezik varsa ikariniz. f. Krek ve Kprck Kemigi Kiriklarinda Ilk Yardim-Kirik taraIin koltuk altina uIak bir pamuk topagi ya da kati bir bez koyup kolu esarp ya da tlbentle boyuna asiniz.-Kirik yer zerine buz koyunuz.-Yaraliyi oturur durumda ve ambulansla hastahaneye gnderiniz. -Eger gen sargi ya da esarp yoksa yarali elinizi ceketinizin iki dgmesi arasindan ieri sokup ayni taraI ceket etegini yukari kaldirip igneleyiniz. -Bir omuz zerinden gelen sargiyi (katlanmis bir tlbent) karsi taraI koltuk altindan geirip arkada baglayiniz. Diger sargi ile yani islemi karsi taraIa yapip arkadan birbiri ile ve ilk sarginin ulari ile dgm ediniz. Bunlari yaparken omuzlari arkaya dogru ekiniz.g. Bacak Kiriklarinda Ilk Yardim-Bacakta kirik varsa kaza yerinde yaralinin pantolonunu ikarmaya alismayiniz. -Eger yara varsa pantolonun dikis yerinden sknz ya da kesiniz. Yara zerine temiz mendil ya da pansuman koyup zerinden sariniz. Bylece aik bir kirikta yaradan mikroplarin girmesini nlemis ve kanamanin durmasini saglamis olursunuz.-Eger elinizde uzun tahta ya da kalin karton varsa uzun olanini dista ayak bileginden bele kadar, kisa olanini da i taraIta ayak bileginden kasiga gelecek sekilde bacagin her iki yanina yerlestiriniz. -Ayak bileginin zerinden diz altindan ve stnden gmlek parasi, esarp, kravat ya da sargi bezi ile baglayiniz. -Eger elinizde tespit iin ara-gere varsa iine katlanmis bez ya da pamuk koyup bacagi yavasa yerlestiriniz, sonra bunun zerinden sariniz. -Eger elinizde tespit iin hibir ara-gere yoksa kirik olan bacagi saglam bacaga sararak tespit ediniz.-Kirik yara zerine havluya sarili buz koyunuz.-Sirtst yatar durumda ve sedye ile hastahaneye gnderiniz. h. Ayak ve Ayak Bilegi Kiriklarinda Ilk Yardim-Kisinin ayagindaki yaralarin zerine temiz bir mendil ya da pansuman koyup sariniz.-Yumusak kare seklindeki bir yastigin ortasina ayagi yerlestiriniz. -Yastigin kenarlarini nde birbirine yaklastiriniz, engelli igne ile tutturunuz. Gerekiyorsa zerinde sargi bezi ile sariniz.-Yastik iine koymadan nce havluya sarili buz uygulayiniz. -Kalp seviyesinin zerinde tutunuz.N. IKIKLARDA LK YARDIM Bir eklemi olusturan kemiklerden bir veya hepsinin birbiri zerinde yer degistirerek normal eklem iliskisinin degismesine "IKIK"denir. ikik ile eklem kapsl denen eklemi evreleyen zar baglari da yirtilabilir. Bu ise sik sik ikiklara, burkulmalara yol aar. ikik olan eklemde agri, sislik, hareket sinirliligi vardir. ikik eklemi bkme ile eklemin tekrar eski ikik durumuna geldigi grlr. -ikik olan eklemi yerine koymaya alismayiniz.-Kirikta oldugu gibi ikik eklemi bir sekilde tespit ediniz.-ikiktan sphelendiginiz zaman eklemde ve onun yanindaki kemiklerde kirigin, eklem baginda yirtigin da olabilecegini unutmayiniz.-ikik eklem zerinde yarim saat havluya sarili buz torbasi koyunuz.-Kalp seviyesinin zerinde tutunuz.-En yakin saglik merkezine gtrnz. O. BURKULMALARDA LK YARDIM Bir eklemin etraIindaki baglarin, eklem kapsl ve diger yumusak doku yapilarini; eklemin normal hareket genisliginin tesinde zorlanmasina "BURKULMA" denir. Eklemde sislik, agri, morluk olur. Bu yapilar normalden Iazla gerilebilir. Hatta yirtilabilir. Hareketler agrilidir. -Burkulmus eklemi hareket ettirmeyiniz.-O eklem zerine yarim saat havluya sarili buz torbasi koyunuz.-Burkulmus ayaginizin zerine basmayiniz. Koltuk degnegi kullaniniz.-Burkulmus ayaginizin altina 4-5 yastik koyarak kalp seviyesinin zerine kaldiriniz. Burkulmus yerinizi sarkitmayiniz. Sislik, kanama ve agri olabilir.-Burkulma kolunuzda ise kolunuz kalp seviyesi zerinde olacak sekilde tlbentle kolunuzu boynunuza asiniz.-Kesinlikle sicak havlu ya da termoIor uygulamayiniz. Sisligin artmasina yol aarsiniz.-Ovusturmayiniz. O ekleminizi dinlendiriniz.-Elastik sargi ile sikmayacak sekilde sariniz.-Parmaklarinizi oynatarak kaslarinizi alistiriniz. Bylece kaslarin pompalayici etkisi ile sisligin azalmasina alisiniz. -Her burkulmanin altindan bir kirik ya da eklem bagi yirtigi ikabilecegini unutmayiniz.-En yakin saglik merkezine gtrnz. P. EZLMELERDE LK YARDIMVcudun bir yerine rnegin kol ya da bacaga agir bir cisim dstg ya da arptigi zaman deri ve altindaki dokular kaslar ezilir. Yirtilabilir, kanama sislik olur.-Elastik sargi sarip o yerinizi yksekte tutunuz. -O blgeye havluya sarili buz uygulayiniz. -O blgenizi dinlendiriniz.R. ZEHRLENMELER VE LK YARDIM Zehirli maddelerin vcuda girmesi sonucu ortaya ikan duruma ZEHIRLENME denir.1. Zehirlenme $ekilleri a. Agiz Yolu Ile; *Gida zehirlenmeleri, ilalarla olan zehirlenmeler, kimyasal madde ile zehirlenmeler, alkol zehirlenmesi. b. Solunum Yolu Ile; *Karbonmonoksit zehirlenmeleri, diger zehirli gazlarla olan zehirlenmeler. c. Deri Yolu Ile; *Zehirli gazlar, bcek ldrc ilalarla olan zehirlenmeler, diger kimyasal maddelerle olan zehirlenmeler.2. Belirtiler -Agizda yanma, zel tat, yutkunma zorlugu, bulanti, kusma, karin agrisi, karin krampi, ishal, halsizlik, bas agrisi, bas dnmesi ve terleme,-Bilinte degisik derecelerde bozukluk,-Solunum ve dolasimda degisik derecelerde bozukluk, hatta durma,-nemli durumlarda idrar miktari azligi hatta hi idrara ikamama, -Grmede bozukluk, nabizda zayiIlama, gzbebeklerinde klme, kan basincinda dsme ve havaleler olabilir.a. Bilinci Yerinde ise; -Mmkn oldugu kadar abuk tibbi yardim isteyiniz: bir ambulans (Tel: 112) agiriniz. Zehirlenmenin nedenini biliyorsaniz, haber verirken belirtiniz. Ayrica Zehirlenmelerde Basvurulacak Danisma Merkezini arayabilirsiniz.-Tibbi yardim ulasana kadar hasta yalniz birakilmamalidir. -Kusturarak mide iindekileri bosaltiniz. b. Bilinci Kaybolmuy ise; -Yan yatiriniz.-Bas ve boyunu arkaya eviriniz, soluk yolunu ainiz. -Alt eneyi ve dili ne ekiniz.-Gerekirse agizdan agiza yapay solunum yapiniz.-Kalp durmussa kalp masaji uygulayiniz.-Hastahaneye gnderiniz.3. Zehirli mantar, Ttn ve Zehirli Diger Bitkiler ile Olan zehirlenmelerde lk yardm -Agizdan bol su iirerek sulandiriniz. -Parmaginizi zehirlenenin agzina sokarak kusturmaya alisiniz. Tirnaginiz uzunsa hastanin bogazini yaralayabilirsiniz. Tirnaginizi kesiniz. -Kusarak ikarilani saklayiniz. Birlikte hastahaneye gtrnz. Bylece zehrin cinsi saptanabilir.-Zehirli gidayi aldiktan sonra 3-4 saat gemisse mshil vererek disari atilmasini saglayiniz.-Iki yemek kasigi tibbi kmr bir bardak su iinde karistirarak iiniz. Tibbi kmr zehirleri bnyesinde tutar.-Soku nleyiniz. Hastahaneye gnderiniz.DIKKAT: Genel kural olarak zehirlenen kisiyi kusturmayin; bu kuralin tek istisnasi eger kisi bilinli ise ve kisa bir sre nce olmasi "ila iimi" sz konusu ise kusturulabilinir. Dogada Acil Durumlar DOGADA YA$AM VE ACL DURUMLAR Genel Bilgiler Doga faaliyetlerinebaylamadan nce gideceginiz yeri iyice inceleyin. Ne tr bir ortamla karylayacagnz konusunda bilginiz olsun. Mmkn oldugunca srtlar takip et. Eger geniy bir tepeyi aymak zorunda kalrsan, etrafndan dolanarak aymaya aly veya en az egimli yerinden k. Haritay inceleyerek kolay olan rotay belirle. Alternatif rotalar belirle. Bir dereyi gemenin pek ok yolu varsa, durumlar degiytiginde (kpr yklmy veya su seviyesi ok yksek olabilir) hemen rotay degiytir. Blgeyi ok iyi tanmaya aly. Bayka tr malzemelere ihtiyacn olup olmadgn belirle.

Kamp Yerinin Seimi yi bir kamp yeri iin gerekli olanlar.

ilebilir su olmal.

yi yanan odun. evreden rahatlkla temin edilebilmeli.

Ak bir alan, adr ve kamp ateyi iyin uygun egim, ancak su basmayacak ve tutmayacak ykseklikte olmaldr. Ayrca sel tehlikesi bulunmayan bir alan olmaldr. Bunun iin blgeye gelirken buradaki sel basknlar ile ilgili bilgileri edin.

Ateyin yaylmasna kary gvenlikli olmaldr.

Gnn belli saatlerinde gney alabilmeli, zellikle gnn ilk saatlerinde.

Yazn rzgarn esmesi istenebilir, fakat soguk havalarda rzgara kary korunakl olmal.

zel ve gvenli olmal.

Kesinlikle evredeki hibir agac kesmeyiniz.

Acil Durum Ara-Gereleri Acil durum ara-gereleri en az harita ve pusu kadar ve hatta onlardan daha fazla nemlidir. Bunun iin yannzda mutlaka acil durum ara-gerelerini taymalsnz.

Kayboldunuz ve pusulanz ve haritanz olmasna ragmen onlardan yararlanamyorsunuz(ayagnz krld, gry uzaklg sfr vb. ). Bu durumda size gerekli olan acil durum ara-gereleridir. Kiyiye, gideceginiz yere bagl olarak degiyse de temel olanlar yunlardr.

lk yardm kit` i

Kibrit.Su geirmez bir yerde korunmal. Bunun yerine bir akmak da alabilirsiniz. Buda su geirmez, rzgarda yanabilen ve tamamen gazla dolu olmaldr.

Dikiy kit` i. Dikiy ignesi, iplik, birka toplu igne, engelli igne ve birka tane kk dgme. Kk ok iylevli bir ak. Yzeyleri keskin, temiz ve passz olarak korunmaldr. Ek htiyalar Kiyinin ihtiyalar, tayma kapasitesi eklenecek malzemeleri snrlar. Yinede ek ihtiya malzemelerini sralayalm.

Yedek pusula. Digeri kayboldugunda, krldgnda yada kontrol amal kullanlabilir.

Konserve yiyecek. yot tabletleri. Suyu iilebilir hale getirmek iin. Uyarlara uygun kullannz. Kk bir el feneri. Pillerini kontrol ederek alnz. Torba battaniye. Rzgar ve su geirmez oldugundan scak tutar. Hamak. Yatak olarak kullandgnz gibi gerekirse balk ag olarak da kullanabilirsiniz.

lk Yardm Gerekirse Dogaya geziye giderken yannzda kapsaml bir ilk yardm kiti ve kitab almalsnz. Ayrca mutlaka ilk yardm egitimi almalsnz. Eger dogada baynza bir kaza gelirse bununla baya kmak ve gerekli ilk yardm yapmak sizin sorumlulugunuzdadr. Byle bir durumla karylaytgnzda;

Sakin olun, hastay sakinleytirin ve uygun ilk yardm uygulayn.

Hastay scak tutun ve yatrn. Krk-kk ve yarasn iyice belirlemeden hareket ettirmeyin.

Herhangi bir kanama varsa durdurun. Kanamay kontrol etmek iin, kanayan ksm kalp seviyesinin stnde tutun ve gazl bez veya temiz bir elbise ile kanayan blgeye basn uygulayn. Kanamay durduramazsanz (mutlaka gerekiyorsa ve biliyorsanz) yara ile kalp arasndaki blgeye turnike uygulayn.

Hastaya gven verin, yok belirtileri olup olmadgn gzleyin.

Nefes almyorsa hemen yapay solunum uygulayn (bilmiyorsanz mutlaka grenin).

Kafa, ense ve omurgasnda krk ve yaralanma olup olmadgn kontrol edin,

Gerekli olmadka elbiselerini karmayn.

Hareket edip edemeyecegine karar verin. Edemeyecek durumda ise korunakl bir duruma getirin, yanna yiyecek ve iecek brakarak yardm getirmeye gidin.

Hasta $oka Girerse Ciddi yaralanma ve krlmalar yoka neden olabilir. $ok btn vcudu etkileyen bir depresyon halidir. Dolaym sistemi tm vcuda gerekli kan saglayamamaktadr. Soguk ve ac yoku yiddetlendirebilir. Vcut sogur, kalp aty zayf ve hzldr. $oktan korumak ve kontrol altnda tutmak iin; YARALANMI$SAKanamay durdur Krk ve kklar tespit et Eger kafa ve ggs yaralanmas yoksa, hastay ayaklar kafa ve ggsten yukarda olacak yekilde srt st yatr. Bu yekilde beyin, kalp, akcigerler ve diger hayati organlara olan kan dolaym artacaktr.

Eger yiddetli kafa ve ggs yaralanmas varsa, vcudu yksekte tut. Eger ggs yaralanmas varsa , saglam akcigerin iylevini kolaylaytrmak iin yaral taraf stte tut.

Eger yaral kiyi bilincini kaybederse, kan, kusmuk ve dilini yutmamas iin hastay yz yere bakacak yekilde yatr (yok pozisyonuna) getir. Hastay scak tutunuz ve dy etkenlere kary koruyunuz Gney arpmas Gney arpmas, vcudun s dengesini saglayamadgnda oluyur. Vcut scaklg aniden ykselir, 10 15 dakika iinde 41 oCa ulayr. Acil olarak gereken yaplmazsa lme yada kalc arzalara neden olabilir. GNE$ (SICAKLIK) ARPMASININ BELRTLER Hareket etmede glkAyak, bacak ve kollarda krampBay dnmesi, bay agrs, bitkinlik Kusma Baylma ve yuur kayb Kusma Ayr yorgunluk hissi, sinirlilik, yayknlk YAPILMASI GEREKENLER Hastay glge bir yere gtr.Nasl yapabiliyorsan, hastay ok hzl bir yekilde sogut. Vcut scaklgn takip et, scaklk 38 39 oC a dynceye kadar sogutmaya devam et. Sakn alkoll iecek verme. Bilinci ve davranylar normalse iecek bir yey ver. Bilinci yerinde degilse iecek bir yey verme, bogulmasna neden olabilirsiniz. Kramp sonucu bilinsiz hareketler yaparsa yaralanmasn engelle. Kusuyorsa yan yzkoyun yatr. ok acele tbbi yardm agr. Yn Bulma Dnya zerinde bulundugumuz yeri harita ve aletler kullanarak belirliyebiliriz.Bulundugumuz noktadan diger bir noktaya giderken, yrdgmz yn rota olarak adlandiririz.Iki nokta arasinda birok engeller,tepeler,ormanlar,gller ve nehirler yer alabilir.nemli olan bir yerden digerine giderken, saydigimiz bu engelleri asarken rota dedigimiz ynmz kaybetmememizdir.Yapilan arastirmalarda bir kisi bilmedigi bir arazide hareket ediyorsa bir mddet sonra yn duygusunu kaybettigi grlmektedir.Yrys sirasinda, yasamlarinda sag ayagini kullanan insanlarin kuvvetli olan bu ayaklari ile sola gre daha uzun adim attiklari grlmektedir.Bu nedenle dz bir dogru zerinde yrdklerini zanneden kisilerin rotalarindan sola dogru saptiklari ve zaman iinde sola dogru ok genis bir yay izdikleri grlmektedir.Sonuta umduklari yere ulasamadiklari gibi nerede olduklarini bilememektedirler.Son yillarda lkemizde dogada etkinlik gsteren kisilerin sayisi artmistir.Bu sayi artisi beraberinde kazalari ve kaybolma olaylarini getirmektedir.Yn saptama ok kesin ve net bir hadisedir.Dogada yryen bir kisi net olarak nerede oldugunu bilmeli veya kayboldugunu kabul etmelidir.Pusula ve simdi grenecegimiz yntemlerle yeryzeyinde ancak yn saptamasi yapilabilir. Yani ancak istenen rotada yrmek mmkn olabilir.Yeryz zerinde nerede oldugumuz sorusunun cevabi Iarkli aletler gerektirir.Bu aletlerden elde ettigimiz sonu ile enlem ve boylamimizi derece,dakika ve saniye cinsinden grenebiliriz.Bu bilgi ancak bir haritaya aktarildiktan sonra o anki haritadaki yerimizi bilebiliriz.Sonu olarak dogada ynmz belirlemeden nce kabaca nerede oldugumuzu bilmek zorundayiz.Ancak bundan sonra nereye gidecegimizi dsnp sonra ynmzm saptamaliyiz. Yn Saptama Yntemleri Pusula Yardimi IleYnmz en kolay pusula yardimi ile saptiyabiliriz.Pusula ibresinin koyu renkli ucu manyetik kuzeyi gsterir.Kuzeyinin nerede oldugunu belirledikten sonra,hangi yne gidecek isek o ynde yer alan bir cismi (rnegin aga,iri kayalar gibi)hedeI alip oraya kadar gitmek ve o noktada gitmek istedigimiz ynde yeni bir cisim saptamak gerekir.Bu yntemle mmkn oldugu kadar dz bir izgide yol alinabilir.

Pusula Dogada gidilecek yn iin belirli cisim ve isaretleri hedeI alip yryn. Kutup Yildizi Ile Dnyamizin kutup noktalarindan geen hayali eksen izgisi kutup yildizinin ok yakinindan gemektedir.Bu nedenle geceleyin yildizlar ve gezegenler hareket halinde iken(dnyanin kendi etraIinda dnsnden dolayi)kutup yildizi sabit kalir.Dogada herhangi bir yildizi hedeI alip yrr iseniz,yildizin hareketinden dolayi dz bir izgide yryemezsiniz.Dnyanin dnsnden tr kutup yildizi evresinde diger yildizlarin dns."Grnt IotograI Iilminin uzun pozlandirilmasi ile elde edilmis.(Corbis.com)" Bu nedenle gkyznde yanlizca kutup yildizini bularak onun kuzeyi gsterdigini bilerek,amaladiginiz ynde yryebilirsiniz.Kutup yildizini bulmak iin belirgin bazi yildiz guruplarini bilmek zorundasiniz.(Bu bilgiler kuzey yarim kresinde geerlidir)Byk Ayi yildiz gurubu 7 yildizdan olusur.Grnm egik duran kahve cezvesine benzer.Sapin karsisinda yer alan kenarin uzunlugunu 5 le arptigimizda ve kenar ynnde kutup yildizini buluruz.Kutup yildizini dogru buldugumuzdan emin olmak iin yan yatmis ve bes yildizdan olusan bir W harIine benzeyen Cassiopeia yildiz gurubunu kullaniriz.Byk W nun ortasindaki yildiz, kutup yildizi dogrultusundadir.(LtIen izimleri inceleyiniz)

Byk Ayi Yildiz Gurubu

Cassiopeia Yildiz Gurubu

US Army FM 21-76 da Kutup Yildizinin Bulunmasi

Gnes Ile Yn BulmaParlak gnesli bir gnde bir sopa ve glgesi yardimi ile yn tayini yapilabilir.Sopanin glgesi isaretlenir.Bir sre sonra yer degistiren glge ucu tekrar isaretlenir.Bu iki isareti birlestiren izgiye dik dogru S - N eksenidir.Birinci isareti sola ve ikinci isareti saginiza aldiginizda yznz kuzeye bakmaktadir.

Saat Yardimi Ile Yn Tayini Gnesli bir gnde bilegimizdeki saat yardimi ile yn tayin edebiliriz.Saatin akrebi gnese dndrlr.Saatin 12 rakkami ile akrebin olusturdugu ainin ai ortayi Gney-Kuzey Hattidir.Gnes taraIi gney yndr.

Kaybolursanrz Kayboldunuz Diyelim ki kayboldunuz. Ortada kaldnz ve nereye gideceginizi bilmiyorsunuz. Gerekten g durumdaysanz her yeyden nce;

Sakin kal, nce ayaklarn degil gereki bir yekilde kafan kullan

Yiyecek olmadan uzun zaman yayamn srdrebilirsin, iecek de o kadar sorun olmaz. Burada pusulanz olmadan yolunuzu nasl bulabileceginiz anlatlacaktr. Pusulanz yok ama, gney, yldzlar, ay ve etrafnzdaki doga var. Buradaki bilgiler esas olarak Kuzey Yarmkre iindir.

Pusula Olmadan Gideceginiz Yn Bulmak Baylang olarak bir tepeye kp etrafa bakmak iyi bir fikirdir. nsanlarn kullandklar bir yol olup olmadgna bakn. Yoksa, hangi ynn gitmeye en elveriyli oldugunu tespit edin. Haritanz yoksa grdklerinizi haritalaytrn. Ayagdaki yntemleri kullanarak kuzeyin neresi oldugunu belirleyin. Zorunlu olanlarn dynda daha fazla tepe trmanmamanz gerektigini hatrlayn. Ve ok yorgunsanz hi trmanmayn. Bu durumda oldugunuz yerde kalmay deneyebilirsiniz. Bu durumda sizi kurtarmaya geleceklere daha fazla nasl yardmc olabileceginizi iyice dynn ve uygulayn. GNDZEn dogru olan bu yntemi uygulamak iin ak bir gkyz, birka sopa, bir iki tay ve bir de bolca zamana ihtiyacnz olacak. Sabahleyin, yada en azndan gleden nce glgeler belirmeye baylar. Uzunca bir sopay yere saplayn veya dik duracak yekilde taylarla sabitleyin. $ekilde grndg gibi glgenin tam olarak son buldugu yere kk bir sopay saplayn ve sonra bunu ortadaki uzun sopaya baglayarak toprak zerine yarm bir daire izin ve akyamzeri oluncaya kadar bekleyin. Glge gleye kadar ksalacak ve tekrar uzamaya baylayacaktr. Glgenin en ksa oldugu noktaya bir iyaret koyun. En ksa olan bu glge Kuzey` i gsterecektir. Glgenin tekrar sizin izdiginiz daireye ulaytg yer de bir iyaret koyun, Birinciiyareti ikinciye birleytiren dogrultu Bat Dogu dogrultusudur. Bunu dzenli olarak yapabilirsiniz. nk bu yekilde iyaretlenen iki nokta Bat Dogu dogrultusunu verir. zellikle paral bulutlu durumlarda gerekebilir. Bunun daha ksa olan yntemi de vardr. Ancak Ekvatordan uzaklaytka dogrulugu azalr. Herhangi bir zamandaki glgenin ucuna bir iyaret koyun, 20 dakika sonrakini de iyaretleyin. Bu ikisi arasndaki dogrultu da Bat Dogu ynn gsterecektir. Bazen bu da yeterli olur.

GECE AKREP VE YELKOVANLI BR KOL SAATNZ VARSA Egeranalog,akrepveyelkovanolan,birkolsaatinizvarsabunuKuzeyibulmakiinkullanabilirsiniz.Saatinizinnzdeakrep(ksakol,yekildekrmzolan)gneyi gsterecek yekilde tutun.Bu durumda iken akreple saat 12 iyareti arasndaki ay ortalayacak yekilde bir dogru geirin. Gneye dogru olan yn Gneyi gsterir (sabah 06 akyam 18 aras).Gnmzde pek ok insan dijital saat kullanyor. Eger sizde de byle bir saat varsa bir kagt zerine analog bir saat izin. Dijital saati kullanarak akrebin yerini belirleyin. Kendi Pusulan Yap Gerekirsekendipusulankendinyap.Bununiinbir ignevebirbardaksuyaihtiyacnzvar.Egerigneyidikkatlibirbiimdesuyunyzeyinekoyarsanzyzeygerilim kuvvetleri ignenin suyun zerinde yzmesini saglayacaktr. Eger bunda bayarl olamazsanz; gneyibirkagdnzerinekoyaraksuyabrakabilirsiniz.Yzersesorunyok.Batarsabykbirolaslklaignesuyunyzeyindekalacaktr. gneyiyaglayabilirsinizveya Batmayan bir cismin zerine koyabilirsiniz. Eger igne mknatsl ise aynen bir pusula gibi hareket edecek ve olduka dogru olarak Kuzey Gney dogrultusunu gsterecektir. Diger teknikleri kullanarak da Kuzeyi tayin edebilirsiniz. Gnmzde mknatsl igne bulmak zor ise de buldugunuzla yansnz denersiniz.

evrendeki Agalardan Yararlan Agalar hakknda bilmeniz gereken ok yey vardr. Her yeyden nce kuzeye uzanan ok az dal vardr. Bir agaca ayagdan yukarya dogru bakarsanz bunu rahatlkla grrsnz. Agalarn kuzeye bakan ksmlar gneye bakanlara gre ok daha fazla nemlidir. Karncalar yuvalarn agalarn gneye bakan ksmnda yapmay severler. Ayrca evrende erimemiy kar bulunuyorsa, onlara dikkat et. Gney yamalarda ve kayalarn gney ksmlarnda karlar daha abuk erir. Tepelerin gney kesimlerinde bitki rts daha ok toprak daha kalndr. Meyveler nce gney kesimde oluyur.Ancak rzgar bu zellikleri bozabilir ve yanlabilirsiniz. Bunlar diger yntemlere destek vermek iin kullanabilirsiniz Ay le Kuzeyi Bulmak Ay bir pusuladr ve ok dogru olarak Kuzeyi gsterir. Eger Ay` gryorsanz kuzey ynn bulabilirsiniz. Bunun iki yolu vardr. Dolunaya yakn zamanlarda ay zerinde bir glge grrsnz. Bu glgenin iindeki parmak Kuzeyi gsterir. Ayn diger zamanlarnda glge ularndan yukar dogru hayali bir izgi geirirseniz, bu izgi Kuzey yldzna dogruuzanacaktr. Ama kuzey yldz nerede ? Eger gece olan uzaklgn gznzde canlandrabiliyorsanz tahmin etmeniz zor olmayacaktr.

Doga Etigi Gelecegin gezginlerine ilkel bir vahyi doga brakmak iin hep birlikte bizler bir yeyler yapabiliriz. Eski bir atasz dogaya yaptgnz gezilerde hep aklnzda bulunsun. "Anilardan bayka bir yey gtrme, ayak izinden bayka bir yey birakma." Dogada iz brakmamann temel ilkeleri;

nceden plan yap ve hazrlan. Daha nce bilinen yerlere git ve oralarda kamp yap. pleri uygun biimde yok et. Buldugun gibi brak. Kamp ateyini en az seviyede yak. Diger kamp sakinlerine saygl ol. nceden Plan Yap ve Hazrlan Gezmeye gittigin yerin zelliklerini ve uyulmas gereken kurallar gren.Kt hava koyullar, kazalar ve acil durumlar iin hazrlkl ol.Fazla zaman harcamamak iin gezini programla.Kk gruplar halinde gez. Bir gezi grubu 4 ila 6 kiyi arasnda olmaldr.p en aza indirmek iin yiyecekleri tekrar paketle.Kayalara iyaret koymak, boyamak ve ya iyaret bayrag dikmekten kanmak iin harita ve pusula kullan. Daha nce bilinen yerlere git ve oralarda kamp yap. Daha nceden gidilen yerlerde patikalar ve kamp yerleri oluymuytur. Gl veya rmagn etrafndaki kuyag korumak iin buralardan en az 60 metre uzaga kamp kur.yi bir kamp alan bulunur, yaplmaz. Alternatif bir tanesine gerek yoktur. Var olan kamp alanlarn ve patikalar kullanmaya aly. Patikann ortasnda tek sra halinde yryn. Islak ve amurlu olsa da. Kamp alann kk tutun. Etkinliklerinizi bitki rts olmayan yerde yapn. Yeni kamp alan ve patika oluymasna neden olmayn. Yeni etkilenmeye baylamy yerlerden kann. pleri Uygun Biimde Yoketp ve artklarnn braklacag biryer bul. Ayr olarak paketlenmiy atklarn hepsini yeniden bir pakete koy. Kat insan atklarn sulardan en az 60 metre uzaklkta ve 15 20 cm derinlikte ukurlara brakn ve sonra rtn. Tuvalet kagtlarn ve hijyenik rnleri skca,almayacak yekilde paketleyiniz. Ykanmak ve diy fralamak iin dere ve glleri kullanmayn, buralarn en az 60 metre uzagna su gtrerek bu iyleri yapn. Az miktar biyolojik sabun kullann. Buldugun Gibi Brak Gemiyi koru. ncele ama sakn dokunma.Kayalar, bitkileri ve diger dogal nesneleri buldugun gibi brak.Dogasnn dynda bir yere gtrme. Bir yeyler kurma, inya etme ve kazma.Kamp Ateyini En Az Seviyede Yak Kamp ateyi dogada geliymekte olan baz yeyleri yok edebilir. Hafif bir ocak ve kandil kullanabilirsiniz. Eger atey yaklmasna izin veriliyorsa, daha nce yaklan yerleri kullann. Kk atey yakn. Sadece yerde buldugunuz ve elle krlabilen sopalar yakn. Odun ve kmrleri tamamen kl oluncaya kadar yakn, sonra sogumuy klleri dagtn. Diger Kamp Sakinlerine Saygl Ol Yaban hayatn uzaktan gzleyin. Onlara yaklaymayn ve izlemeyin. Hayvanlar asla beslemeyin. Yaban hayvanlarn beslemek onlarn saglgna zarar verir, dogal davranylarn degiytirir, onlar baykalarna muhta ve diger tehlikelere ak hale getirir. Dogal yayam ve yiyeceklerinizi korumak iin onlar ierde ok iyi bir yekilde saklayn. Kpeginizi (eger getirdiyseniz) srekli olarak kontrol edin, edemeyecekseniz getirmeyin. Hassas zamanlarda dogal hayattan kann. zellikle, iftleyme, yuva kurma, yavrulama ve yavrularn geliymesi dnemlerinde buralarda bulunmayn. Betonlar Arasrndan Y Betonlar Arasrndan Y Betonlar Arasrndan Y Betonlar Arasrndan Ykselen rglrgrmrzkselen rglrgrmrzkselen rglrgrmrzkselen rglrgrmrzTabiat Ana'nrn Feryadryla Birleiyor Tabiat Ana'nrn Feryadryla Birleiyor Tabiat Ana'nrn Feryadryla Birleiyor Tabiat Ana'nrn Feryadryla Birleiyor l ll l Vahiye Dn Projesi : http://geocities.com/vahsiyedonusprojesivahsiyedonusprojesi@yahoo.com