Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

  • Upload
    onur-oz

  • View
    219

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    1/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    1İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    OKAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ 

    GAYRİMENKUL FİNANSMANI VE DEĞERLEME YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 

    İMAR MEVZUATI 

    DERSİ 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK (Harita Mühendisi) 

    2015-2016 ÖĞRETİM YILI 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    2/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    2İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    PLANLAMA KAVRAMLARI VE PLAN OKUMA

    03.1 İletişim Kuramı 03.2 Simge Bilgisinin Önemi 

    03.3 Plan Okuma Açısından Önemli Kavramlar 03.4 Kentsel Alan Simgelerine İlişkin Örnekler  

    BÖLÜM 03 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    3/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    3İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.1 İLETİŞİM KURAMI 

    İletişim kavramının farklı alanlarda birbirinden farklı anlamlarda kullanılmasına  ilişkin yapılan bir araştırmada,  15 ayrı  anlamda kullanıldığı  belirlenmiştir. “İletişim”  teriminin ilk çağrışımı, insanlar arasında duygu, düşünce ve bilgilerin her türlü yolla başkalarına bildirimi olmaktadır.Tüm yaşamı boyunca, psikolojik olarak, insanın, varlığını bildirmek ve varlığının farkındalığının kendisine bildirilmesi gereksinmesi vardır. Bu gereksinme içindeki  insan, sözlü  veya sözsüz çeşitli  iletişim  yollarına  kaçınılmaz  olarak başvurur. Her türlü  iletişim  insanın  psikolojik

    gereksinmelerinin sonucudur. Kendisini tanımasında,  tanıtmasında  ve geri bildirim alarakkendini değerlendirmesinde bu iletişim süreçleri  önemli  rol oynar. Kişiler  arası  iletişimle  ilgiliolarak yapılan  tanımların  buluştuğu  nokta, bu iletişimin  psikolojik nitelikli bir bilgi alışverişi olduğu yolundadır (Capelle 1987). Evrim merdiveninin en üst basamağını işgal eden, en evrimlihayvan olarak tanıdığımız  insan, jest ve mimikleri en iyi kullanan, gelişmiş  refleks veiçgüdülerinin  yanında  dili de içine  alan çok  karmaşık  öğrenilmiş  davranışlarla  iletişim  yapanyegane varlıktır. Ancak düşünürken,  konuşurken,  yazarken, dinlerken sürekli  olarak,simgelerden oluşan dili kullanmaktayız.

    http://www.msxlabs.org/forum/iletisim-bilimleri/79641-iletisim-nedir.html

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    4/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    4İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.1.1 Bilgi İletişimi 

    Bilgi kuramına göre bilgi iletişimi, ya konuşma dili  ile (sözel olarak veya yazı ile, yani işaretlerle), ya da konuşma dilinin dışındaki  işaretler  biçiminde yapılmaktadır.

    İletişimden söz edildiğinde, Lasswell formülüne göre, 

     Kim?

     Neyi? Kime?

     Hangi Araçla  Hangi Etkiyle

    İLETİYOR? 

    sorularının yanıtları aranmalıdır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    5/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    5İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    İletişimbilime göre buradaki

    • Kim ► Verici• Kime ► Alıcı • Hangi Araç  ► Aktarıcı veya Kanal

    olarak nitelendirilmektedir.

    Bu üç eleman bir iletişim zinciri oluşturmaktadır.

    VERİCİ  AKTARICI  ALICI 

    Verici ile alıcı  arasında  köprü  görevi  yapan Aktarıcı  (Kanal), bilgi iletimini gerçekleştiren işaretleri taşıyan birimdir.

    Bu öğeler çok değişik özelliklere sahip olabilir. O zaman farklı iletişim zincirlerinden söz etmekgerekir.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    6/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    6İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    İletişimin  etkinliğinin  ölçütü,  bir iletişim  sürecinde  karşımızdakine  ya da hedef kitleyeyönelttiğimiz bildirinin karşılığında, amaçladığımız sonucun alınıp alınmamasıdır. Bu etkininsağlanabilmesinin:

    1. İletinin alıcının dikkatini çekecek biçimde kodlanması ve açık olması, 2. İletiyi kodlayan simgeler konusunda alıcı ve vericinin ortak bilgisinin bulunması, 3. İletinin alıcının gereksinmesine yanıt verecek nitelikte olması, 4. Alıcının temel değerlerinin, tutumlarının tanınması 

    gibi bazı koşulları vardır.

    Karşımızdaki  insanla iyi ilişkiler  içinde olduğumuz oranda onu etkileme, eğitme ve birlikteçalışma  konusunda daha başarılı  olma şansına  sahip oluruz. Bu durumda, iletişimin taraflarından  olan alıcılar,  zamanlarının  çoğunu  kendilerini korumak ve karşısındakini atlatmak için  kullanmazken; kaynak durumundaki öğenin  de rolden role geçmesine,  sert

    davranmasına  ve insanüstü  kişiliklere  bürünmesine  gerek kalmaz. İdeal  bir öğretici,  rolyapmayı  bırakıp olduğu  gibi davranan, daha erişilebilir olandır. Okul ortamında öğretmen-öğrenci arasında etkin iletişimin kurulması bu iki kişi arasında özel bir ilişkinin, güvene dayalı sağlam bir bağın kurulmasına bağlıdır. Bu ilişki içinde her iki taraf birbirlerinin bireyselliğine, gereksinmelerine saygı gösterir; birbirlerinin yaratıcılığına  ve gelişmesine fırsat tanır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    7/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    7İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.1.2 İletişim Türleri 

    İletişimbilimde  (komünikasyon),  vericinin karakteri ve bunun sonucu olarak bilgi taşıyan 

    işaretlerin (kodların) özelliği açısından üç tür iletişim zincirinden söz edilmektedir:

      Gözlemsel İletişim   Diagnostik İletişim   Dilsel İletişim 

    03.1.2.1 Gözlemsel İletişim: Bu iletişim türünde verici cansızdır ve bilinçsiz gönderilen işaretler 

    söz  konusudur. Bozuk bir araba ve tamirci buna çok  güzel  bir örnek  oluşturmaktadır. Bozukolduğu düşünülen bir arabanın motorunun çıkardığı seslerin dinlenmesi… 

    03.1.2.2 Diagnostik İletişim:  Gözlemsel  iletişimden  farkı,  verici rolünü  canlı  bir varlığın yüklenmiş  olmasıdır. Verici, işaretleri  yine isteğe  bağlı  olmaksızın  göndermektedir. “Hasta  iledoktor”  ilişkisi  buna örnek  olarak verilebilir. Gönderiler,  birinci örneğe  benzer biçimde bilinçsizdir. Ancak burada verici canlıdır.

    Her ne kadar benziyor görünseler  de, gözlemsel  ve diagnostik iletişim  biçimi  birbirindenfarklıdır.

    Öte  yandan her iki iletişim  şeklinde  de vericiler aktif değildir. Her ikisinde de, bilgi taşıyan işaretlerin  ortak ve en önemli  özellikleri,  bu işaretlere,  isteğe  bağlı  olarak yeni anlamlarverilemeyeceği,  yani anlamların  değiştirilemeyeceğidir. İşaretlerin,  deneyimler sonucubelirlenmiş  anlamları,  yine ancak, yeni deneyimler sonucu kazanılan  bilgilere dayanılarak 

    değiştirilebilir.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    8/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    8İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.1.2.3 Dilsel İletişim: Bu iletişimde verici ve alıcı  insandır. Verici aktiftir. Vericinin bir “işaret 

    sistemi”  ve “kuralları”  vardır. Örneğin,  harfler, nokta, virgül  ve bunların  nasıl  dizileceğini belirleyen dilbilgisi kuralları  bir sistem oluşturur. Ya da müzikteki  notalar, bunların  porteyedizilişleri başka bir örnektir.

    Bu iletişimde  verici bilgileri, belli bir işaret  sistemine dönüştürülerek  iletilir. Bu işleme  bilgikuramında  “kodlama”  denir. Kanal yardımıyla  alıcıya  gelen ve alıcı  tarafından  bilinçli  olarakalgılanan  işaretler,  “geri  kodlama”  olarak adlandırılan  bir işlemle,  yeniden dilsel biçimdeki bilgilere dönüştürülür. Ancak alıcı kendisine gelen işaretlerin anlamlarını kendi konuşma dilindebilmiyorsa, belli ki iletişim  gerçekleşmeyecektir. Buna göre  dilsel iletişimde,  iletişimin gerçekleşmesi  için alıcının verici işaret  sistemini bilmesi  gerekir .

    Burada bilinmesi gereken bir diğer konu ise, işaretlerin  insanlar tarafından bilinçli  bir şekilde yaratıldığıdır. Bu nedenle dilsel iletişimde  işaretler ve anlamları arasında doğal ve organik birbağ vardır.

    VERİCİ  AKTARICI  ALICI 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    9/76

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    10/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    10İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.1.4 Haritalar ve İmar Planları Nasıl İletişim Araçlarıdır? 

    Haritanın  oluşumu  iletişimbilim  açısından  incelenirse, harita aktarıcı  (kanal) görevini görmektedir. Verileri işaretlere dönüştürerek haritayı oluşturan ise, haritacıdır (kartograftır). Buduruma göre  haritacı,  verici elemandır,  yani kaynaktır. Alıcı  konumunda ise harita kullanıcısı (kent plancı, tasarımcı,  proje yapan, kenti gezen... vb) vardır. Haritacı, belirlediği harita işaret tablosuna (simgeler, semboller, lejant) göre  haritayı  oluşturur. Alıcı  (kullanıcı)  kendi işaret bilgisi ile verici işaret  bilgisini çözmeye  çalışır. Eğer  kendi diline çevirebilirse  iletişimi sağlamıştır. Tersi durumda iletişim sağlanamaz.

    Türkçe  hazırlanmış bir haritanın  bir yabancı  turist tarafından kullanılması durumunda, Türkçe olan harita lejantını anlamayan turistin iletişim için işaretleri anlaması ve kendi diline çevirmesi gerekir. Yani turistin işaret bilgisi ile harita lejantının çakışması gerekir.

    Harita, şekil  ve işaretler  (simgeler, semboller) ile bilgi iletişimini  gerçekleştirmektedir. Buözelliğinden dolayı  iletişimbilime göre, dilsel   iletişime uygun bir iletişim aracıdır. Ayrıca  içerik 

    açısından, çevremize ilişkin duygusal dünya ile ilişkisi olmayan bilgileri içerdiği için de anlıksal  iletişim özelliklerinde bir iletişim aracıdır.

    Bu çerçeveden imar planı incelenirse, onun da dilsel ve anlıksal bir iletişim aracı olduğu ortayaçıkacaktır. Bu durumda kaynak kent plancı,  alıcı  ise plandaki kullanımla ilgilenenler (haritacı, mimar, inşaatçı, emlakçi vb) olmaktadır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    11/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    11İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    DEĞERLENDİRME : Harita da, plan da, görsel ve çizimsel iletişim araçlarıdır. Görsel, çizimsel bilgiiletişimi,  yazıya  dayalı  iletişime  göre  üstün  özelliklere  sahiptir. İnsan,  algıladıklarının % 80’ini gözüyle  gerçekleştirir. Konumları  ile belirlenebilen tüm  somut ve soyut objelerin haritadaifadesinin olanaklı olacağı, tasarlanan kentle ilgili verilerin de planda bulunacağı düşünülürse, 

    haritanın ve planın ne kadar önemli iletişim araçları olduğu ortaya çıkar.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    12/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    12İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.2. SİMGE BİLGİSİNİN ÖNEMİ 

    Ülkemizde  1/1000 ölçekli  uygulama imar planlarının  çiziminde  gözetilen  simgeler MekansalPlanlar Yapım  Yönetmeliği’nin  eki olarak verilmiştir. Bu simgelerin doğru  öğrenilmesi durumunda planların doğru okunmasından söz edilebilir.

    Gerek planla iletişim  kurmak isteyenlerin, gerekse bu planlardan uygulama amacıyla yararlanacak olanların,  bu simgeleri inceleyerek, özellikle  çok  kullanılanları  öğrenmeleri, 

    meslek uygulamalarında planın ruhuna uygun davranmalarını da sağlayacaktır.

    Komşu  iki meslek grubunun, yani plancıların  ve haritacıların  sağlıklı  bir işbirliği  için,  kendialtlıklarına ilişkin simge bilgisine sahip olmaları gerekmektedir.

    Ama hem haritalardan, hem de imar planlarından  yararlanacak olan diğer  ilgililerin, örneğin taşınmaz değerleme uzmanlarının, taşınmaz geliştirme  ile uğraşanların, taşınmazın bulunduğu alandaki bölgeleme  kararlarını  oluşturan,  taşınmaz  değerlerine  doğrudan  etkiyen kararlargetiren imar planlarını okuyabilmesi zorunludur.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    13/76

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    14/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    14İMAR MEVZUATI, 2015-2016

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    15/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    15İMAR MEVZUATI, 2015-2016

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    16/76

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    17/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    17İMAR MEVZUATI, 2015-2016

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    18/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    18İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Gösterim (Lejand) TeknikleriMadde 10-  (1) Her türlü  mekansal plan, kendi kademesinin ve yapılış  amacının  gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanır.(2) Planlar, Bakanlıkça  belirlenen ve EK 1 Gösterimler  başlığı  altında  yer alan EK 1a OrtakGösterimler,  EK 1b Mekansal Strateji Planları  Gösterimleri,  EK 1c Çevre  Düzeni  Planı Gösterimleri, EK 1ç Nazım İmar Planı Gösterimleri, EK 1d Uygulama İmar Planı Gösterimleri veEK 1e Detay Kataloğuna uygun olarak hazırlanır.

    (3) Gösterim  listesine ilişkin  teklif niteliğinde  olan, öznitelikler  ve kodlamalar ile planların özelliği gereği ihtiyaç duyulacak gösterim tür ve tipi Bakanlıkça değerlendirilerek uygun görülen gösterimler, Bakanlığın  internet sayfasında  ilan edilir. Bakanlıkça  ilan edilmeyen gösterim planlarda uygulanamaz.

    MEKANSAL PLANLAR YAPIM YÖNETMELİĞİ’NDE GÖSTERİMLER 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    19/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    19İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    EK 1a: Ortak Gösterimler 

    ÇİZGİ TİPİ  SEMBOL  TARAMA ALAN RENK KODU

    (RGB) 

    SINIRLAR 

    İDARİ SINIRLAR

    ÜLKE SINIRI 

    İL SINIRI 

    İLÇE SINIRI 

    BELEDİYE SINIRI 

    MÜCAVİR ALAN

    SINIRI

    PLANLAMA

    SINIRLARI

    PLAN ONAMA SINIRI

    PLAN DEĞİŞİKLİĞİ

    ONAMA SINIRI

    ETAPLAMA SINIRI

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    20/76

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    21/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    21İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    EK 1b: Mekansal Strateji Planları Gösterimleri 

    YERLEŞMELER SİSTEMİ VE ŞEHİRLEŞME 

    YERLEŞMELER VE

    KADEMELENMESI

    Yerleşmelerin

    yoğunluklarına göre

    rengin belirtilen tonları

    kullanılacaktır. 

    Yerleşme

    kademelenmesine göre

    farklı büyüklükteki

    simgeler kullanılacaktır. 

    255/170/0

    225/165/100

    180/110/0

    140/85/25

    KIRSAL GELİŞİM

    ODAKLARI

    205/255/50

    YENİ ŞEHİRLER 

    255/0/0

    ÇİZGİ TİPİ  SEMBOL TARAMAALAN RENK KODU

    (RGB)

    ANA ALTYAPI

    ENERJİ ÜRETİM

    ALANLARI

    Üretim alanının türüne

    göre belirtilen renkler

    kullanılacaktır  0/160/0

    255/255/0

    60/170/250

    130/40/255

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    22/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    22İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    EK 1c: Çevre Düzeni Planı Gösterimleri 

    SINIR SEMBOL TARAMA ALAN RENK KODU (RGB)

    İDARİ MERKEZLER 

    (İL, İLÇE, BELDE, KÖY MERKEZLERİ) 

    YERLEŞİM ALANLARI 

    KENTSEL MESKUN (YERLEŞİK) ALAN  140/84/26

    KENTSEL GELİŞME ALANI  255/250/38

    KIRSAL YERLEŞİK ALAN  KY

    KENTSEL ÇALIŞMA ALANLARI 

    MERKEZİ İŞ ALANI (MİA) 

    (1.DERECE MERKEZ) MİA 224/0/33

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    23/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    23İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    EK 1ç: Nazım İmar Planı Gösterimleri 

    SINIR  SEMBOL  TARAMA  ALAN RENK KODU (RGB) 

    İMAR HAKKI AKTARIM ALANI SINIRI 

    ÖZEL PROJE ALANI SINIRI 

    KENTSEL DÖNÜŞÜM VE GELİŞİM PROJE ALANI

    SINIRI

    TİCARET-TURİZM-KONUT ALANI 255/117/0TİCTK 

    LOJİSTİK TESİS ALANI  224/0/33LTA

    YÜKSEK ÖĞRETİM ALANI 0/143/255Ü 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    24/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    24İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    EK 1d: Uygulama İmar Planı Gösterimleri 

    ÇİZGİ TİPİ  SEMBOL TARAMA ALAN RENK KODU (RGB)

    KENTSEL TASARIM PROJESİ SINIRI 

    YAPI DÜZENİ VE YOĞUNLUKLARI 

    AYRIK DÜZEN 

    KENTSEL ÇALIŞMA ALANLARI 

    TOPTAN TİCARET ALANI  224/0/33

    BELEDİYE HİZMET ALANI 

    (………………………….)102/153/205

    TT

    BHA

    TESCİLLİ BİNA 

    TES

    NÜKLEER ENERJİ ÜRETİM ALANI

    KORUMA KUŞAĞI 245/122/122

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    25/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    25İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    İMAR YASASI MEKANSAL PLANLAR YAPIM YÖNETMELİĞİ 

    PLANLI ALANLAR TİP İMAR YÖNETMELİĞİ PLANSIZ ALANLAR YÖNETMELİĞİ 

    RUŞEN KELEŞ, KENTBİLİM TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ 

    03.3. PLAN OKUMA AÇISINDAN ÖNEMLİ KAVRAMLAR 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    26/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    26İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.3.1. Tanımlar 

    Yerleşik (Meskun) Alan: Varsa üst ölçek plan kararlarına uygun olarak, imar planı ile belirlenmişve iskan edilmiş alandır. 

    Gelişme (İnkişaf) Alanı: Varsa üst ölçek plan kararlarına uygun olarak, imar planında kentingelişmesine ayrılmış olan alandır. 

    Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır. 

    İlgili İdare: Yapı ruhsatı vermeye yetkili idarelerdir. 

    Müdürlük: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüdür. 

    Kanun: 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunudur. 

    Yerleşme Alanı 

    NOT: Tanımlar’da, Planlı Alanlar Alanlar Tip İmar Yönetmeliği temel alınmıştır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    27/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    27İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Merkezi İş Alanı (MİA): Nazım imar planlarında yönetim, turizm, sosyal kültürel ve ticari amaçlı yapılar  için  ayrılmış  kentin merkezinde kalan bölgedir. Bu bölgede  yönetimle  ilgili idari tesisalanları,  iş hanı, çarşı, çok katlı mağaza, banka gibi ticaret ve finans tesis alanları, turizm tesis

    alanları, sosyal kültürel tesis alanları, ibadet yerleri, park ve benzeri yeşil alanlar, spor alanları kamuya ve özel sektöre ait eğitim ve sağlık tesisleri alanları, kamuya ve özel sektöre ait teknikaltyapı tesis alanları ile bu alanlara hizmet verecek benzeri alanlar ayrılır.

    Sanayi Bölgesi: İmar planlarında her türlü sanayi tesisleri için ayrılmış alanlardır. Bu alanlardasanayi bölgesine hizmet verecek diğer yapı ve tesisler de yapılabilir.

    Kent Bölgeleri Tanımları ve Alan Kullanış Koşulları 

    1. Çalışma Alanları 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    28/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    28İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    a) Yeşil  Alanlar:  Toplumun yararlanması  için  ayrılan  oyun bahçesi,  çocuk  bahçesi,  dinlenme,gezinti, piknik, eğlence, rekreasyon ve kıyı alanları toplamıdır. Metropol ölçekteki fuar, botanikve hayvan bahçeleri ile bölgesel parklar bu alanlar kapsamındadır.

    aa) Çocuk  Bahçeleri:  Çocukların  oyun ve dinlenme ihtiyaçlarını  karşılayacak  alanlardır. Bitkiörtüsü ile çocukların oyun için gerekli araç gereçlerinden büfe, havuz, pergole ve genel heladanbaşka tesis yapılamaz.

    ab) Parklar: İmar planı ile belirlenmek ve mevcut ağaç dokusu dikkate alınarak tabii zemin veyatesviye edilmiş  toprak zemin altında kalmak üzere, ağaçlandırma ve bitkilendirme için  yeterliderinlikte toprak örtüsü olması ve standartları sağlaması kaydıyla otopark ve havuz ile açık sporve oyun alanı,  umumi hela, 1 katı,  h=4,50 m.’yi  ve taban alanı  kat sayısı  toplamda 0,03’ü geçmemek, sökülüp takılabilir malzemeden yapılmak kaydıyla; açık çay bahçesi, büfe, pergole,kameriye, muhtarlık,  güvenlik  kulübesi,  sporcu soyunma kabinleri, taksi durağı,  trafo gibitesislerin yapılabildiği,  kentte yaşayanların  yeşil  bitki örtüsü  ile dinlenme ihtiyaçlarının 

    karşılandığı alanlardır.

    ac) Piknik ve Eğlence (Rekreasyon) Alanları: Kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde  ve çevresinde  günü  birlik kullanıma  yönelik  ve imar planı  kararı  ile belirlenmiş;eğlence,  dinlenme, piknik ihtiyaçlarının  karşılanabileceği  lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile, tenis, yüzme, mini golf, otokros gibi her tür sportiffaaliyetlerin yer alabileceği alanlardır. Bu alanda yapılacak  yapıların emsali (0,05) i, kat adedi2’yi, asma katlı yapılarda (9.30) m.yi, asma katsız yapılarda (8,30) m.yi geçemez.

    2. Sosyal ve Kültürel Altyapı Alanları 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    29/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    29İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    b) Spor ve Oyun Alanları: Spor ve oyun ihtiyacı  karşılanmak, spor faaliyetleri yapılmak  üzere imar planı kararı ile kent, bölge veya semt ölçeğinde ayrılan açık ve kapalı tesis alanlarıdır. Bualanlarda açık veya kapalı otoparklar ile seyirci ve sporcuların ihtiyacına yönelik, büfe, lokanta,

    pastane, çayhane ve spor faaliyetlerine ilişkin ticari üniteler yer alabilir.

    ba) Stadyum: Uygulama imar planı kararı ile futbol ve benzeri spor müsabakaları için üzeri açık veya kapalı olarak inşa edilen, bünyesinde, yapılan spora ve sporculara ilişkin tesislerin yanı sıra açık  ve kapalı  otopark, idari, sosyal ve kültürel  tesisler ile lokanta, pastane, çayhane,  çarşı, alışveriş birimleri, büfe gibi mekan, yapı veya tesisler bulunabilen, planla açıkça belirtilmek vetescile konu edilmemek kaydıyla stadyum projesi bütünlüğü içerisinde yol ve meydanların altını 

    da kapsayabilen komplekslerdir.

    c) Sosyal ve Kültürel  Tesis Alanı:  Kütüphane,  sergi salonu, müze,  sinema ve tiyatro, kreş, anaokulu, kurs, yurt, çocuk  yuvası,  yetiştirme yurdu, yaşlı  ve engelli bakımevi,  rehabilitasyonmerkezi, kadın  ve çocuk  sığınma evi, şefkat evleri gibi kullanımlara ayrılan kamuya veya özel şahıslara ait tesislerin tek başına veya birkaçının bir arada yapılabildiği alanlardır.

    ç) İbadet Yeri: İbadet etmek ve dini hizmetlerden faydalanmak amacıyla  insanların toplandığı, 

    dinî   tesis ve külliyesinin,  dinî   tesisin mimarisi ile uyumlu olmak koşuluyla  dinî   tesise ait;lojman, kütüphane, aşevi, dinlenme salonu, yurt ve kurs yapısı ile gasilhane, şadırvan ve helagibi müştemilatların, açık veya zemin altında kapalı otoparkın da yapılabildiği alanlardır.

    d) Mezarlık  Alanı:  Cenazelerin defnedildiği  mezar yerleri, defin izni ve diğer  işlemlerin yürütüldüğü idari tesis binaları, güvenlik odası, bu alana hizmet veren ziyaretçi bekleme, morg,gasilhane, ibadet yeri, şadırvan, çeşme, hela ile otopark da yapılabilen alanlardır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    30/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    30İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Öte yandan, çalışma, sosyal ve kültürel altyapı alanlarında yapılacak tüm yapı, tesis ve açık alan

    düzenlemelerinin,  engellilerin de ulaşmasını  ve kullanmasını  sağlayacak  şekilde  Türk Standartları Enstitüsü standartlarına uygun olarak yapılması zorunludur.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    31/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    31İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    3. Alan Kullanımları 

    a) Konut Alanı:  Yerleşme  ve gelişme  alanlarında  konut kullanımına  yönelik olarak planlananalanlardır. Ancak, yol boyu ticaret olarak teşekkül etmiş konut alanlarında bulunan parsellerinzemin kat ve yol seviyesinde veya açığa  çıkan  bodrum katlarının  yoldan cephe alanmekânlarında,  gürültü  ve kirlilik oluşturmayan  ve imalâthane  niteliğinde  olmayan, gayrisıhhi özellik  taşımayan,  halkın  günlük  ihtiyaçlarını  karşılamaya  yönelik  dükkân,  kuaför,  terzi,muayenehane, aile sağlığı  merkezi, lokanta, pastane, anaokulu, kreş gibi konut dışı hizmetlerverilebilir. Binanın birinci katında veya bodrum katlarında zemin katta yer alan mekanla içten 

    bağlantılı  olan ve binanın  ortak merdivenleri ile ilişkilendirilmeyen  konut dışı  piyesleryapılabilir. İlgili idare meclisince yol boyu ticaret olarak teşekkül ettiği karar altına alınan konutkullanımına ayrılan parsellerde müstakil olarak yurt, anaokulu, aile sağlığı merkezi, özel sağlık tesisi, özel eğitim tesisi ve kreş, ticari katlı otopark binaları yapılabilir. Konut alanlarında kalsadahi parsellerin konut binası  yapılıncaya  kadar açık  depolama veya ruhsata tabi binayapılmaksızın bahçe düzenlemesi  ve peyzajı yapılarak  kullandırılmasına  ilgili idaresi yetkilidir.Yol boyu ticaret olarak belirlenenler de dahil konut alanlarında  kalan parsellerin araç  giriş çıkışından  kaynaklanan trafik yükünü  azaltmak amacıyla  ve ilgili idareden geçit  hakkı  almakkoşuluyla  otopark olarak kullanılan  bodrum katlarından  plan kararı  ile kamuya ait yer altı otoparkına araç giriş çıkışı  verilebilir. Konut alanlarında özel eğitim tesisi, özel sağlık tesisi vekatlı otopark yapılabilmesi  için uygulama imar planında bu amaçla  değişiklik  yapılarak  konutkullanımından çıkarılması gerekir.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    32/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    32İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    b) Ticaret Alanı:  İş  merkezleri, ofis-büro,  çarşı,  çok  katlı  mağazalar,  kamu veya özel  katlı otoparklar, alışveriş  merkezleri, otel ve diğer  konaklama tesisleri, sinema, tiyatro, müze, kütüphane, sergi salonu gibi sosyal ve kültürel tesisler, lokanta, restoran, gazino, düğün salonugibi eğlenceye yönelik birimler, yönetim binaları, katlı otopark, banka, finans kurumları, yurt,kurs, dershane, özel  eğitim  ve özel  sağlık  tesisleri gibi ticaret ve hizmetler sektörüne  ilişkin yapılar  yapılabilen  alanlardır. Ancak bu alanlarda katlı  otopark, özel  eğitim  veya özel  sağlık tesisi yapılabilmesi için uygulama imar planında bu amaçla değişiklik yapılması yapılarak ticaretkullanımından çıkarılması gerekir.

    c) Ticaret+Konut, Turizm+Ticaret, Turizm+Ticaret+Konut Gibi Karma Kullanım  Alanları:  Tek

    başına  konut olarak kullanılmamak  koşuluyla,  ticaret, turizm+ticaret, ticaret+konut,turizm+ticaret+konut kullanımlarından  sadece birinin veya ikisinin veyahut da tamamının birlikte yer aldığı  alanlardır. Bu alanlarda plandaki kullanım  kararına  bağlı  olarak konut veyaturizm tesisi yapılması  halinde yoldan cephe alan zemin veya bodrum katların  ticaret veyahizmetler sektörünün  kullanımında  olması  ve konut veya turizm tesisi için  ayrı  bina girişi  vemerdiveni bulunması şartı aranır. Bu alanlarda ayrıca plan kararı  gerekmeden gerçek ve tüzel kişilere veya kamuya ait; yurt, kurs, dershane, ticari katlı  otopark, sosyal ve kültürel  tesisleryapılabilir. Ancak bu alanlarda katlı otopark, özel eğitim veya özel sağlık tesisi yapılabilmesi için 

    uygulama imar planında  bu amaçla  değişiklik  yapılması  yapılarak  karma kullanımdan çıkarılması  gerekir. Ticaret+Konut, Turizm+Ticaret+Konut gibi konut da yapılabilen  karmakullanım alanlarında konut veya yüksek nitelikli konut yapılabilmesi  için konutun ihtiyacı olansosyal ve teknik alt yapı  ve donatı  alanlarının  konut kullanımının  getireceği  nüfus  yoğunluğu üzerinden hesap edilerek bu alana hizmet verecek şekilde ayrılmış olması şarttır. Konutun dayapılabildiği  karma kullanım  alanlarında  uygulama imar planında  alanın  veya alandakiyapılaşma  hakkının  ne kadarının  konut kullanımına  ayrılacağının  belirlenmediği  durumlarda

    konut kullanımları, alandaki parsellerin toplam emsalinin % 20’sini aşamaz.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    33/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    33İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    ç)  Yüksek Nitelikli Konut (Rezidans):  En az konut şartlarını  sağlayan; resepsiyon, güvenlik  ve

    günlük  temizlik servisi mekanlarının  bulunduğu,  sağlık  hizmetleri, kuru temizleme,çamaşırhane, taşıma, yemek ve alışveriş servisi hizmetleri ile spor salonu ve yüzme havuzu gibihizmetlerin de verilebildiği  birden fazla bağımsız  bölümü  ihtiva eden konut binalarıdır. İmar planlarında konut, ticaret+konut, turizm+ticaret+konut olarak belirlenen bölgelerde yapılabilir.

    d) Konaklama (Turizm) Tesisleri:  Konaklama amacıyla  kullanılan,  otel, motel, tatil köyü, pansiyon, kamping, apart otel ve hostel gibi turizm tesisleridir.

    e) Sağlık  Tesisleri Alanı:  Hastane, sağlık  ocağı,  aile sağlık  merkezi, doğumevi,  dispanser vepoliklinik, ağız  ve diş  sağlığı  merkezi, fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi, entegre sağlık kampüsü  gibi fonksiyonlarda hizmet veren gerçek veya tüzel kişilere  veya kamuya ait tesisleriçin  uygulama imar planında  özel  veya kamu tesisi alanı  olduğu belirtilmek suretiyle ayrılan alanlardır. Özel  sağlık  tesisi yapılacak  alanlar belirlenmeden Sağlık  Bakanlığının  taşra teşkilatının uygun görüşü alınır.

    f) Eğitim  Alanı:  Okul öncesi,  ilk ve orta öğretim  ile yüksek  öğretime  hizmet vermek üzere kamuya veya gerçek  veya tüzel  kişilere  ait; eğitim  kampüsü, genel, mesleki ve teknik eğitim fonksiyonlarına ilişkin okul ve okula hizmet veren yurt, yemekhane ve spor salonu gibi tesisleriçin  uygulama imar planında  özel  veya kamu tesisi alanı  olduğu belirtilmek suretiyle ayrılan alanlardır. Özel  eğitim  tesisi yapılacak  alanlar belirlenmeden Milli Eğitim  Bakanlığının  taşra teşkilatının uygun görüşü alınır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    34/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    34İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    g) Askeri Alanlar: Türk Silahlı Kuvvetlerini oluşturan Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının savunma, harekat, hudut vesahil güvenliğine yönelik yapıları, kışla, ordugah, karargah, birlik, karakol, askerlik şubesi, askerihavaalanları,  sosyal, teknik ve lojistik gibi askeri veya güvenlik  amaçlı  ihtiyaçlara  yönelik tesisler ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacına yönelik idari, eğitim, sağlık, lojman, orduevi gibidiğer sosyal tesislerin yer aldığı alanlardır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    35/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    35İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Parseller

    İmar  Adası:  Çevresi  yollarla çevrili,  parsellere ayrılmış  kent toprağı  ile bu topraklar üzerine oturtulmuş yapılardan oluşan küçük bir kent dilimi, yapı adası.

    İmar  Parseli:  İmar  adaları  içerisindeki  kadastro parsellerinin İmar  Yasası,  İmar  Planı  ve

    yönetmelik ilkelerine göre düzenlenmiş şeklidir.

    Kadastro Adası: Kadastro yapıldığı zaman var olan adadır.

    Kadastro Parseli:  Kadastro yapıldığı  zaman kadastro adaları  içinde  bulunan mülkiyeti  tescilliparseldir.

    Parsel Cephesi:  Parselin üzerinde  bulunduğu  yoldaki cephesidir. Birden fazla yola cepheliparsellerde uygulama imar planında  belirtilmemiş  ise geniş  yol üzerindeki  kenar, parsel ön cephesidir. Yolların  eşit  olması  halinde dar kenar parsel cephesidir. Bitişik  nizama tabi olup,farklı kat adedi ve farklı kotları haiz yollara cepheli köşe başı parsellerde yolların  kat rejiminibozmamak üzere en az 6 metrede bir kademelendirme yapılır.

    Parsel Derinliği:  Parsel ön  cephe hattına  arka cephe hattı  köşe  noktalarından  indirilen dikhatların uzunluklarının ortalamasıdır.

    Parsel: 1. Parsel, kadastronun kayıt  birimidir. Kendi içinde  kapanan bir sınırla  çevrili  yeryüzü 

    parçası  2. Kentin imar planına  ve yürütmeliğe  (mevzuata) uygun olarak, üzerinde  yalnız  biryapının yapılabileceği toprak parçası 3. Bir kentin bölünebileceği en küçük birimi.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    36/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    36İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Yapılar 

    Yapı:  Karada ve suda, sürekli veya geçici,  resmi ve özel  yeraltı  ve yerüstü  inşaatı  ile bunların eklerini, değişikliklerini ve tamirlerini içine alan sabit ve hareketli tesislerdir.

    Bina:  Kendi başına  kullanılabilen,  üstü  örtülü  ve insanların  içine girebilecekleri ve insanların oturmasına,  çalışmasına,  eğlenmesine  veya dinlenmesine veya ibadet etmelerine yarayan,hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır.

    Resmi Bina:  Genel, katma ve özel  bütçeli  idarelerle, il özel  idaresi ve belediyeye veya bukurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, yasayla veya yasanın verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir.

    Umumi Bina:  Köy  konağı,  köy  kahvesi ve lokantası  gibi köy  ortak yapıları  dışında,  imar planı kararı ile yapılabilecek,  kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla ibadet yerleri, özel eğitim, 

    özel  sağlık  tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze,  kütüphane,  konferans salonu gibi kültürel binalar ile gazino, düğün salonu gibi eğlence yapıları, otel, özel yurt, işhanı, büro, pasaj, çarşı gibi ticari yapılar, spor tesisleri, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalardır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    37/76

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    38/76

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    39/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    39İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    •  Yapı  yüksekliği  60.50 m’den  fazla olan binalar ile özelliği  gereği  tesisat katı  oluşturulması zorunlu binalarda emsale dahil katlar alanının % 3’ünü geçmemek koşuluyla  sadece tesisat

    için oluşturulan tesisat katları, •  Bina veya tesise ait olan; kazan dairesi, teshin merkezi, arıtma  tesisi, su sarnıcı,  gri su

    toplama havuzu, yakıt  ve su depoları,  silolar, trafolar,  jeneratör,  kojenerasyon ünitesi, eşanjör ve hidrofor bölümleri, 

    •  Bütün  cepheleri tamamen toprağın altında ve yapı yaklaşma sınırı  içinde kalan katlarda yeralan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan veya bir bağımsız bölümün  eklentisi veyaparçası  olmayan ve toplamda katlar alanının  % 10’unu  ve 3000 m2’yi  aşmayacak  şekilde 

    düzenlenen; ortak alan niteliğindeki jimnastik salonu, oyun ve hobi odaları, yüzme havuzu,sauna gibi sosyal tesis ve spor birimleri,•  Bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrum katlarda yer alan ve toplamda

    katlar alanının % 5’ini aşmayan ortak alan depolar,•  Daha sonradan hafredilerek açığa çıkması mümkün bulunmayan bina cephelerinde ilave kat

    görünümüne neden olmayan bütün  cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrumkatlarda yer alan ve tek başına  bağımsız  bölüm  oluşturmayan; konut kullanımlı  bağımsız bölümün  bağımsız  bölüm  brüt  alanının  % 20’sini,  ticari kullanımlı  bağımsız  bölümün 

    bağımsız bölüm brüt alanını aşmayan depo amaçlı eklentiler,•  Bulunduğu katın emsale dahil alanının toplam % 20’sini geçmemek koşuluyla; sökülür-takılır-  katlanır cam panellerle kapatılmış olanlar dâhil olmak üzere balkonlar, açık çıkmalar  ile kat

    bahçe ve terasları, kış bahçeleri, iç bahçeler, tesisat alanı, yangın güvenlik koridoru, bina giriş holleri, kat holleri, asansör  önü  sahanlıkları,  kat ve ara sahanlıkları  dahil açık  veya kapalı merdivenler,

    dahil edilmez.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    40/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    40İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Özel  çevre  koruma alanları,  kıyı  alanları,  sit alanları  ve orman alanları  gibi korunan alanlara

    ilişkin planlarda emsal, TAKS, yapı yaklaşma mesafeleri ve kat adedi belirlenmeden uygulamayapılamaz, ruhsat düzenlenemez. Korunan alanlar hariç olmak üzere uygulama imar planında yapılaşma koşulları belirlenmeyen; nüfusu  5.000’in altında  kalan yerleşmelerde TAKS: 0.20’yi, kat adedi 2’yi, nüfusu 5.000’den fazla 30.000’ den az olan yerleşmelerde TAKS: 0.25’i, kat adedi3’ü,  nüfusu  30.000’den  fazla 50.000’den  az olan yerleşmelerde  TAKS: 0.30’u,  kat adedi 4’ü, nüfusu  50.000’den  fazla olan yerleşmelerde  ise TAKS: 0.40’ı,  kat adedi 5’i  geçemez. İmar planında  TAKS ve KAKS verilmeyen parsellerde 02.08.2013 tarihinden sonra kat adedininartırılmasına  yönelik  yapılacak  plan değişikliklerinde  bu alanlarda TAKS ve KAKS’ın  verilmesizorunludur, aksi halde bu parsellerde yapı  ruhsatı  düzenlenemez. Tamamen toprağın  altında kalması nedeniyle; bu bent uyarınca emsal hesabına konu edilmeyen mekanlar ile kat adedinekonu edilmeyen katların  hiç  bir cephesi kazı  ve tesviye yapılarak  açığa  çıkarılamaz. Emsalhesabına  dahil edilmeyen mekanlar proje değişikliği  ile imar planındaki  veya yönetmelikle belirlenen emsal değerini aşacak şekilde emsal hesabına konu alan haline getirilemez, müstakil bağımsız bölüm haline dönüştürülemez ve kat mülkiyeti tesis edilemez. Bu alt bentte belirtilenemsal hesabı yapılırken, bağımsız bölüm brüt alan tespit esaslarına göre işlem yapılır, ancak, bu

    hesaba bu bent uyarınca katlar alanına dahil edilmeyen alanlar, boşluklar dahil edilmez.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    41/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    41İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Zemin Terası:  İrtibatlı  olduğu  katın  seviyesini aşmayan,  tabi zeminden veya tesviye edilmiş 

    zeminden itibaren en fazla (1.50) m. yükseklikte olan, bağımsız bölümlerin parçası veya binanın ortak alanı olarak kullanılan, döşeme altında kalan kısmı doldurularak kapatılan veya duvar ileçevrilerek  gerektiğinde  depo olarak kullanılabilen,  parsel sınırlarına  yan ve arka bahçelerde 3.00 m’den, ön  bahçelerde  imar planında veya ilgili idarelerin imar yönetmeliklerinde  aksinebir hüküm yok ise 3.00 m’den fazla yaklaşmayan teraslardır.

    Yapı Yaklaşma Sınırı: Planda ve yönetmelikte belirtilmiş olan yapının komşu parsellere en fazlayaklaşabileceği sınırdır.

    Bina Derinliği: Binanın ön cephe hattı ile arka cephe hattının en uzak noktası arasındaki en fazlayaklaşabileceği sınırdır.

    Tabii Zemin: Arazinin hafredilmemiş ve doldurulmamış halidir.

    Saçak Seviyesi: Binaların son kat tavan döşemesi üst kotudur.

    Bina Yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafesidir. İmar planı ve yönetmelikte öngörülen yüksekliktir.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    42/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    42İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Kat Yüksekliği: Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden bir üstteki katının döşeme üstüne kadar olan mesafesidir. Kat yükseklikleri uygulama imar planında daha fazla belirlenmemiş isegenel olarak; ticaret bölgelerinde ve zemin kat ticaret olarak belirlenen yerlerde zemin katlarda4.50 m, asma katlı zemin katlarda 5.50 m; diğer katlarda 3.80 m, konut bölgelerinde ise zeminkatlarda 4.00 m, asma katlı  zemin katlarda 5.50 m, diğer  katlarda 3.50 m kabul edilerekuygulama yapılabilir. Bu bentte belirtilen kat yükseklikleri  dikkate alınmadan  bina yüksekliği verilen planlarda bu bende göre değerlendirme yapılıp bina yüksekliği  revize edilinceye kadaruygulamalar bu bentte belirtilen kat yükseklikleri  ile plandaki veya planda belirlenmemişse yönetmelikle  belirlenen kat adedinin çarpılması  sonucu bulunan bina yüksekliğine  göre 

    gerçekleştirilebilir. Ancak bir adada aynı yoldan yüz alan parsellerin dörtte üçünün yürürlükteki planın  kat adedine göre  yapılaşmış  olması  halinde mevcut teşekkül  dikkate alınır. Tesisatkatının yüksekliği normal kat yüksekliğini aşamaz. Tesisat katı yapılan 60.50 m’yi aşan binalardatesisat katının 2.00 m’si bina yüksekliğinden sayılmaz. Yapının kat adedinden sayılmaz. Özellikli olan yapılarda  bu hüküm  uygulanmayabilir. Ancak hiçbir  koşulda  hava mania kriterleriaşılamaz,  planda veya planda belirtilmemişse  yönetmelikte  belirtilen kat sayısı,  katyükseklikleri azaltılmak suretiyle arttırılamaz, bu suretle yapı yoğunluğu artırılamaz.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    43/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    43İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Bodrum Kat: Zemin katın altındaki katlardır.

    Zemin Kat: İmar planı ve yönetmelikte öngörülen kat adedine göre alttaki kattır.

    Asma Kat:  İç yüksekliği en az 5.50 m. olan ve ait olduğu bağımsız bölümü  tamamlayan ve bubölümden  bağlantı  sağlanan  kattır. Asma katlar, iç  yüksekliği  2.40 m.’den  az olmamak, yolabakan cephe veya cephelere 3.00 m.’den fazla yaklaşmamak üzere yapılabilirler.

    Normal Kat: Zemin ve bodrum katların dışında kalan kat veya katlardır.

    Son Kat: Çatı altında bulunan normal katların en üstte olan katıdır.

    Ayrık Nizam: Hiç bir yanından komşu binalara bitişik olmayan yapı nizamıdır.

    Blok Nizam:  İmar  planı  veya bu Yönetmelikte  cephe uzunluğu,  derinliği  ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kitlesinin bir parsel veya dilatasyonla ayrılmak suretiyle birden fazla parselüzerine oturduğu bahçeli yapı nizamıdır.

    Bitişik  Nizam:  Bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara bitişik  olan yapı  nizamıdır.Bitişik nizam binalarda ortak alandan arka bahçeye çıkış sağlanır.

    Resmi Bina:  Genel, katma ve özel  bütçeli  idarelerle, il özel  idaresi ve belediye'ye veya bukurumlarca sermayesinin yarısından  fazlası  karşılanan  kurumlara, kanunla veya kanununverdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    44/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    44İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Umumi Bina: Kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze,  kütüphane,  konferans salonu gibi kültürel  binalar ile

    gazino, düğün salonu gibi eğlence  yapıları,  otel, özel yurt, işhanı, büro, pasaj, çarşı gibi ticariyapılar, spor tesisleri, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalardır.

    Konut Dışı  Kentsel Çalışma  Alanı:  İçerisinde  konaklama tesisleri, lokanta, resmi ve sosyal vekültürel  tesisler, çevre  sağlığı  yönünden  tehlike oluşturmayan  imalathaneler ile patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddeler içermeyen depoların yapılabileceği kentsel çalışma alanlarıdır.

    Basit Tamir ve Tadil: Yapılarda derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk dere, doğrama, döşeme vetavan kaplamaları,  elektrik ve sıhhi  tesisat tamirleri ile çatı  onarımı  ve kiremit aktarılması işlemleridir.

    Esaslı  Tadilat:  Yapılarda  taşıyıcı  unsuru etkileyen veya yapı  inşaat  alanını  veya emsale konualanını  veya taban alanını  veya bağımsız  bölüm  sayısını  veya ortak alanların  veya bağımsız bölümlerin  alanını  veya kullanım  amacını  veya ruhsat eki projelerini değiştiren  işlemlerdir.Esaslı tadil, ruhsata tabidir.

    Yüksek Bina: Binanın kot aldığı noktadan itibaren 10 kat veya daha çok katlı binadır.

    Ortak Alanlar:  Binaların  giriş  ve kat holleri, ışıklıklar,  hava bacaları,  saçaklar,  tesisat şaftları, alanları  veya katları,  açık  ve kapalı  merdivenler, yangın  merdivenleri, asansörler,  kaloriferdairesi, kapıcı dairesi, kömürlük, sığınak ve otopark gibi ortak kullanıma ayrılan alanlardır.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    45/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    45İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Engelli: Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal vesosyal yeteneklerini çeşitli  derecelerde kaybetmesi nedeniyle normal yaşamın  gereklerine

    uyamama durumunda olup; bağımsız  hareket edebilmesi için yapılarda ve açık alanlarda özel fiziki düzenlemelere gereksinim duyan kişidir.

    Fenni Mesul:  Proje müellifleri  kendileri olsun veya olmasın, yapının yürürlükteki kanun, imarplanı,  ilgili yönetmelik hükümleri, Türk standartları,  bilimsel kurallar, teknik şartnameler,  fen,sanat ve sağlık  kurallarına  ve tüm  mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenen  ruhsat ekiprojelerine göre gerçekleştirilmesini, aldıkları eğitime göre denetleyen ve ilgili idareler ile üyesi 

    oldukları odalarına karşı sorumlu olan ilgili meslek mensuplarıdır.

    Fen Adamları: Yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makina, harita kadastro ve benzerialanlarda mesleki ve teknik öğrenim veren, en az lise dengi okullardan mezun olmuş veya lisemezunu olup, bir öğretim yılı süreyle bakanlıkların açmış olduğu kursları başarıyla tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı  Çıraklık  ve Meslek Eğitimi Kanununa göre  ustalık belgesine sahip olanelemanlardır.

    Siyah Kot: İmar planında gösterilen yolun doğal zeminini ifade eder.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    46/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    46İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Kırmızı Kot:  İmar planında gösterilen yolun gerekli hesaplar yapıldıktan sonra kullanıma hazır halini ifade eder. İmar planına göre kat adedinin belirlenmesinde bu kot esas alınır. Kot alınan 

    nokta parselin mahreç  aldığı  yol esas alınarak  veya binanın  köşe  kotlarının  ortalamasının alınması suretiyle, ilgili idarelerin imar yönetmelikleri  ile veya imar yönetmeliklerinde hüküm bulunmaması  halinde bu Yönetmelikteki  esaslara göre  belirlenir. Viyadük,  köprü  gibi parselegiriş çıkış yapılamayan yerlerden ve parsele bitişik olmayan yollardan kot alınmaz. Kottan açığa çıkan kat kazanmak ve yapının kat sayısını artırmak amacıyla kot alınan nokta tespit edilemez.Kot alınan  noktanın  tespitinde bölge  kat rejiminin aşılmaması,  komşu  parseller dahil yolcephelerinde sokak siluetinin korunması  esastır. İlgili  idarece yol kotuna göre; binanın  kot

    alacağı  noktaya ve arazinin kotlarına  ilişkin  belgelendirme yapılmadan,  tabi zeminde hiçbir şekilde kazı veya dolgu yapılamaz. Ruhsat veya yapı kullanma izni alınmış yapılarda ruhsat ekiprojesine aykırı  olarak bodrum katları  açığa  çıkarmak  üzere  kazı  ve tesviye yapılamaz. Aksitakdirde İmar Kanununun 40 ve 42 nci maddeleri uyarınca işlem yapılır.

    Dere Kret Kotu: Su taşkın seviyesine esas, dere kenarlarına inşa edilen duvar veya düzenlenmiş veya yükseltilmiş  zeminin üst  kotudur. Devlet Su İşleri  Genel Müdürlüğü  veya su vekanalizasyon idareleri tarafından  belirlenen su taşkın  riski bulunan parsellerde, iskân  edilen

    katın  taban kotu ile bina, otopark gibi giriş  kotları,  su seviyesine göre hesaplanan dere kretkotu seviyesinin en az 1,50 m üzerinde olmalıdır. Bodrum kat yapılmak istenmesi halinde hiçbir şekilde  bu seviyenin altında  otopark giriş-çıkışı,  kapı  ve pencere gibi herhangi bir boşluk bırakılamaz ve açılamaz.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    47/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    47İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Ön Bahçe: Bina ön cephe hattı ile parselin ön cephesi arasında kalan parsel bölümleridir. Yoldanyüz alan bütün bahçeler ön bahçe statüsündedir. Ön bahçe mesafesi imar planında belirlenen

    ön  cephe hattına  veya ön  bahçe  mesafesine göre,  planda belirlenmemişse  idarelerin imaryönetmeliklerine veya imar yönetmeliklerinde hüküm bulunmaması halinde bu Yönetmelikteki esaslara göre belirlenir. Birden fazla yola cephesi bulunan parsellerde de bu esaslara uyulur.

    Yan Bahçe: Parselin ön ve arka bahçeleri dışında kalan bahçeleridir.

    Arka Bahçe: Ön bahçeye komşuluğu bulunmayan bina arka cephesi ile arka komşu parsel sınırı 

    arasında kalan parsel bölümüdür.

    Yol Cephesi: Binanın yola bakan cepheleridir.

    Bina Cephe Hattı: Binanın ön ve arka cephelerinde toprakla temas eden konturlarının görünen cephesinin parsel sınırına en yakın  noktasından, parsel ön  ve arka cephelerine paralel çizilen hattır.

    Bina Ön Cephe Uzunluğu: Çıkmalar hariç olmak üzere parselin kot aldığı yol tarafındaki cepheuzunluğudur.

    Meydan:  Yol, kavşak,  bina, park vs. mimari veya doğal  elemanlarla sınırları  belirlenmiş  vetoplumsal işlevlere  sahip olan üstü  kapalı  olmayan, alanın  özelliği  bozulmadan altı  özel mülkiyete konu edilmeksizin ve meydan kullanımı engellenmeksizin otopark ve diğer amaçlarla katlı olarak kullanılabilen alanlardır.

    Ö Ü

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    48/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    48İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Tesviye Zemin:  Bu Yönetmelikte  belirtilen esaslara göre  ruhsat alınarak  kazı  veya dolguyapılmak  suretiyle arsanın  doğal  yapısının  geldiği  son durumdur. Bu tesviye edilen zemininaltında kalan bodrum katların hiç bir cephesi ruhsat eki projelerine aykırı olarak tekrar kazı vetesviye yapılarak açığa çıkarılamaz ve kullanılamaz.

    Bağımsız Bölüm Net Alanı: Bağımsız bölüm içerisindeki kapalı olup duvarlar arasında kalan netalandır. Bu alana; kapı ve pencere eşikleri, 2.5 cm’yi geçmemek koşuluyla sıva payları, kolonlar,duman, çöp, atık, tesisat ve hava bacaları ile ışıklıklar, bağımsız bölüm içindeki asansör ve galeriboşlukları,  tesisat odası,  merdivenlerin altlarında  1.80 m yüksekliğinden  az olan yerler, tek

    bağımsız  bölümlü  müstakil  binalarda bağımsız  bölüm  içindeki  otopark, sığınak,  odunluk,kömürlük,  hidrofor ve arıtma  tesisi alanı,  su ve yakıt deposu ve kazan dairesi dahil edilmez.Açık çıkmalar, balkonlar, zemin, çatı ve kat terasları, kat ve çatı bahçeleri gibi en az bir cephesiaçık  olan mekanlar ile aynı  katta veya farklı  katta olup bağımsız  bölümün  eklentisi olanmekanlar ile ortak alanlar bağımsız bölüm net alanı içinde değerlendirilmez. Bağımsız bölümün içten  bağlantılı  olarak çatı  araları  dahil birden fazla katta yer alan mekanlardan oluşması halinde bu katlardaki bağımsız bölüme ait alanlar birlikte değerlendirilerek bağımsız bölüm netalanı bulunur.

    Eklenti Net Alanı:  Sadece bağımsız  bölüme  ait olup bu bölümün  kullanımı  ve tasarrufundabulunan, ancak bağımsız  bölümün  içinde  olmayıp,  aynı  katta veya farklı  katta bulunan vebağımsız  bölümden  ayrı  girişi  bulunan mekanların,  (41) numaralı  bentte belirlenen esaslardikkate alınarak hesaplanacak net alanıdır.

    Ö Ü

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    49/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    49İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Pergola: Bahçede, bina cephelerini değiştirmemek kaydıyla terasta, hafif yapı malzemelerindendikme ve sık  kirişleme  ile yapılan  ve üzerine  yeşil  bitki örtüsü  sardırılan,  etrafı  açık,  gölgelik 

    amaçlı, yapı ruhsatı olmaksızın inşa edilebilen yapılardır.

    Bağımsız  Bölüm  Brüt  Alanı:  Bağımsız  bölümün  içerisindeki; duvarlar, kolonlar, sıva  payları, merdiven sahanlıkları  ve basamakları  ile bu merdivenlerin altlarında  kalan yerler ile sadecebağımsız bölüme ait ve bağımsız bölümün  içinden doğrudan bağlantılı olan; balkonlar, çatıda, katta ve zemindeki teraslar, açık  çıkmalar,  çatı  veya kat bahçeleri  dahil kapladığı  alandır. Bualana; ışıklıklar,  galeri boşlukları,  bağımsız  bölümün  eklentileri ve ortak alanların  bağımsız 

    bölüme düşen payları dahil edilmez. Bağımsız bölümün içten bağlantılı olarak çatı araları dahilbirden fazla katta yer alan mekanlardan oluşması halinde bu katlardaki bağımsız  bölüme  aitalanlar birlikte değerlendirilerek  bağımsız  bölüm  brüt  alanı  bulunur. Bağımsız  bölümün eklentileri ayrıca belirtilmek zorundadır.

    Eklenti Brüt  Alanı:  Sadece bağımsız  bölüme  ait olup bu bölümün  kullanımı  ve tasarrufundabulunan, bağımsız  bölümün  içinde  olmayıp,  aynı  katta veya farklı  katta yer alan ve girişi bağımsız  bölümden  ayrı  olan mekanların  (44) numaralı  bentte belirlenen esaslar dikkate

    alınarak hesaplanacak alanıdır.

    Bağımsız  Bölüm  Toplam Brüt  Alanı:  Bağımsız  bölüm  brüt  alanına  bu bölüme  ait eklenti veyaeklentilerin brüt alanının ilave edilmesiyle hesaplanan toplam brüt alandır.

    Bağımsız Bölüm Genel Brüt Alanı: Bağımsız bölüm toplam brüt alanına bağımsız bölüme ortakalanlardan düşen payların da eklenmesi suretiyle hesaplanan genel brüt alandır.

    Ö Ü

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    50/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    50İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Toplam Yapı  İnşaat  Alanı:  Bir parselde bulunan bütün  yapıların  yapı  inşaat  alanlarının toplamıdır.

    Çatı Piyesi: Çatı eğimi içerisinde, çatı arasında kalmak şartıyla, altındaki bağımsız bölüme ait vebu bölümle içeriden irtibatlı yapılan mekânlardır.

    Çıkma: Binalarda döşemelerin uzantısı olarak yapılan, parsel sınırları dışına taşmayan, en az birucu serbest, mesnetli olan açık  veya kapalı  olan derinliği  uygulama imar planı  veyayönetmelikle belirlenen yapı elemanlarıdır.

    İç  Bahçe:  Tabii veya tesviye edilmiş  zemine oturan zemin kat veya bodrum kattan başlayıp, boşluğu  bina boyunca devam eden, dış  cepheyle bitişik  olmaksızın  yapı  kitlesi içerisinde tertiplenen, ortak mahallerle irtibatlandırılan, çıkmalar  dahil dar kenarı  (4,00) metreden azolmayan ve bu mesafe 4 kattan sonra her kat için 0,50 m arttırılan, üzeri gerektiğinde sökülüp-takılabilir ve şeffaf  malzeme ile estetik bir şekilde örtülebilen bahçedir.

    Kat Bahçesi:  Binalarda yeşil  bir görünüm  elde etmek ve bina içinde  yeşil  doku ile iç  içe yaşanmasını  sağlamak  amacıyla,  ortak alan veya bağımsız  bölüme  ait olmak üzere  binanın cephe veya cephelerinde uzunluğu  3 m’den  az olmamak şartı  ile her biri en az 10 m²  olan,binanın  katlarında  yer alan ve aynı  zamanda kış  bahçesi  olarak da kullanılabilen  bahçe düzenlemeleridir.

    P f D E l KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    51/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    51İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Kuranglez:  Parsel sınırı  içinde  kalmak ve binaya bitişik  olmak şartıyla  binaların  tabii zeminaltında kalan bölümlerine doğal ışık ve havalandırma sağlamak amacıyla en az 0.80 m. en fazla1.20 m genişlikte  olabilen ışıklıklardır. Bina etrafında  mütemadi  kuranglez tesis edilemez.Kuranglezlerden giriş  çıkış  yapılamaz. Ancak, yol cephesinde bulunmayan kuranglezlerindenkaçış amacıyla çıkış tertiplenebilir.

    Sundurma:  Yağmurdan,  güneşten  ve rüzgardan  korunmak için  çekme  mesafelerine tecavüz etmemek şartıyla binaya bitişik olarak hafif malzemeden yapılan bölme duvarları olmayan enaz bir tarafı açık örtülerdir.

    Yapı  Nizamı: Uygulama imar planı  ile belirlenen ayrık nizam, blok nizam ve bitişik nizamdanbiridir. İmar  planında  belirlenmeyen hallerde ayrık nizam uygulanır. Bir parselde birden fazlayapının  inşa  edilebildiği  hallerde imar planı  ile serbest nizam kararı  verilen hallerde, komşu parsellerde yer alan ve bu parsele en yakın  yapıların  yapı  nizamlarına  aykırı  düşmemek koşuluyla, sadece bir tek nizam uygulanabileceği  gibi her üç nizamdan ikisi veya üçü bir aradakarma olarak uygulanabilir.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    52/76

    P f D E l KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    53/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    53İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Kademe Hattı: Uygulama imar planında birden fazla kat adedi veya bina yüksekliği veya yapı 

    yoğunluğu ya da yapı nizamı yahut da kullanma kararı verilen imar parselleri ile bu durumdakiyapı  adalarında,  parselin veya adanın  farklı  yapılaşma  ve kullanım  kararını  haiz alanlarının sınırlarını belirleyen hattır. Kademe hattı belirlenen yerlerde imar planında aksine bir hüküm yoksa ifraz ve tevhit zorunlu değildir. Ancak kademe hattı belirlenen imar parsellerindeki ifrazve tevhit talepleri kademe hattı dikkate alınarak gerçekleştirilir.

    İfraz  Hattı:  Parselleri birbirinden ayırmak  ve arazi ve arsa düzenlemesine  esas olmak üzere uygulama imar planında yapı adası veya parsel üzerinde belirtilen hattır.

    Prof Dr Erol KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    54/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    54İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Fenni Mesul:  Proje müellifleri  kendileri olsun veya olmasın,  yapının  yürürlükteki  yasa, imarplanı,  ilgili yönetmelik hükümleri, Türk standartları,  bilimsel kurallar, teknik şartnameler,  fen,sanat ve sağlık  kurallarına  ve tüm  mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenen  ruhsat ekiprojelerine göre gerçekleştirilmesini, aldıkları eğitime göre denetleyen ve ilgili idareler ile üyesi oldukları meslek odalarına karşı sorumlu olan ilgili meslek mensuplarıdır.

    Fen Adamları: Yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makine, harita kadastro ve benzerialanlarda mesleki ve teknik öğrenim veren, en az lise dengi okullardan mezun olmuş veya lisemezunu olup, bir öğretim yılı süreyle bakanlıkların açmış olduğu kursları başarıyla tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı  Çıraklık  ve Meslek Eğitimi Kanununa göre  ustalık belgesine sahip olanelemanlardır.

    Sorumluluk

    Prof Dr Erol KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    55/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    55İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Sosyal Altyapı:  Sağlıklı  bir çevre  oluşturmak  amacıyla  yapılması  gereken eğitim,  sağlık,  dini,

    kültürel ve yönetsel yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isimdir.

    Aktif Yeşil Alan: Park, çocuk bahçesi ve oyun alanları olarak ayrılan sahalardır.

    Teknik Altyapı: Elektrik, havagazı, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon ve her türlü ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi servislerin sağlanması için yapılan tesisler ile açık veya kapalı otoparkkullanışlarına verilen genel isimdir.

    Altyapı 

    Altyapı:  1. Bir kentin işlevlerini  görebilmesi,  büyümesi  ve gelişmesi  için  gerekli olan temelhizmet ve kolaylıklarla  gereçler. 2. Bir parselde yapı  yapılabilmesi  ve yapılan  yapının,  içinde oturanlara yeterli bir barınma hizmeti sağlayabilmesi için bulundurulması gereken su, elektrik,pissu ağı ve kent kolaylıkları.

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    56/76

    Prof Dr Erol KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    57/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    57İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Yan Bahçe Uzaklığı: Bodrum katlarda iskan edilen katlar da içinde olmak üzere, 4 kata kadar (4

    kat dahil) olan binalarda yan bahçe uzaklıkları en az 3.00 metredir. Fazla her kat için yan bahçe uzaklıkları 0.50 metre artırılır.

    Yapı Yaklaşma Sınırı: Planda ve yönetmelikte belirtilmiş olan yapının komşu parsellere en fazlayaklaşabileceği sınırdır.

    Prof Dr Erol KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    58/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    58İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Arkeolojik Alan [Kazıbilimsel  Alan]: Özellikle eski kentlerin içinde ve çevresinde, kazıbilimcilerin kazı  eylemlerini sürdürmeleri  için  yetkili organlarca saptanan ve bireysel çıkarlar  için kullanılması olurlanmayan bölge.

    Arkeolojik Sit Alanı: İnsanlığın  varoluşundan  günümüze  kadar ulaşan  eski uygarlıkların  yeraltında,  yer üstünde  ve su altındaki  ürünlerini,  yaşadıkları  devirlerin sosyal, ekonomik vekültürel  özelliklerini  yansıtan  her türlü  kültür  varlığının  yer aldığı  yerleşmeler  ve alanlardır.Arkeolojik sitler 3 dereceye ayrılmaktadır:

    1. Derece Arkeolojik Sitler:  Korumaya yönelik  bilimsel çalışmalar  dışında  aynenkorunacak sit alanlarıdır.2. Derece Arkeolojik Sitler:  Korunması  gereken, ancak koruma ve kullanma koşulları  korumakurulları tarafından belirlenecek, korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacaksit alanlarıdır.3. Derece Arkeolojik Sitler:  Koruma - kullanma kararları  doğrultusunda  yenidüzenlemelere izin verilebilecek arkeolojik alanlardır.

    Sit:  Tarih öncesinden  günümüze  kadar gelen çeşitli  uygarlıkların  ürünü  olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini  yansıtan  kent ve kent kalıntıları, önemli  tarihi olayların  olduğu  yerler ve saptanmış  doğal  özellikleri  ile korunması  gerekenalanlardır. Ülkemizde toplam olarak 6 800 kadar Sit alanı bulunmaktadır.

    Sit 

    Tarihi Sit: Önemli tarihi olayların geçtiği ve bu nedenle korunması gerekli yerler 

    Prof Dr Erol KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    59/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    59İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Kentsel Sit:  Mimari, yerel, tarihsel, estetik ve sanatsal özelliği  bulunan ve bir aradabulunmaları  nedeniyle teker teker taşıdıkları  değerden  daha fazla değeri olan, kültürel  vedoğal  çevre  elemanlarının  (yapılar,  bahçeler,  bitki örtüleri,  yerleşim  dokuları,  duvarlar)birlikte bulundukları alanlar.

    Doğal  Sit Alanı:  Ender bulunmaları  veya özellikleri  ve güzellikleri  bakımından  korunması gerekli yer üstünde,  yer altında  veya su altında  bulunan alanlar "doğal  sit alanı"  olaraknitelendiriliyor.

    I. Derece Doğal  Sit:  Bilimsel koruma açısından  evrensel değeri  olan, ilginç özellik  ve güzelliklere  sahip olması  ve ender bulunması  nedeniyle kamu yararı açısından  mutlaka korunması  gerekli olan, korumaya yönelik  bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak alanlardır.II. Derece Doğal Sit: Doğal yapının korunması ve geliştirilmesi yanında kamu yararı göz önüne alınarak kullanıma açılabilecek alanlardır.III. Derece Doğal Sit: Doğal yapının korunması ve geliştirilmesi yolunda, yörenin  potansiyeli

    ve kullanım özelliği de göz önünde tutularak konut kullanımına da açılabilecek alanlardır.

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    60/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    60İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Avan Proje [Ön  Taslak ]:  1. Bir belediyenin, kentin imar planı  son biçimini  alıp  onayasunulmadan önce, gerekli değişikliklerin yapılabilmesi için belediye meclisine yol göstermek amacıyla hazırladığı, planla önerilmekte olan gelişmenin başlıca özelliklerini belirten ve ilgilionay mercilerine ön olur için gösterilen taslak. 2. Uygulama projelerinin yapılmasına temeloluşturan  1/l00, 1/200 ölçeklerde  yürürlükte  bulunan imar plan ve mevzuata göre düzenlenen proje.

    Plankote [Kotlu Plan]:  Türlü  noktaların  yükseltileri,  bu noktaların  bir planda belirtilenyerlerinin yanına yazılarak düzenlenmiş plan.

    Vaziyet Planı:  Bir yapının  ya da yapıların  kentsel parsel ya da yapı  adası  üzerine  yerleşme biçimini gösteren plan.

    Yapı  Kullanma İzni  [İskan  Ruhsatı]:  Belediyelerce yapının  tamamlanmasından   sonra İmar Yasası’nın ilgili maddelerine göre yapılan kontrol sonucunda verilen oturma iznidir.

    Yoğunluk  [es. Kesafet ]: Belli büyüklükte bir alana düşen kişi, aile ya da konut birimi sayısı.Kentbilimde yoğunluk, genellikle, hektar başına hesaplanır (1 Hektar= 10.000 m²) 

    Diğer 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    61/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    61İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Ayrık Düzen (A): Hiçbir yanından komşu binalara bitişik olmayan yapı düzenidir.

    03.3.2 Yapılar ve Yapı Düzenleri 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    62/76

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    62İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Bitişik Düzen (B): Bir veya birden fazla komşu parseldeki binalara bitişik olan yapı düzenidir.

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    63/76

    63İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Blok Düzen  (BL):  İmar  planı  veya ilgili yönetmelikte  cephe uzunluğu,  derinliği  ve yüksekliği belirlenmiş  tek yapı  kitlesinin bir veya birden fazla parsel üzerine  oturduğu  bahçeli  yapı 

    düzenidir.

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    64/76

    64İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    65/76

    65İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Yapı  Yüksekliği:  Binanın  kot verilen nokta ile saçak  üst  düzeyi  arasındaki  yüksekliğidir. İmar planlarında bina yüksekliği H= 3.50, H= 12.50 şeklinde gösterilir. Bazı yapı adalarında da bina

    yükseklikleri yerine kat adetleri belirtilmiştir.

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    66/76

    66İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Bahçe  Uzaklıkları:  Yapının  yola ya da komşu  parsel sınırlarına  en yakın  noktasının,  en kısa, uzaklığıdır, ön bahçe,  yan bahçe, komşu bahçe  ve arka bahçe uzaklığı olmak üzere dört  türlü 

    bahçe uzaklığı vardır.

    Ön  bahçe  ve yan bahçe  uzaklıkları,  binanın  cephe aldığı  ya da cephe almadığı  yollara olanuzaklıklarıdır. Bu uzaklıklar demir yolu, devlet karayolu, bazı ana caddeler için imar planlarında inşaat  yaklaşma  sının  olarak belirtilmiştir. İmar  plânında belirtilen ya da imar yönetmeliğine göre saptanan cephe çizgisinden daha önde yapı yapılmaz.

    Ö= Ön Bahçe uzaklığı Y= Yan bahçe uzaklığı K= Komşu bahçe uzaklığı 

    A= Arka bahçe uzaklığı F= Yapı alanı 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    67/76

    67İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Taban Alanı Katsayısı (TAKS): Taban alanının arsa alanına oranıyla elde edilen sayıdır. Bu sayıya arsa kullanma katsayısı da denir.

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    68/76

    68İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Kat Alanı Katsayısı (KAKS, Emsal): Katlar alanı toplamının parsel alanına oranıdır. Bu oranla elde

    edilen sayıya yapı kullanma katsayısı da denir.

    Soru: Cephesi 15 m, derinliği  20 metre olan bir parsel üzerinde, ayrık  düzende 4 katlı yapı iznivardır . Önce  bahçe  uzaklığı  5 metre, yan bahçe  uzaklığı  3 metre, arka bahçe  uzaklığı  6metredir.

    TAKS ve KAKS nedir?

    TAKS= Yapı Oturma Alanı / Parsel Alanı TAKS= ((15-3-3) * (20-5-6)) / (15 * 20)= 0.27

    KAKS= Katlar Alanı Toplamı /Parsel Alanı KAKS= (((15-3-3) * (20-5-6))) * 4 / (15 * 20)= 1.08

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    69/76

    69İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    TAKS - KAKS

    Yapı  yoğunluğu  ile yerleşme  yoğunluğu  TAKS ve KAKS arasında  yakın  bir ilişki  vardır. TAKS’ın artması,  yerleşme  alanında; KAKS'ın  artması  ise yapı  kat alanı  ve nüfus  yoğunluğunun artmasına neden olur.

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

    http://www.msxlabs.org/forum/ext.php?ref=http://img691.imageshack.us/i/manset04.jpg/

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    70/76

    70İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.4 KENTSEL ALAN SİMGELERİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER 

    03.4.1 Yerleşik Alanlar (Meskun Alanlar) 

    A - 5  Ayrık Düzen, 5 Kat 

    BL - 5 Blok Düzen, 5 Kat 

    B - 5  Bitişik Düzen, 5 Kat 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    71/76

    71İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.4.2 Gelişme Alanları 

    A - 5 

    Ön Bahçe Uzaklığı (Mesafesi) 

    Ayrık Düzen, 5 Kat

    Yan Bahçe Uzaklığı (Mesafesi) 

    Yapı Tipi ve Kat Adedi 

    BL - 5 

    Ön Bahçe Uzaklığı (Mesafesi) 

    Blok Düzen, 5 Kat

    Yan Bahçe Uzaklığı (Mesafesi) 

    Yapı Tipi ve Kat Adedi 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    72/76

    72İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    03.4.3 Yapı Yoğunlukları 

    0.25

    .............. 

    Taban Alanı Katsayısı (TAKS) 

    0.75 Kat Alanı Katsayısı (KAKS) 

    .............. 

    E= EmsalE= ............. 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    73/76

    73İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    İmar Planlarında İmar Hakkı (E, TAKS, KAKS, h): İmar planı ile bir parsele verilen inşaat hakkının ve imar durumunun belirlenmesi ve tespiti için özel tanımlar ve işaretler vardır.

    1. EMSAL

    İnşaat  hakkının,  parsel yüzölçümü  ile ifade edilmesidir. E= 1 şeklindeki  bir lejant, parselyüzölçümü kadar bir inşaat hakkına  sahip olunduğunu  belirtir. Planlamada, inşaat  hakkı E ileifade edildiğinde,  parselde yapılacak  yapı  yüksekliğinin  de belirtilmesi gerekmektedir. Yapı yüksekliği  konusunda bir rakam verilebileceği   gibi, “H=  Serbest”  ifadesi ile herhangi biryükseklik  kısıtlaması  da öngörülmeyebilir. İnşaat  miktarının  E ile gösteriminde,  çoğunlukla yapının zeminde oturacağı minimum alan da (Min.TAKS) belirtilmektedir

    SORU: Parsel yüzölçümü  1000 m2 , E= 1 ve H= 12.50m. (4 kat) ise, yapının  inşaat  miktarı  ve zemine oturacağı miktar (TAKS) nedir?  

    E=1Yapının inşaat miktarı (KAKS)= Parsel yüzölçümü x E= 1000 m2 x 1= 1000 m2 Yapının zemine oturacağı miktar (TAKS)= Toplam inşaat miktarı / KatAdedi= 1000 m2 : 4 = 250 m2 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    74/76

    74İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Taban Alanı Kat Sayısı  (TAKS) ve Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS) ile

    yapılan  gösterimlerde,  üstteki  rakam (0.30) yapının  imarparselinin yüzölçümünün  % 30’una  oturacağını,  alttaki rakamise (0.60), toplam inşaat miktarının imar parseli yüzölçümünün % 60’ı kadar olabileceğini belirtir.

    0.300.60

    Toplam İnşaat  Miktarı=  Kat Alanı  Kat Sayısı  (KAKS)= Emsal: Yapının  bütün katlardaki alanları  toplamının  imar parseli alanına  oranından  elde edilen

    sayıdır.

    Buna göre, KAKS=500 m2 x 0.60 = 300 m2.

    Binanın Yüksekliği= KAKS / TAKS= 300m2 / 150 m2= 2 kat (6.50m).

    Söz konusu parselde, 150 m2 oturumlu iki katlı (toplam 300 m2 inşaat alanlı) 

    yapı yapılabilir.

    2. TAKS VE KAKS İLE İFADE EDİLEN İNŞAAT HAKKI 

    SORU: Parsel yüzölçümü  500 m2’dir . Bu parselde yapılacak  yapının  zemine oturacağı  alan iletoplam inşaat  miktarı nedir?  

    Yapının Zemine Oturacağı Alan=Taban Alanı Kat Sayısı (TAKS): Yapının tabanalanının imar parseli alanına oranıdır. Buna göre, TAKS=500 m2 x 0.30 = 150m2 

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    75/76

    75İMAR MEVZUATI, 2015-2016

    Bu gösterimde,  en üstteki  rakam, yapının  yapılacağı 

    alanın yapının giriş alacağı yoldan beş metre çekilerek bulunacağını,  en alttaki rakam ise yan bahçelerden üçer  metre çekileceğini  belirtir. Ortadaki A-4 ifadesi,yapının  ayrık  düzende  dört  katlı  olacağını  belirtir.Planlamada, A= Ayrık  Düzen  yanı  sıra,  çoğu  kez, B=Bitişik Düzen; BL= Blok Düzen şeklindeki gösterimler deyaygın olarak kullanılmaktadır.

    5

    A - 4

    3

    5 rakamı,  bina sınırının,  parsel cephesinden beş  metre çekilerek  bulunacağını  belirtir. 3rakamı, bina sınırının, yan parsel sınırlarından üçer metre çekilerek bulunacağını belirtir. Bunagöre,  binanın  ön  cephesi yan bahçe  çekme mesafelerinin parsel cephesinden çıkarılmasıyla bulunur.

    3. ÇEKME MESAFELERİ ŞEKLİNDE TANIMLANAN İMAR HAKKI 

    SORU 1:  Aşağıda belirtilen lejanta göre, parsel yüzölçümü 500 m2 , parsel cephesi 20 m, parselderinliği  25 m ise, binanın zeminde oturacağı alan ve toplam inşaat  miktarı kaç  m2’dir?  

    5 rakamı, bina sınırının, parsel cephesinden beş metre çekilerek bulunacağını belirtir. 3 rakamı, bina sınırının, yan parsel sınırlarından üçer metre çekilerek bulunacağını belirtir.

    Buna göre, binanın ön cephesi yan bahçe çekme mesafelerinin parsel cephesinden çıkarılmasıyla 

    bulunur.

    Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK 

  • 8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma

    76/76