Upload
onur-oz
View
219
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
1/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
1İMAR MEVZUATI, 2015-2016
OKAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
GAYRİMENKUL FİNANSMANI VE DEĞERLEME YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
İMAR MEVZUATI
DERSİ
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK (Harita Mühendisi)
2015-2016 ÖĞRETİM YILI
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
2/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
2İMAR MEVZUATI, 2015-2016
PLANLAMA KAVRAMLARI VE PLAN OKUMA
03.1 İletişim Kuramı 03.2 Simge Bilgisinin Önemi
03.3 Plan Okuma Açısından Önemli Kavramlar 03.4 Kentsel Alan Simgelerine İlişkin Örnekler
BÖLÜM 03
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
3/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
3İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.1 İLETİŞİM KURAMI
İletişim kavramının farklı alanlarda birbirinden farklı anlamlarda kullanılmasına ilişkin yapılan bir araştırmada, 15 ayrı anlamda kullanıldığı belirlenmiştir. “İletişim” teriminin ilk çağrışımı, insanlar arasında duygu, düşünce ve bilgilerin her türlü yolla başkalarına bildirimi olmaktadır.Tüm yaşamı boyunca, psikolojik olarak, insanın, varlığını bildirmek ve varlığının farkındalığının kendisine bildirilmesi gereksinmesi vardır. Bu gereksinme içindeki insan, sözlü veya sözsüz çeşitli iletişim yollarına kaçınılmaz olarak başvurur. Her türlü iletişim insanın psikolojik
gereksinmelerinin sonucudur. Kendisini tanımasında, tanıtmasında ve geri bildirim alarakkendini değerlendirmesinde bu iletişim süreçleri önemli rol oynar. Kişiler arası iletişimle ilgiliolarak yapılan tanımların buluştuğu nokta, bu iletişimin psikolojik nitelikli bir bilgi alışverişi olduğu yolundadır (Capelle 1987). Evrim merdiveninin en üst basamağını işgal eden, en evrimlihayvan olarak tanıdığımız insan, jest ve mimikleri en iyi kullanan, gelişmiş refleks veiçgüdülerinin yanında dili de içine alan çok karmaşık öğrenilmiş davranışlarla iletişim yapanyegane varlıktır. Ancak düşünürken, konuşurken, yazarken, dinlerken sürekli olarak,simgelerden oluşan dili kullanmaktayız.
http://www.msxlabs.org/forum/iletisim-bilimleri/79641-iletisim-nedir.html
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
4/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
4İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.1.1 Bilgi İletişimi
Bilgi kuramına göre bilgi iletişimi, ya konuşma dili ile (sözel olarak veya yazı ile, yani işaretlerle), ya da konuşma dilinin dışındaki işaretler biçiminde yapılmaktadır.
İletişimden söz edildiğinde, Lasswell formülüne göre,
Kim?
Neyi? Kime?
Hangi Araçla Hangi Etkiyle
İLETİYOR?
sorularının yanıtları aranmalıdır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
5/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
5İMAR MEVZUATI, 2015-2016
İletişimbilime göre buradaki
• Kim ► Verici• Kime ► Alıcı • Hangi Araç ► Aktarıcı veya Kanal
olarak nitelendirilmektedir.
Bu üç eleman bir iletişim zinciri oluşturmaktadır.
VERİCİ AKTARICI ALICI
Verici ile alıcı arasında köprü görevi yapan Aktarıcı (Kanal), bilgi iletimini gerçekleştiren işaretleri taşıyan birimdir.
Bu öğeler çok değişik özelliklere sahip olabilir. O zaman farklı iletişim zincirlerinden söz etmekgerekir.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
6/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
6İMAR MEVZUATI, 2015-2016
İletişimin etkinliğinin ölçütü, bir iletişim sürecinde karşımızdakine ya da hedef kitleyeyönelttiğimiz bildirinin karşılığında, amaçladığımız sonucun alınıp alınmamasıdır. Bu etkininsağlanabilmesinin:
1. İletinin alıcının dikkatini çekecek biçimde kodlanması ve açık olması, 2. İletiyi kodlayan simgeler konusunda alıcı ve vericinin ortak bilgisinin bulunması, 3. İletinin alıcının gereksinmesine yanıt verecek nitelikte olması, 4. Alıcının temel değerlerinin, tutumlarının tanınması
gibi bazı koşulları vardır.
Karşımızdaki insanla iyi ilişkiler içinde olduğumuz oranda onu etkileme, eğitme ve birlikteçalışma konusunda daha başarılı olma şansına sahip oluruz. Bu durumda, iletişimin taraflarından olan alıcılar, zamanlarının çoğunu kendilerini korumak ve karşısındakini atlatmak için kullanmazken; kaynak durumundaki öğenin de rolden role geçmesine, sert
davranmasına ve insanüstü kişiliklere bürünmesine gerek kalmaz. İdeal bir öğretici, rolyapmayı bırakıp olduğu gibi davranan, daha erişilebilir olandır. Okul ortamında öğretmen-öğrenci arasında etkin iletişimin kurulması bu iki kişi arasında özel bir ilişkinin, güvene dayalı sağlam bir bağın kurulmasına bağlıdır. Bu ilişki içinde her iki taraf birbirlerinin bireyselliğine, gereksinmelerine saygı gösterir; birbirlerinin yaratıcılığına ve gelişmesine fırsat tanır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
7/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
7İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.1.2 İletişim Türleri
İletişimbilimde (komünikasyon), vericinin karakteri ve bunun sonucu olarak bilgi taşıyan
işaretlerin (kodların) özelliği açısından üç tür iletişim zincirinden söz edilmektedir:
Gözlemsel İletişim Diagnostik İletişim Dilsel İletişim
03.1.2.1 Gözlemsel İletişim: Bu iletişim türünde verici cansızdır ve bilinçsiz gönderilen işaretler
söz konusudur. Bozuk bir araba ve tamirci buna çok güzel bir örnek oluşturmaktadır. Bozukolduğu düşünülen bir arabanın motorunun çıkardığı seslerin dinlenmesi…
03.1.2.2 Diagnostik İletişim: Gözlemsel iletişimden farkı, verici rolünü canlı bir varlığın yüklenmiş olmasıdır. Verici, işaretleri yine isteğe bağlı olmaksızın göndermektedir. “Hasta iledoktor” ilişkisi buna örnek olarak verilebilir. Gönderiler, birinci örneğe benzer biçimde bilinçsizdir. Ancak burada verici canlıdır.
Her ne kadar benziyor görünseler de, gözlemsel ve diagnostik iletişim biçimi birbirindenfarklıdır.
Öte yandan her iki iletişim şeklinde de vericiler aktif değildir. Her ikisinde de, bilgi taşıyan işaretlerin ortak ve en önemli özellikleri, bu işaretlere, isteğe bağlı olarak yeni anlamlarverilemeyeceği, yani anlamların değiştirilemeyeceğidir. İşaretlerin, deneyimler sonucubelirlenmiş anlamları, yine ancak, yeni deneyimler sonucu kazanılan bilgilere dayanılarak
değiştirilebilir.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
8/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.1.2.3 Dilsel İletişim: Bu iletişimde verici ve alıcı insandır. Verici aktiftir. Vericinin bir “işaret
sistemi” ve “kuralları” vardır. Örneğin, harfler, nokta, virgül ve bunların nasıl dizileceğini belirleyen dilbilgisi kuralları bir sistem oluşturur. Ya da müzikteki notalar, bunların porteyedizilişleri başka bir örnektir.
Bu iletişimde verici bilgileri, belli bir işaret sistemine dönüştürülerek iletilir. Bu işleme bilgikuramında “kodlama” denir. Kanal yardımıyla alıcıya gelen ve alıcı tarafından bilinçli olarakalgılanan işaretler, “geri kodlama” olarak adlandırılan bir işlemle, yeniden dilsel biçimdeki bilgilere dönüştürülür. Ancak alıcı kendisine gelen işaretlerin anlamlarını kendi konuşma dilindebilmiyorsa, belli ki iletişim gerçekleşmeyecektir. Buna göre dilsel iletişimde, iletişimin gerçekleşmesi için alıcının verici işaret sistemini bilmesi gerekir .
Burada bilinmesi gereken bir diğer konu ise, işaretlerin insanlar tarafından bilinçli bir şekilde yaratıldığıdır. Bu nedenle dilsel iletişimde işaretler ve anlamları arasında doğal ve organik birbağ vardır.
VERİCİ AKTARICI ALICI
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
9/76
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
10/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
10İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.1.4 Haritalar ve İmar Planları Nasıl İletişim Araçlarıdır?
Haritanın oluşumu iletişimbilim açısından incelenirse, harita aktarıcı (kanal) görevini görmektedir. Verileri işaretlere dönüştürerek haritayı oluşturan ise, haritacıdır (kartograftır). Buduruma göre haritacı, verici elemandır, yani kaynaktır. Alıcı konumunda ise harita kullanıcısı (kent plancı, tasarımcı, proje yapan, kenti gezen... vb) vardır. Haritacı, belirlediği harita işaret tablosuna (simgeler, semboller, lejant) göre haritayı oluşturur. Alıcı (kullanıcı) kendi işaret bilgisi ile verici işaret bilgisini çözmeye çalışır. Eğer kendi diline çevirebilirse iletişimi sağlamıştır. Tersi durumda iletişim sağlanamaz.
Türkçe hazırlanmış bir haritanın bir yabancı turist tarafından kullanılması durumunda, Türkçe olan harita lejantını anlamayan turistin iletişim için işaretleri anlaması ve kendi diline çevirmesi gerekir. Yani turistin işaret bilgisi ile harita lejantının çakışması gerekir.
Harita, şekil ve işaretler (simgeler, semboller) ile bilgi iletişimini gerçekleştirmektedir. Buözelliğinden dolayı iletişimbilime göre, dilsel iletişime uygun bir iletişim aracıdır. Ayrıca içerik
açısından, çevremize ilişkin duygusal dünya ile ilişkisi olmayan bilgileri içerdiği için de anlıksal iletişim özelliklerinde bir iletişim aracıdır.
Bu çerçeveden imar planı incelenirse, onun da dilsel ve anlıksal bir iletişim aracı olduğu ortayaçıkacaktır. Bu durumda kaynak kent plancı, alıcı ise plandaki kullanımla ilgilenenler (haritacı, mimar, inşaatçı, emlakçi vb) olmaktadır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
11/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
11İMAR MEVZUATI, 2015-2016
DEĞERLENDİRME : Harita da, plan da, görsel ve çizimsel iletişim araçlarıdır. Görsel, çizimsel bilgiiletişimi, yazıya dayalı iletişime göre üstün özelliklere sahiptir. İnsan, algıladıklarının % 80’ini gözüyle gerçekleştirir. Konumları ile belirlenebilen tüm somut ve soyut objelerin haritadaifadesinin olanaklı olacağı, tasarlanan kentle ilgili verilerin de planda bulunacağı düşünülürse,
haritanın ve planın ne kadar önemli iletişim araçları olduğu ortaya çıkar.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
12/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
12İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.2. SİMGE BİLGİSİNİN ÖNEMİ
Ülkemizde 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının çiziminde gözetilen simgeler MekansalPlanlar Yapım Yönetmeliği’nin eki olarak verilmiştir. Bu simgelerin doğru öğrenilmesi durumunda planların doğru okunmasından söz edilebilir.
Gerek planla iletişim kurmak isteyenlerin, gerekse bu planlardan uygulama amacıyla yararlanacak olanların, bu simgeleri inceleyerek, özellikle çok kullanılanları öğrenmeleri,
meslek uygulamalarında planın ruhuna uygun davranmalarını da sağlayacaktır.
Komşu iki meslek grubunun, yani plancıların ve haritacıların sağlıklı bir işbirliği için, kendialtlıklarına ilişkin simge bilgisine sahip olmaları gerekmektedir.
Ama hem haritalardan, hem de imar planlarından yararlanacak olan diğer ilgililerin, örneğin taşınmaz değerleme uzmanlarının, taşınmaz geliştirme ile uğraşanların, taşınmazın bulunduğu alandaki bölgeleme kararlarını oluşturan, taşınmaz değerlerine doğrudan etkiyen kararlargetiren imar planlarını okuyabilmesi zorunludur.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
13/76
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
14/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
14İMAR MEVZUATI, 2015-2016
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
15/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
15İMAR MEVZUATI, 2015-2016
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
16/76
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
17/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
17İMAR MEVZUATI, 2015-2016
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
18/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
18İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Gösterim (Lejand) TeknikleriMadde 10- (1) Her türlü mekansal plan, kendi kademesinin ve yapılış amacının gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanır.(2) Planlar, Bakanlıkça belirlenen ve EK 1 Gösterimler başlığı altında yer alan EK 1a OrtakGösterimler, EK 1b Mekansal Strateji Planları Gösterimleri, EK 1c Çevre Düzeni Planı Gösterimleri, EK 1ç Nazım İmar Planı Gösterimleri, EK 1d Uygulama İmar Planı Gösterimleri veEK 1e Detay Kataloğuna uygun olarak hazırlanır.
(3) Gösterim listesine ilişkin teklif niteliğinde olan, öznitelikler ve kodlamalar ile planların özelliği gereği ihtiyaç duyulacak gösterim tür ve tipi Bakanlıkça değerlendirilerek uygun görülen gösterimler, Bakanlığın internet sayfasında ilan edilir. Bakanlıkça ilan edilmeyen gösterim planlarda uygulanamaz.
MEKANSAL PLANLAR YAPIM YÖNETMELİĞİ’NDE GÖSTERİMLER
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
19/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
19İMAR MEVZUATI, 2015-2016
EK 1a: Ortak Gösterimler
ÇİZGİ TİPİ SEMBOL TARAMA ALAN RENK KODU
(RGB)
SINIRLAR
İDARİ SINIRLAR
ÜLKE SINIRI
İL SINIRI
İLÇE SINIRI
BELEDİYE SINIRI
MÜCAVİR ALAN
SINIRI
PLANLAMA
SINIRLARI
PLAN ONAMA SINIRI
PLAN DEĞİŞİKLİĞİ
ONAMA SINIRI
ETAPLAMA SINIRI
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
20/76
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
21/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
21İMAR MEVZUATI, 2015-2016
EK 1b: Mekansal Strateji Planları Gösterimleri
YERLEŞMELER SİSTEMİ VE ŞEHİRLEŞME
YERLEŞMELER VE
KADEMELENMESI
Yerleşmelerin
yoğunluklarına göre
rengin belirtilen tonları
kullanılacaktır.
Yerleşme
kademelenmesine göre
farklı büyüklükteki
simgeler kullanılacaktır.
255/170/0
225/165/100
180/110/0
140/85/25
KIRSAL GELİŞİM
ODAKLARI
205/255/50
YENİ ŞEHİRLER
255/0/0
ÇİZGİ TİPİ SEMBOL TARAMAALAN RENK KODU
(RGB)
ANA ALTYAPI
ENERJİ ÜRETİM
ALANLARI
Üretim alanının türüne
göre belirtilen renkler
kullanılacaktır 0/160/0
255/255/0
60/170/250
130/40/255
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
22/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
22İMAR MEVZUATI, 2015-2016
EK 1c: Çevre Düzeni Planı Gösterimleri
SINIR SEMBOL TARAMA ALAN RENK KODU (RGB)
İDARİ MERKEZLER
(İL, İLÇE, BELDE, KÖY MERKEZLERİ)
YERLEŞİM ALANLARI
KENTSEL MESKUN (YERLEŞİK) ALAN 140/84/26
KENTSEL GELİŞME ALANI 255/250/38
KIRSAL YERLEŞİK ALAN KY
KENTSEL ÇALIŞMA ALANLARI
MERKEZİ İŞ ALANI (MİA)
(1.DERECE MERKEZ) MİA 224/0/33
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
23/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
23İMAR MEVZUATI, 2015-2016
EK 1ç: Nazım İmar Planı Gösterimleri
SINIR SEMBOL TARAMA ALAN RENK KODU (RGB)
İMAR HAKKI AKTARIM ALANI SINIRI
ÖZEL PROJE ALANI SINIRI
KENTSEL DÖNÜŞÜM VE GELİŞİM PROJE ALANI
SINIRI
TİCARET-TURİZM-KONUT ALANI 255/117/0TİCTK
LOJİSTİK TESİS ALANI 224/0/33LTA
YÜKSEK ÖĞRETİM ALANI 0/143/255Ü
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
24/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
24İMAR MEVZUATI, 2015-2016
EK 1d: Uygulama İmar Planı Gösterimleri
ÇİZGİ TİPİ SEMBOL TARAMA ALAN RENK KODU (RGB)
KENTSEL TASARIM PROJESİ SINIRI
YAPI DÜZENİ VE YOĞUNLUKLARI
AYRIK DÜZEN
KENTSEL ÇALIŞMA ALANLARI
TOPTAN TİCARET ALANI 224/0/33
BELEDİYE HİZMET ALANI
(………………………….)102/153/205
TT
BHA
TESCİLLİ BİNA
TES
NÜKLEER ENERJİ ÜRETİM ALANI
KORUMA KUŞAĞI 245/122/122
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
25/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
25İMAR MEVZUATI, 2015-2016
İMAR YASASI MEKANSAL PLANLAR YAPIM YÖNETMELİĞİ
PLANLI ALANLAR TİP İMAR YÖNETMELİĞİ PLANSIZ ALANLAR YÖNETMELİĞİ
RUŞEN KELEŞ, KENTBİLİM TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ
03.3. PLAN OKUMA AÇISINDAN ÖNEMLİ KAVRAMLAR
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
26/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
26İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.3.1. Tanımlar
Yerleşik (Meskun) Alan: Varsa üst ölçek plan kararlarına uygun olarak, imar planı ile belirlenmişve iskan edilmiş alandır.
Gelişme (İnkişaf) Alanı: Varsa üst ölçek plan kararlarına uygun olarak, imar planında kentingelişmesine ayrılmış olan alandır.
Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır.
İlgili İdare: Yapı ruhsatı vermeye yetkili idarelerdir.
Müdürlük: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüdür.
Kanun: 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunudur.
Yerleşme Alanı
NOT: Tanımlar’da, Planlı Alanlar Alanlar Tip İmar Yönetmeliği temel alınmıştır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
27/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
27İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Merkezi İş Alanı (MİA): Nazım imar planlarında yönetim, turizm, sosyal kültürel ve ticari amaçlı yapılar için ayrılmış kentin merkezinde kalan bölgedir. Bu bölgede yönetimle ilgili idari tesisalanları, iş hanı, çarşı, çok katlı mağaza, banka gibi ticaret ve finans tesis alanları, turizm tesis
alanları, sosyal kültürel tesis alanları, ibadet yerleri, park ve benzeri yeşil alanlar, spor alanları kamuya ve özel sektöre ait eğitim ve sağlık tesisleri alanları, kamuya ve özel sektöre ait teknikaltyapı tesis alanları ile bu alanlara hizmet verecek benzeri alanlar ayrılır.
Sanayi Bölgesi: İmar planlarında her türlü sanayi tesisleri için ayrılmış alanlardır. Bu alanlardasanayi bölgesine hizmet verecek diğer yapı ve tesisler de yapılabilir.
Kent Bölgeleri Tanımları ve Alan Kullanış Koşulları
1. Çalışma Alanları
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
28/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
28İMAR MEVZUATI, 2015-2016
a) Yeşil Alanlar: Toplumun yararlanması için ayrılan oyun bahçesi, çocuk bahçesi, dinlenme,gezinti, piknik, eğlence, rekreasyon ve kıyı alanları toplamıdır. Metropol ölçekteki fuar, botanikve hayvan bahçeleri ile bölgesel parklar bu alanlar kapsamındadır.
aa) Çocuk Bahçeleri: Çocukların oyun ve dinlenme ihtiyaçlarını karşılayacak alanlardır. Bitkiörtüsü ile çocukların oyun için gerekli araç gereçlerinden büfe, havuz, pergole ve genel heladanbaşka tesis yapılamaz.
ab) Parklar: İmar planı ile belirlenmek ve mevcut ağaç dokusu dikkate alınarak tabii zemin veyatesviye edilmiş toprak zemin altında kalmak üzere, ağaçlandırma ve bitkilendirme için yeterliderinlikte toprak örtüsü olması ve standartları sağlaması kaydıyla otopark ve havuz ile açık sporve oyun alanı, umumi hela, 1 katı, h=4,50 m.’yi ve taban alanı kat sayısı toplamda 0,03’ü geçmemek, sökülüp takılabilir malzemeden yapılmak kaydıyla; açık çay bahçesi, büfe, pergole,kameriye, muhtarlık, güvenlik kulübesi, sporcu soyunma kabinleri, taksi durağı, trafo gibitesislerin yapılabildiği, kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçlarının
karşılandığı alanlardır.
ac) Piknik ve Eğlence (Rekreasyon) Alanları: Kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günü birlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş;eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile, tenis, yüzme, mini golf, otokros gibi her tür sportiffaaliyetlerin yer alabileceği alanlardır. Bu alanda yapılacak yapıların emsali (0,05) i, kat adedi2’yi, asma katlı yapılarda (9.30) m.yi, asma katsız yapılarda (8,30) m.yi geçemez.
2. Sosyal ve Kültürel Altyapı Alanları
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
29/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
29İMAR MEVZUATI, 2015-2016
b) Spor ve Oyun Alanları: Spor ve oyun ihtiyacı karşılanmak, spor faaliyetleri yapılmak üzere imar planı kararı ile kent, bölge veya semt ölçeğinde ayrılan açık ve kapalı tesis alanlarıdır. Bualanlarda açık veya kapalı otoparklar ile seyirci ve sporcuların ihtiyacına yönelik, büfe, lokanta,
pastane, çayhane ve spor faaliyetlerine ilişkin ticari üniteler yer alabilir.
ba) Stadyum: Uygulama imar planı kararı ile futbol ve benzeri spor müsabakaları için üzeri açık veya kapalı olarak inşa edilen, bünyesinde, yapılan spora ve sporculara ilişkin tesislerin yanı sıra açık ve kapalı otopark, idari, sosyal ve kültürel tesisler ile lokanta, pastane, çayhane, çarşı, alışveriş birimleri, büfe gibi mekan, yapı veya tesisler bulunabilen, planla açıkça belirtilmek vetescile konu edilmemek kaydıyla stadyum projesi bütünlüğü içerisinde yol ve meydanların altını
da kapsayabilen komplekslerdir.
c) Sosyal ve Kültürel Tesis Alanı: Kütüphane, sergi salonu, müze, sinema ve tiyatro, kreş, anaokulu, kurs, yurt, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, yaşlı ve engelli bakımevi, rehabilitasyonmerkezi, kadın ve çocuk sığınma evi, şefkat evleri gibi kullanımlara ayrılan kamuya veya özel şahıslara ait tesislerin tek başına veya birkaçının bir arada yapılabildiği alanlardır.
ç) İbadet Yeri: İbadet etmek ve dini hizmetlerden faydalanmak amacıyla insanların toplandığı,
dinî tesis ve külliyesinin, dinî tesisin mimarisi ile uyumlu olmak koşuluyla dinî tesise ait;lojman, kütüphane, aşevi, dinlenme salonu, yurt ve kurs yapısı ile gasilhane, şadırvan ve helagibi müştemilatların, açık veya zemin altında kapalı otoparkın da yapılabildiği alanlardır.
d) Mezarlık Alanı: Cenazelerin defnedildiği mezar yerleri, defin izni ve diğer işlemlerin yürütüldüğü idari tesis binaları, güvenlik odası, bu alana hizmet veren ziyaretçi bekleme, morg,gasilhane, ibadet yeri, şadırvan, çeşme, hela ile otopark da yapılabilen alanlardır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
30/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
30İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Öte yandan, çalışma, sosyal ve kültürel altyapı alanlarında yapılacak tüm yapı, tesis ve açık alan
düzenlemelerinin, engellilerin de ulaşmasını ve kullanmasını sağlayacak şekilde Türk Standartları Enstitüsü standartlarına uygun olarak yapılması zorunludur.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
31/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
31İMAR MEVZUATI, 2015-2016
3. Alan Kullanımları
a) Konut Alanı: Yerleşme ve gelişme alanlarında konut kullanımına yönelik olarak planlananalanlardır. Ancak, yol boyu ticaret olarak teşekkül etmiş konut alanlarında bulunan parsellerinzemin kat ve yol seviyesinde veya açığa çıkan bodrum katlarının yoldan cephe alanmekânlarında, gürültü ve kirlilik oluşturmayan ve imalâthane niteliğinde olmayan, gayrisıhhi özellik taşımayan, halkın günlük ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik dükkân, kuaför, terzi,muayenehane, aile sağlığı merkezi, lokanta, pastane, anaokulu, kreş gibi konut dışı hizmetlerverilebilir. Binanın birinci katında veya bodrum katlarında zemin katta yer alan mekanla içten
bağlantılı olan ve binanın ortak merdivenleri ile ilişkilendirilmeyen konut dışı piyesleryapılabilir. İlgili idare meclisince yol boyu ticaret olarak teşekkül ettiği karar altına alınan konutkullanımına ayrılan parsellerde müstakil olarak yurt, anaokulu, aile sağlığı merkezi, özel sağlık tesisi, özel eğitim tesisi ve kreş, ticari katlı otopark binaları yapılabilir. Konut alanlarında kalsadahi parsellerin konut binası yapılıncaya kadar açık depolama veya ruhsata tabi binayapılmaksızın bahçe düzenlemesi ve peyzajı yapılarak kullandırılmasına ilgili idaresi yetkilidir.Yol boyu ticaret olarak belirlenenler de dahil konut alanlarında kalan parsellerin araç giriş çıkışından kaynaklanan trafik yükünü azaltmak amacıyla ve ilgili idareden geçit hakkı almakkoşuluyla otopark olarak kullanılan bodrum katlarından plan kararı ile kamuya ait yer altı otoparkına araç giriş çıkışı verilebilir. Konut alanlarında özel eğitim tesisi, özel sağlık tesisi vekatlı otopark yapılabilmesi için uygulama imar planında bu amaçla değişiklik yapılarak konutkullanımından çıkarılması gerekir.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
32/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
32İMAR MEVZUATI, 2015-2016
b) Ticaret Alanı: İş merkezleri, ofis-büro, çarşı, çok katlı mağazalar, kamu veya özel katlı otoparklar, alışveriş merkezleri, otel ve diğer konaklama tesisleri, sinema, tiyatro, müze, kütüphane, sergi salonu gibi sosyal ve kültürel tesisler, lokanta, restoran, gazino, düğün salonugibi eğlenceye yönelik birimler, yönetim binaları, katlı otopark, banka, finans kurumları, yurt,kurs, dershane, özel eğitim ve özel sağlık tesisleri gibi ticaret ve hizmetler sektörüne ilişkin yapılar yapılabilen alanlardır. Ancak bu alanlarda katlı otopark, özel eğitim veya özel sağlık tesisi yapılabilmesi için uygulama imar planında bu amaçla değişiklik yapılması yapılarak ticaretkullanımından çıkarılması gerekir.
c) Ticaret+Konut, Turizm+Ticaret, Turizm+Ticaret+Konut Gibi Karma Kullanım Alanları: Tek
başına konut olarak kullanılmamak koşuluyla, ticaret, turizm+ticaret, ticaret+konut,turizm+ticaret+konut kullanımlarından sadece birinin veya ikisinin veyahut da tamamının birlikte yer aldığı alanlardır. Bu alanlarda plandaki kullanım kararına bağlı olarak konut veyaturizm tesisi yapılması halinde yoldan cephe alan zemin veya bodrum katların ticaret veyahizmetler sektörünün kullanımında olması ve konut veya turizm tesisi için ayrı bina girişi vemerdiveni bulunması şartı aranır. Bu alanlarda ayrıca plan kararı gerekmeden gerçek ve tüzel kişilere veya kamuya ait; yurt, kurs, dershane, ticari katlı otopark, sosyal ve kültürel tesisleryapılabilir. Ancak bu alanlarda katlı otopark, özel eğitim veya özel sağlık tesisi yapılabilmesi için
uygulama imar planında bu amaçla değişiklik yapılması yapılarak karma kullanımdan çıkarılması gerekir. Ticaret+Konut, Turizm+Ticaret+Konut gibi konut da yapılabilen karmakullanım alanlarında konut veya yüksek nitelikli konut yapılabilmesi için konutun ihtiyacı olansosyal ve teknik alt yapı ve donatı alanlarının konut kullanımının getireceği nüfus yoğunluğu üzerinden hesap edilerek bu alana hizmet verecek şekilde ayrılmış olması şarttır. Konutun dayapılabildiği karma kullanım alanlarında uygulama imar planında alanın veya alandakiyapılaşma hakkının ne kadarının konut kullanımına ayrılacağının belirlenmediği durumlarda
konut kullanımları, alandaki parsellerin toplam emsalinin % 20’sini aşamaz.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
33/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
33İMAR MEVZUATI, 2015-2016
ç) Yüksek Nitelikli Konut (Rezidans): En az konut şartlarını sağlayan; resepsiyon, güvenlik ve
günlük temizlik servisi mekanlarının bulunduğu, sağlık hizmetleri, kuru temizleme,çamaşırhane, taşıma, yemek ve alışveriş servisi hizmetleri ile spor salonu ve yüzme havuzu gibihizmetlerin de verilebildiği birden fazla bağımsız bölümü ihtiva eden konut binalarıdır. İmar planlarında konut, ticaret+konut, turizm+ticaret+konut olarak belirlenen bölgelerde yapılabilir.
d) Konaklama (Turizm) Tesisleri: Konaklama amacıyla kullanılan, otel, motel, tatil köyü, pansiyon, kamping, apart otel ve hostel gibi turizm tesisleridir.
e) Sağlık Tesisleri Alanı: Hastane, sağlık ocağı, aile sağlık merkezi, doğumevi, dispanser vepoliklinik, ağız ve diş sağlığı merkezi, fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi, entegre sağlık kampüsü gibi fonksiyonlarda hizmet veren gerçek veya tüzel kişilere veya kamuya ait tesisleriçin uygulama imar planında özel veya kamu tesisi alanı olduğu belirtilmek suretiyle ayrılan alanlardır. Özel sağlık tesisi yapılacak alanlar belirlenmeden Sağlık Bakanlığının taşra teşkilatının uygun görüşü alınır.
f) Eğitim Alanı: Okul öncesi, ilk ve orta öğretim ile yüksek öğretime hizmet vermek üzere kamuya veya gerçek veya tüzel kişilere ait; eğitim kampüsü, genel, mesleki ve teknik eğitim fonksiyonlarına ilişkin okul ve okula hizmet veren yurt, yemekhane ve spor salonu gibi tesisleriçin uygulama imar planında özel veya kamu tesisi alanı olduğu belirtilmek suretiyle ayrılan alanlardır. Özel eğitim tesisi yapılacak alanlar belirlenmeden Milli Eğitim Bakanlığının taşra teşkilatının uygun görüşü alınır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
34/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
34İMAR MEVZUATI, 2015-2016
g) Askeri Alanlar: Türk Silahlı Kuvvetlerini oluşturan Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının savunma, harekat, hudut vesahil güvenliğine yönelik yapıları, kışla, ordugah, karargah, birlik, karakol, askerlik şubesi, askerihavaalanları, sosyal, teknik ve lojistik gibi askeri veya güvenlik amaçlı ihtiyaçlara yönelik tesisler ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacına yönelik idari, eğitim, sağlık, lojman, orduevi gibidiğer sosyal tesislerin yer aldığı alanlardır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
35/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
35İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Parseller
İmar Adası: Çevresi yollarla çevrili, parsellere ayrılmış kent toprağı ile bu topraklar üzerine oturtulmuş yapılardan oluşan küçük bir kent dilimi, yapı adası.
İmar Parseli: İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin İmar Yasası, İmar Planı ve
yönetmelik ilkelerine göre düzenlenmiş şeklidir.
Kadastro Adası: Kadastro yapıldığı zaman var olan adadır.
Kadastro Parseli: Kadastro yapıldığı zaman kadastro adaları içinde bulunan mülkiyeti tescilliparseldir.
Parsel Cephesi: Parselin üzerinde bulunduğu yoldaki cephesidir. Birden fazla yola cepheliparsellerde uygulama imar planında belirtilmemiş ise geniş yol üzerindeki kenar, parsel ön cephesidir. Yolların eşit olması halinde dar kenar parsel cephesidir. Bitişik nizama tabi olup,farklı kat adedi ve farklı kotları haiz yollara cepheli köşe başı parsellerde yolların kat rejiminibozmamak üzere en az 6 metrede bir kademelendirme yapılır.
Parsel Derinliği: Parsel ön cephe hattına arka cephe hattı köşe noktalarından indirilen dikhatların uzunluklarının ortalamasıdır.
Parsel: 1. Parsel, kadastronun kayıt birimidir. Kendi içinde kapanan bir sınırla çevrili yeryüzü
parçası 2. Kentin imar planına ve yürütmeliğe (mevzuata) uygun olarak, üzerinde yalnız biryapının yapılabileceği toprak parçası 3. Bir kentin bölünebileceği en küçük birimi.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
36/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
36İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Yapılar
Yapı: Karada ve suda, sürekli veya geçici, resmi ve özel yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların eklerini, değişikliklerini ve tamirlerini içine alan sabit ve hareketli tesislerdir.
Bina: Kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturmasına, çalışmasına, eğlenmesine veya dinlenmesine veya ibadet etmelerine yarayan,hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır.
Resmi Bina: Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bukurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, yasayla veya yasanın verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir.
Umumi Bina: Köy konağı, köy kahvesi ve lokantası gibi köy ortak yapıları dışında, imar planı kararı ile yapılabilecek, kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla ibadet yerleri, özel eğitim,
özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi kültürel binalar ile gazino, düğün salonu gibi eğlence yapıları, otel, özel yurt, işhanı, büro, pasaj, çarşı gibi ticari yapılar, spor tesisleri, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalardır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
37/76
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
38/76
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
39/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
39İMAR MEVZUATI, 2015-2016
• Yapı yüksekliği 60.50 m’den fazla olan binalar ile özelliği gereği tesisat katı oluşturulması zorunlu binalarda emsale dahil katlar alanının % 3’ünü geçmemek koşuluyla sadece tesisat
için oluşturulan tesisat katları, • Bina veya tesise ait olan; kazan dairesi, teshin merkezi, arıtma tesisi, su sarnıcı, gri su
toplama havuzu, yakıt ve su depoları, silolar, trafolar, jeneratör, kojenerasyon ünitesi, eşanjör ve hidrofor bölümleri,
• Bütün cepheleri tamamen toprağın altında ve yapı yaklaşma sınırı içinde kalan katlarda yeralan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan veya bir bağımsız bölümün eklentisi veyaparçası olmayan ve toplamda katlar alanının % 10’unu ve 3000 m2’yi aşmayacak şekilde
düzenlenen; ortak alan niteliğindeki jimnastik salonu, oyun ve hobi odaları, yüzme havuzu,sauna gibi sosyal tesis ve spor birimleri,• Bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrum katlarda yer alan ve toplamda
katlar alanının % 5’ini aşmayan ortak alan depolar,• Daha sonradan hafredilerek açığa çıkması mümkün bulunmayan bina cephelerinde ilave kat
görünümüne neden olmayan bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrumkatlarda yer alan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan; konut kullanımlı bağımsız bölümün bağımsız bölüm brüt alanının % 20’sini, ticari kullanımlı bağımsız bölümün
bağımsız bölüm brüt alanını aşmayan depo amaçlı eklentiler,• Bulunduğu katın emsale dahil alanının toplam % 20’sini geçmemek koşuluyla; sökülür-takılır- katlanır cam panellerle kapatılmış olanlar dâhil olmak üzere balkonlar, açık çıkmalar ile kat
bahçe ve terasları, kış bahçeleri, iç bahçeler, tesisat alanı, yangın güvenlik koridoru, bina giriş holleri, kat holleri, asansör önü sahanlıkları, kat ve ara sahanlıkları dahil açık veya kapalı merdivenler,
dahil edilmez.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
40/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
40İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Özel çevre koruma alanları, kıyı alanları, sit alanları ve orman alanları gibi korunan alanlara
ilişkin planlarda emsal, TAKS, yapı yaklaşma mesafeleri ve kat adedi belirlenmeden uygulamayapılamaz, ruhsat düzenlenemez. Korunan alanlar hariç olmak üzere uygulama imar planında yapılaşma koşulları belirlenmeyen; nüfusu 5.000’in altında kalan yerleşmelerde TAKS: 0.20’yi, kat adedi 2’yi, nüfusu 5.000’den fazla 30.000’ den az olan yerleşmelerde TAKS: 0.25’i, kat adedi3’ü, nüfusu 30.000’den fazla 50.000’den az olan yerleşmelerde TAKS: 0.30’u, kat adedi 4’ü, nüfusu 50.000’den fazla olan yerleşmelerde ise TAKS: 0.40’ı, kat adedi 5’i geçemez. İmar planında TAKS ve KAKS verilmeyen parsellerde 02.08.2013 tarihinden sonra kat adedininartırılmasına yönelik yapılacak plan değişikliklerinde bu alanlarda TAKS ve KAKS’ın verilmesizorunludur, aksi halde bu parsellerde yapı ruhsatı düzenlenemez. Tamamen toprağın altında kalması nedeniyle; bu bent uyarınca emsal hesabına konu edilmeyen mekanlar ile kat adedinekonu edilmeyen katların hiç bir cephesi kazı ve tesviye yapılarak açığa çıkarılamaz. Emsalhesabına dahil edilmeyen mekanlar proje değişikliği ile imar planındaki veya yönetmelikle belirlenen emsal değerini aşacak şekilde emsal hesabına konu alan haline getirilemez, müstakil bağımsız bölüm haline dönüştürülemez ve kat mülkiyeti tesis edilemez. Bu alt bentte belirtilenemsal hesabı yapılırken, bağımsız bölüm brüt alan tespit esaslarına göre işlem yapılır, ancak, bu
hesaba bu bent uyarınca katlar alanına dahil edilmeyen alanlar, boşluklar dahil edilmez.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
41/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
41İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Zemin Terası: İrtibatlı olduğu katın seviyesini aşmayan, tabi zeminden veya tesviye edilmiş
zeminden itibaren en fazla (1.50) m. yükseklikte olan, bağımsız bölümlerin parçası veya binanın ortak alanı olarak kullanılan, döşeme altında kalan kısmı doldurularak kapatılan veya duvar ileçevrilerek gerektiğinde depo olarak kullanılabilen, parsel sınırlarına yan ve arka bahçelerde 3.00 m’den, ön bahçelerde imar planında veya ilgili idarelerin imar yönetmeliklerinde aksinebir hüküm yok ise 3.00 m’den fazla yaklaşmayan teraslardır.
Yapı Yaklaşma Sınırı: Planda ve yönetmelikte belirtilmiş olan yapının komşu parsellere en fazlayaklaşabileceği sınırdır.
Bina Derinliği: Binanın ön cephe hattı ile arka cephe hattının en uzak noktası arasındaki en fazlayaklaşabileceği sınırdır.
Tabii Zemin: Arazinin hafredilmemiş ve doldurulmamış halidir.
Saçak Seviyesi: Binaların son kat tavan döşemesi üst kotudur.
Bina Yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafesidir. İmar planı ve yönetmelikte öngörülen yüksekliktir.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
42/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
42İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Kat Yüksekliği: Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden bir üstteki katının döşeme üstüne kadar olan mesafesidir. Kat yükseklikleri uygulama imar planında daha fazla belirlenmemiş isegenel olarak; ticaret bölgelerinde ve zemin kat ticaret olarak belirlenen yerlerde zemin katlarda4.50 m, asma katlı zemin katlarda 5.50 m; diğer katlarda 3.80 m, konut bölgelerinde ise zeminkatlarda 4.00 m, asma katlı zemin katlarda 5.50 m, diğer katlarda 3.50 m kabul edilerekuygulama yapılabilir. Bu bentte belirtilen kat yükseklikleri dikkate alınmadan bina yüksekliği verilen planlarda bu bende göre değerlendirme yapılıp bina yüksekliği revize edilinceye kadaruygulamalar bu bentte belirtilen kat yükseklikleri ile plandaki veya planda belirlenmemişse yönetmelikle belirlenen kat adedinin çarpılması sonucu bulunan bina yüksekliğine göre
gerçekleştirilebilir. Ancak bir adada aynı yoldan yüz alan parsellerin dörtte üçünün yürürlükteki planın kat adedine göre yapılaşmış olması halinde mevcut teşekkül dikkate alınır. Tesisatkatının yüksekliği normal kat yüksekliğini aşamaz. Tesisat katı yapılan 60.50 m’yi aşan binalardatesisat katının 2.00 m’si bina yüksekliğinden sayılmaz. Yapının kat adedinden sayılmaz. Özellikli olan yapılarda bu hüküm uygulanmayabilir. Ancak hiçbir koşulda hava mania kriterleriaşılamaz, planda veya planda belirtilmemişse yönetmelikte belirtilen kat sayısı, katyükseklikleri azaltılmak suretiyle arttırılamaz, bu suretle yapı yoğunluğu artırılamaz.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
43/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
43İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Bodrum Kat: Zemin katın altındaki katlardır.
Zemin Kat: İmar planı ve yönetmelikte öngörülen kat adedine göre alttaki kattır.
Asma Kat: İç yüksekliği en az 5.50 m. olan ve ait olduğu bağımsız bölümü tamamlayan ve bubölümden bağlantı sağlanan kattır. Asma katlar, iç yüksekliği 2.40 m.’den az olmamak, yolabakan cephe veya cephelere 3.00 m.’den fazla yaklaşmamak üzere yapılabilirler.
Normal Kat: Zemin ve bodrum katların dışında kalan kat veya katlardır.
Son Kat: Çatı altında bulunan normal katların en üstte olan katıdır.
Ayrık Nizam: Hiç bir yanından komşu binalara bitişik olmayan yapı nizamıdır.
Blok Nizam: İmar planı veya bu Yönetmelikte cephe uzunluğu, derinliği ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kitlesinin bir parsel veya dilatasyonla ayrılmak suretiyle birden fazla parselüzerine oturduğu bahçeli yapı nizamıdır.
Bitişik Nizam: Bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara bitişik olan yapı nizamıdır.Bitişik nizam binalarda ortak alandan arka bahçeye çıkış sağlanır.
Resmi Bina: Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediye'ye veya bukurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanununverdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
44/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
44İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Umumi Bina: Kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi kültürel binalar ile
gazino, düğün salonu gibi eğlence yapıları, otel, özel yurt, işhanı, büro, pasaj, çarşı gibi ticariyapılar, spor tesisleri, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalardır.
Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanı: İçerisinde konaklama tesisleri, lokanta, resmi ve sosyal vekültürel tesisler, çevre sağlığı yönünden tehlike oluşturmayan imalathaneler ile patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddeler içermeyen depoların yapılabileceği kentsel çalışma alanlarıdır.
Basit Tamir ve Tadil: Yapılarda derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk dere, doğrama, döşeme vetavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması işlemleridir.
Esaslı Tadilat: Yapılarda taşıyıcı unsuru etkileyen veya yapı inşaat alanını veya emsale konualanını veya taban alanını veya bağımsız bölüm sayısını veya ortak alanların veya bağımsız bölümlerin alanını veya kullanım amacını veya ruhsat eki projelerini değiştiren işlemlerdir.Esaslı tadil, ruhsata tabidir.
Yüksek Bina: Binanın kot aldığı noktadan itibaren 10 kat veya daha çok katlı binadır.
Ortak Alanlar: Binaların giriş ve kat holleri, ışıklıklar, hava bacaları, saçaklar, tesisat şaftları, alanları veya katları, açık ve kapalı merdivenler, yangın merdivenleri, asansörler, kaloriferdairesi, kapıcı dairesi, kömürlük, sığınak ve otopark gibi ortak kullanıma ayrılan alanlardır.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
45/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
45İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Engelli: Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal vesosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle normal yaşamın gereklerine
uyamama durumunda olup; bağımsız hareket edebilmesi için yapılarda ve açık alanlarda özel fiziki düzenlemelere gereksinim duyan kişidir.
Fenni Mesul: Proje müellifleri kendileri olsun veya olmasın, yapının yürürlükteki kanun, imarplanı, ilgili yönetmelik hükümleri, Türk standartları, bilimsel kurallar, teknik şartnameler, fen,sanat ve sağlık kurallarına ve tüm mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenen ruhsat ekiprojelerine göre gerçekleştirilmesini, aldıkları eğitime göre denetleyen ve ilgili idareler ile üyesi
oldukları odalarına karşı sorumlu olan ilgili meslek mensuplarıdır.
Fen Adamları: Yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makina, harita kadastro ve benzerialanlarda mesleki ve teknik öğrenim veren, en az lise dengi okullardan mezun olmuş veya lisemezunu olup, bir öğretim yılı süreyle bakanlıkların açmış olduğu kursları başarıyla tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanununa göre ustalık belgesine sahip olanelemanlardır.
Siyah Kot: İmar planında gösterilen yolun doğal zeminini ifade eder.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
46/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
46İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Kırmızı Kot: İmar planında gösterilen yolun gerekli hesaplar yapıldıktan sonra kullanıma hazır halini ifade eder. İmar planına göre kat adedinin belirlenmesinde bu kot esas alınır. Kot alınan
nokta parselin mahreç aldığı yol esas alınarak veya binanın köşe kotlarının ortalamasının alınması suretiyle, ilgili idarelerin imar yönetmelikleri ile veya imar yönetmeliklerinde hüküm bulunmaması halinde bu Yönetmelikteki esaslara göre belirlenir. Viyadük, köprü gibi parselegiriş çıkış yapılamayan yerlerden ve parsele bitişik olmayan yollardan kot alınmaz. Kottan açığa çıkan kat kazanmak ve yapının kat sayısını artırmak amacıyla kot alınan nokta tespit edilemez.Kot alınan noktanın tespitinde bölge kat rejiminin aşılmaması, komşu parseller dahil yolcephelerinde sokak siluetinin korunması esastır. İlgili idarece yol kotuna göre; binanın kot
alacağı noktaya ve arazinin kotlarına ilişkin belgelendirme yapılmadan, tabi zeminde hiçbir şekilde kazı veya dolgu yapılamaz. Ruhsat veya yapı kullanma izni alınmış yapılarda ruhsat ekiprojesine aykırı olarak bodrum katları açığa çıkarmak üzere kazı ve tesviye yapılamaz. Aksitakdirde İmar Kanununun 40 ve 42 nci maddeleri uyarınca işlem yapılır.
Dere Kret Kotu: Su taşkın seviyesine esas, dere kenarlarına inşa edilen duvar veya düzenlenmiş veya yükseltilmiş zeminin üst kotudur. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü veya su vekanalizasyon idareleri tarafından belirlenen su taşkın riski bulunan parsellerde, iskân edilen
katın taban kotu ile bina, otopark gibi giriş kotları, su seviyesine göre hesaplanan dere kretkotu seviyesinin en az 1,50 m üzerinde olmalıdır. Bodrum kat yapılmak istenmesi halinde hiçbir şekilde bu seviyenin altında otopark giriş-çıkışı, kapı ve pencere gibi herhangi bir boşluk bırakılamaz ve açılamaz.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
47/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
47İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Ön Bahçe: Bina ön cephe hattı ile parselin ön cephesi arasında kalan parsel bölümleridir. Yoldanyüz alan bütün bahçeler ön bahçe statüsündedir. Ön bahçe mesafesi imar planında belirlenen
ön cephe hattına veya ön bahçe mesafesine göre, planda belirlenmemişse idarelerin imaryönetmeliklerine veya imar yönetmeliklerinde hüküm bulunmaması halinde bu Yönetmelikteki esaslara göre belirlenir. Birden fazla yola cephesi bulunan parsellerde de bu esaslara uyulur.
Yan Bahçe: Parselin ön ve arka bahçeleri dışında kalan bahçeleridir.
Arka Bahçe: Ön bahçeye komşuluğu bulunmayan bina arka cephesi ile arka komşu parsel sınırı
arasında kalan parsel bölümüdür.
Yol Cephesi: Binanın yola bakan cepheleridir.
Bina Cephe Hattı: Binanın ön ve arka cephelerinde toprakla temas eden konturlarının görünen cephesinin parsel sınırına en yakın noktasından, parsel ön ve arka cephelerine paralel çizilen hattır.
Bina Ön Cephe Uzunluğu: Çıkmalar hariç olmak üzere parselin kot aldığı yol tarafındaki cepheuzunluğudur.
Meydan: Yol, kavşak, bina, park vs. mimari veya doğal elemanlarla sınırları belirlenmiş vetoplumsal işlevlere sahip olan üstü kapalı olmayan, alanın özelliği bozulmadan altı özel mülkiyete konu edilmeksizin ve meydan kullanımı engellenmeksizin otopark ve diğer amaçlarla katlı olarak kullanılabilen alanlardır.
Ö Ü
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
48/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
48İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Tesviye Zemin: Bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre ruhsat alınarak kazı veya dolguyapılmak suretiyle arsanın doğal yapısının geldiği son durumdur. Bu tesviye edilen zemininaltında kalan bodrum katların hiç bir cephesi ruhsat eki projelerine aykırı olarak tekrar kazı vetesviye yapılarak açığa çıkarılamaz ve kullanılamaz.
Bağımsız Bölüm Net Alanı: Bağımsız bölüm içerisindeki kapalı olup duvarlar arasında kalan netalandır. Bu alana; kapı ve pencere eşikleri, 2.5 cm’yi geçmemek koşuluyla sıva payları, kolonlar,duman, çöp, atık, tesisat ve hava bacaları ile ışıklıklar, bağımsız bölüm içindeki asansör ve galeriboşlukları, tesisat odası, merdivenlerin altlarında 1.80 m yüksekliğinden az olan yerler, tek
bağımsız bölümlü müstakil binalarda bağımsız bölüm içindeki otopark, sığınak, odunluk,kömürlük, hidrofor ve arıtma tesisi alanı, su ve yakıt deposu ve kazan dairesi dahil edilmez.Açık çıkmalar, balkonlar, zemin, çatı ve kat terasları, kat ve çatı bahçeleri gibi en az bir cephesiaçık olan mekanlar ile aynı katta veya farklı katta olup bağımsız bölümün eklentisi olanmekanlar ile ortak alanlar bağımsız bölüm net alanı içinde değerlendirilmez. Bağımsız bölümün içten bağlantılı olarak çatı araları dahil birden fazla katta yer alan mekanlardan oluşması halinde bu katlardaki bağımsız bölüme ait alanlar birlikte değerlendirilerek bağımsız bölüm netalanı bulunur.
Eklenti Net Alanı: Sadece bağımsız bölüme ait olup bu bölümün kullanımı ve tasarrufundabulunan, ancak bağımsız bölümün içinde olmayıp, aynı katta veya farklı katta bulunan vebağımsız bölümden ayrı girişi bulunan mekanların, (41) numaralı bentte belirlenen esaslardikkate alınarak hesaplanacak net alanıdır.
Ö Ü
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
49/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
49İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Pergola: Bahçede, bina cephelerini değiştirmemek kaydıyla terasta, hafif yapı malzemelerindendikme ve sık kirişleme ile yapılan ve üzerine yeşil bitki örtüsü sardırılan, etrafı açık, gölgelik
amaçlı, yapı ruhsatı olmaksızın inşa edilebilen yapılardır.
Bağımsız Bölüm Brüt Alanı: Bağımsız bölümün içerisindeki; duvarlar, kolonlar, sıva payları, merdiven sahanlıkları ve basamakları ile bu merdivenlerin altlarında kalan yerler ile sadecebağımsız bölüme ait ve bağımsız bölümün içinden doğrudan bağlantılı olan; balkonlar, çatıda, katta ve zemindeki teraslar, açık çıkmalar, çatı veya kat bahçeleri dahil kapladığı alandır. Bualana; ışıklıklar, galeri boşlukları, bağımsız bölümün eklentileri ve ortak alanların bağımsız
bölüme düşen payları dahil edilmez. Bağımsız bölümün içten bağlantılı olarak çatı araları dahilbirden fazla katta yer alan mekanlardan oluşması halinde bu katlardaki bağımsız bölüme aitalanlar birlikte değerlendirilerek bağımsız bölüm brüt alanı bulunur. Bağımsız bölümün eklentileri ayrıca belirtilmek zorundadır.
Eklenti Brüt Alanı: Sadece bağımsız bölüme ait olup bu bölümün kullanımı ve tasarrufundabulunan, bağımsız bölümün içinde olmayıp, aynı katta veya farklı katta yer alan ve girişi bağımsız bölümden ayrı olan mekanların (44) numaralı bentte belirlenen esaslar dikkate
alınarak hesaplanacak alanıdır.
Bağımsız Bölüm Toplam Brüt Alanı: Bağımsız bölüm brüt alanına bu bölüme ait eklenti veyaeklentilerin brüt alanının ilave edilmesiyle hesaplanan toplam brüt alandır.
Bağımsız Bölüm Genel Brüt Alanı: Bağımsız bölüm toplam brüt alanına bağımsız bölüme ortakalanlardan düşen payların da eklenmesi suretiyle hesaplanan genel brüt alandır.
Ö Ü
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
50/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
50İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Toplam Yapı İnşaat Alanı: Bir parselde bulunan bütün yapıların yapı inşaat alanlarının toplamıdır.
Çatı Piyesi: Çatı eğimi içerisinde, çatı arasında kalmak şartıyla, altındaki bağımsız bölüme ait vebu bölümle içeriden irtibatlı yapılan mekânlardır.
Çıkma: Binalarda döşemelerin uzantısı olarak yapılan, parsel sınırları dışına taşmayan, en az birucu serbest, mesnetli olan açık veya kapalı olan derinliği uygulama imar planı veyayönetmelikle belirlenen yapı elemanlarıdır.
İç Bahçe: Tabii veya tesviye edilmiş zemine oturan zemin kat veya bodrum kattan başlayıp, boşluğu bina boyunca devam eden, dış cepheyle bitişik olmaksızın yapı kitlesi içerisinde tertiplenen, ortak mahallerle irtibatlandırılan, çıkmalar dahil dar kenarı (4,00) metreden azolmayan ve bu mesafe 4 kattan sonra her kat için 0,50 m arttırılan, üzeri gerektiğinde sökülüp-takılabilir ve şeffaf malzeme ile estetik bir şekilde örtülebilen bahçedir.
Kat Bahçesi: Binalarda yeşil bir görünüm elde etmek ve bina içinde yeşil doku ile iç içe yaşanmasını sağlamak amacıyla, ortak alan veya bağımsız bölüme ait olmak üzere binanın cephe veya cephelerinde uzunluğu 3 m’den az olmamak şartı ile her biri en az 10 m² olan,binanın katlarında yer alan ve aynı zamanda kış bahçesi olarak da kullanılabilen bahçe düzenlemeleridir.
P f D E l KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
51/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
51İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Kuranglez: Parsel sınırı içinde kalmak ve binaya bitişik olmak şartıyla binaların tabii zeminaltında kalan bölümlerine doğal ışık ve havalandırma sağlamak amacıyla en az 0.80 m. en fazla1.20 m genişlikte olabilen ışıklıklardır. Bina etrafında mütemadi kuranglez tesis edilemez.Kuranglezlerden giriş çıkış yapılamaz. Ancak, yol cephesinde bulunmayan kuranglezlerindenkaçış amacıyla çıkış tertiplenebilir.
Sundurma: Yağmurdan, güneşten ve rüzgardan korunmak için çekme mesafelerine tecavüz etmemek şartıyla binaya bitişik olarak hafif malzemeden yapılan bölme duvarları olmayan enaz bir tarafı açık örtülerdir.
Yapı Nizamı: Uygulama imar planı ile belirlenen ayrık nizam, blok nizam ve bitişik nizamdanbiridir. İmar planında belirlenmeyen hallerde ayrık nizam uygulanır. Bir parselde birden fazlayapının inşa edilebildiği hallerde imar planı ile serbest nizam kararı verilen hallerde, komşu parsellerde yer alan ve bu parsele en yakın yapıların yapı nizamlarına aykırı düşmemek koşuluyla, sadece bir tek nizam uygulanabileceği gibi her üç nizamdan ikisi veya üçü bir aradakarma olarak uygulanabilir.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
52/76
P f D E l KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
53/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
53İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Kademe Hattı: Uygulama imar planında birden fazla kat adedi veya bina yüksekliği veya yapı
yoğunluğu ya da yapı nizamı yahut da kullanma kararı verilen imar parselleri ile bu durumdakiyapı adalarında, parselin veya adanın farklı yapılaşma ve kullanım kararını haiz alanlarının sınırlarını belirleyen hattır. Kademe hattı belirlenen yerlerde imar planında aksine bir hüküm yoksa ifraz ve tevhit zorunlu değildir. Ancak kademe hattı belirlenen imar parsellerindeki ifrazve tevhit talepleri kademe hattı dikkate alınarak gerçekleştirilir.
İfraz Hattı: Parselleri birbirinden ayırmak ve arazi ve arsa düzenlemesine esas olmak üzere uygulama imar planında yapı adası veya parsel üzerinde belirtilen hattır.
Prof Dr Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
54/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
54İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Fenni Mesul: Proje müellifleri kendileri olsun veya olmasın, yapının yürürlükteki yasa, imarplanı, ilgili yönetmelik hükümleri, Türk standartları, bilimsel kurallar, teknik şartnameler, fen,sanat ve sağlık kurallarına ve tüm mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenen ruhsat ekiprojelerine göre gerçekleştirilmesini, aldıkları eğitime göre denetleyen ve ilgili idareler ile üyesi oldukları meslek odalarına karşı sorumlu olan ilgili meslek mensuplarıdır.
Fen Adamları: Yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makine, harita kadastro ve benzerialanlarda mesleki ve teknik öğrenim veren, en az lise dengi okullardan mezun olmuş veya lisemezunu olup, bir öğretim yılı süreyle bakanlıkların açmış olduğu kursları başarıyla tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanununa göre ustalık belgesine sahip olanelemanlardır.
Sorumluluk
Prof Dr Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
55/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
55İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Sosyal Altyapı: Sağlıklı bir çevre oluşturmak amacıyla yapılması gereken eğitim, sağlık, dini,
kültürel ve yönetsel yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isimdir.
Aktif Yeşil Alan: Park, çocuk bahçesi ve oyun alanları olarak ayrılan sahalardır.
Teknik Altyapı: Elektrik, havagazı, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon ve her türlü ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi servislerin sağlanması için yapılan tesisler ile açık veya kapalı otoparkkullanışlarına verilen genel isimdir.
Altyapı
Altyapı: 1. Bir kentin işlevlerini görebilmesi, büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan temelhizmet ve kolaylıklarla gereçler. 2. Bir parselde yapı yapılabilmesi ve yapılan yapının, içinde oturanlara yeterli bir barınma hizmeti sağlayabilmesi için bulundurulması gereken su, elektrik,pissu ağı ve kent kolaylıkları.
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
56/76
Prof Dr Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
57/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
57İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Yan Bahçe Uzaklığı: Bodrum katlarda iskan edilen katlar da içinde olmak üzere, 4 kata kadar (4
kat dahil) olan binalarda yan bahçe uzaklıkları en az 3.00 metredir. Fazla her kat için yan bahçe uzaklıkları 0.50 metre artırılır.
Yapı Yaklaşma Sınırı: Planda ve yönetmelikte belirtilmiş olan yapının komşu parsellere en fazlayaklaşabileceği sınırdır.
Prof Dr Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
58/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
58İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Arkeolojik Alan [Kazıbilimsel Alan]: Özellikle eski kentlerin içinde ve çevresinde, kazıbilimcilerin kazı eylemlerini sürdürmeleri için yetkili organlarca saptanan ve bireysel çıkarlar için kullanılması olurlanmayan bölge.
Arkeolojik Sit Alanı: İnsanlığın varoluşundan günümüze kadar ulaşan eski uygarlıkların yeraltında, yer üstünde ve su altındaki ürünlerini, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik vekültürel özelliklerini yansıtan her türlü kültür varlığının yer aldığı yerleşmeler ve alanlardır.Arkeolojik sitler 3 dereceye ayrılmaktadır:
1. Derece Arkeolojik Sitler: Korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynenkorunacak sit alanlarıdır.2. Derece Arkeolojik Sitler: Korunması gereken, ancak koruma ve kullanma koşulları korumakurulları tarafından belirlenecek, korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacaksit alanlarıdır.3. Derece Arkeolojik Sitler: Koruma - kullanma kararları doğrultusunda yenidüzenlemelere izin verilebilecek arkeolojik alanlardır.
Sit: Tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli uygarlıkların ürünü olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, önemli tarihi olayların olduğu yerler ve saptanmış doğal özellikleri ile korunması gerekenalanlardır. Ülkemizde toplam olarak 6 800 kadar Sit alanı bulunmaktadır.
Sit
Tarihi Sit: Önemli tarihi olayların geçtiği ve bu nedenle korunması gerekli yerler
Prof Dr Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
59/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
59İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Kentsel Sit: Mimari, yerel, tarihsel, estetik ve sanatsal özelliği bulunan ve bir aradabulunmaları nedeniyle teker teker taşıdıkları değerden daha fazla değeri olan, kültürel vedoğal çevre elemanlarının (yapılar, bahçeler, bitki örtüleri, yerleşim dokuları, duvarlar)birlikte bulundukları alanlar.
Doğal Sit Alanı: Ender bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gerekli yer üstünde, yer altında veya su altında bulunan alanlar "doğal sit alanı" olaraknitelendiriliyor.
I. Derece Doğal Sit: Bilimsel koruma açısından evrensel değeri olan, ilginç özellik ve güzelliklere sahip olması ve ender bulunması nedeniyle kamu yararı açısından mutlaka korunması gerekli olan, korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak alanlardır.II. Derece Doğal Sit: Doğal yapının korunması ve geliştirilmesi yanında kamu yararı göz önüne alınarak kullanıma açılabilecek alanlardır.III. Derece Doğal Sit: Doğal yapının korunması ve geliştirilmesi yolunda, yörenin potansiyeli
ve kullanım özelliği de göz önünde tutularak konut kullanımına da açılabilecek alanlardır.
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
60/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
60İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Avan Proje [Ön Taslak ]: 1. Bir belediyenin, kentin imar planı son biçimini alıp onayasunulmadan önce, gerekli değişikliklerin yapılabilmesi için belediye meclisine yol göstermek amacıyla hazırladığı, planla önerilmekte olan gelişmenin başlıca özelliklerini belirten ve ilgilionay mercilerine ön olur için gösterilen taslak. 2. Uygulama projelerinin yapılmasına temeloluşturan 1/l00, 1/200 ölçeklerde yürürlükte bulunan imar plan ve mevzuata göre düzenlenen proje.
Plankote [Kotlu Plan]: Türlü noktaların yükseltileri, bu noktaların bir planda belirtilenyerlerinin yanına yazılarak düzenlenmiş plan.
Vaziyet Planı: Bir yapının ya da yapıların kentsel parsel ya da yapı adası üzerine yerleşme biçimini gösteren plan.
Yapı Kullanma İzni [İskan Ruhsatı]: Belediyelerce yapının tamamlanmasından sonra İmar Yasası’nın ilgili maddelerine göre yapılan kontrol sonucunda verilen oturma iznidir.
Yoğunluk [es. Kesafet ]: Belli büyüklükte bir alana düşen kişi, aile ya da konut birimi sayısı.Kentbilimde yoğunluk, genellikle, hektar başına hesaplanır (1 Hektar= 10.000 m²)
Diğer
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
61/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
61İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Ayrık Düzen (A): Hiçbir yanından komşu binalara bitişik olmayan yapı düzenidir.
03.3.2 Yapılar ve Yapı Düzenleri
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
62/76
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
62İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Bitişik Düzen (B): Bir veya birden fazla komşu parseldeki binalara bitişik olan yapı düzenidir.
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
63/76
63İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Blok Düzen (BL): İmar planı veya ilgili yönetmelikte cephe uzunluğu, derinliği ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kitlesinin bir veya birden fazla parsel üzerine oturduğu bahçeli yapı
düzenidir.
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
64/76
64İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
65/76
65İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Yapı Yüksekliği: Binanın kot verilen nokta ile saçak üst düzeyi arasındaki yüksekliğidir. İmar planlarında bina yüksekliği H= 3.50, H= 12.50 şeklinde gösterilir. Bazı yapı adalarında da bina
yükseklikleri yerine kat adetleri belirtilmiştir.
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
66/76
66İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Bahçe Uzaklıkları: Yapının yola ya da komşu parsel sınırlarına en yakın noktasının, en kısa, uzaklığıdır, ön bahçe, yan bahçe, komşu bahçe ve arka bahçe uzaklığı olmak üzere dört türlü
bahçe uzaklığı vardır.
Ön bahçe ve yan bahçe uzaklıkları, binanın cephe aldığı ya da cephe almadığı yollara olanuzaklıklarıdır. Bu uzaklıklar demir yolu, devlet karayolu, bazı ana caddeler için imar planlarında inşaat yaklaşma sının olarak belirtilmiştir. İmar plânında belirtilen ya da imar yönetmeliğine göre saptanan cephe çizgisinden daha önde yapı yapılmaz.
Ö= Ön Bahçe uzaklığı Y= Yan bahçe uzaklığı K= Komşu bahçe uzaklığı
A= Arka bahçe uzaklığı F= Yapı alanı
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
67/76
67İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Taban Alanı Katsayısı (TAKS): Taban alanının arsa alanına oranıyla elde edilen sayıdır. Bu sayıya arsa kullanma katsayısı da denir.
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
68/76
68İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Kat Alanı Katsayısı (KAKS, Emsal): Katlar alanı toplamının parsel alanına oranıdır. Bu oranla elde
edilen sayıya yapı kullanma katsayısı da denir.
Soru: Cephesi 15 m, derinliği 20 metre olan bir parsel üzerinde, ayrık düzende 4 katlı yapı iznivardır . Önce bahçe uzaklığı 5 metre, yan bahçe uzaklığı 3 metre, arka bahçe uzaklığı 6metredir.
TAKS ve KAKS nedir?
TAKS= Yapı Oturma Alanı / Parsel Alanı TAKS= ((15-3-3) * (20-5-6)) / (15 * 20)= 0.27
KAKS= Katlar Alanı Toplamı /Parsel Alanı KAKS= (((15-3-3) * (20-5-6))) * 4 / (15 * 20)= 1.08
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
69/76
69İMAR MEVZUATI, 2015-2016
TAKS - KAKS
Yapı yoğunluğu ile yerleşme yoğunluğu TAKS ve KAKS arasında yakın bir ilişki vardır. TAKS’ın artması, yerleşme alanında; KAKS'ın artması ise yapı kat alanı ve nüfus yoğunluğunun artmasına neden olur.
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
http://www.msxlabs.org/forum/ext.php?ref=http://img691.imageshack.us/i/manset04.jpg/
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
70/76
70İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.4 KENTSEL ALAN SİMGELERİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER
03.4.1 Yerleşik Alanlar (Meskun Alanlar)
A - 5 Ayrık Düzen, 5 Kat
BL - 5 Blok Düzen, 5 Kat
B - 5 Bitişik Düzen, 5 Kat
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
71/76
71İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.4.2 Gelişme Alanları
5
A - 5
4
Ön Bahçe Uzaklığı (Mesafesi)
Ayrık Düzen, 5 Kat
Yan Bahçe Uzaklığı (Mesafesi)
Yapı Tipi ve Kat Adedi
5
BL - 5
3
Ön Bahçe Uzaklığı (Mesafesi)
Blok Düzen, 5 Kat
Yan Bahçe Uzaklığı (Mesafesi)
Yapı Tipi ve Kat Adedi
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
72/76
72İMAR MEVZUATI, 2015-2016
03.4.3 Yapı Yoğunlukları
0.25
..............
Taban Alanı Katsayısı (TAKS)
0.75 Kat Alanı Katsayısı (KAKS)
..............
E= EmsalE= .............
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
73/76
73İMAR MEVZUATI, 2015-2016
İmar Planlarında İmar Hakkı (E, TAKS, KAKS, h): İmar planı ile bir parsele verilen inşaat hakkının ve imar durumunun belirlenmesi ve tespiti için özel tanımlar ve işaretler vardır.
1. EMSAL
İnşaat hakkının, parsel yüzölçümü ile ifade edilmesidir. E= 1 şeklindeki bir lejant, parselyüzölçümü kadar bir inşaat hakkına sahip olunduğunu belirtir. Planlamada, inşaat hakkı E ileifade edildiğinde, parselde yapılacak yapı yüksekliğinin de belirtilmesi gerekmektedir. Yapı yüksekliği konusunda bir rakam verilebileceği gibi, “H= Serbest” ifadesi ile herhangi biryükseklik kısıtlaması da öngörülmeyebilir. İnşaat miktarının E ile gösteriminde, çoğunlukla yapının zeminde oturacağı minimum alan da (Min.TAKS) belirtilmektedir
SORU: Parsel yüzölçümü 1000 m2 , E= 1 ve H= 12.50m. (4 kat) ise, yapının inşaat miktarı ve zemine oturacağı miktar (TAKS) nedir?
E=1Yapının inşaat miktarı (KAKS)= Parsel yüzölçümü x E= 1000 m2 x 1= 1000 m2 Yapının zemine oturacağı miktar (TAKS)= Toplam inşaat miktarı / KatAdedi= 1000 m2 : 4 = 250 m2
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
74/76
74İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Taban Alanı Kat Sayısı (TAKS) ve Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS) ile
yapılan gösterimlerde, üstteki rakam (0.30) yapının imarparselinin yüzölçümünün % 30’una oturacağını, alttaki rakamise (0.60), toplam inşaat miktarının imar parseli yüzölçümünün % 60’ı kadar olabileceğini belirtir.
0.300.60
Toplam İnşaat Miktarı= Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS)= Emsal: Yapının bütün katlardaki alanları toplamının imar parseli alanına oranından elde edilen
sayıdır.
Buna göre, KAKS=500 m2 x 0.60 = 300 m2.
Binanın Yüksekliği= KAKS / TAKS= 300m2 / 150 m2= 2 kat (6.50m).
Söz konusu parselde, 150 m2 oturumlu iki katlı (toplam 300 m2 inşaat alanlı)
yapı yapılabilir.
2. TAKS VE KAKS İLE İFADE EDİLEN İNŞAAT HAKKI
SORU: Parsel yüzölçümü 500 m2’dir . Bu parselde yapılacak yapının zemine oturacağı alan iletoplam inşaat miktarı nedir?
Yapının Zemine Oturacağı Alan=Taban Alanı Kat Sayısı (TAKS): Yapının tabanalanının imar parseli alanına oranıdır. Buna göre, TAKS=500 m2 x 0.30 = 150m2
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
75/76
75İMAR MEVZUATI, 2015-2016
Bu gösterimde, en üstteki rakam, yapının yapılacağı
alanın yapının giriş alacağı yoldan beş metre çekilerek bulunacağını, en alttaki rakam ise yan bahçelerden üçer metre çekileceğini belirtir. Ortadaki A-4 ifadesi,yapının ayrık düzende dört katlı olacağını belirtir.Planlamada, A= Ayrık Düzen yanı sıra, çoğu kez, B=Bitişik Düzen; BL= Blok Düzen şeklindeki gösterimler deyaygın olarak kullanılmaktadır.
5
A - 4
3
5 rakamı, bina sınırının, parsel cephesinden beş metre çekilerek bulunacağını belirtir. 3rakamı, bina sınırının, yan parsel sınırlarından üçer metre çekilerek bulunacağını belirtir. Bunagöre, binanın ön cephesi yan bahçe çekme mesafelerinin parsel cephesinden çıkarılmasıyla bulunur.
3. ÇEKME MESAFELERİ ŞEKLİNDE TANIMLANAN İMAR HAKKI
SORU 1: Aşağıda belirtilen lejanta göre, parsel yüzölçümü 500 m2 , parsel cephesi 20 m, parselderinliği 25 m ise, binanın zeminde oturacağı alan ve toplam inşaat miktarı kaç m2’dir?
5 rakamı, bina sınırının, parsel cephesinden beş metre çekilerek bulunacağını belirtir. 3 rakamı, bina sınırının, yan parsel sınırlarından üçer metre çekilerek bulunacağını belirtir.
Buna göre, binanın ön cephesi yan bahçe çekme mesafelerinin parsel cephesinden çıkarılmasıyla
bulunur.
Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK
8/18/2019 Imar Mevzuatı_Ders 03_Planlama Gostergeleri Ve Plan Okuma
76/76