— INFO 2 | 18

2 I N FO 01 | 2 017

4

8

26

Jaguar I-Pace eTrophy Serisi

ATECH 2018

ABB, Türkiye’nin en gelişmiş verimerkezine güç yapısı sağlıyor

EV Charge Lansmanı

El e k tr i f i k a s yo n ür ün l e r i b ö l ümünün 3 ayd a bi r y ay ı n l ad ı ğ ı b ü lte n di r. 3

—

İÇİNDEKİLER

004-005 Jaguar I-Pace eTrophy Serisi

006 – 007 ABB kablosuz güvenlik sistemi

008 – 009 En ekonomik şarj çözüm

010– 011 TEİAŞ

012– 013 ABB, Türkiye’nin en gelişmiş veri merkezine güç yapısı sağlıyor.

014-016 EMC, neden kamusal alanlardaki şarj istasyonları için önemlidir?

018-021 Yiyecek ve içecek endüstrisinde güç kalitesi ve güvenilirliği

022 -023 ABB kompakt ve maliyet tasarrufu sağlayan otomatik transfer şalterini sunar.

024-025 Özel güç kaynakları ve yükler için otomatik sigorta seçimi

026-027 Daha iyi güç kalitesi için ilk adım; Ölçme

029 Mistral65H

030 Acil durum aydınlatması ile akıllı güvenlik optimizasyonu

032 – 033 ATECH 2018

034 EIF 2018

036 – 037 EV Charge Lansmanı

28

10

32

10

ATECH 2018

TEİAŞ yenilebilir enerjinin şebekelere entegre edimesi sürecinde ABB

teknolojisini tercih ediyor.

— Jaguar I-PACE eTROPHYserisi ABB ortaklığıyla kesintisiz güç

Silverstone Pisti, İngiltere, 27 Eylül 2018: Jaguar I-PACE eTROPHY, yeni Jaguar I-PACE eTROPHY serisinin Resmi Şarj Ortağı olarak hizmet vermesi için öncü teknoloji lideri ABB ile anlaştığını duyurdu. Bu ortaklığın bir parçası olarak ABB, bu yeni elektrikli yarış serisindeki katılımcı ekiplerin her birine özel yapım kompakt hızlı şarj cihazları sağlayacaktır. Terra DC hızlı şarj cihazları seri için özel olarak tasarlanmıştır ve Jaguar I-PACE eTROPHY yarış arabalarını ısınma, eleme ve yarışlar arasındaki kısa molalarda hızlıca şarj edebilirler. Kompakt tasarım, şarj cihazlarının 10 yarış boyunca kolayca taşınmasını ve nakliye masraflarının minimumda kalmasını sağlar. Ortaklık, ABB’nin ABB FIA Formula E Şampiyonasının ana sponsoru rolünü desteklemektedir. Şirketin, e-mobilitenin geleceğini destekleme ve genişletme vizyonunun temel göstergesidir.

Jaguar I-PACE eTROPHY, dünyanın ilk tamamen elektrikli, üretim tabanlı yarış serisidir. ABB FIA Formula E yarış serisi ile aynı hafta sonlarında ve aynı şehir sokaklarında gerçekleşecektir. 20 Jaguar I-PACE eTROPHY yarış arabası içeren seri, katılımcı ekiplere yarış becerileri ve performansını gösterme şansının yanı sıra sıfır emisyonlu motor sporları dünya sahnesinde yarışma fırsatı sunacak.

Jaguar I-PACE eTROPHY Şampiyonası Müdürü Marion Barnaby şunları söyledi “Hızla yaklaşan Jaguar I-PACE eTROPHY sezonu açılış töreninde ABB’yi Şampiyonanın Resmi Şarj Ortağı olarak ilan etmekten heyecan duyuyoruz. ABB’nin yenilikçilik ve teknoloji liderliğini yarış serilerine taşıma becerisi, dünyanın ilk tamamen elektrikli üretim araba altyapı desteğini gerçekleştirerek tarih yazmamızla değerlenecek.”ABB’nin Elektrifikasyon Ürünleri bölümü başkanı Tarak Mehta ise şöyle dedi; “ABB olarak, e-mobilite öncülerine yol gösterdiğimiz ve desteklediğimiz için gururluyuz. Jaguar I-PACE eTROPHY ile ortaklık, en yeni elektrifikasyon ve dijital teknolojilerin üst sıralarındaki konumumuzu destekler. Bir arabayı dakikalar içinde şarj edebilen Terra HP’yi de içeren çığır açıcı öncü şarj çözümlerimiz, e-mobilitenin heyecan verici geleceğine yön vermeye yardımcı oluyor.”

ABB’nin çığır açan Terra HP hızlı şarj ünitesi, yaklaşık olarak, klasik bir benzin istasyonunda bir arabanın deposunun doldurulması için gereken süre içinde elektrikli araca 200 km (125 mil) menzil sağlama becerisine sahiptir.Elektrikli araç altyapısında dünya lideri ABB, elektrikli otomobiller ve elektrikli ve hibrit otobüslerin yanı sıra gemiler ve demiryolları elektrifikasyon çözümlerine eksiksiz şarj çözümleri sunmaktadır. ABB, EA şarj pazarına 2010 yılında girdi. Bugün, 68 ülkede kurulu 350 kW’a kadar yüksek güçlü şarj üniteleri de dahil olmak üzere 8000 in üzerinde ürüne sahiptir.

Fortune Magazine kısa süre önce ABB’yi, e-mobilite ve elektrikli araç (EA) şarjında yaptığı gelişmelerden dolayı “dünyayı değiştiren” şirketler listesinde 8. sırada gösterdi.

— Jaguar I-PACE eTROPHYserisi ABB ortaklığıyla kesintisiz güç

6 I N FO 01 | 2 01 8

—ABB kablosuz güvenlik sistemi, emniyetli ve rahat bir ev ortamı yaratır.

7

ABB-secure@home, ABB’nin mevcut ev otomasyon çözümü ve interkom sistemiyle entegre olabilen, konutsal kullanımlar için yeni, kullanıcı dostu güvenlik ve alarm sistemidir. Bu sistem, şirketin bulut tabanlı, ABB Ability™ platformu tarafından desteklenen MyBuildings portalı aracılığıyla tam olarak çevrimiçi erişilebilir. Önemli özellikleri arasında, bütünleşik bir kapasitif ekran arkasından aydınlatmalı tuş takımı, sezgisel bir yapılandırma sihirbazıyla kullanımı kolay bir ara yüzle şık ve modern bir tasarım vardır.ABB-free@home® ile birlikte çalışan merkezi birim, ya ABB-WelcomeTouch panel ya da bir kişisel bilgisayar veya mobil cihaz aracılığıyla MyBuildings portalı üzerinden uzaktan izinsiz giriş alarmını kurmayı ve devre dışı bırakmayı içeren, bir binanın bütün emniyet ve güvenlik işlevlerini yönetmek ve izlemek için kullanılabilir.“Siz orada değilken bile, evinizi güvenli tutabilmek ve koruyabilmek, akıllı bina otomasyonunun en önemli işlevlerinden biridir,” dedi ABB Bina Otomasyonunun Global Ürün Yöneticisi Axel Kaiser. “Kullanıcılar artık, ısınmaları ve aydınlatmaları için erişebildikleri gibi, güvenlik sistemleri için de aynı düzeydeki akıllı denetime erişebilirler. Güvenlik, aydınlatma, panjur kontrolü, ısı ayarlama ve kapı girişi artık tek bir akıllı ve bütünleşik sistemin bir parçasıdır.”ABB-secure@home’u devreye almak ve kontrol etmek uzaktan bile aşırı derecede kolaydır. Güvenli ve rahat bir ev ortamı oluşturmak için mevcut teknolojiyle sorunsuz bir şekilde entegre olur.Bu yeni kablosuz güvenlik sistemi, kapı ve pencere izlemenin yanı sıra hem evin içinde hem de dışında etkili bir kızıl ötesi algılama sağlar. Güvenlik sensörleri önceden tanımlı ya da özelleştirilmiş bölmelere ayrılabilir ve güvenlik sensörleri duman ve su sızıntılarını izlerken, müşteri ihtiyacına göre etkinleştirilebilir. Ayrıca, sistemin korumayı azami hale getirmesini sağlayan çift yönlü iletişimle en son şifrelenmiş kablosuz teknolojisini kullanır.

—ABB, yangın ve su baskınına karşı korumanın yanı sıra hem ev içinde hem de ev dışında koruma sağlayan güvenlik ekipmanları ABB-secure@home ile akıllı bina ürün portföyünü genişletiyor.

8 I N FO 01 | 2 01 8

—ABB elektrikli araçlar için en ekonomik şarj çözümünü tanıtıyor.

9

Toplamda 52 farklı tip içeren yeni duvar tipi AC şarj ünitesi portföyü, özel ve iş kullanımı için yüksek kaliteli ve uygun maliyetli elektrikli araba şarj çözümü sağlıyor. Bu ürün grubu, ABB’nin kapsamlı akıllı bina çözümlerini daha da güçlendiriyor. Kurması kolay 50’ye 25 cm’lik tasarımıyla bu şarj ünitesi evlere ve ofislere kolaylıkla monte edilebilir. Konaklama sektöründe olduğu gibi, müşterilerinin gecelik şarja ihtiyaç duyduğu bina tiplerinde de rahatlıkla kullanılabilir. ABB Global Elektrikli Araç Şarj Ürün Grubu Başkanı Frank Mühlon şunları söylemiştir: “Hibrit ve sadece elektrikle çalışan araçların satışındaki artış, işyerleri ve ofisler için basit ve uygun maliyetli araç şarj etme talebi yarattı.”“Şarj etme işlemi, günü kesintiye uğratmamalı, bu nedenle portföyümüzü evde ya da işte montajı ve kullanımı kolay duvar tipi AC şarj üniteleri ile genişlettik. Sürücüler artık arabalarını gecelik olarak prize takıp günlerine devam edebilmenin tadını çıkaracaklar.”İç ve dış mekan kullanımı için her havaya elverişli sağlam bir muhafazayla imal edilen AC şarj üniteleri farklı modellerde mevcuttur, 22 kW AC 3-faz şarjın yanı sıra 4,6 ve 11 kW AC şarj olanağı da mümkündür. Bütün ABB ürünlerinde olduğu gibi, duvar tipi şarj ünitelerinin montajı ve bakımı için uzman yardım, şirketin küresel teknik destek hizmetleri yoluyla sadece bir telefon uzaktadır.

— ABB şarj çözümleri portföyünü, evler ve işyerleri için montajı kolay bir çözüm olan duvar tipi AC şarj ünitesi ile zenginleştiriyor.

— İç ve dış mekan kullanımı için her havaya elverişli sağlam bir muhafazayla imal edilen AC şarj üniteleri farklı modellerde mevcuttur, 22 kW AC 3-faz şarjın yanı sıra 4,6 ve 11 kW AC şarj olanağı da mümkündür.

Şarj Üniteleri Kontrol Protokolüyle (OCPP) uyumlu ABB duvar tipi AC şarj ünitesi, gelecekteki gelişmelere karşı hazırlıklıdır. Yetkilendirme ve yük dengeleme özellikleri desteklenmektedir.İlave esneklik için duvar tipi şarj ünitesi tip 2 priz, kapaklı tip 2 priz veya tip 1 ve tip 2 kablo dahil bir dizi bağlantı imkanı sağlar. Duvara montajın zor olduğu mekanlar için, bir şarj cihazı, arka arkaya iki şarj cihazı ve 90 derece açıda iki şarj cihazı montajına imkan tanıyan kaidelerde mevcuttur. Duvar tipi AC şarj üniteleri, enerji sayacı, yük dengeleme özelliği, işletme ofisi entegrasyonu ve UMYS/3G modem ile birlikte ya da giriş seviyesindeki temel özellikli olmak üzere farklı tiplerde mevcuttur. Diğer önemli isteğe bağlı özellikler ise; Radyo Frekansıyla Tanımlama (RFID) ve artırılmış güvenlik için kilit yetkilendirme; veri iletişimi için sim kartı modelleri; iş sahası ihtiyaçları için giriş akımını sınırlayan yazılım; akıllı bir şekilde kontrol edilen şarj için iletişim ara yüzü ve istatistikler, yapılandırma ve erişim yönetimi için web araçları.Frank Mühlon şunları ekledi: “Duvar tipi AC şarj ünitelerinin piyasaya sürülmesiyle, müşteriler bina altyapılarına bağlanan şarj çözümlerinden artık faydalanabilecekler. Nerede oturduklarına ve çalıştıklarına bağlı olmaksızın, ABB artık ihtiyaçlarını karşılayacak akıllı bir çözüm sunuyor.”

10 I N FO 01 | 2 01 8

Türkiye Elektrik İletim A.Ş., elektrik enerjisini daha sürdürülebilir ve güvenilir bir şekilde iletme çalışmalarında ABB teknolojisinin desteğini alıyor.

—TEİAŞ yenilenebilir enerjinin şebekelere entegre edilmesi sürecinde ABB teknolojisini tercih ediyor.

11

Toplam 5000 adet Relion® koruma ve kontrol rölesi, yaklaşık 30 milyon vatandaşa güvenli bir şekilde elektrik iletilmesi sürecinde, Türkiye’nin enerji şebekesinin yenilenebilir enerji ile sorunsuz entegrasyonuna katkı sağlayacaktır.Yaklaşık 80 GW kurulu kapasitesi ile Avrupa’nın en büyük elektrik iletim kuruluşlarından biri olan TEİAŞ, ülkenin iddialı yenilenebilir enerji entegrasyonu 2023 hedefleri kapsamında elektrik şebekesini daha da akıllı hale getirecektir.Türkiye’nin enerji talebinin her yıl %5 artması bekleniyor. Hükümetin enerji politikası ise, rüzgar ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklar üzerinden, ülkenin enerji kaynaklarında çeşitlilik sağlamak yönündedir. Yönetim, özellikle rüzgar enerjisi yatırımlarının 2023 yılına kadar

20 GW kurulu kapasite seviyesine erişmesini hedefliyor. Bu denli büyük bir dağıtım enerji kapasitesini, iklim koşullarına bağlı ve dolayısıyla süreklilik arz etmeyen kaynaklardan üreterek ulusal şebekeye bağlamak, şebekeyi koruma ve yönetme perspektifinden bakıldığında yüksek düzeyde akıllı otomasyon ihtiyacı ortaya çıkaracaktır. Bu bağlamda şebekeleri akıllı hale getirebilmek etkili bir düzeyde akım, gerilim, frekans algılama ve korumayı zorunlu kılacaktır.ABB Relion® ailesinin en yeni teknolojileri içeren modern fider koruma ve kontrol rölelerinden binlercesi Türkiye’nin her yanında kullanılacaktır. Bu kayda değer kurulum, yaklaşık 30 milyon ülke vatandaşına elektrik enerjisinin güvenli şekilde iletimine ve yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik iletim ağına entegre edilmesini güvence altına alacaktır. IEC 61850 standardı ile uyumlu ABB Relion® röleleri, yeni toprak-arıza algılama yöntemleri ile koruma düzenine sahip olmasının yanı sıra, yenilenebilir enerjinin entegrasyonu için esnek frekans koruma özelliği bulunmaktadır. Ayrıca rölelerin üstün haberleşme özellikleri, giderek karmaşık hale gelen elektrik iletimi yönetiminde büyük kolaylıklar sağlamaktadır.Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürü Abdullah Atalay proje hakkında şöyle konuştu: “Gelişen ve büyüyen Ülkemiz Elektrifikasyon Sisteminin önemli bir kısmını teşkil edecek olan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Sisteme entegrasyonunun sağlanması amacıyla

teminini gerçekleştirdiğimiz, ABB Fider Yönetim Rölelerinin İletim sistemimizde kullanılmaya başlanmıştır. Beklentilerimiz doğrultusunda sıkı bir çalışma sonucunda belirlediğimiz kapsamlı teknik özeliklere sahip bu rölelerin bize uzun süre hizmet edeceğine inanıyoruz. ABB’ye bu uzun soluklu işbirliği için teşekkür ediyoruz. ”Tedarik edilen 5.000 fider koruma ve kontrol rölesi, Türkiye’nin çok daha geniş kapsamlı bir taahhütü olan Yenilenebilir Enerji Entegrasyon projesi kapsamında gerçekleşmektedir. Proje, Dünya bankasının alt kuruluşu olan Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) ve Temiz Teknoloji Fonu (CFT) tarafından finanse edilmektedir. Onaylanan finansmanın toplam miktarı 350 milyon ABD Dolarıdır. Rölelerin devreye alınması süreci başlamış olup, 2018 sonu itibariyle başarılı bir şekilde tamamlanması öngörülmektedir.ABB Orta Gerilim işkolu Genel Müdürü Alessandro Palin proje hakkında şöyle konuştu: “TEİAŞ ile ABB’nin orta gerilim koruma röleleri ile yaptığı bu işbirliği, ABB’nin Türkiye pazarındaki varlığını daha da artıracaktır. ABB’nin Türkiye pazarında faaliyet gösteren güvenilir bir ortak olarak sağlam temeller üzerine oturmasını pekiştirecektir.”TEİAŞ ile ABB arasındaki bu alım sözleşmesi, ABB’nin yakın geçmişte Türkiye’de yaptığı ikinci en büyük hacimli proje olarak da öne çıkıyor.

12 I N FO 01 | 2 01 8

—ABB, Türkiye’nin en gelişmiş veri merkezine güç yapısı sağlıyor.

ABB’nin geniş teknoloji yelpazesi, yeni Star of Bosphorus tesisinde güvenilirliğin sağlanmasına ve alçak gerilim donanımının hızlı kurulumuna yardımcı oluyor. Uptime Institute tarafından Tier III tesis olarak onaylanacak olan ve ülkedeki ilk taşıyıcı bağımsız (carrier neutral) ticari veri merkezi olma niteliğini taşıyan NGN - Star of Bosphorus veri merkezinin açılışı İstanbul’da yapıldı. ABB, birçok müşteri için çeşitli IT donanımını bulunduracak ortak yerleşim merkezinin güç beslemesini ve dağıtım yapısını sağladı.

Tier III sertifikalı merkezlerde güç ve havalandırma sistemlerinin planlı bakımının, merkezlerdeki IT sistemlerinin çalışmasına engel olmadan yapılması sağlanıyor. Bu kabiliyetin temeli ise ortak yerleşim merkezine dayanan sayısız işletmenin veri operasyonlarında minimum veya sıfır aksama ile izlenebilen, bakımı yapılabilen ve değiştirilebilen gelişmiş ABB alçak gerilim donanımından geliyor.Star of Bosphorus veri merkezinin kalbinde ABB’nin ana dağıtım panosu System pro E Power bulunuyor. Bu kompakt ve esnek yapı, 120 farklı pano boyutu için çok az sayıda parça bileşeni sayesinde, çeşitli ve mantıksal dizeler halinde monte

—“ABB’yi seçtik çünkü çığır açan çözümler ve eşsiz teknik destek sunuyorlar.”

13

edilebilirken, sistem, sorunsuz montaj ve bakım ve de hızlı donanım kurulumuna yardımcı oluyor. ABB mühendisleri Star of Bosphorus’ta daha fazla IT ve güç donanımına yer vermek adına 39 kolonlu bir pano yapısı tasarladı.

ABB Türkiye Elektrifikasyon Ürünleri bölümünde ürün pazarlama uzmanlığı yapan Recep Mert şunları söyledi: “NGN, System pro E Power sayesinde en az yer kaplayan çözümü edinmiş oldu, ki bu oldukça zorlu bir süreçti. Burada tasarruf edilen yerler artık veri merkezi müşterileri için daha fazla sunucu ve networking teçhizatı sağlayacak üretken IT altyapısının genişletilmesinde kullanılabilir.”

ABB, ana dağıtım panosunun yanında, başka önemli teknolojiler de sağlayarak Star of Bosphorus’u Türkiye’deki en sofistike veri merkezi haline getirdi. Bu teknolojiler Emax 2, Tmax ve Tmax XT devre kesiciler, denetim ürünleri ve de System pro E Power ve ArTu L pano serileri de dahil olmak üzere alçak gerilim donanımlarından oluşan koca bir kompleksi sarıp sarmaladı.

NGN Bulut ve Veri Merkezi Hizmetleri Ön Satış Müdürü Emin Kebeli; “ABB’yi seçtik çünkü çığır açan çözümler ve eşsiz bir teknik destek sunuyorlar. ABB, ilgili tüm ürün uzmanlarına sürekli olarak erişmemizi sağladı; onlar da projenin yönetimini, ürün seçimini ve pano panellerinin tasarımını bizzat destekledi.” Dedi.

ABB tüm altyapıyı sadece dört ay içerisinde sağladı ve bundan iki ay sonra tesis tamamen çalışmaya başladı.

14 I N FO 01 | 2 01 8

15

EMC nedir?Elektromanyetik uyumluluk (EMC), cihazlar arasındaki istenmeyen elektromanyetik enerjinin oluşturulması, yayılması ve iletil-mesini tanımlar. EMC sorunları, elektrom-anyetik parazit (EMi) ve / veya radyo fre-kans paraziti (rfi) gibi operasyonel veya çevresel ekipmana zarar verebilecek isten-meyen sonuçlar doğurabilir. EMI ve rfi ter-imleri birbirinin yerine kullanılabilir, ancak EMI terimi herhangi bir elektrik gürültü frekansını kapsar; rfi ise bir alt kümesidir.

EMI nasıl oluşur?EMi güneş, hava olayları ve diğer manye-tosfer olaylarının yanı sıra televizyon, radyo ve kablosuz cihazlar ile enerji nakil hatları gibi daha büyük sistemlerden yani doğal ve yapay oluşumların etkisi ile oluşa-bilecek bir etkileşimdir. Bu etkileşim yakındaki cihazlar veya dijital sinyaller üze-rinde parazite neden olabilirken etki etme-den boşluğa da yayılabilirler.

EMI temeli nedir?Neredeyse tüm elektrik ve haberleşme teçhizatlı ürünler elektromanyetik parazit yayar ve bunlardan etkilenebilir. Günlük hayatta kullandı ğınız tost makinesi, kahve makinesi veya bilgisayarlardan maruzkaldı ğımız EMI nispeten güvenli sınırlar içerisindedir.

EMI bizi neden ilgilendiriyor?Kontrolsüz oluşan elektromanyetik yayılım, diğer elektromekanik cihazların ve kablosuz iletişim sistemlerinin düzgün çalı şmasını bozabilir ve tüketicilerde sağlık riskleri oluşturabilir. EMC düzenlemeleri, tüm elektrikli ev aletleri ve güç ekipman-larının içinde ve çevresinde mümkün old-uğunca fazla güvenlik ve güvenilirlik sağlamak için geliştirilmiştir. Tüketicilerin kulandığı kalp pilleri veya diğer implante edilebilir cihazlar gibi kritik kişisel sağlık cihazları elektromanyetik parazitlere karşı savunmasızdır.

— Şarj üniteleri ve elektromanyetik uyumluluk EMC, neden kamusal alanlardaki şarj istasyonları için önemlidir?

16 I N FO 01 | 2 01 8

Bu durum şarj istasyonları ile alakalı mıdır? iEc 61000 EMC standardı, zararlı parazit-lere karşı makul koruma sağlamayı amaçlayan sınırları tanımlar.EV şarj altyapısı ürünleri için EMi konu-larına hitap eden yönerge budur.ABD’de, EMC uygunluğu federal iletişim komisyonu (fcc) tarafından düzenlenir. A sınıfı ticari ve endüstriyel çevreleri kap-sarken, B sınıfı daha katı kuralları içeren konut ortamlarıyla ilgilidir. B sınıfından et-kilenen alan, çoğu insanın yaşadığı, çalıştığı ve alışveriş yaptığı yerler dahil ol-mak üzere, ticari çevrelere yakın olan yerl-eri kapsar.

EMi ve rfi, Kanada’da çok benzer şekilde düzenlenir ancak daha sıkı sınırları vardır. Sanayi Kanada (ic) dijital cihazlar, radyo ve diğer elektronik ekipmanlar için uygunluğu denetler.icEs-003, bölüm 5, sınır sınıflarını tanım-lar: konut dışı operasyonlar için sınıf a ve konut işletmeciliği için sınıf B. Bu uyum, halkın yoğunlukla bulunduğu ve daha fazla risk içeren konut ve yerleşim alanlarına yakın yerlerde ki kamunun kullanımına açık şarj istasyonları için özellikle önemlidir. Bu gibi durumlarda, şarj istasyonu ekipman-ları B sınıfı uyumu sağlamalıdır.Bir şarj istasyonu B sınıfı sertifikaya sahip değilse, üzerinde kullanıcılarını etrafındaki oluşacak manyetik alanların oluşturabi-leceği etkileri anlatan bir uyarı etiketi bu-lundurmalıdır. Bu manyetik alan, kalp pill-eri veya diğer kritik tıbbi cihazları olan bireyleri etkileyecek kadar yüksek olabilir. Optimum güvenlik, en düşük kullanıcı riski ve ekipmanın daha uzun ömrü için şarj istasyonunuzun en yüksek EMc uyumlu-luğunu sağladı ğından emin olun.

FCC Bölüm 15

Sınıf A Sınıf B

Kontrollü ticari veendüstriyel yerler

Genel kullanım amaçlı konut ortamları

Daha az gereksinim.Kontrol edilen yerler potansiyel güvenlik kaygılarınız

düzeltmek için tedbirler içerir

Daha sıkı gereksinim.Cihazlar, yakın mesafe deolduğu için sınırlar daha

limitlidir.

—

Güç elektroniği ve bulut tabanlı iletişim gibi

gelişmiş yeteneklerle donatılan DC hızlı şarj

istasyonları, EMC test ve sertifikasyonu

gerektiren cihazlar sınıfına girmektedir.

Güvenlik ve güvenilirlik için, mevcut koruma

düzeylerini anlamak ve şarj istasyonlarının

tüm çevrenin gereksinimlerini tam olarak

karşıladığından emin olmak önemlidir.

17

— E-mobilite çözümlerindegüvenilir iş ortağınız

Gelişen yeni teknolojilerde başarı; çözüm odaklı ve deneyimli ortaklarla işbirliği gerektirir. ABB sadece elektrikli araç şarj üniteleri teknolojisinde değil, aynı zamanda endüstri standardizasyonu ve bağlı hizmetleri ile de öncülük etmektedir. On yıldan fazla süredir şarj çözümleri geliştiren ve dünya çapında binlerce şarj ünitesi devreye alan ABB, 4,6 kW’dan 600 kW’a kadar geniş ürün gamı ile geleceğin altyapısını inşa ediyor. 24/7/365 hizmet kapsamı, kanıtlanmış donanım ve akıllı bağlantı, ABB’yi sürdürülebilir mobilite çözümleri için güvenilir bir seçenek haline getiriyor.

Elektrifikasyon Ürünleri | Müşteri İletişim Merkezi: 0 850 333 1 222 www.abb.com.tr

18 I N FO 01 | 2 01 8

— Yiyecek ve içecek endüstrisinde güç kalitesi ve güvenilirliği

19

Gofret üretimi ile silikon levha üretiminin ortak yönleri nelerdir? Güç sistemleri söz konusu

olduğunda, ikisi düşünüldüğünden daha benzer. Üretim ortamlarında, bir güç kesintisi asla istenmez. Yedek güç kaynaklarının devreye girmesi zaman alırsa tesis için uzun sayılabilecek kesintiler yaşanır. Silikon levha üretiminde küçük bir kesinti bile devam eden işi mahvedebilir. Ürün ve zaman kaybına neden olabilir. Gofret üretimi için de aynı şey geçerlidir. Süt üreticileri de benzer bir zorlukla karşılaşmaktadır. Üretim boyunca süt sıcaklıklarını tam olarak takip etmeleri gerekir. Bu nedenle, küçük bir güç sistemi bozulması bile, sıcaklık sensörlerinin arızalanmasına ve aslında kusursuz üretilmiş bir ürün yığınının tamamının atılmasına neden olur.2016 yılının sonlarında ABB, Food Processing dergisi ile ortaklaşa çalışarak ve enerji dahil bir dizi konuyla ilgili bir yiyecek & içecek şirketi anketi yapmıştır. Bu ankette katılımcılara önceki 24 ayda herhangi bir elektrik kesintisi yaşayıp yaşamadıları sorusu sorulmuştur. Katılımcıların % 45’i yaşadıklarını söylemiştir. Bunların % 85’i kesinti nedeniyle üretim zamanı kaybettiklerini, % 64’ü bitmiş ürünlerin zarar gördüğünü %22’si ise ekipmanlarının hasar gördüğünü bildirmiştir. Endüstri analistleri tarafından saat başına 100.000 ila 1 milyon dolar arasında gerçekleşen kesinti maliyeti göz önüne alındığında, anket yanıtları ciddi bir sorun olduğunu gösteriyor. Katılımcıların üçte ikisi sorunun şebekeden kaynaklandığını tesbit ederken, %25’i ise nedenini bile tespit edememiş. Bu da problemin bir daha yaşanma olasılığını arttırıyor.Karlılığın oldukça az olduğu bir sektörde ve hattın çalışmaya devam ettirilmesine odaklanan bir yatırımda, gıda güvenliği (örn. pazardan ürün geriçekmelerini önlemek) gibi sorunlara yönelik yatırımlar yapılmaktadır. Ara sıra olan arızaların önlenmesine yönelik yatırımların yapılması, özellikle de firmalar son zamanlarda büyük bir güç sorunu

20 I N FO 01 | 2 01 8

yaşamadıysa daha da zordur. Ancak değişen piyasa eğilimleri bu bakış açısını değiştirmeye başlamıştır. Yatırımı etkileyebilecek bir diğer eğilim konsolidasyondur. Örneğin, Nestle, dünya çapında 170’den fazla tesisi kontrol eden sistemlerde tek bir ortak kullanıcı arayüzü kullanmayı hedefliyor. Şirket ayrıca, güç faktörünü iyileştirmek için kompanzasyon sistemlerine yatırım yaparak yerel elektrik işletmelerinden gelebilecek muhtemel cezaları önlemeye çalışıyor. Yiyecek içecek firmaları, diğer endüstrilerdeki meslektaşları gibi, kaynak kullanımına daha fazla dikkat ediyor, verimliliklerini artırmak ve atıkları azaltmak için istekliler. Bunu yapmak, maliyet ve çevresel etkiyi aynı anda azaltarak klasik bir kazan-kazan sunuyor. Örneğin, bazı yiyecek içecek tesisleri, şebeke gücüne olan bağlılığını azaltarak kendi enerjilerini verimli gaz jeneratörleri ile tesislerinde üretiyor ve ve düşük yakıt fiyatlarının avantajını kullanıyor. Yenilenebilir kaynaklarının kullanımı da ayrıca günden güne artıyor.Yönetmelikler de yiyecek içecek yatırımlarında önemli bir rol oynar. Gıda Güvenliği Modernizasyonu Yasası uygunluk üzerine yeni bir odaklanma sağlamıştır. Özellikle bir tesisin güç kaynağı ile gıda güvenliğinin sağlaması arasındaki bağlantıyı vurgulamıştır. Yukarıdaki süt örneğinde belirtildiği gibi, küçük bir bozulma bile üretimi gerekli parametrelerin dışına çıkarmak için yeterlidir. Bu nedenle, güç kalitesi, yiyecek içecek operasyonları için güvenilirlik kadar önemlidir.Düşük güç kalitesinin, verimliliklerin azalmasına, kesinti riskine ve yüksek enerji ve işletme maliyetlerine yol açtığı gözlemlenmiştir. Güç kalitesi problemleri nelerdir? Bu kategoriye giren çeşitli olgular vardır (ör. Yük dengesizliği, gerilim geçişleri, harmonikler ve reaktif güç problemleri) ve bunlar birbiriyle ilişkili olabilirler. Gerilim dalgalanmaları ve harmonikler “kirli güç” örnekleridir. Titreşim, kabloların ve transformatörlerin aşırı ısınması, kontrol ekipmanlarının arızalanması, kesicilerin hatalı açması ve hassas cihazlara zarar verme gibi bir dizi sorun oluşturabilirler. Doğrusal olmayan yükler, tesisin güç dağıtım sistemindeki harmonikleri sık sık artırır. Sorun devam ederse, fabrika düzenleyici standartların

dışına çıkmak durumunda kalabilir.Reaktif güç problemleri de maliyetlidir. Elektrikli ekipmanda iş yapmak için kullanılan aktif gücün aksine, reaktif güç, gerilim seviyelerini koruyan, aynı zamanda dağıtım sisteminde yararlı gücü “azaltan” ikircikli bir rol oynuyor. Çok fazla reaktif güç, saha ekipmanları için daha az etkin güç anlamına geliyor. Her iki yöndeki sapmalar, daha büyük elektrik şebekesi için sorunlar yaratabilir ve şebeke operatörünü sistemi dengelemek için adımlar atmaya zorlar. Bu, tipik olarak düşük güç faktörü önemli tutarlara ulaşabilecek reaktif cezalara neden olabilir.Bir tesisin güç dağıtım sisteminin güvenilirliği çok önemlidir, ancak tehditlerin tespit edilmesi zor olabilir ve yıllar geçtikçe bu tehtidler sisteme daha çok zarar verebilir. Güç sistemlerinin tozlu, yüksek nemli ortamlarda konumlandırılması ve yıkama prosedürlerde kullanılan kimyevi materyaller ekipman ömrünü kısaltır, arıza riskini arttırır. Zayıf bakım uygulamaları aynı şeyi yapar, ancak diğer sorunlar daha uzun bir sürede ortaya çıkabilir. Tesis büyüdükçe, yükler de kademeli olarak artar ve eğer kapasite arttırılmaz ise dağıtım sistemini zorlar. Hassas mikroişlemci kontrollü yeni cihazların eklenmesi veya yeni teknoloji elemanların sisteme dahil edilmesi gerekebilir. Eski tesisler, sıklıkla, devrede olan ekipman için doğru dokümantasyona veya doğru çizimlere sahip değildir. Zaman geçtikçe geçici onarımlar, bakımlar yeterli olmaz ve zaman içerisinde komple sistemin yenilenmesi gerekebilir. Yiyecek ve içecek tesislerinde güvenilirlik ve güç kalitesi sorunlarını giderici veya önleyici temelde ele almak, arızanın nedenlerini (veya potansiyel nedenlerini) anlamayla başlar. Bu nedenle, girişteki güç kaynağını, transformatörler gibi hayati ekipmanları ve tesis içindeki önemli varlıkları izlemekle başlamak mantıklıdır. İzlemenin ötesinde, güvenilirliği artırabilecek birkaç basit düzeltme ve ekipman kurulumu yapmak gerekebilir. Bunlar: • Orta gerilim sistemlerindeki mekanik koruma rölelerini elektronik modellerle değiştirmek• Step-down trafolardaki sigorta korumasını hızlı tipte devre kesici ile

21

değiştirmek • Devre kesici eski trip ünitelerini yeni modern tiplerle değiştirmek• Normal çalışma modu ve bakım modu gibi seçenekleri olduğundan dolayı dual tip aşırı akım cihazları kullanmak (insan güvenliği için de önemli)• Ride-through kabiliyetinden yararlanmak için cihazları düzgün şekilde programlamak• Özel elektrik yüklerini yedek güç kaynakları kullanarak izole etmekGüç kalitesi sorunları söz konusuysa, beklenmeyen kesintilerden kaçınmak için en kolay ve etkili çözüm, şebekeden gelen gerilim anormalliklerinin düzeltilmesidir. Bu, harmonik filtreler, kondansatörler ve diğer koruyucu ekipmanlarla gerçekleştirilebilir.Güç kalitesini arttırmak için aşağıdaki iki kurulum gerçekleştirilebilir:• Alçak ve orta gerilim kondansatör grupları ve filtreler tesis etmek• Kritik kontrol sistemlerinin sürekliliği, data güvenliği, güvenlik şartlarının %100 sağlanabilmesi için endüstriyel UPS tesis etmek

Veri analizinde hızlı ilerlemeler yapılması, özellikle yiyecek ve içecek tesislerinde güç kalitesi ve güvenilirlik konularına hitap edecek şekilde tasarlanmış uygulamalar yapılma gerekliliğini arttırıyor. Günümüzde gıda ve içecek üreticilerinin değişen tüketici talepleri, artmakta olan düzenleyici önlemler ve endüstri konsolidasyonu açısından karşılaştıkları değişiklikler, diğer endüstrilerle kıyaslandığında çok daha hızlı değişiyor. Buna adapte olmak endüstriyel firmalar için olmazsa olmaz bir gerekliliktir.

22 I N FO 01 | 2 01 8

—ABB kompakt ve maliyet tasarrufu sağlayan otomatik transfer şalterini sunar.

ABB, yüksek güvenilirlikte güç kaynağının kritik olduğu ticari ve endüstriyel tesisler, telekomünikasyon ve veri merkezleri, tarımsal faliyetler, yerleşim birimleri ve diğer sahalarda kullanımak üzere yenilikçi ve kompakt otomatik transfer şalterini (ATS) sunar.Transfer şalteri yaygın olarak, dağıtım firmaları tarafından sağlanan ana şebekede kaynağında bir güç kaybı yaşanması durumunda, yedek jeneratöre veya alternatif enerji kaynağına aktarım yapılırken kullanılır. Şebeke tarafındaki güç geri geldiğinde, transfer şalteri tesisin tekrardan şebekeden beslenmesi için güç

transferini sağlar. Otomatik transfer şalteri, kaynaklardan birinin gücünü kaybettiğini veya geri kazandığını algıladığında, otomatik olarak güç aktarımını gerçekleştirir.ABB Compact ATS, %100 kolay ve basit bir çalıştırmayı %40 daha kompakt bir paketle sunarak otomatik transfer aktarımını geliştiriyor. Ekonomik hepsi bir arada çözüm, değerli yüklerin enerji dalgalanmalarından korunarak çalışır durumda kalması için gerekli güvenlik ve performansı sağlar.Bu yeni cihaz, IEC pazarlarında ATS ekipmanı için IEC 60947-6-1 standardının tüm gereksinimlerini karşılar. Bu nedenle, Compact ATS

—Compact ATS, güç kaynakları arasında geçiş yapmak için basit çalıştırma ve alan tasarrafunu ekonomik hepsi bir arada çözümle sunar.

23

güvenilir ve eksiksiz bir kaynak aktarım cihazının gerekli olduğu her uygulama için güvenli ve onaylanmış bir çözümdür.ABB Ürün Pazarlama Uzmanı Cem Karadeniz ürünle ilgili açıklamalarında “Basit, güvenilir ve işlevsel olan Compact ATS ödün vermeden kompakt olacak şekilde tasarlandı. Otomatik transfer şalterinin avantajlarını daha kolay kullanılabilir hale getirirken, ihtiyaç duyulan alanı azaltır, kurulum maliyetlerini önemli ölçüde düşürür ve güvenilirliği arttırır.“ sözlerine yer verdi.ABB’nin kompakt ATS’si küçük ve tamamen kapalıdır. 4 kutuplu versiyonun sadece 286 mm (11.26 in.) genişliğinde ve 3 kutuplu versiyonun 233 mm (9.17 in.) genişliğinde olmasına rağmen, Compact ATS normalde ilave aksesuar olarak monte edilmesi gereken tüm fonksiyonları bünyesinde barındırıyor. Harici bir güç kaynağına bile ihtiyaç duymuyor. Bütün olarak cihaz, bir panonun içerisinde geleneksel

bir ATS’den yaklaşık %40 daha az yer kaplar.Compact ATS’nin akım taşıyan tüm parçaları açıkta kablo bırakmayacak şekilde tamamen kapalıdır, bu nedenle kablo ile doğrudan temastan kaçınılır. Ek olarak, cihaz üzerinde gelen manuel kol, acil durum veya test durumlarında kaynaklar arası transferi elle kumanda edebilmek için tasarlanmıştır. Compact ATS’ye dahil edilen tüm işlevler ürün fiyatını artıracak ilave niş özellikler olmaksızın pazar gereksinimlerini karşılamak için dikkatle seçilmiştir. Cihazın her biri 40 ila 125 amper olan iki versiyonu mevcuttur. OTM_C20D önceden tanımlanmış sabit gecikme süreleri ve gerilim eşikleri ile şebeke/şebeke uygulamaları içindir. OTM_C21D şebeke/şebeke ve şebeke/jeneratör uygulamaları içindir ve ayarlanabilir aşırı ve düşük gerilim eşikleri ile birlikte yapılandırılabilir transfer ve geri aktarım gecikmelerine izin verir.

Cem Karadeniz, “Compact ATS’yi Türkiye’de tanıtmak için çok heyecanlıyız. Hastanelerden fabrikalara, veri merkezlerinden iletişim aktarma merkezlerine kadar hayati önem taşıyan tesisler artık operasyonları boyunca tutarlı güce sahip olabilmek için uygun maliyetli ve uyarlanabilir bir çözüme sahiptir.” dedi.

24 I N FO 01 | 2 01 8

Aydınlatma devrelerinin korunması için devre kesici seçimi ve nominal akımlarının hesaplanması:Aydınlatma devrelerinin korunmasında kullanmak üzere doğru devre kesiciyi seçmek için, kesicinin anma akımını ve besleyeceğiniz yük tipini bilmeniz gerekir. Koruma devresinde tüketilen akım nominal güç ve aydınlatma gerilimi göz önüne alınarak kolayca hesaplanabilir veya doğrudan cihaz üreticisi tarafından sağlanabilir.

Tüketilen akımı göz önüne aldığımızda; hesaplanan değerinhemen üstünde bir nominal akıma sahip bir kesicinin seçilmesi ve kablo kesitinin buna göre belirlenmesi önemlidir.Aşağıdaki tablolar bağlanan yükün gücüne ve tipine göre kullanılması gereken devre kesicilerin nominal akım değerlerini göstermektedir.

Tablo 1 Yüksek basınçlı deşarj lambaları230 V ve 400 VAC üç fazlı, güç faktörü düzeltme kapasitörlü/kapasitörsüz ve yıldız veya üçgen bağlantılı

Civa buharlı floresan lambalar Pw [W] <700 <1000 <2000

I [A] 6 10 16

Civa buharlı metal halojen lam-balar

Pw [W] <375 <1000 <2000

I [A] 6 10 16

Yüksek basınçlı sodyum buharlı lambalar

Pw [W] <400 <1000

I [A] 6 16

Tablo 2 Floresan lambalarYıldız bağlantılı, 230 VAC tek fazlı / nötr (400 V) üç fazlı.Tablolar lamba gücüne ve güç kaynağına göre devre kesicilerin nominal akımını gösterir.

Örnek hesaplama- Starterin harcadığı güç : Lamba gücünün %25’i- Referans sıcaklık : Devre kesiciye göre 30 and 40 °C- Güç Faktörü : Kapasitörsüz lamba için cos q =0.6 Kapasitörlü lamba için cos q =0.86

Hesaplama metodu- IB = (PL * n°L * KST * KC) / (Un * cos q) - Un = Nominal gerilim 230 V - cos q = Güç faktörü - PL = Lamba gücü - n°L = Faz başına lamba sayısı - KST = 1.25 - KC = Yıldız bağlantı için 1 ve üçgen bağlantı için 1.732

Lamba tipi Lambanın tük.güç [W]

Faz başına lamba sayısı

Kapasitör-

süz ve tek

18 4 9 14 29 49 78 98 122 157 196 245 309 392 490

36 2 4 7 14 24 39 49 61 78 98 122 154 196 245

58 1 3 4 9 15 24 30 38 48 60 76 95 121 152

Kapasitör

ile tek

18 7 14 21 42 70 112 140 175 225 281 351 443 562 703

36 3 7 10 21 35 56 70 87 112 140 175 221 281 351

58 2 4 6 13 21 34 43 54 69 87 109 137 174 218

Kapasitör ile

çift

2x18=36 3 7 10 21 35 56 70 87 112 140 175 221 281 351

2x36=72 1 3 5 10 17 28 35 43 56 70 87 110 140 175

2x58=116 1 2 3 6 10 17 21 27 34 43 54 68 87 109

In [A] - 2 Kutuplu ve 4 Kutuplu

devre kesiciler

1 2 3 6 10 16 20 25 32 40 50 63 80 100

—Özel güç kaynakları ve yükler için otomatik sigorta seçimi

25

Floresan lambalar 230 VAC üç faz – Üçgen bağlantı

lamba tipi Lambanın tük. güç [W]

Faz başına lamba sayısı

Kapasitörsüz

ve tek

18 2 5 8 16 28 45 56 70 90 113 141 178 226 283

36 1 2 4 8 14 22 28 35 45 56 70 89 113 141

58 0 1 2 5 8 14 17 21 28 35 43 55 70 87

Kapasitör

ile tek

18 4 8 12 24 40 64 81 101 127 162 203 255 324 406

36 2 4 6 12 20 32 40 50 64 81 101 127 162 203

58 1 2 3 7 12 20 25 31 40 50 63 79 100 126

Kapasitör

ile çift

2x18=36 2 4 6 12 20 32 40 50 64 81 101 127 162 203

2x36=72 1 2 3 6 10 16 20 25 32 40 50 63 81 101

2x58=116 0 1 1 3 6 10 12 15 20 25 31 39 50 63

In [A] - 3 Kutuplu devre kesici 1 2 3 6 10 16 20 25 32 40 50 63 80 100

Transformatör korumasıDemeraj akımı:AG/AG transformatörleri enerjilendiğinde, koruyucu cihazseçilirken dikkate alınması gereken çok güçlü akımlar meydana gelir. Demeraj akımının tepe değeri, genellikle trafonun anma akımının 10 ila 15 katı arasında bir değere ulaşır.50 kVA altındaki güç değerleri için, anma akımının 20 ila 25 katı arasında olabilir. Bu geçici akım, birkaç ms ila 10, 20 ms arasında değişen bir zaman sabiti T ile çok hızlı bir şekilde azalır.

Primer tarafında ana korumaAşağıdaki öneriler, devre kesiciler ve AG/AG transformatörleri arasındaki koordinasyon testlerinin bir sonucudur.Devre kesici, trafo gücüne göre seçilmelidir ve bu bölümde transformatörlerin primer sargısı göz önüne alınmıştır.

Kullanılması önerilen devre kesiciler:– Maksimum kısa devre durumunda trafo koruması;– Primer tarafı enerjilendirildiğinde istenmeyen açmalarınönlenmesi için kullanılan:1. Yüksek manyetik açma eşiğine sahip, D veya K eğrisi devrekesiciler2. Yalnızca manyetik açmalı devre kesiciler– Garantili elektriksel ömre sahip devre kesiciler.

Sekonder tarafının korunması:Transformatörün yüksek demeraj akımı nedeniyle, primersargıdaki devre kesici, transformatör ve primer tarafındaki fider hattı için termal koruma sağlayamayabilir.Bu, transformatörlerden daha yüksek bir anma akımına sahipolması gereken minyatür devre kesiciler için tipik bir durumdur. Bu gibi durumlarda -transformatörün ana terminallerinde (hat sonunda minimum Icc) tek fazlı kısa devre olması durumunda devre kesicinin manyetik açması devreye girer. Dağıtım panolarındaki normal uygulamada, bu durum, besleme hatlarının uzunluğunun azaltılması koşuluyla her zaman sağlanır.

AG/AG transformatörünün hemen alt devresindeki transformatörün sekonder sargısından dahadüşük veya ona eşit bir anma akımına sahip bir devre kesicikullanılarak transformatör için termal koruma sağlanabilir.

26 I N FO 01 | 2 01 8

ABB’nin Alçak Gerilim kurulumlar için yeni Devre Kesici serisi olan Emax 2, IEC 61000-4-30 ve IEEE 1250’nin ‘Güç Sistemlerinde Gerilim Kalitesinin belirlenmesi ve güçlendirilmesi’ standartlarına uygun olarak tasarlanan ilk Şebeke Analizörü fonksiyonuna sahip Devre Kesicidir. Şebeke Analizörü fonksiyonu, Ekip Hi-Touch koruma ünitesinde bulunup birçok önemli noktayı kontol etmektedir:

- Ortalama gerilim değeri- Anlık gerilim kesilmeleri ve tepe değerleri- Yavaş gerilim düşümleri ve yükselmeleri - Gerilim dengesizlikleri- Harmonik analizi

UygulamalarElektriksel cihazlar pürüzsüz, sabit gerilim düzeyinde; nominal değerleri en yakın olacak şekilde optimum çalışma şartlarına göre dizayn edilirler. Ek olarak; 3 faz besleme ile çalışan endüstriyel ekipmanlar, sistemde eşitliğin sağlanması için yine 3 fazlı gerilim düzeyine ihtiyaç duyarlar (sistemde denge). Güç kalitesi, güç sistemlerinin yukarıdaki ideal şartlara uygunluğunun tanımıdır. Güç kalitesinde sapmalar, cihazlarda olduğu gibi enerjinin verimliliği için de negatif yönde etki oluşturabilir ve bu sebepten, modern güç sistemlerinde şu an olduğu gibi; gelecekte de akıllı şebekeler için güç kalitesi izleme çok daha önemli bir noktaya gelecektir. Ayrıntılı olarak, güç kalitesi değerlendirmesi aşağıdaki hususları içermektedir:

- Gerilimin nominal değerinden sapması- Gerilim değerinde kısa yükselmeler ve düşmeler- Gerilim dengesizliği, yani; farklı 2 faz arasındaki gerilim değeri farklılıkları - Gerilim harmonikleri

Gerilim değerindeki bozulmalar ve/veya frekans değerindeki hatalar özellikle de proses endüstrilerinde; üretimin durmasının yanında, motor, sürücü ve PLC’lerde oluşacak ciddi sorunlara yol açabilir Gerilim değişimlerinden ciddi şekilde etkilenen proses endüstrileri; plastik, petro-kimya, tekstil, kağıt, yarı iletken ve cam endüstrilerini de kapsamaktadır. Gerilim düşümü, gerilim değerinin belirli bir süre boyunca nominal değerinin altına düşmesi olarak tanımlanır. Aynı şekilde, gerilim yükselmesi de gerilim değerinin belirli bir süre boyunca nominal değerinin üstünde kalması ile tanımlanır. RMS değeri ve gerilimin frekans değeri, gerilim sinyali için iki önemli özelliktir. Bunların yanında, gerilim dalga formunun olabildiğince pürüzsüz olması da önemli bir noktadır.

Şema 1: Güç elektroniği, sahada bulunan diğer yüklere de etki eden harmonikler oluşturur. Bu harmoniklerin sonucunda da asenkron motor ve aşırı ısınma, güç faktörü düzenleyici kapasitörlerde ise aşırı yüke sebep olabilir.

—Daha iyi güç kalitesi için ilk adım; Ölçme

İdeal gerilim dalga formu kusursuz bir sinüs eğrisi olmalıdır, ancak; gerçekte bu pek mümkün olmuyor. Temel frekansın haricinde frekanslar ile karşılaşılabiliyor. Bu frekanslar, harmonikler olarak adlandırılır. Bir sinyalin harmoniği, bileşen frekansın bir katı olan dalga spektrumun temel frekansıdır. Harmonik içerik, hızla artan bir tartışma konusu olmuştur. Endüstriyel ve konut alanlarındaki teknolojik gelişmeler, çalışma prensipleri ve sinüsodial olmayan akımların absorbe edilmesine bağlı olarak, elektronik ekipman alanına da sıçramıştır. Örneğin; akım, gerilim

Şebeke

Şebeke

Aşırı ısınmaAşırı yük

Güç faktörü düzenleyici

Harmonik jeneratörü

27

Gerilim ve akım dalgaformlarının harmonik içerikleri hakkında bilgi almak ve yüksek çıkabilecek değerlerin ölçümünü yapmak için içerisinde özel bir indeks tanımlandı. Bir sinyalin toplam harmonik bozulmaları, mevcut harmonik bozulmaların ölçümüdür ve tüm harmonik komponentlerin güçlerinin toplamının, temel frekansa oranı ile bulunur.

Şema 2 : Harmonik bozulmalar ve buna bağlı THD nin etkileri

Elektrik şebekelerinde harmoniklerin varlığı,nötr kondaktörün aşırı yüklenmesi, trafolarda kayıpların artması, motorların torklarında dengesizlik gibi ekipman arızalarına neden olur.

Gerilim kalitesi, aşağıda da tanımlandığı üzere Güç Kalitesi (PQ)’nin en ünlü ve kapsamlı ifadesi ile bel kemiğidir. Farklı standartlar, farklı tür kurulumlar için kabul edilebilir; ancak, güç dağıtımı için en çok kullanılanlar IEC Kapsamında EN50160 ve UL kapsamında da IEEE 1250’dir. Daha spesifik bir örnek ise ,data proses ekipmanlarının gerilim düşüm ve yükselmelerin tolere edebildikleri ITI (genel adıyla ‘CBEMA’) eğrisidir.

En çok rastlanan güç kalitesi problemi : gerilim düşümü

Gerilim düşümü, endüstriyel alanda en çok karşılaşılan güç kalitesi problemlerinden biridir. Şebeke altyapısında tek hattan toprağa hatalar (izolasyon eksikliğinden ya da faz-toprak arası kısa devreden kaynaklı) gerilim düşmelerinin en bilinen sebeplerindendir. Bu tip hatalar sıklıkla aydınlatmadan ve çevresel faktörlerden kaynaklı oluşmaktadır. Hatalı fazdaki gerilim, toprak konumunda sıfıra gider; alanda bulunan yüklerdeki gerilim düşümü, hatanın bulunduğu yere bağlı olacaktır ve bu durum, hata bir koruma cihazı tarafından düzeltilene kadar devam edecektir. Bir başka çok karşılaşılan sebep ise sistemde bulunan büyük yüklerin devreye alımıdır.

Şema 3 : gerilim düşümü örneği

temel frekans (50 Hz) 4.harmonik (250 Hz)

3.harmonik (150 Hz) ortaya çıkan dalga formu

Tekli harmoniklerin bozulması

Toplam bozulma (THD ) 25.5 %

28 I N FO 01 | 2 01 8

Güç Kalitesi monitörü, gerilim düşümünü ve Güç Kalitesi konularını algılamada en çok kullanılan cihazlardan biridir. Ölçme işlemi, sistemlerin durumlarını ve analizlerini gerçekleştirmek için ilk adımdır.

Güç Kalitesi ölçümleri ve ilgili enstrümantasyonlar IEC61000-4-30 and IEEE 1250 gibi standartlarda açıklanmıştır.

İlk olarak, Emax 2’nin koruma ünitesi olan Ekip HI-Touch’ın içerisinde gömülü olan güç kalitesi monitörü sayesinde ölçümleri gerçekleştirebilmekteyiz.

Şebeke Analizörü fonksiyonu, kullanıcıya sistemin operasyonlarının analizi ile beraber gerilim üzerinde ayar ve kontrol imkanlarını sağlamaktadır. Nominal değerlerin üzerine çıkıldığında ise alarm özelliği sayesinde anında müdahale edilebilmektedir. Emax 2 açık tip şalterimizin gerilim ölçüm doğruluk oranı ise %0.5’tir.

Emax 2 Şebeke Analizörü, IEEE 1250-2011, 3. Bölüm’e ve IEC61000-4-30 S Sınıf’a uygun olarak gerilim değeri, dengesizlik verileri ve harmonik içerikleri gösterir.

Tablo 1: Emax 2 içerisine gömülü güç kalitesi izleme fonksiyonları

Tablo 2 : Gerilim parametreleri

Dokunmatik ekran içerisinde 2 farklı tip sayaç bulunmaktadır: Biri tüm alarmları saklayan (gerilim düşümü alarmı gibi) kümülatif sayaçtır, diğeri ise son 24 saat içinde alınan alarmları gösteren 24H sayaçtır. Opsiyonel haberleşme modülü ile (Modbus, Profibus, Profinet, vb.) herbir güç kalitesi monitörü özelliği için 8 adet sayaç bulunmaktadır: 1 tanesi kümülatif, diğer 7 tanesi ise son 7 gün için günlük sayaçlardır.

Sonuç

Ekip Hi-Touch koruma üniteli Emax 2 devre kesiciyi güç kalitesi monitörü için kullanarak birçok özellik kazanabilirsiniz : Kullanım kolaylığı : güç kalitesi fonksiyonları koruma ünitesinin içerisinde halihazırda programlıdır. geniş haberleşme ağı : güç kalitesi bilgileri, Ekip trip üniteleri içerisinde gömülü çeşitli protokollerle aktarılabilirMaliyet Azalması : gerilim sensörleri açık tip devre kesicinin içerisinde gömülüdür ve harici gerilim trafosuna veya kablo bağlantılarını ihtiyaç duymaz.

Şebeke Analizörü

Saatlik ortalama gerilim değeri

Kısa gerilim kesintileri

Kısa gerilim tepe değerleri

Yavaş gerilim düşmeleri ve yükselmeleri

Gerilim dengesizliği

Harmonik analiz

Şebeke Analizörü fonksiyonu, kullanıcı tarafından tanımlanan 3 tane gerilim düşümü sınıfının kontrol etme imkanı vermektedir.

Parametre Açıklama

Düşüm Eşiği (1. Sınıf) İlk alarm eşiğini tanımlamaktadır %Un şeklinde kısaltılmıştır.

Düşüm Zamanları (1. Sınıf) İlk alarm eşiğinin altına düştüğünde, alarm sayacının arttırılacağı süreyi tanımlar.

Düşüm Eşiği (2. Sınıf) İkinci alarm eşiğini tanımlamaktadır %Un şeklinde kısaltılmıştır.

Düşüm Zamanları (2. Sınıf) İkinci alarm eşiğinin altına düştüğünde, alarm sayacının arttırılacağı süreyi tanımlar.

Düşüm Zamanları (3. Sınıf) : Üçüncü alarm eşiğini tanımlamaktadır %Un şeklinde kısaltılmıştır.

Düşüm Zamanları (3. Sınıf) :

Üçüncü alarm eşiğinin altına düştüğünde, alarm sayacının arttırılacağı süreyi tanımlar.

29

—Mistral65H ile zorlu ortam koşulları ile başa çıkıyoruz.

Zorlu çevre koşulları ve dış ortama uygun olarak yeniden dizayn edilmiş Mistral65H sigorta kutusu ve pano ile zorlu ortam koşulları ile birlikte başa çıkıyoruz.

Tuz, toz ve UV ışınlara dayanıklılık, dış ortam uygulamaları için aranan özelliklerdir. Tuzlu ortamlarda, kimyasal endüstrilerde, tozlu/kumlu ortamlarda ve solar (fotovoltaik) uygulamalarda, enerji dağıtımının sürdürülebilirliğini garanti altına alabilmek adına bu ortamlar için özelleşmiş ürünler tercih edilmelidir.

Mistral65H sigorta kutuları ve panoları bu ortamlara uygun olarak tasarlanmıştır.

Daha dayanıklı,

Mistral65H sigorta kutuları ve panoları, ağır çalışma koşullarına uygun olarak dış ortam uygulamaları için test edilip sertifikalandırılmıştır.

• Toz/Kum dayanıklılığı• Tuzlu ortam dayanıklılığı (IEC 60068-2-52’ye uygunluk)• Kötü hava koşulları (IEC 600068-2-5’e uygunluk)• Kalıcı Güneş ışınlarına maruz bırakma (IEC 600068-2-5’e uygunluk)• Ani alev yükselmelerine karşı dayanıklılık; 750°C’ye kadar (GWT)• Mekaniksel dayanıklılık: IK10 (20 Joules)• Koruma seviyesi: IP65

—Klişelerden kurtuluyoruz!Bildiğiniz sigorta kutuları, sandığınızın çok daha ötesinde...

30 I N FO 01 | 2 01 8

Yeni PrimEvo ürün serisi ile optimum verimlilik ve güvenilirlikGünümüzde hemen hemen her sokak başında kafe, restoran, çiçekçi, konsept mağazaları gibi yeni bir çok küçük işletme kurulmaktadır. Bu trend yükleniciler bir çok fırsat sunuyor. Bu iş yerlerinde acil durum aydınlatmasının açıkça görülebilen bir yere kurulması önemlidir, böylece içeride bulunan herkes ve giriş yapan kişiler tarafından hemen farkedilmesi sağlanmış olur. Yüklenici bunu müşterisine sadece bir ürün serisi ile sağlayabilse, ne kadar kolay olurdu? Çünkü güvenlik önemlidir, ve zaman da. ABB yeni PrimEvo acil durum aydınlatma ürün serisi ile mükemmel çözümü sunuyor. Müşteri güvenliğini sağlayan rekabeçi fiyatlı, tak çalıştır armatürler üç yıl garanti sunmaktadır. ABB’nin PrimEvo serisi yüklenicinin müşteri güvenliğini optimitze etmesini, ve kurulumu en iyi şekilde gerçekleştirmesini sağlayacaktır.

Tek ürün serisiPrimEvo, hem acil durum kaçış yolu aydınlatma, hem acil durum yönlendirme ürünlerini içeren tamamı LED aydınlatmalı bir acil durum aydınlatma serisidir. Yükleniciler için hepsi bir arada çözümdür.

Tak ve çalıştırEtkliyeci tak ve çalıştır sistemi, hızlı ve kolay bir PrimEvo kurulumu sağlar. Sadece bu tek bir ürün serisi, iç ve dış mekanlarda bir çok alana acil durum aydınlatması sağlayabilir. Yüklenici ihtiyacı yerinde belirleyip, kısa bir sürede acil durum aydınlatma ürünlerinin sürekli ya da süreksiz modda çalışacak şekilde montajını sağlayabilir. Serinin tüm ürünleri standartta sürekli çalışacak şekilde ayarlanmıştır, ancak sadece bir kabloyu sökerek, acil durumda çalışacak moda alınabilirler. Hızlı kurulumu sayesinde küçük girişimcilere zamandan ciddi bir tasarruf sağlarken, tasarımı ile ortamın şıklığı üzerinde olumsuz bir etki yaratmaz.

Benzersiz 3 yıl garantiYurtiçi ve yurtdışında ki küçük işletmelerin sayısındaki artış acil durum aydınlatması için yeni bir pazar yarattı. ABB, üç yıl garantili, çok yönlü uygulanabilir, eksiksiz ve uygun fiyatlı yeni bir ürün serisi sunmaktadır. Ayrıca bu armatürlerin bileşenleri kolaylıkla değiştirilebilir, bu da hem girişimci hemde yüklenici için önemli bir özelliktir. ABB Vanlien Noodverlicting’de ürün pazarlama uzmanı olan Gerben Achterberg yeni seri ile ilgili açıklamalarında “ABB’de güvenlik her zaman ön plandadır. Bu yeni ürün serisi, yüklenicinin müşterisine hem hızlı hem de kolay bir şekilde yüksek kaliteli ve uygun fiyatlı bir çözüm sunmasını sağlıyor. Kolay bakım ve üç yıllık garanti her iki tarafında rahat etmesini sağlayacaktır.” sözlerine yer verdi.

En iyi fiyat/kalite oranına sahip tamamı LED eksiksiz ürün gamıYüklenicinin ihtiyaç duyduğu şey uygun fiyatlı ve eksiksiz bir ürün gamıdır. Yüklenici için önemli olan şey ise, bu ürünlerin acil durum aydınlatmasının büyük önem arz ettiği küçük işletmelere, doğru ve kolay bir kurulumla sağlanabilmesidir. Tüm bunlar müşteriye hızlı ve eksiksiz bir çözüm sunabilmek için gereklidir. PrimEvo serisi ile yüklenici, uygulamadan bağımsız olarak, her zaman eksiksiz bir paket çözüm sağlayabilir.

—Acil durum aydınlatması ile akıllı güvenlik optimizasyonu

31

—ABB basicTesisatınızın temeli

ABB basic, konut uygulamalarında ödün vermeden optimum koruma sağlamak isteyen elektrik profesyonelleri için doğru çözümdür. Otomatik sigortalar, kaçak akım anahtarları ve sigorta kutularından oluşan ABB basic ürün portföyü sayesinde, tüm gerekliliklere uygun emniyet, üretkenlik ve performansı geliştirmenize yardımcı oluyoruz. abb.com/lowvoltage

32 I N FO 01 | 2 01 8

—ABB ATECH Fuarı’nda „Smarter“ çözümlerini ziyaretçilerine tanıttı.

33

—ABB ATECH Fuarı’nda „Smarter“ çözümlerini ziyaretçilerine tanıttı.

—

ATECH 2018

ABB 22-25 Kasım 2018 tarihlerinde Ankara Congresium’da gerçekleşen Akıllı Bina Teknolojileri Fuarı’nda, akıllı bina, akıllı ev ve akıllı ulaşım altyapısı çözümlerini sergiledi. “Smarter Home” akıllı ev konseptinde ABB’nin uzun yıllardır pazarda öncülüğünü yaptığı KNX ürünlerinin yanısıra bu yıl dokunmatik kapasitif KNX cam anahtar “Tacteo” ve sesle evinizi kontrol etmenize imkan tanıyan ses kontrol modülünün de tanıtımları yaptı.“Smarter Building” akıllı bina konseptinde; elektrik sistemini izlemek, optimize etmek ve kontrol etmek için tasarlanmış yenilikçi bulut tabanlı “ABB AbilityTM Electrical Distribution Control System” platformu canlı izlenebilen demo üzerinden tanıtıldı. Demo içerisinde Emax 2 devre kesici, Ekip UP dijital ünite, CMS-700 devre izleme sistemi ve TruONE® ATS cihazları sisteme bağlı olarak izlenebildi. Ayrıca, bu yıl ilk kez tanıtımı yapılan merkezi HVAC kontrol sisteminin Türkiye lansmanı da yine ATECH Fuarı’nda gerçekleşti. Tek bir protokol üzerinden kontrol edilebilen sistem kullanıcılara konforun yanısıra enerji tasarrufu da sağlıyor.“Smarter Mobility” çözümleri kapsamında geleceğin ulaşım altyapısının anlatıldığı alanda ise 4 kW’dan 600 kW’a ABB çözümleri sunuldu. Uluslararası şarj protokollerine uygun olan ürünlerin yanısıra işletme ofisleri için gerekli olan yazılım çözümleri hakkında ziyaretçiler bilgilendirildi. Her model elektrikli aracı 15-90 dakikada şarj edebilen DC “Terra 54” elektrikli araç şarj ünitesine ziyaretçiler tarafından yoğun ilgi gördü.

Türkiye genelindeki müşteriler, dijital ve bağlantılı çözüm portföyüyle tanıştırıldı.

34 I N FO 01 | 2 01 8

—ABB, EIF Uluslararası Enerji Kongresi’nde enerji depolama çözümlerini sergiledi.

—

EIF 2018

ABB’nin enerji depolama ana sponsoru olduğu EIF Fuarı 8-9 Kasım tarihinde Ankara Congresium’da gerçekleşti.ABB’nin konut tipi uygulamalara uygun REACT 2, saha ve endüstriyel kurulumlara uygun yeni PVS-175 1500V, PVS-50/60 ve PVS-100/120 ürünlerinin yoğun ilgi gördüğü fuarda, Terra 54 model DC elektrikli şarj cihazı da misafirlerin yoğun ilgisi ile karşılandı.Sektör uzmanlarının katıldığı paneller de katılımcılar tarafından ilgi ile takip edilirken, ABB Yönetim Kurulu Başkanı Sami Sevinç “Elektrik piyasalarında teslimatçı olmak” başlıklı sunumu ile konuşmalarda yer aldı.

35

—ABB Ability™Verilerin gücü enerjiyi dijitalleştiriyor.

Ham verileri iş anlayışına dönüştüren ABB Ability™ bu yeni ve cesur dünyada, etkin dijitalleşme ve performansı artırmanın en önemli anahtarlarından birini sunuyor.

ABB Ability™, ABB dijital cihazlarını, ekipmanlarını, çözümlerini ve dijitalleştirme hizmetlerini bir araya getirerek endüstriyel dijitalleşmede önemli bir atılım gerçekleştiriyor.

ABB günümüzde performans arttırmanın en önemli anahtarı olan etkin dijitalleşmeyi ABB Ability™ ile hayatınızın her alanında uygulanabilir şekilde hizmetinize sunuyor.

ABB Ability™ ile bilgi güçtür.

Elektrifikasyon Ürünleri | Müşteri İletişim Merkezi: 0 850 333 1 222 www.abb.com.tr

Daha fazla öğrendaha fazla uygula

ve daha fazla kazan.

ABB Ability™

36 I N FO 01 | 2 01 8

—ABB, sürdürülebilir mobilite çözümlerini Türkiye pazarına tanıttı.

Globaldeki başarısını Türkiye pazarına da taşımayı hedefleyen ABB, elektrikli

araç şarj ünitelerini Beykoz Kundura Fabrikası’nda gerçekleşen Teknoloji lansmanı ile Türkiye’deki çözüm ortaklarına tanıttı.

Sektörün öncü firmalarının katıldığı lansman ABB Elektrifikasyon Ürünleri Satış ve Pazarlama Müdürü Erhan Savaş ve Bina Ürünleri Direktörü Bülent Erdoğan’ın sunumları ile başladı ve konuk konuşmacı Prof. Dr. Özgür Demirtaş’ın ekonomi, finans, teknoloji ve gelecek hakkındaki yorumları ile devam etti.

Sunumlar sonrası sergi alanında evsel ve ticari şarj istasyonu kurulumları için uygun olan ABB orta gerilim ve solar enerji çözümleri ziyaretçilere tanıtıldı.

Elektrifikasyon Ürünleri Satış ve Pazarlama Müdürü Erhan Savaş ürün grubu ile ilgili şunları söyledi. “ABB olarak sunmuş olduğumuz teknoloji ve bu teknolojinin getirmiş olduğu faydanın haklı gururunu yaşıyoruz. Bu yenilikçi teknolojiyi iş ortaklarımızla paylaşmaktan memnuniyet duyduk ve ülke genelinde e-mobilite çözümlerinin

—Trafo merkezinden prizlere kapsamlı portföye sahip ABB, Türkiye’nin yeşil geleceğine katkıda bulunuyor.

37

daha fazla benimsenmesini sağlamaktan büyük heyecan duyuyoruz”.

Elektrikli araç altyapısında dünya lideri olan ABB, elektrikli otomobiller, elektrikli ve hibrit otobüsler ile gemi ve demiryollarında elektrifikasyon çözümleri için eksiksiz şarj çözümleri sunuyor. ABB, EA şarj pazarına 2010 yılında girdi ve bugün 69 ülkede satılan, 350 kW’a kadar 1.200 DC yüksek güçlü şarj cihazı dâhil olmak üzere, diğer üreticilere göre daha fazla olan yaklaşık 8.500 ABB DC şarj cihazından oluşan ve hızla büyüyen küresel bir şarj cihazı tabanına sahiptir.ABB Ability™ dijital çözümler portföyünün bir parçası olan ABB DC şarj cihazları, güvenilir ve verimli bir altyapı sağlayan uzaktan tanılama ve yönetime olanak

sağlayan bulut bağlantısından yararlanıyor. 130 yılı aşan inovasyon geleneğini sürdüren ABB bugün, endüstriyel dijitalleşmenin geleceğini yazmakta, Enerji ve Dördüncü Endüstriyel Devrimi harekete geçirmektedir. Tam elektrikli uluslararası FIA motor sporları Formula E’nin isim ortağı ABB, sürdürülebilir bir geleceğe katkıda bulunmak üzere e-mobilitenin sınırlarını zorlamaktadır.Fortune dergisi, geçtiğimiz günlerde e-mobilite ve elektrikli araç şarjında sağladığı ilerlemeler için ABB’yi “dünyayı değiştiren” şirketler listesinde 8. sıraya aldı.

—ABB Elektrik Sanayi A.Ş.Organize Sanayi Bölgesi 2. Cadde No: 1634776 Yukarı Dudullu / İstanbulTel: 0216 528 22 00Faks: 0216 365 29 45

ABB Müşteri İletişim MerkeziTel: +90 850 333 1 222Faks: +90 850 333 1 225E-mail: contact.center@tr.abb.com

www.abb.com.tr

Not:ABB önceden haber vermeksizin teknik değişikler yapma veya bu dokümanın içeriğini değiştirme hakkını saklı tutmaktadır. Satınalma siparişlerinde, üzerinde karşılıklı anlaşılmış özellikler geçerli olacaktır. ABB, bu dokümandaki olası hatalar veya bilgi eksiklikleri için herhangi bir sorumluluk kabul etmeyecektir. Bu doküman ve ilgili konu ile burada kullanılan resimlerin telif hakkını saklı tutmaktayız. ABB’nin yazılı izni olmaksızın, her türlü kopyalama, üçüncü kişilerin kullanımı veya içeriğinden yararlanma – tümü ya da bir kısmı – yasaktır.

© Copyright 2017 ABB Tüm hakları saklıdır.