2. ULUSLARARASI

EVRE VE AHLAK SEMPOZYUMU

BLDRLER KTABI

1. Cilt

24-26 EKM 2014 ADIYAMAN

EDTRLER Prof. Dr. Ahmet PINARBAI

Prof. Dr. Murat PALA

EDTR YARIMCILARI Do. Dr. Tanju TEKER

rt. Gr. Faruk KRKER rt. Gr. Hseyin KUTLU

ORGANZASYON ADIYAMAN NVERSTES

TRKYE

2ND

INTERNATIONAL SYMPOSIUM

ON ENVIRONMENT AND MORALITY

PROCEEDINGS

Volume 1

24-26 OCTOBER 2014

ADIYAMAN

EDITORS

Prof. Dr. Ahmet PINARBAI Prof. Dr. Murat PALA

Co-EDITOR

Assoc. Prof. Dr. Tanju TEKER

Instructor Faruk KRKER Instructor Hseyin KUTLU

ORGANIZATION

ADIYAMAN UNIVERSITY

TURKEY

ISBN: 978-605-60221-8-0

EDTRLER Prof. Dr. Ahmet PINARBAI

Prof. Dr. Murat PALA

EDTR YARIMCILARI Do. Dr. Tanju TEKER

rt. Gr. Faruk KRKER rt. Gr. Hseyin KUTLU

YAYINCI

Adyaman niversitesi Yaynlar Telefon: 0 416 2233800

www.adiyaman.edu.tr

1. Bask, Adyaman niversitesi, Ekim 2014

BASKI

Mesut Matbaa

Yeni Pnar Mah. 305. Sokak No: 14 ADIYAMAN

Tel: 0 416 213 30 37

Eserin hukuki ve etik sorumluluu yazara aittir. Tm haklar sakldr. Bu kitabn yayn haklar Adyaman niversitesine aittir.

zinsiz kopyalanamaz, aktarlamaz, oaltlamaz.

KURULLAR/ COMMITTEES

ONUR KURULU/ HONORY COMMITTEE

Mahmut DEMRTA (Adyaman Governer)

Prof. Dr. M. Talha GNLL (Adiyaman University, Rector)

Assoc. Prof. Dr. Eyp DEBK (President of Cevre Foundation)

Advt. Muzaffer ZCAN (President of CEKUD)

DZENLEME KURULU/ ORGANIZING COMMITTEE Prof. Dr. Ahmet PINARBAI (Adiyaman University, Chair)

Assoc. Prof. Dr. Naci CAGLAR (Sakarya University, Co Chair)

Prof. Dr. Bedri GENCER (Yildiz Technical University)

Prof. Dr. Hr Mahmut YUCER (Karabuk University)

Assoc. Prof. Dr. Eyp DEBK (President of Cevre Foundation)

Assoc. Prof. Dr. Murat PALA (Adiyaman University)

Prof. Dr. Mehmet SARIBIYIK (Sakarya University)

Assist. Prof. Dr. Ozer UYGUN (Sakarya University)

Assist. Prof. Dr. Hakan ASLAN (Sakarya University)

Dr. Huseyin BUDAK (CEKUD)

BLM KURULU/ SCIENTIFIC COMMITTEE Dr. Abdullah SOYSAL (Kahramanmaras Sutcu Imam University, Turkey)

Dr. Ahmet ALP (Sakarya University, Turkey)

Dr. Ahmet DEMR (Yildiz Technical University, Turkey)

Dr. Ahmet Zafer TEL (Adiyaman University, Turkey)

Dr. Alfina SIBGATULLINA (Russian Academy of Sciences, Russia)

Dr. Ali ATA (Gebze Institute Of Technology, Turkey)

Dr. Ali Caglar CAKMAK (Karabuk University, Turkey)

Dr. Almaz Ulvi BINNATOVA (Azerbaijan National Academy of Sciences)

Dr. Aysel Alkan UCKUN (Adiyaman University, Turkey)

Dr. Bakhtiyor KARIMOV (Institute Of Plant And Animal World Genetic Resources,

Uzbekistan)

Dr. Bekir KAYACAN (Duzce University, Turkey)

Dr. Benjamin HALE (University of Colorado, USA)

Dr. Beytullah EREN (Sakarya University, Turkey)

Dr. Bilal DELISER (Gumushane University, Turkey)

Dr. Bilal KUSPINAR (Necmettin Erbakan University, Turkey)

Dr. Bilal SAMBUR (Yildirim Beyazt University, Turkey)

Dr. C. Zehra KOROGLU (Gumushane University, Turkey)

Dr. Cihan OKUYUCU (Suleymansah University, Turkey)

Dr. Cumali KINACI (Istanbul Technical University, Turkey)

Dr. Dale JAMIESON (New York University, USA)

Dr. Dietmar MIETH (Universitt Erfurt, Germany)

Dr. Erdinc AHATLI (Sakarya University, Turkey)

Dr. Erol ARCAKLIOGLU (Karabuk University, Turkey)

Dr. Ertan ARSLANKAYA (Yildiz Technical University, Turkey)

Dr. Evangelos GIDARAKOS (Technical University of Crete, Greece)

Dr. Fazlun KHALID (Islamic Foundation for Ecology and Environ. Sci., UK)

Dr. Ferit YUSUPOV (Kazan Federal University, Tataristan)

Dr. Harun TRKMENLER (Adiyaman University, Turkey)

Dr. Ibrahim DEMIR (Istanbul Technical University, Turkey)

Dr. Ibrahim OZDEMIR (Gaziantep University, Turkey)

Dr. Ismail KOYUNCU (Istanbul Technical University, Turkey)

Dr. Ismail TORZ (Istanbul Technical University, Turkey)

Dr. Izzet ZTRK (Istanbul Technical University, Turkey)

Dr. zzetullah NUREDDNOV (Uzbekistan Academy of Sciences)

Dr. Jame SCHAEFER (Marquette University, USA)

Dr. John MUTTER (Columbia University, USA)

Dr. Kadir OZKOSE (Gaziosmanpasa University, Turkey)

Dr. Lisa SIDERIS (Indiana University, USA)

Dr. M. Doan KARACOKUN (Kilis 7 Aralk University, Turkey)

Dr. Mawil Izzi DIEN (University of Wales, UK)

Dr. Mehmet Emin AYDIN (Necmettin Erbakan University, Konya)

Dr. Meral Topcu SULAK (Karabuk University, Turkey)

Dr. Mufeed BATARSEH (Abu Dhabi Polytechnic, UAE)

Dr. Mufit BAHADIR (Technical University of Braunchweig, Germany)

Dr. Mustafa SEKKELI (Kahramanmaras Sutcu Imam University, Turkey)

Dr. Nadirhan HASANOV (Fatih University, Turkey)

Dr. Necdet YILMAZ (MEC Research and Training Center, Turkey)

Dr. Nedim VARDAR (Universidad Interamericana de Puerto Rico, Puerto Rico)

Dr. Noor MOHAMMAD (The National University Of Malaysia, Malaysia)

Dr. Osman BAKAR (Universiti Brunei Darussalam, Brunei Darussalam)

Dr. Qilin LEE (Rice University, USA)

Dr. Richard FOLTZ (Concordia University, Canada)

Dr. S. Parvez MANZOOR (Swedish Writer, Swedish)

Dr. Seyyed Hossein NASR (George Washington University, USA)

Dr. Sherzodhon Yu. MAHMODOV (Academy of Sciences of The Republic of Uzbekistan

The Institute of History)

Dr. Talip ALP (Yalova University, Turkey)

Dr. Tanju KARANFIL (Clemson University, USA)

Dr. Teoman DURALI (Krklareli University, Turkey)

Dr. Timothy G. ELLIS (Iowa State University, USA)

Dr. Turgay DERE (Adiyaman University, Turkey)

Dr. Yavuz DEMIRCI (Adyaman University, Turkey)

Dr. Ziyadulla YUSUPOV (Tashkent State Technical University, Uzbekistan)

SEKRETERLER/ SECRETARIES

Research Assist. Mustafa OZSAGIR (Sakarya University)

Research Assist. Halil Ibrahim UZUN (Cevre Foundation)

Lecturer Faruk Krker (Adiyaman University)

Lecturer Hseyin Kutlu (Adiyaman University)

Res. Assist. Mehmet Faruk YAREN (Sakarya University)

nsz

evre, insann kendisi ile birlikte etrafndaki tm dnyay ifade edebilecek derecede geni bir kavramdr. Ahlak ise insann gerek kendisi ile gerek kendisi dndakilere kendi hr iradesi ile taknd tavr ve tutumlar ile gstermi olduu davranlarn btn olarak syleyebiliriz.

Dolaysyla evreye kar her tutumumuz aslnda bizim ahlaki yapmz ortaya koymaktadr. Bir Mslman olarak bizlerin tm davranlarmzda olduu gibi evreye kar olan tutum ve davranlarmzda da ahlaki olmamz ve ona gre davranmamz gerekmektedir.

Bu sebepledir ki bugn burada balayan 2. Uluslararas evre ve Ahlak Sempozyumu hem evre hem de ahlak konusuna younlat iin ayrca nemli ve yerinde bir bilimsel etkinliktir.

evremize, kinata baktmzda mkemmel bir uyum, bir oran ve bir l olduunu grmekte ve bylenmekteyiz. Bu durum bize unu ifade ediyor. Yaradan ben sizlere ll davranyorum diyor. O kadar ll orantl davrandm ki siz de bundan ders aln, btn ilerinizde dzgn, olumlu olun, insanlara faydal olun, insan dndaki btn varlklara da faydal olun, kinatta ne varsa hepsine faydal olun diyor. Bizler bunlar bilgi daarcmzla anlamaya gayret ediyoruz. Anlamamz iin btn iyi grmemiz gerekiyor.

Yaratann bizlere sunduu bu ltfu grmemiz gerekiyor. Sayg gstermemiz yetmiyor, sevmemiz de gerekiyor. Saymay ben bir ekilde perde ve rt gibi gryorum. Yaplan bir takm olumsuz iler, eler rtlebilir, bunlar rtebiliriz ama alp bunu deiik ekillerde deiik derinliklerde sevgi boyas ile boyadmz zaman, zerini kapatmann tesinde ite o zaman istenileni yapm oluruz. Yaratann gsterdii sevgiden yola karak bizlerin de hep sever, sevici olmas gerekmektedir. Bu mesaj iyi anlamamz gerektiini dnmekteyim.

Bu sempozyumun dzenlenmesinde emei geen tm meslektalarma, teblileri ile sempozyuma katkda bulunan kymetli bilim insanlarna ve katlmlarndan dolay tm deerli katlmclara kranlk duygularm sunuyorum. Sempozyumun Adyamanmza, lkemize ve nsanla hayrl olmasn temenni ediyorum.

Sayglarmla,

Prof. Dr. M. Talha Gnll Adyaman niversitesi Rektr

Sempozyumun ardndan

Birincisi ulusal dzeyde Gaziantep niversitesinde, ikincisi ise uluslararas dzeyde niversitemizde yaplan evre ve Ahlak Sempozyumunu verimli ve baarl bir ekilde tamamlamann gururu ve mutluluunu yaamaktayz. ncelikle gerek yurt iinden, gerekse yurt dndan Adyamanmza gelerek Sempozyuma renk katan, bu mutluluk ve gururun ana mimarlar olan tm katlmclara teekkr ediyorum. Youn katlm nedeniyle 2 gn boyunca ayn anda 5 farkl salonda gerekletirilen bildiri sunumlarnn ardndan Sempozyumun nc gnnde isteyen katlmclar iin zengin bir tarihi ve kltrel miras olan Adyaman turu dzenlenmitir.

Sempozyuma 11 farkl lkeden toplam 180 bildiri gnderilmi ve bildiriler Mhendislik, Sosyal ve Dini olmak zere 3 ana tema altnda snflandrlmtr. Tm bildiriler Sempozyum Bilimsel Komitesi tarafndan dikkatlice incelenerek deerlendirilmi, gerekli dzeltmeler yapldktan sonra sunum iin kabul edilmitir. Sempozyumda ise toplam 152 adet bildiri bizzat yazarlar tarafndan sunulmu olup, Trkiyenin farkl illerinden gelen katlmclara ilave olarak Bosna-Hersek, Irak, Azerbaycan, Polonya, Krgzistan gibi lkelerden toplam 17 aratrmac da bildirileri ile Sempozyuma katk sunmulardr.

Sempozyumun Adyaman niversitesinde dzenlenmesi fikrinden balayarak tm aamalarda bize desteini sunan Adyaman niversitesi Rektr Prof. Dr. Mustafa Talha GNLLye Organizasyon Komitesi olarak minnet ve kranlarmz sunarz. Konferans dzenleme paydalarmz olan Akademik Platform, EKD ve evre Vakfna da uyumlu ve gayretli almalar iin niversitemiz adna en iten teekkrlerimizi sunarz. Sempozyuma sunulan bildirileri dikkatlice inceleyip deerlendiren Sempozyum Bilimsel Komitesine de katklarndan dolay kranlarmz bildirmek isterim.

Son olarak Sempozyuma Sponsor olarak katk salayan Adyaman Belediyesine, TPAO Adyaman Blge Mdrlne, pekyolu Kalknma Ajansna (KA), Trk birlii ve Koordinasyon Ajans Bakanlna (TKA) ve stanbul Bykehir Belediyesi evre Koruma ve Atk Maddeleri Deerlendirme Genel Mdrlne (STA A..) kran ve minnetlerimizi bildirir, bir sonraki evre ve Ahlak Sempozyumunda grmek dileiyle sayglar sunarm.

Prof. Dr. Ahmet PINARBAI Sempozyum Dzenleme Kurulu Bakan Adyaman niversitesi Rektr Yardmcs

Malatya linde Oluan Evsel Kat Atklardaki Enerji Potansiyeli....................................... Rasim BEHET, Cumali LKILI, Faruk ORALPhosphorus Recovery in Sustainability Frame......................................................................Engin GRTEKNKat Atklarn Kontrol ve evresel Etkileri.........................................................................

Ertan BOL, Kurban ONTURK and Mustafa OZSAGRTime to Bioplastics....................................................................................................................Ezgi Bezirhan ARKAN, H. Duygu OZSOYAtk Aklerin Toplanmas in Matematiksel Bir Modelin Gelitirilmesi..........................Fethullah AYDODU ve Bahar ZYRKUtilization of marble tailings in some industries for environmental awareness.................Cem ENST and Selma DZYOLMermer tozu sspansiyonunun FLOC 27AS ile bulanklnn giderilmesi.......................Turbidity removal of marble powder suspensions by FLOC 27ASSelma DZYOLFloklasyon yntemi ile askdaki ince dolomit tanelerinin keltilmesi.............................Settling of fine dolomite particles by flocculation methodSelma DZYOLKompostlanabilir Biyoplastiin Buday Bitkisindeki Tohum imlenmesine, Klorofil eriine ve Antioksidatif Enzimlere .......................................................................Z. Grkem DOAROLU ve Ezgi Bezirhan ARIKANAnalysis of the Yearly Distribution of Solid Waste Potential in Siirt District.....................Nilgn ONURSALA review on catalytic pyrolysis of waste tyre..........................................................................Baak Burcu UZUN ve Elif YAMANConversion Processes of Biomass............................................................................................Yasin ZAY, Hasan ATE, Fadime TANERInvestigation of Biogas Productionfrom Solid Waste of Fruit Juice Concentrate Plant........................................................................Habibe Elif GLEN, Halil KUMBUR, Nadir DZGESolidification/Stabilization as a Disposal and Reclamation Method....................................Kamil B. VARINCA, Mustafa Talha GNLLKat Atk Ynetimi Kapsamnda Beyaz Bayburt Tann Zemin Stabilizasyonunda Kullanlmas..............................................................................................................................Fatih YILMAZ, H. Alper KAMLOLU and Erol ADOLUInvestigation of fresh and mechanical properties of self compacting concrete containing marble dust................................................................................................................................Ahmet Raif BOA, Gkhan KRKL and Ali ERGNMermer Tozunun Gazbeton retiminde Geri Dnm Malzemesi Olarak Kullanlabilirliinin Aratrlmas...........................................................................................smail DEMR, M. Serhat BAPINAR, Senem ABADAN, Erhan KAHRAMAN, Osman NALSulu Ortamdaki Tekstil Boyarmadde Kirliliklerinin Adsorpsiyon Teknii le Uzaklatrlmas Removal of Textile Dyes Pollutions in The Aqueous Enviroment by Adsorption Technique..............................................................................................................Ali Rza KUL, Ahmet SELUK, Sevda OCAKVan Yresi Karayolu Civarndaki Meralarda Otlayan Srlarn Kanlarndaki Kadmiyum Miktarlarnn Tesbiti ve Baz Spesifik Karacier Enzimlerine Etkilerinin Aratrlmas.......Sema KAPTANOLU, Nurhayat ATASOY, enol KUBLAY, Ali SAVRAN, Ahmet BAKIR, Ufuk MERCAN YCELSustainable solid waste management system (production renewable energy)....................Assistant Prof. Dr. Alrikabi , Nada Khaleefah, Dr.Suaad Jaber AL wailly

1

12

22

29

37

49

55

63

71

78

84

94

103

113

121

129

140

151

157

162

NDEKLER

Endstriyel Kat Atklar ve Geri KazanmErgun PEHLVAN, Mustafa YAZICI and Gke GNERInvestigation of Effect Waste Goefoam Materials on the Compressive Strength of Organic Soil..........................................................................................................Musa ET, mer Faruk TEKN, Kamil B. VARINCASalk Kurulularndan Kaynaklanan Atklarn Bertaraf Edilmesi ve Su Kirlilii...........Sedat YLMAZ ve Abdullah ARPACI Atik Ekonomisi Ve Elektronik Atiklarin Deerlendirilmesinin nemi...............................Mehmet Faruk YAREN, Mehmet Fatih TAKN, zer UYGUN, Ahmet ALPLubrication Fluids and Regulations to Reduce Their Hazardous Effects on Environment...........zlem SALMANAn evaluation of toxicity effect on flocculants usage in environmental aspects.................

Selma DZYOLTbbi Atklarn Buhar le Sterilizasyonu ve Bitlis rnei....................................................Faruk ORAL ve Rasim BEHETAlminyum Crufundan Alminyum Metali ve Flaks Eldesi.............................................Nedim SZBR, Mustafa AKL and Hasan OKUYUCUla Atklar in Sre Tasarm ............................................................................................Aye BAYRAK ve Yrd. Do. Dr. Bahar ZYRKVan li Deprem ncesi Ve Sonras Tbbi Atklar Kontrol Ynetimi.................................................

Sema KAPTANOLU, Kamil KAPLAN, Kadriye AKSAKAL , Hlya KAPLAN, Nurhayat ATASOY, Mehmet KAPTANOLU, ehla ARANLIApplcaton Of Partal Ntrfcaton-Anammox Processes For Ntrogen Removal From Wastewater................................................................................................................................Ayben POLAT, Mustafa ZTRK, kr ASLANYeralt Suyu Kirlilii almalarnda Drastc Ynteminin Kullanm................................Mustafa YAZICI, Mustafa DERMENC ve Onur SZDORUDye Removal Potential of Red Pine Cone from Synthetic Wastewater underOptimized Conditions..............................................................................................................Fatih DENZSequencing Batch Reactor.......................................................................................................Engin GRTEKNSequencing Batch Reactor in Indusrial Wastewater Treatment: A Review........................Engin GRTEKNFactors Affecting Enhanced Biological Phosphorus Removal.............................................Engin GRTEKNKapasitif Deiyonizasyon Prosesinin Verimliliine Etki Eden ParametrelerinBelirlenmesi...............................................................................................................................Halil Ibrahim UZUN, Fatih ILHAN, Eyp DEBK, Yaar AVARFenol Ve Fenol Trevi Bileiklerin Biyolojik Paralanabilirlii..........................................Ece mm DEVECTekstil Atksularnn Batk Fungal Membran Biyoreaktr le Artlabilirlii Ve Su Geri Kazanm...................................................................................................................................Ece . DEVEC, Nadir DIZGEEnvironmental Impacts of Airports: A Research on The Istanbul 3rd Airport.................Metin BAYRAKDAR & Vildan DURMAZTekstil Sektrnde Su Kullanm ve Atk Su Ynetimi.........................................................Yahya CANSznt Suyunun Elektrooksidasyon Prosesi le Artlmas...................................................Ceyhun AKARSU, Fadime TANER and Azize AYOL

............................................................................ 174

183

192

196

206

214

222

232

238

248

252

262

271

279

288

298

307

316

325

333

344

351

Yapay Sinir A Modeli Kullanlarak leri Biyolojik Atksu Artma Tesislerinde Kimyasal Oksijen htiyac k Konsantrasyonlarnn Tahmini........................................Harun TRKMENLER, Murat PALA, Ruen CAN, Naci ALARSulu Ortamlardan Modifiye am Kozala Kullanlarak Boyar Madde Giderilmesi.............Mehmet KALENDER ve Yavuz DEMRCImportance Of Wetlands For Water Qualty And A Case Study Of Eften WetlandTurkey As A Good Example..................................................................................................... Ahmet CELEBI, Beytullah ERENNanomalzemelerin Toksikolojisi............................................................................................. lker Asl GLER, Eliza TUNCEL, Mehtap ERANMembran Sistemler ile Karasuyun Artlmas.......................................................................Hasan ATE, Yasin ZAY, Fadime TANERme Sularndan Mangan ve Arsenik Ayrm in Doal ve Modifiye Edilmi Zeolitlerin Kullanm................................................................................................................................... Ayten Ate ve nci zkanme sularndan mangan giderimi iin NaOH ile muamele ile doal zeolitlerinmodifikasyonu...........................................................................................................................Ayten ATE, Gken AKGL ve Ugur Sava TOPUByk Menderes Havzas, Bafa Gl ve evresine Ynelik evresel Risklerin Analizi ve Meknsal Etkilerinin Deerlendirilmesi............................................................................Aziz Cumhur KOCALARInvestigation of color and COD removal from textile wastewaters by selected coagulation agent...................................................................................................................... Rven GULYEV, Sebahat EKEREvaluation of the Water Quality of Yldz Lagoon (Sivas).................................................... Ekrem MUTLU, Rahmi Can ZDEMR ,Telat YANIK, Nicoleta Anca SUTAN, Adem Yavuz SNMEZKonya Ovas Baz Tuzlu Alanlarna Ait Arbuskler Mikorizal Fungus Sporlarnn Dalmlar................................................................................................................................. Emel KARAARSLAN, Refik UYANZ, mmhan KARACAOtoyol Aralardan Kaynaklanan evre Kirlilii Ve Sapanca Glne Etkileri.................. Abdullah UZUN, Rstem KELE, Ibrahim BALeitli Adsorbentler Kullanlarak Flumequin in (Antibiyotik tr) Atk Sulardan Adsorbsiyon Yntemiyle Giderilmesi..................................................................................... M. Tamer UZUN, S. ILTER YILMAZ, Ali Imran VAZOULLARI ve Mehmet UURLUVan lindeki me Sularnda Kirlilik Boyutunun ncelenmesi................................................... Sevda OCAK, Ali Rza KUL, Canan DEMR, Nilgn ONURSAL, Ahmet SELUK, Hasan ERGE, Veysel BENEKThe Mechanism and Affecting Factors of Nitrous Oxide Emission in Wastewater Treatment..................................................................................................................................Engin GRTEKNAmbient Air Quality Assessment and Management in Batumi............................................ Guguli Dumbadze-ZAKARADZE, Nino LOMTATDZE, Nana GVARSHVLComparison of PM10 and SO2 Concentrations in the Cities Located at theMediterranean Coast of Turkey.............................................................................................. Gray DOAN, Ahmet TEPE and idem MORALInvestigation of the Influence of Meteorological Parameters on PM10 Levels inAntalya Turkey.........................................................................................................................Ahmet TEPE, Gray DOAN and idem MORAL

358

366

376

385

392

399

409

419

433

440

450

461

467

476

478

486

495

503

Uucu Organik Bileiklerin Yap Malzemelerindeki Difzyon veAdsorpsiyonunun Dinamik Metotla ncelenmesi.................................................................................................. Mehmet KALANDER, akir YILMAZ ve Cevdet AKOSMANEffects of Biodesulfurization by bacterial cell of crude oil to reduce air andthe environment pollutions...................................................................................................... Elham KARM, Fatemeh YAZDAN, Behnam RASEKH, Ashrafolsadat HATAMAN, Abbas Akhavan SEPAHYArt ay Havzas rneinde Bir Ynetim Stratejisi Olarak Mikro Havzalarn Belirlenmesi............................................................................................................................... Pinar BOLLUKCU, Sebahat AIKSZPlanlama Srecine Grsel Peyzaj Analizi ile Etik Yaklam: Amasra rnei.................... Deniz ELK ve Sebahat AIKSZEvaluation of Urban Identification Elements In Terms of Urban DesignAnd Urban Image: Sample of Amasra, Turkey.....................................................................Canan CENGZ, Pelin KEECOLUKaliteli Bir Yaam Alan in Trkiye ve Avrupa Birlii (AB)'de Uygulanan evre Politikalar...................................................................................................................... Murat AYANKentsel evre Kapsaminda Yesil ati ve Cephelerin Degerlendirilmesi............................ Zerrin ST ve Damla ENOLYeil ati Sistemlerinin atlardaki Scaklk Dmne Etkisinin Yapay Sinir Alar ile ncelenmesi anlurfa rnei.................................................................................................. Tahir AYATA, Dogan ERDEMIRAdanada Kent inden Geen Otoyolun evreye Etkilerinin Belirlenmesi ve Azaltc nlemlerin Aratrlmas le lgili TBTAK Projesi........................................................... Muzaffer YCEL, Zerrin ST, Deniz OLAKKADIOLUKentsel Dnmn Kent Peyzajna Etkisi: Sulukule rnei............................................. Nilfer Kart AKTA and Muhibe Asli ALPTarihi Mekanlarda Kentsel Dnm Uygulamalar ve evre zerine Etkileri............... zzet DERMENCTrkiyede Kresellemenin evre Hukukuna Yansmalar:stn Kamu Yarar, zelletirme, Metalatrma, evreyiKirletme, Yaam, evre ve Doal Haklarnhlali........................................................................................................................................... Aziz Cumhur KOCALARKentsel Dnm ile Deitirilen mar Hakknn Yaratt Sorunlar:Mlkszletirme, Yeil Alanlara Ynelik Bask, evre Dman ehirler..........................Aziz Cumhur KOCALARProposed Solutions to Environmental Concerns in the Construction Industry:Sustainability and Green Building.......................................................................................... mer Faruk TEKN, Musa ET, Kamil B. VARINCAImprovement of Disaster Tents against Permeation and Flammability as two of nvironmental Conditions......................................................................................... Sabih OVALI and Kamil B. VARINCA

510

518

523

533

544

555

568

578

589

599

609

619

634

651

662

2nd

International Symposium on Environment and Morality

24-26 October 2014, Adyaman - TURKEY

*Corresponding author: Address: Faculty of Engineering, Department of Environmental Engineering, Adiyaman

University, 02040, Adiyaman, TURKEY. E-mail address: kvarinca@adiyaman.edu.tr, Phone: +904162233808, Fax:

+904162233809

Proposed Solutions to Environmental Concerns in the Construction Industry:

Sustainability and Green Building

1mer Faruk Tekin, 1Musa Eit, *2Kamil B. Varnca

1Faculty of Engineering Department of Civil Engineering, Adiyaman University, 02040, Adiyaman, Turkey

*2Faculty of Engineering Department of Environmental Engineering, Adiyaman University

02040, Adiyaman, Turkey

Abstract

The construction sector, besides of being the engine of economy for country, production, construction,

operation and destruction at every stage of the product life cycle, environmental concerns are

intensive. For this reason, in recent times, activities and research are carried out in order to eliminate

these concerns. Sustainability and green building concepts are one of the solutions offered for the

elimination of these environmental concerns.

In this paper, given information about sustainability and example of sustainability the green buildings,

which were offered as a subject for the elimination of environmental concerns occurs in the process of

construction activities, LEED and BREEAM green building certification systems, are explained.

Sustainability and green building practices that were progress in the construction industry are

exemplified and suggestions have been made in order to eliminate environmental concerns on

construction sector and suggestions have been made on green building practices in the conclusion part.

Key words: Construction, sustainability, green building, BREEAM, LEED

naat Sektrnde evresel Kayglara zm nerileri: Srdrlebilirlik ve Yeil Binalar

zet

naat sektr, lkeler iin ekonominin lokomotifi olmann yannda retim, ina, iletme ve ykm gibi rn yaam evriminin her safhasnda evresel kayglarn younlukta olduu bir sektrdr. Bu sebeple son zamanlarda, bu kayglarn giderilmesine ynelik olarak faaliyetler ve aratrmalar yrtlmektedir. Srdrlebilirlik ve yeil bina kavramlar da bu evresel kayglarn giderilmesine ynelik olarak sunulan zm nerilerindendir.

Bu bildiride, inaat faaliyetleri srecinde meydana gelen evresel kayglarn giderilmesine ynelik olarak srdrlebilirlik ve bunun bir rnei olan yeil bina uygulamalar hakknda bilgi verilmi, yeil bina belgelendirme sistemlerinden BREEAM ve LEED sistemleri aklanmtr. naat sektrnde yaplmakta olan srdrlebilirlik almalar ile yeil bina uygulamalar rneklendirilerek sonuta inaat sektr iin evresel kayglarn giderilmesine ynelik olarak srdrlebilirlik ve yeil bina uygulamalar zerine nerilerde bulunulmutur.

Anahtar kelimeler: naat, srdrlebilirlik, yeil bina, BREEAM, LEED

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

652

1. Giri

20. yzyl insanlk tarihi asndan teknolojik gelimelerin hzland, sanayinin byd ve hammadde kaynaklarnn da ayn hzla tkenmeye balad bir yzyl olmutur. Takip eden her sene daha fazla kaynak kullanm ile daha fazla sanayi ve retim olmu bunun sonucunda da daha fazla tketim ve daha fazla evre sorunu meydana gelmitir. Dnyann ok byk bir hzla geri dnsz olarak adeta smrlmeye balanmas, kaynaklarn azalmasn ve evre sorunlarn da beraberinde getirmitir. evre sorunlarnn gzle grlr sonularnn hissedilmesi ile birlikte bu gidiatn srdrlemez olduu fark edilmeye balanm ve bunun sonucunda farkl yaklam araylarna giriilmitir. Srdrlebilirlik kavram da ilk olarak bu ekilde srdrlebilir kalknma kavram eklinde ortaya kmtr.

Srdrlebilir kalknma kavram resm olarak ilk kez Dnya evre ve Kalknma Komisyonunun (World Comission on Environment and Development) 1987 senesinde Birlemi Milletler (BM) Genel Kurulunun 42. Dneminde sunmu olduu, Komisyon Bakan Norve eski Babakanlarndan Gro Harlem Brundtlandn adna ithafen Brundtland Raporu olarak da bilinen, Ortak Geleceimiz (Our Common Future) balkl raporunda [1] yer almtr. Rapor, srdrlebilir kalknmay, bugnn gereksinimlerini, gelecek kuaklarn gereksinimlerini karlama yeteneinden dn vermeden karlayan kalknma olarak tanmlanmaktadr.

Brundtland Raporu, genel olarak yoksulluun ortadan kaldrlmasn, doal kaynaklardan elde edilen yararn dalmnda eitliin salanmasn, nfus kontroln ve evre dostu teknolojilerin gelitirilmesini srdrlebilir kalknma ilkesi ile dorudan ilikilendirmektedir. Bu balamda Bruntland Raporunda ekonomik bymenin evre dostu bir bak as ile gerekletirilebilecei varsaymndan yola klarak dnyadaki evre sorunlarnn stesinden gelebilmek ve yoksulluu nlemek iin gelimekte olan lkelerin nemli rol oynayaca anlayyla yeniden yaplanmay salayacak uzun dnemli bir byme ana girilmesi gerektii ne srlmtr.

Srdrlebilirlik ve Srdrlebilir Kalknma kavramlar, sonralar birok uluslararas toplantnn ana konusu olmu ve tartlmtr. Bugn srdrlebilirlik; ekonomi, toplum ve evre boyutlarn ihtiva eden bir kavram olarak karmza kmaktadr. Ekonomi, toplum ve evrenin etkileim rnekleri ekil 1de verilmitir.

(a) (b) (c)

ekil 1. Ekonomi, toplum ve evrenin etkileim rnekleri [2]

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

653

ekil 1ada ekonomi, toplum ve evrenin birbirinden bamsz olarak ele alnd grlmektedir. Byle bir oluumda ekonomik, toplumsal ve evresel konular ayr ayr ele alndnda retilecek sonular dier bir bileen iin uzun vadede sorun tekil edecektir. yleyse bileenlerin birbirleri ile etkileim hlinde olmalar gerekmektedir ki o da ekil 1bde grlmektedir. ekil 1bde farkl bileenin kesitirilmesi ile tanmlanan srdrlebilirlik kavram, Hart [2] tarafndan farkl bir ekilde tanmlanmtr. ekil 1cde yer alan bu tanma gre, ekonomi toplumun iinde yer almakta, toplum ise ekonomi ile birlikte evrenin iinde bulunmaktadr. Sonuta srdrlebilirlie ulamann yolunun ekil 1b ve 1cden de grld zere ancak ekonomi, toplum ve evrenin bir btn olarak ele alnd zmlerle mmkn olabilecei anlalmaktadr.

2. naat Sektrnde Srdrlebilirlik

lkelerin kalknmalarnda lokomotif bir sektr olan inaat sektr, ayn zamanda sahip olduu ekonomik, toplumsal ve evresel birok etkiyle srdrlebilirlik konusunda da olduka nemli bir yere sahiptir.

naat sektr; ok yksek oranlarda kaynak kullanmas, yapmndan hizmet mrn tamamlayp ykmna kadar olan srete ve ykm sonucu atk oluturmas, kullanlan malzemelerin imal edilmesi aamasnda ihtiya duyulan enerjinin yksek olmas gibi sebeplerden dolay evresel sorunlarla dorudan ya da dolayl olarak ilikilidir. Ayn ekilde, salad yksek istihdam ve ekonomi ierisindeki pay sebebiyle de ekonomik ve toplumsal boyutu ne kan bir sektrdr.

2.1. naat Sektrnn Mevcut Durumu

Geleneksel inaat sektrndeki binalar, inaat yapm ve iletme srelerinde dnyadaki tatl su kaynaklarnn %16sn, aa kaynaklarnn %25ini, malzeme kaynaklarnn %30unu, enerji kaynaklarnn ise %40n tketmektedir. Karbondioksit (CO2) salmnn %35i inaat sektr kaynakldr. Sektrn evreye bir dier zarar ise gerek inaat yapm sonucu, gerekse mrn doldurmu yaplarn yklmas ya da afetler sebebiyle aa kan atklarnn depolanmas sonucu oluturduu alan israfdr [3].

Sektrn kulland kaynak ve enerjinin yksek oluunun getirdii evresel sorunlarn yannda ekonomik boyutlar da ok yksek seviyelerdedir. Sektrn durumu lkeler ve ktalar aras farkllklar gstermekle birlikte lke ekonomilerindeki yeri genelde deimemektedir. Dnya retiminde 7,5 trilyon dolarla %13,4lk bir paya sahip olan sektrn 2020 senesinde %70 byme ile 12,7 trilyon dolar seviyesine ulaarak dnya retiminin %14,6sn oluturaca tahmin edilmektedir [4].

2.2. Srdrlebilirlik Kapsamnda Yaplan almalar

Sektrn ekonomik, toplumsal ve zellikle evresel boyutlarnn oluturduu kayglar, srdrlebilirlik kapsamnda yeni almalar ortaya karmtr. Bu almalar ana hatlaryla, daha az doal kaynak kullanm, atk ynetimi ve enerji verimlilii balklar altnda toplamak mmkndr. Srdrlebilirlik almalar, inaat sektrnde en ok kullanlan malzemeler olmalar ve yukarda saylan balklarn hepsiyle ilikili olmalar bakmndan zellikle imento ve

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

654

beton zerinde younlamaktadr. Birbirleriyle dorudan ilikili bu malzemeler inaat sektrnn vazgeilmez malzemelerindendir. Yksek sl ilem gerektiren ve beton iin ana malzeme olan imento, yksek oranlarda enerji tketen ve sera gaz salm yksek olan bir malzemedir. Beton retiminden kaynakl CO2 salmnn %10 seviyesinde olduu dnldnde, betonun dikkatli kullanmnn nemi daha iyi anlalacaktr [5].

Yklan binalardan oluan atklarn %75ini beton atklar oluturmakta [6] ve bu atklarn deerlendirilmeden bir alana depolanmas sonucu da alan israf ve evre kirlilii olumaktadr. Trkiyede bu tr atklarn ynetimi Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii [7] ile yaplmaktadr.

retilen betonun %55-80ini agrega oluturmaktadr [6]. Doal kaynaklarn azalmas, atklarn depolanmas sonucu oluan alan israf, nakliye maliyeti ve evresel etkiler geri dnm agregas olarak betonu kullanmay gerekli hle getirmektedir. Geri dnm agrega kullanm giderek yaygnlaan ve hatta baz yerlerde zorunlu hle gelen bir uygulamadr. ABDdeki 44 eyalette inaatlarda geri dntrlm beton agregas kullanmann zorunlu olduu bildirilmektedir [8].

Betonda kullanlan imento miktarnn azaltlmas iin de almalar yaplmaktadr. Bu kapsamnda endstriyel atklardan faydalanlmaya allmaktadr. Geri dnm yaplp tekrar kullanlabilecek malzemelere rnek olarak; demir, tula ve kiremitler, seramik, ahap, cam, pvc esasl malzemeler, asfalt ve yaltm malzemeleri verilebilir [8]. Ayn zamanda imento endstrisinde sl ilemler iin kullanlan fosil yaktlara alternatif yakt kullanm uygulama almalar da mevcuttur.

Gnmzde srdrlebilirlik almalar kapsamnda giderek yaygnlamaya balayan bir dier uygulama ise yeil bina uygulamalardr.

3. Srdrlebilir Bina rnei: Yeil Binalar

Birok farkl tanm bulunmakla birlikte, yeil bina; planlama ve yaam evrimi boyunca evreye ve topluma duyarl bir ekilde kaynaklarn verimli kullanan yaplar olarak tanmlanabilir [4]. ekil 2de srdrlebilir bir retim iin ortaya konan bir rnn yaam evrimi verilmitir. retilen bir rnn hizmete girmesiyle birlikte bir servis (hizmet) mr, bir de bu servis mrn de kapsayacak ekilde salamln koruyabildii bir dayankllk sresi vardr. Hammaddeden balayp en sonunda kullanm mrn tamamlayan bir rn bu yaam sresinin sonunda tekrar kullanlmak zere geri dnme tabi tutulmaldr.

Yeil binalar, yukarda anlatlan ve tasarmdan balayp yapm, iletim ve ykm sreci boyunca devam edegelen yaam evrimi boyunca evreye duyarl binalardr. Bu binalarn yaygnlamas ve bilin oluum iin kurumsallama almalar yaplmakta ve lkelerde Yeil Bina Konseyleri kurulmaktadr. Dnyada ise lke konseylerinin at kuruluu olarak Dnya Yeil Bina Konseyi (World Green Building Council, WGBC) vardr. Trkiyede de WGBCye ye olarak faaliyet gsteren evre Dostu Yeil Binalar Dernei (EDBK) kurulmu olup toplumsal farkndal arttrma yolunda almalar yrtmektedir.

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

655

ekil 2. rn yaam evrimi [5]

3.1. Yeil Binalarn Amalar ve Faydalar

Yeil binalarn tasarm amalar; kresel snmann etkilerini azaltmak, yenilenebilir enerji retmek, doal yaam alanlarn korumak, yaplamann doal yaam ve insan sal zerindeki etkisini azaltmak, yenilenebilen malzemeler kullanmak ve atklarn geri dnmne imkn salamak olarak sralanabilir.

Yeil binalarn faydalarn evre, toplum ve ekonomi zerine olarak gruplamak mmkndr. Yeil binalarn evre zerine faydalar [9]; ekosisteme ve biyoeitliliin korunmasna yardm etmesi; doal kaynaklarn, havann ve suyun korunmasna imkn salamas; enerji tketiminin azalmasna katk salamas; karbon salmn azaltmas; atklarn geri dnmne katk salamas olarak sralanabilir. Toplum zerine faydalar [9]; insanlarn yaam kalitesini arttrmas ve alanlarnn verimliliini artrmas olarak gsterilebilir. Ekonomi zerine faydalar [9] ise; dk maliyetli enerji elde etmesi; srdrlebilir malzeme kullanm sayesinde yeni pazarlar ve istihdam salamas; ilk yapm aamasnda %2 orannda ek bir maliyet getirmesine karn, yaam sresi boyunca bunun 10 kat kadar kazan salamas [10] verilebilir.

Yeil binalar zerine yaplan aratrmalar, binalarn bu ekilde tasarlanmas ve iletilmesi durumunda geleneksel yntemlerle tasarlanm ve iletilen ortalama binalara gre; enerji kullanmnda %24-50, CO2 emisyonlarnda %33-39, su tketiminde %30-50, kat atk miktarnda %70, bakm maliyetlerinde ise %13 orannda azalm salanabileceini gstermitir [11].

3.2. Yeil Bina Yapmnda zerinde Durulmas Gereken Konular

Yeil bina uygulamalarnda; binann evresiyle uyumu ile srdrlebilir arazi planlamas, enerji, malzeme ve su verimlilii, ekolojik malzeme kullanm, i mekn kalitesi, kullanc sal ve refah, akustik, ulam, atk ve kirlilik gibi alanlarda belli bal kriter ve standartlar salyor olmas gerekir ki yeil bina olarak adlandrlabilsin. Bu konular altnda kaynaklarn verimli kullanlmas, binann tasarm ve inaat srecinde evreye etkisinin azaltlmas amalanr [11, 12].

Yeil binalarda kullanlacak enerjinin ana hedefi yenilenebilir kaynak kullanmdr. Enerji kayna olarak kmr, petrol, doalgaz gibi tkenebilir kaynaklarn yerine gne, rzgr, su gibi yenilenebilir enerji kaynaklarnn kullanlmas yeil binalarn temel felsefesi iinde yer almaktadr. Bu kapsamda, gne ndan daha fazla yararlanmak amacyla gne tnelleri ya da

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

656

cam atlar kullanlabilir. Ayrca binann kendi elektriini retmek amacyla kullanlan gne panelleri de yenilenebilir enerji kaynaklarnn yeil binalarda kullanmn kolaylatrr [13]. Bunun yannda var olan enerjinin de verimli ekilde kullanlmas gerekir. Bu kapsamda ilk ve en etkin yol s yaltmdr. Isl direnci yksek yaltm malzemeleri ile duvar, tavan ve at yaltm yapmak ve bu yaltmla birlikte yksek verimde stma/soutma sistemleri kurmak nemli lde enerji tasarrufu salamaktadr. Bunlara ek olarak hareket sensrleri kullanarak ayarlanabilir klandrma sistemleri kurmak da enerji verimlilii asndan kullanlr bir yntemdir [4].

Su kaynaklarnn verimli kullanlmas da yeil binalarn srdrlebilir kaynak kullanm hedefi asndan zerinde durulmas gereken bir konudur. Dnyadaki su kaynaklarnn sadece %3lk ksmnn tatl su olmas ve tm canllar iin vazgeilmez bir doal kaynak olmas sebebiyle suyun srdrlebilirlii ok nemli olup zerinde en ok dnlmesi gereken doal kaynan su olduunu gstermektedir [13]. Yeil binalarda suyun kullanmnn en aza indirilmesi hedeflenir. Bu kapsamda banyo ve tuvalette verimli armatrler kullanma, banyoda kullanlan suyun artlarak bahe sulamada kullanlmas ve yeil atlar vastasyla yamur suyunun biriktirilerek kullanmnn salanmas amalanr. at bahecilii veya bitkilendirilmi at teknolojisi olarak tanmlanan yeil atlar, yamur suyunun %10-15 kadarn tutabilmektedirler [14]. Konutlarda kullanma suyu miktar evsel kullanm miktarnn %78ini oluturmaktadr. Bu orann %59u konut dnda bahe sulamasnda, %19luk ksm ise konut ierisinde kullanlmaktadr. Konut ierisinde tesisat maliyeti, yamur suyunun konut dnda kullanlmasn daha uygun duruma getirmektedir. Bu nedenle yamur suyunun basit bir ekilde toplanlarak bahe sulamasnda kullanlmas daha yaygndr [15].

Yeil binalarda kullanlan malzemelerin srdrlebilir zellikte olmas da nemlidir. Yap malzemeleri yapnn srdrlebilirlii asndan dorudan ya da dolayl olarak yapnn yaam evrimi boyunca etkilidir [11]. Kullanlan malzemeler, bina kullanclarnn salna zarar vermeyecek, enerji, su ve atk verimlilii salayabilecek malzemelerden seilmelidir. Malzemelerin nakliye srecinde oluacak maliyetlerini en aza indirmek iin mmkn olduunca yerel kaynaklar tercih edilmelidir. Yaam evrimini tamamladktan sonra kolayca paralanp geri dnm yaplabilecek malzemeler kullanlmaldr.

Yeil binalarda atk ynetimi konusunda yaplabilecekler sadece atk malzeme kullanm veya servis mrn tamamlayan yaplardan oluan atn kullanmyla snrl deildir. Yeil binalar kullanclardan kaynakl at da azaltmaya ve mmkn olduunca dnme tabi tutup kullanmaldr. amar ve bulak makinasndan kaynakl oluan atk sularn artlp tuvalet sifonlarnda ve araba ykamada kullanlmas rnekleri mevcuttur [4].

Yeil binalarda i mekn kalitesinin yksek olmas, kullanc sal ve konforuyla dorudan ilikilidir. nsanlar zamanlarnn %90ndan fazlasn bina ii meknlarda geirmektedirler. Dolaysyla i meknn hava kalitesi, sl kalitesi ve aydnlatma kalitesi konular yeil bina tasarlanrken byk nem arz etmektedir. Binalarda klima kullanm, i mekn hava kalitesini azaltan en nemli faktrlerden biridir. Klimann kullanld durumlarda meknn havas yenilenmek yerine geri dntrlr ve bu nedenle mekndaki bakteri, virs ve zararl kimyasallar meknda yaamaya devam ederler [11]. mekn hava kalitesini uygun seviyede tutabilmek iin hava sirklasyonu uygun biimde tasarlanm iklimlendirme sistemleriyle

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

657

salanmaldr. klimlendirme sistemlerinde scaklk ve hava akmnn akll sistemlerle kontrol binann s kalitesini ve kullanclarn yaam kalitesini arttran bir yntemdir. Gn ndan faydalanma ve alabilir pencerelerin kullanm da kullanclarn hava kalitesini arttran yntemlerdendir.

3.3. Yeil Bina Belgelendirme Uygulamalar

Dnyada 1990l senelerden itibaren pek ok binada mevcut yasal zorunluluklarn uyguland ancak bina sahiplerinin evresel konulardaki hassasiyetini gsterebilecek daha ileri seviyede bir standarda ihtiya duyduu grlmtr. Bu ihtiya, herhangi bir zorunluluu olmayan, tamamen gnll olarak bavurulan yeil bina belgelendirme sistemlerinin domasna yol amtr. Yeil bina deerlendirme veya belgelendirme sistemi olarak adlandrlan bu sistemler, yasal zorunluluklar olmad iin kalite ortalamalarn ok yksek tutabilmektedirler [11].

Dnyada birok yeil bina belgelendirme sistemi bulunmaktadr. Dnyadaki yeil bina belgelendirme sistemlerinin balcalar unlardr:

1990da ngilterede ortaya kan BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method),

1998de ABDde ortaya kan LEED (Leadership in Energy and Environmental Design),

1998de gelimi lkelerin bir araya gelmesiyle kurulan IISBE (International Initiative for Sustainable Built Environment),

2003de BREEAMden uyarlanarak Avustralyada oluturulan GreenStar,

2004de Japonyada ortaya kan CASBEE (Comprehensive Assessment for Building Environmental Efficiency),

2009da Almanyada ortaya kan DGNB (Deutsche Gesellschaft fur Nachhaltiges Bauen)

Bunlarn yannda BEES, Eco-Quantum, GBC, LCAid, SBtoll gibi daha birok belgelendirme sistemi mevcutsa da dnya genelinde en yaygn olarak kullanlan yeil bina belgelendirme sistemleri BREEAM ve LEED sistemleridir.

Deerlendirme sistemleri; mimarlar, inaat mhendisleri, emlak yatrmclar gibi yap sektr ile ilgili olan farkl uzmanlk alanlarndan kiiler tarafndan, yeil bina tanmn, llebilir bir standart ile tanmlayabilmek zere ortaya kmtr. Bu deerlendirme sistemleri sayesinde binalar, nc ahs veya kurumlar tarafndan standartlatrlm bir deerlendirmeye tabi tutulur ve deerlendirme sonucunda binann ne kadar srdrlebilir olduu belgelenir.

3.3.1. BREEAM Sistemi

ngilterede Building Research Establishment (BRE) (Yap Aratrma Kurumu) tarafndan gelitirilerek 1990 senesinde uygulamaya geirilen Building Research Establishment Environmental Assessment Method (BREEAM) (Yap Aratrma Kurumu evresel Deerlendirme Yntemi) [16] kriterlere dayal yeil bina deerlendirme ve belgelendirme sistemlerinin ilk rneidir.

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

658

BREEAM sisteminin ama ve hedefleri; tasarmclar evresel konulara kar daha duyarl hale getirmek; binalar iin gvenilir, evresel bir etiket salayarak srdrlebilir binalar iin talebi tevik etmek; rn gelitiricilerin, tasarmclarn ve kullanclarn evreyle dost binalar tercih ve talep etmelerini tevik ederek bu ynde bir piyasa olumasn salamak; toplum genelinde binalarn, kresel snma, asit yamurlar ve ozon tabakasndaki incelme gibi evre zerindeki etkileri konusunda farkndal ykseltmek; bamsz olarak deerlendirilen hedefler ve standartlar belirleyerek bu sayede yanl talep ve uygulamalar en aza indirmek; binalarn evreye olan uzun vadeli etkilerini azaltmak; gn getike azalan su ve fosil yaktlar gibi kaynaklarn kullanmn azaltmak; bina ii mekn kalitesini ykselterek bu sayede kullanclarn esenliini ve konforunu arttrmak olarak sralanabilir.

Bina projeleri tasarm aamas ve ina sonras olmak zere iki farkl deerlendirmeye alnabilirler. Deerlendirme ve puanlama eitli performans kategorileri (puanlama snf) altnda tanmlanan kriterlere gre yaplr ve proje salad her kriter iin puan toplar. Puanlama snflar 9 adet olup unlardr;

Ynetim,

Salk ve memnuniyet,

Enerji,

Ulam,

Su,

Malzeme,

Atk,

Kirlilik

Arazi kullanm ve ekoloji

Sabit olmamakla birlikte BREEAMin Avrupa iin zelletirilmi srm olan BREEAM Europe sistemi puanlama snflarnn deerlendirmedeki genel paylar ekil 3de verilmitir.

ekil 3. BREEAM Europe sistemi puanlama snflarnn deerlendirmedeki genel paylar [3]

BREEAM sistem gerekleri ngilterenin koullar dnlerek gelitirildii iin baka lkelerde uygulanmas baz sorunlar da beraberinde getirmitir. Bunun iin BRE 2008 senesinden itibaren

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

659

BREEAM sisteminin uluslararas eitli farkl srmlerini yaymlamtr. BREEAM sistemine gre deerlendirilen bir yapnn evresel performansnn belgelendirilmesi iin gsterge puanlarnn en az %30unu toplamas gerekmektedir. Bunun zerinde performans gsteren yaplar kademeli olarak Geer (Pass), yi (Good), ok yi (Very good), Mkemmel (Excellent) ve Sekin (Outstanding) olmak zere derecelendirilir.

3.3.2. LEED Sistemi

U.S. Green Building Council (USGBC) (Amerika Yeil Bina Konseyi) tarafndan yeil binalarn geliimi ve retiminin hzn arttrmak zere 1998de tasarlanm olan Leadership in Energy and Environmental Design (LEED) (Enerji ve evresel Tasarmda Liderlik) [17] yaygn olarak kullanlan bir baka yeil bina belgelendirme sistemidir.

naat sektrnn srdrlebilirlik konusunda kendisini gelitirmesi amacyla ortaya km olan LEED sisteminin amac, gnmzde inaat sektrnde kullanlan malzeme ve yntemlerin zamanla srdrlebilirlik prensipleri gzetilerek deitirilmesi ve bu sayede doaya en az ekilde zarar veren binalarn yaplmasn salamaktr. Projenin tipine ve yaplacak binann kullanm ekline gre uyarlanm sekiz farkl LEED sertifika tipi bulunmaktadr.

LEED sistemi genel olarak 6 puanlama snfndan olumaktadr. Bu snflar unlardr;

Malzeme ve kaynaklar

Su etkinlii,

Enerji ve atmosfer,

Srdrlebilir alanlar,

mekn evre kalitesi

novasyon

Bunlara ek olarak tasarm ve yerel-blgesel zel puanlama snflar da bulunmaktadr. Sabit olmamakla birlikte LEED sistemi puanlama snflarnn deerlendirmedeki genel paylar ekil 4de verilmitir.

ekil 4. LEED sistemi puanlama snflarnn deerlendirmedeki genel paylar [3]

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

660

LEED bu sreler ierisinde verdii puanlarla sertifikann derecesini belirler.

40-49 aras zorunlu koullarn yerine getirildiine dair sertifika,

50-59 puan alan gm,

60-79 puan alan altn,

80 ve zeri puan alan da platin sertifika almaktadr.

Sonu ve neriler

naat sektr, lkeler iin ekonominin lokomotifi olmann yannda retim, ina, iletme ve ykm gibi rn yaam evriminin her safhasnda evresel kayglarn younlukta olduu bir sektrdr. Bu sebeple son zamanlarda, bu kayglarn giderilmesine ynelik olarak faaliyetler ve aratrmalar yrtlmektedir. Srdrlebilirlik ve yeil bina kavramlar da bu evresel kayglarn giderilmesine ynelik olarak sunulan zm nerilerindendir.

Srdrlebilirlik; en genel tanmyla toplumun, ekosistemin veya devam eden herhangi bir sistemin ana kaynaklarn tketmeden belirsiz bir gelecee dek ilevini srdrebilmesi; yeil bina ise planlama ve yaam evrimi boyunca evreye ve topluma duyarl bir ekilde kaynaklarn verimli kullanan yaplar olarak tanmlanabilir.

naat sektrnde srdrlebilirlik almalar daha az kaynak kullanm, atk ynetimi ve enerji verimlilii zerine younlamaktadr. Kullanlan malzemenin geri dntrlm malzeme olmas, enerji gereksiniminin en az seviyede olmas; yapnn enerjiyi ve dier tm kaynaklar verimli olarak kullanmas srdrlebilirlik iin olduka nemli konulardr.

Yeil bina uygulamalarnda da; binann evresiyle uyumu ile srdrlebilir arazi planlamas, enerji, malzeme ve su verimlilii, ekolojik malzeme kullanm, i mekn kalitesi, kullanc sal ve refah, akustik, ulam, atk ve kirlilik gibi alanlarda belli bal kriter ve standartlar salyor olmas gerekmektedir.

Gelecek kuaklarn kendi ihtiyalarn karlayabilmelerine imkn salayabilmek iin kaynak kullanm verimli bir ekilde gerekletirmek ve evreyi korumak zorundayz. Bu balamda devletlerin bu konularda yasal zemin oluturmas ve bu konulardaki aratrma ve almalar desteklemesinin yannda toplumun bir ferdi olarak bizlerin de duyarll ve talebi evrenin korunmas ve gelecek kuaklara aktarlmasnda faydal olacaktr.

Yeil bina uygulamalarnn geleneksel inaat sektrnn yerini alabilmesi iin yaygnlatrlmas gerekmektedir. Bu da ancak yaygn bir eitim ve tantm faaliyeti ile olabilir. Bunun yannda devletin hem kendi kamu planlarnda yeil bina uygulamasna gemesi hem de yeil bina yapan veya yaptranlara kar zendirici tevikler ve vergi indirimi gibi uygulamalar yapmas bu tr uygulamalarnn renilmesi ve yaygnlatrlmasnda nemli bir katk salayacaktr.

evre sorunlarnn zm iin salt srdrlebilirlik ve yeil bina uygulamalarnn yeterli olmayaca aktr. Ancak bir balang olmann yannda bununla birlikte insanolunun tabii ftratna dnerek evresiyle uyum ierisinde yaamasn yeniden renmesi gerekmektedir.

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

661

Kaynaklar

[1] UN WCED. Report of the World Comission on Environment and Development: Our

Common Future. A/42/427. 1987.

http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/42/427

[2] Hart M. Guide to Sustainable Community Indicators. 2nd ed. Hart Environmental Data,

1999. http://www.sustainablemeasures.com/publications/the_book

[3] Knay O. Srdrlebilir Yeil Binalar - I. Blm. http://www.yildiz.edu.tr/~okincay/dersnotu/Yesil_IBol_BINA.pdf Eriim: 08/2014.

[4] Candemir B, Beyhan B, Karaata S. naat Sektrnde Srdrlebilirlik: Yeil Binalar ve Nanoteknoloji Stratejileri. TSAD-T/2012-10/533. stanbul, 2012. http://goo.gl/Hi28N7

[5] Ylmaz Y, Ik A, Kln C, Eren E. Beton Endstrisinde Srdrlebilir retim. Beton 2013 Hazr Beton Kongresi. stanbul, 21-23 ubat 2013. http://www.thbb.org/Content.aspx?ID=193

[6] Kken A, Krolu MA, Yonar F. Atk Betonlarn Beton Agregas Olarak Kullanlabilirlii. Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu Teknik-Online Dergi. 2008;(7)1:86-97. http://sutod.selcuk.edu.tr/sutod/article/view/53

[7] T.C. evre ve Orman Bakanl. Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii. Resm Gazete: 18/03/2004-25406. (Yaymlanan hli: http://goo.gl/RgUHo6 Gncel hli: http://goo.gl/RLewN4)

[8] Kl N. Kentsel Dnmde Geri Dnm Ata. zmir Ticaret Odas AR&GE Blten. zmir, Aralk, 2012. http://www.izto.org.tr/portals/0/argebulten/6kentseldonusumatagi.pdf

[9] Eser Yeil Bina. http://www.eseryesilbina.com/ Eriim: 08/2014. [10] Kats G, Alevantis L, Berman A, Mills E, Perlman J. The Costs and Financial Benefits of

Green Buildings. A Report to Californias Sustainable Building Task Force. USGBC. USA, 2003. http://www.usgbc.org/Docs/News/News477.pdf

[11] Erten D. Yeil Binalar. T.C. evre ve ehircilik Bakanl. ISBN: 978-975-6180-42-6. Ankara, 2011. http://www.rec.org.tr/dyn_files/20/5924-V-YESIL-BINALAR.pdf

[12] Knay O. Srdrlebilir Yeil Binalar - II. Blm Verimlilik. http://www.yildiz.edu.tr/~okincay/dersnotu/YesilIIBolVERiMLiLiK.pdf Eriim: Austos, 2014.

[13] Aslan F. Trkiyede Srdrlebilir Doal Kaynak Kullanm Araylarna Bir rnek: Yeil Binalar. ASOS Journal. 2014;3:288-304.

http://www.asosjournal.com/DergiTamDetay.aspx?ID=157&Detay=Ozet

[14] Gltekin AB. Yeil atlar ve Trkiyedeki Uygulamalar. 5. Ulusal at ve Cephe Sempozyumu. zmir, 15-16 Nisan 2010. http://www.catider.org.tr/index.php?action=page&id=259

[15] ahin N, Maniolu G. Binalarda Yamur Suyunun Kullanlmas. Tesisat Mhendislii 2011;125:21-32. http://www.mmo.org.tr/yayinlar/dergi_goster.php?kodu=1187&dergi=3

[16] BRE. Building Research Establishment Environmental Assessment Method (BREEAM).

http://www.breeam.org/

[17] USGBC. Leadership in Energy & Environmental Design (LEED).

http://www.usgbc.org/leed

ISEM2014-Cilt1-1n-A41-Kapak-n2-bo sayfa2-Kapak-i-Cilt13-Kapak-i24-Kurullar5-bo sayfa5-nszler6-indekiler-Cilt1Page 1Page 2Page 3Page 4

ISEM2014-A06-236ISEM2014-Cilt1-3arka-A4