Investirajte uSKUPŠTINAOPŠTINE DEÇANIT

2

Za ostale detalje kontakata, posetite nas na: Web: http://kk.rks-gov.net/decan/

Raspored i dizajn: www.rrota.com

Slika:Opština DEČANI

DEČANIInvestirajte u

3SERBIA

MONTENEGRO

ALBANIA

MACEDONIA

SERBIA

ONTENEGRO

ALBANIA

MACEDONIA

SuharekëSuva Reka

Prizren/Prizren

Ferizaj/Uroševac

Pristina

Mitrovicë/Mitrovica

Gjilan/Gnjilane

4

Dobra koja nam daruje priroda su jedna od najvećih vrednosti

koju ništa drugo ne može da zameni, te je stoga dužnost

i prioritet naše opštine da ih iskoristimo. Život građana Dečana

je uvek bio tesno povezan sa ovim dragocenim dobrima.

Opštinsko rukovodstvo je potpuno posvećeno očuvanju i racio-

nalnom korišćenju ljudskih i prirodnih resursa. Planina sa svojim

vazduhom, vodom, fl orom i faunom su najbolji resurs za društvo.

Ostajemo posvećeni podršci obrazovanju i naučnom istraživanju

naših lokalnih prilika i kapaciteta. Turizam, kao jedan od potenci-

jala ove oblasti, treba da stalno bude u centru naše pažnje kako

bi postao nezaobilazan deo aktivnosti za privlačenje lokalnih i

stanih investitora. Kulturno nasleđe/tradicija takođe su dobar

temelj za opštu podršku zajednica. U našoj zemlji ima puno in-

stitucija koje podržavaju razvoj opština i njihovo angažovanje na

povećanju kapaciteta treba da se u velikoj meri podrži od strane

administracije koju vodim i mene lično.

Uspeh investicija će biti zagarantovan radom sa ljudima iz ovog

kraja i podrškom centralnog nivoa, kao i podrškom od NVO u

istraživanju.

Odgovornost koja mi je poverena prilikom poslednjih izbora

dovela je do izbora i praćenja različitih projekata na infrastrukturi

i drugim oblastima. Istovremeno, izrađena su uputstva o politici

investiranja i opredeljivanju imovine.

Posvećeni smo izgradnji čvrstog osnova za lokalni ekonomski

razvoj koji će permanentno biti u fokusu svakog građanina ovog

kraja. Osiguraćemo da se na odgovarajući način razume odgov-

ornost svakog službenika u upravljanju investicijama.

Imajući u vidu specifi čnosti naše opštine, naši prioriteti su:

Ulaganje u poljoprivredu (sadnice voća, kao što su jabuke,

itd… uzgoj jagoda, borovnica, itd… gradnja staklenika radi

zapošljavanja domaćinstava, ulaganje u male farme, razvoj

pčelarstva kao veliki razvojni potencijal, itd…)

Ulaganje u razvoj letnjeg i zimskog turizma. Ovo je od ve-

likog značaja jer sneg ponekad dostiže visinu od 2m što mu

omogućava da se zadrži duže od 6 meseci.

Ulaganje u branje i preradu lekovitog bilja kao sirovog ma-

terijala za farmaceutsku industriju, imajući u vidu veliki broj

biljnih vrsta prisutnih na našim planinama.

G. Rasim SelmanajGradonačelnik Opštine Dečani

Uvodna reč Gradonačelnika

5Opšti podaci

Kosovo Jugoistočna Evropa, srce Balkana, vremenska zona GMT+1.

Članica Sporazuma centralne Evrope o slobodnoj trgovini (CEFTA).

Geostrateški položaj na raskrsnici evropskih koridora 7 i 10 – glavna

veza između Evrope i Azije.

Graniči se sa četiri države: Albanijom, Makedonijom, Crnom Gorom

i Srbijom.

Teritorija: 10.887 km2 – okružena brdima i podeljena u dve podkat-

egorije iste veličine, stanovništva i reljefa.

Umerena kontinentalna klima sa prosečnim temperaturama u

januaru - 5°C i u junu 24°C sa povoljnim padavinama

Kosovo ima najpovoljnije uslove za poslovanje u regionu. Na osn-

ovu indikatora Izveštaja o poslovanju Svetske Banke, Vlada Kosova

je preduzela osnovne inicijative za reformu i poboljšanje ambi-

jenta za poslovanje, konkretnije Vlada je:

Eliminisala dozvole za rad;

Smanjila neophodnu dokumentaciju za izvoz – uvoz;

Eliminisala taksu za registraciju za sva preduzeća;

Eliminisala zahtev za deponovanje osnivačkog kapitala za

preduzeća sa ograničenom odgovornošću;

Povećala zaštitu za investitore.

6 Profi l Opštine

Dečan sa okolinom se nalazi na zapadu Kosova. Na severoza-

padu se graniči sa opštinom Peć, na jugoistoku sa opštinom

Đakovica, na jugu i jugoistoku se nalazi Albanija a Crna Gora na

zapadu i severozapadu. Ima površinu od 297 km2 sa otprilike

45000 stanovnika, i raspolaže raznovrsnom šumskom konfi gura-

cijom. Površina obradive zemlje je: 10.801 ha, površina pokrivena

šumama je 19.163 ha, i 7.210 ha pašnjaka.

Teritorija opštine Dečan predstavlja zonu veoma bogatu

šumama i drugim vrstama vegetacije, gde se fl ora ovog mesta

nalazi u zonama sa raznovrsnim vegetativnim sadržajima,

različitih vrsta voćnih biljaka, drvetom za industriju itd.

Glavni klimatski elementi Prokletija koje su u ataru opštine

Dečana imaju sledeće vrednosti: sunčanost, nadmorska visina

ovog planinskog kompleksa, temperatura, atmosferske padavine,

voda u dovoljnim količinama, posebno rasprostiranje dečanskih,

ločanksih reka, velikog broja potoka, jezera itd.

U geografskom prostranstvu Dečana preovladava meka klima sa

uticajima mediteranske klime. U brdsko planinskim predelima

postoji odgovarajuća klima za razvoj različitih vrsta letnjeg i zim-

skog turizma.

SaobraćajDečan se nalazi skoro u centru Balkana sa sledećim udaljenos-

tima od najvažnijih saobraćajnica:

Magistrale – Dečan je vezan sa Đakovicom samo 15 km i od

Peći je udaljen samo 14 km dok se sa opštinom Junik veže preko

puteva u smeru Vokša, 10 km i putem Dečan – Đakovica preko

Rastavice, 12 km.

Dečan se nalazi između dva glavna centra, Peći i Đakovice,

stoga su povezujuće saobraćajnice i železnice veoma dobra

mogućnost koja razvijaju brzi prevoz putnika i robe.

Aerodrom – Međunarodni aerodrom Priština je udaljen 90 km

od Dečana. Jedini je aerodrom u blizini koji pruža sve usluge za

prevoz putnika i robe.

Morska luka – Dečan ima pristup lukama u Draču i Šenđinu u

Albaniji. Izgradnja autputa Priština – Drač, Albanija je značajno

smanjila vreme putovanja do morskih luka, gde je Jadransko

more vazdušnom linijom udaljeno samo 90 km.

7

Lokalna vlast u opštini Dečan se sastoji od dva organa:

skupštine opštine (zakonodavni organ), istovremeno i najviša

institucija lokalne vlasti, koja se sastoji od plenarnih i stalnih

odbora, i opština, izvršni organ, koji se sastoji od kancelarije

gradonačelnika, direktora opštinskih uprava i službenika.

Gradonačelnik je najviši izvršni organ u opštini i bira se direktno

glasovima građana na četvorogodišnji mandat, što znači da se

opštinski izbori organizuju svake četiri godine prema izbornom

zakonodavstvu.

Tekući gradonačelnik opštine Dečan je g. Rasim Selmanaj.

Jedna od veoma važnih institucija koja deluje u opštini je kancel-

arija za ekonomiju. Kancelarija ima veoma obučen i proaktivan

kadar, koji pruža punu podršku razvoju preduzeća i privrede u

opštini, počevši od usluga za registraciju preduzeća do potpune

podrške investitorima.

Administracija daje veliki značaj efi kasnosti. Svi zahtevi privredne

zajednice se rešavaju po ubrzanom postupku i s posebnom

pažnjom kako bi se ispunili svi njihovi zahtevi.

Primećujući potrebu za stvaranjem poboljšanog ambijenta za

preduzetništvo, opština je preduzela inicijativu davanja veće

pažnje, privlačenju investicija pružanjem različitih mogućnosti, ili

drugim rečima smanjenjem poreza, stimulacijom i drugim pref-

erencijalnim benefi cijama za ulaganja.

Revizijom zakona za davanje na korišćenje opštinske nepokretne

svojine, opština ima pravo da izdaje imovinu koju poseduje u

cilju stimulisanja privrednog razvoja.

U ovom smislu, opština je identifi kovala 716 parcela u

opštinskom vlasništvu koje čine 1,1% opšte teritorije, koje može

dati na korišćenje na rok do 99 godina.

Saglasno ovim mogućnostima, proces izdavanja opštinske imov-

ine je uprošćen u velikoj meri organizovanjem aukcija.

Aukcije stvaraju povoljan ambijent za privlačenje i realizaciju in-

vesticija – imajući opštinu kao dostojanstvenog partnera tokom

celog procesa i vaših privrednih aktivnosti.

Opštinska administracija

8

Najrazvijeniji sektori u opštini Dečan su: šumarstvo, turizam i pol-

joprivreda sa njenim granama i velikim potencijalom još većeg

razvoja.

Sektori poljoprivrede koji imaju zagarantovani razvoj su:

Voćarstvo: podizanja intenzivnih voćnjaka sa jabukama,

kruškama, šljivom i malim voćkama (jagoda, kupina, malina,

borovnica) kao i deponovanje i prerada plodova;

Stočarstvo: pomoć stočarskim farmama u povećanju

produktivnih rasa. Povećanja sabirnih mesta za mleko i pre-

radu mleka;

Pčelarstvo: izvanredne mogućnosti povećanja udruženja

pčelara, otkup i preradu meda;

Sistem navodnjavanja: obnavljanje kanala za navodnjavanje;

Povrtarstvo: uzgajanje povrća u staklenim baštama i na ot-

vorenom;

Pčelarstvo: kao ogranak poljoprivrede u regionu opštine

Dečana ima odlične uslove za razvoj. Navedeno je iz ra-

zloga što ovaj region raspolaže raznovrsnošću medonosnih

biljaka koje se prostiru na različitim nadmorskim visinama

i daju pčelama nektar od momenta kada se istopi sneg

do sledećeg snega. Osim toga, naš region se karakterizuje

veoma čistim ambijentom koji omogućava dobijanja veoma

kvalitetnih proizvoda od pčela.

Vode koje se prikupljaju iz izvora i autohtonih tokova su sveže

bogate vode visokog kvaliteta. Veliki broj jezera glečerskog

porekla koji su u narodnom jeziku poznati kao „šumske oči“,

biološka različitost sa raznovrsnim živim organizmima, fl orom

i vegetacijom, planinskim masivom sa više od 1000 do sada

istraženih vrsta, kao složen i kompleksan mozaik biljnih zajed-

nica, prostori koji se manje više neprekidno menjaju u korak sa

uslovima ambijenta, klime, mezo i mikro klime, reljefa, geološkog

i pedološkog sastava, kao i hidroloških uslova, sve navedeno se

rasprostire na nižem, srednjem i višem šumskom nivou, fauni,

sisari i ptice koje su veoma retke na Balkanu kao što su: ris, sivi

medved, jelen, divokoza, šumski orao, belonogi jastreb, divlja

kokoška itd.

Prirodni resursi, turizam, druge konkurentne prednosti

9Investicioni kapaciteti

Priroda u ovoj opštini, kao i poseban geokretajući položaj

daruje posebne i izuzetne turističke, rekreativne vrednosti i

potencijal tokom cele kalendarske godine za razvoj tri osnovne

forme turizma:

Stacionarnog turizma (zimskog i letnjeg)

Dečanske planine su atraktivne za razvoj letnjeg turizma, kao i

zimskog. Od 80-ih se izrađuju razni projekti skijaških staza u Be-

legovim planinama i s pravom su ove planine nazvane čudom

„Albanskih Alpi“. Ispod možete videti sliku o mogućnostima ulag-

anja u ski lift:

Tranzitni turizam

Vikend turizam – šetnje

Na osnovu činjenice da na Kosovu postoje samo dva skijaška

centra, Brezovica i Bogićeva planina. Mnogo ranijih analiza doka-

zuju mogućnost razvoja ovog sporta u našoj opštini i eliminišu

mogućnost mogućih neuspeha kada imamo u vidu prirodnih

potencijale koje nam je poklonila priroda Prokletija. Još jedna

konkurentna karakteristika je dužina skijaških staza. Statistički po-

daci pokazuju da će naše skijaške staze biti značajno duže od onih

u Brezovici i Bogiću.

10

ALBANSKI ALPI

Na ovim terenima se nalaze veoma prikladne staze za skijanje

po snegu koje su postojanog kvaliteta i karakteristika. Prokletije

raspolažu najvećim kapacitetom za skijanje u našoj zemlji.

Pretpostavlja se da je moguće da na njima skija otprilike 180.000

skijaša, ne ometajući jedni druge, kapacitet kakav nema nijedna

od skijaških stanica u Evropi.

Najveći poslodavciPrirodni resursi koji omogućavaju privredni rast u opštini Dečan

su konkurentna i neuporediva prednost u odnosu na mnogo

zemalja u regionu a i šire: veoma plodna zemlja, reke i veliki izvori

vode, visoke šume sa šumskim plodovima i lekovitim biljem,

fl orom bogati pašnjaci i veoma prikladna klima za mnoge prateće

delatnosti.

Osobenost ovog regiona je dovoljan broj i visoki kvalitet

industrijskog drveta četinara i hrasta, što je uveliko razvilo

industriju drveta u periodu pre rata.

U navedeno vreme industrija je zapošljavala više od 1500 radnika

preko društvenog preduzeća Đeravica, preko kojeg je izvoženo

drvo i konačni proizvodi od drveta (stolice, stolovi, kuhinje itd)

u mnoge zemlje: Ameriku, Ujedinjene Arapske Emirate, Italiju,

Nemačku itd.

Ovo preduzeće je sada privatizovano ali bez ikakvih angažmana u

obnavljanje proizvodnje.

Na teritoriji opštine Dečan deluje preduzeća kamenoloma, kao što

su Lika Company, za proizvodnju repromaterijala pre asfaltiranja.

Postoji nekoliko preduzeća za proizvodnju vrata i prozora od

plastike kao i proizvođača vrata, prozora, stepenica, delova kuhinje

i enterijera od drveta, kao što su: Vektor, Lokaj Plast itd.

11

Poznato je da zimski sportovi na određenom nivou turističkog

razvoja zauzimaju značajno mesto odmah nakon morskog

turizma, sa veoma izazovnim motivima za masovne posete,

što bi dovelo do velikih prihoda. Jedan segment u kojem su i

najrazvijenije države imale priliv deviza u značajnim merama,

a posebno za nas je to od velike važnosti kada je poznat nizak

stepen razvijenosti naše privrede.

Orijentacija ka zimskim sportovima na određenom nivou

turističkog razvoja zauzima značajno mesto što dovodi do

velikih prihoda, segment u kojem bi prvo imala korist privreda

same opštine koja bi dovela do stvaranja ostalih segmenata na

državnom nivou što bi sledstveno dovelo do još većih prihoda za

kosovski budžet na centralnom nivou.

Izgradnjom centara za zimske sportove i uređenjem posebnih

lokacija za ovakvu vrstu turizma bi se omogućila masovna

poseta klijenata što bi uticalo na povećanje interesovanja

raznih posetilaca za mnogobrojne sportske i rekreativne

aktivnosti. Izgradnja sportskih centara koji će se izgraditi

će stimulisati održavanje raznih pratećih aktivnosti, kao što

su npr. gastronomskih objekata, hotela, trgovačkih centara,

rehabilitacionih i centara za lečenje, posebnih parkinga u svim

centrima, kamp kućica i vikendica itd.

Planinske Turističke Potenciale

Zabava prilikom održavanja prvog skijaškog takmičenja „Kup Đeravice“ na

belegovim planinama, februar 2004.

Priprema terena za skijanje na Beleškim planinama, februar/2004.

12

Beleška planina

Položaj i struktura dečanskog prolaza omogućava podizanja i

rekonstrukcije hidroelektrane za proizvodnju električne energije, gde

se sada već mogu primetiti prva direktna ulaganja u ovoj oblasti.

Od posebne je važnosti da će izgradnja ovog puta biti i tranzitna

turistička saobraćajnica koja bi prolazila kroz Dečan i ravnicu

Dukađina, i velikog potencijala koja bi se koristila u interesu

Dečana i Kosova.

Izgradnja ove saobraćajnice bi omogućila i izgradnju određenog

broja modernih ugostiteljsko-turističkih kapaciteta za potrebe

tranzitnih turista, koji bi raspolagali dobrim uslovima za izgradnju

kampova, parkinga, restorana, hotela i imali veoma dobre uslove

za tranzitne turiste.

Ovaj put, polazeći od gradića do granice sa Crnom Gorom, je dug

33 km, gde se nakon toga treba probiti tunel dužine 4,5 km, koji bi

vezao Kosovo i Crnu Goru.

Uređenje ovog puta bi omogućilo bolje prirodne veze sa raznim

delovima Balkana i Evrope.

Još jedna velika važnost ovog puta je ta što se ovim putem

skraćuje put za Ulcinj i uspostavlja brža veza sa gradom Ulcinjom.

13

Izvor kisele vode je jedna od retkih vrednosti kojima raspolaže

Dečan. Ovo bogatstvo omogućava Dečanu podizanje kapaciteta

za lečenje prenosivih bolesti, bolesti kože, bolesti kostiju itd.

Takođe pored ovog izvora se mogu izgraditi kapaciteti za preradu

kisele vode velikog i lekovitog kvaliteta i za bolesti želuca itd.

Razvoj SEOSKOG TURIZMA predstavlja značajan potencijal za

razvoj ove oblasti preko domaćih kapaciteta i uz veoma mala

ulaganja, koja se mogu realizovati restauracijom i organizovanjem

kamenih kula. Kamene kule su simbol ne samo ove opštine, nego

i cele ravnice Dukađina uopšteno.

Korišćenje kamenih kula, koje su značajni i karakteristični spomenici

ovog regiona i koji su služili kao tradicionalne gostionice za doček

i praćenje raznih posetilaca. Takve kule se mogu naći u Glođanima,

Dečanu, Isiniću itd, koje se mogu koristiti za pripremu tradicionalne

hrane, gde bi se prodavali razni suveniri sa motivima ovog regiona i

koji bi bili veoma primamljivi za većinu turista.

Takođe i stare vodenice za mlevenje kukuruza, posete verskim

objektima, kulturni i istorijski objekti, objekti drugih vrednosti

predstavljaju značajan broj atraktivnih resursa za turiste koji bi

stvorili BOGATO TURISTIČKO TRŽIŠTE. Za više informacije proverite

na http://seeyouindukagjin.com/

Put u blizini Belegovih planina, april 2004. Izvor kisele vode

14

Kompleks Starih i Novih Hotela

Iznad dečjeg odmarališta je sagrađen kompleks starih hotela sa

pratećim vilama koje su ranije bile veoma atraktivne i primamljive

za goste iz celog Kosova a i šire. Ovaj hotel je imao 43 ležaja i 490

mesta za sedenje. Raspolagao je modernom kuhinjom sa svojim

tradicionalnim specijalitetima.

Pored starog kompleksa hotela se nalaze i novi kapaciteti,

sagrađeni pre rata, veoma visokog kvaliteta, sa modernim

salama, modernom kuhinjom, zatvorenim bazenima i uopšteno

sa uslugama veoma visokog nivoa, ali za koje se do sada još nije

pružila mogućnost odgovarajućeg korišćenja.

Novi hoteli imaju 243 ležaja, 1620 zatvorenih mesta za sedenje u

modernim salama, restoranima, salama otvorenim tokom letnje

sezone, otvorenim i zatvorenim terasama, saunom, 7 apartmana,

skijaškim stazama u blizini. Postojalo je 21 kamp kućica sa po 3

ležaja (znači ukupno 75 ležaja). Broj zaposlenih je bio 46, dok je

tokom letnje sezone zapošljavano dodatnih 25 sezonskih radnika,

svi specijalisti raznih profi la.

Dečje i Omladinsko Odmaralište „Dečanske Jelke“ u

Dečanu

Dečje i omladinsko odmaralište „Dečanske jelke“ u Dečanu je

jedan među najvećim i najlepšim centrima za rekreaciju, odmor,

rehabilitaciju i vaspitanje dece i omladine na Kosovu. Ovo je

najstarije odmaralište na Kosovu. Počelo je sa radom davne 1932.

U to vreme je radilo na lečenju obolele dece. Sagrađeno je ispod

Prokletija, raspolaže veoma lepim šumskim ambijentom, na

nadmorskoj visini od 670 m i veoma odgovarajućom klimom gde

deca u veoma kratkom vremenu mogu značajno napredovati.

Ovo odmaralište ima kapacitet od 550 do 600 ležaja. Sastoji se od

pet (5) objekata i ima sve prateće objekte (sale, kuhinju, sportske

terene, ambulantu, otvoreno pozorište itd).

15

Blizu grada se nalazi srpski pravoslavni manastir - Visoki

Dečani. Manastir je dimenzija 36 sa 24 metara, uključujući i 29

metara visoku kulu. Manastir se nalazi u dolini reke Dečanska

Bistrica, ispod planinskog masiva Prokletije. Smatra se za

najveći i najbolje očuvani srednjevekovni manastir na Kosovu.

Memorijalna kula palih boraca u selu Glođane.

Prikladna mesta za odmor i rekreaciju se mogu naći širom

albanskih Alpi.

Oblast prolaza Ločana i okolni lokaliteti.

Oblast planina Strelca i okolni lokaliteti.

Lokacija planina Strelca (stanište Nikaja, Behovčev prolaz,

Glođanske planine, Zymerdan, Šaljini stan itd).

Svaka lokacija u ovim oblastima ima svoje prednosti za

odmor, rekreaciju, lečenje, oporavak, razne sportove itd.

Kvalitet životaPrema poslednjim podacima Dečan je učinio značajne korake u

smeru poboljšanja kvaliteta života i što se tiče aspekta troškova za

život pošto je postigao značajan uspeh u odnosu na prethodne

godine. Što se tiče indikatora rizika i sigurnosti života u zemlji, i u

ovom segmentu je postignut napredak. Prihodi i kultura se mogu

oceniti visokom ocenom.

Kvalitet života je na tradicionalnom nivou ali istovremeno i

modernizacija zauzima zadovoljavajuće mesto. Obrazovni sistem

pokazuje primetljiv napredak, kako u načinu predavanja tako i

u raznim obrazovnim aktivnostima. Prisustvo raznih privrednih

delatnosti je veoma važan faktor kako u zapošljavanju mladih

tako i u pružanju kvalitetnih proizvoda. Banke su takođe prisutne

sa velikom gamom bankarskih proizvoda. Kulturne i sportske

aktivnosti takođe povećavaju vrednost kvalitetnog života i

kulturnog razvoja uopšte.

Kulturno nasleđe

Ova publikacija je fi nansirana od strane Agencije Sjedinjenih Država za međunarodni razvoj

(USAID), Program Inicijativa za demokratske i efektivne opštine na Kosovu.

Stavovi izraženi u ovoj publikaciji ne izražavaju nužno stavove Agencije Sjedinjenih Država za

međunarodni razvoj ili Vlade Sjedinjenih Država.