1

İŞ HAYATINDA İLİŞKİLER VE YÖNETİCİLİK

2

İŞLETMENİN TANIMI İşletme, bilgi, fikir, teşebbüs, emek, para,

makine, malzeme gibi iş unsurlarından hepsinin veya birkaçının bir araya getirilerek planlı kurulmuş bir düzen içinde, bunlardan bir üretim veya hizmetin elde edildiği sistemlerdir.

Fabrikalar, askeri birlikler, hastaneler, oteller, okullar, devletler, firmalar, şirketler, devlet kuruluşları hepsi birer işletmedir.

3

İŞLETMELERİN ORGANİZASYONU(ÖRGÜTLENME) Organizasyon kelimesi Yunanca Organon yani

uzuv kelimesinden gelmekte ve anlam olarak canlı bir varlığın yaşamını sürdürebilmek için ihtiyaç duyduğu bir fonksiyondur.

Organizasyon işletmelerde yapılacak işleri, bu işleri yapacak kişileri ve çeşitli ilişkileri kağıt üzerine döker. İşlerin yetki ve sorumlulukları belirlenir ve devredilir.

İşletmede bunların belirlenmesi verimin sağlanmasında yeterli olmayabilir.

4

Bunun için çalışanların beklentilerini önemseyerek örgüt işleyişini sağlamak gerekir.

Çalışanların alacakları maaşın ötesinde bir başka beklentileri vardır: Saygınlık.

Saygın bir konuma oturtulan bireyin götüreceği hizmet ile horlanan, tepeden bakılan bir bireyin götüreceği hizmet arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır.

İş yapana değer vermek ve bu değeri göstermek motive edici olacaktır.

İnsanları motive etmek, onların kişisel ihtiyaçlarını anlamak ve daha iyi çalışma arzusunu gösterecekleri çalışma koşulları yaratarak verim arttırılır.

5

Sinerji, birden fazla olumlu enerjinin birleşmesidir. Yani örgüt içi çalışanların birlik ve beraberlik içinde bir takım halinde hareket etmesidir. Olumsuz (negatif) enerji ise asinerji oluşturur.

Yüksek motivasyon: *Çalışanların gülümseyen bakışları, *Diğerlerine ve müşterilere içtenlikle yardımcı olma, *Sorumluluk alma ve paylaşma isteği, *Çalışanlar arasında sağlıklı bir iletişim, *Katılım ve işbirliği, *Birbirine pozitif yaklaşma ve destek olma, *Olumlu bakış açısı, *Sevgi ve saygı, *İşe adapte olma ve başarıyı paylaşma, *İşe isteyerek gelme…

6

Düşük motivasyon: *Asık suratlar, *Birbirini engelleme, *İşten kaçma, birbirine sorumluluk atma, *Hiyerarşi, gerginlik,yapay iletişim, *Yardımdan kaçma, *Gereksiz problemler yaratma, *Her konunun olumsuz yönlerini görme, *Nedensiz çatışmalar, *Mesai bitse de gitsek düşüncesi, *İşe gelirken isteksizlik..

7

İŞLETMELERİN YÖNETİMİ Yönetim esas itibariyle insan ilişkilerine dayanan

bir süreçtir. Yönetim, işletme amaçlarının etkili ve verimli

olarak gerçekleştirilmesi amacıyla planlama, örgütleme, yürütme, koordinasyon ve kontrol fonksiyonlarına ilişkin kavram, ilke, teori, model ve tekniklerin, sistematik ve bilinçli bir şekilde maharetle uygulanması ile ilgili faaliyetler bütünüdür.

Yöneticilik, gücünü yetkiden alan başkalarına iş yaptırma sanatıdır.

8

YÖNETİMİŞ YAPTIRMA NE YAPILACAK?(KARAR VERME)

FİİLEN YAPMA(UYGULAMA)

NE YAPILDI? (DENETİM)

9

İŞLETMELERDE DENETİM(KONTROL)

Kontrol, yönetim sürecini tamamlayan ve tüm sürecin geri beslenmesini alan öğedir. Kontrol olabilmesi için, öncelikle bir planın olması gerekir ki beklenen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı kontrol edilsin. Nasıl ki iletişim sürecinde geri bildirim (feed-back) önemli ise yönetim sürecinde de en önemli öğenin kontrol olması gerekir.

Kontrol: Planlama, organizasyon, yöneltme görevlerinin nasıl ve hangi ölçüde başarıldığının belirlenmesi, gerektiğinde düzeltici tedbirlerin alınmasıdır.

Kontrolde hedeflerle gerçekleşen durum karşılaştırılmış olur ve sapmaların nedenleri belirlenerek düzeltici tedbirler alınmış olur.

10

DENETİM ÇEŞİTLERİ:

1-Önleyici Denetim: İşletmeyi olumsuz etkileyebilecek faktörleri önceden tahmin etme ve bunlara karşı tedbir alma

2-Düzenleyici Denetim: Belirli dönemden sonra belirlenen standarttan ne kadar sapıldığına bakmak ve gelecek için düzeltmeleri yapmaktır.

3-Bütçe Denetimi:Bütçelerin, belirli dönemlere ilişkin işletme amaçlarını anlamaktır.

4-Proje Denetimi: Uygulamaların belirlenen süre ve fiyat ölçülere göre gerçekleşmekte olup olmadığını gösteren bir denetim türüdür.

Denetimde dikkat edilmesi gerekli husus, denetimin sürekli bir baskı haline getirilmemesidir.

11

LİDERLİK Liderlik tanımlarının ortak noktası şunlardır: A-belli bir amacın olması, B-belli bir grup insanın olması, C-bu grubu yönlendirecek bir liderin

bulunmasıdır. Kişilerin işleri yapmaları için ödül veya cezaya

başvurmaya gerek kalmaksızın; yapılması gereken işleri, çalışanların istekle yapmalarını sağlayabilme becerisi liderlik olarak açıklanır.

Lider, zekası, bilgisi, becerisi ile kendisini izleyen grup üyelerinden daha yeteneklidir. Bu yetenekleri ile grubun güvenini kazanır.

12

Farklı düşünüşlere bağlı farklı lider tipleri : Otokratik Lider: İş görenler üzerinde baskı ve

katı denetim uygulayarak sadece üretim amacını taşır.

Liberal Lider: İnsana ve üretime pek değer vermeyen ama özgürlüğü savunan lider tipi.

Hümanist Lider:İnsana aşırı önem veren “herşey insan için” diyen ve üretimi 2.plana atan lider tipi.

Tatlı-Sert Lider:İnsana ve üretime eşit şekilde ve biraz da orta yolu benimsemiş lider.

Demokratik lider:Kişiye maksimum düzeyde önem verilmesini savunan lider tipidir.

13

ARAŞTIRMA SONUCUNA GÖRE BİR LİDERDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Dürüst, güvenilir, karakterli, doğru söyleyen Rekabetçi, yetenekli, üretken Teşvik edici, kararlı, yönlendirici olan...

14

YETKİ Başkalarına iş yaptırma gücü, işin yapılmasını

başkalarından isteme hakkıdır. Yetki ile görevi karıştırmamak gerekir. Görev,

çalışanların yapmak zorunda oldukları işlerdir. Yetki ise çalışanlardan görevle ilgili işin yapılmasını isteme hakkıdır.

15

DİSİPLİN İnsan alışkanlık ve davranışlarından dolayı ortaya

çıkan zarar ve kayıpları gidermek ve arzu edilen alışkanlık ve davranışları kazandırmak son derece zor bir iştir.

Disiplin, Latince “birini izleyen, birinin peşinden giden” anlamına gelen “disciple” kökünden türetilmiş. Bunları da ancak yetenekli bir yönetici yapabilir. Bu anlamda disiplin, personelin inanarak ve arzu ederek işyeri kurallarına ve düzenine uygun davranış göstermesini sağlayan güç olarak tanımlayabiliriz.

Etrafına güç gösterisinde bulunan ve astlarını tehdit eden bir yönetici belki kısa süre için etkili olabilir. Ancak bu doyumsuzluk ve küskünlük yerini kırgınlık ve kine bırakacaktır.

16

YETKİ DEVRİ Üst yönetim tarafından belli bir yetkinin alt

basamaklara devredilmesidir. Yönetici, yetki devri yaparken makam

atlamamalı, devredilen yetkinin kötüye kullanılmaması için güvenilir, yetenekli, başarılı olanlara devredilmesi sağlanmalıdır.

Yetki devri işletmede başarı için yararlı bir uygulamadır.

17

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ İnsan yaptığı şey ne olursa olsun, öğrenmeyi

sürdürürse kendini geliştirebilir. İşletmeler için de aynı şey söz konusudur.

Bir işin öğrenildiğini düşünüp öğrenme bırakıldığı an, rakipler sizi geride bırakacaklardır.

Her şeyden önce işe alımlarda da öğrenmeye doymayan ve öğrenmenin yaşam boyu devam eden bir süreç olduğunu düşünen insanlar istihdam edilmelidir.

Eğitimli yönetici ve elemanlar, eğitim görmemiş rakiplerini kolayca geçmektedirler.

18

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ İÇİN, Çalışanlar kursa gönderilmeli, İşyerinde kütüphane bulundurulmalı, bol

kitap okunması sağlanmalı, Bilgisayar kurslarına gönderilmeli, İnsanlara görev verilerek ve projeler

hazırlatılarak daha fazla sorumluluk testinden geçirilmelidirler.

19

TEŞVİK TEDBİRLERİ Çalışanların işe teşvik edilmeleri için

ödüllendirilmeleri ve gerektiği zaman disiplin kurallarının işletilmesi verimli çalışmaya itecektir. Başarılı olanların ödüllendirilmesi ile birlikte tüm çalışanların ödüllendirilmesi de kendilerinin önemli olduğu hissini vermek adına önemlidir. Ancak ödülün hak edilerek kazanılması gerekir.

Başlıca ödüller, teşekkür-takdir-başarı belgesi vermek,para ikramiyesi, zam yapmak,tatile göndermek,terfi ettirmek, başarısı hakkında konuşulması, fikirlerine ve görüşlerine değer vermek,bunu işyerinde duyurmak vb..

20

İŞYERİNDE ÇALIŞANLAR ARASI İLİŞKİLER İnsanların bir amacı gerçekleştirmek için karşılıklı olarak

yardımlaşma, duygu, düşünce ve çıkar birliği içinde olmalarına Dayanışma denir.

Yapılan araştırmalar rekabet yerine işbirliğini tercih eden grupların daha başarılı olduğunu ortaya koymuştur.

Dayanışmanın en iyi örneğini “V” şeklinde uçan kuşlar göstermiştir. Kuşlar V şeklinde uçarak doğabilimciler tarafından en doğru yere en kısa sürede ve fire vermeden göç eden canlılar olarak saptanmıştır. Her kuş kanat çırparken, kendisini izleyen diğer kuşu yukarı kaldıran bir güç oluşturur ve bu da %71 oranında daha fazla uçuş mesafesi kazandırmış olur.Önde giden kuşlar yorulduğunda arkaya geçer ve diğer kuşlar öne doğru yol alır. Arkadaki kuşlar da önde gidenleri cesaretlendirmek için öterler. Hastalanan veya yaralanan kuşa yardım etmek için başka bir kuş onun yanına gider sürüden aşağıda bir süre yol alırlar taki iyileşene değin. Sonra kendi sürülerine yetişmek için havalanırlar.

21

DAVRANIŞ TAHMİNİ Davranış kişinin yaptığı ve herhangi bir yolla

ölçülebilen her şeyi kapsar. Bireyin doğrudan gözlenemeyen içsel olaylarını da kapsar davranış kelimesi..Hatırlamak, unutmak, hayal kurmak gibi..

Davranış tahminlerinin kaynağı geçmiş olaylardan edinilen bilgilerdir. Bu tecrübelerin olumlu yönde kullanılması iş yerinde barışı arttıracaktır.

Bütün tahminlerin doğru olduğu yanılgıya götürebilir buda önyargı yaratabilir.

22

MÜŞTERİLERLE İLİŞKİLER Birçok iş kolunda müşterilerle en çok teması

olanların en az eğitimli, motivasyonu en eksik ve deneyimsiz kişilerden oluşması şaşırtıcıdır. Çay götürmek, yemek vermek kirli bir iş de, insanlar bundan hemen kurtulmak ister gibidirler. Müşteriye hizmet bu durumun düzeltilmesi için bulunmuş modern bir deneyimdir.

Düzenli gittiğimiz lokanta veya manavı düşünün. Sebepleri arasında hesaplı olması haricinde insanları ve davranışlarının doğruluğu ve iyiliği hakkında birşeyler söylenebilecektir.

23

REKABET İşletmeler faaliyette bulundukları sektörlerde

başarılı olabilmek ve rekabet edebilecek durumda olmak için rakiplerinin gücünü ve zayıflıklarını bilmek ve başarıları örnek alınacak kimseler olarak düşünmek zorundadırlar.

24

TEŞEKKÜRLER…