Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Ishuli rya ASU Morrison y’Ubutegetsi n’Uburimyi
& IRC – FARM Project
Kwiga uburyo bgo kugurisha ivyimburwa vyo mu murima wawe.
Ibirimwo
• Muri Amerika bagiye guhinduka uburyo bgo kugurisha indya.
• Inzira zo gushika ku maguriro manini zigiye kuba nkeya.
• Dukwiriye kumenya inyungu.
• Utangure ku kintu gito, utekereze ikinini.
Raba inzira zo kugurisha indya mu masoko manini yo muri Amerika
Abafasha Abarimyi
Abambere bategura indya
Abakora indya mu mashini
Amaduka arangura indya
Ayandi maduka arangura
indya
Amaduka arangura Indya ziteguwe
Abiyunze bafatana kurangura indya
ziteguwe
Amasoko makuru y’indya (Fry’s, Safeway)
Amasoko mato y’ indya barikorera) Amaduka ateka indya
Abaje kugura
Abarimyi
Abakira indya
Kugabura (distribution) • Ukuntu ugabura ivyimburwa warimye. Utekereze
uburyo bgose bgo kugurisha ivyawe.
Umucuruzi agurisha ibintu wenyine canke mu bandi. • Kugabura wenyine (direct distribution)
– Umurimyi agurisha ku muntu ugomba kugura.
• Kugabura mu bandi (indirect distribution) – Umurimyi agurisha ibintu vyiwe ku wundi muntu nawe
azobigurisha hanyuma yaba umuntu wo kurangura..
Aya masoko akunda kugura ku murimyi wenyewe
• Amasoko y’abarimyi (Farmers’ Markets) • Agasoko k’ibarabara/ Ameza hafi y’umurima • Abíkorera mu kugurisha (independent retailers)
• Amasoko y’amoko nka kinyafurika canke kishinwa
• Za restorante zíkorera (independent restaurants) • Bamwe bakunda cane indya zivuye mu murima canke indya
z’ubgoko bumwe.
• Community Supported Agriculture - CSA/ n’icama c’uburimyi
Amasoko y’abarimyi bo muri Arizona
• Kuvugana n’umukuru w’amasoko y’abarimyi bo muri Arizona: (Arizona’s Farmers’ Markets)
• 623-848-1234 [email protected]
• Amazina y’amasoko y’abarimyi muri Arizona. http://www.foodconnect.org/farmers_markets/locator.asp
Uburimyi bufashwa n’ abandi Community Supported Agriculture
(CSA)
Ameza kw ibarabara no hafi y’umurima
Kujyana ibintu vyawe kw isoko wenyine
El Rancho Market IGA 1076 N. Arizona Avenue Chandler, AZ (480) 792-1414 The Butcher & The Farmer
Marketplace IGA 224 East Monroe Ave. Buckeye, AZ (623) 386-4723 27 miles away
Ron's Market IGA 34360 S Old Black Canyon Highway Black Canyon City, AZ (623) 374-5546 42 miles away
Shope's Market IGA - #64717 1940 S. Arizona Boulevard Coolidge, AZ (520) 723-4567 52 miles away
Rccm Foodtown IGA Market - #25590
13 North Santa Cruz Eloy, AZ (520) 466-7790
Gordon's IGA #7 - #34359 345 Alden Road Kearny, AZ (520) 363-5595 Gordon's IGA #3 - #29479 500 Ave. A San Manuel, AZ (602) 385-2311 Olsens Market Place IGA
#25175 1966 N. Ajo G.B. Hwy Ajo, AZ (520) 387-5641 Weber's IGA Supermarket -
#52172 100 Verde Valley School Road Sedona, AZ (928) 284-1144 Ed's IGA Supermarket -
#19668 160 North Main Snowflake, AZ (520) 536-4343
Kujyana ibintu vyawe kuri restorante wenyewe
Amaguriro akoresha umuntu wo hagati kugabanya
• Amaguriro aho bagomba kugura ivyimburwa
bafise umuntu wo hagati kugabanya ivyimburwa. • Amaguriro aho bagomba kugura indya bafise
umuntu wo hagati kugabanya indya. • Amaguriro manini bagura indya ku yandi
maguriro bagabanya indya.
• SOMA: “Foodservice” n’ijambo ivuga amaguriro aho bategura indya mu vyimburwa bakagurisha indya. Nka za restortanti, za hoteli, amashuri, n’amazu y’imbohe.
Gukoresha amaguriro ya “foodservice” bafise abo hagati bitwa abo kugabura “specialty”
(ba-speshalti bagura ikintu kimwe gusa)
Kurondera amaguriro y’indya ya “foodservice” bafite iguriro rinini
Kurondera amaguriro y’indya yitwa “Foodservice” hamwe n’ayandi masoko
ukoresheje abo bafite iguriro rinini.
Inzira kw isoko kugurisha wewe ubgawe:
Kwemera “Ego” • Uzobonana ku maso n’abantu bazogura
ivyawe. • Gutwara ibintu bike biroroha. • Ikiguzi kizoba nyinshi kuruta uko
wagurisha ku muntu wo hagati. • Bakundu kwemera ivyo wazanye
kugurisha. • Kwimura ibintu vyose biroroshe
Inzira yo kw isoko kugurisha wewe ubgawe:
Guhinyura “Oya” • Umuntu umwe agura bike, uzorondera benshi
kugira ngo bagure ivyimburwa vyawe vyose. • Hafi imisi yose uzoba ukwiye kugenda no
kugurisha ivyimburwa. – Mbega, uzobishobora?
• Ukuyemo umuntu wo hagati, n’ukuvuga ngo ni wewe uzokora ivyo yakoze mbere. – Mbega, inyungu yawe izaduga?
• Mbega, uzabona abagura ivyimburwa vyawe?
Inzira yo kugera kw isoko wewe ubgawe: Ibibazo
• Umuntu umenyekana afata vyinshi! • Mbega, uzoshobora kubanezeza?
– Nko kugurisha muri restoranti • Abaguzi bamwe bakunda kimwe, abandi,
bakunda ikindi. Kwegera umwe, uvuge uku, kwegera undi, ukavuga ukundi.
• Mbega, uzoba ubishoboye kwerekana neza ivyimburwa vyawe?
Inzira ku maguriro ukoresheje umuntu wo hagati: Kwemera “Ego”
• Bashobora kugura vyinshi. • Bafise inzira yo kugera ku maguriro
mashasha atandukanye. • Umaze kubamenyera, umwanya wo
kugurisha uzaba mukeya. • Ni bo bafise akazi gakomeye co kurondera
abantu bagura ivyawe.
Inzira ku maguriro ukoresheje umuntu wo hagati: Guhinyura “Oya”
• Kuko bagomba vyinshi kumbure ntuzoshobora kuzana ico bagomba.
• Kumbure uzoba ukwiye kubona uruhusha rwa reta kuba umuntu wo hagati wewe ubgawe.
• Kenshi, uzogurisha ku giciro gito kuko ufise vyinshi.
Inzira ku maguriro ukoresheje umuntu wo hagati: Ibibazo
• Umurimyi akwiye kuzana ivyimburwa vyiza igihe cose.
• Uzoba ukwiye kuzana ivyimburwa ku gihe abandi bagomba, ukazoshiramo mu gasashe canke ikiratasi canke iplastiki canke isandugu nkuko bikwiye.
• Hari ubgo inzira ikaziba.
Ibindi bibazo vy’amaguriro
• Ivyimburwa • Igiciro • Gutangaza
Ivyimburwa • Ukwiye kumenye ibisubizo vy’ibi bibazo vy’ ibintu
ugomba kugurisha: – Uzakuza iki? – IGIHE! Ni ryari bakunda kubigurisha? – Uzobitereka mu ki? Agakaratasi? Agaplastiki?
Agakarato? Agasandugu? Umuntu uzobigura agomba iki?
– Irihe zina tuzandikaho kugira ngo ivyimburwa vyacu bimenyekane?
– Ibipimo vya hano vyo gukuza imbuto n’ibihe? – Mbega hariho amakaratasi ya ngombga akwiye gufasha?
Ayo makaratasi uzoyabona gute? – Ivyimburwa vyawe ni nziza cane kubera iki?
Ivyimburwa: Uzakuza iki? q Ukwiye kumenya abazobigura.
– Isoko wabonye aho bazogura ivyawe
q Ukwiye kurondera no kumenya aba bantu: – Uvugane n’abagabuzi b’indya, abatetsi
bateka indya, amaguriro bagurisha za “spesiyalite”
– Rondera abandi bagurisha ivyimburwa urabe uko babigenza.
q Mu kurangiza, ukwiye guhitamo ico uzogurisha, ugatangura akazi!
Ivyimburwa bikunda kumera neza muri Arizona
Amatunda n’ imboga bimera hafi umwaka wose. • indimu, pasteki, ibiharage, ipilipili, shufureri, burakori,
ishu, konkombri, karoti, tumu, ibitunguru vyumye, ibitunguru bibisi, ibirayi, amaradi, ibihaza, inyanya
Ibimera mu gihe cavyo gusa. • apples, peaches, umuzabibu, imiteja n’ubgishaza,
asparagus, pilipili ikaze, cilantro, ibigori, amababi, turnips, saladi, imboga, okra, igihaza, inkeri, pasteki.
Ivyimburwa vyawe bisa gute? Ni gute iruta ivy’ abandi?
• Ibintu bimwe bipimwa mu vyimburwa: – Ivyawe bizana ubuzima mu vyo kurya. – Uzokuza mu gihe gikwiye kandi mu bginshi
bukwiye – Uzokurikira ivyo abantu bakeneye kugura – Uzogerageze kupunguza garama y’ingendo,
kugabanya, gutwara, guharura, no kubika. – Abantu bakunda indya zitandukanye n’ibindi. – Abantu bagura indya barimuka ahandi,
barakura, barahindura ivyo bagura.
• Kwubaka inyungu bifata umwanya!
Ivyimburwa: Kugira izina ryiza Gutora izina: • Bose baramenya iryo zina. • Bamenya yuko icyanditseho iryo zina n’indya
nziza. • Izina rimeze nk’isezerano yuko ari indya nziza. • Izina riragufasha kugira inshuti. • Rituma bamenye wewe n’ibintu ugurisha. Kwitekereza: Mbega, muzoba benshi bahuje iryo
zina? – Asangwa muri benshi, bose bige neza kuzana indya
nziza gusa!
Ivyimburwa: Amategeko n’ibipimo vyo gukuza imbuto
• Amategeko yose ya ngombga mu gukuza imbuto bikwiriye kubonekana hakiri kare.
• Amaguriro amwe akwiriye urwandiko ry’ ubuzima bg’indya ivuye ku kibanza cawe. Ukwiye kwiga amategeko y’ amaguriro yose.
Amazina y’ivyimburwa bimwe • Ivyimburwa vyitwa “Organic” byakuzwe mutakoresheje
imiti yo kwica udusimba. • Ivyimburwa vyitwa “Locally Grown” n’ibyo vyakuzwe
hafi • Ivyimburwa vyitwa “Arizona Grown” n’ibyo vyakuzwe
muri Arizona.
• Umurimyi ugomba kugira icete kurima indya ya “organic”, akwiye kwiga ivyanditswe hano kuri interneti: Organic Materials Review Institute website (OMRI; http://www.omri.org/).
• Ahandi yokwiga: The National Organic Program home page is http://www.ams.usda.gov/nop/indexIE.htm
Ikiguzi (price) Ikiguzi cawe gikwiye kwerekana: • Ikiguzi c’abandi • Amahera wakoresheje gukuza imbuto • Iciza c’ivyimburwa vyawe, aho ubigurisha akaba ari hafi, na • Amoko y’ abazoza kugura ivyawe • Amahera y’igihugu ukw ameze
• Ugitanura kurima, ntushire igiciro hejuru cane. Uvyige buhoro-buhoro. Wige uko abandi bamaze kushinga ikiguzi cyabo.
Kwiga ivyerekeye ikiguzi: USDA Agricultural Marketing Service Abbie Hannon, Officer-In-Charge Fruit and Vegetable Market News E-mail: [email protected]
Kwiyamamaza q Gutangaza
• Kuri TV ya hafi • Mu magazeti ya hafi • Ku ma radiyo ya hafi • Mu magazeti y’akazi
q Gufasha kwiyamamaza • Rondera icama co hafi ubaze amahera babaza • Nka, Arizona Chef’s Association
– Slow Food USA
q Kurondera kuri interneti: – IRC – Local First Arizona ($35 per year) – Local Harvest website – Links on other websites (ex, http://www.mcclendonsselect.com)
Kurondera kuri interneti Grower’s webpage
Amahera yo kuba mambre
Ubu ushobora gutangura kumenya uko uzokora!
• Ukwiye kumenya – Kumenya amazina y’ amaguriro.
• Kwibaza: “Ni bande bazogura ivyanje?”
– Hanyuma utekereze uko uzabageraho. • Uzotekereza uburyo bgo kukuza imbuto, ikiguzi
cayo, kwiyamamaza, n’ukuntu uzageza ivyimburwa kw isoko.
n Kumenya amaguriro meza, ukwiye Kwipima Ubushobozi
n Kwipima Ubushobozi n’uburyo bgo kumenya imbaraga zawe, abazogufasha ni bande, kandi kuzomenya amaguriro n’ingorane zose.
Kwipima ubushobozi
Kwipima Ubushobozi
n S: Ubushobozi (Strengths) Imbaraga yawe n’ubgenge bgawe, ivyo uhora ukora neza cane, ni gute utekereza ko uruta abandi, uzanye iki ciza ku maguriro.
Kwipima Ubushobozi
n W: Intege nke (Weaknesses). Ni hehe ugira intege nke? Ukamenya yuko utabishoboye ku ruhe ruhande.
Kwipima Ubushobozi
n O: Uburyo bgiza (Opportunities). Raba uburyo bgiza mu maguriro. Wige iguriro rimeze rite. Vugana n’abantu bakoresha indya mu kazi kabo, vugana n’abandi barimyi barikorera, amasoko bagurisha ikintu kimwe, n’abandi bagurisha ku bgoko bumwe bg’abantu.
Kwipima Ubushobozi
n T: Ingorane (Threats). Raba ingorane zishobora kuza mu maguriro. Nka guhomba amahera menshi, imvura canke izuba, abandi benshi baragurisha, abaguzi bawe barimuka, n’ibindi.
Kwipima Ubushobozi = SWOT Analysis
• Noneho wipime ubgawe!
• S=Strengths Ubushobozi • W=Weaknesses Intege Nke • O= Opportunities Uburyo bgiza • T=Threats Ingorane