واحد خميني شهر

ي مهنـدسي عمـرانا اولين همايش منطقه

بهينه سازي وضعيت حفاظت كاتديك،ابنيه فني،جاده سرويس و نقشه هاي

خطوط لوله گاز بمنظور بهبود عملكرد 2 ، منصور حمزه1دكترمسعود اولي پور

گروه عمران دانشگاه آزاد اسالمي واحد علوم و تحقيقات خوزستان

Mansour.hamzeh@gmail.com

چكيده

بعلت هزينه باالي احداث خطوط لوله و تحويل پروژه هاي ضعيف و نظر به اهميت گازرسـاني بدون وقفه به شهرها ، روستاها ، صنايع و نيروگاهها بخصوص در فصول پرمصرف سـال ، پايـداري سيـستم

مينـان ، كـارايي و عملكـرد تاسيـسات انتقـال قابليت اط. انتقال گاز از اهميت فوق العادهاي برخوردار است كه اين مهـم بـا سـاخت تاسيـسات مطمـئن بـا . گاز در فصول پرمصرف از جايگاه ويژه اي برخوردار است

بدين منظور با تعريف شـاخص هـاي عملكـردي و سـنجش و پـايش . قابليت اطمينان باال عملي خواهد شد نان و عملكـرد خطـوط لولـه در حـال بهـره بـرداري اطـالع دوره اي اين شاخص ها مي توان از قابليت اطمي

بمنظور دستيابي به اين مهم با مروري بر سوابق اجرايي خطوط لوله موجـود و نحـوه عملكـرد . حاصل نمود آنها با استفاده از نتايج تحليلي گزارشات عملكرد نسبت به شناسايي نفاط ضعف و قـوت آنهـا نمـوده و بـا

. بيري جهت بهبود عملكرد پيشنهاد گردد بررسي علت هر بخش تدا

عملكرد ، قابليت اطمينان ، نمودارمقايسه ، بهينه سازي ، شاخص هاي عملكرد: واژه هاي كليدي

مقدمه -1 درصد از ذخاير منطقه 47 درصد از كل ذخاير گاز طبيعي دنيا، 17كشور پهناور ايران اسالمي با دارا بودن

، از نظر ذخاير گاز طبيعي دومين )اوپك( كل ذخاير كشورهاي اسالمي صادر كننده نفت درصد از38خاورميانه و سال اخير همواره بيش از نفت 15رشد تقاضاي گاز طبيعي در جهان و ايران طي . كشور جهان محسوب مي گردد

رعت نفوذ گاز س. خام بوده، ليكن سرعت جايگزيني گاز با فرآورده هاي نفتي در ايران بيش از جهان مي باشدطبيعي در سبد انرژي مصرفي كشور با پشتوانه ذخاير عظيم گاز طبيعي و توان ملي، در راستاي گسترش سيستم باالدستي و پائين دستي عرضه گاز و جهت گيري سياست انرژي كشور در جهت افزايش سهم گاز، از رشد قابل

سبد انرژي سوخت هاي هيدرو كربوري توسط %59مالحظه اي برخوردار شده بطوريكه در حال حاضر بيش از .گاز طبيعي تامين مي گردد

عضو هيات علمي دانشگاه، استاديار -1 انشجوي كارشناسي ارشد رشته مهندسي عمران گرايش مهندسي و مديريت ساخت د-2

� ������������������ ���������� ���

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

ليكن عدم همخواني سرعت رشد مصرف با افزايش امكانات زير ساختي و همچنين عدم وجود امكانات ذخيره سازي گاز طبيعي باعث بروز چالش هايي در تامين گاز مصرفي كشور گرديده و برغم اقدامات قابل تقدير شركت

سال اخير در زمينه توسعه امكانات توليد و انتقال گاز، معموالً در ماههاي سرد سال و 10طي ي گاز ايرانملفصول پرمصرف، عالوه بر ايجاد محدوديت بيشتر براي بخشهاي نيروگاهي و صنايع عمده شاهد سير نزولي و رشد

اي توليد و انتقال با چالشهاي جدي مواجه منفي تحويل گاز در برخي از شهرها نيز بوده و ميتوان گفت در بخشه .هستيم

عليهذا در بخش انتقال گاز، در تداوم اقدامات و حركتهاي ارزشمند قبلي ضرورت تحولي جديد در زمينه اجرا و بهره برداري ونگهداشت هر چه مطلوب تر از سرمايه هاي موجود با حداكثر بهره وري و همچنين ايجاد امكانات

با مشخص شدن اهميت بخش انتقال گاز از مبادي توليد تا مصرف نقش خطوط لوله . باشدجديد ضروري ميانتقال گاز ايمن . انتقال گاز از جايگاه ويژه اي برخوردار بوده و نيازمند تكنولوژي ساخت و نگهداري ويژه اي است

هاي عملياتي شبكه، بروز حوادث، و مطمئن نيازمند برخورداري از شبكه پايدار در بخش انتقال مي باشد، ناپايداريعوامل آسيب رسان و بحران هاي عملياتي از جمله عواملي هستند كه عمدتاً تداوم ايمني و اطمينان انتقال گاز را

با توجه به توضيحات باال و روشن شدن اهميت صنعت انتقال گاز كشور و اشكاالت عمده . دچار مشكل مي نمايندبرداري خطوط لوله، بمنظور بهبود بخشيدن به وضعيت عملكرد خطوط انتقال ضمن در دوران نگهداري و بهره

تجديد نظر در روش هاي اجرايي و روش هاي نگهداري مي توان بخش عمده اي از اشكاالت را در زمان اجرا حل .و فصل نموده و خطوط با قابليت اطمينان بااليي را به بهره بردار تحويل داد

قروش كار و تحقي -2

اين تحقيق چهار بخش از خطوط لوله گاز را شامل مي شود كه در هر بخش با تجزيه و تحليل گزارشات عملكرد، شناسايي عوامل، شرايط و راهكارهاي موجود و بررسي نقاط ضعف و قوت آنها بر اساس فاكتورهاي كيفيت،

يد سعي مي شود نسبت به رفع نقاط كميت، زمان و مطابقت با استانداردهاي موجود جهاني و تكنولوژي هاي جد .ضعف و يا جايگزيني با روش هاي جديد راهكارهايي ارائه گردد

شناسايي عوامل آسيب رسان به خطوط لوله -2. شناسايي انواع خطوط لوله گاز و روشهاي موجود اجرايي آنها- 1 تهيه و بررسي -3.جراييگاز موجود و وضعيت عملكرد آنها به منظور تجديد نظر در طراحي و روش هاي ا

بررسي استانداردهاي موجود و قابل -4.گزارشات عملكرد خطوط لوله موجود و تبيين وضعيت عملكرد بهينه - 5. قبول شركت ملي گاز ايران و جهان و استفاده از تجربه هاي بكار گرفته شده با تلفيقي از علوم جديد

انتقال گاز فشار قوي و تعيين نقاط ضعف و قوت با بررسي شناسايي و پيشنهاد روش هاي اجرايي خطوط لوله فاكتورهاي فوق به صورت مقايسه اي و ارائه راهكار جهت بهبود وضعيت موجود روشهاي اجرايي با توجه به

.مشكالت بهره برداري به منظورافزايش سطح عملكرد خطوط لوله در حال سرويس صورت مي پذيرد و روش ميداني و كتابخانه اي استفاده شده است به گونه اي كه يك سري از داده ها در انجام اين تحقيق از هر د

از بررسي هاي ميداني شرايط موجود خطوط لوله انتقال نفت و گاز و بررسي سوابق موجود جمع آوري گرديده و و نتايج ارزيابي عملكرد پاره اي ديگر از داده ها بر گرفته از مقاالت و كتب و استانداردهاي قابل قبول وزارت نفت

خطوط لوله گاز و نقطه نظرات كارشناسان متخصص صنعت انتقال گاز بدست آمده و جمع آوري اطالعات از براي تهيه مطالب نيز از مشاهده عيني و مصاحبه با مسئولين بهره برداري خطوط لوله . طريق اينترنت مي باشد

.گاز كمك گرفته شده است

2

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

نتايج و بحث -3 شناسايي عوامل آسيب رسان به خطوط لوله انتقال گاز - 3-1يكي از عوامل مهم كه در آن مقطع خطوط لوله انتقال گاز در معـرض خطـر و آسـيب هـستند : عبور از موانع -1

موانع موجود در مسير خط لوله انتقال گاز مي باشد به طور كلي ميتوان موانع را به چند دسته تقصيم بندي كرده :نها به شرح ذيل مي باشندو مهمترين آ

در كشور رو به توسعه اي مانند كشور ما روز به روز شاهد آفزايش جاده و اصالح و بهسازي : تقاطع با جاده ها) الفآنها هستيم در محل هاي تالقي خطوط لوله با جاده ها به ناچار خطوط لوله انتقال گاز بايد از زير جاده هـا عبـور

انداردهاي موجود بسته به نوع جاده طرح ايمن سازي عبور لوله گاز از زيـر جـاده اجـراء داده شوند كه مطابق است ) Micro Tunneling( به عنوان مثال در محل جاده هاي اصلي و اتوبانها با حفـاري ميكروتونولينـگ . مي گردد

التر از خود سايز لوله حداكثر دوسايز با ) Casing(زير جاده ها، خط لوله بوسيله دستگاه حفار افقي و با كيسينگ عبور از زير جاده ها با كيسينگ طبق نقشه استاندارد انجام مي شود كه به علت تشكيل . اصلي عبور داده مي شود

رطوبت در كيسينگ و ايجاد پديده خوردگي در خط لوله انتقال گاز در اين محل ضعف و احتمال انفجـار خطـوط [ ]2.لوله را خواهيم داشت

سعه راهها و تعريض باند جاده ها با توجه به اينكه بعضاً پيش بيني هاي الزم نگرديده اسـت باعـث نيز در زمان تو ايجاد تنش مضاعف بر روي خطوط لوله انتقال گاز خواهد شد نيز در بعضي موارد در اثر تراكم روي خطـوط لولـه

.در محل تعريض جاده ها صدمات مكانيكي به لوله وارد آمده استدر اين محل ها همانند جاده هاي اصلي كه در باال شـرح داده شـد بـا توجـه بـه وجـود : راه آهن ها تقاطع با ) ب

كـه . نيروهاي فشاري ناشي از عبور و مرور واگنهاي قطار جهت محافظت، لوله ها درون كيسينگ تعبيه مي گردند تمال خوردگي لولـه درون به علت وجود كيسينگ پديده خوردگي را خواهيم داشت كه به علت نشت جريان و اح

بعالوه در محل تالقـي بـا جـاده قطـار قطـع جـاده . كيسينگ و انفجار، باعث تضعيف خط لوله انتقال خواهد شد .دسترسي خط لوله انتقال گاز را نيز خواهيم داشت

در اين محل ها به علت وجـود آب و رطوبـت همـواره محـيط هـاي اطـراف مرطـوب بـوده و : تقاطع با كانالها ) جدر اين محل هـا معمـوال بـا ميكـرو تونولينـگ و . برعملكرد سيستم حفاظتي خط لوله انتقال تاثير خواهند داشت

كيسينگ خط لوله انتقال گاز اجرا گرديده كه همانند موارد باال در اثر پديده خـوردگي در محـل كيـسينگ و يـا . محيط مرطوب باعث تضعيف خط لوله انتقال گاز مي گردد

زهكش ها در حقيقت كانال هاي خاكي بزرگي هستند كه جهت تخليه و انتقال و زهكشي : با زهكش ها تقاطع ) دبـدين منظـور در زمينهـاي كـشاورزي و در محـل . آب هاي زائد زير زميني و پساب مورد استفاده واقع مي شوند

ل پساب به صورت ثقلـي با توجه به ماهيت زهكش ها و فلسفه انتقا. خروجي كارخانجات صنعتي احداث مي شوند در محل تالقي با اين نوع سازه ها به ناچار خط لوله انتقال آب بايد يا به صورت سيفون مانند از زير آن عبـور داده

عبور با پايل باعـث خرابـي هـاي از قبيـل شكـستگي، . شده يا بوسيله پايل هاي فلزي از روي آنها عبور داده شود عبور سيفون مانند . بع آن شكستگي خط لوله انتقال گاز را به دنبال خواهد داشت سائيدگي و آبردگي پايلها و به ت

خط انتقال گاز در محيط هاي مرطوب و خورنده زهكشها باعث خرابي هايي از قبيل تخريب پوشش و خوردگي و .بعضاً شناوري خطوط انتقال گاز را به همراه خواهد داشت

ورزي جهت انتقال آب مزارع كشاورزي است كـه هماننـد مـوارد بـاال باعـث انهار كشا : تقاطع با انهار كشاورزي ) هعالوه بر اين در اثر اليروبـي و اصـالح ايـن انهـار بوسـيله دسـتگاهاي . خرابي هايي در خطوط انتقال خواهند شد

3

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

در محل هاي تالقي خطوط انتقال برق فشار قـوي بـا خطـوط : تقاطع با خطوط هوايي و زميني برق فشار قوي ) ولوله انتقال گاز سيستم هاي حفاظت كاتدي تحت تاثير جريانهاي القايي قرار گرفته و اين جريان هاي القايي باعث

بعضاً به علت عـدم اجـراي صـحيح مقـررات عبـور خطـوط . اختالل در عمل حفاظتي خط انتقال گاز خواهند شد .شار قوي صدمات جبران ناپذيري به سازه خط انتقال گاز وارد مي شود انتقال برق ف

يكي ديگر از عوامل آسيب رسان به خطوط لولـه انتقـال گـاز در زمـان بهـره : تقاطع با خطوط لوله زير زميني ) ز ال گـاز برداري وجود تاسيسات زير زميني از قبيل خطوط لوله آب، نفت، فرآورده و گاز در مسير خطوط لوله انتقـ

تعميرات اضطراري، كارهاي تعميراتي بدون برنامه و بـدون همـاهنگي، عـدم آگـاهي پرسـنل از وجـود . مي باشد تاسيسات زير زميني موقع حفاري و تعميرات، نشت فرآورده و گاز و ديگر عوامل مترتـب بـر آن باعـث تخريـب و

ي با خطوط لولـه انتقـال گـاز را خـواهيم شكستگي و حتي انفجار در محل تالقي و همجواري تاسيسات زير زمين به طور مثال در زمان حفاري و تعميرات خطوط لوله انتقال آب بعضاً شاهد شكستگي خط انتقـال گـاز در . داشت

نيز در زمان نشت فرآورده و آتش سوزي شاهد انفجار خطوط انتقال گاز . اثر حفاري دستگاههاي مكانيكي هستيم . بوده ايم

وجود تاسيساتي از قبيل خطوط انتقال روزميني به خودي خود باعث مـسدود : وط لوله رو زميني تقاطع با خط ) ح خطوط انتقال گاز كه باعث قطع عبور و مـرور و تعويـق بازديـد )R.O.W(1شدن راه دسترسي و جاده اختصاصي

در زمان هاي وقوع هاي دوره اي، دوري راه گروه هاي تعميرات اظطراري و افزايش زمان رسيدن به مقاصد خاص عالوه بر اين بر اثر نشت آب، فرآورده و ديگر موارد از قبيـل عبـور و مـرور . حوادث خطوط انتقال گاز خواهند شد

دستگاههاي مكانيكي جهت تعميرات احتمالي روي اين خطوط بعضاً صدماتي بـه خـط انتقـال گـاز وارد خواهنـد ]2 .آورد ]

انع مهم و حادثه ساز در مسير خطوط لوله انتقال گاز مسيل هـا و رودخانـه يكي از مو : مسيل ها و رودخانه ها -2لوله هاي انتقال گاز در محـل . مسيل ها خود به چند دسته فصلي و دائمي تقسيم بندي مي شوند . ها مي باشند

:رودخانه ها به دو روش زير عبور داده مي شوند كه قابليت انحراف آب را داشته باشند از ايـن روش اسـتفاده مـي معموالً رودخانه هايي : عبور از زير رودخانه ) الف

شود و رودخانه هايي كه دائمي نيستند و در فصلي از سال كه خشك هستند نيز از اين روش در صورت غير مـانع هت نيز ياد آور مي شود هزينه عبور از رودخانه ها عامل تعيين كننده اي نيز ج. بودن زمان اجراء استفاده مي شود

.انتخاب روش خواهد بود و با مقايسه گزينه هاي فني و اقتصادي روش عبور انتخاب مي شوددر روخانه هايي كه قابليت انحراف آب يا سيالب وجـود نداشـته باشـد از ايـن روش : عبور از روي رودخانه ها ) ب

از روش عبـور از روي رودخانـه استفاده مي شود معموالً رودخانه هاي دائمي پر آب و مسيلهاي غير قابل انحـراف استفاده مي شود اين روش بدليل مسائل پدافند غير عامل روش خوبي نبوده و مشكالت نگهداري بيشتري خواهد

.داشتيكي از موارد آسيب رسان به خطوط لوله انتقال گاز زمينهاي باتالقي و اشباع مي باشـد كـه : زمينهاي باتالقي -3

ش از حد، باعث تشديد پديده خوردگي و شناوري لوله ها خواهد شد رطوبت بـيش به علت وجود آب و رطوبت بي نيز در اثـر شـناوري . از حد باعث تخريب انواع پوشش لوله ها گرديده و موجبات پوسيدگي آنها را فرآهم مي آورد

.پديدار شدن لوله و بعضاً شكستگي لوله ها را به دنبال خواهد داشت

3-Right Of Way

4

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

علت وجود تركيبات شيميايي و مواد خورنده در خاك از قبيل سولفات ها و كلرات ها به : محيط هاي خورنده -4

توصـيه اكيـد گرديـده كـه تـا حـد . خاكهاي كنار لوله ها باعث تخريب پوشش و جدار خارجي لوله ها خواهد شد تمهيـدات الزم را در صورت عبور اجباري بايد . امكان خطوط لوله انتقال گاز از محيطهاي خورنده عبور داده نشود

.اتخاذ نموداجراي سازه هاي بتني جهت تاسيسات خطوط لوله كه بعضاً بخشي از خط لوله گـاز درون سـازه بتنـي قـرار مـي

هميـشه در . گيرد باعث تشكيل پيل الكتريكي شده و موجبات خوردگي شديد خطـوط لولـه را فـراهم مـي كنـد . استفاده واقع مي گردندمحيطهاي خورنده خطوط لوله به عنوان آند مورد

گازهاي موجود در كشور مان دو نـوع هـستند گـاز هـاي شـيرين و : گازهاي اسيد و حاوي هيدروژن سولفور -5 گازهاي شيرين فقط حاوي مقداري رطوبت بوده كه بوسيله دستگاههاي نم گير مي توان آنها ) سمي(گازهاي ترش

تـا ) چاههـاي نفـت ( اما انتقال گازهاي ترش از مبادي توليـد .را تصفيه نموده و جهت مصارف مختلف عرضه نمود پااليشگاهها مسله اساسي و مهمي است كه به علت حاوي بودن مواد سـمي و خورنـده هيـدروژه سـولفوره باعـث

را فرآهم مي آورد پس يكـي از عوامـل مهـم و خورنـده لولـه تخريب جدارهاي داخلي لوله شده و موجبات انفجار د گاز هاي اسيدي و سمي حاوي هيدروژن سولفوره مي باشد كه باعث خوردگي هاي داخلـي مـي انتقال گاز وجو

[ ]5.شوندبا توجه به قرار گرفتن ايران بر نوار زلزله و وجود صفحه ضعيف نـسبت بـه صـفحه : مناطق رانشي و زلزله خيز -6

هاي متعدد باعث افزايش احتمـال عربستان زير كشورمان مدام شاهد زلزله و زمين لغزش هستيم نيز وجود گسل نيز بنا به داليل مختلفي بعضي از منـاطق . زلزله و تخليه نيروهاي عظيم داخلي صفحه هاي تحتاني زمين هستيم

.زمين رانشي و ريزشي بوده و مشكالت فراواني را براي خطوط لوله انتقال گاز بوجود مي آورندبعات ناشي از انفجار و تركيدگي آنها در اثر زلزلـه و رانـش زمـين با توجه به حساسيت خطوط لوله انتقال گاز و ت

بـا توجـه بـه عـدم . توجه خاص به مسئله فوق حياتي بوده و نيازمند انديشيدن تدابير مهم، اساسي و ايمن اسـت ل اطالع از زمان وقوع زلزله الزم است حتي االمكان مقاوم سازي هاي الزم جهت خطوط لوله انتقال گاز را بـه عمـ

آورد ولي با توجه به مطالعات كامل زمين شناسي و شناخت كامل خصوصيات زمين محل اجراي خطوط لولـه در . محل هاي رانشي و ريزشي مي توان تدابير اساسي را اعمال نموده و خطوط لوله را در آن محل ها ايمن نمود

و حفاظت كاتدي خطوط لوله مدفون بـه با توجه به مسئله خوردگي : همجواري با تاسيسات قديم زير زميني -7 علت انتشار و تداخل ميدان هاي مغناطيسي خطوط انتقال همجوار هم و احتمال انديك تاسيسات جديـد جهـت

نيز به علت . تاسيسات قديم توصيه اكيد شده كه خطوط لوله انتقال جديد در كنار خطوط قديم كار گذاشته نشود در صورت ناچاري عبور كنار همديگر . م حفاظت كاتدي از بين خواهد رفتهرزروي جريان الكتريكي كفايت سيست

[ ]6.رعايت فاصله استاندارد الزامي استاين مسئله براي كليه پروژه هاي عمرانـي صـادق بـوده و در صـورت : عدم كيفي بودن مصالح و اجراي صحيح -8

ه انتقال گاز باعث اتـالف سـرمايه و كـاهش كيفي نبودن كاالي مورد استفاده و يا كيفيت پايين اجراي خطوط لول بمنظور افزايش كارايي و كيفيت مـصالح . عمر مفيد طرح و افزايش هزينه هاي بهره برداري و نگهداري خواهد شد

مصرفي پياده سازي سيستم هاي كيفي مبتني بر اصول حاكم توسط سيستم هاي مديريت كيفيت الزم و ضروري با توجه به وجود . خريد ركن اساسي در تعيين نوع مصالح و مواد مصرفي است طراحي مهندسي و سفارشات . است

كيفيت هاي مختلف و تنوع زياد و رقابت توليد كنندگان كاالهـا و واگـذاري سفارشـات خريـد از طريـق سيـستم مناقصات، و رعايت پايين ترين سقف پيشنهادي جهت تهيه كاال الزم اسـت دقـت بيـشتري در انتخـاب كاالهـاي

5

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

بعضاً مشاهده گرديده به علت انبارش غير اصولي و نادرست كاالهاي : عدم انبارش و حمل ونقل صحيح مصالح -9به عنوان مثال انبارش بيش از حد كيسه هاي سيمان . خريداري شده آسيب ديده و حتي بالستفاده گرديده است

ايـن . آن در محيطهاي مرطوب باعث كلوخه شدن آنها مـي گـردد روي همديگر باعث سفت شدن و نيز نگهداري موضوع هم كليه مصالح مصرفي خطوط انتقال گاز را تحت تاثير قرار داده تا حدي كه بر اثر انبارش و حمل و نقل

به عنوان مثال لولـه هـاي پوشـش شـده در . نادرست، صدمات زيادي به كاالهاي خريداري شده وارد خواهد آورد .رار گرفتن در معرض نور و تابش آفتاب پوشش جدار خارجي آنها خراب شده و از بين خواهد رفتصورت ق

اين امر مهم و حياتي جهت كليه شهر ها و روستاها بوده و پيمودن آن جهت رشد : توسعه شهرها و روستا ها -10خطوط لوله انتقال گـاز و بعـضاً توسعه شهر ها و روستاها باعث همجواري روي . و ارتقاء امري الزم و ضروري است

ساخت و ساز روي خطوط لوله گرديده و در بعضي جاها شاهد محصور شدن خطوط لوله انتقـال گـاز فـشار قـوي اين امر باعث تغيير و افزايش تراكم جمعيتي و ساخت و ساز كنار خطوط . درون محدوده شهرها و روستاها هستيم

بـا . وط لوله انتقال گاز نيازمند بازنگري و طراحي مجدد خواهند داشت لوله گرديده كه از لحاظ اصول طراحي خط توجه به اينكه نوع ساختماني خطوط لوله و ظريب طراحي جهت بدست آوردن ضـخامت لولـه هـاي گـاز نـسبت مستقيم با تراكم جمعيتي نواحي مختلف خواهد داشت كه اين امر منجر به تعويض لوله و يا جمع آوري خط لوله

[ ]4.ز محدوده شهري يا روستايي و يا تنزل فشار عملياتي خواهد شد كه تبعات آن متعدد خواهد بودگاز ابا توجه به اهميت و حساسيت خطوط لوله انتقال گاز و احتمال نـشت گـاز و فـرآورده و : طراحي نامناسب -11

هر بخش از خطوط و تاسيسات مربـوط گاهاً انفجار ، شركت هاي بين المللي براي تامين ايمني افراد و مردم براي بـراي هـر ANSI API ASMEDIN و و و سـري اسـتانداردهاي . به آن آستانداردهايي تهيه و وضع نموده اند

را IGS IPS وبخش از خطوط وضع شده اند نيز كشور ما براي خطوط انتقال نفـت و گـاز سـري اسـتانداردهاي [1 ]5.تهيه و وضع نموده است [ ]

متاسـفانه بعـضاً مـشاهده شـده در . تمامي موارد طراحي خطوط لوله انتقال گاز روشن و واضح اسـت پس تكليف بعضي قسمتهاي خطوط لوله استاندارد مناسب استفاده نشده و در حقيقت به علل مختلف استاندارد هاي مربوطه

. در طراحي اعمال نشده استه در خطوط لوله يك پيچ تنظيم در بدنه زيرين خـود دارنـد به عنوان مثال بعضي از شيرهاي صنعتي مورد استفاد

يا به عبارتي قرار ) فنداسيون زير شير به صورت تخت و چسبيده به شير (كه به علت طراحي فنداسيون نامناسب دادن بدنه زيرين شير روي فنداسيون تخت باعث مي شود كه بهره بردار هيچ وقت به اين پيچ تنظـيم دسترسـي

. د و بعدها به علت از تنظيم افتادن قادر به تعمير و تنظيم آن نخواهد بودنداشته باشراه . اين مشكل را مي توان با اعمال نقطه نظرات درست و رعايت اصول استانداردي مي توان به راحتي حل نمـود

.حل اين مشكل را در فصل نتيجه گيري و ارائه روشهاي جديد اجرايي خواهد آمد با توجه به اينكه اجراي خطوط لوله نيـاز بـه تخـصص مربوطـه، نيـاز بـه ابـزار و تجهيـزات : اسب اجراي نامن -12

لذا قبل از اجراي هر مرحلـه از كـار بايـد تجهيـزات و . مخصوص و نياز به ماشين آالت مناسب و خاص خود دارد بعـضاً متاسـفانه بنـا بـه . دماشين آالت خاص آن مرحله فرآهم گرديده و بعد از آن شروع اين مرحله را اعالم نمـو

.داليل مختلف اقدام به اجراي بعضي از مراحل خطوط لوله را با يك سري تجهيزات ديگر مي نمايند عوامل متفرقه-13 نقش عوامل انساني در اجراء ، بهره برداري و نگهداري خطوط لوله انتقال گاز واضح و غير قابل: عوامل انساني) الف

6

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

عوامل جوي از قبيل سرما، گرما، بارندگي، يخبندان و ريزش بهمن، سـيالب و طوفـان از عوامـل : عوامل جوي ) بمهم جوي تخريب خطوط لوله انتقال گاز بوده و با توجه به ماهيت هر كدام نوع آسيب و تخريب آنها گاه متفـاوت

به عنوان مثال خطـوط لولـه در معـرض يخبنـدان گـاه باعـث . تي است بوده و نياز به طرحهاي ايمن سازي متفاو ريزش بهمن روي مسير خطوط لوله . انجماد گاز گرديده و نقطه شبنم آن را به طور چشمگيري افزايش مي دهند

و انسداد مسيرهاي دسترسي و گرده خطوط لوله انتقال گاز باعث افزايش فشار مضاعف روي آنها گرديده و ممكن .باعث تركيدگي خطوط لوله نيز گردداست

تشريح و بررسي شاخص هاي عملكرد خطوط لوله انتقال گاز - 3-2عملكرد خطوط لوله انتقال گاز معياري است جهت محاسبه ميـزان اطمينـان از : تعريف عملكرد خطوط موجود -1

اطالق مي گردد كه بـه صـورت سرويس دهي، كارايي و قابليت اطمينان به خطوط لوله گاز در زمان بهره برداري هرچقدر كارايي و بازدهي خط لوله انتقال گـاز بـاالتر باشـد آن خـط لولـه داراي درصـد . درصدي بيان مي شود .عملكردي بااليي است

معرفي شاخص هاي عملكرد-2 )كاتديك،پوشش وغالف(وضعيت حفاظت) الف وضعيت ابنيه فني و تقاطع) ب ي دسترسي، عالئم راهنما و برآوردوضعيت جاده سرويس،جاده ها) ج وضعيت نشت يابي-د تحليل و بررسي نتايج گزارشات عملكرد خطوط لوله - 3-3

بدين منظور از جداول عملكرد خطوط لوله در دو يارد بيدبلند و اهواز كه بـه تفكيـك تهيـه گرديـده اسـت اين شـاخص هـا بـراي كـل خطـوط لولـه صـورت نسبت به تجزيه و تحليل EXCELاستفاده شده و از نرم افزار

بمنظور دستيابي به نتيجه كلي خطوط لوله هر يارد با هم مورد بررسي و ارزيابي قرار مي گيرند تـا . پذيرفته است .بتوان از اين جمع بندي يك نتيجه خوبي را بدست آورد

7

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

تحليل شاخص وضعيت حفاظت كاتديك-1- 3-3

1ار شماره رجوع شود به جدول و نمود

مقايسه امتياز وضعيت حفاظت كاتديك خطوط لوله گاز . )1(جدول

نيمه اول سال 84سال 85

نيمه دوم سال 85

نيمه اول سال 86

نيمه دوم 86سال

حالت ايده ال

خطوطبيد بلند

خطوط اهواز

طوطخبيد بلند

خطوط اهواز

خطوط بيد بلند

خطوط اهواز

خطوط بيد بلند

خطوط زاهوا

خطوط بيد بلند

خطوط اهواز

كل خطوط

ميانگين 8/175/131/171/148/176/1691/1796/1613/1823/1625امتياز

مقايسه ميانگين امتياز وضعيت حفاظت كاتديك نسبت به حالت ايده آل . )1(نمودار

8

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

تحليل شاخص وضعيت ابنيه فني و تقاطع-2- 3-3

2 نمودار شماره رجوع شود به جدول و

مقايسه امتياز وضعيت ابنيه فني و تقاطع خطوط لوله نسبت به حالت ايده آل. )2(جدول

حالت 86نيمه دوم سال 86نيمه اول سال 85نيمه دوم سال 85نيمه اول سال 84سال ايده آل

خطوط لوله بيدبلند

خطوط لوله اهواز

خطوط لوله بيدبلند

خطوط لوله اهواز

خطوط لوله بيدبلند

خطوط لوله اهواز

خطوط لوله بيدبلند

خطوط لوله اهواز

خطوط لوله بيدبلند

خطوط لوله اهواز

كل خطوط لوله

ميانگين 93/861/805/813/802/819/82/888/817/853/810امتياز

ه آلمقايسه ميانگين امتياز وضعيت ابنيه فني و تقاطع نسبت به حالت ايد. )2(نمودار

وضـعيت نـشت يـابي تحليل مابقي اطالعات مربوط به وضعيت جاده هاي سرويس و دسترسي و عالئـم راهنمـا و .خطوط لوله همانند جداول و نمودارهاي فوق صورت گرفته و فقط نتايج مربوطه در زير ارايه شده است

9

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

ه برداري باال ببريم بايد تمامي مراحل خطوط پس اگر بخواهيم كارايي و راندمان خطوط لوله را در زمان بهر طراحي درست ، اجراي درست و بهره برداري درست از خط لوله هـم . لوله را با سالمت كامل به اجراء در بياوريم

نيـز . باعث حفظ سرمايه ملي گرديده و هم ميزان سرويس دهي آن و قابليت اطمينان به آن خط لوله را باال ببرد رك دقيق عوامل آسيب رسان به خطوط لوله مي توانيم با برنامه ريزي درست و پيش بيني عمليات با شناخت و د

.نسبت به رفع اين عوامل آسيب رسان گام برداريم اگر خطوط لوله ما از عملكرد و قابليت اطمينان بااليي برخوردار باشند هيچ وقت در فصول پر مصرف سال دقدقـه

نخواهيم داشت و با اطمينان خاطر بيشتري به هم ميهنان كشور عزيزمـان گازرسـاني خاطر احتماالت قطع گاز را .نماييم

ذكر اين نكته حايز اهميت است كه در خطوط انتقال گاز صادراتي با توجه به انعقاد قراردادهاي بين المللي مابين ـ ه عامـل كاهنـده عملكـردي دو كشور به علت پيش بيني جرايم سنگين جهت زمانهاي قطع گاز بايـد از هـر گون

.خطوط لوله اجتناب گرديده و مدام پايش و بازبيني گردد ارائه روش هاي اجرايي جهت بهبود عملكرد -4 بهبود عملكرد حفاظت كاتديك- 4-1

همانطوري كه در فصل قبل مالحظه شد عملكرد وضعيت حفاظت كاتديك موجود خطوط لوله كافي نبـوده حفاظت كاتديك مهمترين فاكتور و روش جهت جلوگيري از . ي است كه نياز است بر طرف گردند و داراي اشكاالت

در صورت عدم كفايت سيستم حفاظت كاتديك، سرمايه هنگفتـي كـه بـراي . زنگ زدگي خطوط لوله فلزي است شدن لوله هـا احداث خط لوله صرف شده است در مدت زمان كوتاهي از بين رفته و در اكثر مواقع به علت سوراخ

حـال بمنظـور بهبـود وضـعيت عملكـرد سيـستم حفاظـت .موجبات انفجار و نشت گاز را به همراه خواهد داشت .كاتديك روش هاي ذيل ارايه مي گردد

. حذف پوشش هاي با پايه قيري و استفاده از پوشش هاي جديد-1صحيح اين نوع پوشش ها روي لوله هـا نيـز استفاده از پوشش هاي جديد از قبيل پلي اتيلن سه اليه و اعمال -2

.كنترل جداشدگي اين نوع پوشش ها . استفاده از پوشش هاي كارخانه اي و اجتناب از اعمال پوشش لوله ها در محل اجراء-3 . بازرسي دقيق پوشش لوله ها قبل از اجراء و در صورت معيوب بودن نسبت به تعويض آن اقدام نمود-4 .ق و كنترل پوشش سرجوشها در محل اجراي پروژه ها اعمال نظارت دقي-5 . سونداژ و بازرسي دوره اي پوشش لوله هاي در حال بهره برداري طي برنامه زمانبندي يك ، پنج و بيست ساله-6 . استفاده از سيستم دائم فعال حفاظت كاتديك و كنترل دائمي آن مطابق برنامه زمانبندي ساليانه-7

1MMOاي استفاده از آنده-8 . با توجه به عمر زياد اين نوع آندها نسبت به اندهاي سليكون ايرون

مونيتورينگ حفاظت كاتدي و اجتناب از اعزام گروه هاي كاري جهت تهيه گزارشات پتانسيل لوله ها نسبت به -9 بـسيار بـااليي نيز سيستم هاي مونيتورينگ بـا دقـت . زمين به علت نبود نفر و امكانات كافي جهت انجام اين كار

.عمل خواهند كرد تهيه برنامه زمانبندي دقيق جهت بازديد دوره اي ترانس ركتي فاير هاي سيستم حفاظت كاتديك و تعويض -10

.روغن آنها به همراه حفاظت آنها از خراب كاري و يا خاموشي اتفاقي

4-Mixede Metal Oxide

10

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

كه اين موضع . ي از توقفات ناخواسته ارايه راهكارهاي الزم جهت تامين برق پايدار جهت ترانس ها و جلوگير-11 . با مكانيابي درست محل ايستگاههاي حفاظت كاتديك قابل حل است

پايش عملكرد سيستم هاي حفاظت كاتديك از راه دور استفاده از فيبر نوري و سيستم هاي اسـكادا جهـت -12 .قرائت مقادير حفاظت كاتديك

بهبود عملكرد وضعيت ابنيه و تقاطع - 4-2بنيه هاي فني شامل كليه سازه هاي ايمن سازي و مقاوم سازي خطوط لوله در محل هاي بروز خطـر و احتمـال ا

عبور خطوط لوله از مسيل ها، رودخانه هاي دائمي و فصلي همراه با خطـرات زيـادي . آسيب به خطوط لوله است به عنوان مثال بمنظور . آنها اقدام نمود لذا الزم است با ايجاد تمهيداتي نسبت به مقاوم سازي و ايمن سازي . است

جلوگيري از آبردگي خطوط لوله در محل مسيل ها و آبراهه هاي فصلي الزم است آبنمـا و سـد هـاي سـيل بنـد متاسفانه به علت سهل انگاري اكثر مجريـان خطـوط . متناسب با محل و وضعيت خط لوله طراحي و احداث نمود

نيـز باتوجـه بـه نيـاز بـه . ايمن سازي براي خطوط لوله احـداثي قائـل نيـستند لوله متاسفانه هيچ گونه تمهيدات مطالعات هيدروليكي و هيدرولوژي و محاسبات فني مربوط بـه سـيالب و نبـود تخـصص هـاي مربوطـه در طـرح خطوط لوله انتقال گاز مشاهده شده يك يا دو سال پس از اجراي خطوط لوله، سازه خط لوله در اكثر محل هـاي

بمنظور كنترل اين گونه موارد راهكارهاي ذيل به مجريان خطوط لوله داده ارائـه مـي . رو دچار آبردگي مي شود آب .شود : راهكارهاي ايمن سازي خطوط لوله گاز در محل عبور از آبراهها و رودخانه ها-الف

مـسير يـابي خطـوط گنجاندن بخش مطالعات هيدروليكي و هيدرولوژي آبهاي سطحي در تيم هاي طراحي و -1 .لوله و محاسبات عمق آب شستگي در كليه مسيل ها و رودخانه ها

. طراحي سازه هاي اصولي در محل هاي مذكور و اجراي صحيح آنها در محل هاي آبردگي-21C.C.W اجراي پوشش بتني -3 . روي لوله ها در تمامي مسيل ها و آبراهه ها و رودخانه ها

.3 و پنيترون2زودني بتن در كليه سازه اي بتني از قبيل سوپرپالستيزر استفاده از مواد اف-4 در تمام تقاطع هاي مسئله دار از قبيل رودخانه هاي فصلي و دائمي و جـاده 4H.D.D عبور لوله گاز به روش-5

.هاي عريض :راهكارهاي ايمن سازي خطوط لوله گاز در محل عبور از زمينهاي ريزشي و رانشي-ب

از ابنيه هاي مهم در مسير خطوط لوله ايجاد تمهيدات الزم و احداث سازه هاي ايمن سـازي در محـل يكي ديگر بمنظور كنترل رانش زمـين تـدابير خاصـي . هاي رانش زمين و گسل ها و ريزش خاك مجاور روي لوله ها است

عنوان مثال در محل هاي ريزش به . بايد چاره انديشي گردد زيرا كه سابقه انفجار در چنين محل هاي وجود دارد خاك مانند ترانشه ها و دامنه كوه هاي داراي ريزش احداث ديوارهاي حايل يا مهار خاك بوسيله مصالحي از قبيل

. ژئوتكستايل الزامي است .احداث ديوارهاي حائل بتني يا سنگي يا گابيون گذاري -1.استفاده از ژئوتكستايل جهت تحكيم خاك هاي ريزشي -2.تعبيه مدار باي پاس در محل هاي رانشي -3

5-Concrete coating Weight

2-Super Plasetezer 3 -Peniteron 4 -Horizontal Directional Drilling

11

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

.عبور لوله هاي گاز از داالن يا كالورت بتني با قابليت لغزش لوله در آن -4 3 ].استفاده از سنسورهاي هوشمند جهت اندازه گيري ميزان تنش و كرنش وارده به لوله گاز -5 ]

.تغيير مسير خطوط لوله در صورت اقتصادي بودن طرح -6 :رهاي ايمن سازي در محل تقاطع با جاده ها ، راه آهن ها و كانالها و زهكش ها راهكا-ج عبور لوله از داخل كيسينگ استاندارد در تالقي با جاده ها و راه آهن ها و مراقبـت هميـشگي آن بـا احتمـال -1

.خوردگي و نشت گازاي كيـسينگ از لولـه هـاي بتنـي توجه به ايجاد خوردگي شديد در محل كيسينگ ها توصيه مي شود بـه جـ -2

.استفاده شده و داخل آن با گل و يا گل حفاري پر گردد با توجه به اينكه در آتي نياز به تعميرات و يا تعويض پوشش خط وجود دارد با توجه به عدم شكافت جاده هـا -3

.گردددر زمان بهره برداري توصيه مي گردد در محل جاده هاي اصلي پل با دال بتني احداث C.C.W عبور لوله هاي گاز از زير بستر زهكش ها و اجراي -4 . دور لوله ها

در محل زهكش هاي حاوي مواد اسيدي ايجاد تمهيدات الزم جهـت تخريـب سـازه بتنـي ماننـد اسـتفاده از -5FRP1 . پيشنهاد مي گرددسيمان هاي ضد سولفات وآرماتورهاي

.و افزايش ضخامت لوله ها دوبل اليه كردن لوله در محل تقاطع -6 : راهكارهاي بهينه سازي در محل تقاطع لوله ها با تاسيسات زير زميني و رو زميني -د . احداث پل هاي روگذر فلزي يا بتني درجه دو در محل تقاطع با لوله هاي روزميني -1 . اسلب گذاري بتني در محل تقاطع با تاسيسات زير زميني -2ت زير زميني از زير خطوط لوله و جلوگيري از هر گونه تداخل هاي جريـاني بوسـيله نـسب عبور كليه تاسيسا -3

.باند باكس و بازديدهاي دوره اي : راهكارهاي بهينه سازي در تالقي با خطوط نيرو-ه . رعايت مفاد دقيق مقررات حريم خطوط انتقال در تالقي با خطوط نيرو -1ي تالقـي خطـوط بـرق و خطـوط لولـه گـاز بمنظـور جلـوگيري از تـداخل رعايت فاصله ارتفاعي در محل ها -2

. جريانهاي القايي و رعايت فاصله موازي خطوط لوله و خطوط انتقال برق عالئم راهنما ، جاده هاي دسترسي و بهبود وضعيت جاده سرويس -4-3

: راهكارهاي بهينه سازي جاده هاي سرويس و جادهاي دسترسي-الفاجراي جاده هاي دسترسي همزمان با اجراي خطوط لوله علـي الخـصوص در محـل هـاي بـاتالقي و تعريف و -1

.صعب العبور شن ريزي و رگالژ مرتب جاده هاي مذكور در دوره هاي زماني به صورت مرتب و اعالم مالكيت اين جاده ها و -2

.جلوگيري از تجاوزات به اين جاده ها.قي با انهار و زهكش ها و كانالها جهت اجتناب از دور زدن احداث پل هاي روگذر در تال-3. استفاده از ژئوتكستايل جهت تثبيت بستر جاده ها در محل هاي باتالقي و با سطح آبهاي زير زميني باال-4 اعمال طراحي درست و تعبيه شيرهاي بين راهي و ايستگاه هاي حفاظت كاتديك در جوار راه هاي عمـومي و -5

. ات موجوديا تاسيس

1-Fiber Renforce Polymer

12

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

) :ماركرها و نقاط آزمايش( راهكارهاي بهينه سازي عالئم راهنما-ب. طراحي و استفاده از ماركر هاي بتني به جاي ماركر هاي فلزي به علت سرقت آنها-1 . تجديد نظر در فندا سيون ماركرها به علت سبك بودن و واژگوني ماركرها-2 محل تالقي خطوط لوله با مستحدثات و جاده ها و هر گونه همجواري با استفاده از تابلوهاي هشدار دهنده در -3

.ابنيه و تاسيسات . نصب تابلوهاي راهنما در ابتداي راههاي فرعي دسترسي به مسير خطوط لوله-4

به ) چمن(در بعضي از كشورهاي اروپايي به علت ارزش باالي زمينها ابتدا اليه روي زمين كه سبز مي باشد : نكتهرت اليه اي برداشته شده و صرفاً فقط جهت كانال لوله حفاري صورت مي گيرد و بعـد از آن اليـه چمـن روي صو

ولي بـا اجـراي خطـوط لولـه بـا . محل اوليه قرار مي گيرد و هيچگونه جاده اي براي خط در نظر گرفته نمي شود .كالس باال تا حد ممكن از تخريب و اشغال زمينها جلوگيري مي گردد

بهبود وضعيت نشت يابي- 4-4

اغلب موارد نشت در محل شيرخانه هاي ميان مسير خطوط لوله بوده و بنا به داليلي برطرف نمودن آن كار به عنوان مثال نشتي بعضي از شير هاي بلودان قابل كنترل نبوده و تنها راه حل آن تعويض . ساده اي نخواهد بود

ياب بودن و يا زمانبر بودن مراحل تهيه آن و قيمت باالي خريد به كه به علت كم. شير مورد نظر مي باشد . سهولت قابل تعويض نمي باشند

صورت مي ) پياده روي (در حال حاضر هنوز نشت يابي توسط گروه هاي نشت ياب و با پيمايش مسير خطوط لوله ب قابل انجام نبوده و به درستي صورت نمي پذيرد كه به علت وجود موانع متعدد رو زميني و نبود جاده سرويس مناسب اغل

. گيرد به تجربه ثابت شده هر جا كه در مسير لوله نشت وجود داشته باشد نياز مبرم به تعمير و يا تعويض لوله دارد

اين سوراخ شدگي ممكن است ناشي از ضربه مكانيكي ، .نشت هاي روي لوله از محل هاي سوراخ شدگي است . بسته به نوع و ميزان ترك نحوه و روش تعمير متفاوت . و با ترك در جوش مي باشد 1SCCخوردگي ، ترك

خوردگي ها را ميتوان به چند روش بسته به ميزان . نياز به تعويض لوله دارد SCCمحل هاي ترك . است موضعيپالون گذاري ، پر نمودن سوراخ ها با جوشكاري. سوراخ شدگي تعمير يا تعويض لوله برطرف نمود

COLCK SPRING BACK WELD (تعويض لوله يا استفاده از غالف، ) . محل نشت را تعمير نمود)(

در زير روش هاي بهينه سازي اجرايي خطوط به جهت حذف نشت روي خطوط لوله و يا تـشخيص سـريع نـشت .روي لوله ها آورده مي شود كه بسته به شرايط مختلف قابليت كاربرد دارند

ود وضعيت نشت شير خانه ها بهب–الف انتخاب و سفارش گذاري صحيح شيرها - 1 تست و بازرسي شيرها قبل از نصب - 2 برنامه ريزي و بازديد دوره اي شيرها- 3 برنامه ريزي و سرويس و تعميرات دوره اي شيرها - 4 . استفاده از فلنج كور در انتهاي بلودان هاي شيرخانه ها جهت جلوگيري از نشت - 5 . تعبيه شيرهاي سري جهت جلوگيري از عبور نشت -6

1 -Stress Corrosion Crack

13

واحد خميني شهر

اي مهنـدسي عمـران اولين همايش منطقه

بهبود وضعيت نشت لوله هاي مسير –ب برنامه ريزي و بازديد دوره اي از كل مسير هاي خطوط لوله - 1

R.O.W( تسطيح و ترميم جاده هاي دسترسي - 2 .خطوط لوله ) استفاده از نشت ياب هاي خودرويي جهت سرعت عمل نشت يابي- 3 .يابي بوسيله هواپيما نشت - 4 . استفاده از نشت ياب هاي راه دور - 5 . تشخيص عيوب لوله بوسيله پيگراني هوشمند قبل از پديدار شدن نشت -6 . درصد جوش لوله ها 100 راديوگرافي - 7

COLACK SPRING استفاده از غالف - 8 . جهت رفع موقتي نشت گاز

نتيجه گيري -5

ال و پيشنهاداتي كه در هر بخش ارايه گرديد مجموع كليه موارد فوق در چند مـورد زيـر حال با توجه به تفاصير با با شناخت دقيق مراحل اجرايي خطوط لوله و راهكارهاي كنترلي و اصالحي مي . خالصه گرديده و ارائه مي گردد

ز بـا وجـود نـواقص و نيـ .توان روش هاي بهينه جديد را براي افزايش كارايي و عملكرد خطـوط لولـه ارائـه نمـود اشكاالت خطوط لوله كه در فصل سوم تحت عنوان موارد و عوامل آسيب رسان به خطوط لوله گفتـه بيـان شـد ، لزوم تغيير در روشهاي طراحي و اجرايي و بهره برداري جهت بهبود وضعيت عملكرد خطوط لوله مشخص تر مـي

در كل به اين نتيجه مي رسيم اگر طراحـي درسـت ، . كه به طور كلي مي توان به شكل زير خالصه نمود . گردد اجراي درست و نيز بهره برداري درست صورت گيرد بهره بردار با كمترين مشكالت به بهترين وجه بهره برداري و

.نگهداري خواهد نموده و بدينوسيله موجبات ارتقاء عملكرد خطوط لوله را فراهم نمود استفاده از تكنولوژي روز دنيا-1 استفاده از ماشين آالت مدرن-2 آموزش مداوم و ثمر بخش-3 رسيدگي به دغدغه هاي و مشكالت پرسنل -4 برنامه ريزي درست -5 اجراي درست برنامه ها در موعد مقرر-6 تخصيص منابع مالي مورد نياز -7 . تامين منابع انساني مورد نياز طرحها و پروژه ها-8 مراجع -6

]1 )كتاب(، 1378طراحي خطوط لوله انتقال گاز، آموزش نيروي انساني شركت ملي گاز ايران ، ع،نوري، ]]2 ،1378 شركت ملي گاز ايران، شركت ملي گاز ايران، مشخصات فني و راه اندازي خطوط لوله انتقال گاز، ]

]3 ،1388 مجموعه مقاالت دومين كنفرانس خطوط لوله انتقال نفت و گاز، ][4]-American National standards institute (ANSI) B31.8 , B31.4 [5]- Iranian petroleum standards (IPS) [5]- Iranian gas standards (IGS)

14