STANBUL YKSEK BNALAR

DEPREM YNETMEL

Deprem Mhendislii Anabilim Dal Kandilli Rasathanesi ve Deprem Aratrma Enstits

Boazii niversitesi engelky, stanbul

Versiyon IV

Mays 2008

STANBUL BYK6EHR BELEDYES MAR MDRL

Version IV Mays 2008

2

STABUL YKSEK BALAR DEPREM YETMEL (YBDY)

VERSYO IV

Mays 2008

DEKLER 1. GEEL HKMLER

1.1. SMGELER

1.2. YNETMELN AMACI, KAPSAMI VE GENEL YAKLAIMI

1.2.1. Ynetmeliin Amac ve Kapsam 1.2.2. Ynetmeliin Genel Yaklam: Performansa Gre Tasarm 1.2.3. Bamsz Tasarm Kontrolu

2. DEPREM ETKS TAIMLAMASI

2.1. DEPREM DZEYLER

2.1.1. (D1) Deprem Dzeyi 2.1.2. (D2) Deprem Dzeyi 2.1.3. (D3) Deprem Dzeyi

2.2. DEPREM TASARIM SPEKTRUMLARI

2.3. ZAMAN TANIM ALANINDA DEPREM ETKS

3. YKSEK BALAR TAIMLAA PERFORMAS DZEYLER, PERFORMAS BLGELER VE PERFORMAS HEDEFLER

3.1. MNMUM HASAR / KESNTSZ KULLANIM PERFORMANS DZEY (MH KK)

3.2. KONTROLLU HASAR / CAN GVENL PERFORMANS DZEY (KH CG)

3.3. LER HASAR / GMEME GVENL PERFORMANS DZEY (H GG)

3.4. PERFORMANS BLGELER

3.5. YKSEK BNALAR N NGRLEN MNMUM PERFORMANS HEDEFLER

4. YKSEK BALAR AALZ VE TASARIM YTEMLER

4.1. YKSEK BNALAR N ANALZ YNTEMLER

4.2. ANALZ MODELLERNE LKN KURAL VE KOULLAR

4.3. YKSEK BNALARDA PERFORMANSA GRE DEPREM TASARIMI AAMALARI

4.3.1. Tasarm Aamas (I A): (D2) Depremi Altnda Kontrollu Hasar / Can Gvenlii Hedef Performans iin Dorusal Analiz ile n Tasarm (Boyutlama) 4.3.2. Tasarm Aamas (I B): (D2) Depremi Altnda Kontrollu Hasar / Can Gvenlii Hedef Performans iin Dorusal Olmayan Analiz ile Tasarm

Version IV Mays 2008

3

4.3.3. Tasarm Aamas (II): (D1) Depremi Altnda Minimum Hasar / Kesintisiz Kullanm Hedef Performans iin Dorusal Analiz ile Gerelleme 4.3.4. Tasarm Aamas (III): (D3) Depremi Altnda leri Hasar / Gmeme Gvenlii Hedef Performans iin Dorusal Olmayan Analiz ile Gerelleme

5. YAPISAL OLMAYA MMAR ELEMALAR LE MEKAK VE ELEKTRK DOAIMLARI TASARIMIA LK KURALLAR

5.1. GENEL KURALLAR

5.2. EDEER DEPREM YKLER

5.3. YERDETRMELERN SINIRLANDIRILMASI

5.4. YAPISAL OLMAYAN DI CEPHE ELEMANLARI VE BALANTILARI

6. YAPI SALII ZLEME SSTEMLER

7. BAIMSIZ TASARIM KOTROLU

7.1. BAIMSIZ KONTROL KURULU

7.2. BAIMSIZ UZMANLARIN NTELKLER

7.3. STANBUL YKSEK BNALAR MHENDSLK ST KURULU

8. YRRLK

EK A: STABUL L DEPREM TEHLKES HARTALARI

EK B: ZEM SIIFLARII TAIMLAMASI

Version IV Mays 2008

4

1. GEEL HKMLER 1.1. SMGELER Ae = Mimari elemana veya mekanik, elektrik donanma etkiyen en byk ivme Aen = ninci titreim modunda mimari elemana veya mekanik, elektrik donanma etkiyen en byk ivme Be = Mimari elemana veya mekanik, elektrik donanma uygulanan bytme katsays (EI)e = Etkin eilme rijitlii fce = Betonun ortalama dayanm fye = eliin ortalama dayanm fck = Betonun karakteristik dayanm fyk = eliin karakteristik dayanm Fa = Ksa periyotlu spektral ivme iin zemin etkisi katsays Fe = Mimari elemana veya mekanik, elektrik donanma etkiyen edeer derem yk Fv = 1 saniye periyotlu spektral ivme iin zemin etkisi katsays hx,hy = Mimari elemann veya mekanik, elektrik donanmn st ve alt balant noktalarnn ilgili kat tabanndan itibaren ykseklii ke = Mimari elemann veya mekanik, elektrik donanmn ve/veya bina tayc sistemine balantsnn etkin rijitlik katsays me = Mimari elemann veya mekanik, elektrik donanmn ktlesi mj = jinci katn ktlesi Mxin = x dorultusundaki depremde ninci modda iinci katta ayn dorultuda meydana gelen kat kesme kuvvetine ilikin etkin ktle MN = Etkin plastik moment MY = lk akma momenti % = Binann zemin stndeki kat says n = Hareketli Yk Katlm Katsays R = Tayc Sistem Davran Katsays Ra = Deprem Yk Azaltma Katsays Re = Mimari elemana veya mekanik, elektrik donanma uygulanan davran katsays Sae = Elastik spektral ivme Saen = ninci moda kar gelen elastik spektral ivme SS = Referans zemin snf iin ksa periyotlu spektral ivme S1 = Referans zemin snf iin 1 saniye periyotlu spektral ivme SMS = Gznne alnan zemin snf iin ksa periyotlu spektral ivme SM1 = Gznne alnan zemin snf iin 1 saniye periyotlu spektral ivme T = Doal titreim periyodu Te = Mimari elemann veya mekanik, elektrik donanma ve/veya bina tayc sistemine Balantsna ilikin doal titreim periyodu To = Spektrum ke periyodu TL = Uzun periyod blgesine gei periyodu TS = Spektrum ke periyodu Vxin = x dorultusundaki depremde ninci modda iinci katta ayn dorultuda meydana gelen kat kesme kuvveti Vt,min = Minimum taban kesme kuvveti W = Minimum taban kesme kuvvetinin hesabnda gznne alnan toplam bina arl v = Betonarme perdede kesme kuvveti dinamik bytme katsays e = Mimari eleman veya mekanik, elektrik donanmla ilgili greli yerdeitirme

Version IV Mays 2008

5

(i)max / hi = Bina tayc sistemi iin iinci katta izin verilen en byk greli kat telemesi oran cg = Sarg donats iindeki blgenin en d lifindeki beton basn birim ekildeitirmesinin st snr s = Donat elii birim ekildeitirmesinin st snr xn = x dorultusundaki deprem iin ninci moda ait modal katk arpan en = Mimari eleman veya mekanik, elektrik donanmn bulunduu lokasyonda ninci mod eklinin gznne alnan dorultudaki genlii xjn = ninci modda jinci katn ktle merkezinin x dorultusundaki mod ekli genlii yjn = ninci modda jinci katn ktle merkezinin y dorultusundaki mod ekli genlii jn = ninci modda jinci katn ktle merkezinden geen eksen etrafndaki dnme cinsinden mod ekli genlii y = Etkin plastik momente kar gelen akma erilii y

= lk akma momentine kar gelen erilik = Snm oran

Version IV Mays 2008

6

1.2. YETMEL AMACI, KAPSAMI VE GEEL YAKLAIMI 1.2.1. Ynetmeliin Amac ve Kapsam Bu Ynetmelik, stanbul Bykehir Belediyesi snrlar iinde yaplacak yksek binalarn, depreme kar tasarm iin uygulanacaktr. Yksek binalar, tamam yer altnda olan ve binay tm ile kuatan yksek yatay rijitlikli evre perdelerine sahip bodrum katlar hari olmak zere, en dk yer seviyesinden itibaren ykseklii en az 60 metre olan binalardr. 1.2.2. Ynetmeliin Genel Yaklam: Performansa Gre Tasarm Bu Ynetmelik, deprem etkileri altnda temel ilke olarak performansa gre tasarm esas alr. Bu tasarm yaklamnda, belirli dzeylerdeki deprem yer hareketleri altnda yksek binalarn tayc sistem elemanlarnda oluabilecek hasar saysal olarak tahmin edilir ve bu hasarn her bir elemanda kabul edilebilir hasar limitlerinin altnda kalp kalmad kontrol edilir. Kabul edilebilir hasar limitleri, eitli deprem dzeylerinde yap iin ngrlen performans hedefleri ile uyumlu olacak ekilde tanmlanr. Eleman dzeyinde hesaplanmas ngrlen deprem hasar, iddetli depremlerde genel olarak dorusal elastik snrlar tesinde meydana nonlineer deformasyonlara kar geldiinden performansa gre tasarm yaklam, dorusal olmayan (nonlineer) analiz yntemleri ve ekildeitirmeye (deformasyona) gre tasarm kavram ile dorudan ilikilidir. Ynetmelikte, hasarn snrl olmasnn ngrld performans hedefleri iin, geleneksel dayanma gre tasarm ilkesi erevesinde dorusal (lineer) analiz yntemlerinin kullanlmasna da izin verilmektedir. 1.2.3. Bamsz Tasarm Kontrolu Yksek binalarn bu ynetmelik kapsamnda yaplacak depreme dayankl tasarmlarnn, Blm 7de tanmlanan Bamsz Kontrol Kurulu tarafndan kontrol edilerek onaylanmas zorunludur.

Version IV Mays 2008

7

2. DEPREM ETKS TAIMLAMASI 2.1. DEPREM DZEYLER Bu Ynetmelik kapsamndaki yksek binalarn performansa gre tasarmnda esas alnacak deprem dzeyleri aada tanmlanmtr. 2.1.1. (D1) Deprem Dzeyi Bu deprem dzeyi, Ynetmelik kapsamndaki yksek binalarn servis mrleri boyunca meydana gelebilmesi olasl fazla olan, greli olarak sk ancak iddeti ok yksek olmayan deprem yer hareketlerini ifade etmektedir. (D1) dzeyindeki depremin 50 ylda alma olasl %50, buna kar gelen dn periyodu ise 72 yldr. 2.1.2. (D2) Deprem Dzeyi Bu deprem dzeyi, Ynetmelik kapsamndaki yksek binalarn servis mrleri boyunca meydana gelebilmesi olasl ok fazla olmayan, seyrek ancak iddetli deprem yer hareketlerini ifade etmektedir. (D2) dzeyindeki depremin 50 ylda alma olasl %10, buna kar gelen dn periyodu ise 475 yldr. 2.1.3. (D3) Deprem Dzeyi Bu deprem dzeyi, Ynetmelik kapsamndaki yksek binalarn maruz kalabilecei en iddetli deprem yer hareketini ifade etmektedir. (D3) dzeyindeki bu ok seyrek depremin 50 ylda alma olasl %2, buna kar gelen dn periyodu ise 2475 yldr. 2.2. DEPREM TASARIM SPEKTRUMLARI 2.2.1 (D1), (D2) ve (D3) Deprem Dzeyleri iin ksa doal titreim periyodu (0.2 saniye) ve 1.0 saniyelik doal titreim periyoduna kar gelen yatay deprem spektral ivme deerleri (sras ile SS ve S1), referans olarak alnan B ve C Zemin Snflar ara snr iin (en st 30 m iin edeer kayma dalgas hz=760m/s) Ek Ada verilmitir. Dier zemin snflar iin, ayn doal titreim periyodlarna kar gelen spektral ivme deerleri SMS ve SM1 aada verilen denklemler kullanlarak hesaplanacaktr.

MS a S

M1 v 1

S F S

S F S

=

= (2.1)

Fa ve Fv zemin etkisi parametreleri, sras ile, Tablo 2.1 ve Tablo 2.2te tanmlanmtr. Bu tablolarda gsterilen zemin snflar Ek Bde tanmlanmtr.

Version IV Mays 2008

8

2.2.2 Yatay deprem iin tasarm spektrumlar, aadaki ekilde tanmlanacaktr (ekil 2.1):

MSae MS o

o

ae MS o S

M1ae S L

M1 Lae 2

( ) 0.4 0.6