Dzięki staraniom Rzecznika Praw Dziecka Dzięki staraniom Rzecznika Praw Dziecka

Sejm ustanowił rok 2012 Sejm ustanowił rok 2012 rokiem Janusza Korczakarokiem Janusza Korczaka

Janusz Korczak jako pierwszy dorosły człowiek mówił o prawach dziecka. Uznawał dziecko za pełnowartościowego człowieka. Uważał, że każdy ma prawo być sobą.

Prawdziwe nazwisko Korczaka to Henryk Goldszmit, urodził się on 22 lipca 1878 lub 79 roku w Warszawie.

W ósmym roku życia rozpoczął naukę w szkole początkowej, gdzie panował surowy porządek.

Tak głęboko przejął się stosowaną tam karą chłosty, że rodzice musieli zabrać go ze szkoły. Przebywając w domu i przygotowując się do pierwszej klasy gimnazjum, marzył o świecie,

w którym nie będzie okrucieństwa i niesprawiedliwości.

Marzenia te znalazły odbicie w napisanej przez niego powieści dla dzieci „Król Maciuś Pierwszy”.

Główną pasją piętnastoletniego Janusza było czytanie książek. Uczęszczał do Gimnazjum Praskiego, w którym nauka odbywała się w języku rosyjskim. Nie lubił szkoły, uczył się raczej średnio, natomiast interesował się literaturą, której poświęcał cały czas wolny.

Ulubionym miejscem Korczaka z okresu dzieciństwa i młodości był Ogród Saski, w którym spotykał się z rówieśnikami i starszymi kolegami.

W roku 1898 zdał maturę i ku zaskoczeniu przyjaciół zapisał się na Wydział Lekarski Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytet Latający.

Organizował kolonie letnie dla dzieci i jako nauczyciel prowadził zajęcia na tajnej pensji, pracował również w bezpłatnej czytelni dla biednych dzieci, a w soboty w swoim mieszkaniu organizował zabawy dla najmłodszych.

W marcu 1905 roku Janusz Korczak otrzymał dyplom lekarza i podjął pracę w Warszawie w Szpitalu dla Dzieci. W ciągu siedmiu lat (1905-1912) spędzonych w szpitalu służył dzieciom jako lekarz, pedagog i pisarz.

W książkach prezentował swe poglądy na temat wychowania. Starał się zawsze traktować dzieci z należytym szacunkiem, akcentować ich prawa. W 1912 roku został dyrektorem Domu Sierot w Warszawie, gdzie opracował oryginalny program wychowawczy.

Kuchnia w Domu SierotKuchnia w Domu Sierot

StołówkaStołówka

Łaźnia i sypialniaŁaźnia i sypialnia

Korczak stworzył miejsce, które było "domem pracy i szkołą życia" dla osieroconych dzieci. Sięgał po nieznane wówczas środki wychowawcze, takie jak:

sąd koleżeński z kodeksem przebaczenia, który miał przezwyciężać negatywne sposoby zachowania dzieci oraz dążyć do ich korekty, a także inspirować dzieci,

rada samorządowa zajmowała się zaspokajaniem potrzeb współmieszkańców w związku ze zgłoszonymi prośbami, petycjami, regulowała współpracę dzieci z dorosłymi,

sejm dziecięcy - najważniejsza instytucja samorządu dziecięcego, jego zadaniem było: potwierdzanie lub odrzucanie praw ustanowionych przez radę samorządową, podejmowanie decyzji w sprawie świąt i ważnych wydarzeń w domu,

plebiscyt życzliwości i niechęci stosowany wśród wychowanków (+ oznaczał „lubię”, - oznaczał „nie lubię”, 0 – „jest mi obojętny”),

tablica do porozumiewania się z dziećmi, na której umieszczano wszelkie zawiadomienia, ogłoszenia, zarządzenia. Zmuszała wychowawcę do obmyślenia każdego przedsięwzięcia, chroniła przed pochopnymi ustnymi decyzjami, a dzieci uczyła cierpliwości w oczekiwaniu na decyzje,

gazetka dziecięca „Mały Przegląd” uczyła planowej pracy, śmiałości w wypowiadaniu swych przekonań,

system dyżurów dzieci obejmował: pracę nad utrzymaniem czystości, pracę w kuchni, pomoc słabszym, itp.

„szafa znalezionych rzeczy”, do której trafiały takie rzeczy jak, np. książka znaleziona na stole,

sklepik wydający o określonej porze pewne przedmioty bezpłatnie,

skrzynka na listy, do której dzieci wrzucały listy z pytaniami, prośbami, skargami.

W 1926 roku zainicjował wydawanie tygodnika dla dzieci i młodzieży „Mały Przegląd”.

W 1935 pod pseudonimem „Stary Doktor” wygłaszał w Polskim Radio pogadanki dla dzieci.

Wszystko przerwała wojna...

Dom Sierot już w 1939 roku stał się obiektem bombardowań. Warunki do dalszej pracy stały się niezwykle trudne, mimo to Korczak robił, co mógł, by pomóc swoim wychowankom, zabiegając o pomoc i dary dla nich.

W październiku 1940 roku w stolicy powstało getto dla ludności żydowskiej. Sytuacja stawała się coraz gorsza. On jednak wciąż poświęcał się całym sobą swojej życiowej misji, wciąż spędzał czas z dziećmi, uczył je, pomagał im. Wychowywał.

Niestety, wobec braku żywności i leków najmłodsi mieszkańcy getta zaczęli ginąć z głodu i wycieńczenia. Sam Korczak także był już wyczerpany. Rezygnował jednak z możliwości ucieczki z getta, pozostając do końca ze swoimi wychowankami.

Gdy w 1942 roku nastąpiła likwidacja getta, wraz z dziećmi trafił bydlęcym wagonem do niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Tam zginął razem z nimi w komorze gazowej.

Był altruistą, który całe swoje życie poświęcił najmłodszym, w nich bowiem widział przyszłość i wartości, a miało to miejsce w czasach, w których to wszystko - mogłoby się wydawać - traciło sens. Twierdził, że "odnowa świata dokona się przez dziecko i wychowanie".

Na terenie symbolicznego cmentarza w Treblince wśród siedemnastu tysięcy kamieni znajduje się jedno imienne upamiętnienie: JANUSZ KORCZAK

(Henryk Goldszmit) I DZIECI.

Dziecko ma prawodo bycia tym, kim jest, do życia własnym wysiłkiem i własną myślą, do poważnego i sprawiedliwego traktowania jego spraw, do wypowiadania swoich myśli, do upominania się i żądania, do protestu, do zabawy i rozrywki, do własności, niepowodzeń i łez oraz do szacunku dla niewiedzy, dla smutku,

dla młodego wysiłku i ufności Janusz Korczak

Autor prezentacji: Anna Bednarek Biografia opracowana dzięki informacjom umieszczonym na

stronie Muzeum Walki i Męczeństwa Treblinka