19
3. Bölüm NAKİT AKIŞ TABLOLARI Prof. Dr. Selahattin KARABINAR

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

3. Bölüm

NAKİT AKIŞ TABLOLARI

Prof. Dr. Selahattin KARABINAR

Page 2: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

1 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Amaçlarımız

Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:

• İşletmelerin nakit yaratma noktalarını ve gücünü analiz etme ve yorumlayabilme,

• İşletmelerde nakit giriş ve çıkış doğuran işlemleri tanıyabilme,

• İşletmenin bir muhasebe dönemindeki nakit akışlarını finansal tablolarda doğru olarak belirleyebilme ve raporlayabilme,

• Nakit akışlarına ilişkin dipnotlarda raporlanacak bilgilerinin kapsamını belirleyebilme,

• Nakit Akış Tabloları Standartının muhasebe uygulamalarına getirdiği yenilikleri görebilme.

Anahtar Kavramlar

• İşletme Faaliyetleri • Yatrım Faaliyetleri • Finansman Faaliyetleri İçindekiler 1. NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN AMACI VE TEMEL KAVRAMLAR

1.1. Nakit Akış Tablosunun Amacı ve Ürettiği Bilgiler 1.2. Temel Kavramlar

1.2.1. Nakit Kavramı 1.2.2. Nakit Benzerleri Kavramı 1.2.3. Nakit Akışları 1.2.4. İşletme Faaliyetleri 1.2.5. Yatırım Faaliyetleri 1.2.6. Finansman Faaliyetleri

2. NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN HAZIRLANMASI 2.1. Nakit Akış Tablosu Hazırlama Yöntemleri

2.1.1. Brüt Yöntem (Dolaysız/Direkt Yöntem) 2.1.2. Net Yöntem (Dolaylı/Endirekt Yöntem)

2.1.3. Nakit Akış Tablosu Hazırlarken Dikkat Edilecek Hususlar 2.2. Nakit Akış Tablosunda Özel Konular

3. DİPNOTLARDA AÇIKLANACAK BİLGİLER VE ÖRNEK UYGULAMALAR 4. NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN ANALİZİ

1. NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN AMACI VE TEMEL KAVRAMLAR

1.1. Nakit Akış Tablosunun Amacı ve Ürettiği Bilgiler

Ülkemizdeki ekonomik hayatta işletme sahip ve yöneticileri işletmenin sahip olduğu nakit

parayı bir finansal sağlık göstergesi olarak algılama yanlışlığı içindedirler. Halbu ki kasasında

para olan işletme her zaman finansal yönden sağlıdır demek muhasebe tekniği açısından doğru

Page 3: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

2 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

bir ifade değildir. Öte yandan finansal durum tablosu (bilanço) işletmenin o an itibariyle sahip

olduğu varlıkları ve yükümlülükleri raporlarken, finansal performans tablosu (gelr tablosu) ise

o işletmenin bir dönemlik gelir-gider kalemlerini, sonuçta karlılığı raporlar. İşletmenin nakit

yaratma gücünün finansal durum ve performans tablolarından öğrenilebilmesi mümkün

değildir.

Bir işletmenin nakit akışlarına ilişkin bilgilerinin ayrıca raporlanması; finansal tabloya

dayanarak karar verecek taraflara (finansal tablo kullancısı), işletmenin nakit ve nakit

kapsamında değerlendirilebilecek işlemler (nakit benzeri) yaratma gücünün ve yeteneğinin,

işletmenin bu nakit akışlarını kullanma noktalarının ayrıntılı analiz edilebilmesinde çok

önemli dayanak oluşturur. Çünkü kullanıcıların aldığı ekonomik kararlar; çoğu zaman

işletmenin nakit yaratma yeteneğinin ve söz konusu nakdin yaratılma zamanlamasının ve

kesinliğinin değerlendirilmesini gerektirmektedir.

Bu standardın amacı, işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerinden dönem buyunca elde

edilen nakit akışlarını sınıflandıran nakit akış tablosu vasıtasıyla, bir işletmenin nakit ve nakit

benzerlerindeki tarihi değişikliklere ilişkin bilgi sağlaması hususunu düzenlemektedir.

Nakit akış tablosuna dayanarak aşağıdaki bilgileri üretme olanağı doğmuş olur. Bunlar;

Nakit akış tablosu, diğer finansal tablolarla birlikte kullanıldığı zaman, kullanıcıların

işletmenin net aktiflerindeki değişimi, finansal yapısını (likidite ve borç ödeme gücü

dahil) ve nakit akışlarının tutar ve zamanlamasını değişen koşullara ve fırsatlara uyum

sağlamak amacıyla etkileme yeteneğini değerlendirebilmesi için gerekli bilgiyi sağlar.

Nakit akışı bilgisi işletmenin nakit yaratma yeteneğinin değerlendirilmesi ve kullanıcıların

gelecekteki nakit akışlarını ölçmek ve başka işletmelerle karşılaştırmak için modeller

geliştirmesini sağlar.

İşletmeler arasındaki aynı işlem ve olaylar için farklı muhasebe uygulamalarının etkilerini

elimine ederek farklı işletmelerin performans raporlamalarının (aynı düzleme getirerek)

karşılaştırılabilmelerine olanak sağlar.

Geçmiş dönemin nakit akış bilgisini raporlamak; gelecekteki nakit akışlarının tutarı,

zamanlaması ve kesinliliğinin göstergesi olarak kullanılabilir.

Geçmiş dönem bilgileri, gelecek nakit akışlarına ilişkin geçmişte yapılan

değerlendirmelerin doğruluğunun kontrol edilmesi ve karlılık, net nakit akışları ve fiyat

değişiminin etkileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesinde de kullanılabilir.

1.2. Temel Kavramlar

Page 4: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

3 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Bu başlık altında nakit akış tablosunun hazırlanması ve analizinde kilit rolü oyanayan

kavramların tanımı ve içeriği verilecektir. Bunları vermedeki amacımız terim ve anlambirliğini

sağlamaktır. Çünkü aşağıda verilecek kavramlara aynı anlamı yüklemeyen finansal tablo

kullancıları farklı farklı (genellikle de yanlışlar içeren) yorumlar ve analizler yapabilirler.

1.2.1. Nakit Kavramı

Nakit: İşletmedeki ulusal ve yabancı para cinsinden sahip olduğu nakit paraları ve vadesiz

mevduattır. Bu bağlamda işletmenin Kasa Hesabı ve Bankalar Hesabında (vadesiz mevduat

hesapları) kayıtlı işlemler nakit olarak kabul edilmelidir.

1.2.2. Nakit Benzerleri Kavramı

Nakit Benzeri: Tutarı belirli bir nakde kolayca çevrilebilen kısa vadeli ve yüksek

likiditeye sahip ve değerindeki değişim riski önemsiz olan yatırımlardır. Örneğin alınan çekler

ve 3 aya kadar vadeli mevduat bu kapsamda değerlendirilebilir.

Nakit benzerleri, kısa vadeli nakit yükümlülükler için elde bulundurulan ve yatırım

amacıyla veya diğer amaçlarla kullanılmayan varlıklardır. Bir varlığın nakit benzeri olarak

kabul edilebilmesi için, değeri kesinlikle saptanabilen bir nakde dönüştürülebilmesi ve

değerindeki değişim riskinin ise önemsiz olması şarttır. Buna göre, vadesi 3 ay veya daha az

olan yatırımlar (örneğin vadesi 3 aya kadar olan vadeli mevduat) nakit benzeri yatırım olarak

kabul edilir. Öz sermayeyi temsil eden menkul kıymetlere yapılan yatırımlar (hisse senedi

alımı), vadesine kısa bir süre kala iktisap edilen ve üzerinde belirli bir itfa tarihi bulunan

imtiyazlı hisse senetlerinde olduğu gibi özellikli durumlar hariç, nakit benzeri olarak kabul

edilmez.

Banka kredilerinin finansman faaliyetleri kapsamında olduğu kabul edilir. Ancak,

bankanın talebi halinde geri ödenmesi gereken ve bakiyeleri sıklıkla pozitif ve negatif olacak

şekilde dalgalanabilen bankalar nezdindeki cari hesaplar (örneğin rotatif kredi, kredili mevduat

uygulaması) işletmenin nakit yönetiminin ayrılmaz parçasını oluşturduğundan, bunlar nakit ve

nakit benzerleri olarak kabul edilir.

1.2.3. Nakit Akışları

Nakit Akışları: Yukarıda tanımlanan nakit ve nakit benzerlerine ait her bir giriş ve çıkış

doğuran işlemleri ifade eder. Başka bir deyişle işletmeye giren nakit ve nakit benzerleri ile

işletmeden çıkan nakit ve nakit benzerlerine verilen ortak addır.

Nakit yönetiminin bir parçasını oluşturması ve işletmenin, işletme, yatırım veya

finansman faaliyeti dışında kalması nedeniyle nakit ve nakit benzerleri kalemleri arasındaki

Page 5: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

4 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

işlemler (örneğin bankaya para yatırma) nakit akışı olarak kabul edilmez. Çünkü nakit

yönetimi, fazla nakdin, nakit benzeri yatırım araçlarında değerlendirilmesini amaçlar.

1.2.4. İşletme Faaliyetleri

İşletme Faaliyetleri: Bir işletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları, genellikle

işletmenin ana gelir getirici faaliyetleriyle ilgili olup, net karın veya zararın belirlenmesinde

yer alan işlem ve olaylardan kaynaklanır. Bu cümledeki “ana gelir getirici faaliyetler”

ifadesinden esas faaliyet konusunu oluşturan işlemleri anlamak daha doğru bir yaklaşım

olacaktır. Bu faaliyetlerin en genel çerçevesini, işletmelerin duran varlık işlemleri, menkul

kıymet yatırımları ve finansman faaliyetleri dışında kalan faaliyetleri olarak çizmek konunun

anlaşılabilirliğini artıracaktır.

İşletme faaliyetlerinden doğan nakit akışları, dış finansman kaynaklarına ihtiyaç

duyulmadan işletmenin; borçlarını geri ödeyebilmesi, faaliyetlerini sürdürebilmesi, kar payı

ödemelerini yapabilmesi ve yeni yatırımlara başlayabilmesinin mümkün olup olmadığı

hususlarında temel bir gösterge teşkil etmek üzere sunulur.

İşletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışlarına ait örnekler aşağıda verilmiştir.

Bunlar;

1. Satılan mallardan ve verilen hizmetlerden (satışlardan) elde edilen nakit girişleri

2. Royalti, ücret, komisyon ve diğer hasılatla ilgili nakit girişleri,

3. Mal ve hizmetler için yapılan ödemelerden kaynaklanan nakit çıkışları,

4. Çalışanlara ve çalışanlar adına yapılan ödemelerden kaynaklanan nakit çıkışları,

5. Sigorta şirketlerinin aldığı veya ödediği primler, tazminatlar, yıllık ödemeler ve

poliçeyle ilgili diğer yükümlülükler nedeniyle oluşan nakit giriş ve çıkışları,

6. Finansman veya yatırım faaliyeti ile doğrudan ilgili olmadığı sürece kurum

kazancı üzerinden hesaplanan vergiler (kurumlar vergisi, katma değer vergisi) ile

ilgili nakit çıkışları veya söz konusu vergiler kapsamında alınan vergi iadeleri ile

ilgili nakit girişleri.

7. Alım satım amaçlı elde bulundurulan sözleşmelerle ilgili nakit girişleri ve çıkışları.

DİKKAT: Fabrikanın bir unsurunun satışı gibi bazı işlemler, muhasebeleştirilmiş kâr ya

da zararda yer alan kazanç ya da kayıpta artışa neden olabilir. Bu tür işlemlerle ilgili nakit

akışları, yatırım faaliyetlerinden elde edilen nakit akışlarıdır. Ancak başkalarına kiralanmak

amacıyla elde bulundurulmakta iken satış amacıyla elde bulundurulma niteliği kazanan

varlıkların üretimi veya edinimi için yapılan nakit ödemeleri, işletme faaliyetlerinden

Page 6: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

5 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

kaynaklanan nakit akışlarıdır. Benzer şekilde, bu tür varlıkların kiralanmasından ve satışından

elde edilen nakit girişleri de işletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışlarıdır.

1.2.5. Yatırım Faaliyetleri

Yatırım Faaliyetleri: Uzun vadeli varlıkların ve nakit benzerleri içerisinde yer almayan

diğer yatırımların elde edilmesi ve elden çıkarılmasına ilişkin faaliyetler olarak tanımlanır. Bu

cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri,

iştirak veya bağlı ortaklarla yapılan işlemler anlaşılmalıdır. Yine yukarıdaki cümlede “ve

nakit benzerleri içerisinde yer almayan diğer yatırımlar” ifadesini ise 3 aydan daha uzun vadeli

mevduat, menkul kıymet işlemleri (hisse senedi alım satımı, tahvil alım satımı) anlamak

gerekir.

Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışlarının ayrı olarak gösterilmesi önemlidir.

Çünkü gelecekte işletmeye nakit akışı sağlaması öngörülen kaynaklar için bu günden yapılan

harcamaların düzeyi raporlanması anlamına gelir. Yalnızca, finansal durum tablosunda

(bilançoda) varlık muhasebeleştirilmesi sonucunu doğuran harcamalar, yatırım faaliyeti olarak

sınıflandırılmaya uygundur. Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışlarına ilişkin

örnekler aşağıdaki gibidir. Bunlar;

1. Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve diğer uzun vadeli varlıkların alımı ile

ilgili nakit çıkışları. Bu ödemeler, aktifleştirilen geliştirme harcamalarını ve

işletmenin inşa veya imal ettiği maddi duran varlıklara ilişkin giderlerle ilgili nakit

çıkışlarını da içerir.

2. Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve diğer uzun vadeli varlıkların satışı ile

ilgili nakit girişleri;

3. Nakit benzeri veya alım satım amacıyla elde tutulan araçlarla ilgili olmadığı

sürece, başka bir işletmeye iştirak etmek veya o işletmenin borçlanma aracını

(tahvil ihraç eden firmanın tahvilini) satın almak için ve müşterek yönetime tabi

teşebbüse (İş ortaklığına) katılmak için yapılan nakit çıkışları;

4. Nakit benzeri veya alım satım amacıyla elde tutulan araçlarla ilgili olmadığı

sürece, başka bir işletmenin hisse senedinin veya borçlanma aracının veya

işletmenin bir müşterek yönetime tabi teşebbüsteki (İş ortaklıklarındaki) payının

satılması sonucu elde edilen nakit girişleri;

5. Finansal kurumların yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, işletmeler tarafından

üçüncü kişilere verilen avans ve borçlara ilişkin nakit çıkışları. Çünkü bu işlemler

faiz vb adlar altında bir getiriye sahiptir.

Page 7: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

6 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

6. Finansal kurumların yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, işletmelerin üçüncü

kişilere verdikleri avans, kredilerden yapılan tahsilatlar,

7. Alım satım amacıyla yapılanlar ve finansman faaliyetleriyle ilgili olanlar hariç,

vadeli işlem veya forward sözleşmesi, opsiyon sözleşmeleri ve swap

sözleşmelerine ilişkin nakit giriş ve çıkışları.

DİKKAT: Riskten korunma amacıyla yapılan sözleşmeden doğan nakit akışları,

riskten korunması amaçlanan kalemin nakit akışının sınıflandırılmasına uygun şekilde

sınıflandırılır. Örneğin örneğin salça üretimi yapan bir firmanın domates alımına ilişkin

forward sözleşme yapması durumunda bu sözleşmeden doğan nakit akışları işletme faaliyeti

içnde raporlanmalıdır.

1.2.6. Finansman Faaliyetleri

Finansman Faaliyetleri: Özkaynaklar (Özsermaye) ile yabancı kaynakların

(borçlanmaların) yapısında ve tutarında değişiklik meydana getiren faaliyetlerdir. Örneğin

sermaye artırımı veya azaltımı, kredi alma veya ödeme işlemlerinde anaparaya ilişkin işlemler

bu grupta yer alır.

Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akışları, işletmeye sermaye sağlayanların işletmenin

gelecekteki nakit akışlarından talep edecekleri kısmın belirlenmesini sağlamak üzere ayrı

olarak açıklanır. Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akışları örneklerine aşağıda yer

verilmiştir:

1. Hisse senedi ve diğer öz sermaye araçlarının ihracından sağlanan nakit girişleri,

2. Sermayenin azaltılması veya işletmenin kendi hisse senetlerini almasıyla ilgili

nakit çıkışları,

3. Borçlanma araçları ihracı ve diğer uzun ve kısa vadeli krediler ile sağlanan nakit

girişleri,

4. Borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları,

5. Finansal kiralama sözleşmelerinden kaynaklanan borç ödemelerine ilişkin nakit

çıkışları.

2. NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN HAZIRLANMASI

Bu başlık altında bir işletmenin nakit akışlarını raporlama kullanabileceği yöntemler ve

nakit akış tablosunun hazırlanmasında özel olarak dikkat edilmesi gereken noktalar ele

anlatılacaktır.

Page 8: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

7 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

2.1. Nakit Akış Tablosu Hazırlama Yöntemleri

Nakit akış tablosu hazırlamada Brüt Yöntem (diğer adıyla Dolaysız Yöntem) ve Net

Yöntem (diğer adıyla Dolaylı Yöntem) olmak üzere iki yöntem vardır. Uygulama birliği

sağmlamak amacıyla tek bir yöntemin belirlenmesi yönünde fikir birliği olmasına rağmen

hangi yöntemin benimseneceği henüz kararlaştırılmadığı için her iki yöntem de anlatılacaktır1.

Fakat hemen belirtelim ki bu yöntem farklılığı sadece ve sadece işletme faaliyetlerinden doğan

nakit akışlarının raporlanmasında geçerlidir. Yatırım faaliyeti ve finansman faaliyetlerinden

doğan nakit akışlarının raporlanmasında brüt (dolaysız) yöntem kullanılır.

2.1.1. Brüt Yöntem (Dolaysız/Direkt Yöntem)

Bu yöntemde her bir nakit giriş ve çıkışları ayrı ayrı ana gruplar itibariyle raporlanır.

İşletmelerin, işletme faaliyetlerine ilişkin nakit akışlarını brüt (dolaysız)yönteme göre

raporlaması tercih edilmektedir. Brüt yöntem, gelecekteki nakit akışlarının tahmin edilmesi

açısından yararlı bilgiler verirken, net (dolaylı) yöntemde bu mümkün değildir. Brüt yöntemin

hazırlaması zor fakat rapor şekli anlaşılır bir yapıdadır. Bu yöntemde bir nakit akış tablosunun

hazırlanabilmesi için muhasebe dışından alınması gereken pek çok bilgiye ihtiyaç duyulur. Bu

durum da bu yöntemin hazırlanmasını zorlaştırmaktadır. Net yöntemde ise hazırlaması kolay

fakat sunum şekli karmaşık, zor anlaşılabilir bir tablo üretilir. Bu yöntemde bir nakit akış

tablosu hazırlamak için muhasebede kayıtlı bilgilerden yararlanılır. Muhasebe dışı bilgiye çok

az ihtiyaç duyulur.

Uygualamada bankacılık ve finans sektörünün nakit akışlarını brüt yönteme göre

raporlaması bir gelenek olmuştur. Reel sektör firmaları ise net yönteme göre nakit akış tablosu

hazırlamaktadırlar.

Brüt yönteme göre hazırlanmış bir nakit akış tablosu örneği aşağıda verilmiştir.

XYZ BANKASI A.Ş. Nakit Akım Tablosu

Dipnot Referansları

Cari Dönem

Önceki Dönem

Finansal Tablo Türü Konsolide Konsolide Dönem 31.12.2010 31.12.2009 Raporlama Birimi Bin TL Bin TL BANKACILIK FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI Bankacılık Faaliyet Konusu Aktif ve Pasiflerdeki Değişim Öncesi Faaliyet Karı 3.203.526 3.714.681

1 Eski Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunca, uygulama birliğinin sağlanması bakımından nakit akış tablolarının Türkiye içinde raporlanmasında, brüt (dolaysız) yöntemin uygulanması tercih edilmişti.

Page 9: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

8 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Alınan Faizler 8.441.564 9.023.287 Ödenen Faizler -4.625.250 -5.068.911 Alınan Temettüler 1.059 1.391 Alınan Ücret ve Komisyonlar 1.568.301 1.524.408 Elde Edilen Diğer Kazançlar 260.671 201.859 Zarar Olarak Muhasebeleştirilen Donuk Alacaklardan Tahsilatlar 580.868 692.595 Personele ve Hizmet Tedarik Edenlere Yapılan Nakit Ödemeler -916.506 -857.490 Ödenen Vergiler -818.927 -723.841 Diğer (VI- b) -1.288.254 -1.078.617 Bankacılık Faaliyetleri Konusu Aktif ve Pasiflerdeki Değişim -4.084.520 11.563.206 Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklarda Net (Artış) Azalış -667.061 -167.028 Gerçeğe Uygun Değer Farkı K/Z'a Yansıtılan Olarak Sınıflandırılan FV'larda Net (Artış) Azalış 0 0 Bankalar Hesabındaki Net (Artış) Azalış -1.118.563 2.851.663 Kredilerdeki Net (Artış) Azalış -13.571.622 2.938.547 Diğer Aktiflerde Net (Artış) Azalış -18.120 -57.977 Bankaların Mevduatlarında Net Artış (Azalış) 3.637.978 202.760 Diğer Mevduatlarda Net Artış (Azalış) 7.155.442 3.372.480 Alınan Kredilerdeki Net Artış (Azalış) -123.250 2.346.014 Vadesi Gelmiş Borçlarda Net Artış (Azalış) 0 0 Diğer Borçlarda Net Artış (Azalış) (VI- b) 620.676 76.747 Bankacılık Faaliyetlerinden Kaynaklanan Net Nakit Akımı -880.994 15.277.887 YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Net Nakit Akımı -2.196.250 -16.647.819 İktisap Edilen İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ortaklıkları) -259 -2.762 Elden Çıkarılan İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ortaklıkları) 0 0 Satın Alınan Menkuller ve Gayrimenkuller -391.797 -143.856 Elden Çıkarılan Menkul ve Gayrimenkuller 140.170 4.031 Elde Edilen Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar -16.202.724 -22.969.759 Elden Çıkarılan Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar 5.832.384 1.398.353 Satın Alınan Yatırım Amaçlı Menkul Değerler -1.051 -4.471 Satılan Yatırım Amaçlı Menkul Değerler 9.245.663 4.967.378 Diğer -818.636 103.267 FİNANSMAN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit 1.945.383 -360.616 Krediler ve İhraç Edilen Menkul Değerlerden Sağlanan Nakit 2.488.139 0 Krediler ve İhraç Edilen Menkul Değerlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışı 0 0 İhraç Edilen Sermaye Araçları 0 0 Temettü Ödemeleri -542.756 -360.616 Finansal Kiralamaya İlişkin Ödemeler 0 0 Diğer 0 0 Döviz Kurundaki Değişimin Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar Üzerindeki Etkisi (VI- b) 53.909 -22.408 Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklardaki Net Artış -1.077.952 -1.752.956 Dönem Başındaki Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar (VI- a) 3.589.667 5.342.623 Dönem Sonundaki Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar (VI- a) 2.511.715 3.589.667

Page 10: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

9 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

2.1.2. Net Yöntem (Dolaylı/Endirekt Yöntem)

Bu yöntemde vergi öncesi dönem kar/zararının o dönemde nakit çıkışı veya girişi

gerektirmeyen, tahakkuk veya ertelemelerle ilgili nakit akışlarına ilişkin gelir veya gider

kalemlerinin etkilerine göre düzeltilerek raporlandığı yöntemdir. Bir anlamda tahakkuk

esasına göre hesaplanmış kar/zararının dönem nakit kar/zararına getirildiği yöntemdir.

Net yönteme göre hazırlanmış bir nakit akış tablosu örneği aşağıda verilmiştir.

ABC SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Nakit Akım Tablosu

Dipnot Referansları

Cari Dönem Önceki Dönem

Finansal Tablo Türü Konsolide Konsolide Dönem 31.12.2010 31.12.2009 Raporlama Birimi TL TL Vergi öncesi kar 3.703.703 10.976.731 Vergi öncesi kar ile işletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit mutabakatı için gerekli düzeltmeler Amortisman ve itfa payları 11- 12 5.221.420 4.968.039 Kıdem tazminatı karşılığı 14 460.313 388.500 Şüpheli ticari alacak karşılığı/ (tahsilatı) 20 -86.347 272.370 İştirak karından alınan pay 10 -21.344 -14.208 Maddi duran varlık satış (karı)/ zararı 20 229.884 -32.309 Faiz geliri 21 -1.087.681 -1.275.838 Faiz gideri 22 519.111 401.341 Ödenen vergiler 23 -1.565.323 -3.443.084 İşletme sermayesindeki değişim öncesi net nakit 7.373.736 12.241.542 Varlık ve yükümlülüklerdeki değişimler: Kısa vadeli ticari alacaklar 7 10.292.726 8.254.483 Diğer alacaklar 8 -1.698.045 -322.791 Stoklar 9 -1.048.066 647.220 Diğer dönen varlıklar 15 -1.161.756 115.469 Uzun vadeli ticari alacaklardaki artış 7 -873.000 Diğer duran varlıklar 15 -1.716.474 Ticari borçlar 7 1.229.525 4.730.709 Diğer kısa vadeli yükümlülükler 15- 23 7.066.859 12.697 İlişkili taraflara ticari borçlar 25 31.713 18.236 Ödenen kıdem tazminatı 14 -33.675 -74.264 İşletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit 19.463.543 25.623.301 Yatırım faaliyetleri: Tahsil edilen faiz 1.164.885 1.176.648 Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 11- 12 -6.556.171 -585.962 Maddi ve maddi olmayan duran varlık satış hasılatı 11- 12- 20 156.008 57.231 Yatırım faaliyetlerinden (kullanılan)/ sağlanan net nakit -5.235.278 647.917 Finansal faaliyetler: Temettü ödemesi 16 -7.846.006 -3.827.234 Finansal borçlardaki geri ödeme -2.642.475 -3.839.969 Faktoringe verilen alacaklar 9 2.108.000

Page 11: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

10 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Ödenen Faiz -505.319 -389.587 Finansal faaliyetlerde kullanılan net nakit -8.885.800 -8.056.790 Nakit ve nakit benzeri değerlerdeki net artış 5.342.465 18.214.428 Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem başı bakiyesi 4 21.895.368 3.680.940 Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem sonu bakiyesi 4 27.237.833 21.895.368 Parasal olmayan yatırım faaliyetlerine ilişkin ek açıklamalar: -Ticari alacak karşılığı yapılan maddi duran varlık

alımları 11 2.070.000

2.1.3. Nakit Akış Tablosu Hazırlarken Dikkat Edilecek Hususlar

1. Nakit akış tablosunda, döneme ilişkin nakit akışları işletme, yatırım ve finansman

faaliyetlerine dayalı bir biçimde sınıflandırılarak raporlanır.

2. Bir işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerinden olan nakit akışlarını iş sahasına en

uygun şekilde gösterir. Faaliyet bazında sınıflama, kullanıcılara, bu faaliyetlerin

işletmenin finansal durumuna ve nakit ve nakit benzerlerine olan etkisine ilişkin bilgi

sağlar. Bu bilgi ayrıca, faaliyetler arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi için de

kullanılabilinir.

3. Tek bir işlem, farklı şekilde sınıflandırılan nakit akışları içerebilir. Örneğin, bir kredi geri

ödemesi hem faiz hem de anapara ödemesini içerir, faiz işletme faaliyeti olarak

sınıflanırken anapara finansman faaliyeti olarak sınıflanır.

2.2. Nakit Akış Tablosunda Özel Konular

Nakit Akışlarının Netleştirilmesi: Aşağıda belirtilen yatırım ve finansman

faaliyetlerinden sağlanan nakit akışları netleştirme (girişlerden çıkışları düşme) esasına göre

gösterilebilir. Bunlar;

1. İşletme yerine müşterilerin nakit akışını yansıtan ve işletme tarafından müşteriler adına

yapılan nakit tahsilat ve ödemeler. Örneğin bir banka açısından vadesiz mevduat olarak

yatırılan ve çekilen paralar, bir aracı kurumun müşterileri adına tuttuğu fonlarla ilgili nakit

akışları, mülk sahipleri adına tahsil edilen ve daha sonra mülk sahibine ödenen kiralar.

2. Devir hızı yüksek, tutarları büyük ve vadeleri kısa olan kalemlere ilişkin nakit girişleri ve

çıkışları. Örneğin Kredi kartı müşterilerine ilişkin anapara ödemeleri, menkul kıymet alım

ve satımları ve vadesi üç ay veya daha kısa olan diğer kısa vadeli borçlanmalar.

3. Finans kuruluşlarının aşağıdaki faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları netleştirme

esasına göre raporlanabilir. Bunlar; vadeli mevduat kabulü ve geri ödemesinden

Page 12: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

11 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

kaynaklanan nakit giriş ve çıkışları, diğer finansal kurumlara yatırılan ve bu kurumlardan

çekilen mevduatlar, müşterilere verilen krediler, avanslar ve bunların geri ödemeleri.

Yabancı Paraya Dayalı Nakit Akışları: Yabancı para cinsinden nakit akışlarının

raporlanması aşağıda verilen esaslar çerçevesinde yapılır.

1. Yabancı paraya dayalı işlemlerden kaynaklanan nakit akışları, nakit akışının gerçekleşme

tarihindeki kurlar üzerinden çevrilir.

2. Yabancı ülkedeki bağlı şirketlerin nakit akışları da gerçekleştiği tarihteki kur kullanılarak

yabancı ülkede kullanılan para biriminden çevrilir.

3. Yabancı paraya dayalı nakit akışları, “TMS 21 Kur Değişiminin Etkileri” Standardı

uyarınca işleme tabi tutulur. Örneğin, bir döneme ilişkin ağırlıklı ortalama kur yabancı

para işlemlerin kaydedilmesi veya yabancı bir bağlı şirketin nakit akışlarının çevrilmesi

için kullanılabilinir. Ancak, TMS 21, yabancı bir bağlı ortaklığın nakit akışlarının

raporlama dönemi sonu (bilanço günündeki) kurdan çevrilmesine izin vermemektedir.”

4. Kur farklarından kaynaklanan realize olmamış kazanç ve kayıplar nakit akışı olarak kabul

edilmez. Ancak, kur farklarının yabancı para cinsinden tutulan nakit ve nakit benzerleri

üzerine etkisi, dönemin başlangıcında ve sonundaki nakit ve nakit benzerlerinin

mutabakatlarını yapmak amacıyla, nakit akış tablosunda yer alır.

Faiz ve Temettüler: Faiz ve temettülere ilşkin nakit akışlarının raporlanması aşağıda

verilen esaslar çerçevesinde yapılır.

1. Nakit akış tablosunda, faiz ve temettülere ilişkin nakit giriş ve çıkışları ayrı ayrı açıklanır.

2. Kar/zarara gider olarak kaydedilen dönemin toplam faiz giderleri nakit akış tablosunda

açıklanır.

3. Finansal kuruluşlar için faiz gelir ve giderleri ile temettüler genellikle esas faaliyetlerle

ilgili nakit akışları içerisinde yer alır. Ancak, diğer işletmeler için söz konusu nakit

akışlarını ne şekilde sınıflayacaklarına ilişkin geliştirilmiş bir ilke bulunmamaktadır. Faiz

giderleri ve temettüler net kar veya zararın hesaplanmasında dikkate alındığı için işletme

faaliyetlerine ilişkin nakit akışları olarak sınıflanabilirler. Alternatif olarak işletmeler faiz

gelir ve giderleri ile temettü gelirlerine ilişkin nakit akışlarını faaliyetlerine uygun bir

biçimde sınıflandırarak nakit akış tablosunda gösterebilirler. Bu çerçevede işletmeler, faiz

gelir ve giderleri ile temettü gelirlerini, net kar/zararın tespitinde dikkate alınmaları

halinde esas faaliyetlerinden; finansman kaynaklarının elde etme maliyetini oluşturması

halinde finansman faaliyetlerinden veya yapılan yatırımın getirileri olması halinde yatırım

faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları olarak gösterebilirler.

Page 13: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

12 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

4. Temettü ödemeleri, elde edilen finansman kaynaklarının maliyetlerini oluşturduklarından

finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akışı olarak sınıflandırılabilir. Alternatif olarak,

finansal tablo kullanıcılarına işletmenin esas faaliyetlerinden kaynaklanan nakit

akışlarından temettü dağıtma kabiliyeti hakkında bilgi sunmak amacıyla işletme

faaliyetlerden kaynaklanan nakit akışı olarak da gösterilebilir.*

Vergiler: Vergilerle ilgili nakit akışları ayrıca açıklanır ve bu nakit akışları, açık olarak

finansman ve yatırım faaliyetleriyle ilişkili olmadıkları takdirde işletme faaliyetlerinden nakit

akışı olarak sınıflandırılır. Vergi nakit akışları birden fazla faaliyetle ilgili ise ve farklı

faaliyetler grubunda gösterilmişse, toplam ödenen vergi tutarı dipnotlarda açıklanır.

Bağlı Ortaklıklardaki ve Diğer İşletmelerdeki Ortaklık Paylarındaki Değişiklikler:

İşletmenin bağlı ortaklık ve diğer birimlerinin satın alınması ve elden çıkarılması sonucunda

ortaya çıkan toplam nakit akışları nakit akış tablosunda ayrıca gösterilir ve yatırım faaliyeti

olarak sınıflandırılır. Ayrıca konu ile ilgili olarak aşağıdaki özel durumlara da dikkat etmek

gerekir.

1. Bağlı ortaklıklar ve diğer işletmelerin kontrolünün elde edilmesi ya da kaybedilmesinin

nakit akışı etkilerinin ayrı bir kalem olarak sunumu, edinilen ve elden çıkarılan varlık

tutarlarının ayrıca açıklanmasıyla birlikte, bu nakit akışlarının, diğer faaliyet, yatırım ve

finansal faaliyetlerden kaynaklanan nakit akışlarından ayırt edilmesine yardımcı olur.

Kontrolün kaybedilmesinden kaynaklanan söz konusu nakit akış etkileri, kontrolün ele

geçirilmesinden kaynaklananlarla mahsup edilmez.

2. Bağlı ortaklığın veya diğer işletmelerin kontrolünün ele geçirilmesi veya kaybedilmesi

karşılığında satın alınma veya elden çıkarma bedeli olarak ödenen veya alınan nakitler;

söz konusu işlemlerin, olayların veya koşullardaki değişikliklerin parçası olarak elde

edilen veya elden çıkarılan nakit ve nakit benzerleri ile netleştirilerek nakit akış

tablosunda gösterilir.

3. Kontrolün kaybedilmesi şeklinde sonuçlanmayan bir bağlı ortaklıktaki ortaklık

paylarındaki değişmelerden kaynaklanan nakit akışları, finansal faaliyetlerden

kaynaklanan nakit akışları olarak sınıflandırılır.

Nakit Akışı Yaratmayan İşlemler: Yatırım ve finansman faaliyetlerinden nakit ve nakit

benzeri kullanımı gerektirmeyen işlemler nakit akış tablosunda yer almaz. Bu işlemler, yatırım

ve finansman faaliyeti ile ilgili tüm gerekli bilgileri içerecek şekilde, diğer finansal tablo veya

dipnotlarda yer alır. * Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunca, uygulama birliğinin sağlanması bakımından, Türkiyedeki raporlamalarda ödenen temettülerin finansman faaliyetleri grubunda gösterilmesi tercih edilmiştir.

Page 14: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

13 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Yatırım ve finansman faaliyetlerinin büyük bir kısmı, işletmelerin sermaye ve aktif

yapılarına etki etmelerine karşın, cari nakit akışları üzerinde herhangi bir etkiye sahip

değildirler. Nakit akışı yaratmayan işlemlerin, nakit akış tablosu dışında bırakılması, nakit akış

tablosunun amacı ile tutarlıdır. Çünkü bu işlemlerin cari dönemdeki nakit akışları ile bir

ilişkileri bulunmamaktadır. Örneğin, aktiflerin borçlanma veya finansal kiralama yoluyla elde

edilmesi, bir işletmenin hisse senedi ihracı yolu ile elde edilmesi. Konu ile ilgili olarak önceki

sayfalarda verilen örnak tablolara bakınız.

3. DİPNOTLARDA AÇIKLANACAK BİLGİLER VE ÖRNEK

UYGULAMALAR

Nakit akış tablosu ile ilgili olarak aşağıda verilen konularda dipnot bilgisi vermek gerekir.

Bunlar;

1. Nakit akış tablosunda yer alan “nakit ve nakit benzerlerinin” unsurlarının

ayrıntıları(bakınız örnek-1)

2. Nakit ve nakit benzerlerinin belirlenmesine ilişkin muhasebe politikaları (bakınız

örnek-2)

3. (Eğer konsolide tablo hazırlandıysa) grup tarafından kullanımı mümkün olmayan

nakit ve nakit benzerlerinin tutarlarına ilişkin bilgiler (örneğin banka hesabında

blokaj durumunun varlığı).

Aşağıda reel sektörden bir işletmenin nakit akış tablosuna ilişkin dipnot örnekleri

verilmiştir. Bu dipnotlar önceki sayfalarda verilen nakit akış tablosuna aittir.

ÖRNEK-1 DİPNOT:4 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 31 Aralık 2010 31 Aralık 2009 Nakit 7.591 14.481 Bankalar 27.252.228 21.980.077 - TL vadeli mevduatlar 7.908.612 18.600.000 - TL vadesiz mevduatlar 211.694 1.048.128 - Yabancı para vadeli mevduatlar 18.239.570 - - Yabancı para vadesiz mevduatlar 892.352 2.331.949 27.259.819 21.994.558 Eksi: faiz tahakkuku (21.986) (99.190) Nakit akım tablosuna baz olan nakit ve nakit benzerleri toplamı

27.237.833 21.895.368

31 Aralık 2010 tarihi itibariyle TL vadeli mevduatların ortalama vadeleri 1 aydan az olup

(2009:1 aydan az) ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı yıllık %8.6’dır (2009: yıllık %9,7).

31 Aralık 2010 tarihi itibariyle yabancı para vadeli mevduatların ise vadeleri 3 ile 32 gün

arasında değişmekte olup ağırlıklı etkin fazi oranı 0,3%’ tür (2009- Yoktur).

Page 15: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

14 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Yabancı para vadesiz mevduatın döviz detayı Dipnot 26.c’de açıklanmıştır. Şirket’in

mevduatlarının bulunduğu bankaların kredi riskleri, bağımsız veriler dikkate alınarak

değerlendirilmekte olup herhangi bir risk bulunmamaktadır. Nakit ve nakit benzerlerinin

piyasa değerleri, bilanço tarihindeki tahakkuk eden geliri de içeren taşınan değerlerine

yaklaşmaktadır.

ÖRNEK-2

DİPNOT-2: Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (Devamı)

• Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti

• Nakit Akım Tablosu

Nakit akım tablosunda, döneme ilişkin nakit akımları işletme, yatırım ve finansal

faaliyetlerine dayalı bir biçimde sınıflandırılarak raporlanır. İşletme faaliyetlerden

kaynaklanan nakit akımları, Şirket’in faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımlarını gösterir.

Yatırım faaliyetleriyle ilgili nakit akımları, Şirket’in yatırım faaliyetlerinde (duran varlık

yatırımları ve finansal yatırımlar) kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir. Finansal

faaliyetlere ilişkin nakit akımları, Şirket’in finansal faaliyetlerde kullandığı kaynakları ve bu

kaynakların geri ödemelerini gösterir. Nakit ve nakit benzeri değerler, nakit ve banka

mevduatı ile tutarı belirli nakde kolayca çevrilebilen kısa vadeli, yüksek likiditeye sahip ve

vadesi 3 ay veya daha kısa olan yatırımları içermektedir.

4. NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN ANALİZİ

Önceki sayfalarda da belirtildiği gibi nakit akış tablosu işletmenin bir dönemlik nakit

kaynaklarına ilişkin ayrıntılı bilgiler raporlar. İşletmenin sahip olduğu nakdin kaynaklarını

bilmek işletme yöneticilerine geçmişin kontrolü ve geleceğin planlanması adına çok önemli

ipuçları verir. Böylelikle “işletmenin kasasında para varsa işletme iyi durumdadır” algısından

doğan yanlışlıklar giderilmiş olacaktır. Konuyu çarpıcı bir şekilde anlatmak için aşağıda ana

hatları verilmiş 3 adet nakit akış tablosu verilmiştir. Yorum ve analizler bu örnek üzerinden

yürütülecektir.

Page 16: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

15 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

A B C

İşletme Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit Akışı 1.200 -300 -500

Yatırım Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit Akışı -100 -100 1.500

Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit Akışı -400 1.400 -

Dönembaşı Nakit Mevcudu

Dönemsonu Nakit Mevcudu 1.000 1.000 1.000

A işletmesi nakit açısından oldukça sağlıklı durumdadır. Çünkü bu firma esas faaliyet

konularından net bir nakit girişi sağlamaktadır. Sağlanan bu nakit ile hem yatırım yapmakta

hem de borçlarını ödemektedir.

B işletmesini ise gelecekte hiç de iyi günler beklememektedir. Çünkü bu işletme hem esas

faaliyetlerinden nakit üretememekte hem de yatırım yapabilmektedir. Esas faaliyetlerden ve

yatrım için gereken nakdi bu yıl içinde borçlanarak yapmıştır. Zaten işletme esas

faaliyetlerden nakit üretemediği için “bu yıl içinde yapılan borçlanmaların gelecek yıllarda

geri ödemelerini nasıl yapılacaktır?” sorusu yanıtsız kalmakta ve gelecek adına hiç de iyi

şeyler düşündürtmemektedir.

C işletmesi ise bu yıl içinde ne borçlanmaya gitmiş ne de broç ödemiştir. Belki de borcu

yoktur. Fakat buradaki tehlike işletme esas faaliyetlerinden nakit üretememesidir. İşletme bu

dönemi duran varlık satışı vb. yatırımları elden çıkararak atlatmıştır. Ama gelecek yıl neyi

satarak durumu kurtarabileceği sorusu işletme yöneticilerine kabuslar gördürmektedir.

Bu Standart Eki, TMS 7’nin bir parçası değildir. Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunca, uygulama birliğinin sağlanması bakımından ekteki nakit akış tablolarının Türkiye içinde raporlanmasında kullanılması tercih edilmiştir.

NAKİT AKIŞ TABLOSU (..........TL)

Cari Önceki

Dönem Dönem

A. İŞLETME FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIŞLARI

1. Esas Faaliyet Gelirlerinden Sağlanan Nakit Girişleri (+) *

(a) Satışlardan sağlanan nakit girişleri (+)

(b) ............. Gelirlerden sağlanan nakit girişleri(+)

2 Esas Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları** (-)

(a) Satılan mal ve hızmet maliyetleri ve stok değişimlerine ilişkin nakit çıkışları(+)

(b) Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları (+)

Page 17: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

16 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Esas Faaliyet Sonucu Sağlanan Net Nakit Akışı (1-2)

3. Diğer Gelir ve Karlardan Sağlanan Nakit Girişleri +

4. Diğer Gider ve Zararlardan Kaynaklanan Nakit Çıkışları(-)

5. Finansman Giderlerinden Kaynaklanan Nakit Çıkışları (-)

6. İşletme Faaliyetleriyle İlgili Varlık ve Yabancı Kaynaklardaki Değişikliklere İlişkin Nakit Akışları (+) (-)

(a) Varlık Artışları (-)

(b) Varlık Azalışları (+)

(c) Yabancı Kaynak Artışları (+)

(d) Yabancı Kaynak Azalışları (-)

7. Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülüklere İlişkin Nakit Çıkışları (-)

(a) Önceki Dönem Karından Ödenen (+)

(b) Geçici Vergiler(+)

B. YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIŞLARI

1. Yatırım Faaliyetinden Sağlanan Nakit Girişleri(+) (a) Mali Duran Varlık Satışlarından Sağlanan Nakit Girişleri (+)

(b) Maddi Duran Varlık Satışlarından Sağlanan Nakit Girişleri (+)

(c) Diğer Duran Varlık Satışlarından Sağlanan Nakit Girişleri (+)

(d) Mali Duran Varlıklarla İlgili Alınan Temettülerden SağlananNakit Girişleri (+)

(e) Yatırım Faaliyetleriyle İlgili Faizlerden Sağlanan Nakit Girişleri(+)

2. Yatırım Faaliyetlerine İlişkin Nakit Çıkışları (-) (a) Mali Duran Varlık Alışları (+)

(b) Maddi Duran Varlık Alışları (+)

(c) Maddi Olmayan Duran Varlık Artışları (+)

(d) Özel Tükenmeye Tabi Varlıklardaki Artışlar (+)

(e) Diğer Duran Varlık Artışları (+)

C. FİNANSMAN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIŞLARI 1. Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Nakit Girişleri

(a) Kısa Vadeli Mali Borçlardan Sağlanan Nakit(+)

(b) Uzun Vadeli Mali Borçlardan Sağlanan Nakit (+)

(c) Sermaye Artırımından Sağlanan Nakit (+)

(d) Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Nakit (+)

(e) Diğer Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Nakit Girişleri (+)

Page 18: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

17 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

2. Finansman Faaliyetlerine İlişkin Nakit Çıkışları (-) (a) Kısa Vadeli Mali Borç Ödemeleri (-)

(b) Uzun Vadeli Mali Borç Ödemeleri (-)

(c) Ödenen Temettüler (-)

(d) Sermayenin Azaltılması (-)

(e) Diğer Finansman Faaliyetlerine ilişkin Nakit Çıkışları

D. KUR FARKLARININ NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNE ETKİLERİ (+), (-)

E. NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDE MEYDANA GELEN NET ARTIŞ (+) (AZALIŞ) (-)

F. DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ MEVCUDU

G.DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ MEVCUDU

1 her işletme ait olduğu sektörün özelliğine göre kendi esas faaliyet gelirlerine göre alt kalemleri oluşturur. (Örneğin bankalar esas faaliyet geliri olarak faiz gelirleri, komisyon gelirleri,...gibi sınıflandırma yapar.

2 Her işletme ait olduğu sektörün özelliğine göre kendi esas faaliyet giderlerine göre alt kalemleri oluşturur. (örneğin bankalar, esas faaliyet giderleri olarak faiz giderleri, komisyon giderleri,....gibi sınıflandırma yapar.

3 İşletmeler sadece mevcut olan verilerini tabloya alırlar. Boş kalemlerin tabloya alınmasına gerek yoktur.

Hesaplamalara ilişkin açıklamalar (örnek olarak verilmiştir.)

1 Satışlardan sağlanan nakit girişi

(a) Net Satışlar (+)

(b) Ticari Alacaklardaki Artışlar (Satışlardan Kaynaklanan) (-)

(c) Ticari Alacaklardaki Azalışlar (Satışlardan Kaynaklanan)(+)

(d) Alınan Sipariş Avanslarındaki Artışlar (+)

(e) Alınan Sipariş Avanslarındaki Azalışlar (-)

2. Maliyetlerden ve stok Değişimlerinden kaynaklanan nakit çıkışları(-)

(a) Satışların Maliyeti (+)

(b) Stoklardaki Artışlar (+)

(c) Stoklardaki Azalışlar (-)

(d) Ticari Borçlardaki Azalışlar (Alımlardan Kaynaklanan) (+)

(e) Ticari Borçlardaki Artışlar (-)

(f) Amortisman ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler (-)

(g) Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetlerindeki Artışlar (+)

(h) Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetlerindeki Azalışlar(-)

Page 19: KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM ... Standartları/1...cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı

18 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

3. Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları (-)

(a) Araştırma Geliştirme Giderleri (+)

(b) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (+)

(c) Genel Yönetim Giderleri (+)

(d) Amortisman ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Giderler(-)

4. Diğer Gelir ve Karlardan Sağlanan Nakit Girişleri(+)

(a) Olağan gelir ve karlardan sağlanan nakit girişleri (+)

(b) Diğer gelir ve karlardan sağlanan nakit girişleri (+)

(c) Nakit Girişi Sağlamayan Gelir ve Karlar (-)

5. Diğer Gider ve Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları(-)

(a) Diğer Faaliyetlerle İlgili Olağan Gider ve Zararlar (+)

(b) Diğer gider ve zararlar (+)

(c) Nakit Çıkışını Gerektirmeyen Diğer Gider ve Zararlar (-)