KARAGÖZ OYUNU

Diğer adı ‘’Gölge Oyunu’’ dur.

Uzak doğu ülkelerinden çıkmış 13. yy da Araplar eliyle Yakındoğu’ya getirilmiştir. Daha sonra da Batıya yayılmıştır.

Karagöz Oyunu

Karagöz Ustası : Hayalî / Hayalbaz Çırağı : Sandıkâr Şarkıları okuyan : Yardak Tef çalan : Dayrezen Tasvirleri ve sandığı taşıyan : Hamal

Kişiler

Hayalî / Hayalbaz

Yazılı , sabit bir metin yoktur. Doğaçlama oynanır.

Ramazanın ilk gecesi ‘’Mandıra’’ oyunuyla başlar , arife gecesi ‘’Meyhane’’ oyunuyla son bulur.

Karagöz oyunu

Tasvirler genellikle manda , sığır , deve derisinden ve saydam ali kurna kağıdından yapılır.

Karagöz oyunu

Sultan Orhan devrinde Ulu Cami yapımında çalışan demirci ve duvar ustası iki ustanın nükteli konuşmalarına dayanmaktadır .

İsçileri oyaladıkları için padişah tarafından idam edilirler.

Padişah daha sonra pişman olunca musahibi Şeyh Küşteri onları canlandırır.

Şeyh Küşteri oyunun kurucusu kabul edilir

Tarihsel Bilgi

Günümüzde karagöz perdesine ‘’Şeyh Küşteri Meydanı’’ da denir.

Şeyh Küşteri Meydanı

Kurucusu Şeyh Küşteri kabul edilse de kayıtlar Yavuz Sultan Selim’in Mısır’ı fethetmesiyle 16.yy da Mısırlı gölge oyuncularını davet etmesiyle bu oyunların bizde sergilenmeye başladığını gösterir.17 yy ise oyun kesin biçimini almıştır.

Ülkemize Gelişi

Tasvirleri oynatan değnekler 60 cm. civarında , gürgen ağacındandır.

Oynatan Çubuklar

1-GİRİŞ BÖLÜMÜ Hacivat semaî söyleyerek perdeye gelir. ‘’off

hay hak’’ diyerek perde gazeline başlar. Bu bölümde Allah ve peygamber övülür. Karagöz sahneye atlar ve Hacivat’ı gürültü yaptığı için döver. Hacivat kaçar. Karagöz tekerleme ile yakınır. Hacivat geri döner. Muhavere başlar.

Dört Bölümden Oluşur ;

2-MUHAVERE BÖLÜMÜ İkilinin karşılıklı atışmalarına dayanır. Asıl

konuyla ilgisi olmayan konuşmalardır. Birbirlerine ters düşen yaratılışları ortaya konur. Okumuş Hacivat ile okumamış Karagöz arasındaki yanlış anlamalar üzerine kuruludur.

Bölümleri

FASIL BÖLÜMÜ Oyuna adını veren bölümdür. İkincil tipler de

devreye girer ve asıl konu ele alınır. Muhavereden farkı muhavere sadece söze dayanırken fasılda olay olmasıdır.

Bölümleri

BİTİŞ BÖLÜMÜ Karagöz Hacivat’ı döver. Hacivat’ta ‘’Yıktın

perdeyi eyledin virân varayım sahibine haber vereyim hemân’’ şeklinde kalıp cümleyi söyler. Karagöz’de ‘’Her ne kadar sürç-i lisan ettiysek affola yarın ……. Oyununda yakan elime geçerse bak ben de sana ne oyunlar oynarım’’ diyerek gider.

Bölümleri

Mumun söndürülmesiyle oyun biter.

Bitiş

Karagöz ustasından ;

Karagöz ve Hacivat oyunu