KARAGÖZ VE HACİVAT

KARAGÖZ VE HACİVAT

2


Karagöz ile Hacıvat'ın gerçekte yaşayıp yaşamadıkları belli değil. Aslında Karagöz ile hacivat bir efsanedir.Ne vakit nasıl ortaya çıktıkları hakkında kesin bilgiler ve belgeler yoktur.

3


Ancak efsaneye göre ;Karagöz ve Hacıvat Bursa'da Ulu cami'nin yapımı esnasında çalışan iki işçidir. Karagöz demirci ustası, Hacıvat ise duvarcı ustasıdır. İnşaatın yavaş ilerlemesinden sorumlu tutuldukları için idam edilmişlerdir.

4


Karagöz ve Hacivat taklide ve karşılıklı konuşmaya dayanan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan gölge oyunudur. Karagöz oynatıcısına kurgusal, hayalbaz denir. Yardımcıları çırak, yardak, dayrezen, sandıkkar'dır. Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır.

KARAGÖZ VE HACİVAT KARAGÖZ VE HACİVAT

5


Bu iki karakterin gerçekten yaşayıp yaşamadığı, yaşadıysa nerede nasıl yaşadığı kesin olarak bilinmemektedir. Anlatılanlar rivayete dayanır, zira gerçekten yaşamış olsalar bile büyük ihtimalle bahsedilen dönemde tarih kitaplarına girecek kadar önemli bulunmamışlardır.

6


Halkbilimciler Karagöz'ün bazı oyunlarda Çingene olduğunu kendi ağzıyla itiraf etmesi, Bulgar gaydası çalması ve Evliya Çelebi'nin tanıklığına dayanarak Bizans imparatoru Konstantin'in Çingene seyisi Sofyozlu Bali Çelebi olduğunu ileri sürmektedir.

7


Bir diğer rivayet ise Hacı İvaz Ağa ya da halka mal olan adıyla Hacivat ve Trakya'da bulunan Samakol köyünden demirci ustası Karagöz, Orhan Gazi devrinde Bursa'da yaşamış cami yapımında çalışan iki işçidir. Kendileri çalışmadıkları gibi diğer işçilerin de çalışmasını engellemektedirler.

8


Orhan Gazi'nin, "cami vaktinde bitmezse kelleni alırım" dediği cami mimarı, caminin vaktinde bitmemesine Karagöz ve Hacivat'ı şikayet eder. Bunun üzerine bu ikili başları kesilerek idam edilir. Karagöz ve Hacivat'ı çok seven ve ölümlerine çok üzülen Şeyh Küşteri, ölümlerinin ardından kuklalarını yaparak perde arkasından oynatmaya başlar. Bu sayede Hacivat ve Karagöz tanınır.

9

KARAGÖZ İLE HACİVAT GÖLGE OYUNU

HACİVAT – Gel bakalım Karagöz’üm! İşlerim için ben de dolaşıp şimdi geldim. Hem dinleyip hem de biraz laflaşalım.

KARAGÖZ – Hay hay, kiraz paylaşalım!

HACİVAT – Canım hemen aklın boğaza gitmesin!

KARAGÖZ – Boğaza gitmesin, Haliç’i, Marmara’yı dolaşsın!

10


HACİVAT – Anlaşılan yine şakacılığın üstünde! Yoksa iyi bir haber mi var?

KARAGÖZ – Şey, haber var iyi mi kötü mü bilmiyorum.

HACİVAT – Haberi kim getirdi?

KARAGÖZ – Kimse getirmedi, dış kapının dibinde buldum.

11


HACİVAT – Benimle alay mı ediyorsun? Ne biçim habermiş?…

KARAGÖZ – Kim alay ediyor, yazılı haber işte…

HACİVAT – Allah iyiliğini versin, mektup mu geldi.

KARAGÖZ – Yine sana okutmaya getirdim.

12


HACİVAT – Efendim, iyi yaptın ama sen ne zamandır okuma yazma çalışıyorsun. Kelimeleri sökemedin mi?

KARAGÖZ – Kel Ömer’i söktüm de bahçeye dikmedim.

HACİVAT – Yani mektubu kendin okuyamadın mı?

KARAGÖZ – Köftehor, okuyabilsem sana getirir miyim?

13


HACİVAT – Pekâlâ yazabiliyor musun?

KARAGÖZ – Ördeği de, kazı da biliyorum ama getiren yok!

HACİVAT – Anlatamadım Karagöz’üm, yazı çıkaramadın mı?

KARAGÖZ – Yazı çıkardım ama kömür parası yok, kışı nasıl çıkaracağım bilmiyorum.

14


HACİVAT – Şakayı bırak. Yine ters ters cevaplar verip sinirlerimi oynatma!

KARAGÖZ – Senin mektubu okumaya niyetin yok, lafı başka yerlere götürüyorsun.

HACİVAT – Efendim ver okuyayım ama senin iyiliğin için merak ettim. Günlerdir çalışıyorsun ismini de yazamıyor musun?

KARAGÖZ – Köftehor, iftira etme!… Yazıyorum.

15


HACİVAT – Şu kâğıdı kalemi al da yaz bakalım!

KARAGÖZ – Ondan kolay ne var. İşte yazdım!

HACİVAT – Allah iyiliğini versin, Karagöz yazmışsın!

KARAGÖZ – Laf karıştırma da mektubumu oku!

16


HACİVAT – Pekâlâ okuyalım… Başlayayım mı?

KARAGÖZ – Neyi haşlayacaksın?

HACİVAT – Yani efendim, okuyorum iyi dinle! "Biricik oğlum!"

KARAGÖZ – Minicik oğlum da kim oluyor Hacı Cavcav?

17


HACİVAT – Dinle! "Bu mektubu kimseye gösterme, kendin okuyup sonra bir kenarda yak!"

KARAGÖZ – Hacı Cavcav, ver bakalım mektubumu geri!

HACİVAT – Neden Karagöz’üm?…

KARAGÖZ – Köftehor, kendi okuduğunu duymuyor musun? "Kimseye gösterme, kendin oku!" diyor.

18


HACİVAT – Okuyabileceksen al!

KARAGÖZ – Öyleyse devam et ama okumamış ol!

HACİVAT – "Annem ve ben seni çok özledik!"

KARAGÖZ – Âmin, ben de sizi özledim!

19


HACİVAT – Konuşma da dinle! "Artık bizim gelmemiz mümkün değil… Bizi seviyorsan hemen yanımıza gel!"

KARAGÖZ – Hacı Cavcav ben gidip çocuklarla helalleşeyim. Sen de hakkını helâl et!

HACİVAT – Allah Allah, Karagöz’üm ne oldu şimdi helalleşecek canım?

KARAGÖZ – Pataklarım ha, okuduğunu anlamıyor musun? Annemle babam beni acele yanlarına çağırıyor.

20


HACİVAT – Ne olmuş yani sen de git!

KARAGÖZ – İyi ya işte, ben de gitmek için hazırlanmaya başladım.

HACİVAT – Canım bu ne biçim hazırlık?…

KARAGÖZ – Ne biçim hazırlık olacak, onlar mezarda ya!

21


HACİVAT – Evet, haklısın Karagöz’üm! Fakat bu işte yine bir karışıklık olmasın? Sen yine şu zarfı ver! (Zarfın üzerine bakar.) Allah iyiliğini versin, tabii ya!… Her bulduğun mektuba sahip çıkar da okutursan böyle olur. Bu mektup senin değil ki!… (Karagöz gider

22


23

KARAGÖZ VE HACİVAT ‘ IN KİTAPLARI

24


25


26


27


28


29


30


31


32

BEN

İ İZLED

İĞİN

İZ V

E D

İNLED

İĞN

İZ İÇ

İN

TEŞ

EK

KÜ

R E

DR

İM

HAZIRLAYAN

BEYZA ARSLANTÜRK

Documents

KARAGÖZ VE HACİVAT