Upload
louella-gamoso-artates
View
225
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/19/2019 Kast i Labs Biology
1/29
PANITIKAN SAPANAHON NG
KASTILA
8/19/2019 Kast i Labs Biology
2/29
REPORTERS:
Ilac Pompa
Piano Charissa Mae
Piedad Maureen ane
Tolen!ino Marianne
Torres Nica
"#S#IOLOG$%
8/19/2019 Kast i Labs Biology
3/29
KALIGIRANG KASAYSAYAN :
Ang isinaalang-alang na unang pananakopng mga Kastila sa ating kapuluan ay angpananatili rito ni Miguel Lopez de Legazpi
noong 1565, bilang kauna-unahang Kastilanggobernador-heneral. At dito nagsimula angpanitikan ng mga tao rito. Ang diwa ngpasimulang ito ay nagpatuloy nang walang
pagbabago hanggang sa pagkakaroon ngdigmaan sa Kabite noong 1872. Higit satatlong dantaon din ang pananakop na ito ngmga Kastila.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
4/29
Na&in& pa'sa n& pani!i'an sa panahon n&
'as!ila an& m&a a'la! !un&'ol sa relihi(on Na&'aroon din n& m&a a'la! !ulad n&
pas(on)!un&'ol sa *uha( n& pan&inoon&hesu'ris!o)pa&!an&hal n& m&a
sena'ulo)!i*a&)moro+moro)'omed(a a! i*a pa Na&'aroon din n& m&a *a*asahin na
'arani,an& !un&'ol sa *uha( n& m&a san!oa! san!a na na&pa*in(a& upan& ma&in&
'ris!i(ano
8/19/2019 Kast i Labs Biology
5/29
La(unin n& Espan(a sa'an(an& Panana'op
an& la(unin n& m&a espan(ol sa panana'op sapilipinas a( an& pa&la&anap n& 'ris!i(anismo-
Noon& panahon n& panana'op maramin& m&a
pa!a'aran an& ipina!upad n& m&aespan(ol)isa ri!o a( an& polo ( ser.icios 'un&saan an& m&a lala'in& pilipino na ma( edadna /0+ 01 a( pina&!a!ra*aho-
la(unin din nilan& mapala,a' an& 'anilan&sa'op a! mapala,a' an& mapa&*i*ilhan nilan& 'anilan& m&a produ'!o
8/19/2019 Kast i Labs Biology
6/29
MGA PAGBABAGONG NAGANAP SABUHAY NG MGA PILIPINO:
**tinangkilik ang relihiyong Katoliko
** nagpalit sila ng pangalan at nagpabinyag
** nagbago ang anyo ng kanilangpamamahay
** nagkaroon ng mga bahay na tisa at bato
** magagandang kasangkapan tulad ng
piyano, muwebles at mga kagamitang
pangkusina
8/19/2019 Kast i Labs Biology
7/29
**nagkaroon ng mga sasakyang tulad ng
karwahe, tren at bapor
** natuto silang magdiwang ng mga
kapistahan bilang parangal sa mga santoat Papa
** bilang libangan, nagkaroon ng mga
sabong, karera ng kabayo at teatro
8/19/2019 Kast i Labs Biology
8/29
MGA IMPLUWENSYA NGMGA IMPLUWENSYA NG
KASTILA SA PANITIKANGKASTILA SA PANITIKANG
FILIPINOFILIPINO1. Ang “Alibata”na ipinagmamalaki kauna-unahang abakadang Filipino nanahalinhan ng alpabetong Romano.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
9/29
2.Ang pagkakaturo ng DoctrinaCristiana na kinasasaligan ng
mga gawang makarelihion.!. Ang wikang "astila na nagingwika ng #antikan nang
panahong aon. $arami sa mgasalitang ito ang naging bahaging wikang Filipino.
%. Ang pagkakadala ng mgaalamat ng &uropa at tradisong&uropeo rito na naging bahagi
ng #anitikang Filipino tulad ng
8/19/2019 Kast i Labs Biology
10/29
5. Ang pagkakasinop at pagkakasalin ng
makalumang panitikan sa Tagalog at sa
ibang wikain.
6. Ang pagkakalathala ng iba’t ibang aklat
na pambalarila sa wikaing Filipino tulad saTagalog, Ilokano at Bisaya.
7. Ang pagkakaroon ng makarelihiyong
himig ng mga lathalain ng mga panahong
yaon.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
11/29
MGA 2NANG AKLAT SA PANAHONNG KASTILA
1.Doctrina CristianaDoctrina Cristiana-kauna-unahang aklat nanalimbag sa Pilipinas noon 1593, sa pamamagitanng silograpiko. Aklat ito nina Padre Juan de
Plasencia at Padre Domingo Nieva. Nasusulat angaklat sa Tagalog at Kastila. Naglalaman ito ng mgasaligang-aral ng pananampalatayang Katoliko; Ang
Ama Namin, Ang Aba Ginoong Maria,Ang
Sumasampalataya,Sampung Utos ng Diyos, PitongSakramento, Pitong kasalanang mortal,Pagkakawanggawa,Pangungumpisal at Katesismo.May 87 pahina lamang.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
12/29
8/19/2019 Kast i Labs Biology
13/29
2.Nuestra Senora del RosarioNuestra Senora del Rosario –ikalawang aklat na nalimbag saPilipinas. Akda ito ni PadreBlancas de San Jose noong 1602at nalimbag sa Imprenta ngPamantasan ng Sto. Tomas satulong ni Juan de Vera, isang
mestisong Intsik. Naglalaman itong mga talambuhay ng mga santo,nobena, at mga tanong at sagot sa
relihiyon.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
14/29
3.Barlaan at JosaphatBarlaan at Josaphat –
ikatlong aklat na nalimbag saPilipinas. Akda ito sa Tagalogni Padre Antonio de Borja.Orihinal na nasa wikangGriyego. Ipinalalagay itong
kauna-unahang nobelangnalimbag sa Pilipinas.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
15/29
4.PasyonPasyon –aklat na nauukol sa buhay at
pagpapakasakit ni Kristo. Binabasa itotuwing Mahal na Araw. Nagkaroon ng apat (4)na bersyon sa Tagalog ang akdang ito, at ang bawat bersyon ay ayon na rin sa pangalan ng
mga nagsisulat. Ang mga ito ay ang Versionde Pilapil ( Padre Mariano Pilapil); Version deBelen (Gaspar Aquino de Belen); Version delaMerced ( Aniceto dela Merced); at Version de
Guia (Luis de Guia ). Isinaalang-alang napinakapopular ang Version de Pilapil.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
16/29
5.Dalit kay Maria- awitingpanrelihiyon na sinulat ni PadreMariano Sevilla. Ito’y
panalanging inaawit sa loob ngsimbahan, kasabay ang buwan ngmayo. Sa kasalukuyan ang dalit
ay may iba’t-ibang salin sa mga wikain sa buong kapuluan.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
17/29
6.Urbana at FelizaUrbana at Feliza – aklat na sinulatni P.Modesto de Castro, ang
tinaguriang “Ama ng KlasikongTuluyan sa Tagalog”.Naglalaman itong pagsusulatan ng magkapatid na
sina Urbana at Felisa. Pawangnauukol sa kabutihang-asal angnilalaman ng aklat na ito, kaya’t
malaki ang nagawang impluwensyanito sa kaugaliang panlipunan ngmga Pilipino.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
18/29
6.Tandang Basio Macunat-Tandang Basio Macunat-isangnobela sa tagalog na sinulat niPadre Miguel Lucio Bustamante.
Inilimbag sa Maynila noong1885. Ang nobelang ito ay ukol sarelihiyon at lipunan.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
19/29
MGA AKDANG PANGWIKA
1. Arte Y Regalas de la Lengua Tagala + sinula! ni Padre #lancas de San
ose a! isinalin sa Ta&alo& ni Tomas
Pinpin noon& /0/1-2. Compendio de la Lengua Tagala
+ ina'da ni Padre Gaspar de SanA&us!in noon& /314-
8/19/2019 Kast i Labs Biology
20/29
4-Vocabulario de la Lengua Tagala + 'auna+unahan& !alasali!aan
sa Ta&alo& na sinula! ni Padre Pedro deSan #uena.en!ura noon& /0/4-
5-Vocabulario de la Lengua Pampango
+ unan& a'la! na pan&,i'a saKapampan&an na sinula! ni Padre 6ie&o#er&ano noon& /347-
8-Vocabulario de la Lengua Bisaya
+ pina'amahusa( na a'la! pan&,i'asa #isa(a na sinula! ni Ma!eo Sanche9noon& /3//-
8/19/2019 Kast i Labs Biology
21/29
0- Arte de la Lengua Bicolana
+ unan& a'la! pan&,i'a sa #i'olna sinula! ni Padre Marcos Lis*oanoon& /385-
3- Arte de la Iloa
+ 'auna+unahan& *alarilan& Ilo'ona sinula! ni rancisco Lope9-
8/19/2019 Kast i Labs Biology
22/29
Mga Dulang Panrelihiyon
SENAKULOSENAKULO – isang dulang nagsasalaysayng buhay at kamatayan ng Poong
Hesuskristo. Itinatanghal tuwing
mahal na araw. Ito’y may dalawanguri: Hablada(sinasalita) atCantada(inaawit)
TIBAGTIBAG – isang pagtatanghal kung buwanng Mayo, ng paghahanap ni Santa Elenasa krus na pinagpakuan kay Kristo.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
23/29
Panunuluyan Panunuluyan- isang uri ng dulangpanrelihiyon na namayani noongpanahon ng kastila. Ang pinakadiwa nitoay paghahanap ng matutuluyan ng mag-asawang San Jose at Birhen Maria.
KARILYOKARILYO –uri ng libanganng mga tao.
Ito’y pagpapagalaw ng mga anino ng mgapira-pirasong kartong hugis tao sa likodng isang kumot na puti na may ilaw.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
24/29
SarswelaSarswela+isang melodrama na karaniwa’y tatlong
yugto. Pinapaksa nito ang pag-ibig at poot,paghihiganti, at pagpaparaya,kasakiman atpagpapabaya, kalupitan at kalambutan ngdamdamin at kasiyahan, at kalungkutan
.KOMEDYA/MORO-MOROKOMEDYA/MORO-MORO- isang matandangdulang Kastila na naglalarawan ngpakikipaglaban ng Espanya sa mga Muslimnoong unang panahon.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
25/29
Mga KatutuongPaglalarong Patula Patungan Patungan- Ito’y mahabang tulang inaawit bilang parangal sa isang may kaarawan osa isang panauhing iginagalang.
KARAGATANKARAGATAN –isang dulang ipinapalabas bilang pang-aliw sa mga naulila.Ito’y isanglarong may paligsahan sa tula ukol sasingsing ng isang dalagang nahulog sa
gitna ng dagat at kung sinong binata angmakakuha rito ay siyang pagkakalooban ngpag-ibig ng dalaga.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
26/29
DUPLODUPLO –ginagawa sa isang pagdiriwang upangmaalis ang pagkabagot o pagkainip ng mga tao.Ito’y isang larong paligsahan sa pagbigkas ng
tula na isinasagawa bilang paglalamay sa patay. Juego de Prenda- Juego de Prenda- Ito’y isang larong pang-aliwsa mga naulila. Ang pangalan ng larong ito ay buhat sa sangla o prenda na inilalagay sa harap
ng hari. Ang bansag sa kababaihan na kasali aypangalan ng bulaklak at punongkahoy namansa kalalakihan.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
27/29
Kantahing! "ayan
awit ng ating mga ninuno sa saliw ngmga makalumang instrumento. Ang
mga ito ay nagpapahayag ngdamdamin, pamumuhay, karanasan,pananampalataya, kaugalian athanapbuhay ng mga taong naninirahansa isang lugar.
8/19/2019 Kast i Labs Biology
28/29
MGA KANTAHING+#A$AN
1.Leron-leron Sinta = Tagalog
2.Pamulinawen = Iloko3.Dadansoy = Bisaya
4.Sarong Banggin =Bikol
5.Atin Cu Pung Singsing = Kapampangan
8/19/2019 Kast i Labs Biology
29/29
KA#ALAGA#AN NG KANTA#ING"AYANG PILIPINO
I!o a( na&papa'ilala na an& a!in&di,an&+ma'a!a a( 'a!u!u*o sa a!in&lupain-
I!o a( na&papaha(a& na !una( na'alinan&an n& Pilipino
I!o a( *un&a a! *ula'la' n& ma!ulain&
damdamin& &allin& sa puso a! 'alulu,an& *a(an-