Kinh Tế Đông Dương 1945-1954 Trong Vùng Thuộc Pháp

THI I s 7 112

KINH T NG DNG T 1945 N 1954

TRONG VNG THUC PHP

Charles-Henri Dimaria* v L Vn Cng**

Tm tt Trong bi ny, chng ti trnh by kinh t ng Dong trong vng thuc Php, t 1945 n 1954. Chng ta c th nhn xt l kinh t 3 nc ny ngy cng suy sp. Chin tranh ch c th lm trm trng thm nhng vn m l ra ng Dng cn phi gii quyt: lm th no cc nc nng nghip thun tu c th thot ra khi tnh trng km pht trin v kinh t trong hon cnh th trng quc t ca nhng sn phm cc nc lm ra ngy cng thu hp li ?

Phn ln cc d kin v con s m chng ti thu thp c u da trn a bn ng Dng ni chung, kh lng phn chia ra cho tng nc mt. Kt qu nghin cu ny cha lm chng ti thc s va lng. Chng hn nh cha th hin c mt cch r nt hon cnh nn kinh t ca mi nc trong giai on nghin cu. Hin ti th chng ti vn cha c c, i vi mi nc, con s v Thu nhp quc dn (GDP), tng s lao ng c vic lm, tng s ngi tht nghip. Phn nghin cu v tnh hnh xut- nhp khu cng cha y thng tin v lng. Tuy vy, vi nhng so snh c tnh cht tng i, chng ti hy vng rng bi ny vn cho php c gi hiu c v hnh dung c v mt thi k y nhng xo trn v ri ren trong lch s, v hiu c tin trnh ng Dng. Sau khi tm hiu v giai on ny, ngi ta c th ni rng, cuc chin tranh ch c th lm trm trng thm nhng vn m l ra ng Dng cn phi gii quyt : lm th no cc nc nng nghip thun tu c th thot ra khi tnh trng lc hu, km pht

Charles-Henri Dimaria v L Vn Cng, Kinh t ng Dng 113

trin v kinh t trong hon cnh th trng quc t ca nhng sn phm cc nc lm ra ngy cng thu hp li ? 1. Hon cnh kinh t ng Dng 1945-1946

Theo B vong lc ca Tiu ban thit k cc vng b tn ph (14-02-1947, New York), dn s ng Dng tng t 23 triu ngi nm 1936 ln 27,7 triu nm 1943. iu c ngha l, tc tng dn s bnh qun hng nm l mc 2,7%, cao hn hn so vi ch tiu tng ng ca nhng nm v trc 1900-1936 (u l nguyn nhn ca s gia tng ny : gim cc nn dch ? gim hn i ? chm sc sc kho tt hn ? cht lng cuc sng tt hn ?). V tnh hnh sn xut nng nghip ca ng Dng, ta c bng sau :

Biu 1 : sn xut nng nghip ng Dng (tn)

1938 1946

Go 7.000.000 2.000.000 Ng 540.000 9.000

Cao su 60.000 20.000 Ch 13.000 100 n 400

C ph 3.600 1.500 Ma 80.000 30.000

Bng 1.000 n 5.000

1.000

Thuc l 14.000 4.000 Khoai 3.000 3.000

Sn 119.000 120.000

Nhiu c s khai khong dng hn hot ng t nm 1945. Sn lng nm 1945 t 180.000 tn, gim 10% so vi cui nhng nm 30. Tng s thit hi ca thi gian 8 thng b qun i Trung Hoa chim ng (t thng 9/1945 n thng 3/1946) c tnh vo khong 425 triu ng (piastres), gp i khon thu nhp ti chnh ca ng Dng trong cng thi gian . Ngy 17/11/1945, theo

THI I s 7 114

sng kin ca Franois Bloch-Lain, c vn ca Thierry dArgenlieu, Cao u Php ti ng Dng, ng bc 500$ b hu b. Hnh ng ny nhm mc ch v hiu ho ngn kh d tr ca Nht v Vit Minh. Ngy 25/12/1945, ng bc c nng ln mc mt ng ngang vi 17 francs. S quy i ny c li cho s chuyn tin v chnh quc ca cc vin chc Php ng Dng.

Cn cn thng mi ng Dng, xt v gi tr danh ngha vn lun lun mang gi tr dng trong giai on 1939-1945. Tuy nhin, cn lu rng nm 1945, ng Dng xut khu 18 triu ng hng ho v nhp khu 17 triu ng (cc con s ny thp hn rt nhiu so vi ch tiu t c vo nm 1938).

Biu 2: cn cn thng mi (1939-1945) (triu ng)

1939 1940 1941 1943 1944 1945 1946

Nhp khu

240 204 200 169 65 17 310

Xut khu 350 395 287 213 87 18 690

Cng phi nhc li v nh hng ca cuc i chin th gii ln th hai: ng st ch khai thc c 677 km nm 1946, so vi 2900 km nm 1938.

Hng khng dn dng : Hng tun c hai chuyn bay t ng Dng sang Php v ngc li. Cc hng hng khng hot ng ti ng Dng lc by gi c Air France v Tp on hng khng qun s (GMTA). Lch bay ca Air France nh sau :

Paris-Si Gn : ct cnh lc 8 gi 45 ngy th su, n ni lc 13 gi 05 ngy th hai.

Si Gn-Paris : ct cnh lc 7 gi ngy th t, n ni lc 16 gi 40 ngy th su.

Sau tho thun Php-M ngy 27/3/1946, c 3 tuyn bay mi c m thm l :

N1 : Hoa K-Paris-Trung ng-n - Mianma-Thi Lan-H Ni-Trung Hoa. N7 : Hoa K-Manila - Si Gn Singapore Batavia.


N8 : Hoa K - Manila - Hng Kng- Macao H Ni Thi Lan - Mianma - n . Tnh trng sn bay H Ni khng cho php thc hin cc

chuyn bay vn ti thng mi. Do vy, ch c tuyn ng s 7 l c d tr hot ng. T nm 1948, Air France c thm tuyn Si Gn - Thng Hi (2 chuyn/tun), Si Gn - Hng Kng (1 chuyn/tun) v H Ni Cn Minh (1 chuyn/thng). 2. Kinh t ng Dng nm 1949

2.1. Sn xut nng nghip

a) Trng trt. Sn lng go nm 1949 vo khong 2.400.000 tn thc, nhiu hn so vi 2.200.000 tn ca nm trc . Cc a phng c go xut khu ch yu l min Nam (M Tho, Bn Tre, Vnh Long, Tr Vinh, Cn Th, Sc Trng, Bc Liu, Rch Gi). Do s rt gi ca mt hng ng trn th trng th gii, sn xut ng ch dng li mc 30.000 tn. Din tch trng cao su l 45.800 hecta, gim hn mt t so vi nm 1948. Sn lng cao su t 43.000 tn (so vi 43.700 tn nm 1948).

b) Chn nui. Trong tng s n b 1.500.000 con ca ton ng Dng, min Nam Vit Nam c 180.000 con, min Bc c 170.000 con. V n ln, min Nam Vit Nam c 400.000 con, min Bc c 750.000 con trn tng s 1.900.000 con ca ng Dng. sn xut tht, ngi ta git m 40.000 con b, 13.000 con tru v 250.000 con ln min Nam Vit Nam, 16.000 con b, 250 tru v 92.000 ln min Bc. Sn lng sa sn xut ra ng Dng l 1.245.000 lt, 500.000 lt min Nam v 120.000 lt min Bc Vit Nam.

c) Lm-Ng nghip. Sn lng than ci gim mnh : 1.300 tn trn ton Vit Nam, so vi 4.500 tn nm 1940. V ngh c, chng ti khng thu thp c nhng s liu chnh xc. Nhng nhn chung, sn lng thu sn nh bt c thng khng cho nhu cu tiu dng ca Vit Nam. Nm 1949, Vit Nam phi nhp khu ca Campuchia

THI I s 7 116

10.850 tn (so vi 4.000-5.000 tn trc chin tranh th gii th hai).

2.2. Sn xut cng nghip

Vit Nam sn xut ton b than ng Dng. Sn lng nm 1949 l 378.400 tn (nm 1948 l 355.000 tn, nm 1938 l 2.300.000 tn). Sn lng xi-mng l 153.000 tn (so vi 97.000 tn nm 1948). Do c s cnh tranh ca cc nc chu Phi trong vic cung cp nhng sn phm du v x phng vi gi rt thp (gim hn 20% so vi cc sn phm sn xut ti ng Dng), v do th trng bn trong bo ho, sn xut x phng gn nh chng li (gim t 5.000 tn xung cn 800 tn). Min Nam Vit Nam v Campuchia sn xut tng cng 145.000 hl ru, cn xa mi t n mc 2.200.000 hl nh trc chin tranh. Sn lng bia (sn xut tp trung ch yu Vit Nam) vo khong 268.000 hl. Cng ty bng vi si Bc k d a vo hot ng nm 1948 mt nh my si v dt Nam nh. Trong thi im d, h ang phi i ph vi vn thiu nhn cng. Cng vi nh my si Hi Phng, hng nm, hai nh my ny sn xut c khong 1.200 tn si bng.

2.3. Giao thng vn ti

Giao thng ng b v ng st vn cn cha p ng nhu cu. Giao thng bng ng hng khng c mt bc tin trin mi: trong nm 1947 c 3.749 chuyn bay c thc hin, nm 1948 tng ln l 13.961 chuyn (trong c 688 chuyn bay quc t). Nm 1949, s hnh khch trn cc tuyn ng bay quc t (ch yu l cc tuyn Paris, Calcutta, Bangkok, Singapore, Hongkong) l 10.289 hnh khch n v 12.656 hnh khch i. S hnh khch ca cc tuyn bay ni a cng tng ln n 132.741 (so vi 103.983 nm 1948).

2.4. Thng mi quc t

Cn cn thng mi quc t c gi tr m k t nm 1947. Nm 1949, gi tr nhp siu l 2.785 triu ng. Trong 9 thng u nm 1949, ng Dng nhp 19.000 tn bt ng cc, 12.700 tn ng, 32.400 tn ung, 12.150 tn giy, 8.000 tn vi bng, 105.000 tn


du v cc chit xut t du. C nm 1949, lng hng xut khu ca ng Dng bao gm khong 135.000 tn go (nm 1948 l 232.000 tn, nm 1938 l 600.000 tn), 27.500 tn ng (nm 1948 l 46.800 tn) v 41.400 tn (nm 1948 l 42.600 tn).

2.5. Tin t v ti chnh t nhn

Vin pht hnh ng Dng, tuy c chnh thc thnh lp theo vn bn php lut cng b ngy 25 thng 9 nm 1948 nhng vn cha thc s i vo hot ng. Do vy, vic pht hnh tin t vn do Ngn hng ng Dng m nhim. Lng tin t lu thng, mc d tng ln 9% trong vng 10 thng u nhng vn cha p ng c nhu cu quay vng ca i sng kinh t. Bc u, mt s lng kh ln vn c dng b p s thm ht v thng mi. Nguy c ph gi ca ng bc ng Dng thc y mnh nhng dng tin mt chuyn v chnh quc. Cc thng gia tm kim bin php nhanh nht chuyn tin thnh hng ho. Cc c s sn xut th tn dng trit ngun vn vay ngn hng. Trn th trng Si Gn - Ch ln, ch s chung ca gi bun tng 5% (so vi 48% nm 1948). Gi go tng t 2,4 ng ln 2,9 ng mt kg. Ch s hng tiu dng khc n nh ti Si Gn v ti H Ni, i vi tng lp bnh dn. Cn i vi th trng ca nhng kiu dn u chu v tng lp trung lu, gi c hi gim nh ti H Ni, ngc li, tc lm pht li vt qu mc 10% ti Si Gn. Nhng nhn chung, ch s gi nm 1949 l tng i n nh. So vi giai on trc : 1938-1948, lm pht trung bnh hng nm l 39%, gi c tng gp 26,5 ln t 1939 n nm 1948.

2.6. Nhn cng, vic lm, lng

Mc d c tht nghip, trong mt vi lnh vc kinh t vn xy ra hin tng thiu nhn cng, nht l nhng nhn cng c tnh chuyn nghip (nh ngnh than min Bc, ngnh cao su min Nam Vit Nam). Tin lng trung bnh mt ngy vo khong 15 ng khu vc Si Gn -Ch Ln (so vi 11,27 ng nm 1948, 7,7 ng nm 1947, 0,65 ng nm 1938-1939). Nu so snh mc tng ca tin lng vi mc gia tng ca ch s gi trong giai on 1939-1948, ta s thy hin tng gim sc mua ca ng

THI I s 7 118

lng (ch s chung ca gi tng gp 26,5 ln trong khi lng ch tng ln c 17,3 ln). Tin lng bnh qun ca khu vc H Ni - Hi Phng cao hn (21 ng /ngy). Mt ngh nh ra ngy 22 thng 2 nm 1949 n nh mt mc lng ti thiu, bin ng trong khong t 12 n 24 ng/ngy tu theo tng ngnh. Mt khc, mc lng ti thiu ca nhn cng trong sn xut nng nghip cng c xc nh : khng c thp hn 4,25 ng i vi lao ng khng chuyn v 5,25 ng i vi cng nhn khai thc cao su. Chng ta cng th lm mt php so snh gia ng lng ti ng Dng v ti Php. Ly khu vc H Ni - Hi Phng l ni mc lng c cao hn so vi Si Gn, mt tun lm vic 6 ngy th mc lng thng trung bnh ca nm 1949 s l 8.568 francs. Trong khi , mc lng trung bnh ca ngi lao ng ti Php l 18.221 francs/thng.

3. Hi ngh lin quc gia t chc Pau (29/6/1950) v nhng h qu ca n

Nhng tho thun trong hi ngh Pau c lin quan n cc nc Campuchia, Lo, Vit Nam v Php. Cc vn bn c chnh ph Bo i k ngy 23/12/1950, Campuchia k ngy 25/12/1950 v Lo k ngy 26/12/1950.

Cc tho thun trn quy nh nhng g? Trong lnh vc kinh t x hi : trc khi k nhng iu khon

tho thun ny, nc Php iu hnh nn kinh t ng Dng thng qua cc t chc hnh chnh (s ngoi thng, m, cng nghip, cp thot nc v ngh rng, nng nghip, ban thng k...) ; vin Cao u c mt quyn hnh rt ln trong vic iu chnh v can thip vo cc hot ng ca i sng kinh t. Vi nhng tho thun ca Hi ngh Pau, Php buc phi dp b cc t chc kinh t ni trn v chuyn giao quyn hnh cho 3 quc gia lin hip thuc Khi Lin hip Php. Thay vo , nhng t chc bn bn c lp ra phi hp chnh sch kinh t ca 3 nh nc. Cc quyt nh c bn phi c s nht tr ca tt c cc bn. Cc n v cp quc gia u tin c lp ra thuc ngnh bu chnh vin thng v gio dc. Nc Php cng chuyn giao cho 3 quc gia ng Dng ton


b cc dch v v sinh v y t cng cng, k c nhng quyn hn quc t trong lnh vc ny.

Trong lnh vc ti chnh : bc u, cc quc gia ng Dng c mt khon ngn sch ring. H cng c quyn tng biu gi thu hoc t ra nhng loi thu mi. Tuy nhin, khi mt quyt nh no c th gy thit hi cho nhng thnh vin khc, n s phi c a ra tham kho trc kin ca cc i din nhng quc gia kia bo m s dung ho gia li ch chung ca c 4 quc gia v quyn t ch ca mi nn kinh t.

Ba nc ng Dng to ng tin ring thng qua Vin pht hnh tin t ca cc quc gia Campuchia, Lo v Vit Nam. Nu thiu, cc nc ny c th s dng ng bc ng Dng l n v tin t c Vin bo lnh bng franc v trong trng hp cn thit, bng vng v ngoi t. Vin Pht hnh c i din ca mnh ti 3 quc gia ng Dng v ti Php. S c quyn pht hnh tin t ca Ngn hng ng Dng c chnh thc chuyn giao cho Vin vo ngy 31/12/1951. Cc quc gia ng Dng c cc c quan thu quan ring, nhng cam kt s thnh lp ra mt Lin hip thu quan.

Sau , Vin ny nhanh chng bin chuyn theo chiu hng chia r. Cc nc ng Dng p dng nhng chnh sch kinh t ring r v c phn tri ngc vi nhng tng ca tho c Pau. Mt khc, do b my t chc va phc tp va khng cn hp thi na nn trn thc t, kh c th p dng nhng cng c qun l iu khin c s vn hnh ca t chc ny. Mt cuc hi tho v kinh t v thu quan nhm hp ti Paris vo thng 4-5 nm 1952 nhng khng em li kt qu g. Do gi go gia tng, t thng 5/1952, Vit Nam v Campuchia quyt nh cm xut khu loi ng cc ny ra khi lnh th. iu ny hon ton mu thun vi ch trng trao i mu dch t do gia cc nc trong Lin hip thu quan.

Hi ngh lin Chnh ph ti Si Gn, t thng 7 n thng 9/1952 dn n mt tht bi na : khng mt chnh sch no v xut khu c chp nhn, k c nhng vn lin quan n li ch chung. Ma thu nm 1952, Chnh ph Bo i quyt nh khng chia cho Lo v Campuchia phn thu nhp m trc h

THI I s 7 120

vn c hng t doanh thu hi quan hng thng (t l chia l: Vit Nam 71%, Campuchia 22%, Lo 7%). Hi ngh t 12/1 n 25/3 1953 mt ln na nhn mnh s bt ng gia 3 nc ng Dng trong lnh vc ngoi thng v hi quan. Ngy 25/3, ngy cui cng ca hi ngh, Campuchia ngh xt li mt ln na, trc ngy 31/12/1953, tt c cc iu khon tho thun ti Pau. Ngy 28/4, Chnh ph Bo i tuyn b mun xt li trc ngy 31/12/1953 cc mc thu sut hi quan c th i ph vi s gia tng cc chi ph qun s. Chnh ph Lo khng ng vi cch phn b ngun ngn sch thu c qua thu quan trong nm hot ng u tin, 1950-1951, ca Lin hip tin t. Trong thc t, Lin hip ny tan v.

4. Hon cnh kinh t ng Dng giai on 1952-1953

4.1 Sn xut nng nghip

Sn lng thc ca ng Dng nm 1952 c tnh vo khong 5,5 triu tn. Trong bao gm 3,5 triu tn ca Vit Nam v 1,4 triu tn ca Campuchia. Cc tin b v mt k thut rt chm. Ti Vit Nam, vo thi im nm 1952 ch c 27 c s chn lc ging hot ng (trc chin tranh c 902 c s). Nng sut cng rt thp, nu tnh ra go xay st ch c 0,7 tn/hecta, so vi 1 tn Mianma v 3 tn Nht. V l do phi chi ph nhiu cho chin tranh, khon ngn sch dnh cho pht trin sn xut nng nghip ca Vit Nam cha n 1%. Mt phn nhu cu v trang thit b, ging v phn bn c trang tri bng cc khon vin tr ca M.

Nm 1952, sn lng cao su (ch c Vit Nam v Campuchia) t mc ngang vi thi gian trc chin tranh. Do c s tng cu trn th trng quc t, t trng ca ngnh cao su trong tng gi tr hng ho xut khu tng t 20% trc chin tranh ln n 35% sau chin tranh. Trong 2 nm 1952, 1953, con s ny cn cao hn c phn thu nhp t xut khu go.

Ngh nui c nc ngt ng Dng l ngnh ng th 3, sau sn xut go v cao su. Lng nh c hng nm vo khong 410.000 tn (tp trung ch yu vng Bin h ca Campuchia). Ti vng ng bng chu th sng Hng, ngi ta c tnh c th thu


c 50.000 tn c trn tng din tch 1,1 triu hecta rung. Tuy nhin, c mt iu ng lo ngi l sn lng c s gim i trong tng lai do vic nh bt qu thng xuyn cng vi s pht trin cc loi cy trng.

Trong nm 1953, mt ngh nh c ban hnh nhm bo v li ch cho dn cy. Theo , mc t m t in phi np cho a ch c gim i 50%, tc l n c gii hn ti a mc 15% trn tng sn lng thu hoch. Trc y th thng t in vn phi np t n 50% tng sn lng. Ngh nh ny cm cc a ch khng c i n nhng ngi chm np t.

V vn s hu rung t vng ng bng sng Hng, ngi ta thy c nhiu loi ch t : 1.300.000 ngi s hu nhng mnh rung c din tch di 3a, 212.000 ngi s hu trn 1 hecta, 2.000 ngi c trn 20 hecta. Tng cng 973.000 hecta canh tc c chia cho 1.853.000 a ch. c im ny cng c th hin vng ng bng ven bin Trung b ca Vit Nam v nhng tnh min ng - Nam b. Ti nhng vng khc thuc Nam b, theo mt thng k c thc hin nm 1950, c 257 a ch s hu trn 500 hecta v tng s s hu ca h l 280.000 hecta. Mt cch c th hn, trong s 257 a ch ny, 185 ngi c t 500 n 1.000 hecta, 53 ngi c t 1.000 n 2.000 hecta, 15 ngi c t 2.000 n 4.000 hecta v c 4 ngi s hu trn 4.000 hecta t.

4.2 Sn xut cng nghip

Sn xut cng nghip ca Campuchia v Vit Nam, nht l cc ngnh nh than, in, xi mng v kh t c s tng trng trong vng 3 nm trc . Vit Nam, vic lp t cc my mc mi vo cc hm m v s ci tin iu kin giao thng cho php tng sn lng than khai thc c t 624.000 tn nm 1951 ln 840.000 tn nm 1953. Tuy nhin, con s ny vn cn thp hn nhiu so vi mc 2,3 triu tn ca nm 1938. Sn lng xi mng ca Campuchia v Vit Nam nm 1953 vt qua mc ca thi k trc chin tranh.

4.3 Cc cng trnh cng cng v xy dng

THI I s 7 122

Cc cng trnh cng cng m 3 nc ng Dng tin hnh vi s tr gip v kinh t ca M bao gm ch yu l vic sa sang v xy dng li cc tuyn ng v cu c tnh cht chin lc, no vt cc khu vc cng Si Gn v Phnom-Penh, xy dng thm mt sn bay. Ln sng nhng ngi t nn dn vo cc thnh ph do chin s Vit Nam lm pht sinh nhu cu xy dng nhng khu nh bnh dn. Chng trnh xy dng ca nh nc Vit Nam, c s tr gip ca nc ngoi gp c 50 triu ng, tng ng 500 triu franc 1953 (sau s ph gi ca ng bc nm 1953 - 10 franc ca nm 1953 tng ng vi 1 franc 1990).

4.4. Ngoi thng

Cn cn thng mi ngy cng t hn k t nm 1947.

Biu 3: Quyt ton cn cn thng mi (triu ng)

1947 1948 1949 1950 1951 1952 -501 -1188 -2785 -2698 -3500 -6850

Xut khu go, c bit l ca Vit Nam, gim i do phi d

tr sn c th b vo nhng s thiu ht ca th trng ni a. Trc chin tranh, Php nhp ca ng Dng 600.000 tn mi nm. S gim khi lng go nhp khu t ng Dng trong thi gian ny cng chu nh hng mt phn do go sn xut ti Camargue (min Nam nc Php) p ng ba phn t nhu cu ca nc Php. ng Dng ch xut khu c 305.000 tn nm 1951, 210.800 tn nm 1952 v 221.100 tn nm 1953, trong khi mc xut khu trung bnh trong sut thi k 1934-1938 l 1.344.700 tn.

Xut khu cao su trong v 1950-1951, v gi tr tng ln 60% trong khi v lng hu nh vn gi nguyn. Ngc li, sang nm 1951-1952, mc d sn lng xut khu c tng ln 10%, nhng thu nhp t xut khu vn gim i 30%. C hai l do cng gy nh hng n bin ng ny : s st gi ca cao su v hin tng gim cu trn th trng th gii.


Mt nghin cu chi tit hn v cn cn thng mi ng Dng nm 1952 cho thy :

- S mt cn bng nghim trng trong vic trao i hng ho gia 3 nc ng Dng v cc nc cn li trong Khi Lin hip Php dn n mt khon thm ht 5 t ng nm 1951, v gn 7 t nm 1952. Php v cc nc thuc a ca Php, trong nm 1952 cung cp 82% gi tr hng nhp khu vo ng Dng (8 t ng) nhng ch nhp c 39% gi tr hng xut khu ca ng Dng (khong 1 t ng). - Cn cn xut-nhp khu kh quan i vi cc nc ngoi khc (khng k vin tr ca M): c thng d thng mi vi khu vc sterling (247 triu ng) v khu vc la (165 triu ng). - Cn cn thu-chi cn bng nh nhng chi tiu qun s cng nh dn s ca Php. - Cn cn thu-chi ca ng Dng nm 1952 (tnh bng triu ng) c th tm tt nh sau:

Biu 4: Cn cn thu-chi

(triu ng)

Chi Nhp khu 8.820 Giao dch, chuyn i ti chnh (thu hi li tc, tr n, u lnh...)

2.760

Ngn phiu 1.590 Thu hi vn u t 410 D c ca ca Vin pht hnh tin t 590 Khc 706

THI I s 7 124

Thu Xut khu 2060 Giao dch, chuyn i ti chnh 290 Cc khon chi tiu ca Chnh ph Php cho ng Dng, bao gm:

11706

- Dn s 530 - Quc phng 10296 - Vin tr 880 u t v trang thit b dn s 820

Bng trn cho thy, cc chi tiu ca nc Php, c bit l khon

chi v qun s, c th b p vo khon thm ht ca 3 nc ng Dng.

4.5 Giao thng

a) Hng khng dn dng : Hng Air Vietnam c chnh thc thnh lp vo ngy 8/6/1951 vi vn iu l l 18 triu ng (306 triu francs, tc l bng 18 triu francs ca nm 1990). Chnh ph Bo i ng gp 50% (bao gm 6 triu bng tin, 3 my bay DC3 v cc linh kin thay th tr gi 3 triu ng). Phn cn li c phn b gia Air France (33,5%), Hng vn ti hng khng ng Dng (SITA) (11%), Hng vn ti bin (Messageries maritimes) (4,5%), Hip hi hng khng vn ti (Union aronautique des transports) (0,5%), Aigle Azur Indochine (0,5%). Phn ng gp ca Air France bao gm mt my bay Bristol, cc linh kin thay th, nh v cc vt liu khc. V nu nh Air Vietnam cn th Air France c th ng gp thm mt chic DC3 na. SITA cng ng gp mt chic Bristol, chic th hai th bn tr gp sau. Ch tch Hi ng qun tr ca Air Vietnam phi l mt ngi c quc tch Vit Nam, ph ch tch l mt ngi Php. Vic b nhim nhng ngi ny phi c Hi ng b trng ca Chnh ph Bo i v i din ca Chnh ph Php Vit Nam thng qua. b) ng st : 11 tuyn ng c khai thc l : mt phn tuyn H Ni - Si Gn, H Ni - Lao cai, H Ni - Hi Phng, H Ni - Na Sm, Hn Gai - H Tu, Cm Ph - Mng Dng, Thp


Chm - Lt, Tn p - Xm Ci, Si Gn - Lc Ninh, Si Gn - M Tho, Phnom-Penh - Aranya.

4.6 S ph gi ca ng bc ng Dng

Ngy 10/5/1953, t gi chnh thc ca ng bc ng Dng gim t 17 xung cn 10 francs. Mc tiu ca bin php ny l g ? Chng ta c th a ra mt danh mc ngn gn l :

- ci thin cn cn thng mi, - gim gi ca cc hng ho nhp khu vo Php t ng Dng, nht l cao su, - thc y nhng ngi c tin ng u t ng Dng, - loi tr s bun bn tin t ngoi ch en, - gim cc chi ph qun s ca Php.

Thc t din bin ra sao? im th nht : v mt k thut m ni, ngi ta c th mong i

mt s ci thin cn cn thng mi nh vo mt mc gi cnh tranh hn trong xut khu v s hn ch nhp khu do gi c tr nn cao hn. Tuy nhin, vic st gim xut khu ca ng Dng cn c mt l do khc na : chin tranh lm cn tr vic sn xut v lu thng. Vo thi im ph gi, khng c mt kho hng d tr no cng. Xut khu cng b ch tc v cung km.

im th hai : Mc gi p dng ti Php, cho sn phm cao su, l gi ca th trng th gii. S ph gi khng lm cho n thay i c. S ph gi ch lm gim tr cp ca Php cho nhng ngi trng cao su, v gi mua t nhng ngi trng cao su cao hn gi trn th trng th gii.

im th ba : Ta c th thy mt hin tng ngc hn li. Thay v u t, nhng ngi gi tin ng li mun i tin ca h ra tin franc v trc khi c bin php ph gi, mt ng ng Dng ch bng 7 n 8,5 francs trn th trng Hng-kng. H s s c mt t ph gi na.

im th t : dp b vic bun bn tin t l mt trong nhng yu t quan trng dn ti quyt nh ca Chnh ph Php. Bun bn tin t c th hin qua vic em vo ng Dng :

THI I s 7 126

i) cc ngoi t v vng c mua vi mt t gi cao hn t gi chnh thc.

ii) tin ng ng Dng thu c trn cc th trng nc ngoi qua vic bn vng v cc ngoi t mnh.

Mt vi v d : mt -la mua ti Paris l 400 francs c bn li ti Si Gn vi gi 51 ng. Nh vy t gi quy i l 1 ng n 7,8 francs. Tuy nhin, nu i ra tin franc theo t gi chnh thc th 51 ng tr thnh 867 francs. Tng t nh vy, 1 kg vng mua Paris l 500.000 francs, em bn ti Si Gn c 60.000 ng (trong trng hp ny, 1 ng n 8,3 francs), chuyn tr li ra franc c 1.020.000 francs theo t gi chnh thc.

S chnh lch gia t gi chnh thc v t gi thc t khng ch to iu kin cho vic bun lu m ng thi cng to nhng giao dch "tri php" (hai hin tng ny c lin quan vi nhau : bun lu s c li nu c th chuyn tin ng sang franc theo t gi chnh thc). "Con bun" lin kt vi mt doanh nhn c mn bi, nhp sn phm o t Php, hoc c cng tc vi mt nh xut khu ca Php chp nhn khai tng cc ho n chng t ca ng ta ln. Cng c trng hp s chuyn tin c thc hin, thng qua trung gian l mt ngi c quyn chuyn nhng li khng c nhu cu (v d nh cng chc hay lnh Php ng Dng : tin lng ca h ch tiu ti ch, khng c tha chuyn v Php, nhng v nguyn tc th h vn c th chuyn c, nu c). Cc khon giao dch ny c tnh ln n 100 t francs ch ring nm 1952. C nhng ngun ti liu khc a ra con s l 10 t francs.

S ph gi khng th ngn chn c vic u c hay bun lu, vn l nhng tr chi ti chnh da vo s ri ro (c lin quan n chin tranh) ca vic gi tin ng ng Dng.

im th nm : B Ti chnh Php ch i s ph gi ny mt khon tit kim t nht 30 t francs cho chi ph qun s ca Php ng Dng. S tin , trn thc t l 10 t francs, theo mt bo co ca chnh b ny. Tuy nhin, theo mt t tp ch kinh t th ch c 265 triu francs.


Nhng tc ng ca s ph gi n nn kinh t ng Dng Vi mc ph gi 41%, ch s gi bn bun Si Gn, so vi nm

1952, ch tng 25% do c s rt gi ca thc go (gim 9% trong mt nm). Ch s gi cc sn phm quc ni khc tng 35% vo cui nm 1953. i vi hng nhp khu, gi tng trung bnh 50%. Ti Si Gn, ch s gi sinh hot tng 42% i vi tng lp trung lu, 32% i vi tng lp th thuyn (tng lp trung lu tiu th hng nhp khu nhiu hn, trong khi tng lp bnh dn ch yu dng hng sn xut ni a, l nhng hng m gi tng khng nhiu, thm ch c th cn gim, nh go). Ti H Ni, i vi lp trung lu, gi tng 18%, i vi th thuyn, gi tng 17%. i vi ngoi kiu, ch s gi tng t 30 n 60% do s dng nhiu sn phm nhp khu.

5. K hoch hin i ho v trang b cho ng Dng

Vn a ra mt k hoch tin trin v nh hng cho nn kinh t ng Dng sau chin tranh th gii th hai l hon ton ph hp vi mt chnh sch thc dn. Trn tinh thn , mt bn k hoch pht trin 10 nm c ph chun vi mt quyt nh cp b ngy 18/9/1948. Ni dung ca n cp n vic trang b cho ng Dng, nh c nu ra trong mt bn bo co di 16 trang t nm 1945. Ngun gc ca bn k hoch ny cn xa hn na. T nm 1930, cc chuyn gia v cng chc ca Php bt u t nn mng cho k hoch ny, nh li ng Bourgoin (c vn v k hoch ho ca Cao u Php ti ng Dng) pht biu ti Lt vo thng 11/1947. Mt khc, s chim ng ca qun Nht em li mt vi tng cho k hoch ny : khi ng Dng b chia lm nhiu phn, cch cai tr ca ngi Nht chng t rng vi mt chnh sch kinh t ng, ng Dong khng th tn ti. Chng ta c th tm tt cc phng hng ca bn k hoch theo cng thc sau : Ti thit - Hin i ho - Sng to.

S ti thit, c bit ch trng n c s h tng b ph hng bi cc bn tham chin trong qu trnh gii phng ng Dng.

Hin i ho nn cng nghip hin hu. Cn sng to y c ngha l to ra nhng lnh vc hot ng,

nhng n v sn xut kinh doanh mi, nhm tn dng ngun lc sn c, c v vt cht ln nhn cng, ng thi lm tng thm tnh

THI I s 7 128

c lp ca nn kinh t trong vic p ng cc nhu cu tiu dng ni a. Tuy nhin, bn k hoch ny lm ta nh li song cha ng trong k hoch Monnet : "Hin i ho hay suy tn". V mt cu trc ca ti liu ny, c 3 im ng lu l : (1) su tp cc ngun lc sn c, (2) tp hp cc kin ngh, cc mc tiu v phng tin thc hin nhm s dng mt cch tt nht cc ngun lc ny, (3) phn tch chi ph, ti chnh v doanh thu tim nng.

u l nhng ngun lc v lm th no tp hp c nh mt cng c ca bn k hoch?

Nn kinh t ng Dng, v c bn l mt nn nng nghip, lm nghip v khai thc m. Gn 3/4 tng thu nhp quc dn l rt t cc ngnh ny. C th hn, sn phm quan trng nht v sn lng cng nh v tm quan trng trong vic cung cp lng thc l go, vi din tch canh tc gn 5 triu hecta c canh v 300.000 hecta thm canh. ng nhin, thc l mt yu t trng tm ca k hoch. Nhng bn cnh , cc sn phm khc cng c ch n nh ta thy trong bng sau:

Biu 5: cc sn phm nng nghip

Sn phm Kh nng hin ti

(tn)

Mc tiu hng ti

(tn)

Tng trng k hoch

(%) thc 6.500.000 8.850.000 +36 cy ly ng

550.000 800.000 +45

ng ma 70.000 150.000 +114 du da 16.000 22.000 +37,5 du lc 6.000 12.000 +100 du thu du 1.300 5.000 +284 du tru 900 10.000 +1011 bng gn 1.000 4.000 +300 vi bng 3.000 6.000 +100 la 100 400 +300 ch 8.000 16.900 +111 thuc l 13.000 17.000 +31


Nhng s tng trng mnh t ra l nhm vo 2 mc tiu chnh. Mt mt, nht l vi sn phm go, tc tng trng sn xut buc phi cao hn s gia tng dn s th mi ci thin c mc sng ca dn chng. Mt khc, s a dng ho v pht trin cc ngnh trng trt phi ph hp vi nhu cu xut khu gii quyt cc vn v mt ti chnh.

Lm th no t c cc mc tiu ni trn ? S m rng din tch canh tc ch gii quyt c mt phn ca vn . Ngi ta phi tp trung vo ci thin nng sut ca cc loi cy trng. Trn thc t, trc thi im p dng k hoch, mc nng sut cc ni rt thp (thp hn 3,5 ln so vi Nht Bn). thc hin cng tc ny, bn k hoch ra phng hng trin khai mt ngnh cng nghip phn bn (ch yu m v ln). Ngnh ny da trn c s pht trin quy m ca cng nghip ho cht, vi sn lng d kin c nu trong bng sau:

Biu 6: sn phm ho cht

Sn phm Sn lng mc tiu (tn)

Nit -Sunfat amn -Cynazide

20.000 50.000

Pht pht - Supe pht pht - Axt pht pho ric

7.500

46.000 Xt - Cacbonat natri - Xt in gii

10.000 17.500

Clo - Clorat

2.500

Lu hunh - Axt sunfuric

26.250

Cc mc tiu trn d kin s t c nh ci tin nh my sn

xut axt sunfuric Mai Kh Bc b ; ng thi, cng trong khu vc

THI I s 7 130

, m thm nhng nh my mi : mt sn xut sunfat amn, mt sn xut cacbonat natri v mt sn xut phn bn t qung apatt (phtphat canxi t nhin) Lo Cai. Trn vnh Cam Ranh, mt nh my phi c xy dng ng thi vi cc nh my clorat v supe photphat Drah.

Bn cnh , cc ngnh cng nghip khc cng c quan tm n: ngnh c kh sa cha tu thu (trn ton ng Dng), thit b hng khng (tn dng v tr a l ca ng Dng, giao im ca nhiu ng bay chnh trong khu vc cc nc ng-Nam ), cng nghip luyn kim. Nhng bn k hoch cng ch ra nhng kh khn trong mt s ngnh cng nghip, v d nh lng than bo khai thc khng p ng cho cng ngh luyn cc. Vic pht trin ngnh khai thc khong sn, phc v cho cc cng nghip ni trn, s c trin khai nh tng sn xut ni a. Biu sau y cho thy k hoch tng trng.

Biu 7: khai thc khong sn

Sn phm Sn lng

hin ti (tn)

Sn lng mc tiu

(tn)

Tng trng k hoch

(%) than qung st thic vonfram km photphat b xt

2.600.000 140.000 1.500 300

6.300 35.000

3.600.000 420.000

2.000 500

10.000 800.000 120.000

+38 +200 +33 +66 +59

+2.186

tng sn lng khai thc nh vy i hi phi c s hin i

ho quy trnh khai thc v x l qung. Mc d vy, xt v tng th, vn cng nghip ho cn ph

thuc vo ngnh sn xut nng lng (di do v r). Theo d kin ca bn k hoch th lng in cn thit s phi c t nht l 714 triu kilowattgi. Mun vy, cn phi c thm 2 nh my in : mt min Bc (ni tp trung hu ht cc m khong sn v theo nh


k hoch, s l ni tp trung i a s cc nh my), mt Khrng Pha, s dng thc a Nhim lm nh my thu in. Vic lp t ny s do Tp on thu in Nam ng Dng thc hin bng vn ng gp ca Php v ng Dng. Mt khc, cng nghip ho i hi s b sung nhn lc c v s lng v cht lng. V th, bn k hoch cng a ra vn ci thin cc dch v y t, v sinh, ng thi pht trin gio dc. Vic u t vo cc c s h tng cng rt quan trng : sa cha v lm mi cc h thng ng s, cu cng b h hi do chin tranh, ci tin h thng ng st, in kh ho mt s tuyn ng chnh v xy dng thm mt s cng mi, nht l khu vc Nam b.

Cc chi ph, cc khon thu trc v c s h tng thc hin ton b d n ny l g ?

Cc khon chi d tnh trc bng triu ng ca nm 1939 c phn b nh sau:

Biu 8: cc khon chi d tnh trc (triu ng nm 1939)

Lnh vc Xy dng

li Hin i

ho Tng cng C cu

(%) Trang thit b cng cng Nng nghip M Nng lng Cng nghip ho Thit b x hi

473

91 51 12 125

5

976

706 91 162 311 195

1.449

797 142 174 436 200

45,4

24,9 4,4 5,4 13,6 6,3

Tng cng 757 2.441 3.198 100

Ba ngun ti chnh ch yu ca d n ny l : ngn sch gn 1,5 t ng dnh cho hin i ho v 500 triu ng tr cp cho nhng c s cng nghip c ( m rng hot ng). Cc qu t nhn

THI I s 7 132

c Nh nc m bo l 532 triu ng, cn 474 triu ng na thu c t cc ngun vn t nhn khng c m bo. S ng gp ca nc ngoi gn nh khng ng k. Vai tr iu khin v thc hin k hoch l ca Nh nc, nhng n cng cho cc doanh nghip quyn t do v kh nng sng to ti a. Ngoi ra, n cng khai thc nhng kinh nghim ca cc chuyn gia v k thut v cng ngh ca Php. Tp on nghin cu v ti xy dng v trang b kinh t khng ch tin hnh cc kho cu ti ch v s pht trin ca ng Dng, m cn khuyn khch hoc khi xng cc sng kin nhm s dng c hiu qu cc ngun lc vt cht c. 60% vn ca tp on ny l ca ng Dng, phn cn li nm trong tay cc doanh nghip c tham gia vo qu trnh cng nghip ho.

Bn k hoch c kt qu ra sao ? K hoch ng Dng bao gm mt s pht trin ng thi v

ph thuc ln nhau ca min Bc v Nam ng Dng : min Bc, vng m Bc b pht trin ngnh cng ngip nng ; min Nam pht trin nng nghip, s dng phn bn ca min Bc. T nm 1949, ng Dng cng t c mt s tin b khim tn v kinh t, nht l trong lnh vc nng nghip. Tuy vy, s tng trng khng phi l nh s dng phn bn m ch yu l do m rng din tch. y ch l mt bin php c tnh cht ngn hn, trong khi nng sut vn c chiu hng st gim. Bn cnh , sn lng khai thc khong sn cng chng tng my. Ngnh c kh cng vy. Nguyn nhn ch yu l do thiu i ng ngi lao ng lnh ngh. Hn na, k hoch b qun l cht ch bi chnh quyn Php. Trong khi , nm 1948, Hip nh Vnh H long cng nhn nn c lp ca Vit Nam. Chc chn l, nn c lp ca mt quc gia khng th c thc hin nu thiu ch quyn v kinh t. Nu hip nh cng nhn nn c lp ca cc nc ng Dng, nn c lp ny ch c php thc hin trong Lin hip ng Dng. Do , k hoch cng nghip ho ch c th ng vng c nu lin minh ( v kinh t v thu quan) tn ti, iu m kh c th thc hin c nh chng ti nu ra phn trn. Cng nh vy, vo thng 3/1949, nn c lp ca Vit Nam, mt ln na c


pha Php cng nhn, nhng vn b hn ch v mt kinh t v chnh tr. Tnh hnh cng x y cc bn ti ch i u v qun s. Trong , Chnh ph H Ch Minh tuyn b phi "y lui" qun Php ra khi lnh th Vit Nam.

Mt phn quan trng ca bn k hoch ch cp n vic xy dng li nhng cng trnh b ph hu trong chin tranh th gii m khng tnh g n vic ph hu sau ca Vit Minh. Hn na, s ci to cc c s h tng cng cng khng th tin hnh trong iu kin khng c an ninh. K hoch cng nghip ho vi mc ch pht trin kinh t mau chng bin thnh cc k hoch thit lp ng giao thng chin lc cho cc hot ng qun s. Kt qu l, k hoch ti chnh d kin (chia lm 2 giai on 5 nm) khng bao gi c thc hin. V l do chi cho qun s, khon dnh cho mua sm cc trang thit b trong ngn sch b xo b nm 1950, chuyn sang cc nc trong Lin hip. Chin tranh ng Dng lm tiu tan mi kt qu ca bn k hoch, v tnh hnh nhng nm u thp k 50, tri ngc hon ton vi nhng g ngi ta d kin, cn ti t hn c giai on sau chin tranh th gii. V d nh, sn lng thc, ng l phi tng 35% th gim i 46%. Cng tng t, sn lng than nm 1954, so vi nm 1939, gim i 68%. Sn lng in, trng tm ca bn k hoch, cng khng t c mc 714 triu kwgi (con s ch l 100 triu, vi c Vit Nam v Campuchia, nm 1952). Nh vy, ng Dng tut mt c hi cng nghip ho nn kinh t, ch yu l v nhng l do qun s. Tuy nhin, cho d bn k hoch c th c thc hin, th hiu qu thc t ca n cng cn phi xem xt. Mc tiu ca k hoch ch hng ti mt ng Dng vi nhng c s h tng v mt nn cng nghip nng ph hp vi mt nn kinh t hin i. N khng h ng g n th cng nghip v cc ngnh cng nghip nh khc. Ngun ti chnh ca mt chin lc pht trin nh vy l phi trng cy vo nng nghip v cng nghip ho cht thng qua con ng xut khu. Nhng khng c g thc s m bo cho mt s khai thng ng k vi bn ngoi.

6. Bng tng kt vn tt ca giai on 1940-1953

THI I s 7 134

Chng ta s lm mt php so snh nhng kt qu ca nm 1952, 1953 vi thi im trc chin tranh.

Biu 9: sn xut nng nghip (nghn tn)

1938 1942 1952 thc ng cao su

7.000 650 60

6.280 418 71,8

4.393 102 61

Nm 1942, ring Vit Nam sn xut c 5,06 triu tn thc,

100.000 tn ng, 51.800 tn cao su. Nm 1952, sn lng thu hoch ca Vit Nam l 2,49 triu tn thc, 33.000 tn ng v 44.700 tn cao su.

Biu 10: sn lng than khai thc c Bc b (nghn tn)

1938 1945 1949 1951 1952 1953 1.640 188 352 586 759 783

Biu 11: cn cn thng mi

(triu ng 1953)

1946 1947 1950 1952 1.335 -1.290 -3.453 -6.850

Biu 12: u t ca Php vo ng Dng

(franc nm 1953)

1943 1.050 t, trong 770 t l ca t nhn

1954 450 t, trong 260 t l ca t nhn


Biu 13: t gi ca ng bc ng Dng so vi la

12/1945 cui

nm 1948

9/1949

1 -la i c

7 ng 15,5 ng

20,6 ng

Biu 14: chi ph ca chin tranh

(t franc 1953)

Php Vit Nam (Bo i)

M

1946 1950 1951 1952 1953 1954

108 241 292 334 285 142

4

16,7 34 35 60

40 70

103,5 119 275

Nn lu , chi ph ca M y l chi vin tr trc tip bng

-la. Nu tnh thm vin tr v kh, nm 1954, M chi cho chin tranh ng Dong 488 t francs 1953 (71% ca tng chi ph chin tranh ca nm 1954. Theo mt ngun ti liu khc, phn ca M nm 1954 l 80%). Tng chi ph cho chin tranh Vit Nam ln ti 3.370 t francs, tnh theo gi 1953, tc l khong 337 t francs nm 1990.

Biu 15: S d ti chnh dch chuyn t ng Dng vo Php (t francs)

1948 1949 1950 1952 - Theo gi danh ngha - Theo gi c nh nm 1953

44 68,6

90 126

115 115

145 145

THI I s 7 136

Bng trn cho thy lng tin dch chuyn ra khi ng Dng

ngy cng nhiu, c th l v l do chin tranh. Chng ta c th t hi rng, liu ng Dng, vo thi im

1953, 1954 c cn em li nhng li ch kinh th cho nc Php ? ng Dng, trong chin tranh vn l mt th trng hp dn i vi mt s lnh vc nh len, bng, ho dc phm, giy, bia, luyn kim, xe p, mt, nc gii kht, hp, b, ng... Trong qu 1 nm 1953, ng Dng nhp khu 21% trong tng s hng ho m Php xut sang cc thuc a, tc l 8% tng gi tr xut khu ca Php. Mt vi ngnh c th b khng hong nu th trng ng Dng b mt. iu ni ln rng nhng tc ng v kinh t c th a ra bin bch cho s hin din ca Php ng Dng. Nhng tht ra c ng nh vy khng ? Ta hy xem xt 3 lnh vc quan trng nht ng Dng.

Trc nm 1940, sn lng go xut khu ca ng Dng ln n 1,6 triu tn/nm, trong c t 500.000 n 800.000 tn l xut cho Php v khong 150.000 tn cho cc thuc a khc ca Php. Nm 1952, 1953, ng Dong ch xut khu khong 250.000 tn go, bao gm 50.000 tn cho cc thuc a Php v 4.000 tn cho Php (do c vng Camargue, min Nam nc Php).

Cng ty khai thc than ca Php Bc k, thnh lp nm 1890, vn duy tr c mt phn hot ng sau nm 1945 (vi cc m l thin Hn Gai v Cm Ph). Tuy nhin, sn lng ca nm 1945 cng ch bng 11% so vi nm 1938. Mt bn n, son tho nm 1948 v k hoch m rng khai thc, hng ti sn lng 1 triu tn nm 1952 gp phi nhiu kh khn v mt ti chnh. Cng ty ch nhn c 19 triu ng tin bi thng nhng thit hi do chin tranh, so vi khon k khai 150 triu, d kin s dng 135 triu cho k hoch u t ni trn. Cui cng, cng ty cng trang b c mt s my mc hin i ca M nh c nhng khon tm ng v tin vay ngn hng. Du sao, tm quan trng ca ngnh than ng Dng cng ch l tng i. Cho d ng Dng c lm ra c 1 triu tn hay khng th cng ch nn qun rng trong thi im y, Php khai thc 55 triu tn/nm, rng ng Dng ch xut i t 5 n 20% sn lng khai thc m thi.


V cao su, trc chin tranh, u t vo lnh vc ny rt hp dn. Trn 100.000 hecta cy cao su c trng (77% min Nam Vit Nam, cn li Campuchia). Phc hi li vic xut khu cao su sang Php, sau nhng bin c nm 1945, nht l trong iu kin chin tranh, hon ton khng n gin. V d, khng c sn cng nhn lnh ngh. "Chin tranh kinh t " ca Vit Minh [c khng nh trong "Kinh t Vit Nam 1945-1954" chng 13, H Ni, 1967] khng phi l khng c tc dng. Nm 1947, ch c 38% din tch trng cao su c khai thc. Do , sn lng gim i mt na so vi nm 1938. Hn na, nhng bin ng trn th trng th gii cng khng thun li cho ng Dng : cung cao hn cu. Nm 1950, sn lng cao su ca th gii t 1,85 triu tn trong khi mc tiu th ch l 1,6 triu. V vy, xu hng chung l h gi. Cao su ng ng li c chi ph sn xut cao, nht l chi ph cho vic bo v. N ch c th c thng mi ho ti Php nu nh c s tr gi i vi ngi trng. Nm 1949, cc xng ch bin ca Php mua cao su ca ng Dng vi gi 136,7 francs/kg, nhng thc ra ngi trng c tr ti 141,7 francs. Trong khi , trn th trng Singapore, mt kil cao su ch c bn vi gi 120,3 francs.

Chng ta cng nu ra trn l phn chi ph cho chin tranh nm 1954 ln n 687 t francs tnh theo gi ca nm 1953, tc l bng 4,5% GDP ca Php (khong 15.100 t francs gi 1953), tuy rng phn ca Php ch l khong 21% (xp x 1%GDP nm 1953 ca Php). Chi ph m Php dnh cho chin tranh khng ngng gia tng v t n con s 2.022 t francs tnh theo franc 1953, tng ng vi 17% gi tr GDP ca Php nm 1953.

ng thi cng lu rng k hoch hin i ho v trang b cho ng Dng b tht bi v l do ti chnh, v Chnh ph Lin hip ng Dng vn c nhng mi bt ng trong ni b, v Vit Minh vn tin hnh mt cuc chin tranh du kch chng li mi toan tnh v ti thit kinh t Vit Nam.

Tm li, trn gc kinh t, s hin din ca Php ng Dng ngy cng t ra l mt v "lm n" khng my hiu qu, thm ch cn thua l.

Vy th, v c g nc Php li quay tr li ng Dng vo nm 1945, nu nh iu hon ton khng c li ? on vit di

THI I s 7 138

y, trch t bo co "ng - Nam , mi nhn chin lc ca lc a chu ; vai tr ca ng Dng" ("Asie du Sud-Est, pivot stratgique du continent asiatique, rle de l'Indochine"), do Cao u Php ti ng Dng son tho, thng 1/1950, c th lm sng t mt vi : "Nc Php b suy yu sau cuc chin tranh th gii th hai. N v tr th yu so vi cc th lc khc lc by gi ang mnh". Hnh ng quay tr li ca Php nm 1945 vt qua quyn li ca ngi Php ng Dng". Vn khng phi l tm hiu xem n (cc quyn li ) ng c bo v hay khng, m l tm hiu xem uy tn v quyn lc ca nc Php, trn mi lnh vc, trong nhiu thp k, c xng ng v c th bin minh cho mt s c gng nh th " ("Il ne s'agit plus de savoir s'ils valent le prix que l'on met les dfendre, mais bien de savoir si le prestige et l'autorit de la France toute entire dans tous domaines, pour plusieurs dizaines d'annes, mriterait et justifierait un tel effort"). * T chc Hp tc v Pht trin Kinh t - V Qui hoch lnh th

(OECD- Territorial Development Service) ** Trung tm Quc gia nghin cu khoa hc Php (CNRS) Ti liu tham kho 1. Hugues Tertrais : " Le cot de la guerre d'Indochine 1945 -1954 ", Lun

n, i hc Paris 1, 1998.

2. Kinh t Vit Nam 1945-1954, H Ni 1967.

3. Le mouvement conomique en France 1949-1979, Sries longues macroconomiques, INSEE 1983

4. Annuaire rtrospectif de la France, sries longues, 1948-1988, INSEE 1990.

5. Jacques de Folin: "Indochine 1940-1955, la fin d'un rve". Perrin ed. Paris 1993.

Nhng ti liu sau y nm trong kho lu tr ca B Ngoi giao Php: 6. L'volution de l'conomie indochinoise en 1949, Notes et tudes

documentaires, la Documentation franaise, 13/06/1950.


7. Philippe Devillers: "La situation dans l'Union franaise", Problmes conomiques, 1948.

8. Plan d'quipement industriel de l'Indochine, 3 /10/ 1945.

9. "L'Asie du Sud-Est, pivot stratgique du continent asiatique; rle de l'Indochine", Haut-Commissariat de France pour l'Indochine, 01/1950.

10. "Situation actuelle des 3 Etats associs d'Indochine telle qu'elle rsulte de l'application des accords passs avec la France", khng c ghi ngy.

11. "La mise en valeur de l'Indochine franaise", Notes et Etudes documentaires, B Thng tin, 11/6/1945.

12. "La rforme agraire se ralise: l'abattement des taux de fermage", Revue Vietnam, n 50, 2/05/1953.

13. "Action de la France en Indochine au point de vue conomique", Direction gnrale des affaires politiques, 26/08/1944.

14. "Memorandum de la sous-commission de la reconstruction des rgions dvastes (14 fvrier 1947, New York)".

15. "Evolution de l'conomie indochinoise en 1949", Notes et Etudes documentaires, 13/06/1950.

16. "Note relative aux trafics", Note de Monsieur Salade au Ministre des affaires trangres, 10/06/1953.

17. "Compte rendu des oprations exercice 1953", Institut d'mission des Etats du Cambodge, du Laos et du Vietnam.

18. "Procs verbal relatif la constitution de la socit Air Vietnam", Ministre des travaux publics, des transports et du tourisme, service gnral l'aviation civile, 1951.

19. "Etude sur la situation conomique de l'Asie et de l'ExtrmOrient en 1953", chapitre 2, Commission Economique pour l'Asie et l'Extrme - Orient, 15/12/1953.

20. "Bref aperu de l'conomie indochinoise", 30/01/1954.

21. Robert Morizot: "Note sur l'importance du march indochinois pour les industries cotonnires mtropolitaine et coloniale et pour l'artisanat", 29/01/1945.

Documents

Kinh Tế Đông Dương 1945-1954 Trong Vùng Thuộc Pháp