19
KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir çubuk (VII yazıt) D.S VIII-X yüzyıllar ya da Min. D.Ö 5 BİN EROL KARABULT

KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

  • Upload
    others

  • View
    13

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI»

AÇIKTAŞ: Tahta bir çubuk (VII yazıt) D.S VIII-X yüzyıllar ya da

Min. D.Ö 5 BİN

EROL KARABULT

Page 2: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

* 1932’de jeolojik araştırmalar sırasında bulundu. * St-Petersburg’da Hermitage, Rusya'da saklanıyor. * Tahta bir çubuk üzerinde metin. * Dört tarafında 4 satır runik (UR-ulmuş) metin var. * Çubuktaki metin için 3-4 tahmin var: - Budizmin sihirli fikirleridir… - Tepeyi aşan birinin notudur… - Soygun çetesinin bir yazışması… - Bir liderin diğerine yolladığı bir ferman, barış fermanı…

Page 3: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir
Page 4: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

Malov (Maloff) Kalkarak, ben dağın tepesini aşdım. Kendi ev arkadaşlarımı, şimdi kapları açarak… En kenar (dönemeçte, kenarda bulunan) ova, vadi (yahut: taş yığını, kurgan, kurbanlık taş yığını) yeni yolda dağın tepesinden aşarak, birbirlerine yardım ederek yukarı tırmanarak, çıkarak, bu suretle eğerek, çevirerek. Ben yanaştım. İşte -ova, düzlük iç deresinden geçerek, çıkma iyi… (yolu) açarak ve yükseğe aşarak, azıcık...

Amanzholov Aç (tövbe et) ve söyle (mutlaka) hastalıklar hakkında! Kendinizi rahatlatın, dolayısıyla herkesi! ... Kendine tırman ve yüksel! Bize bilinç unsurundan bahsedin (Budizm'in öğretilerinde) ve kağanı hazırlayın! Bir hediye kaşığı (muhtemelen kurban serpme yapmak için).

K.Mirşan Hanı denizi aşan halk. Bu selâhiyetli On-Federal Milletinin lideridir. Halkım namına söyleyeceklerimi dinle. Namı harplerde şöhret bulan lider yazdı bu yazıyı. Sana barış teklif ederek ki bu barış şartları yüce andımın teminattır. Bu yazıyı yazan ordu akını selâhiyetlisinin övüçle duyulan namı, Devlet Lideridir

ÇEVİRİ DENEMELERİ

Page 5: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

UC-UÇU ÖGÜZ AŞU EL

BU ALTIN ON-UYUL UÇ EL BU, ES BU, ESİD

ÖGÜ AP-AQIN UÇ ISIP BUY İP-İNİNÇİP, İNİNÇİN AP-ANTI BU ÖGUÇ

BU ÖP-ÖSÜ AQIN ALT AW ES ÖG UÇU (üç bu esid) EKİ ÖDÜS UÇU ag(ı)p aşu baş alt(ı)m äb äş(i)g ... am (i)d(i)ş açu ...

ag op(a) baş aç(ı)ş(ı)p agu ig(i)p (ı)nç(ı)p g-nç-u ... p-s-k-m-u-g-ç ..

ag(ı)lt(ı)m n(a) yaz(ı) iç agz(ı)g ... ag(ı)ş äd(gü) ..

açu äg(i)z aşu az ...xx

Page 6: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

BAŞ AQIN

İÇ UÇ

SIK ANT

ÜZ

ÖG

ALT

NEDEN OKUNAMIYOR? 1-Yazıtın OKUNMA YÖNÜ YANLIŞ SEÇİLİYOR. 2- Böyle olunca, kelimeler anlamsız kalıyor. 3. Tamgalar doğru OKUNAMIYOR. 4. Çünkü Türkçe’nin en erken aşaması. TEK ÇEKİRDEK dönemi. 5. Tamgalar benzer/aynı görünse bile; binlerce yıl sonraki tek tek alfabe harfleri ile okunamaz, okunmamalı. 6. Geç dönemlerin bir silindire sarılmış kağıt fermanları gibi önemli bir not olmalıdır.

Page 7: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

ON NOTASI’NIN ÖNEMİ Baltık Denizindeki Gotland adasının en eski yazıtı olan, Kylver

Yazıtını okuyunca anlayacağız.

EZİL ALT ELİZ. AT UÇU BU, AQINIŞ AP AQ-ONIS ALT AW TINÇIS A. ÖT ESİNİS, OQ ANIRIDU ÖKÜK ANT ELİG. Biz transfer olmuş halkız. Namdar Lider, yaptığı akın Allaha doğru kozmik olarak akmış bulunuyor Vücudundan atılma yolu ile (Öbür Dünyaya) geçmiş olması nedeniyle, biz, onun ruhunu anan, Rabbani Ant halkıyız.

ÖDÜS UÇI, halkının arzusu üzerine, Talas’tan kalkarak İskandinavya’ya doğru sefere çıkmış ve bu seferde yaptığı bir savaşta şehit düşmüş. Halkı onun ruhu için Tanrılarına ant içmiş ve Gotland Adasında bunu beyan eden bir lahit yapmış.

Page 8: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

NASIL YAZIYA GEÇTİK?

Önce resim, sonra soyutlama ile Tamgalar ve yazı derken alfabe geldi. Bu süreç en az 10 bin yıl sürdü.

ON notası yolun tam yarısıdır…

Page 9: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

AÇIKTAŞ-YENİSEY

ORHUN

Page 10: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

NASIL YAZDIK?

Soyutlama, bir kavramın bilgi içeriğini azaltma veya indirgeme sürecine denir. Bu indirgeme, çoğunlukla

belirli bir amaç için gerekli olan bilginin daha rahat elde edilebilmesi için yapılır. Felsefi anlamda soyutlama,

fikirlerin nesnelerden uzaklaştırılması sürecine denir

Page 11: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir
Page 12: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

ÖK TAMGASI NASIL DOĞDU? 1. Rab : ÖKÜK TÜRÜK [Rab Türkü] 2. gök : TÖRT ÖK [dört gök] 3. kral: ÖK ÏL [krallık halkı] 4. yönetme : OĞ-OQ ÖK [kuantum kişisi yönetimi] 5. sembol : OQUÑ UÇ ÖK AT ËSİÑİZ [OQ liderleri sembolü 6. sınırlayıcı, kuvvetlendirici vb: BİZNİ ÖLÜRTEÇİ ÖK [Hemen bizi öldürecek]

Page 13: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

Cunni Mağarası Borluk Vadisi Orkun

Kazakistan, Asya, İskandinavya

Page 14: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

Anadolu’da Ahır ve Ağılların Girişine Dağ Keçisi Boynuzu Asma Geleneği

Sultan Alparslan’a Sunulmuş Dağ Keçisi Motifli Gümüş Tepsi,

Çadır direğinde

Page 15: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

Bilge Kağan Kültigin Karabalgasun

Page 16: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

İskit Dönemi Dağ Keçisi Kulplu Kazan Hemitage Müzesi

Altın Elbiseli Adam, Börkü, Börkteki keçi Figürleri ve Keçi Başlıklı Atlar

Minusinsk Ovası M.Ö. 5-3 Yüzyıla Tarihlendirilen Ezici Yerinde Dağ Keçisi Olan Bronz Savaş Baltası

Page 17: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir

BUĞ-BUQ-BEG-BEK-BEY TAMGASI NASIL DOĞDU?

1. Superior [üstte bulunan, üstün olan] BUĞ ËSİMKE UROQ [bey hakkındaki yazı] TÖRT BULUÑDAQI BUDUNIĞ, QOP, BUĞ QILTIM [dört bucaktaki kavmi, evet, süper kıldım, özgür kıldım]

2. BUĞA TURQAN, 1. kurmay vali 3. BUĞUZ, Ebeveyn 4. BUQ [BU-OQ]: OQ beyi, bey 5. QAÑIM BUĞA: babam BUĞA 6. UY-BUĞU UŞUD [genelkurmay başkam]

Page 18: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir
Page 19: KIRGIZİSTAN TALAS VADİSİ «ON NOTASI» AÇIKTAŞ: Tahta bir