KIRIKLARIN SINIFLANDIRILMASI

öğr.Gör.Dr.İbrahim H.KAFADAR

Dıştan veya içten etki eden kuvvetlerle kemik dokusunda oluşan ayrılmaya veya kemiğin anatomik bütünlüğünün ve devamlılığının bozulmasına “kırık” denir.

TRAVMATİK KIRIKLARIN TRAVMATİK KIRIKLARIN OLUŞ MEKANİZMALARI OLUŞ MEKANİZMALARI Kemiği dıştan ve içten etkileyen

kuvvetlerin şiddeti, geliş yönü ve etkileme süresine göre değişik tipte kırık oluşmaktadır.

Etkileyen kuvvetler itici, çekici, sıkıştırıcı veya makaslama şeklinde olabilir.

Hastalık veya yaşlılık nedeniyle doku direnci bozulan kemikler daha kolay kırılır.

Kapsamlı Sınıflandırma Sisteminin (KSS) İlkeleri

KSS, uzun kemik kırıklarının tamamının belirlenmesi ve sınıflandırması için mantıklı, faydalı ve kolay anlaşılır ve kullanılır özellikte geliştirildi.

Bu sınıflandırma kemik lezyonlarının şiddetini dikkate almaktadır dolayısıyla tedavisini planlamakta ve sonuçları değerlendirmekte faydası çoktur.

Ayrıca öğrenmesi ve anlatılması da kolaydır. KSS’nin temel özelliği, bütün kırıkları

şiddetliden basite göre üçe ayırmasıdır.

Uzun kemiklerin hepsi üç parçaya ayrılır. Bu parçalardaki kırıklar da üç tip halinde

sınıflandırılır. Bu tiplerin her biri de üç guruba ve bu

guruplar da üç alt guruba ayrılır.

Alfa – Numerik Kodlama Bilgisayara veri girişini ve alımını kolaylaştırmak için alfa-

numerik sistem geliştirilmiştir. Bu sisteme göre her bir uzun kemiğe bir numara

verilmiştir. Bu numaralar segment numaraları ile birleştirilmiştir:

1 proksimal, 2 orta, 3 distal kırığın yerini belirtir. Bu numaralara kırığın morfolojik özelliklerini anlatan harf

da ileve edilince kırık sınıflandırılmış olur. Örn; 33-C kırığı denilince, femur distalinin C tipi kırığı anlaşılır.

Tanıyı tam olarak ifade etmek için alt guruplar da C1, C2, C3 şeklinde yazılır.

Altgurupları belirleyen rakamlar küçükten büyüğe doğru gittikçe kırığın şiddetinin artığını anlatır. Örn; 33-C3 denilince, femurun distal segmentinin yüksek enerjili

bir travma sonucu oluşmuş kompleks kırığı anlaşılır. Kırığın şiddeti artıkça tedavisi zorlaşır ve prognozu kötüleşir.

Diyafiz Kırıklarında Terminoloji Kırıkları ifade ederken şu terimler kullanılır:

Basit: Diafiz iki parçaya ayrılır; transvers, spiral veya oblik olabilir.

Parçalı: Ana parçalardan ayrı olarak bir veya daha fazla kırık fragmanı vardır. Kama veya spiral biçimde olabilir.

Kama: Parçalı kırıktır; redüksiyondan sonra ana parçalarda az veya çok temas vardır.

Kompleks: Ana parçalardan başka fragmanlar da vardır, redüksiyondan sonra ana fragmanlarda temas yoktur. Spiral, segmental veya düzensiz olabilir.

Uzun Kemiklerin Uç Kırıkları

Uzun kemiklerin uç kısımlarında eklem veya eklem dışı kırıklar olabilir. Eklem dışı kırıklar: Kırık eklem yüzünü

ilgilendirmez. Kapsül içi veya dışı olabilir. Apofizyel, metafizyel veya impakte biçimdedir. Apofizyel: Bazı tendonların yapışma yerlerinde

görülen kapsül dışı kırklardır. Metafizyel: Metafiz bölgesinin parçalı veya basit

kırıklarıdır. İmpakte kırıklar: Metafiz veya epifiz bölgesinde

görülen, kemik parçaların birbiri içine girdiği kırklardır.

Eklem kırıkları: Eklem yüzünü ilgilendiren kırıklardır. Kısmi veya tam eklem kırkları vardır.

Kısmi eklem kırığı: Kırık eklem yüzünün bir kısmını ilgilendirir; geri kalan kısmının diafiz ile ilişkisi devam eder.

Tam eklem kırıkları: Eklem yüzü tamamıyla kırılmıştır ve diafiz ile ilişkisi kalmamıştır. Kırığın şiddeti, eklem yüzündeki kırığın ve metafiz kısmının tek veya çok parçalı olmasına bağlıdır.

Doğrudan doğruya kemik üzerine gelen bir darbe ile oluşan kırığa DİREKT KIRIK adı verilir.

Direkt kuvvetler vurma, ezilme veya ateşli silah mermileri gibi etkilerler.

Bu tür yaralanmalar sıklıkla açık kırık ve ezilme (crush) yaraları ile birlikte bulunurlar.

Çoğu zaman parçalı kırıklardır.

Vücudun bir kısmına gelen zorlamanın başka bir yerde kırık yapmasına İNDİREKT KIRIK denir.

    1) Direkt ve indirekt travma ile oluşan kırıklar

a) Kompresyon kırığı tipinde: Etkiyen kuvvet sıkıştırıcıdır.

b) Makaslama tipinde : Bu mekanizma ile kırığı meydana getiren kuvvetler birbirine zıt ve paralel yönde (makaslama) zorlama yaparak genellikle enlilemesine tipte kırık oluşturur.

c) Açılı kırık tipinde: Kemik bir yöne doğru bükülürse, iç bükey kısmı sıkışır, dış bükey kısmı ise gerilerek kırılır. Kırık çizgisi genellikle transvers (enlilemesine) dir.

d) Dönme ile olan kırık tipinde : Oblik (Eğrilemesine ) veya spiral (helezonik) tipinde kırık oluşur.

2 ) Kopma ( Traksiyon, 2 ) Kopma ( Traksiyon, Avulsiyon) kırıklarıAvulsiyon) kırıkları

Bağların veya tendonların çekme gücüne bağlı olarak , kemiğe yapıştıkları yerlerde oluşan enlemesine kırıklardır.

Patellada , tuberositas tibiada, trokanter majorda , humerus tuberkulumda, ayak bileği medial malleolda , spina iliak anterior superior ve inferiorda oluşan kırıklar örnek olarak gösterilebilir.

3) Yorgunluk (Stress, March, 3) Yorgunluk (Stress, March, Fatique) kırıklarıFatique) kırıkları Tekrarlayan minör travmaların

oluşturduğu kırıklardır. Bu kırık tipinde üç radyolojik devre vardır. a) Kırık olmadan subperiostal kemik

yapımı vardır. b) Çizgi şeklinde kırık görülür. c) Kırığın iyileştiği görülür.

Yorgunluk kırıkları sıklık sırasına göre; metatars boyunlarında, femur boynunda, tibia 1/3 proksimal kısmında, femurun 1/3 distal kısmında, humerus cisminde, 1. kostada görülür.

4) Patolojik kırıklar4) Patolojik kırıklar

Doğmalık veya edinsel hastılıklar nedeniyle, kemik yapısının zayıflaması (direncinin azalması) ile kendiliğinden (spontan , zorlayıcı bir kuvvet olmadan ) oluşan kırıklara patolojik kırık denir.

TRAVMATİK KIRIKLARIN TRAVMATİK KIRIKLARIN SINIFLANDIRILMASI SINIFLANDIRILMASI

A. DIŞ ORTAMLA OLAN İLİŞKİSİNE GÖRE

1) Kapalı kırık (Basit kırık)

2) Açık kırık

B. KIRIĞIN DERECESİNE GÖREB. KIRIĞIN DERECESİNE GÖRE

1)Tam kırık (Tamamen ayrılmış, Komplet kırık)

2)Tam olmayan kırık (Ayrılmamış – İnkomplet kırık) Çatlak Yeşil ağaç kırığı Çökme kırığı Kompresyon kırığı Dişlenmiş kırık Epifiz ayrılması

(Çocuklarda)

C.KIRIK ÇİZGİSİNİN GİDİŞİNE GÖREC.KIRIK ÇİZGİSİNİN GİDİŞİNE GÖRE

1)Transvers

2)Oblik

3)Spiral

4)Parçalı

5)Segmenter kırık

D.ANATOMİK YERLEŞME YERİNE D.ANATOMİK YERLEŞME YERİNE

GÖREGÖRE  

1) Distal Kısım kırığı 2) Orta kısım kırığı 3)Proksimal kırım kırığı 4)Suprakondiler, kondil, epikondil,

malleol , subtrokanterik kırık v.s (Özel anatomik bölge kırıkları )

E. KEMİK YAPISINA GÖREE. KEMİK YAPISINA GÖRE

1) Spongiöz kırıklar 2) Kortikal kırıklar

                  

F.KIRIK SAYISINA GÖREF.KIRIK SAYISINA GÖRE

1) Tek kırık çizgili kırıklar

2) İki kırık çizgili kırıklar

3) Multipl kırıklar

G.ETKİYEN KUVVETE GÖREG.ETKİYEN KUVVETE GÖRE  

1) Kompresyon kırıkları

2) Fleksiyon kırıkları

3) Ekstansiyon kırıkları

4) Makaslama tipi kuvvetle olan kırıklar

5) Traksiyon kırıkları

PATOLOJİK KIRIKLARIN

SINIFLANDIRILMASI

1-GENEL BOZUKLUK YAPAN (SİSTEMİK ) HASTALIKLAR

A-Kemiğin gelişim bozuklukları a- Osteogenesis imperfekta b- Osteopetrosis c- Punctat epifizel displazi d- Osteopoikilosis e- Melerheostosis f- Diskondroplazi

B-Beslenme ve Vitamin EksiklikleriB-Beslenme ve Vitamin Eksiklikleri

a- Raşitzm (Çocuklarda)

b- Skorbüt (Barlow Hastalığı)

c- Osteomalasia

d- Milkman sendromu

C- Senil Osteoporoz D-Hormanal hastalıklar ( Hiperparatiroidi, Cushing sendromu v.s) E- Hematopoietik hastalıklar ( Multipl miyeloma, eozinofilik granüloma, Gaucher, hastalığı (v.s ) F-Primer kemik tümörlerinin metastazları G-Sekonder kemik tümörlerinin metastazları (meme tiroid ,böbrek , prostat , mide , kolon.) H- Paget hastalığı

2- LOKAL KEMİK HASTALIKLARI2- LOKAL KEMİK HASTALIKLARI

A- Kemiğin kistik hastalıkları (basit kemik kisti, anevrizmal kemik kisti, nonosteojenik

fibrom, monastatik fibröz displazi v.s )

B- Kemiğin primer iyi huylu tömörleri (Dev

hücreli tümör, hemanjiom kondrom v.s)

C- Kemiğin primer kötü huylu tümörleri

(Kondrosarkom, fibrosarkom, Ewing tümörü v.s)

D- Metastatik tümörler

E-Nörotrofik distrofiler (Tabes dorsalis, diabet v.s)

F-Paraziter hastalıklar (Kist hidatik ) G-Enfeksiyon (Piyojenik orjinli, sifilitik

orjinli, tüberküloz orjinli osteomyelitler) H-Radiasyon kırıkları