K.K.T.C. ‘de Yenilenebilir Enerji Kaynakları Potansiyelinin Değerlendirilmesi

K.K.T.C. ‘de YenilenebilirK.K.T.C. ‘de Yenilenebilir Enerji Enerji Kaynakları Potansiyelinin Kaynakları Potansiyelinin

DeğerlendirilmesiDeğerlendirilmesi

K.K.T.C. ‘de YenilenebilirK.K.T.C. ‘de Yenilenebilir Enerji Kaynakları Enerji Kaynakları Potansiyelinin DeğerlendirilmesiPotansiyelinin Değerlendirilmesi

Kıbrıs ada olmanın ve ılıman iklime sahip olmasının Kıbrıs ada olmanın ve ılıman iklime sahip olmasının avantajlarını enerji üretiminde kullanmalı, ada olması avantajlarını enerji üretiminde kullanmalı, ada olması gerçeği ile de çevre konusuna da büyük önem gerçeği ile de çevre konusuna da büyük önem vermelidir. Dünyadaki çevre kirliliğinin en büyük sebebi vermelidir. Dünyadaki çevre kirliliğinin en büyük sebebi olan petrol kullanımı, Kuzey Kıbrıs’ta da aynı hızla olan petrol kullanımı, Kuzey Kıbrıs’ta da aynı hızla tüketilmekte ve çevreye büyük zararlar vermektedir.tüketilmekte ve çevreye büyük zararlar vermektedir.

Kıbrıs’ta yenilenebilir enerji potansiyeli’nin incelenmesi, Kıbrıs’ta yenilenebilir enerji potansiyeli’nin incelenmesi, gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve enerji gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve enerji yönetiminde yeniden yapılanma ile “Yenilenebilir Enerji yönetiminde yeniden yapılanma ile “Yenilenebilir Enerji Adası” olma yönünde bir çalışma başlatılmalıdır.Adası” olma yönünde bir çalışma başlatılmalıdır.

1.1. Kuzey Kıbrıs’ta Enerji Üretimi ve Sektörlere Kuzey Kıbrıs’ta Enerji Üretimi ve Sektörlere Göre TüketimiGöre Tüketimi

1.1. Kuzey Kıbrıs’ta Enerji 1.1. Kuzey Kıbrıs’ta Enerji ÜretimiÜretimi

Kuzey Kıbrıs’ta elektrik üretimi tamamen petrol kullanımına dayalı sistemler ile sağlanmaktadır. Mevcut kurulu güç kapasitemiz yandaki tabloda gösterildiği gibidir

K.K.T.C.’ deki yapılaşma ve talep artışına göre 2007 yılı için 70 MW ve ondan sonraki her yıl için de 35 MW yatırım gerekmektedir

K.K.T.C.’ deki yapılaşma ve talep artışına göre 2007 yılı için 70 MW ve ondan sonraki her yıl için de 35 MW yatırım gerekmektedir

Buhar Türbünü Ünite 1 1x60 MW 60 MW

Buhar Türbünü Ünite 2 1x60 MW 60 MW

Dizel Gurubu Santral 4x17,5 MW 70 MW

Kalecik (AKSA Firması) 5x17.5 MW 87.5 MW

Toplam 277, 5 MW

KKTC de kurulu güç kapasitesi

1.1. Kuzey Kıbrıs’ta Enerji Üretimi1.1. Kuzey Kıbrıs’ta Enerji Üretimi

Bu talep-üretim kısır döngüsü ile, enerji Bu talep-üretim kısır döngüsü ile, enerji tasarrufu, verimli enerji kullanımı, enerji eğitimi tasarrufu, verimli enerji kullanımı, enerji eğitimi ve yeni kaynakların devreye sokulması ve yeni kaynakların devreye sokulması projelerinin desteklenmediği bir ortamda, bir projelerinin desteklenmediği bir ortamda, bir enerji darboğazına doğru hızla ilerlemekte enerji darboğazına doğru hızla ilerlemekte olduğumuz gözardı edilemez.olduğumuz gözardı edilemez.

K.K.T.C. küçük bir kara parçası olup bu kadar K.K.T.C. küçük bir kara parçası olup bu kadar elektrik santralının yarattığı zararı ne çevre ne elektrik santralının yarattığı zararı ne çevre ne de sürdürülebilir yaşam için kaldıramamaktadır. de sürdürülebilir yaşam için kaldıramamaktadır. Bütün bu yeniden yapılanmayı sağlayacak bir Bütün bu yeniden yapılanmayı sağlayacak bir enerji yönetim yapısı da halen enerji yönetim yapısı da halen oluşturulamamıştır.oluşturulamamıştır.

1.2. Kuzey Kıbrıs’ta Sektörlere Gore 1.2. Kuzey Kıbrıs’ta Sektörlere Gore Enerji TüketimiEnerji Tüketimi

Kuzey Kıbrıs’ta hızlı konut yapımına parallel olarak üretilen enerjinin Kuzey Kıbrıs’ta hızlı konut yapımına parallel olarak üretilen enerjinin büyük bir kısmı da konutlarda tüketilmektedir. KKTC’deki sektörel büyük bir kısmı da konutlarda tüketilmektedir. KKTC’deki sektörel

bazda elektrik enerjisi kullanımı bazda elektrik enerjisi kullanımı aşağıdaki aşağıdaki şekil’de görülmektedirşekil’de görülmektedir

Kayiplar 16.7%

Endüstri 8.0%Sulama 6.2%

Ticari 14.9%

Santral içi Tüketim 4.4%

Savunma 8.8%

Sokak Isiklari 2.0%

Evler 31.5%

Turizm 7.4%

2005 yılı verilerine göre elektrik enerjisini kullanan sınıflar

1.2. Kuzey Kıbrıs’ta Sektörlere Gore 1.2. Kuzey Kıbrıs’ta Sektörlere Gore Enerji TüketimiEnerji Tüketimi

görüldüğü gibi enerji tüketiminin en büyük görüldüğü gibi enerji tüketiminin en büyük oranı (yaklaşık 32%) konutlarda oranı (yaklaşık 32%) konutlarda tüketilmekte olup, bu da çok iyi planlanmış tüketilmekte olup, bu da çok iyi planlanmış bir enerji eğitimi ve talep kısmı yönetimi ile bir enerji eğitimi ve talep kısmı yönetimi ile kontrol altına alınabilir. kontrol altına alınabilir.

2.0. 2.0. K.K.T.C. de Alternatif Enerji K.K.T.C. de Alternatif Enerji Kaynakları PotansiyeliKaynakları Potansiyeli

2.1. Güneş Enerjisi 2.1. Güneş Enerjisi Potansiyeli ve Güneşten Potansiyeli ve Güneşten Elektrik Enerjisi ÜretmeElektrik Enerjisi Üretme

K.K.T.C., yıllık ortalama güneşlenme K.K.T.C., yıllık ortalama güneşlenme süresi açısından oldukça şanslı bir süresi açısından oldukça şanslı bir coğrafik konumda olup ortalama 9 saat coğrafik konumda olup ortalama 9 saat güneşlenme süresine sahiptir. Buna güneşlenme süresine sahiptir. Buna paralel olarak günlük ısı’nım değeri 5.4 paralel olarak günlük ısı’nım değeri 5.4 kws/m2 dir.kws/m2 dir.

Günlük ortalama güneşlenme saati

2.1. Güneş Enerjisi Potansiyeli ve Güneşten 2.1. Güneş Enerjisi Potansiyeli ve Güneşten Elektrik Enerjisi ÜretmeElektrik Enerjisi Üretme

K.K.T.C.’ de elektrik K.K.T.C.’ de elektrik enerji tüketiminin büyük enerji tüketiminin büyük kısmı konutlarda kısmı konutlarda gerçekleştirilmektedir. gerçekleştirilmektedir. K.K.T.C.’de 2006 sayım K.K.T.C.’de 2006 sayım sonuçlarına göre 72000 sonuçlarına göre 72000 konutun bulunduğu konutun bulunduğu saptanmış olup saptanmış olup yapılaşma oranı halen yapılaşma oranı halen tüm hızı ile devam tüm hızı ile devam etmektedir. etmektedir.

Günlük ortalama ısınım değerleri

2.1. Güneş Enerjisi Potansiyeli ve 2.1. Güneş Enerjisi Potansiyeli ve Güneşten Elektrik Enerjisi ÜretmeGüneşten Elektrik Enerjisi Üretme

Kuzey Kıbrıs’ta konut Kuzey Kıbrıs’ta konut başına ortalama günlük başına ortalama günlük elektrik enerjisi kullanımı elektrik enerjisi kullanımı 7 kws dır. Toplam enerji 7 kws dır. Toplam enerji tüketimi’nin %32’i tüketimi’nin %32’i konutlarda konutlarda tüketilmektedir.tüketilmektedir. Yandaki Yandaki şşekilekil’d’de konutlarda enerji e konutlarda enerji kullanımı görülmektedir kullanımı görülmektedir

0

2

4

6

8

10

87 88 89 90 91 92 93 95 99

yillar 1987-99kw

s

Tipik bir konutun günlük elektrik enerjisi tüketimi


Konutların enerji Konutların enerji kullanım oranları kullanım oranları ise ise yandaki yandaki şekil’şekil’dde e görülmektedir görülmektedir

0

50

100

150

200

GW

s

83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 95 99

KKTC’de konutlarda tüketilen elektrik enerjisi


Ortalama 50000 in konutun 7 KWS’lik potovoltaik sistem Ortalama 50000 in konutun 7 KWS’lik potovoltaik sistem kullandığı bir proje hayata geçirilirse, günlük kullandığı bir proje hayata geçirilirse, günlük

50 000 X 7 KWS = 350 000 KWS = 350 MWS 50 000 X 7 KWS = 350 000 KWS = 350 MWS Enerjinin güneşten sağlanacağı bir fotovoltaik sistem Enerjinin güneşten sağlanacağı bir fotovoltaik sistem

kurulmuş olur. Bu da yıllıkkurulmuş olur. Bu da yıllık365 x 350 = 127750 MWS365 x 350 = 127750 MWS

=127.7 GWS yaklaşık 130 GWS=127.7 GWS yaklaşık 130 GWS

enerji üretiminin güneşten sağlanacağı anlamını taşır. Bu enerji üretiminin güneşten sağlanacağı anlamını taşır. Bu da 2006 yılı enerji üretimimizin 10 %’u civarındadır. da 2006 yılı enerji üretimimizin 10 %’u civarındadır. (2006 yılı elektrik enerjisi üretimimiz 1122 milyon KWS) (2006 yılı elektrik enerjisi üretimimiz 1122 milyon KWS)


Bu tasarrufun bir diğer önemli avantajı ise çevreye zarar vermeyen bir enerji Bu tasarrufun bir diğer önemli avantajı ise çevreye zarar vermeyen bir enerji üretiminin gerçekleştirilebilecek olmasıdır. Bu tasarruf da yaklaşık olarak bir üretiminin gerçekleştirilebilecek olmasıdır. Bu tasarruf da yaklaşık olarak bir yılda 5 MW’ lik bir kurulu güç yatırımına eşittir. yılda 5 MW’ lik bir kurulu güç yatırımına eşittir.

Bir fotovoltaik sBir fotovoltaik siistemstem aşağıdaki aşağıdaki şekil’d şekil’dee görülmektedir. görülmektedir.

Fotovoltaik sistem


Ortalama 10 000 USD fiyatlandırma yapılırsa,Ortalama 10 000 USD fiyatlandırma yapılırsa, 50 000 x 10 000 = 500 000 000 USD 50 000 x 10 000 = 500 000 000 USD ( beş yüz milyon amerikan doları) bir yatırım ( beş yüz milyon amerikan doları) bir yatırım

demektir. 50% sübvansiye edildiği trakdirde demektir. 50% sübvansiye edildiği trakdirde devletin 250 milyon USD bir yatırım yapması devletin 250 milyon USD bir yatırım yapması gerekecektir. Bu yatırım bugünkü fiyatlar ile gerekecektir. Bu yatırım bugünkü fiyatlar ile yaklaşık 400 MW kadarlık bir buhar türbinli yaklaşık 400 MW kadarlık bir buhar türbinli santral anlamındadır. Bu sistemlerin çevreye santral anlamındadır. Bu sistemlerin çevreye herhangi bir kirlilik yaratmadığını da düşünürsek, herhangi bir kirlilik yaratmadığını da düşünürsek, kirlenen çevreyi temizlemek için yapılacak olan kirlenen çevreyi temizlemek için yapılacak olan maddi harcamalar bu yatırımın çok üzerinde maddi harcamalar bu yatırımın çok üzerinde olacaktır.olacaktır.


Bu maliyetlere mevcut santral kayıpları, faturalandırılamayan miktarlar da Bu maliyetlere mevcut santral kayıpları, faturalandırılamayan miktarlar da eklenirse ve bu sorunların yenilenebilir enerji kaynaklarında olmayacağı da eklenirse ve bu sorunların yenilenebilir enerji kaynaklarında olmayacağı da gözönüne alınırsa ve ayrıca PV sistemlerinin üretim maliyetleri sıfır kabul gözönüne alınırsa ve ayrıca PV sistemlerinin üretim maliyetleri sıfır kabul edilirse sistemin önemi daha da iyi anlaşılmaktadır. Toplam kurulu güç edilirse sistemin önemi daha da iyi anlaşılmaktadır. Toplam kurulu güç kapasitesinin 2.5 GWS seviyelerine geldiği günümüzde sistem ve modül fiyatları kapasitesinin 2.5 GWS seviyelerine geldiği günümüzde sistem ve modül fiyatları da hızla düşmektedir.2.5 – 3.5 ve 4 – 8 Euro/Wp seviyelerinde olan modül ve da hızla düşmektedir.2.5 – 3.5 ve 4 – 8 Euro/Wp seviyelerinde olan modül ve sistem fiyatları her geçen gün de düşmektedir sistem fiyatları her geçen gün de düşmektedir

2010 yılına kadar sistem fiyatlarının 2-3 Euro/Wp ve 2020’de de 1 Euro/Wp 2010 yılına kadar sistem fiyatlarının 2-3 Euro/Wp ve 2020’de de 1 Euro/Wp olacağı kabullenilmektedir[4]. 2020 yılında toplam sistem ihracatı 207 GWp [5] olacağı kabullenilmektedir[4]. 2020 yılında toplam sistem ihracatı 207 GWp [5] olarak kabullenilmektedir.olarak kabullenilmektedir.

1kW modülün 2010 yılında beklenen üretim maliyeti

2.2. Güneşten Su Isıtma2.2. Güneşten Su Isıtma

Kıbrıs’ta 1960’lı Kıbrıs’ta 1960’lı yıllardan beri yıllardan beri güneşten su ısıtma güneşten su ısıtma sistemleri yaygın sistemleri yaygın olarak olarak kullanılmaktadır. Bu kullanılmaktadır. Bu sistemlerin sistemlerin optimizasyonu da optimizasyonu da yeni modeller yeni modeller geliştirmek ve geliştirmek ve uygulamalar yaparak uygulamalar yaparak yapılmalıdır.yapılmalıdır.

K.K.T.C.’ de kullanılan güneşten su ısıtma sistemleri

2.2. Güneşten Su Isıtma2.2. Güneşten Su Isıtma

Bu sistemlerin 3 KW ısıtıcıları ve elektrik enerjisi Bu sistemlerin 3 KW ısıtıcıları ve elektrik enerjisi ile ısıtma olanakları da vardır. Bir tek güneşten ile ısıtma olanakları da vardır. Bir tek güneşten su ısıtma sistemi yaklaşık olarak yılda 1.6 MWS su ısıtma sistemi yaklaşık olarak yılda 1.6 MWS enerji üretmektedir [6]. 70 000 konut enerji üretmektedir [6]. 70 000 konut düşünülürse düşünülürse

70 000 x 1.6 = 112 000 MWS70 000 x 1.6 = 112 000 MWS

=112 GWS enerji tasarrufu demektir =112 GWS enerji tasarrufu demektir Ayrıca bu sistemleri kullanmakla yıllık 54 000 Ayrıca bu sistemleri kullanmakla yıllık 54 000 CO2 emisyonunu da engellemiş oluruz CO2 emisyonunu da engellemiş oluruz

2.2.33. Güneşten Mekân Isıtma. Güneşten Mekân Isıtma

Kıbrıs’ta yılın 7 aylık periyod’unda güneş bolca bulunup Kıbrıs’ta yılın 7 aylık periyod’unda güneş bolca bulunup hava sıcaklıkları mekan ısıtmasına ihtiyaç hava sıcaklıkları mekan ısıtmasına ihtiyaç yaratmamaktadır. Kıbrıs’ta genellikle mekan ısıtmasında yaratmamaktadır. Kıbrıs’ta genellikle mekan ısıtmasında elektrik enerjisi ve odun kullanılmaktadır. Mimari tasarım elektrik enerjisi ve odun kullanılmaktadır. Mimari tasarım ve bina konumu dikkate alınmalı ve kışın binanın büyük ve bina konumu dikkate alınmalı ve kışın binanın büyük kısmının güneş alabileceği konumda olması mekan kısmının güneş alabileceği konumda olması mekan ısıtmasında bir avantaj olacaktır. Ayrıca, aynı kolektör ısıtmasında bir avantaj olacaktır. Ayrıca, aynı kolektör sistemini kullanarak güneşten ısıtma ve güneşten sistemini kullanarak güneşten ısıtma ve güneşten soğutma modelleri de araştırılıp uygulamaya değerdir.soğutma modelleri de araştırılıp uygulamaya değerdir.

Her evde artık birden fazla soğutma / ısıtma amaçlı Her evde artık birden fazla soğutma / ısıtma amaçlı klimanın kullanıldığı ülkemizde, güneşten soğutma da çok klimanın kullanıldığı ülkemizde, güneşten soğutma da çok uygun olacaktır. Her evde bir klima düşünerek ve %80 uygun olacaktır. Her evde bir klima düşünerek ve %80 konutta ortalama 3’er adet klima olduğunu Kabul edersek konutta ortalama 3’er adet klima olduğunu Kabul edersek yaklaşık 55 000 klimanın aktif olduğunu söyleyebiliriz. Bu yaklaşık 55 000 klimanın aktif olduğunu söyleyebiliriz. Bu rakamda üzerinde düşünülecek bir gerçeğimizdir.rakamda üzerinde düşünülecek bir gerçeğimizdir.

2.2.44.. Rüzgârdan Elektrik Enerjisi Rüzgârdan Elektrik Enerjisi Üretme – Rüzgâr Enerjisi SistemleriÜretme – Rüzgâr Enerjisi Sistemleri

Dört tarafı denizlerle çevrili Kıbrıs’ın dalga enerjisi gibi Dört tarafı denizlerle çevrili Kıbrıs’ın dalga enerjisi gibi çevre dostu ve yenilenebilir enerji kaynağı olan dalga çevre dostu ve yenilenebilir enerji kaynağı olan dalga enerjisi potansiyeli de değerlendirilmelidir. Araştırmalara enerjisi potansiyeli de değerlendirilmelidir. Araştırmalara göre dünya denizlerindeki potansiyel 2 trilyon Watt (Tera göre dünya denizlerindeki potansiyel 2 trilyon Watt (Tera Watt) olduğu tespit edilmiştir. Bu potansiyelin dünya Watt) olduğu tespit edilmiştir. Bu potansiyelin dünya enerji ihtiyacının %10 luk kısmını sağlayabileceğine enerji ihtiyacının %10 luk kısmını sağlayabileceğine inanılmaktadır.inanılmaktadır.

Dalga enerjisi, denizlerde rüzgâr etkisinde oluşan yüzey Dalga enerjisi, denizlerde rüzgâr etkisinde oluşan yüzey dalgalarının kinetik enerjisinden ve basınç kuvvetinden dalgalarının kinetik enerjisinden ve basınç kuvvetinden özel tasarımlı güç üreteçleri ile enerji emilmesidir. Her özel tasarımlı güç üreteçleri ile enerji emilmesidir. Her kıyıda dalga enerjisinden yararlanmak söz konusu kıyıda dalga enerjisinden yararlanmak söz konusu değildir. Dalga enerjisinden etkin yararlanabilmek için en değildir. Dalga enerjisinden etkin yararlanabilmek için en az 3 metre dalga yüksekliği ve 8-10 saniye dalga periyodu az 3 metre dalga yüksekliği ve 8-10 saniye dalga periyodu aranır. K.K.T.C. kıyılarında ölçümler ile sağlanmış dalga aranır. K.K.T.C. kıyılarında ölçümler ile sağlanmış dalga verileri bulunmamaktadır.verileri bulunmamaktadır.

2.2.44.. Rüzgârdan Elektrik Enerjisi Rüzgârdan Elektrik Enerjisi Üretme – Rüzgâr Enerjisi SistemleriÜretme – Rüzgâr Enerjisi Sistemleri

Gazimagosa, Güzelyurt ve Gazimagosa, Güzelyurt ve Girne istasyonlarında ölçülen Girne istasyonlarında ölçülen meteorolojik rüzgâr meteorolojik rüzgâr kayıtlarından belirgin dalga kayıtlarından belirgin dalga yükeskliği hesaplamaları yükeskliği hesaplamaları yapılmıştır. K.K.T.C. ıyılarında yapılmıştır. K.K.T.C. ıyılarında her yıl olası dalga özellikleri her yıl olası dalga özellikleri yandaki yandaki tablo’dtablo’daa verilmiştir. verilmiştir.

Tablodanda anlaşılacağı üzere Tablodanda anlaşılacağı üzere batı kıyıları dalga enerjisi batı kıyıları dalga enerjisi bakımından zengin bakımından zengin

sayılmaktadır.sayılmaktadır.

Bölge ve dalga yönü

Yükseklik (m)

Periyod (sn) P (kW/m)

Girne (Kuzeybatı) 3.00 7.5 25

Gazımağusa (Kuzeydoğu) 2.30 7.0 12

Güzelyurt (Batı) 4.00 8.0 70K.K.T.C. kıyılarında her yıl olası dalga özellikleri ve güç

2.2.55. K.K.T.C. de Biyokütle Enerjisi . K.K.T.C. de Biyokütle Enerjisi

PotansiyeliPotansiyeli Biyokütle karbon içeren her türlü bitkisel Biyokütle karbon içeren her türlü bitkisel

veya hayvansal atıklara ve organiveya hayvansal atıklara ve organikk atıklara atıklara denir. Bunlar ağaç, tahıl, insan ve hayvan denir. Bunlar ağaç, tahıl, insan ve hayvan dışkısı, su yosunu, çöp, kanalizasyon ve dışkısı, su yosunu, çöp, kanalizasyon ve mezbaha sularının süzülmesi ile elde mezbaha sularının süzülmesi ile elde edilen posalardır. Biyokütleler, edilen posalardır. Biyokütleler, materyallerin ön hazırlama ve dönüştürme materyallerin ön hazırlama ve dönüştürme işlemleri yapılarak biyoyakıtlara işlemleri yapılarak biyoyakıtlara dönüştürülmektedirler. Biyoyakıtlar ısı ve dönüştürülmektedirler. Biyoyakıtlar ısı ve elektrik üretimi için kullanılmaktadırlar. elektrik üretimi için kullanılmaktadırlar.

2.2.55. K.K.T.C. de Biyokütle Enerjisi . K.K.T.C. de Biyokütle Enerjisi PotansiyeliPotansiyeli

K.K.T.C. de değerlendirilebilecek biyokütle K.K.T.C. de değerlendirilebilecek biyokütle enerji kaynakları arasında enerji kaynakları arasında

• Tarımsal atıklarTarımsal atıklar• Odun ve Ağaç atıklarıOdun ve Ağaç atıkları• Hayvan atıklarıHayvan atıkları• Belediye atıkları (Çöplükleri)Belediye atıkları (Çöplükleri)

Gibi kaynaklar sayılabilir. Büyük çiftliklerden elde Gibi kaynaklar sayılabilir. Büyük çiftliklerden elde edilecek hayvan artıklarının yakılması ile oluşacak edilecek hayvan artıklarının yakılması ile oluşacak enerji Kuzey Kıbrıs için katkı koyucu alternative bir enerji Kuzey Kıbrıs için katkı koyucu alternative bir enerji kaynağı olabilir. enerji kaynağı olabilir.


Bir büyükbaş hayvan günde ortalama 5-6 Kg dışkı Bir büyükbaş hayvan günde ortalama 5-6 Kg dışkı ürettiğini hesaplayarak [9] ve K.K.T.C.’ de 63893 ürettiğini hesaplayarak [9] ve K.K.T.C.’ de 63893 [10]büyükbaş hayvan bulunduğundan yola çıkarsak [10]büyükbaş hayvan bulunduğundan yola çıkarsak (yaklaşık 10 000 adet buzağı ve dana miktarını çıkarak (yaklaşık 10 000 adet buzağı ve dana miktarını çıkarak hesaplarsa)hesaplarsa)

(73000) x 5kg = 365000 kg günlük hayvansal atık (73000) x 5kg = 365000 kg günlük hayvansal atık potansiyelimiz vardır.potansiyelimiz vardır.

Yaklaşık 3 kg hayvansal atık 1 litre fuel oil yakılarak elde Yaklaşık 3 kg hayvansal atık 1 litre fuel oil yakılarak elde edilen enerjiyi vermektedir. edilen enerjiyi vermektedir.

Bu durumda Bu durumda 365000/3 =121666 litre fuel oil eşdeğeri günlük enerji 365000/3 =121666 litre fuel oil eşdeğeri günlük enerji

demektir. Bunun yanında KKTC’de yaklaşık 250000 demektir. Bunun yanında KKTC’de yaklaşık 250000 küçükbaş hayvan, ve 150000 de kanatlı hayvan küçükbaş hayvan, ve 150000 de kanatlı hayvan popülasyonu vardır. popülasyonu vardır.


K.K.T.C.’ nin büyük kesimini kaplayan mesarya ovası ve diğer K.K.T.C.’ nin büyük kesimini kaplayan mesarya ovası ve diğer tarımsal alan büyüklüğü de 1 398 123 dönümdür. Bunun tarımsal alan büyüklüğü de 1 398 123 dönümdür. Bunun yanında 480 740 dönüm orman alanı, 122 157 dönüm hali yanında 480 740 dönüm orman alanı, 122 157 dönüm hali arazi 464 532 dönüm de kullanılmayan arazi vardır [10]. arazi 464 532 dönüm de kullanılmayan arazi vardır [10]. Tarımsal arazilereen elde edilen kuru ot atıklar, 10 000 m2 Tarımsal arazilereen elde edilen kuru ot atıklar, 10 000 m2 alandan yaklaşık 1200 Kg ‘dır [9]. Toplam tarım alanı alandan yaklaşık 1200 Kg ‘dır [9]. Toplam tarım alanı 1398123 dönüm olduğuna gore bu alandan çıkarılacak kuru ot 1398123 dönüm olduğuna gore bu alandan çıkarılacak kuru ot miktarı da yaklaşık miktarı da yaklaşık

(1398123 x 14 400)/ 10.76 = 1.87 x 10 12 m 2 alan ve(1398123 x 14 400)/ 10.76 = 1.87 x 10 12 m 2 alan ve ( 1.87 x 1012 x 1200 Kg)/ 10000 = 2.24 x 10 12 kg ot ( 1.87 x 1012 x 1200 Kg)/ 10000 = 2.24 x 10 12 kg ot

çıkmaktadır.çıkmaktadır. ( 1 dönüm 14 400 ft2 ve (14 400/ 10.76) m2 ‘dir.)( 1 dönüm 14 400 ft2 ve (14 400/ 10.76) m2 ‘dir.) Yaklaşık 3 kg kuru ot yakarak 1 litre fuel oilin verdiği enerji elde Yaklaşık 3 kg kuru ot yakarak 1 litre fuel oilin verdiği enerji elde

edilirse, toplam kuru otlardan yakılarak yılda 7.48 x 1011 litre edilirse, toplam kuru otlardan yakılarak yılda 7.48 x 1011 litre fuel oile denk enerji elde edilir. fuel oile denk enerji elde edilir.


Bunun yanında hali ve kullanılmayan arazilerde elde dilecek Bunun yanında hali ve kullanılmayan arazilerde elde dilecek otların (yaklaşık 586689 dönüm ve 785160000 m2 = 785.16 otların (yaklaşık 586689 dönüm ve 785160000 m2 = 785.16 km2 alan) ( 1 m2 alandan yaklaşık 650 gr kuru ot çıkar ) km2 alan) ( 1 m2 alandan yaklaşık 650 gr kuru ot çıkar ) miktarı ise 510354000 kg’dır. Yaklaşık 3 kg kuru ot yakılarak 1 miktarı ise 510354000 kg’dır. Yaklaşık 3 kg kuru ot yakılarak 1 litre fuel oile denk enerji elde edildiğine gore, bu otların litre fuel oile denk enerji elde edildiğine gore, bu otların yakılması ile de yılda 170 118 000 litre fuel oile denk enerji yakılması ile de yılda 170 118 000 litre fuel oile denk enerji elde edilir. elde edilir.

Bir çam ağacının altına düşen iğne yapraklarının ağırlığı 2.5 Bir çam ağacının altına düşen iğne yapraklarının ağırlığı 2.5 Kg dır. Bunun da yıllık analizi ile hesaplanarak ne kadar fuel Kg dır. Bunun da yıllık analizi ile hesaplanarak ne kadar fuel oile denk gelen enerji elde edilebileceği hesaplanabilir. Bu oile denk gelen enerji elde edilebileceği hesaplanabilir. Bu miktar ağaçtan ağaca da değişim gösterir.miktar ağaçtan ağaca da değişim gösterir.

Bunların yanında, belediye çöplükleri ve kanalizasyon atıkları Bunların yanında, belediye çöplükleri ve kanalizasyon atıkları da gerek atık olarak değerlendirilip gerekse de metan gazı da gerek atık olarak değerlendirilip gerekse de metan gazı elde ederek de büyük oranda enerji elde edilebilir. elde ederek de büyük oranda enerji elde edilebilir.

3.03.0Enerji YönetimiEnerji Yönetimi

Elektrik enerjisi yaşamımızın vazgeçilmez hatta Elektrik enerjisi yaşamımızın vazgeçilmez hatta hayati öneme sahip bir parçasıhayati öneme sahip bir parçasıdır.dır.

EElektrik enerjisi ile ilgili işleri bugüne kadar lektrik enerjisi ile ilgili işleri bugüne kadar olduğu gibi Tarım Bakanlığımızın bir birimi gibi olduğu gibi Tarım Bakanlığımızın bir birimi gibi düşünerek çözümler üretmeye çalışdüşünerek çözümler üretmeye çalıştık.tık.

şu anki modelde Maliye Bakanlığımızın altında şu anki modelde Maliye Bakanlığımızın altında düşünerek çözümler üretmeye çalışdüşünerek çözümler üretmeye çalışıyoruzıyoruz

3.03.0Enerji YönetimiEnerji Yönetimi

EEnerjinerji,, önemi dolayısı ile ayrı önemi dolayısı ile ayrı enerji enerji bakanlıbakanlığınınğının faaliyet göstermesi faaliyet göstermesi kaçınılmazkaçınılmazdırdır..

Dünya çevre kirletme oranı en yüksek olan Dünya çevre kirletme oranı en yüksek olan sektör enerji üretimi sektörü olduğundan sektör enerji üretimi sektörü olduğundan çevre de ayrı düşünülmelidir.çevre de ayrı düşünülmelidir.

3.1. Özelleştirme Çözüm mü?3.1. Özelleştirme Çözüm mü?

Özelleştirmenin belli başlı amaçları arasındaÖzelleştirmenin belli başlı amaçları arasında Rekabeti artırmakRekabeti artırmak Artan rekabet ile kaliteli elektrik enerjisini Artan rekabet ile kaliteli elektrik enerjisini

insanımıza sunmakinsanımıza sunmak Artan rekabet ile daha ucuz elektrik Artan rekabet ile daha ucuz elektrik

enerjisini satabilmektir.enerjisini satabilmektir.


Ancak, bizim gibi küçük, piyasa payının bu Ancak, bizim gibi küçük, piyasa payının bu kadar az olduğu toplumlarda, rekabet yaratıp kadar az olduğu toplumlarda, rekabet yaratıp yatırım yapmak ve buna bağlı olarak kalite ve yatırım yapmak ve buna bağlı olarak kalite ve ucuzluk getirmek normal piyasalara göre çok ucuzluk getirmek normal piyasalara göre çok zordur.zordur.

En fazla iki firmanın paylaşacağı piyasa da En fazla iki firmanın paylaşacağı piyasa da rekabetçilikten uzak olup, esas amacına hizmet rekabetçilikten uzak olup, esas amacına hizmet edemeyecektir.edemeyecektir.

Ancak belirli konularda özel sektöre yatırım Ancak belirli konularda özel sektöre yatırım şansı vermek sistemin daha dinamik ve sağlıklı şansı vermek sistemin daha dinamik ve sağlıklı olmasını sağlayacaktır.olmasını sağlayacaktır.


Yukarıda belirtilenler hemen hemen bugünkü Yukarıda belirtilenler hemen hemen bugünkü durumu yansıtmaktadır. Buna rağmen sorun durumu yansıtmaktadır. Buna rağmen sorun devam ediyorsa, yeni bir idari yapılanmanın devam ediyorsa, yeni bir idari yapılanmanın kaçınılmaz olacağı kesindir.kaçınılmaz olacağı kesindir.

Yeniden yapılanmada Bakanlık seviyesinde Yeniden yapılanmada Bakanlık seviyesinde bir yapılanma toplumumuzun her bireyini bir yapılanma toplumumuzun her bireyini ilgilendiren bir konuda uygun bir model ilgilendiren bir konuda uygun bir model olacaktır.olacaktır.

Bakanlığa bağlı birimler de sistemi bütünleyecek Bakanlığa bağlı birimler de sistemi bütünleyecek bir yapı ve kalitede yapılanırsa enerji ile ilgili tüm bir yapı ve kalitede yapılanırsa enerji ile ilgili tüm gereksinimler karşılanmış olacaktır.gereksinimler karşılanmış olacaktır.


KKTC’de yeniden yapılanacak Enerjı Bakanlığı aşağıdaki gibi olabilirKKTC’de yeniden yapılanacak Enerjı Bakanlığı aşağıdaki gibi olabilir..

Enerji Bakanlığı

Enerji Planlama Üst Kurulu

Enerji Veri Tabanı ve Satistik

Mevcut Sistem Yenileme ve Geliştirme Birimi

Yenilenebilir Enerji KaynaklarıBirimi

Enerji Eğitimi Birimi

Enerji VerimlilikBirimi

Çevre Araştırma Birimi

Geri Dönüşüm Projeleri Birimi

Kıb-tek


Kurulacak Olan Enerji Bakanlığına Bağlı birimler ve Kurulacak Olan Enerji Bakanlığına Bağlı birimler ve SorumluluklarıSorumlulukları

Mevcut Sistemi Yenileme ve Geliştirme Birimi Mevcut Sistemi Yenileme ve Geliştirme Birimi (MSYGB)(MSYGB)

Yenilenebilir Enerji kaynakları Birimi (YEKB)Yenilenebilir Enerji kaynakları Birimi (YEKB) Enerji Eğitimi Birimi (EEB)Enerji Eğitimi Birimi (EEB) Enerji Verimliliği Birimi (EVB)Enerji Verimliliği Birimi (EVB) Çevre Araştırma Birimi (ÇAB)Çevre Araştırma Birimi (ÇAB) Geri Dönüşüm Projeleri Birimi (GDPM) Geri Dönüşüm Projeleri Birimi (GDPM)

4.0. Sonuç4.0. Sonuç

Enerjide tasarruf ve alternatif enerji kaynaklarının tümünün Enerjide tasarruf ve alternatif enerji kaynaklarının tümünün de değerlendirilmesi şu anda en çok ihtiyaç duyulandır. de değerlendirilmesi şu anda en çok ihtiyaç duyulandır. Yeniden yapılanma ile yaşanan enerji sorunlarına ivedilikle Yeniden yapılanma ile yaşanan enerji sorunlarına ivedilikle çözüm bulunabileceğine inanmaktayız. Yeni önerilen çözüm bulunabileceğine inanmaktayız. Yeni önerilen yapılanmada yer alan çevre birimi kirletmeden üretme yapılanmada yer alan çevre birimi kirletmeden üretme anlamında oluşturulacak bakanlığa politika geliştirmede anlamında oluşturulacak bakanlığa politika geliştirmede büyük katkı sağlayacaktır. Enerji eğitimi özellikle büyük katkı sağlayacaktır. Enerji eğitimi özellikle ilkokullarımızdan başlayarak her düzeydeki sınıflarda ilkokullarımızdan başlayarak her düzeydeki sınıflarda müfredatlara eklenerek uygulamalı olarak gösterilmelidir.müfredatlara eklenerek uygulamalı olarak gösterilmelidir.

Önerilen yapı ve buna bağlı birimler düşünüldüğünde, Önerilen yapı ve buna bağlı birimler düşünüldüğünde, yapılanmanın bakanlık seviyesinde olması kaçınılmazdır. yapılanmanın bakanlık seviyesinde olması kaçınılmazdır. Enerji sorunlarını çözme sadece talebi karşılama anlamında Enerji sorunlarını çözme sadece talebi karşılama anlamında algılanırsa ileride çok daha büyük ve içinden çıkılamayacak algılanırsa ileride çok daha büyük ve içinden çıkılamayacak sorunları, özellikle çevre sorunlarını doğuracaktır. sorunları, özellikle çevre sorunlarını doğuracaktır.


Günlük radyasyonun ortalama 5.4 kW/m2 olduğu Günlük radyasyonun ortalama 5.4 kW/m2 olduğu ülkemizde güneş enerjisini sisteme dahil etmemek ülkemizde güneş enerjisini sisteme dahil etmemek veya belirli bölgelerdeki rüzgar enerjisini sisteme veya belirli bölgelerdeki rüzgar enerjisini sisteme dahil etmemek ve ayrıca bio kütle kaynaklı enerjiyi dahil etmemek ve ayrıca bio kütle kaynaklı enerjiyi kullanamama sadece yeniden yapılanamamanın bir kullanamama sadece yeniden yapılanamamanın bir ürünüdür. Çevre açısından bakıldığında, ülkemize ürünüdür. Çevre açısından bakıldığında, ülkemize uygun yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı, uygun yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı, enerji üretirken atmosfere bırakılan CO2, CO, NOx, enerji üretirken atmosfere bırakılan CO2, CO, NOx, SOx gazları ile ağır parçacıkların azaltılmasını da SOx gazları ile ağır parçacıkların azaltılmasını da sağlayacaktır.sağlayacaktır.

2020 yılına kadar rüzgar enerjisi sistem fiyatlarının 1 2020 yılına kadar rüzgar enerjisi sistem fiyatlarının 1 Euro/Wp olacağı yeni sistemleri şimdiden Euro/Wp olacağı yeni sistemleri şimdiden planlamamız kaçınılmazdır.planlamamız kaçınılmazdır.


Yine unutulmaması gereken bir unsurun da, mevcut Yine unutulmaması gereken bir unsurun da, mevcut kömür kullanan sistemlerde, enerji üretirken her kW kömür kullanan sistemlerde, enerji üretirken her kW başına atmosfere bırakılan CO2 nin temizlenebilmesi başına atmosfere bırakılan CO2 nin temizlenebilmesi için 1800 USD gerektiğidir . Bu konuda KYOTO için 1800 USD gerektiğidir . Bu konuda KYOTO protokolünün gereklerini tek tek inceleyip gereğini protokolünün gereklerini tek tek inceleyip gereğini yapmak, çocuklarımızdan ödünç olarak aldığımız yapmak, çocuklarımızdan ödünç olarak aldığımız temiz çevrenin yine temiz olarak onlara geri temiz çevrenin yine temiz olarak onlara geri verilmesini sağlayacaktır.verilmesini sağlayacaktır.

Çevre faktörü ve alternatif enerji kaynaklarının Çevre faktörü ve alternatif enerji kaynaklarının araştırılıp günlük hayatımızda kullanılmasını araştırılıp günlük hayatımızda kullanılmasını sağlamak yeni oluşacak idari yapı ile mümkün sağlamak yeni oluşacak idari yapı ile mümkün olabilecektirolabilecektir

Documents

K.K.T.C. ‘de Yenilenebilir Enerji Kaynakları Potansiyelinin Değerlendirilmesi