ANG BUOD NG KOMUNIKASYON SA AKADEMIKONG FILIPINO(KOMAKFIL)

WIKA --- isang instrumento o midyum na ginagamit ng tao sa mabisang pagpapahayg ng iniisip at nadarama sa kanyang kausap.

WIKA

BrownFinnocchiaro

PinedaGleason

Constantino

Salazar

Otanes

Sturterant

Santiago

Cruz

Melendez

KWFDel Rosario

Bouman

Hill

WebsterHutch

MGA KATANGIAN NG WIKA*Ang wika ay tunog *Ang wika ay sinasalita*Ang wika ay arbitraryo *Ang wika ay nagbabago*Ang wika ay masistema *Ang wika ay malikhain

DAYALEK --- ito ang pag-iiba-iba sa varayti ng wika --- nakabatay sa heograpiya --- maraming linggwista

IDYOLEK --- ang tawag sa kabuuan ng mga katangian sa pagsasalita ng tao.

MGA SALIK NG IDYOLEK*Katangian *Hilig o interes *Gulang *Istatus ng lipunan*Kasarian

VARAYTI AT VARYASYON

Dayalek --- ay varayting ito ay sinasaad ng mga tao sa heograpiyang komunidad --- nakakaintindihan ang nagsasalita ng mga dayalek ng isang wika ngunit batid nilang may pagkakaiba sa salitang naririnig.

SOSYOLEK ( sosyal-dayalek) --- ang varayting ito ay sinasalita ng mga tao sa isang lipunan

PALIT-KODA AT HALONG KODA1.)Palit-koda (code-switching) --- pagsasama-sama ng dalawa o higit pang makapagpapahayag. Hal. “magtiwala ka sa akin” “I won’t let you down”2.)Halong-koda(code-mixing) --- may nahahalo o nasisingit na salitang mula sa ibang wika. Hal. “di kita ma-gets”

REGISTER --- istilo sa pananalita. Hal. Ibang register ang ginagamit ng guro kapag kausap niya ang prinsipal.

FILIPINO --- ay katutubong wika sa ginagamit sa buong pilipinas bilang wika ng komunikasyon ng mga etnikong grupo.

Noong Nobyembre 13, 1936, inilikha ng unang Pambansang Asamblea ang Surian ng Wikang Pambansa, na pinili ang Tagalog bilang batayan ng isang bagong pambansang wika. Naimpluwensyahan ang pagpili sa Tagalog ng mga sumusunod:[3]

•Sinasalita ang Tagalog ng napakaraming tao at ito ang wikang pinakanauunawaan sa lahat ng mga rehiyon ng Pilipinas. Papadaliin at pabubutihin nito ang komunikasyon sa mga taumbayan ng kapuluan.•Hindi ito nahahati sa mga mas maliliit at hiwa-hiwalay na wika, tulad ng Bisaya.•Ang tradisyong pampanitikan nito ang pinakamayaman at ang pinakamaunlad at malawak (sinasalamin ang dyalektong Toskano ng Italyano). Higit na mararaming aklat ang nakasulat sa Tagalog kaysa iba pang mga katutubong wikang Awstronesyo.•Ito ang wika ng Maynila, ang kabiserang pampolitika at pang-ekonomiya ng Pilipinas.•Ito ang wika ng Himagsikan at ng Katipunan—dalawang mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Pilipinas.

PARAAN NG PAGDEBELOP NG WIKANG FILIPINO

Noong 1959, nakilala ang wikang ito bilang Pilipino upang mahiwalay ang kaugnayan nito sa mga Tagalog. Nagtakda naman ang Saligang Batas ng 1973 ng panibagong pambansang wikang papalit sa Pilipino, isang wikang itinawag nitong Filipino. Hindi binanggit sa artikulong tumutukoy, Artikulo XV, Seksyon 3(2), na Tagalog/Pilipino ang batayan ng Filipino; nanawagan ito sa halip sa Pambansang Asamblea na mag-“take steps towards the development and formal adoption of a common national language to be known as Filipino.” Gayundin, nilaktawan ng Artikulo XIV, Seksyon 6, ng Saligang Batas ng 1987, na ipinagbisa matapos ng pagpapatalsik kay Ferdinand Marcos, ang anumang pagbabanggit ng Tagalog bilang batayan ng Filipino at mismong ipinagpatuloy na “as [Filipino] evolves, it shall be further developed and enriched on the basis of existing Philippine and other languages (pagbibigay-diin idinagdag).” Tiniyak pa ng isang resolusyon[4] ngMayo 13, 1992, na ang Filipino “ang katutubong wika, pasalita at pasulat, sa Metro Manila, ang Pambansang Punong Rehiyon, at sa iba pang sentrong urbansa arkipelago, na ginagamit bilang wika ng komunikasyon ng mga etnikong grupo (pagbibigay diin idinagdag).” Gayumpaman, tulad ng mga Saligang Batas ng 1973 at 1987, hindi nito ginawang kilalanin ang wikang ito bilang Tagalog at, dahil doon, ang Filipino ay, sa teoriya, maaaring maging anumang katutubong wikang Awstronesyo, kasama na ang Sugboanon ayon sa paggamit ng mga taga-Kalakhang Cebu at Davao. Ididineklara ang buwan ng Agosyo bilang Buwan ng Wikang Pambansa

TUNGKULIN AT GAMIT NG WIKA Frame ng Tungkulin *F1 –Pang-interaksyunal *F5 –Pang-imahinasyon *F2-Pang-instrumental *F6 –Pang-impormatib*F3-Pangregulatori*F4-PampersonalBATAYANG PRINSIPYO

Katitikan ng pulong ng komisyon konstitusyunal (concom) (Setyembre 10, 2012)1.)Komisyoner Wilfredo Villacorta2.)Komisyoner Ponciano Bennagen3.)Komisyoner Francisco Rodrigo *Itinadhana ng seksyon 6, Artikulo XIV ng konstitusyon ng Pilipinas. *Paglagda ni Quezon sa bisa ng kautusang tagapagpaganap Blg. 263 (Abril 1, 1940) na itinuro ng wikang pambansa sa paaralang publiko at pribado. *Ang wikang pambansa ang naging wikang opisyal simula Hulyo 4, 1946 sa bisa ng komonwelt Blg. 570 (Hulyo 7, 1940)

BATAYAN NG WIKANG PAMBANSA *Gumawa ng rekomendasyon si pangulong Quezon ang Surian ng wikang Pambansa na ang tagalog ang gawing saligan ng wikang pambansa. *Pinagtibay ni Quezon na ang Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa sa Pilipinas ayon sa ipinalabas niyang kautusang tagapagpaganap Blg. 137 noong 1937. *Naging wikang opisyal ang pilipino batay sa tagalog na kasama ng ingles at kastila mula noong Hulyo 4,1946 sa bisa ng Batas ng Komonwelt Blg. 570 noong 1940.

KALIKASAN AT ISTRAKTURA NG WIKANG FILIPINO

Fonetiks ---pag-aaral kung paano nabubuo ang mga salita.

3 Salik sa Pagprodyus ng Tunog*Pinanggagalingang lakas o enerhiya*Artikulador*Resonador

ANG MGA PRINSIPAL NA SANGKAP NG PANANALITA

*Trakeya at velum*Faringks at bibig

TUNOG NA ORAL --- tunog na kung saan ang velum ay hihila at inaangat nang palikod at sa bibig lang lumalabas.

TUNOG NA NEYSAL ---tunog na kung saan ang velum ay nakababa at pumapasok ang palabas na hangin sa ilong.

PARAAN NG ARTIKULASYONHanayan 1 Mga Katinig sa Wikang Filipino

PARAAN NG PAGBIGKAS P U N T O  N G  A R T I K U L A S Y O N

- / +voi

sa labi ngipin at labi gilagid (alveolar) ngala-ngala  velum titigukan (glottal)

pasara (stop) - v + v

p  b

    k  g

?

prikatib  - v + v

  f  v

s     h

afrikit  - v + v

       ts j 

   

nasal + v m   n   ng  

likwid + v     l, r      

malapatinig + v w     y    

1.) PONEMA--- pinakamaliit na makabuluhang tunog ng isang wika.

Ponoloji ng Wikang Filipino

21 Ponema Sa Wikang Filipino

* 16 Katinig [ b,d,g,m,n,y,h,s,l,r,w,y p,t,k ( glottal) ]

* 5 Patinig ( a,e,i,o,u )

2.) DIPTONGGO--- alinmang patinig na sinusundan ng malapatinig na /y/, /o/, /w/ na napapagitan sa dalawang patinig.

Hal. Giliw , Kami’y ( dinaglat na kami at ay ) , Bahay , Kahoy , Kalabaw

3.) PARES MINIMAL--- pares ng salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad sa bigkas.

Hal. paso --- baso (burn) (glass)

Mga Ponemang Suprasegmentala. Tono

b. Habac. Antala

MORPOLOJI --- pinakamaliit na yunit ng isang salita na nagtataglay ng kahulugan.

Hal. Maganda ma - unlaping nangangahulugang pagkamayroon. ganda – salitang ugat na ibig sabihin ay kaaya-aya.

Uri Ng Morpema

1.) Malayang Morpema ( Free Morpheme )2.) Di-malayang Morpema (Bound Morpheme )

Mga Morpemang Diversyunal at Infleksyunal

a.)DIVERSYUNAL --- ang salita ay nagbabago dahil kinakabitan ng iba pang morpema o afiks.

b.)INFLEKSYUNAL --- ang salita ay hindi nagbabago ang kahulugan ng mga salita o morpema.

*Pagbabagong Morpoponemiko*

Mga Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko

1.) ASIMILASYON

a.) Asimilasyong Parsyal o di-ganap

Hal. [pang] + paaralan

/d, l, r, s,t/

Hal.[pang] + dikdik = pandikdik [pang] + taksi = pantaksi

b.) Asimilasyong Ganap

Hal. [pang] + palo = pampalo = pamalo [pang] + tali = panatali = panali

2.) PAGPAPALIT NG PONEMA

/d/ /r/

Hal. ma + dapat = marapat ma + dunong = marunong

/h/ /r/

Hal. Tawa + -han = tawahan = tawanan

3.) METATESIS

Hal. -in + lipad = nilipad -in + yaya = niyaya

PAGKAKALTAS NG PONEMA

Hal. Takip + -an = takipan = takpan Sara + -an = Sarahan = sarhan

PAGLILIPAT-DIIN

Hal. Basa + -hin = basahin Ka- + sama + -han = Kasamahan Laro + -an = Laruan ( lugar )

PARIRALA AT SUGNAYParirala ---mga lipon ng mga salitang may isang salungguhit.

Hal. para bukas , walang anuman

Sugnay --- lipon ng mga salitang may paksa at panaguri na sa ganang sarili ay nagagamit bilang bahagi ng pananalita

DALAWANG (2) URI NG SUGNAY

a.) Sugnay na makakapag-isa

b.) Sugnay na di-makakapag-isa

PARIRALANG PANGGRAMATIKA

a.) Pariralang pang-ukolb.) Pariralang pawatasc.) Pariralang pangngalang-diwa

PANGUNGUSAP --- lipon ng mga salita na may boung diwa.

BAHAGI NG PANGUNGUSAP

1.)Sabjek ( simuno ) --- ang pinag-uusapan sa loob ng pangungusap.2.) Predikeyt ( panaguri ) --- ang nagsasabi sa sabjek.

AYOS NG PANGUNGUSAP

Karaniwang Ayos ( natural ) Hal. Kumakain ng pansit si Lina.

Di-karaniwang Ayos ( kabaliktaran )

Hal. Si Lina ang kumain ng pansit.

APAT (4) NA KAYARIAN NG PANGUNGUSAP

1.) Payak o simple2.) Tambalan o kompound3.) Hugnayan o komplex4.) Langkapan

APAT (4) NA AYOS NG PANGUNGUSAP AYON SA TUNGKULIN

1.) Paturol o pasalaysay2.) Patanong3.) Pautos o pakiusap4.) Padamdam

PERIFERAL NA ISTRAKTURA : PARAAN NG PAGPAPAHABA

1.) Pagpapahaba sa paggamit ng direksyunal2.) Pagpapahaba sa paggamit ng lokatib

3.) Pagpapahaba sa paggamit ng mga katagang pagpapahayag ng: a.) pag-aagam-agam b.) mga kataga c.) panahon d.) direksyun o pook e.) paghahambing , pamamaraan f.) panggaano g.) pang-ayaw o pagpapahindi4.) Kaganapan o komplemento a.) gol na pinangungunahan ng ng b.) benepaktib na pinangungunahan ng para sa/ kay c.) kawsatib na pinangungunahan ng dahil sa d.) instrumental na pinangungunahan ng sa pamamagitan ng4.1.) Pagpapahaba ng paksa sa pamamagitan ng pagpapahayag ng: a.) pagmamay-ari b.) paglilinaw o aposisyon na pinag-uugnay ng pang-angkop na ng/na c.) lokatib na pinangungunahan ng sa

INTELEKWALISASYON --- ipinahayag ni Santiago (1990) na ang intelekwalisasyon ay proseso upang ang isang wikang di pa intelekwalisado nang sa gayo’y mabisang magamit sa mga Sopistikadong lawak ng karunungan.

MGA POSIBLENG PARAAN NG INTELEKWALISASYON1.) Magsisimula sa itaas, pababa ( Sibayan:1988 )2.) Magsisimula sa ibaba ng antas patungo sa mataas na antas ( Kagawaran ng Edukasyon ) 3.) Magsisimula sa lahat ng antas4.) Magsisimula sa malakang paggamit ng wika ( Fishman :1984)5.) Magsisimula sa mga taong may matataas na tungkulin pababa sa masa6.) Magsisimula sa masa patungo sa mga taong may matataas na tungkulin7.) Magsisimula sa paggawa ng batas 8.) Paglilinang ng iba’t-ibang paraan ng intelekwalisasyon ( Del Rosario: 1967)9.)Pagbubuo ng mga prosedyur (Santiago: 1979 )10.) Pagpapalutang ng mga katutubong salita (Enriquez:1985)

MGA SULIRANIN SA INTELEKWALISASYON NG FILIPINO

1.) Wika mismo ang suliranin2.)Pagkakanya-kanya at pagkakawatak-watak ng kaisipan at paniniwala ng tagapagtaguyod ng wika3.)Kakulanagn ng salitang kailanagan sa mga intelekwalisadong paksa4.)Suliranin sa ortograpiya

ANG ALFABETO AT ORTOGRAPIYANG FILIPINO

Mga Tuntunin ng Ortograpiyang Filipino 1976*Isinagawa ngSurianngWikangPambansasapagrepormangispeling.*Oktubre4,1976: pinamagatang´ModernisasyonngAlpabetong WikangPambansa*Alpabetongpambansangwika(20 letra)ay nakapagpapabagalsapag-unladatpaglaganap.*Kalutasan: Adapsyonng31 letrangalpabetoparasaprogresibongpagsulongngwikangpambansa.

*Ayondito, binubuong31 letraangalpabetongFilipino.Ang20 letraay galingsaabakada. Labingisangletra(c, ch, f, j, ll, ñ,q, rr, v, x, z) ang idinagdag.*Dahildito, angalpabetong1976 ay tinawagnapinagyamangalpabeto.AngPaggamitng31 letra:*Pagbabaybayngkaraniwangsalita: isa-sa- isangtumbasano kung anoangbigkasay gayondin angbaybay.*Maaringmanatiliangkatutubongbaybaybuhatsasaiba·tibangwika.Hal: Ibanag-ifun(smallest banak) vugi(egg offish)Kastila-bintana(ventana) sibuyas(cebollas)Ingles-iskor(score)magasin(magazine)1. Angmgasalitangbanyaganabagopa langsaFilipino: isulatngalinsunodsabaybaynitosawikangpinanghiraman. Maaringgamitinang:( c, ch, f, j,ll, ñ,q, rr, v, x, z) Hal: Ingles: coach, staff Latin: habeas corpusItalyano: pizza pie2. Simbolongpang-agham:Dapatmanatilisaanyonginternasyunal. Angsalitangkinakatawanay maaringtumbasansaFilipino. Hal: AU(gold) ginto3. Pangalangpantangi: binabaybaysanakamihasnangbaybayangilanay ayonsatuntunin. Hal: Cuevas,Davao, Roxas

*ALPABETO 1976: Mapangahas-malawaknabokabularyo.*Dahilsapagdagdagng11 letra,nakilahokangwikangFilipino sabanyagangwika.*Angmodernisasyondito: pagbabagoat pagunladngbuhay.Makakapasok angkatutubongwika at paramagamitangFilipino nadatiay ingleslangangginagamit.*Kung angbanyagangsalitaaymatagalngnahiram, maaringgamitinangpangwikang tradisyongFilipino.

Ang 1987 Alpabeto at Patnubay sa Ispeling *Disyembre8, 1983: ´SimposyumukolsaRepormangOrtograpikoµ*Layunin:1.Mapahalagahanangbinagongalpabetongpambansangwika2.Makabuongpangkahalatangkonsensussapasyangmgatitiknadapatisamasa20- titik ngabakada; paraanngpagsunod-sunod; paraanngpagbasa; paraanngpaggamitngmgatitik.*Maspinasimpledahiltinanggalangkambal-katinigo digraph nach, llat rr(bahaginangalpabetongFilipino at pwedepagtambalinkungkailangan)Datiay 31 letra, ngayonay 28 letra³ (A B C D E F G H I J K L M N Ñ NG O P Q R S T U V W X Y Z)

Paggamit ng 20 letrang abakada ayon sa ´kung anoang bigkas, siyang baybay’*1976 Tuntunin: KatutubongSalita*1987 Patnubay: KatutubongSalita,Hiram nakaraniwangsalitananaasimilanasasistemangpagbaybaysaFilipino, Hiram nasalitakung konsistentsasistemangpagbaybaysaFilipino, Hiram nasalitanahindikonsistentsasistemangpagbaybaysaFilipino ngunitmadalingmaasimilasaFilipino

Paggamit ng 8 dagdag na letray

1976 Tuntunin: Katutubongsalitamulasaibangwika,Pangalangpantagi, simbolongpang-agham, banyagangsalitanabagopalamangsaFilipino

1987 Patnubay: Katutubongsalitamulasaibangwika, pangngalangpantangi,simbolongpang-agham, hiramnasalitanglubhanghindikonsistent, pang-aghamat teknikalnasalita.

                                                                                                                                                                                                

Paggamit ng 8 dagdag na letray

1976 Tuntunin: Katutubongsalitamulasaibangwika,Pangalangpantagi, simbolongpang-agham, banyagangsalitanabagopalamangsaFilipino

1987 Patnubay: Katutubongsalitamulasaibangwika, pangngalangpantangi,simbolongpang-agham, hiramnasalitanglubhanghindikonsistent, pang-aghamat teknikalnasalita.

                                                                                                                                                                                                

Paggamit ng 8 dagdag na letra*1976Tuntunin: Katutubongsalitamulasaibangwika,Pangalangpantagi, simbolongpang-agham, banyagangsalitanabagopalamangsaFilipino*1987Patnubay: Katutubongsalitamulasaibangwika, pangngalangpantangi,simbolongpang-agham, hiramnasalitanglubhanghindikonsistent, pang-aghamat teknikalnasalita.

A

ng Mungkahing 2001A

lfabeto atNirevisang Patnubay sa Ispeling y

Dahilan: Paglitawngiba·t-ibangispelingnabinuongmgainstitusyongpang-akademyaatpampublikasyon.Walangumiiralnaistandardisadongsistemangispeling.

Angpagbabagoay nasatuntuninsapaggamitngwalongdagdagnaletra. Apatsawalongletranitoay ginagamitsapagbabaybaykasamaangkaraniwangsalita.

Mahahatisa2 grupoangang8 dagdagnaletra:

F, J, V at Z (Tiyaknamay ponemikongestado)

C,Ñ , Q at X (redundant)

                                                                                                                                                                                                

A

ng Mungkahing 2001A

lfabeto atNirevisang Patnubay sa Ispeling y

Dahilan: Paglitawngiba·t-ibangispelingnabinuongmgainstitusyongpang-akademyaatpampublikasyon.Walangumiiralnaistandardisadongsistemangispeling.

Angpagbabagoay nasatuntuninsapaggamitngwalongdagdagnaletra. Apatsawalongletranitoay ginagamitsapagbabaybaykasamaangkaraniwangsalita.

Mahahatisa2 grupoangang8 dagdagnaletra:

F, J, V at Z (Tiyaknamay ponemikongestado)

C,Ñ , Q at X (redundant)

                                                                                                                                                                                                

A

ng Mungkahing 2001A

lfabeto atNirevisang Patnubay sa Ispeling y

Dahilan: Paglitawngiba·t-ibangispelingnabinuongmgainstitusyongpang-akademyaatpampublikasyon.Walangumiiralnaistandardisadongsistemangispeling.

Angpagbabagoay nasatuntuninsapaggamitngwalongdagdagnaletra. Apatsawalongletranitoay ginagamitsapagbabaybaykasamaangkaraniwangsalita.

Mahahatisa2 grupoangang8 dagdagnaletra:

F, J, V at Z (Tiyaknamay ponemikongestado)

C,Ñ , Q at X (redundant)

                                                                                                                                                                                                

A

ng Mungkahing 2001A

lfabeto atNirevisang Patnubay sa Ispeling y

Dahilan: Paglitawngiba·t-ibangispelingnabinuongmgainstitusyongpang-akademyaatpampublikasyon.Walangumiiralnaistandardisadongsistemangispeling.

Angpagbabagoay nasatuntuninsapaggamitngwalongdagdagnaletra. Apatsawalongletranitoay ginagamitsapagbabaybaykasamaangkaraniwangsalita.

Mahahatisa2 grupoangang8 dagdagnaletra:

F, J, V at Z (Tiyaknamay ponemikongestado)

C,Ñ , Q at X (redundant)

                                                                                                                                                                                                

Ang Mungkahing 2001 Alfabeto atNirevisang Patnubay sa Ispeling *Dahilan: Paglitawngiba·t-ibangispelingnabinuongmgainstitusyongpang-akademyaatpampublikasyon.Walangumiiralnaistandardisadongsistemangispeling.*Angpagbabagoay nasatuntuninsapaggamitngwalongdagdagnaletra.Apatsawalon letranitoay ginagamitsapagbabaybaykasamaangkaraniwangsalita.Mahahatisa2 grupoangang8 dagdagnaletra:*F, J, V at Z (Tiyaknamay ponemikongestado)*C,Ñ , Q at X (redundant)

*F, J, V at Z lamanganggagamitinsamgakaraniwanghiramnasalitanabinagosa ispelingsaFilipino.*C,Ñ , Q at X anggagamitinsahiramnasalitangitinuturingkaraniwan.*Hal: AngletrangC ay nakakatuladsaletrangSsapagkatawannitosaponemang/s/ at nakakatuladsaletrangK  sapagkatawanngponemang/k/.Spanish´casaµ = ['ka.sa] English ´iceµ = ['ays]  Italian ´celloµ = [' e.low]*KastilangÑ ay hindiisangtunogkundisunuranng/ny/.**baño-banyo; piña-pinya*LetrangQ kumakatawansatunogna/k/ o /kw/.**queso-keso;quarto-kwarto*LetrangX hindiisangtunog, ito·ysunuransa/ks/ nanakakatuladngS satunogna/s/. ** extra-ekstra; xerox-seroks

*Nilalabagnitoisa-sa-isangtumbasanngtunogatletra.*C,Ñ ,Q at X kapaganghiramnasalitangnaglalamanngletraay binaybayngbuoayonsa orihinalnaanyo.*Angmgasalitanghinihiramsaorihinalnaanyoay:*PangngalangPantangi, salitangteknikalatsiyentipiko, may natatangingkulturalnakahulugan, irregular naispeling, at tinanggapnasainternasyunalnapakikipagkominikasyon.*Sa 1987 Patnubayat 1976 Tuntunin: Ipinasokangwalongdagdagnaletra(o 11 dagdagnaletra)*2001 nirevisangpatnubay: inangkinangapatsawalongdagdagnaletrasa1987Alpabeto.Itinatabinatinangapatnaletrangitosa20 letrangabakada.

KALIKASAN NG LEKSIKAL NA KORPUS SA FILIPINO

Aytem Leksikal

1.)Tatlong magkakaibang gamit ng isang salita2.)May iba’t ibang anyo3.)Dalawang hiwalay na aytem

ISTRUKTURANG LEKSIKAL

Homonym --- relasyon ng kakulangan ng isang leksikal aytem na napapaloob sa kahulugan ng iba.

Antonym --- magkasalungat ang relasyon ng mga leksikal na aytem.

APAT (4) NA PARAAN NG PAGSASALUNGATAN

1.)Antonym2.)Maraming kasalungat3.)Gradabelang antonym4.)Pagpapares

MGA HAKBANG AT PARAAN SA PAGTUTUMBAS

1.)Sundin ang mga sumusunod na lapit sa paghanap ng panumbas sa mga hiram na salita; 1.1)Gamitin ang kasalukuyang leksikon ng Filipino bilang panumbas sa mga salitang banyaga. 1.2)Kumuha ng mga salita mula sa iba’t-ibang katutubong wika ng bansa.

1.3)Bigkasin sa orihinal na anyo ang hiniram na salitamula sa kastila , ingles at iba pang wikang banyaga at saka baybayin sa Filipino

2.)Gamitin ang letrang C,Ň,Q.X,F,J,V,Z kapag ang salita ay hiniram nang buo ayon sa mga sumusunod na kondisyon: 2.1)Pantanging pangalan 2.2)Salitang teknikal o siyentifiko 2.3)Salitang may natatanging kabuluhang kultural 2.4)Salitang may iregular na ispeling o gumamit ng dalawang letra o higit pa na hindi binibigkas o ang mga letra ay hindi katumbas ng tunog. 2.5)Salitang may internasyonal na anyong kinikilala at ginagamit.3.)Gamitin ang mga letrang F,J,V,Z para katawain ang mga tunog /f/, /j/, /v/, /z/ kapag binaybay sa Filipino ang mga salitang hiram.4.)Gamitin ang mga letrang C,Ň,Q,X sa mga salitang hinihiram nagng buo.

MGA TUNTUNIN SA PAGBAYBAY

I.Ang Alfabetong FilipinoII.Mga Tuntuning Panlahat sa Ispeling o Pagbaybay A. Ang Pasalitang Pagbaybay 1.)Salita 4.)Daglat 7.)Simbolong Pang-agham Pangmatematika 2.)Pantig 5.)Inisyal ng Tao 3.)Akronim 6.)Inisyal ng Samahan/Institusyon

B.Ang Pagsulat na PagbaybayC.Ang Panghihiram

MGA TIYAK NA TUNTUNIN SA GAMIT NG WALONG (8) LETRA

A.Letrang C 1.)Panatilihin ang letrang C kung ang salita ay hinihiram sa orihinal na anyo. 2.)Palitan ang letrang C ng Letrang S kung ang tunog ay /s/, at letrang K ang tunog ay /k/ kapag binabaybay sa Filipino ang hiram na salitang may letrang C.B.Letrang Q 1.)Panatilihin ang letrang Q kung ang salita ay hiniram sa orihinal na anyo. 2.)Palitan ang letrang Q ng letrang KW kung ang tunog ay /kw/, at ng letrang K kung ang tunog ay /k/ kapag binaybay sa Filipino ang hiramna salitang may letrang Q.C.Letrang Ñ 1.)Panatilihin ang letrang Ñ kung ang salita ay hiram sa orihinal na anyo. 2.)Palitan ng Ñ ang mga NY kapag binaybay sa Filipino ang hiram na salitang may letrang Ñ.

D.Letrang X 1.)Panatilihin ang letrang X kung ang salita ay hiniram sa orihinal na anyo. 2.)Palitan ang letrang X ng KS kung ang tunog ay /ks/ kapag binabaybay sa Filipino ang hiram na salitang may letrang X.E.Letrang F 1.)Gamitin ang letrang F para sa tunog /f/ sa mga hiram na salita.F.Letrang J 1.)Gamitin ang letrang J para sa tunog /j/ sa mga hiram sa salita.G.Letrang V 1.)Gamitin ang letrang V para sa tunog na /v/ sa mga hiram na salita.H.Letrang Z 1.)Gamitin ang letrang Z para sa tunog na /z/ sa mga hiram na salita.

III.Iba Pang Tuntunin A.Mga Diptonggo 1.)Magkasunod na Patinig B.Mga Diprago 1.)Dipragong Ch a.Panatilihin ang dipragong CH kapag ang salita ay hiniram sa orihinal na anyo. b.Palitan ang dipragong ito ng CH kung ang tunog ay /ts/ sa hinihiram na salita.

2.)Dipragong SH a.Panatilihin ang dipragong SH kapag ang salita ay hiniram sa orihinal na anyo. b.Palitan ang dipragong SH ang SY kung ang tunog ay /sy/ sa hiniram na salita.C. Ang NG 1.)Panatilihin ang NG para sa tunog na /ng/ sa dahilang mahalagang ambag ito ng palatunugang Filipino.D.Ang Pantig at Palapantigan 1.)Ang Pantig 2.)Kayarian ng Pantig 3.)Ang Pagpapantig a.Kapag may magkasunod na dalawa o higit pang pantig sa posisyong inisyal,midyal at final na salita, ito ay hiwalay na mga pantig b.Kapag may dalawang magkaibang katinig na magkasunod sa loob ng isang salita, maging katutubo o hiram man, ang una ay kasama sa patinig na sinusundan, at ang pangalawa ay sa patinig na kasunod. c.Kapag may 3 o higit pang magkakaibang katinig na magkakasunod sa loob ng isang salita, ang unang dalawa ay kasama sa patinig sa sinusundan at ang huli ay sa patinig na kasunod. d.Kapag ang una 3 magkakasunod na katinig ay m o n at ang kasunod na dalawa ay alinman sa bl,br,dr,tr at unang katinig (m o n) ay sa sinusundang patinig ay kasama at ang huling dalawa ay sa kasunod na patinig.

c. Kapag may 4 na magkakasunod na katinig sa loob ng isang salita, ang unang dalawang katinig ay kasama sa patinig na sinusundan at ang huling dalawa ay sa patinig na kasunod.1.Ang Pag-uulit ng Pantig a.Kung ang unang tunog ng salitang-ugat o batayang salita ay patinig ang patinig lamang ang inuulit. b.Kung ang unang pantig ng salitang –ugat ay nagsisimula sa KP (Katinig-Patinig) ang katinig at ang kasunod na patinig lamang ang inuulit. c.Kung ang unang pantig ng salitang-ugat ay may KK (Klaster na katinig) na kayarian, dalawang paraan ang maaaring gamitin. 1.Inuulit lamang ang unang katinig at patinig 2.Inuulit ang klaster na katinig, kasma ang patinigE.Ang Gamit ng Gitling 1.Sa pag-ulit ng salitang-ugat o mahigit sa isang pantig ng salitang-ugat. 2.Kung ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang salitang nilalapian ay nagsisimula sa patinig na kapag hindi gigitlingan ay magkakaroon ng ibang kahulugan. 3.Kapag may katagang kinaltas sa pagitan ng dalawang salitang pinagsama. 4.Kapag may unlapi ang tanging ngalan ng tao,lugar,brand o tatak ng isang bagay o kagamitan,sagisag o simbolo. Ang tanging ngalan ay walang pagbabago sa ispeling. 5.Kapag ang panlaping ika- ay inuunlapi sa numero o pamilang

6.Kapag isinulat nang patitik ang mga yunit ng fraction.7.Kapag pinagkakabit o pinagsasama ang apelyido ng babae at ng kanyang bana o asawa.8.Kapag hinati ang isang salita sa dulo ng isang linya.

MGA BATAYANG KAALAMAN SA DISKURSO AT PAGDIDISKURSO

DISKURSO --- tumutukoy sa kombersyunal na interaksyon sa pagitan ng tagapagsalita at tagapakinig.

ANG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO

Kakayahang maunawaan at makabuo ng sasabihin o isusulat sa iba’t-ibang genre gaya ng narativ, persweysiv, deskrptiv expositori, argumentativ.

Lingustic competence --- kakayahang makabuo ng pangungusap o pahayag na may wastong kayariang panggramatika.

Communicative competence --- kakayahang umunawa at magamit ang mga pangungusap na may wastong kayariang panggramatika na angkop sa panlipunangkapaligiran.

S.P.E.A.K.I.N.G ( Bell Hymes )S – setting ( saan nag-usap?)

P – partisipant (sino ang nag-usap?)E – ends (ano ang layon sa pag-uusap?)A – act sequence (paano ang takbo ng pag-uusap?)K – keys (pormal o di-pormal ba ang usapan?)I – instrumentalities (pasalita o pasulat ba?)N – norms (ano ang paksa ng pag-uusap?)G – genre (nagsasalaysay ba, nakikipagtalo ?)

ANG TEXTO AT KONTEKSTO NG DISKURSO

Texto --- ay binubuo ng mga pangungusap na isinaayos upang maghatid ng mensahe.

Konteksto --- pagpapahayag ng pangungusap na may kinalaman sa envayronment at iba pang sinasabi ng nagsasalita.

Inferens --- pagbibigay ng pahayag na di tuwiran.

MGA TEORYA NG DISKURSO

DISKURSO

Sapiro

Sausure

Fishman

Labov

RousseauBernstien

Venuti

Howard

Corder

ANG SPEECH ACT THEORY ( Searles’ Theory of Speech Act 1969 )

Tumutukoy sa kaugnay sa gampaning lokusyon ai ilokusyon na may hangarin na makilalaang tungkulin o gampanain ng lokusyon.

TATLO (3) AKTO NG PAGSASALITA

-Gampanin o tungkuling lokyusyonari-Gampanin o tungkulin g ilokyusyonari-Gampanin o tungkuling perlokyusyonari

KATEGORYA NG SPEECH ACTS ( Seavile : 1967 at Fraser : 1978 )*Aktong representibo*Aktong direktibo*Aktong komisbo*Aktong ibalwatibo*Aktong estabilisado

PRAGMATIKS --- tumutukoy sa aksyon, galaw, paggalaw, gawa gawain. Hal. Maybahay (mapagtiis na asawa ) May mansion (partner na hindi pinakasalan, nabubuhay na parang reyna.)

KOMUNIKASYON --- isang proseso ng pagbibigay at pagtanggap ng mga impormasyon, kaalaman, kaisipan, pati na ng mga saloobin, impresyon, kuro-kuro, at damdamin.

MAHALAGANG KONSEPTO SA KOMUNIKASYON

Verbal – pagpapalitan at pakikipag-usap sa pamamagitan ng pasalitang pagpapahag.Di-verbal --- mga pahayag na ipinahihiwatig ng mga kilos o sagisag.

MGA PARAAN NG PAGPAPABUTI SA KOMUNIKASYONG VERBAL (Verderber :1987)

1.)Gumamit ng eksaktong salita Hal. “Mura ang mga gulay sa La Trinidad Valley.2.)Gumagamit ng mga tiyak at kongkretong salita. Hal. “Pabili ng ng pansit bihon”3.)Iwasan ang paggamit ng mga pahayag na may dalawang kahulugan. Hal. “Tunay na siya ay mahal na tao.”

TIPO AT ANTAS NG KOMUNIKASYON ( Taylor : 1980) *Interpersonal --- direktang may komunikasyon o interaksyon sa pagitan ng dalawa o higit pang interlokyutor o nagsisipag-usap *Intrapersonal --- nakikipag-usap ang isang indibidwal sa kanyangf sarili lamang.

ELEMENTO NG KOMUNIKASYON 1.)Mga komunikeytor 5.) Mensahe 2.)Layunin ng komunikasyon 6.)Tsanel 3.)Mga tuntuning pangkomunikatibo 7.)Konteksto 4.)Fidak 8.)Kinalabasan o resulta

PROSESO NG KOMUNIKASYON ( Swanson at Marquandt )

Mensahe o ideya

Kodigo Tsanel

Nagpapadala ng

mensahe (sumulat/nagsalita)

Tumatanggap ng

mensahe(nagbasa/nakinig)

Fidbak

Tsanel KodigoMensahe o

Ideya

MGA MODELO1.) Paggamit ng mga simbolo2.)Ang pagproproseso3.)Ang Pag-aangkop4.)Ang pagkokontrol5.)Ang pagpapahayag

MGA GAMPANING PANGWIKA BILANG KODA NG KOMUIKASYON

Limang (5)

Kategorya ng

gampaning

pangwika

Austin ( 1962 )

VerdictivesExercitives

CommisivesExpositives

Behabitives

Limang (5) Kategoryn

g sa gampanin

g pangwika

Representativ

Directiv

Expresiv

Declarativ

Commisiv

Searle (1979)

MGA MAKRONG KASANAYAN

Pakikinig --- ang kakayahang matukoy at maunawaan ang sinasabi ng ating kausap.

KAHULUGAN, KALIKASAN AT PROSESO NG PAKIKINIG1.) Ang pakikinig ay isang paraang interaktibo at di-pasibo na nangangailangan ng higit sa itinatakdang lakas at pagsasanay.2.)Hindi pasibo kundi aktibong paraan ng pagtanggap at pagbuo ng mensahe mula sa pinanggagalingang tunog. Ito’y nakabatay sa kung ano ang nalalaman ng sinuman sa mga sistemang ponolohikal, gramatikal, leksikal at kultural ng wika.3.)Ang kakayahang matukoy at maunawaan kung ano ang sinasabi ng kausap. Ito’y kinapapalooban ng pag-unawa sa diin at bigkas ng nagsasalita, ang kanyang. Ito’y barirala at talasalitaan, kasama ang pagbibigay-kahulugan niya sa mga ito.

MGA SALIK NA NAKAIIMPLUWENSYA SA PAKIKINIG 1.)Oras/panahon 2.)Edad 3.)Kasarian 4.)Tsanel 5.)Lugar/kapaligiran 6.)Kultura 7.)Konsepto

URI NG KRITIKAL NA PAKIKINIG1.) Diskriminatibo --- layuning mataya ang kahulugan ng mensahe.2.) Pahusga --- layuning magbigay ng hatol o sariling reaksyon tungkol sa napakinggan na mga pangyayari.

KATANGIAN NG KRITIKAL NA PAKIKINIG1.)Humahamon ng malalim na pag-iisip2.)Nakikilala ang pagkakaiba ng katotohanan sa opinyon.3.)Nauunawaan ang nakatagong kahilingan at damdamin ng mensahe4.)Naeebalweyt o natataya ang mga ekspresyong di-verbal ng nagsasalita5.)Nahuhusgahan ang katumpukan, kabutihan at kasamaan ng mga ideya6.)Nasusuri ang pagkakalahad ng mga ideyang napakinggan.

MGA KASANAYAN SA PAKIKINIG1.)Kasanayan sa pagbubuod2.)Kasanayan sa pagtatala3.)Kasanayan sa pagbabalangkas4.)Kasanayan sa pagsunod sa napakinggang panuto5.)Kasanayan sa pagsusunod-sunod ng mga pangyayari

PAGSASALITA --- isang makro ng komunikasyon na may 30% bahagdan na ginagamit ng isang indibidwal sa araw-araw na takbo ng kanyang buhay.

MGA SALIK SA EPEKTIBONG PAGSASALITA 1.)Pinanggagalinagan ng lakas o enerhiya 2.)Pumapalang bagay o artikulador 3.)Patunugan o resonador

MGA KATANGIAN NG ISANG MAHUSAY NA ISPIKER1.)May maayos na kaanyuan, may personalidad, wastong pananamit, magandang tindig at kagalang-galang.2.)May layunin at lubos na kaalaman sa paksa na iginabagay sa pinag-uukulan at sa okasyon.3.)May matatag na damdamin at malawak na kaisipan.4.)May kasanayan sa wika, retorika at balarila.5.)Kawili-wili ang tinig, wasto ang intensyon6.)Malinaw ang pagbigkas ng mga salita.7.)May nalilinang na ugnayan sa pagitan ng taong nagsasalita at ng mga nakikinig.

8.)Malaki ang tiwala sa sarili na maipakita ang kasanayan sa paggamit ng mga angkop na galaw at kumpas upang upang tawagin ang pansin ng mga nakikinig.9.)Kailangang bigyang-pansin din ng ispiker ang mga kompetensi sa pagsasalita na dapat linangin. Ito ang mga sumusunod: 9.1)Pagkuha at pagpapaliwanag sa mga isyu at konsepto 9.2)Paghahambing sa mga ideya 9.3)Pagsusuri sa himig ng teksto 9.4)Sub-kontexto ng pagsasalita kung paano pahahalagahan ang mga sinasabi sa pamamagitan ng pag-uunawa dito. 9.5)Pagbibigay ng halimbawa ayon sa konseptong ibinigay 9.6)Pagsusuri kung opinyon o katotohanan ang pahayag. 9.7)Pagbibigay-puna sa reaksyon sa inilahad na ideya.

Mga kasanaya

ng Di-pormal sa pagsasalit

a

MGA KASANAYAN SA PAGSASALITA

Pakikipag-usap

Pagpapakilala sa sarili o sa ibang tao

Pakikipag-usap sa telepono

Pagbibigay ng direksyon at panuto

Pagkukwento

Pakikipagdebate

MGA PORMAL NA KASANAYAN

1.)Masining na pagkukuwento c.)Simposyum 2.)Balagtasan d.)Round table discussion3.)Pakikipanayam e.)Open forum4.)Pangkatang talakayan f.)Meet the press a.)Lecture 5.)Newscasting o pagbabalita b.)Panel discussion 6.)Pagtatalumpati

Kapag binibigka

s ng talumpati

MGA DAPAT TANDAAN SA IBABAW NG TANGHALAN

TindigGalaw

KumpasTindig

PAGBASA --- to ay interpretasyon ng nakalimbag ba simbolo ng kaisipan

Mga Hakbang sa Pagbasa:1.Pagkilala - tumutukoy sa kahulugan ng bawat salita2.Pag-unawa - kaisipan o ideyang ipinahahayag3.Reaksyon - paghatol na gagawin ng mambabasa4.Asimilasyon - naiuugnay ng mambabasa ang kaisipan sa nakaraan at kasalukuyan.

Uri ng Pagbasa:1.Masaklaw na pagbasa-ito ay nauukol sa malayang pagbabasa ng anumang paksa at ng posisyonng bumabasa.2.Masinsinang pagbasa-pormal na pagbabasa sa silid-aralan o sa aklatan.3.Mabilisang Pagbasa-may dalawang uri a.Skimming-pinaraanang basa.   b.Scanning-paghahanap o pagbabasa sa isang tiyak na impormasyongkailanganin sa isang pahina.4.Tahimik na pagbasa-mata lang ang ginagamit.5.Malakas na pagbasa

ANG PRIBYU AT PAKSANG PANGUNGUSAP SA KRITIKAL NA PAGBASA

PRIBYU --- ay pagkilos ng ilang bahagi o aspekto ng libro bago ito piliin, bilhin obasahin.

ANG PAGHAHANAP NG PAKSANG PANGUNGUSAP

Patnubay sa paglutas ng karaniwang suliranin sa pagbasa: 1.)Ikaw ba ay makapag-uugnay ng tamang tunog ng salita sa mga nakasulat na simbolo? 2.)Ikaw ba ay nakakailala ng relasyon o kaugnayan ng salita, pangungusap at talata sa loob ng isang leksyon o seleksyon 3.)Ikaw ba ay marunong magbuod ng pangkalahatang mensahe ng isang seleksyon? 4.)Ikaw ba ay may isang layunin na malinaw sa iyong isipan bago magsimula sa pagbasa sa isang seleksyon? 5.)Ikaw ba ay may nauna nang kaalaman upang maiugnay ang dating kaalaman buhat sa nakaraan at sa bagong kaisipan na nakuha mo sa binasa mo? 6.)Kaya mo bang mag-react ng may pagtitimbang na ayon sa binasa mo? 7.)Ikaw ba ay gumagamit ng lunsaran upang matulungan ka sa epektibong pag-uunawa na inilalarawan sa binasa mo?

PATNUBAY SA MABISA AT EPIKTIBONG PAGBABASA: 1.)Dapat malinaw ang layunin sa pagbasa ng isang aklat. Alamin kung ano ang kailanngan mo. 2.)Dapat gumamit ng maraming teknik sa pagbasa ayon sa layunin mo. Alamin kung ano ang kailangan na pahapyaw o masusing pagbabasa. 3.)Dapat maging sanay sa pormal at kaayusan ng materyales na binasa tulad ng maikling-kwento, sanaysay, tula, dula, atbp. 4.)Alamin ang buhay ng may-akda upang maunawaan ang mensahe niya at maiugnay sa iyong pananaw. 5.)Ang matalas at malawak na bokabularyo ay makakatulong sa mga mag-aaral 6.)Magkakaroon ng konsentrasyon sa kakayahan mo sa pagbabasa. 7.)Dapat ugaliin ang madalas na pagbabasa.MGA KASANAYAN SA PAGBASA 1.)Pagkilala sa salita 6.)Sanay bumasa sa pagitan ng mga linya 2.)Pag-uunawa sa salita 7.)Nakapagsusuri ng mga materyal upang makuha ang 3.)Tulin sa pagbasa nang tahimik mga pangunahing kaisipan at layunin sa 4.)Yumayaman ang talasalitaan pagbabasa 5.)Nagiging mapanuri sa pagbasa at 8.)Maliwanag at layunin sa pagbabasa pagpapahalaga 9.)Natututong gumamit ng graph, mapa at tsart. 10.)Marunong gumamit ng aklatan at mga sangguniang aklat.

ANG PORMULANG SM3B SA PAGBASA

S – SurveyM --- Magtanong3B ---Basa ,Balik-basa & Buod

Kahulugan ng Pagsulat

Pagsulat – pagsasalin sa papel o sa anumang kasangkapang maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo at ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning maipahayag ang kanyang/kanilang kaisipan(Bernales et al., 2001 )Ito ay kapwa isang pisikal at mental na aktibiti na ginagawa para sa iba’t ibang layunin (Bernales et al., 2002 )

*Ayon kina Xing at Jin (1989), ang pagsulat ay isang komprehensibong kakayahang naglalaman ng wastong gamit, talasalitaan, pagbubuo ng kaisipan, retorika at iba pang mga elemento.*Sinabi ni Badayos (2000), na ang kakayahan sa pagsulat nang mabisa ay isang bagay na totoong mailap para sa nakararami sa atin maging ito’y pagsulat sa unang wika o pangalawang wika man

*Ayon naman kay Keller (1985), ang pagsulat ay isang biyaya, isang pangangailangan at isang kaligayahan ng nagsasagawa nito.*Ganito naman ang paglalarawan nina Peck at Buckingham (sa Radillo, 1998) sa pagsulat: Ang pagsulat ay ekstensyon ng wika at karanasang natamo ng isang tao mula sa kanyang pakikinig, pagsasalita at pagbabasa.

Sosyo –kognitib na Pananaw sa Pagsulat*Sosyo – isang salitang tumutukoy sa lipunan ng mga tao.*Kognitib – anumang tumutukoy sa pag-iisip; nauugnay rin ito sa mga empirikal o paktwal na kaalaman.*Sosyo-kognitib na pananaw sa pagsulat – isang paraan ng pagtingin sa proseso ng pagsulat

*Ayon sa pananaw na ito, ang pagsulat ay kapwa isang mental at sosyal na gawain/activity. Nakapaloob sa mental na gawain ang pag-iisip at pagsasaayos ng isang tekstong pasulat. Nakapaloob naman sa sosyal na gawain ang pagsasaalang-alang sa mga mambabasa at sa kanilang magiging reaksyon o tugon sa teksto.

Masasabi ring ang pagsulat ay kapwa isang komunikasyong intrapersonal at interpersonal.

PAGSULAT BILANG MULTI-DIMENSYONAL NA PROSESOAng pagsulat ay isang biswal na pakikipag-ugnayan.Ito ay isang gawaing personal at sosyal.

*Bilang personal- ang pagsusulat ay tumutulong sa pag-unawa ng sa sariling kaisipan, damdamin at karanasan.*Bilang sosyal na gawain, nakatutulong ito sa pagganap sa ating mga tungkuling panlipunan at sa pakikisalamuha sa isa’t isa.*Madalas, sa pagsusulat ay naibabahagi ng isang tao sa ibang tao ang kanyang mga karanasan, o ang kanyang pagkakaunawa sa

mga impormasyong kanyang nakalap.Kung minsan naman, nagsusulat ang isang indibidwal upang maimpluwensyahan ang paniniwala at reaksyon ng ibang tao.Pagsulat – binubuo ng iba’t ibang dimensyon: 1. Oral na dimensyon- ang pagsulat ay isang pakikipag-usap sa mga mambabasa. 2. Biswal na dimensyon- mahigpit na nauugnay sa mga salitang ginamit ng awtor

Mga Layunin sa Pagsulat

1. Ekspresib – personal na gawain na nagpapahayag ng iniisip o nadarama. Hal. Paggawa ng tula ng mga makata 2. Panlipunan – sosyal na gawain na ginagamit kung ito ay nagsasangkot ng pakikipag-ugnay sa iba pang tao sa lipunan. - tinatawag ding transaksyunal. Hal. Paggawa ng liham-pangangalakal

Layunin ng pagsulat ayon kina Bernales et al, 1. Impormatib – kilala rin sa tawag na expository writing - naghahangad na makapagbigay ng impormasyon at mga paliwanag - pokus ng pagsulat na ito ay ang paksang tinatalakaysa teksto. Hal. Pagsulat ng report ng obserbasyon, mga istatistiks na makikita sa mga aklat at ensayklopidya, balita at teknikal o business report. 2. Mapanghikayat na pagsulat – kilala rin sa tawag na persuasive writing - naglalayong makumbinsi ang mga mambabasa tungkol sa isang katwiran, opinyon o paniniwala. - pangunahing pokus nito ang mga mambabasa na nais maimpluwensyahan

ng awtor. Hal. Pagsulat ng mga proposal at konseptong papel, pagsulat ng editoryal, sanaysay at talumpati. 3. Malikhaing pagsulat – ginagawa ng mga manunulat ng mga akdang pampanitikang tulad ng maikling katha, nobela, tula dula at iba pang malikhain o masining na akda. - pokus dito ay ang manunulat mismo.

Mga batayang tanong na mahalagang masagot sa paghahanda ng sulatin

1. Ano ang paksa ng tekstong aking isusulat? 2. Ano ang aking layunin sa pagsulat nito? 3. Saan at paano ako makakukuha ng sapat na datos kaugnay ng aking paksa? 4. Paano ko ilalahad ang mga datos na aking nakalap upang maging higit na makahulugan ang aking paksa? 5. Sino ang babasa ng aking teksto? Para kanino ito?

6. Paano ko maibabahagi sa aking mambabasa ang nalalaman ko sa aking paksa? 7. Ilang oras ang aking gugugulin sa pagsusulat? Kailan ko ito dapat ipasa? 8. Paano ko pa mapagbubuti ang aking teksto? Anu- ano ang mga dapat ko pang gawin para sa layuning ito/

Proseso o Hakbang sa Pagsulat

Proseso ng pagsulat ay hindi lamang komplikado; nag-iiba-iba rin ito depende sa manunulat. - mabubuod ito sa tatlong pangunahing hakbang: 1. Pre-writing – dito nagaganap ang paghahanda sa pagsulat 2. Aktwal na pagsulat – nakapaloob dito ang paggawa ng burador o draft.3. Rewriting – dito nagaganap ang pag-eedit at pagrerebisa ng draft batay sa wastong grammar, bokabularyo, at pagkakasunud-sunod ng mga ideya. - ang isang sulatin ay hindi magiging kompleto at epektibo kung hindi ito dadaan sa pag-eedit at pagrerebisa.