Upload
others
View
14
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
2014 kpss’de94 soruyakaladık
coğrafya
2015kpss
tarzına en yakınözgün sorular
ve açıklamaları
ÖSYM
konu anlatımlıayrıntılı çözümlü
örnekleruyarılar
pratik bilgilerçıkmış sorular ve
açıklamaları
Editörler: Önder Cengiz-Mesut Atalay
KPSS Coğrafya
ISBN 978-605-364-821-5
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
23. Baskı: Eylül 2014, Ankara
Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül EroğluTürkçe Redaksiyon: Nuray Karaca
Dizgi-Grafik Tasarım: Göktürk Alperen AslanKapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Stiİvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A
Yenimahalle/ANKARA(0312-394 55 90)
Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 13987
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.netE-ileti: [email protected]
Değerli Adaylar;
Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yer tutan “Coğrafya” kapsamındaki 18 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır.
Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup;
■ Coğrafi Konum ve Türkiye’nin Coğrafi Konumu, ■ Türkiye’nin Yerşekilleri ve Özellikleri,■ Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü,■ Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme,■ Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası,■ Türkiye’de Madenler, Enerji Kaynakları ve Sanayi,■ Türkiye’de Ulaşım, Ticaret ve Turizm ve ■ Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alınmasına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim, şekil, şemalarla somutlaştırılmasına, kavram haritaları, tablolar, grafik ve etkinliklerle akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir. Ayrıca her sayfada yer alan boş Türkiye haritaları ile yer, yön dağılış vs. bilgilerinizi uygulama olanağı sağlanmıştır.
Her ünitenin sonunda,
■ özet, ■ etkinlik,■ bulmaca, ■ çözümlü testler,■ cevaplı testler ve■ çıkmış sorulara;
yer verilmiştir.
Ayrıca 2014 KPSS Lisans Coğrafya soruları sınava giren öğrencilerden alınan bilgilerle derlenmiş ve çözüm yazılarak kitabımıza konulmuştur.Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza,PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerimize teşekkürü birborç biliriz.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş veönerileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.
Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.
Önder Cengiz-Mesut Atalay
SUNU
2014 KPSS’de Yer Alan 18 Coğrafya Sorusunun Oransal Dağılışı
KONULAR YAKLAŞIK AĞIRLIK
Türkiye’nin Fiziki Coğrafyası %39 (7 soru)
Türkiye’nin Beşeri Coğrafyası %17 (3 soru)
Türkiye’nin Ekonomik CoğrafyasıTürkiye’nin Ekonomik Coğrafyası %44 (8 soru)
2002-2014 yılları arasında çıkmış soruların analizleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
200
2
200
3
200
4
200
5
200
6
200
7
200
8
200
9
201
0
201
1
201
2
201
3
201
4
Türkiye’nin
Fiziki
Coğrafyası
Türkiye’nin
Coğrafi
Konumu
1 - 1 1 - 1 1 1 2 - 1 1 1
Türkiye’nin
Yerşekilleri1 3 1 2 1 1 2 1 1 2 1 4 5
Türkiye’nin
İklimi ve
Bitki Örtüsü
- 1 1 1 2 1 2 2 3 1 1 - 1
Türkiye’nin
Beşeri
Coğrafyası
Türkiye’de
Nüfus ve
Yerleşme
2 2 2 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3
Türkiye’nin Türkiye’nin
Ekonomik Ekonomik
CoğrafyasıCoğrafyası
Türkiye’de
tarım,
hayvancılık
ve ormancılık
4 4 4 3 4 4 3 4 4 3 3 2 2
Türkiye’de
madenler,
enerji
kaynakları ve
endüstri
3 2 1 2 3 3 2 2 1 2 3 3 2
Türkiye’de
ulaşım,
ticaret, ve
turizm
2 2 3 3 3 2 3 3 2 2 4 3 3
Türkiye’nin Türkiye’nin
Bölgeler Bölgeler
CoğrafyasıCoğrafyası
Türkiye’nin
Bölgeler
Coğrafyası
5 4 5 2 2 3 2 2 2 5 1 - 1
Çevre ve Toplum
- - - - - - - 1 1 1 1 2 -
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM Coğrafi Konum ve Türkiye’nin Coğrafi Konumu
Coğrafi Konum ve Türkiye’nin Coğrafi Konumu .....................................................3
Matematik Konum...................................................................................................3
Paraleller ............................................................................................................3
Meridyenler ........................................................................................................4
Yerel Saat Hesaplamaları ..................................................................................5
Güneş Hesaplamaları ........................................................................................6
Özel Tarihlerde Türkiye ......................................................................................7
Türkiye’nin Matematik Konumu ve Sonuçları .....................................................8
Özel Konum ..........................................................................................................10
Türkiye’nin Özel Konumu ve Sonuçları ............................................................10
Özet ......................................................................................................................13
Etkinlik ..................................................................................................................14
Bulmaca................................................................................................................15
Çözümlü Test ........................................................................................................16
Cevaplı Test ..........................................................................................................22
Çıkmış Sorular ......................................................................................................25
2. BÖLÜM Türkiye’nin Yerşekilleri ve Özellikleri
Türkiye’nin Yerşekilleri ve Özellikleri ....................................................................31
Jeolojik Zamanlarda Türkiye.................................................................................31
Birinci Jeolojik Zaman (Paleozoik) ...................................................................31
İkinci Jeolojik Zaman (Mesozoik) .....................................................................31
Üçüncü Jeolojik Zaman (Tersiyer) ....................................................................31
Dördüncü Jeolojik Zaman (Kuaterner) .............................................................32
Yerşekillerinin Genel Özellikleri ............................................................................32
Fiziki Haritalar .......................................................................................................33
Türkiye’nin Dağları................................................................................................33
Orojenez ..........................................................................................................33
Volkanik Dağlar ................................................................................................35
Türkiye’nin Ovaları................................................................................................35
Bulundukları Yere Göre Ovalar ........................................................................35
Türkiye’nin Platoları ..............................................................................................37
Türkiye Akarsularının Genel Özellikleri ................................................................37
vi
Türkiye’nin Başlıca Akarsuları ..........................................................................37
Türkiye’nin Başlıca Havzaları ...........................................................................38
Akarsularımızın Rejimleri .................................................................................38
Türkiye’deki Akarsulardan Yararlanma ............................................................39
Türkiye’de Akarsuların Oluşturduğu Şekiller ....................................................39
Akarsu Aşındırma Şekilleri ...............................................................................39
Akarsu Biriktirme Şekilleri ................................................................................40
Türkiye’de Karstik Şekiller ................................................................................41
Türkiye’de Göller ..............................................................................................42
Oluşumlarına Göre Göller ................................................................................42
Doğal Göller ................................................................................................42
Yapay Göller (Baraj Gölleri) .........................................................................43
Sularının Özelliklerine Göre Göller ..................................................................43
Türkiye’de Rüzgârlar ve Rüzgârların Oluşturduğu Şekiller ..............................43
Türkiye’de Buzullar ve Buzulların Oluşturduğu Şekiller ...................................44
Türkiye’de Yer altı Suları ve Kaynakları ...........................................................44
Kayaların Parçalanması ...................................................................................45
Türkiye’de Toprak Tipleri ......................................................................................45
Türkiye’de Doğal Afetler .......................................................................................46
Erozyon ............................................................................................................46
Kütle Hareketleri (Heyelan ve Toprak Kayması) ..............................................46
Türkiye’de Depremler .......................................................................................47
Türkiye’de Kıyı Şekillenmesi ............................................................................47
Türkiye’de Kıyı Tipleri ...........................................................................................48
Özet ......................................................................................................................49
Etkinlik ..................................................................................................................52
Bulmaca................................................................................................................53
Çözümlü Test ........................................................................................................54
Cevaplı Test ..........................................................................................................60
Çıkmış Sorular ......................................................................................................63
3. BÖLÜM Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü
Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü...........................................................................73
Türkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler .................................................................73
Matematik Konumunun Etkisi ..........................................................................73
Özel Konumunun Etkisi ....................................................................................74
Etrafındaki Denizlerin Etkisi .........................................................................74
Etrafındaki Kara Kütlelerinin Etkisi ..............................................................74
vii
Etrafındaki Basınç Merkezlerinin Etkisi .......................................................74
Yeryüzü Şekillerinin Etkisi ............................................................................74
İklim Elemanları ...............................................................................................74
Türkiye’de Sıcaklık .....................................................................................74
Türkiye’nin İzoterm Haritaları ...........................................................................75
Türkiye’nin Yıllık İzoterm Haritası ....................................................................75
Türkiye Temmuz Ayı İndirgenmiş Sıcaklık Ortalamalarının Dağılışı ................75
Türkİye Ocak Ayı İndirgenmiş Sıcaklık Ortalamalarının Dağılışı .....................75
Türkiye Yıllık Sıcaklık Farkı ..............................................................................76
Türkiye’de Güneşlenme Süresi ........................................................................76
Türkiye’de Don Olayının Dağılışı .....................................................................76
Türkiye’de Basınç ........................................................................................76
Türkiye’de Rüzgârlar ...................................................................................77
Türkiye’de Nem ve Yağış.............................................................................77
Oluşumlarına Göre Yağış Çeşitleri ...................................................................78
Türkiye’nin İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü .................................................................79
Türkiye’de İklim Tipleri .....................................................................................79
Türkiye’nin Bitki Örtüsü ....................................................................................80
Türkiye’deki Endemik Bitkiler................................................................................82
Özet ......................................................................................................................83
İklim ......................................................................................................................84
Bitki Örtüsü ...........................................................................................................84
Etkinlik ..................................................................................................................85
Bulmaca................................................................................................................86
Çözümlü Test ........................................................................................................87
Cevaplı Test ..........................................................................................................95
Çıkmış Sorular ......................................................................................................99
4. BÖLÜM Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme
Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme ............................................................................107
Türkiye’de Nüfus Artışı ve Sonuçları ..............................................................107
Türkiye’de Nüfusun Dağılışı ve Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler .........108
Türkiye’de Sık Nüfuslu Yerler ....................................................................109
Türkiye’de Seyrek Nüfuslu Yerler ..............................................................109
Nüfus Yoğunlukları ....................................................................................110
Türkiye Nüfusunun Özellikleri (Nüfusun Yapısı) ........................................ 111
Türkiye’de Göçler ve Yerleşme ..................................................................113
Zamana Göre Göçler .................................................................................114
viii
Gidilen Yere Göre Göçler ...............................................................................115
Yerleşme ............................................................................................................115
Kırsal Yerleşmeler ..........................................................................................115
Şehir Yerleşmeleri ..........................................................................................117Türkiye’de Mesken Tipleri ve Konutlarda Kullanılan Yapı Malzemeleri ..............118
Özet ....................................................................................................................119
Etkinlik ................................................................................................................120
Bulmaca..............................................................................................................121
Çözümlü Test ......................................................................................................122
Cevaplı Test ........................................................................................................128
Çıkmış Sorular ....................................................................................................131
5. BÖLÜM Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası
Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası .......................................................................145
Türkiye Ekonomisini Etkileyen Faktörler.............................................................145
Türkiye’de Tarım .................................................................................................146
Türkiye’de Tarımda Verimi Etkileyen Faktörler ...............................................146
Tarım Ürünleri ................................................................................................149
Tahıllar .......................................................................................................149
Sanayi Bitkileri ...........................................................................................150
Yağ Bitkileri ................................................................................................153
Meyvecilik ..................................................................................................154
Yumrulu Bitkiler .........................................................................................156
Sebzecilik ..................................................................................................156
Seracılık (Örtü Altı Tarım) ..........................................................................156
Türkiye’de Hayvancılık ...................................................................................156
Küçükbaş Hayvancılık ...............................................................................157
Büyükbaş Hayvancılık ...............................................................................158
Kümes Hayvancılığı ..................................................................................159
İpek Böcekçiliği ..........................................................................................159
Arıcılık .......................................................................................................159
Balıkçılık ....................................................................................................160
Türkiye’de Ormancılık.........................................................................................161
Özet ....................................................................................................................162
Etkinlik ................................................................................................................164
Bulmaca..............................................................................................................165
Çözümlü Test ......................................................................................................166
Cevaplı Test ........................................................................................................171
Çıkmış Sorular ....................................................................................................175
ix
6. BÖLÜM Türkiye’de Madenler, Enerji Kaynakları ve Sanayi
Türkiye’de Madenler, Enerji Kaynakları ve Sanayi .............................................187
Türkiye’de Madenler ...........................................................................................187
Türkiye’de Çıkartılan Başlıca Madenler .........................................................188
Türkiye’de Enerji Kaynakları ...............................................................................190
Taşkömürü .....................................................................................................190
Linyit ...............................................................................................................190
Termik Santral ................................................................................................190
Petrol ..............................................................................................................191
Doğalgaz ........................................................................................................192
Su Gücü (Hidroelektrik) ..................................................................................192
Rüzgâr Gücü ..................................................................................................192
Güneş Enerjisi ................................................................................................193
Jeotermal Enerji .............................................................................................193
Nükleer Enerji ................................................................................................193
Türkiye’de Sanayi ...............................................................................................194
Türkiye’de Sanayi Kolları ...............................................................................194
Özet ....................................................................................................................199
Etkinlik ................................................................................................................202
Bulmaca..............................................................................................................203
Çözümlü Test ......................................................................................................204
Cevaplı Test ........................................................................................................212
Çıkmış Sorular ....................................................................................................215
7. BÖLÜM Türkiye’de Ulaşım, Ticaret ve Turizm
Türkiye’de Ulaşım,Ticaret ve Turizm ..................................................................225
Türkiye’de Ulaşım ...............................................................................................225
Kara Yolu Ulaşımı ..........................................................................................225
Demir Yolu Ulaşımı ........................................................................................226
Deniz Yolu Ulaşımı .........................................................................................227
Hava Yolu Ulaşımı..........................................................................................228
Türkiye’de Ticaret ...............................................................................................229
Türkiye’de Turizm ...............................................................................................231
Türkiye’nin Turistik Değerleri..........................................................................231
Türkiye Millî Parkları (1958 - 2009) ...............................................................233
Türkiye’de Şehirler ve Özellikleri ....................................................................236
x
Özet ....................................................................................................................240
Etkinlik ................................................................................................................241
Bulmaca..............................................................................................................242
Çözümlü Test ......................................................................................................243
Cevaplı Test ........................................................................................................249
Çıkmış Sorular ....................................................................................................252
8. BÖLÜM Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri
Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri...............................................................................261
Doğal Özellikler ..............................................................................................262
Beşeri ve Ekonomik Özellikler .......................................................................262
Karadeniz Bölgesi...............................................................................................263
Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................263
Bölümleri ........................................................................................................266
Bölge’nin Enleri ..............................................................................................268
Marmara Bölgesi ................................................................................................270
Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................270
Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikleri ............................................................271
Bölümleri ........................................................................................................273
Bölgenin Enleri ...............................................................................................276
Çözümlü Test ......................................................................................................278
Cevaplı Test ........................................................................................................283
Ege Bölgesi ........................................................................................................286
Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................286
Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikleri ............................................................287
Bölgenin Enleri ...............................................................................................289
Akdeniz Bölgesi ..................................................................................................291
Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................291
Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikler .............................................................292
Bölümleri ........................................................................................................293
Bölgenin Enleri ...............................................................................................295
Çözümlü Test ......................................................................................................296
Cevaplı Test ........................................................................................................302
İç Anadolu Bölgesi ..............................................................................................305
Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................305
Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikleri ............................................................306
Bölümleri ........................................................................................................307
Bölgenin Enleri ...............................................................................................308
xi
Doğu Anadolu Bölgesi ........................................................................................310
Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................310
Bölümleri ........................................................................................................313
Bölgenin Enleri ...............................................................................................314
Güneydoğu Anadolu Bölgesi ..............................................................................316
Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................316
Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikler .............................................................317
Bölümleri ........................................................................................................318
Güney Anadolu Projesi (GAP) .......................................................................319
Bölgenin Enleri ...............................................................................................320
Bölgelerin Özelliklerinin Karşılaştırılması ...........................................................321
Özet ....................................................................................................................323
Etkinlik ................................................................................................................324
Bulmaca..............................................................................................................325
Çözümlü Test ......................................................................................................326
Cevaplı Test ........................................................................................................331
Çıkmış Sorular ....................................................................................................334
Grafik; Tablo ve Harita Yorumlarken Dikkat Edilecek Özellikler .........................342
Bulmaca Çözümleri ............................................................................................345
xv
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201428. Türkiye’de;
• Batı rüzgarlarının etkili olması
• Akdeniz ikliminin etkili olması
• Cephe yağışlarının görülmesi
• 4 mevsim özelliklerinin görülmesi
Özellikleri aşağıdakilerden hangisinin sonucu-dur?
A) 26-45 doğu meridyenleri arasında yer alması
B) Orta kuşakta yer alması
C) Kuzey yarım kürede bulunması
D) Yükseltisinin fazla olması,
E) Üç tarafının denizlerle çevrili olması
29. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin jeomorfolojik özelliklerinden değildir?
A) Türkiye engebeli ve yüksek bir ülkedir.
B) İç kesimlerdeki göller 3. jeolojik dönemde oluş-muştur.
C) 3. jeolojik dönemde Taşeli Platosu karstlaşmıştır.
D) Lav akıntılarıyla Erzurum - Kars Platosu oluş-muştur.
E) Volkanik dağlarda güncel buzullara rastlanmaz.
15.
I. Dört mevsimin belirgin olarak yaşanması
II. Cephe yağışlarının etkili olması
III. En uzun gecenin 21 Aralık’ta yaşanması
IV. Batı rüzgârlarının etkisi altında olması
Yukarıda numaralandırılmış ifadelerden hangileri Türkiye’nin orta kuşakta yer aldığını kanıtlar?
A) I ve II B) I ve IV C) III ve IV
D) I, II ve IV E) II, III ve IV
Lisans Mezunları İçin Tamamı Çözümlü Soru BankasıSayfa 12 / 15. Soru
34. Türkiye’nin orta kuşakta bulunmasının, aşağıdaki iklim özelliklerinden hangisi üzerinde etkili olduğu söylenemez?
A) Kış mevsiminde cephesel yağışların görülmesi
B) Batı rüzgârlarının etkisinin görülmesi
C) Akdeniz iklim kuşağında yer alması
D) Dört mevsimin belirgin yaşanması
E) Kısa mesafelerde farklı iklim tiplerinin görülmesi
Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 1034. Soru
1. Ülkemiz genç oluşumlu bir arazi yapısına sahip olup ortalama yükseltisi oldukça fazladır ve kısa mesafe-de yerşekilleri çeşitlilik göstermektedir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin ge-nel yeryüzü şekilleri özellikleri içinde yer almaz?
A) Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükseltinin artması
B) Güncel buzulların etkili olduğu dağların bulun-ması
C) Yüksek düzlüklerin yer alması
D) Farklı jeolojik dönemlere ait arazi yapısının olması
E) Aktif volkanların geniş yer tutması
Lisans Mezunları İçin Konu Anlatımlı KitapSayfa 76 / 1. Soru
xvi
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201429. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin jeomorfolojik
özelliklerinden değildir?
A) Türkiye engebeli ve yüksek bir ülkedir.
B) İç kesimlerdeki göller 3. jeolojik dönemde oluş-muştur.
C) 3. jeolojik dönemde Taşeli Platosu karstlaşmıştır.
D) Lav akıntılarıyla Erzurum - Kars Platosu oluş-muştur.
E) Volkanik dağlarda güncel buzullara rastlanmaz.
30. Bir yörede heyelan (Toprak kayması) gerçek-leşmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi bulunmaz?
A) Doğal yapının beşeri faaliyetler sonucu bozul-ması
B) Eğimli arazinin olması
C) Bol yağış alması
D) Akarsu rejimlerinin düzensiz olması
E) Killi toprak yapısının olması
29. Türkiye’nin yeryüzü şekilleriyle ilgili aşağıda veri-len bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Kısa mesafelerde yükselti değişimi en fazla Doğu Karadeniz’dedir.
B) Güncel buzullar çoğunlukla ülkenin doğusundaki dağlar üzerindedir.
C) Türkiye’nin farklı yörelerinde meltem rüzgârları görülür.
D) Kırık dağların tamamı kıyı çizgisine dik olarak uzanır.
E) Ülkemizde en çok kıvrım dağları yaygındır.
Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 929. Soru
12. Kayaların, toprak tabakalarının yamaç boyunca eğim doğrultusunda hareket etmesine heyelan denir.
Heyelan oluşumunda, aşağıdakilerden hangisi en az etkilidir?
A) Eğim fazlalığı
B) Tabakaların uzanış doğrultusu
C) Akarsu rejiminin düzensiz olması
D) Toprağın yapısı
E) Yağış miktarı
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 564 / 12. Soru
6. Zemini kaya ve yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın yerçekimi, eğim, su ve beşeri faktörlerin etkisiyle aşağı ve dışa doğru hareketine heyelan denir.
I
IIIII
IVV
Buna göre, yukarıdaki Türkiye haritasında nu-maralarla gösterilen yerlerin hangisinde görülen heyelanın nedeni yağış ve engebedir?A) I B) II C) III D) IV E) V
Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak TestTest 7 / 6. Soru
xvii
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201430. Bir yörede heyelan (Toprak kayması) gerçek-
leşmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi bulunmaz?
A) Doğal yapının beşeri faaliyetler sonucu bozul-ması
B) Eğimli arazinin olması
C) Bol yağış alması
D) Akarsu rejimlerinin düzensiz olması
E) Killi toprak yapısının olması
31.
O
4050
Yağış (mm)
30
20
0
Ş M N M H T A E E K A
Yağış dağılışı gösterilen iklim grafiği aşağıdaki hangi iklim tipine aittir?
A) Akdeniz iklimi
B) Karadeniz iklimi
C) Doğu Anadolu Karasal iklimi
D) İç Anadolu Karasal iklimi
E) Akdeniz - Karadeniz geçiş iklimi
9. Türkiye’de heyelan olaylarının en fazla Karadeniz Bölgesi’nde görülmesinde;
I. eğimin fazla olması,
II. yağışın fazla olması,
III. killi toprakların fazla olması
faktörlerinden hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
Lisans Mezunları İçin Tamamı Çözümlü Soru BankasıSayfa 35 / 9. Soru
4. Türkiye’de kış sıcaklık ortalamalarının en düşük olduğu, yazların serin ve yağışlı geçtiği, yağmur şeklinde düşen yağışların en çok yaz mevsimin-de alındığı iklim tipinin grafiği, aşağıdakilerden hangisidir?
A)
C)
B)
D)
E)
Sıcaklık (°C)Yağış (mm)140 30
2520
15105
0
12010080604020
01 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Sıcaklık (°C)Yağış (mm)140 30
2520
15105
0
-5
12010080604020
01 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Sıcaklık (°C)Yağış (mm)140 30
2520
15105
0
12010080604020
01 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Sıcaklık (°C)Yağış (mm)140 30
2520
15105
0
12010080604020
01 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Sıcaklık (°C)Yağış (mm)140 30
2520
15105
0
12010080604020
01 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Sıcaklık
Yağış
Lisans Mezunları İçin Konu Anlatımlı KitapSayfa 116 / 4. Soru
xviii
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201431.
O
4050
Yağış (mm)
30
20
0
Ş M N M H T A E E K A
Yağış dağılışı gösterilen iklim grafiği aşağıdaki hangi iklim tipine aittir?
A) Akdeniz iklimi
B) Karadeniz iklimi
C) Doğu Anadolu Karasal iklimi
D) İç Anadolu Karasal iklimi
E) Akdeniz - Karadeniz geçiş iklimi
16.
K
%15
%31
%36
%18
%28
%36
%17%19
Kİ İY YS S
Yağışın mevsimlere dağılışının yüzde olarak gösterildiği yukarıdaki grafikler, aşağıdaki coğrafi bölümlerin hangisine ait olabilir?
I II
A) Yukarı Fırat Orta Fırat
B) Orta Kızılırmak Güney Marmara
C) Doğu Karadeniz Ergene
D) Erzurum-Kars Yukarı Sakarya
E) Erzurum-Kars Antalya
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 571 / 16. Soru
17.
İ Y S K
Yağış
Mevsimler
Yağış
S K İ Y
Yukarıda bir merkezimizin yıllık yağış rejimi verilmiştir.
II
IV
III
IV
Yağış rejimi verilen merkez haritada kaç numaralı alandır?A) I B) II C) III D) IV E) VLisans Mezunları İçin Tamamı Çözümlü Soru BankasıSayfa 65 / 17. Soru
xix
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201432. Türkiye’de eğim ve engebenin fazla olduğu yörelerde
nüfuslanma seyrektir.
V
I
III
II
IV
Buna göre Türkiye haritasında işaretlenmiş saha-lardan hangisi bu duruma örnek teşkil etmez?
A) I B) II C) III D) IV E) V
10. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin az nüfuslan-mış yerlerinden değildir?
A) Taşeli Platosu
B) Hakkari Bölümü
C) Yıldız Dağları Bölümü
D) Doğu Karadeniz Kıyıları
E) Menteşe Yöresi
Genel Yetenek Genel Kültür 30 DenemeDeneme 12 / 10. Soru
16.
I
IIIII
V IV
Türkiye’nin iklim ve yeryüzü şekilleri göz önüne alındığında yukarıda verilen numaralı alanlardan hangisinde yerleşme koşullarının daha elverişli olduğu söylenebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 585 / 16. Soru
35. Dağların kıyının hemen gerisinden yükselmesi;
I. Kıyı Ege Bölümü
II. Orta Karadeniz Bölümü
III. Ergene Bölümü
IV. Adana Bölümü
V. Doğu Karadeniz Bölümü
gibi yörelerinden hangilerinde nüfusun dar kıyı şeridinde toplanmasına neden olmuştur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 435. Soru
xx
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
20145. İç göçte ülkenin toplam nüfusunda bir değişiklik orta-
ya çıkmaz sadece bölgelerin ve şehirlerin nüfusların-da artma ya da azalma meydana gelir.
Aşağıdakilerden hangisi iç göçün sonuçlarından değildir?
A) Ülke genelinde nüfus dağılışında dengesizlik görülür.
B) Düzensiz kentleşme görülür.
C) Sanayi tesisleri kent içinde kalır.
D) Doğal nüfus artış hızı artar.
E) Yatırımlar dengesiz dağılır.
Lisans Mezunları İçin Konu Anlatımlı KitapSayfa 155 / 5. Soru
9. Türkiye’de kırsal kesimden kentlere doğru ekonomik ve sosyal nedenlerden dolayı yoğun göçler yaşanır. Kırsal kesimdeki ekonomik ve sosyal sorunların yanı sıra kentlerin çekici olma özellikleri de kentlerin göç almasına etkendir.
Aşağıdakilerden hangisi kırsal kesimden kentlere doğru olan göçün sonuçlarından değildir?
A) Doğal Nüfus artış oranının yükselmesi
B) Yatırımların dengesiz dağılması
C) Ulaşım ve hava kirliliğinin görülmesi
D) Kır ve kent kültürünün çatışması
E) Plansız kentleşme
Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak TestTest 15 / 9. Soru
6. Türkiye’de Kentsel nüfus oranının en fazla olduğu bölge Marmara, en az olduğu bölge Karadeniz’dir.
Aşağıda verilenlerden hangisi bu durum üzerinde daha fazla etkili olmuştur?
A) Doğum oranları
B) Ölüm oranları
C) Nüfus yoğunlukları
D) Nüfus miktarları
E) Göç oranları
Genel Yetenek Genel Kültür 30 DenemeDeneme 18 / 6. Soru
33. Türkiye’de görülen göçlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
A) Göç alan yerlerde doğal nüfus artış hızı fazladır.
B) Doğudan batıya doğru sürekli göç gerçekleşir.
C) Engebe yükseltinin fazla olduğu yerlerde göç olayı görülür.
D) Gelişmiş bölgeler göç alır.
E) Göçe katılan nüfus genelde genç nüfustur.
xxi
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201433. Türkiye’de görülen göçlerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi doğru değildir?
A) Göç alan yerlerde doğal nüfus artış hızı fazladır.
B) Doğudan batıya doğru sürekli göç gerçekleşir.
C) Engebe yükseltinin fazla olduğu yerlerde göç olayı görülür.
D) Gelişmiş bölgeler göç alır.
E) Göçe katılan nüfus genelde genç nüfustur.
34. Bitki örtüsünün gür, uzun boylu ot topluluklarının çürümesi sonucunda humus bakımından zengin olan toprak türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Vertisol
B) Podzol
C) Laterit
D) Terra Rossa
E) Çernozyum
7.
I. Doğum oranlarının fazla olması
II. Erkek nüfus oranının kadın nüfus oranından be-lirgin bir şekilde fazla olması
III. Doğum oranlarının az, nüfus artış hızının fazla olması
IV. Tarımda makine kullanımının yaygın olması
Yukarıda verilen özelliklerden hangisi bir kentin göç aldığını kanıtlar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 1537. Soru
2. Çernezyom topraklar, tarımsal verimliliğin yüksek oldu-ğu yerlerdedir. Türkiye’de Doğu Anadolu Bölgesi’nde Erzurum - Kars Bölümü’nde bulunmasına karşın bu bölümdeki tarımsal verim Ege Bölgesi’nden daha dü-şüktür.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Erzurum - Kars Bölümü ile Kıyı Ege Bölümü’nün bu farklılı-ğının nedenidir?
A) Yüz ölçümlerinin farklı olması
B) Sulama olanaklarının farklı olması
C) Yükseltisinin farklı olması
D) Bitki örtüsünün farklı olması
E) Enlem değerlerinin farklı olmasıGenel Yetenek Genel Kültür Yaprak TestTest 7 / 2. Soru
11. Çernozyom mineral ve humus bakımından zengin, düyanın en verimli toprakları arasındadır.
Türkiye’de Erzurum Kars Bölümü’nde çernoz-yom toprağının bulunmasına karşın tarımın geliş-meme nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bölümde tarım faaliyetlerine yer verilmemesi
B) Büyükbaş hayvancılığın yaygın olarak yapılması
C) Sulama ihtiyacının yeterince gelişmemiş olması
D) İklim nedeniyle tarımın yeterince gelişmemesi
E) Yaz kuraklığının tarıma olumsuz etkisi
Lisans Mezunları İçin Konu Anlatımlı KitapSayfa 77 / 11. Soru
xxii
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201434. Bitki örtüsünün gür, uzun boylu ot topluluklarının
çürümesi sonucunda humus bakımından zengin olan toprak türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Vertisol
B) Podzol
C) Laterit
D) Terra Rossa
E) Çernozyum
11. Toprak içerisindeki humus miktarında doğal bitki ör-tüsü etkilidir. Doğal bitki örtüsü gür ise humus fazladır.
IV
I
V
II
III
Buna göre yukarıdaki Türkiye haritasında tara-narak gösterilmiş alanlardan hangisinde toprak yapısında humus daha azdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 564 / 11. Soru?
12. Erzurum-Kars çevresinde aşağıda verilen toprak-lardan hangisine rastlanır?
A) Çernozyom
B) Alüvyon
C) Terra-rossa
D) Lös
E) Kahverengi orman
Lİsans Mezunları İçin Tamamı Çözümlü Soru BankasıSayfa 36 / 12. Soru
30. Aşağıdaki toprak türlerinden hangisi verimli toprak türleri içinde yer almasına karşın Türkiye ekonomisine katkısı en azdır?
A) Alüvyal topraklar
B) Laterit topraklar
C) Step toprakları
D) Terra rossa topraklar
E) Çernozyum topraklar
Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 1330. Soru
xxiii
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201436. Ege’de horst ve grabenlerin kıyıya dik uzanması
(doğu, batı doğrultusunda) aşağıdakilerden hangi-sinin oluşmasında etkili değildir?
A) İç kesimlere grabenlerden ulaşımın kolay olmaması
B) Kıyıda girinti çıkıntının fazla olması
C) Denizel etkinin iç kesimlere sokulması
D) Akarsuların doğu batı doğrultusunda hareket etmesi
E) Gerçek kıyı uzunluğunun fazla olması
14. Ege kıyılarında dağlar kıyı çizgisine dik uzanır.
Bu durumun sonucunda aşağıdakilerden hangisi-nin gerçekleşmesi beklenmez?
A) Orografik yağışların görülmesi
B) Falez oluşumunun zorlaşması
C) Delta oluşumunun gerçekleşmesi
D) Kıta sahanlığının genişlemesi
E) Kıyı ile iç kesimler arası ulaşımın kolaylaşması
Lisans Mezunları İçin Konu Anlatımlı KitapSayfa 72 / 14. Soru
5. Ege Bölgesi’nde dağların kıyı çizgisine dik uzan-ması aşağıdaki özellikleriden hangisi üzerinde etkili olmamıştır?
A) Delta oluşumunda
B) Kıyı ile iç kesim arası ulaşım kolaylığında
C) Kıta sahanlığı genişliğinde
D) Pamuk tarımının yapılmasında
E) Kıyı derinliğinin azlığında
Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak TestTest 28 / 5. Soru
11. Ege Bölgesi’nde dağlar kıyı çizgisine dik uzanır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durum sonucun da gerçekleşmemiştir?
A) İç kesimlere ulaşımın kolay olması
B) Denizellik etkisinin iç kısımlara girebilmesi
C) Şelf alanının geniş olması
D) Horst ve grabenlerin yaygın olması
E) Gerçek kıyı uzunluğunun fazla olması
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 561 / 11. Soru
xxiv
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201412.
Yukarıdaki haritada Ege Bölgesi'nde dağların kıyı çizgisine uzanış yönleri gösterilmiştir.
Buna göre, Ege Bölgesi'yle ilgili,
I. Denizel etki iç kesimlere sokulur.
II. Enine kıyı tipi özellikleri görülür.
III. En yağışlı mevsim kıştır.
IV. Ulaşım doğu-batı doğrultusunda gelişmiş tir.
gibi yargılardan hangisine ulaşılmaz?
A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II
D) II ve III E) III ve IV
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 648 / 12. Soru
1. Aşağıda verilen Ege Bölgesi haritasında kıyıda yer alan dağlar ve kıyı çizgisine uzanış doğrultuları gös-terilmiştir.
Bu dağların geneldeki uzanış doğrultularının sonuçları arasında aşağıda verilenlerden hangisi söylenemez?
A) Horst ve grabenlerin yaygın olması
B) Kıyı girinti çıkıntısının fazla olması
C) İç kesimlere ulaşımın kolay olması
D) Denizellik etkisinin iç kesimlere girebilmesi
E) Şelf alanın geniş olması5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 650 / 1. Soru
36. Ege’de horst ve grabenlerin kıyıya dik uzanması (doğu, batı doğrultusunda) aşağıdakilerden hangi-sinin oluşmasında etkili değildir?
A) İç kesimlere grabenlerden ulaşımın kolay olmaması
B) Kıyıda girinti çıkıntının fazla olması
C) Denizel etkinin iç kesimlere sokulması
D) Akarsuların doğu batı doğrultusunda hareket etmesi
E) Gerçek kıyı uzunluğunun fazla olması
xxv
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201436. Ege’de horst ve grabenlerin kıyıya dik uzanması
(doğu, batı doğrultusunda) aşağıdakilerden hangi-sinin oluşmasında etkili değildir?
A) İç kesimlere grabenlerden ulaşımın kolay olmaması
B) Kıyıda girinti çıkıntının fazla olması
C) Denizel etkinin iç kesimlere sokulması
D) Akarsuların doğu batı doğrultusunda hareket etmesi
E) Gerçek kıyı uzunluğunun fazla olması
37. Kırıklı yapının yaygın olduğu bölgelerde jeotermal enerji potansiyeli oldukça fazladır.
Aşağıdaki bölgelerin hangisinde jeotermal enerji potansiyeli en fazladır?
A) Doğu Anadolu Bölgesi
B) Akdeniz Bölgesi
C) Marmara Bölgesi
D) Ege Bölgesi
E) Karadeniz Bölgesi
15. Ege Bölgesi’nde dağların kıyıya uzanış doğrultu-su aşağıdakilerden hangisini etkilememiştir?
A) Ulaşım şartlarını
B) İklimin etki alanını
C) Kıyıda koy ve körfez oluşumunu
D) Limanların hinterlandını
E) Jeotermal enerji potansiyelinin fazlalığıLisans Mezunları İçin Tamamı Çözümlü Soru BankasıSayfa 16 / 15. Soru
5. Ege Bölgesi’nde kırık hatlarının yaygın olma sı aşa-ğıdakilerden hangisinin ortaya çıkma sına neden olmuştur?
A) Dağların kıyı çizgisine dik uzanmasına
B) Termik santrallerin yaygın olmasına
C) Jeotermal kaynakların fazla olmasına
D) Sanayinin gelişmiş olmasına
E) Zengin linyit yataklarının oluşmasına
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 647 / 5. Soru
5. Aşağıdaki Türkiye haritasında bazı alanlar tara narak gösterilmiştir
Yukarıdaki haritada başlıca alanları gösteri len enerji kaynağı aşağıdakilerden hangisi dir?
A) Linyit B) Doğalgaz
C) Petrol D) Taşkömürü
E) Jeotermal
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru Bankası, Sayfa 608 / 5. Soru
xxvi
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201437. Kırıklı yapının yaygın olduğu bölgelerde jeotermal
enerji potansiyeli oldukça fazladır.
Aşağıdaki bölgelerin hangisinde jeotermal enerji potansiyeli en fazladır?
A) Doğu Anadolu Bölgesi
B) Akdeniz Bölgesi
C) Marmara Bölgesi
D) Ege Bölgesi
E) Karadeniz Bölgesi
38. X kişisi= Benim yaşadığım il kıyıda bulunur ve petrol rafinerisi vardır.
Y kişisi= Benim yaşadığım merkez kıyıda yer alır ve demir çelik sanayisi gelişmiştir.
Z= Benim yaşadığım kentte en küçük petrol rafinerisi bulunur ve petrol bu yöreden elde edilir.
K kişisi= Benim yaşadığım kentte hem tarım hemde pamuklu dokuma sanayisi gelişmiştir.
Özellikleri belirtilen merkezlerden hangisi dışarda kalır?
A) Kırıkkale
B) İskenderun
C) İzmir
D) Batman
E) Adana
7. Ege Bölgesi’nde kırık hatların yaygınlığı ısınma ve enerji üretmede kullanılan jeotermal kaynaklar açısın-dan bölgenin zengin olmasına neden olmuştur.
Buna göre, aşağıda yer alan turizm faaliyetle-rinden hangisinin Ege Bölgesi’nde yıl boyunca yapılması beklenir?
A) Deniz turizmi
B) Doğa turizmi
C) Sağlık turizmi
D) Rafting turizmi
E) Kış turizmi
Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak TestTest 28, 7. Soru
20. Ege Bölgesi’nde kırıklı yapının fazla olmasının;
I. termik santraller,
II. kaplıca ve içme,
III. jeotermal enerji potansiyeli,
IV. mağara turizmigibi özelliklerden hangilerinin yaygın olmasına neden olduğu söylenebilir?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
Lisans Mezunları İçin Konu Anlatımlı KitapSayfa 366 / 20. Soru
7. Aşağıdaki illerden hangisinin nüfus artışı farklı bir nedene bağlıdır?A) İskenderunB) KırıkkaleC) KarabükD) TrabzonE) Bursa
Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak TestTest 15 / 7. Soru
xxvii
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201439.
I. Tekirdağ
II. Düzce
III. Çorum
IV. Aksaray
Yukarıdaki illerden hangilerinde tarımda nadasa daha az ihtiyaç duyulur?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
11. Nadas tarımı ile topraktan iki yılda bir ürün elde edilir. Tarımın yapılmadığı yıl toprak sürülür, havalandırılır. Böylece toprağın mineral bakımından zenginleşmesi sağlanır.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi nadas tarı-mının uygulandığı yöreler için söylenebilecek bir yargı değildir?
A) Rüzgâr şekillendirmelerinin fazla olması
B) Yağış rejiminin düzensiz olması
C) Üretimde süreklilik olması
D) Sıcaklık farkının fazla olması
E) Tarımda ekstantif yöntemlerin uygulanması
Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak TestTest 18 / 11. Soru
4. Sulama sorunun olduğu yerlerde nadas uygula ması yaygındır.
Aşağıda verilen bölgelerden hangisinde na das alanları en fazladır?
A) Güneydoğu Anadolu
B) Doğu Anadolu
C) İç Anadolu
D) Akdeniz
E) Ege
5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru BankasıSayfa 602 / 4. Soru
9. Nadas tarımı iklimin kararsızlık gösterdiği sulamanın yetersiz olduğu alanlarda yapılır.
Buna göre;
I. Rize,
II. Muğla,
III. Samsun,
IV. Bursa,
V. Şanlıurfa
merkezlerden hangisinde tarım alanlarının nadasa bırakılma ihtiyacı daha fazladır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Genel Yetenek Genel Kültür 30 DenemeDeneme 10 / 9. Soru
xxviii
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201440.
I. Tekirdağ
II. Düzce
III. Çorum
IV. Aksaray
Yukarıdaki illerden hangilerinde tarımda nadasa daha az ihtiyaç duyulur?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
41. Aşağıdaki endüstri kuruluşlarından hangisi farklı bir amaçla kurulmuştur?
A) Bolu Kereste
B) Adana Pamuklu Dokuma
C) Afyon Mermer
D) Ankara Mobilya
E) Konya Gıda
9. Toprağın bir yıl ekilip, diğer yıl dinlendirilmesine nadas denir.
Buna göre aşağıdaki verilen alanların iklim koşul-ları düşünüldüğünde hangisinde nadas alanları daha geniştir?
A) Gediz Ovası
B) Çukurova
C) Bafra Ovası
D) Adapazarı ovası
E) Malatya ovası
Genel Yetenek Genel Kültür 30 DenemeDeneme 20 / 9. Soru
10. Endüstri kuruluşları çoğunlukla ham maddenin sağ-landığı yerlerde kurulur.
Aşağıdaki endüstri kuruluşlarından hangisi bulun-duğu yerde üretiminin ham maddesi bulunmaz?
A) Çanakkale İçki fabrikası
B) Samsun Sigara fabrikası
C) Batman Petrol rafinerisi
D) Ankara Mobilya sanayisi
E) Afyon Kağıt fabrikası
Genel Yetenek Genel Kültür 30 DenemeDeneme 20 / 13. Soru
39. Bazı sanayi kuruluşlarında ham maddeye yakınlık zorunlu değildir. Fakat genel olarak ham maddeye yakınlık üretim maliyetini düşüreceğinden üretim alanının ham maddeye yakın alanlarda kurulması tercih edilir.
Aşağıda verilen endüstri kuruluşlarından hangi-sinde ham maddeye yakınlığa dikkat edilmemiş-tir?
A) Elazığ Ferro Krom Fabrikası
B) Samsun Bakır İşletme Tesisi
C) Bursa İpekli Dokuma Fabrikası
D) Giresun Aksu Kağıt Fabrikası
E) Konya Şeker Fabrikası
Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 139. Soru
xxix
PEGEM AKADEMİ SORULARIÖSYM SORULARI
COĞRAFYA
201442. Türkiye’de iç ve dış ticarette yük taşımacılığında
en fazla kullanılan ulaşım çeşitleri aşağıdakiler-den hangisidir?
İç ticaret Dış ticaretA) Kara yolu Deniz yoluB) Kara yolu Kara yoluC) Demir yolu Deniz yoluD) Kara yolu Hava yoluE) Demir yolu Hava yolu
45. Türkiye’de ovalarda sanayi, ticaret, turizm ve tarım hayvancılık faaliyetleri gelişmiştir
Buna göre aşağıdaki ovalardan hangisi diğerlerin-den farklıdır?
A) Bursa
B) Muş
C) Eskişehir
D) Konya
E) Malatya
9. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile ulasım faaliyetleri arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır.
Türkiye’de yurt içinde en çok kullanılan ulaşım yollarının doğru sıralaması asağıdakilerden han-gisidir?
I II IIIA) Kara yolu Demir yolu Hava yoluB) Hava yolu Demir yolu Kara yoluC) Deniz yolu Kara yolu Demir yoluD) Kara yolu Hava yolu Demir yoluE) Demir yolu Kara yolu Hava yolu
Lisans Mezunları İçin Konu Anlatımlı KitapSayfa 300 / 9. Soru
10. Aşağıda verilen ovaların hangisinde nüfusun yoğun olması farklı bir nedene bağlıdır?
A) Bursa B) Bafra C) Konya D) Malatya E) Iğdır
Lisans Mezunları İçin Tamamı Çözümlü Soru BankasıSayfa 182 / 7. Soru
11. Türkiye’de nüfuslanma doğal şartlara bağlı olarak değişiklik gösterir; genellikle tarımsal faaliyetlerin sür-dürülebildiği verimli toprakların bulunduğu ovalarda nüfuslanma fazladır.
Aşağıda verilen ovaların hangisindeki durum bu açıklamaya uymaz?
A) Çukurova
B) Konya Ovası
C) Harran Ovası
D) Yüksekova
E) Bafra Ovası
Genel Yetenek Genel Kültür 30 DenemeDeneme 1 / 8. Soru
1 PEGEM AKADEMİ
2011-
20102
20091
20081
20071
2006-
20051
20121
20131
20141
“Ormansız yurt vatan değildir.”
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
COĞRAFİ KONUM VETÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUM
MATEMATİK KONUM
ÖZEL KONUM
COĞRAFİ KONUM VE TÜRKİYE’NİN
COĞRAFİ KONUMU
ÖNERİÖNERİCoğrafi konum ünitesinin KPSS’de soru sayısı az olmasına karşın, matematik ve özel konumun sonuçlarının iyi kavranması diğer konu başlıklarının daha kolay anlaşılmasını sağlayacaktır.
•Türkiye’nin enleminin sonuçları•Türkiye’nin boylamının sonuçları•Özel tarihler ve Türkiye’deki etkileri
iyi kavranmalıdır.
Bir bölgenin Dünya üzerindeki yerine coğrafi konum denir. İki şekilde ifade edilir:
COĞRAFİ KONUM
Özel KonumMatematik Konum
MATEMATİK KONUM
Dünya üzerindeki herhangi bir yerin başlangıç pa-raleli olan “Ekvatora” ve başlangıç meridyeni olan “Greenwich’e” uzaklığının derece cinsinden ifadesi-ne “Matematik Konum” denir.
Türkiye’den geçen en uzun paralel dai-resi 36o K (Hatay’dan geçer.)dir.
Türkiye’den geçen en kısa paralel dairesi 42o K (Sinop’tan geçer.) dir.
ParalellerEkvatora ve birbirine 1o aralıklarla çizilen hayali çem-berlere paralel denir.
Paralellerin başlıca özellikleri şunlardır:
90 °
90 °
60 °
60 °
30 °
30 °
0°
Başlangıç paraleli ve en uzun paralel dairesi Ekva-tor’ dur.
Türkiye’ nin en kuzeyi ile en güneyi ara-sında 666 km’lik kuş uçuşu uzaklık bu-lunmaktadır.
42° − 36° = 6°×111 = 666 km
Ekvator’dan kutuplara doğru boyları kısalır. Kutup-larda nokta halini alır.
Ekvator, Dünya’nın tam ortasından geçen ve Dünya’yı iki eşit yarım küreye ayıran en büyük pa-raleldir.
Ekvator’un kuzeyinde yer alanlara Kuzey Yarım küre, güneyindeki alanlara Güney Yarım küre de-nir.
1. BÖLÜMEnlem
0°
��
��������
����� ��������
�������� ��������
����������������
4
90 °
90 °
0°
0°
30°
30°
60°
60°
Kuzey
Güney
90 tane Kuzey Yarım küre' de, 90 tane Güney Ya-rım küre' de olmak üzere toplam 180 tane paralel bulunur. Paraleller Birer derece aralıklarla çizilmiş-lerdir.
Aynı boylam üzerinde iki paralel arası kuş uçuşu uzaklık dünyanın her yerinde 111 km’dir.
Paralel ile enlem birbirine benzeyen ifa-delerdir. Enlem bir noktanın Ekvator’a
uzaklığının açı cinsinden ifadesidir. Enlem, bir yer-deki sıcaklığı, bitki örtüsünü, nüfus ve yerleşmeyi etkiler.
Enlem: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın ekva-tora olan uzaklığının açı cinsinden ifadesidir.
Enlem
0°
Meridyenler
Bir kutup noktasından diğer kutup noktasına 1o ara-lıklarla çizilen hayali yarım dairelere meridyen denir.
Merdiyenlerin başlıca özellikleri şunlardır:
Ülkemizde aynı meridyen yayı üzerinde yer alan kentlerin başlangıç meridyenine
olan kuş uçuşu uzaklıkları eşit değildir. Başlangıç meridyeni ile yerel saat farkları eşittir.
30°15° 45°0° 60°
Başlangıç meridyeni olarak İngiltere’nin Greenwich kasabasından geçen meridyen kabul edilmiştir.
Meridyenlerin boyları birbirine eşittir.
Yarım dairedir.
Aralarındaki kuşuçuşu uzaklık yalnızca Ekvator’da 111 km dir. Bu mesafe kutuplara doğru gidildikçe daralır.
0°111 km
Not
Ardışık iki meridyen arası Dünya’nın her yerinde 4 dakikadır.
��
��������
����� ��������
�������� ��������
����������������
Başlangıç Meridyeni’nin doğusunda kalan alanlar Doğu Yarım küre (180 meridyene kadar), batısın-da kalan alanlara Batı Yarım küre denir.
Meridyenler 180 tane doğuda, 180 tane batıda ol-mak üzere toplam 360 tanedir.
5
Türkiye’nin herhangi iki ilinden geçen meridyen uzunlukları birbirine eşittir.
0° 0° 30°30° 60°60°
•Meridyenler birer derece aralıklarla çizilmişlerdir.
Meridyen ile boylam birbirine benzeyen ifadelerdir. Boylam bir noktanın başlan-
gıç meridyenine uzaklığının açı cinsinden ifadesidir.
Boylam: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı cinsinden ifadesidir.
Boy
lam
0°
Yerel saat: Dünya üzerindeki herhangi bir yerin gü-neşin ufuk düzlemindeki konumuna göre belirlenen saatidir.
Aynı boylam üzerindeki noktalarda yerel saatler yıl boyunca aynıdır.
Yerel Saat HesaplamalarıVerilen iki merkez arasındaki boylam farkı bulunur.
(Aynı yarım kürede yer alıyorsa DD, BB çıkarılır. Farklı yarım kürede yer alıyorsa DB, BD topla-nır.)
B - A = x Boylam farkı Verilen iki merkez arasında bulunan boylam farkı
iki meridyen arasındaki sabit zaman aralığı olan 4 dakika ile çarpılır ve iki merkez arasındaki yerel saat farkı bulunur.
x .4 = Yerel saat farkıDünya batıdan-doğuya doğru döndüğü için doğu-
da güneş erken doğar erken batar dolayısıyla do-ğunun yerel saati daima ileridir.
Yerel saati istenen merkez daha doğuda ise, veri-len saate bulunan yerel saat farkı eklenir.
B’nin yerel saati = A’nın yerel saati + (x .4)
Yerel saati istenen merkez daha batıda ise, verilen saatten bulunan yerel saat farkı çıkarılır.
A’nın yerel saati = B’nin yerel saati - (x .4)
Dünya üzerindeki bir nokta (Boylam) güne-şin tam karşısına geldiği anda o nokta da
yerel saat 12:00’dir, öğle vaktidir, güneş ışınları gün içerisinde en büyük açıyla düşer ve gölge boyu gün içerisindeki en kısa halini alır.
30o Doğu Boylamında yer alan İzmit’te yerel saat 11:30 iken aynı anda 36o Doğu Boylamın-da bulunan Şanlıurfa’da yerel saat kaçtır ?
İzmit11.30 ?
36o D30o D
Şanlıurfa
36° 30° 6°(Boylam farkı) 6°4 24 (Yerel saat farkı) 11.30 2411.54 (Şanlıurfa’nın yerel saati)
6
45o Doğu boylamında yer alan Iğdır’da yerel saat 15.50 iken, 33o Doğu boylamında yer alan Ankara’da yerel saat kaçtır?
Ankara? 15.50
45o D33o D
Iğdır
45° 33° 12° (Boylam farkı) 12°4 48 (Yerel saat farkı) 15.50 4815.02 (Ankara’nın yerel saati)
Güneş HesaplamalarıDünya batıdan doğuya doğru hareket ettiği için,
doğuda güneş erken doğar erken batar, batıda geç doğar geç batar.
21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde aynı boylam üze-rinde bulunan tüm merkezlerde güneş aynı anda doğar ve aynı anda batar.
Sabah → Öğlen• Güneş’in ufuk düzlemindeki yüksel-
tisi artar.• Sıcaklıklar artar..• Gölge boyları kısalır.• Gölgeler batıya düşer.
9:0015:00
18:00 333
3
B D
12:00
6:00
6 6Aşağıda ekinoks tarihlerinde Türkiye' de bulunan
dört farklı merkezin ufuk düzleminde güneşin ko-numunu inceleyelim.
����
����� ���
Öğlen → Akşam• Güneş’in ufuk düzlemindeki yüksel-
tisi azalır.• Sıcaklıklar azalır.• Gölge boyları uzar.• Gölgeler doğuya düşer.
Ulusal (Ortak) Saat: Ulaşım, ticaret, haberleşme ve sosyal hizmetlerin daha düzenli yapılabilmesi için ülke içerisinde ortak saat belirlenir ve tüm merkezlerin saatleri bu zamana göre ayarlanır.Türkiye’nin Doğu -Batı genişliği fazla olmadığı için bir tek ortak saat kullanılır.
Not-
o
o
30° D
Kış mevsiminde Yaz mevsiminde
Iğdır(İleri saat dilimi)
İzmit(Geri saat dilimi)
45° D
Coğrafi anlamda bir ülke ve bölge için dört özel tarih var-dır. Şimdi bu özel tarihlerde Türkiye’de yaşanan özellik-leri haritada verilen şehirlere bakarak inceleyelim.
21 Mart tarihinde 12 saat olan gündüz süresi, 21 Haziran’a kadar sürekli uzar.
7
ÖZEL TARİHLERDE TÜRKİYE
Güneş ışınları Yengeç dönencesi-ne öğlen vakti dik (90°) düşer.
Kuzey yarım kürede yaz mevsimi yaşanır.
Aydınlanma çemberi kutup daire-lerine teğet geçer.
Kuzey yarım kürede en uzun gün-düz, en kısa gece süresi yaşanır.
Türkiye için:
Güneş ışınlarını yıl içerisinde ala-bileceği en büyük açıyla alır (Ha-tay 77°- Sinop 71°).
Yaz mevsimi yaşanır.
Yıl içerisinde gölge boyunun en kısa olduğu tarihtir.
Bu tarihten itibaren gölge boyları uzamaya başlar (21 Aralık’a ka-dar).
En uzun gündüz, en kısa gece sü-resi yaşanır.
Bu tarihten itibaren gündüzler kı-salmaya, geceler uzamaya başlar (21 Aralık’a kadar).
Türkiye’nin güneyinden, kuzeyine doğru gidildikçe gündüz süreleri-nin daha da uzun olduğu görülür (En uzun gündüz, en kısa gece Sinop’ta yaşanır.)
Güneş ışınları Oğlak Dönen-cesi’ne öğlen vakti dik (90°) dü-şer.
Kuzey yarım kürede kış mevsimi yaşanır.
Aydınlanma çemberi kutup daire-lerine teğet geçer.
Kuzey yarım kürede en uzun gece, en kısa gündüz süresi ya-şanır.
Türkiye için:
Güneş ışınlarını yıl içerisinde ala-bileceği en küçük açı ile alır (Ha-tay 31°- Sinop 25°).
Kış mevsimi yaşanır.
Yıl içerisinde gölge boylarının en uzun olduğu tarihtir.
Bu tarihten itibaren gölge boyları kısalmaya başlar (21 Haziran’a kadar).
En uzun gece, en kısa gündüz süresi yaşanır.
Bu tarihten itibaren geceler kısal-maya, gündüzler uzamaya başlar (21 Haziran’a kadar).
Türkiye’nin güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe gece sürelerinin daha da uzun yaşandığı gözlenir (En uzun gece, en kısa gündüz Sinop’ta yaşanır.).
Güneş ışınları Ekvator’a öğlen vakti dik (90°) düşer.
Dünya’nın her yerinde gece-gün-düz eşitliği yaşanır.
Aynı boylam üzerindeki tüm mer-kezlerde Güneş aynı anda doğar, aynı anda batar.
Aydınlanma çemberi kutup nokta-larından geçer.
Türkiye için:
21 MART 21 MART
İlkbahar mevsimi yaşanır.
Aynı boylam üzerindeki merkezler-de Güneş aynı anda doğar, aynı anda batar.
Türkiye’nin bütün merkezlerinde 12 saat gece, 12 saat gündüz ya-şanır.
Bu tarihten itibaren gündüz süre-leri gece sürelerinden daha uzun olmaya başlar (23 Eylül’e kadar).
23 EYLÜL23 EYLÜL
Sonbahar mevsimi yaşanır.
Aynı boylam üzerindeki merkezler-de Güneş aynı anda doğar, aynı anda batar.
Türkiye’nin bütün merkezlerinde 12 saat gece, 12 saat gündüz ya-şanır.
21 Haziran(Yaz Gün Dönümü)
21 Aralık(Kış Gün Dönümü)
21 Mart - 23 Eylül (Ekinoks)
8
Aşağıdaki haritada verilen şehirlerin enlem ve boy-lam değerlerine bakarak şu özellikleri söyleyebiliriz:
21 Haziran’da en uzun gündüz Sinop’ta yaşanır. Çünkü Türkiye’nin en kuzeyindedir.
21 Aralık’ta en uzun gündüz Hatay’da yaşanır. Çünkü Türkiye’nin en güneyindedir.
Bütün tarihlerde yerel saatin en ileri olduğu yer Iğdır’dır. Çünkü Türkiye’nin en doğusundadır.
Antalya ve Hatay'da yıl boyu gündüz süresi birbiri-ne yakındır. Çünkü yaklaşık aynı enlemdedirler.
Samsun’da gündüz süresi 21 Haziran’da Ankara, Bingöl ve Mersin’den daha uzundur. Çünkü Sam-sun daha kuzeydedir.
Bingöl ve Rize’de sadece 21 Mart ve 23 Eylül tarihle-rinde güneş aynı anda doğar.
23 Eylül tarihinde 12 saat olan gece sü-resi 21 Aralık’a kadar sürekli uzar.
Not
Not
Süre
(saat)
Gündüz Süresi
21 Mart 21 Haziran 23 Eylül 21 Aralık 21 Mart
24
21
18
15
12
9
6
3
0
En uzun gündüz
En kısa gündüz
Türkiye’de Gündüz Süresi Değişim
Grafiği
Süre (saat)
Gece
21 Mart 21 Haziran 23 Eylül 21 Aralık 21 Mart
2421
1815
129
630
En kısa gece
En uzun gece
Türkiye’de Gece Süresi DeğişimGrafiği
Aşağıdaki haritada İzmit, Antalya ve Sinop’un coğrafi koordinatları verilmiştir.
Yalnızca haritadaki bilgilerden yararlanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) 21 Aralık’ta Antalya’da gündüz süresi Sinop’tan uzundur.
B) 21 Haziranda Sinop’ta İzmit’ten daha uzun gündüz yaşanır.
C) En uzun gündüzle en kısa gündüz arasında-ki farkın en fazla olduğu yer Antalya’ dır.
D) Verilen kentlerin hepsinde 21 Mart’ta güneş doğduktan 12 saat sonra batar.
E) İzmit’in yerel saati Sinop’unkinden geridir.
Türkiye’de 21 aralıkta güneye, 21 haziranda kuzeye doğ-ru gündüz süresi uzadığı için A ve B şıklarında verilen-ler doğrudur. 21 martta gece – gündüz süresi her yerde eşit olduğu için D şıkkı da doğrudur. İzmit, Sinop’un ba-tısında olduğu için yerel saati geridir. E şıkkı da doğru-dur. En uzun gündüz ile en kısa gündüz arasındaki fark Ekvator’dan kutuplara doğru arttığı için Türkiye’nin kuze-yine doğru bu farkın artması gerekir. Bu fark Antalya’da fazla değil, daha azdır. Cevap C
Türkiye’nin Matematik Konumu ve SonuçlarıAşağıdaki şekilde görüldüğü gibi Türkiye 36o - 42o Ku-zey Enlemleri ile 26o - 45o Doğu Boylamları arasındadır.
Orta
Kuşak
Başla
ngıç
Meridyeni