Kucuk Tragedyalar - Aleksandr Puskin

www.iphonepub.com En geni TrkeiPhone ePub ierii.

EDEBYAT OYUN

Kk Tragedyalar

Aleksandr Pukin

Iindekiler

Ac Bir ngr / Tomris Uyar 9

Pinti valye 13

Mozart ve Salieri 37

Tatan Konuk 53

Veba Srasnda len 95

Notlar 107

ACI BR NGR

1799'da Moskova'da, soylu bir aileninolu olarak dnyaya gelmi AleksandrSergeyevi Pukin.

On iki yana kadar zel renimgrdkten sonra yalnzca soylu ailelerinyetenekli ocuklarna ak bir okulagitmi. Ksacas, o dnemin en elverilikoul arnda yetimi. Yaamnn sonunakadar bu inisiz-ksz izginin, burahatn srp gitmemesi iin bir nedenyok. Gelgeldim Pukin'de de btn hassanatlarda grdmz, aklamasn

yapmada glk ektiimiz o garip"huzursuzluk" varm ki, gen yandanbalayarak yaad toplumdakiaksaklklar, nelerin deitirilmesigerektii stne kafa yormu. Kendisibel i bir rgte girmese de, devrimci,zgrlk iirleriyle ann ilericikesimini derinden etkilemi ve (elbette)ar ynetiminin sakncal bulduu biraydn olarak Rusya'nn gneyinde almsoluu.

Pukin'in "Kk Tragedyalar"nIngilizceye eviren Antony Wood,*nsznde yle diyor:

"Ruslarn gznde Pukin bir tansktr.(...) O gnden bu yana salam ats hi

sal anmayan, ada bir rencinin, birofrn, bir yazarn ya da birmhendisin ayn kolaylkla benimsediibir dile son biimini vermitir. Romantiksanatla amz duyarl arasndakurulmu kusursuz bir denge; yaznsal'destekleyecek sonsuz bir biemeitlilii; en sradan gndelikkonumay

srekli

'Mozart ve, Salieri'yi evirirken. Rimsky- Korsakov'un hu yapla dayallibrettosunun (1898) Franszcaevirisiyle. Kay Borcnvsky'nin Almancaevirisinden de (Rodam, 1985)yararlanmaya altm. T. U.

l lolarak iirle besleyen ve byleliklenerdeyse gnlk yaam iir katnaykselten ycelten bir dil."

Pukin, Rus dilinin atsn hemen herdalda verdii rnlerle kurmu: Trajikve komik, ykl

uzun iirler, ksa iirler, iir kalbndamasal ar ve bir roman: uzun ve ksaykler; metinler, mektuplar, eletiriler,tarih yazlar...

Kk Tragedyalar, yazarn tiyatrosanatna zgn bir katks saylyor. Buoyunlar, yaamnn en verimli aysrasnda yazm Pukin; stelikokurlarnn ve kendisinin iirden okdzyazya nem verdii bir dnemde. Bu

oyunlarn Pukin'in temel zel iklerininhemen hepsini yanstt, yaygn bir kan.Mozart ve Salieri, airin yaarkensahneye konan tek oyunu. (Pinti valye,lm stne gsterimden kaldrlm.)Tatan Konuk'sa, bu drt oyun arasnda,yazarn yaad

srede yaymlanmam tek yapt olmazel iini tayor.

Pukin'in, ingiliz tiyatro geleneininbyk lde etkisi altnda kaldgrlyor. Boris Godunov tarihseltragedyasyla lkesinin tiyatrosunaShakespeare geleneini yerletirmeyiuman Pukin, 1829 ylnda BarryConwal 'un Dramatik Sahneler adl

yaptn okuyunca arplyor ve yl ardrbiriktirdii malzemeyi ilemeninyntemini bulduuna inanyor. Yaptnad nce "Dramatik Aratrmalar" olarakdnlm; Pukin'e gre bu oyunlar,"dramatik taslaklar, dramatikalmalar"... Edebiyat tarihisi Mirsky,"dramatik anlar bunlar," diyor, "hem deyle lmcl anlar ki 'sonra'lar nemsizkalyor," (...) "iirsel younlatrmaynteminin tiyatroya uygulanmas".

Pukin iirinden en yetkin rnekleri,Salieri'nin iki monologuyla, Pintivalye'deki Baron'un monologundabulabiliyoruz.

Tragedyalar, 1830 gznde, yazarn

kolera salgn knca kapand yenimaliknesinde

Boldino, Nizhny, Novgorodgzaltnda geirdii bir ksknlkdneminde yazlm. Onlar

Trkeye evirirken, nce seilenkahramanlar ve Pukin'in yaamndndm, aralarndaki ortak zel iklerisaptamaya altm. Yazar da katarsak,btn bu kahramanlar, kiisel zeliklerinden tr, yaadklar toplumungenel-geer deer llerine, ahlakanlayna ters den kiiler; belki ele oyzden kiisel tragedyalarn"gerekletirmek" zorunda kalyorlar.

rnekse: Mozart, dhilerin ktlk

yapamayaca inancn tadndan, DonJuan, evresindeki herkesi kandracak okvrak zekya sahip olmasna karn sonanda ak szl davranmay

setiinden; Albert, pinti bir babaya ruhcmertliiyle kar kan bir oulolduundan; enliin Efendisi, dinselbaskya boyun emeyecek bir ahlakanlayn savunduundan. Bu saptama,onlar konutururken nasl bir Trke kulanacam konusunda yol gsterdi.Pukin'in "bask

esi" olarak grd kahramanlar,olduka adal bir dil e konutular ama umarm Pukin gibi bir dil ustasnnyaptndaki dil-btnln

zedelemeyecek lde Mozart, DonJuan, Albert, enliin Efendisi iseTrke konuurken resmi olmayangndelik bir dil setiler. Bylelikle enazndan yazarn amacna, yani iirsel dile gnlk konumay badatrma ilkesinebal kalm

oldum, oyun dilinin "hafif biryapaylk"tan bir iirsel ik kazanacailkesine de. Bu ilkelere bal

kaldm iin, zel ikle ll-uyaklblmlerde ok zorlandm. nkTrkede zengin uyaklar, kul anla kulanla, bir arm yaratmayacak kadarbeyliklemi, bir iir tad yaratamayacakkadar yoksul amalard, ister istemez

yarm-uyaklara arlk verdim;yapaylkla doal

dengelemeye altm.

Bu yapttaki btn oyunlar bir tr delo'ya dayal, Sovyet air AnnaAkhmatova, 1958'de yaymlanan biryazsnda Tatan Konuk'taki zyaamelere dikkati ekmi. Veba ile kolerakoutluunu dnrsek, Pukin'in buoyunlarda zyaamn bolca kul andnvarsayabiliriz. F.F.

Seeley, yle bir yorum getiriyor. "Odnemde Pukin evliliineiindeyken bir cden korkmaktadr:Kendisi o ana kadar Don Juan rolnstlenmitir, ama bundan byle Don

Alvaro rolne girmek, yani gen vegzel karsnn onurunu, onundeneyimsizliine ve karsnakabilecek Don Juanlara12

kar savunmak zorundadr. KarsNatalya, tpk Dona Anna gibi, annesininisteiyle sevmedii bir erkekleevlenmitir. "Bu tragedyada kendinicezalandrmaktadr Pukin." Gerekyaamda yapt gibi.

Bir ngr bu, ac bir ngr, I937'dear'n bir komplosu sonucu, karsnnonurunu korumak adna ldrlenPukin, bir gn ldrleceini miseziyordu, yoksa del oda ldrlebilirkiiliklerin yaamlarn drstlk,

cesaret ve atakla dayandranlarnyazglarn paylamak myd istei?

Shakespeare'in kahramanlar gibi farkl"bir tek zaaflarndan trtragedyalarna srklenen kiilerbulmayacaksnz bu yaptta. Yazarlargibi onlarn da tek zaaflar ortak:Erdemleri.

Mozart'n "Don Juan" operasn dadnrsek... Bu ac ngr amzakadar uzanmyor mu?

. TOMRISUYA'R

Pinti valyeSAHNE i

Bir kulenin ii. Alberl ile Ivan.

ALBERT

Bugnk Turnuvaya katlmalym, Nepahasna olursa olsun. Miferim, Ivan.

Delinmi

Ivan, miferi ona uzatr.

iyice. Nasl takarm bunu imdi? Yenibir tane gerek. Lanet Delorges!

1VAN

Ama siz

Bunu dettiniz ona! Atndan birsavurdunuz, Btn gn yar-l yatt-sonra da Kendini toparlayamad bir

daha.

ALBERT

Yine de miferi sapasalam; Venedik iigsl de hasar grmedi; Gsnegelince, orada bir syrk yok-Bir yenisinialmak zorunda deil. Neden miferinyknden kurtarmadm ki onu?

istesem ekiverirdim bandan, utandm

Dk'n, soylu hanmlarn huzurunda.Lanet Delorges!Keke beynimi delseydimzrayla. stelik Giysi de bulmamgerek. Geen arda, valyeler ipeekadifeye brnmken, yalnz benZrhmla boy gsterdim Dk'n lensofrasnda. Bilmiyordum, ylesine

geldim demitim. Peki imdi nediyeceim? Ah u yoksul uk! Nasleziyor insann iini! - O anda,Delorges'in kunt mzra miferimideldiinde Ve ben bam plak, dnpmahmuzladmda Emir'im kasrga gibidp peine Onu atndan savurduundayirmi adm teye Yeri ptrdndeona; btn soylu hanmlar Ayn andayerlerinden frladlar ya, dnClothilda bile tutamad lna, yzn

rtt; ,:

Btn borazanlar atama alk tutarken-Neydi bu cesur davrann altnda yatanacaba, Byle mthi g grlm eydeildi canm! Oysa Delinen bir mifere

duyulan fkeydi - o kadarckt

O iri vglere yol aan; pintilikti...Benimki gibi bir babayla ayn ataltndaysan, Pislik bulayor isteristemez. Nasl zaval Emir?

[VAN Aksyor hl. Binilecek durumdadeil.

ALBERT

Ne yapalm., peki. O doru at almakzorundaym. Fazla etmez.

IVAN Fazla m etmez? Meteliimiz yokki! ALBERT

Bizim hayrsz Salamon ne diyor bu ie?

IVAN

Gvence gstermezsek be kuruvermezmi artk.

ALBERT Gvence ha! Hay aksi,gvence nerde?

IVAN Ben de yle dedim kendisine.

ALBERT IVAN

Ve-?

Kemkm etti ite.

- ALBERT

Babam onun kadar zengin, syledin mi

Bir gn o mirasn bana kalacan?

- IVAN

Syledim tabi .

ALBERT Ne dedi peki?

IVAN Kemkm etti yine.

ALBERT

Hey tanrlar!

IVAN Gelip grecekmi sizinle18

ALBERT

Bak bu fena haber deil. Alkoyann onu

- fidye demek zorunda kalr.

Kap tklatlr. -Kim o? Bezirgan girer .

BEZRGAN

Hizmetkrnz efendim.

ALBERT

Sevgili dostum benim!

Kahrolas Bezirgan - Saygdeer bykSalamon-Gir ltfen; nedir u kulamaalnan-Verilen sze gvenmiyormusungya?

BEZRGAN

Soylu valye,

inann, nasl isterdim... Ama arelerkesik. Nereden bulurum o paray?valyelere hizmet Zaten bkt belimi.Hibiri demiyor. Diyecektim ki ilktaksiti alabilseydim, belki...

ALBERT

Soyguncu!

param olsa, yzne bakar mydm hi? :inad bir yana brak, Salamon; kar ualtnlar. Say yz altn da

Adamlara aratmayaym stn.

BEZRGAN

Keke o kadar olsayd cebimde!

Yz altn ha!

ALBERT

Baksana-Eski dostlar nasl eli bodndrrsn?

BEZRGAN inann ki...

ALBERT

Kes. Demek gvence istiyorsun? Ne gibibir gvence verebilirim sana-Domuzderisi mi? Rehin verilecek eyim olsaoktan vermitim zaten. eref szm,valye sz yetmiyor mu sana, kpek?

BEZRGAN '

Sznz, sayn efendim, siz saken, okdeerli: Felemenk hazinesini aanbyl bir anahtar.

Ama benim gibilerin elinetututurduunuzda, (Tanr esirgesin)lecek olsanz- o sz Denizde yitmi birsandn anahtar kadar Yarar iimeyarasa yarasa.

ALBERT

Babamdan fazla yaamayacak mymyani!

BEZRGAN

Kimbilir Kim hesaplayabilir mrn?Bugn krpe tomurcuktur, yarn topraakarr. ihtiyar omuzlarda tanrmezarna. Baron zinde bir adam:Tanrnn izniyle On yl da yaar daha,yirmi, belki de otuz.

ALBERT Sama! Otuz yl sonra ben elime basarm, Bezirgan20

O zaman - ne yapaym ki paray?

BEZRGAN

Para m?-.

Her yata ie yarar para:

Gen adam, evik bir uak arar onda,

Drt dnp buyruklarn yerinegetirecek; Ihtiyarsa, sadk bir dost buluronda . Ve gznn bebei gibi kol ar.

ALBERT

Babama gre ne dost ne de uaktr o,Efendisidir -Doulu bir kle gibihizmetindedir,Zincirli bir kpek gibi.Batakta debelenir,

Ate yakmaz, kuru ekmekle su o kadar;

Gece uyku girmez gzne, dolanr,havlar-

Ml ml uyuyansa, altndr. Yeterama! Bir gn ben olacam o altnnefendisi: O gn uyku girmeyecek altnn

gzne.

BEZRGAN

Evet, oras doru,

Baron'un cenazesinde, kukusuz, paraakacak Gzyandan ok. Dilerimcmert Tanr sizi Bir an ncekavutursun hak ettiiniz mirasa.

ALBERT

BEZRGAN Bence siz imdilik...

ALBERT

:Amin!

imdilik ne?

BEZRGAN

Bir are dndm de

ALBERT

are mi?

BEZRGAN

Yal bir eczac tanrm;- ' Yoksul birYahudi...

ALBERT

Tefeci yani Senin gibi-ola ki dahanamuslu, ha?

BEZRGAN

Hayr efendim, ihtiyar Tovy'nin ii bakaiksirler... Mthi etkili hepsi.

ALBERT

BEZRGAN

Bir bardak suya damla -ne rengi varne tad-Ne karn asrisi, ne bulant...lp gidiyorsunuz.

ALBERT Kaak zehirci desene!

BEZRGAN

ALBERT

Ne demek bu? altn yerine, bilmemkaie

Zehirle mi borlandryorsun beni?22

BEZRGAN

Gln isterseniz. Ama dndm deBelki gn dolmutur Baron'un...

ALBERT

Neler duyuyorum? Bir babay z oluzehirlesin ha! Ne cesaret... van, tutunu! Bezirgan kpek-

Ylan Bezirgan! u diree astracamseni!

BEZRGAN

aka etmitim, balayn!

ALBERT

Ivan, bir ip getir hadi!

BEZRGAN akayd- aka gerekten!Size para getirmitim.

ALBERT Defol, gzm grmesin seni!

Bezirgan kar

Babamn para hrs-: Bak neler atbama! u alak Bezirgan, Necesaretle... Bir bardak arap getir, Elimkolum tutmuyor... Ivan, nasl da gerekli o

para: Ko ardndan, al gel u altnlar!abuk hokkam ver. O dolandrcya Birsenet yazaym. Gzme grnmesin birdaha. Kal e... Altnlar da zehir kokacaktpk Atasndan kalan gmler gibi...

arap istemitim!

IVAN

Damlas kalmad.

Ya ispanya'dan

ALBERT Gnderilen armaan?

IVAN :.

Dn gece hasta nalbanta Vermitik

dibinde kalan.

ALBERT

Sahi... Su getir yleyse Rezil ik!Kararm verdim, Dk'e kacamHakkm arayacam: onun zoruyla,babam Bir oula yarar bir yaamsunacak bana, Mahzendeki fareyeyaraan

deil.SAHNE

Bir mahzen

BARON

Gen bir hovardann nasl ii giderseBir yosmayla bulumann ncesinde Ya

da el-dememi bir kzcazla, ben deSaatlerce bekledim seyredeceim u an24 Gzden uzak, mahzenimde, demirkasalarm.

krler olsun! Altnc kasaya, bugn,Ki henz tepeleme dolmad, bir avuDaha atacam yeni altnlarmdan. Azgibi geliyor, ama servet dediin Azarazar birikir: Okumutum, bir zamanarn biri, avu avu. toprak ylsnbuyurmu Da, ok gemeden bir tepeykseltmi ban, '

Anlalan, gz zevkini okuyormu arnOradan bakmas kl adrlar giymivadiye. Telal

gemilerle kpr kpr denize.

Ben de avu avu tadm bu mahzeneTopladm vergiyi, burada ykselttimtepemi-Ve bakyorum zengin lkeme. Nekald Buyruuma girmeyen, demirpenemin altna?. Canm ekerse,saraylar ykselir bir anda: Ormanperileri dans eder esiz bahelerimde;ilham perileri gzme girmeyarndadr

Deha, cayar zgrlnden,buyruumdadr, Namus ile durmakbilmeyen emek, bzlp keye, dlendirilmeyi beklerler. Bir slmlaKana bulanm su, rkeke sokularakyanma, Elimi yalayacak, gzlerimebakacak.

Gnlmden geeni sezmek iin, biripucu yeter. Benim buyruumda hepsi,bense hibirinin; Hrslar oktan atm:barm kendimle; Gcm biliyorum -bu da yetiyor bana...

Altnlarna bakar.

Az gibi geliyor... insan kayglardenince-Gzyalar, ihanetler, lanetler,yakarlar-neyin Ar bedeli olabilir bu?Dulun biri u eski ispanyol altnylaborcunu dedi bugn... Yl ar ncekihali gzlerimin nnde, Pencereminaltna dizst kp gn boyu Alamt,eteklerinde yavrusu.

Yamur yamt bir ara, kesildi, yinebalad-Bizimki kprdamad bile

yerinden; istesem kovdurturdum, ama hernaslsa Kocasnn bir borcu olduuiime dodu, O yzden hapse tklmakistemiyordu. Bu altn- aylak birserseriden. O herif Nasl ele geirebilirbunu?

alarak tabi , Issz bir yolda gecesoygunu, ormanda... Burada birikmi uservet uruna Dklen onca ya; ter vekan

Fkracak olsayd toprak altndan-ikinci Tufan'la ben de boulurdumSrvermez mahzenlerimin dibinde. Vakittamam.

Kasalardan birini amaya davranr. Nezaman altnlarmn nnde durup 25Bir

kasa aacak olsam ter basar byle...sanmam- . Korku olsun nedeni (kimdenkorkacam? , Klcm dayanmda: busadk yardmcm Altnmn hesabnvermeye hazr) -

Benliim Adsz duygularla sarslr...Hekimler ' , ldrmekten haz duyduunusylyor kimilerinin ; Anahtar kilidesokup, haneri saplayann Duyduklar buolsa gerek diyorum: hem sevin Hemdehet, ikisi iice.

Kasay aar.

Dnya cenneti burada ite! :

Kasaya birka avu altn atar.

Bundan byle,

Yeter ihtiyar, dnyay arnladn, yeter.Verdiin hizmet, insanlar hrslardoyurmak adna.

Burada egemenlik ve huzur uykusunadalacaksn. Cennetteki tanrlara zg ouykuya... Bugn bayram: mumlardikilecek bir bir

Alan her dopdolu kasann nnde,

Ben de seyre duracam ltlservetimi.

Mumlan yakar, kasalar birer bireramaya balar.

ite kral m nmde... Gz kamatrc!

Gc tartlmaz bir lke, ve benimbuyruumda; .

Mutluluum, erefim anm benim!

Kral m... Gelgeldim kim -bendensonra-

Sahip olacak btn bunlara? Kimolacak, olum! ' : : : Olum dediim birbaltaya sap olmam budala. .:Serserilerle gnn gn eden olum!

Gzlerimi yumduum an -u lekesiz, saf

Kemerlerden girecek, evresinde . ..

O a gzl asalaklar ordusuyla-uanahtarlar alacak cansz bedenimden,Her kasay anda kahkahalar atacak,Delik, atlas ceplerden dklecekaltnlarm; O, ineyip geecekhazinelerimi, Toz-topra kutsal yalasvayacak... Ne hakk var? Bu servetiansa m borluyum ben Zar sal aypadam ten bir kumarbaz gibi? Kimhesaplayabilir, ekilen yoksunluklar,Bastrlm

tutkular, onca lp bime, Onca uyankgn, uykusuz gece karl, altnmnKaa patladn

bana? Yoksa olum, tutkudan Habersizmi sayacak yosun tutmu yreimi,

Vicdann iliimi hi

kemirmediini, vicdan ki Yree geirirsivri penelerini, vicdan arlmayankonuktur, istenmeyen arkada, Zorbaalacakl-geceyi karartan, kahredipmezar ly skp alan o cadlarcads... Hi mi?.. Ey! Sen, servetininyolu. Aclardan geen, gel de gr kanlakazanlm u iler acs, bo serveti.Elimden gelseydi Deerbilmezgzlerden gzlerdim bu mahzeni.Kalkacak gcm olsayd mezardan,keke dnp Buraya, kasaya oturtulmunbeti bir ruh olup insanlardankoruyabilseydim onu imdiki gibi.

27SAHNE II l l

Dkn atosu. Albert; Dk

ALBERT

Sefaletin utanc, sayn efendim,

Yakam brakmyor uzun sredir, inannYoksa huzurunuza kmazdm asla.

28 DK

Biliyorum, doru sylyorsun: soylu birvalye

Babasn sulayacak kadar alalmazd

Konu can alc olmasa.

Kayglanma sakn; bu konuma sr

kalacak,

Benle babann vicdan arasnda.

arttm kendisini. Ne ok olmugrmeyeli!

Dedemin en yakn dostlarndand.

ocukken atna bindirirdi beni

Koca miferini de bama tutard

Dev bir an gibi.

Pencereden dar bakar

u gelen o mu?

ALBERT Evet. sayn efendimiz.

DK

eri ge. arrm seni.

Albert. kar. Baron odaya girer.

Baron,

ok sevindim sizi byle salklgrdme.

BARON

Ne mutlu, elim ayam tutuyor daBuyruunuza uyabiliyorum hl.

DK

Ne kadar oldu sahi

Grmeyeli? Beni anmsyor musunuz?

BARON

Anlarda u anki kadar canl yznz,Ne yaman ocuktunuz efendim. DedenizDk: 'Philip' Derdi bana: (hep Philipdiye seslenirdi) 'Yirmi yl sonra, senleben iki bunak olacaz u ocuunyannda'. Siz...

DK

Gelin tazeleyelim; Dostluumuzu.Sarayma uzak kaldnz.

BARON

ihtiyarladm, sayn efendini: ne yerimOlabilir saraylarda? Siz gensiniz,sevdiiniz Turnuvalar, lenler banagre deil. Ama Tanr'nn emriyle savakarsa, szlayan Kemiklerimle yineatlarm ata, u titrek kol Urunuza klekecek gc bulur. DK

Yurtseverliinizi, Baron, yakndanbiliyoruz; Dedemle dosttunuz; babam,ok sayard sizi, Benim gzmde hepcesur, gerek bir valyesiniz-Geelimyle. ocuklarnz var m?

BARON Sadece bir oul.

DK

Peki neden hi grmedim yzn?

Saraym Size uygun olmasa da - ya vekonumu gerei Tpatp uygun ona.

BARON

Olum dnyadan kaar; Vahidir, huysuzbir yaps vardr.

Yaban geyii gibi ormanda dolanr.

DK

Bu tr zgrln

Yarar dokunmaz olunuza. Eitimdengemeli: Saray elenceleri, lenler,danslar. Onu bana gnderin.- ayrcakonumuna Uygun bir yaam salayn...

Kalarnz attnz, yol yorgunluugaliba.

BARON

Yorgunluk deil efendim; utan bu.

Olumdan sz etmeye zorluyorsunuzbeni. Bilmenizi asla istemediim birkonu Olum sizin ltfunuza layk deil,lordum,

ilginize de: genliini heba ediyor,

Gnah batanda...

DK

ok yalnz kalm; genlere Aylaklk da

yaramaz, yalnzlk da. Bize gnderin:ok gemez, unutacaktr Toplum dalkanlklarn.

BARON

Sylemek zorundaym, efendimiz,balayn-Aslnda katlamyorumdediklerinize...

DK

BARON ihtiyar, kalkyor izninizle...

DK renmeliyim nce. ,

Neden peki?-

Nedenleri

BARON

DK

BARON Ar bir su...

Sdm olumdan.

Ne oldu da?

DK

Ne yapt bu oul?

BARON Efendimiz, yalvarrm...

31DK

Utanyor musunuz ondan?

ok garip-

BARON

Dorusu evet, efendim.

DK Ne yaptn syleyin bana.

Beni

BARON

DK

ldrmek istedi

Sizi ldrmek ha! Mahkemede hesabnverir Bu akl almaz alakln.

BARON

Soylu efendim-

Delil sunacak deilim, apak olsa da

lmemi istedii - apak kalktysa da.Beni...

DK

Sizine?

BARON Beni soymaya!'

Albert odaya dalar

ALBERT

Yalan sylyorsunuz efendim!

DK

(Albert'e dnerek)

Ne cesaretle?

BARON

Buradasn ha! Ne cesaret... bir babaylabyle konumak! Yalan sylyormuum!Hem de Efendimizin huzurunda! valyedeil miyim ben?

ALBERT

BARON

Sen yalancsn dpedz!

Yldrm ilk defa dyor Bamzasanki! Adil Tanr - hakemimiz klolacak.

Eldivenini frlatr; olu, hemen alryerden.

ALBERT

Teekkr ederim verdiin ilk armaana.

DK

Bakyorum ki

Zaval ihtiyar babann del o arsn

Kabul ediyor oul! Byle bir dnemdedk olmak!

lgn - seni kan kaynayan kaplan!

(Oula)

Ver o eldiveni bana.

Eldiveni Albert'in elinden alr. ALBERT(bir kede kendi bana) Korkun.

3334

DK

Ne derine sapland penelerin! Vahihayvan Defol! Bir daha da huzurumakma sakn Ben arncaya kadar.

AJbert kar.

Yazklar olsun sana ihtiyar.

BARON

Balayn efendim... Dizlerim titriyor...Dizlerim Duramyorum... Tkanyorum...Anahtarlarm!

Anahtarlarm nerede?..

DK

ld! Ne kt bir dnem!Ne kt biryrek!

Mozart ve SalieriSAHNE

Bir oda

SALIERI :Yeryznde adalet yokturderler, Ahrette de olmayacak adalet:Kolayca zdm basit bir ses dizgesi.Sanat akyla domuum, ocukken Asilorg sesini duyduumda, Haz yalarboanrd gzmden. Kk yatareddettim kof zevkleri; Mzie uzakilerden tiksindim, Kmsedim hepsini,elimin tersiyle ittim. Yalnzca mzieverdim kendimi. Geri zordu ilk atlanadmlar, ilk yol tekdzeydi, Amamanleri amay baardm. Zenaat Sanatantnn kaidesi bel edim. Usta olarakyetitirdim kendimi, kupkuru Uysal birhner kattm parmaklarma, Kulamaamazlk; sesi ldren, mzii Kadavra

gibi kesip bien. Ahengimi Cebirevurdum. Ve neden sonra, Teoriyiavucumun iine alnca, Yaratma hazznabraktm benliimi Besteler yapmayabaladm; gizlice, Zaferi hayal etmedim.Nice zaman, 3738

Hcremin sessizliine kapandktan sonraiki gn, a susuz, belki daha fazlailhamn ac-tatl

leninden pay alp Yaktm eserimi,ftursuzca baktm Dncelerimin,yarattm seslerin Bir bir dumanhalkalarnda eriyiine. Ama bundan nekar? Dev sanat Gluck Bize oyepyeni, srlarn

atnda da, Btn bildiklerimi byle

silmemi miydim, Sevdiim, gnldeninandm ne varsa?

Onun gsterdii yoldan gitmemimiydim, Yolda rastlat birinin izdiiyne Gz kapal atlan bir yolcutezliiyle? evk ykl, ylmak bilmezbir alma hrsyla nemsizsaylamayacak bir yer edindim Sanatnebediliinde. hret yzme gld;Grdm, insanlarn kalpleri ahenkiindeydi Yarattklarmla. Mutluluutattm; Emeimi, baarm, zaferimikutladm Huzurla - baarsn ann

da Mziin asil iinde birletiimdostlarn. Kskanlk nedir bilmedim -asla!- Iphigenia'nn Al

blmn ilk dinlediimde, PicciniParisli kulaklar ehliletirdiinde. ,Gzn kin brm, ezilip tozabelenmi Can ekien bir ylan - kimdiyebilir bunlar Marur ve hr ruhluSalieri'ye? Hi kimse!.. Gelgr bensylyorum imdi Nasl kskanyorum -nasl. Tanrm!

Nerde adalet, eer kutsal yetenek,lmsz deha, bunca didinmeyi, kleliiMkafatlandrmyorsa - tam tersineUar bir serserinin beynindeyeeriyorsa Sorarm nerde adalet? AhMozart. Mozart!

Mozart, girer.

MOZART

Grdn beni ha! Th! aka yapacaktm-artacaktm seni.

SALIERI

Buradaydn demek...

MOZART

Yaa,

Sana bir ey gsterecektim; yolda

Bir handan geiyordum, bir keman sesiduydum...

Bu kadar garip ses duymamsndrSalieri-

Kr bir meyhane kemancsndan "Voiche sapete!"

ne dersin

Mthi! Kendimi tutamadm, getirdimonu

Elendirsin seni hneriyle. Gel ieri!

Kemanyla ihtiyar bir kr girerMozart'tan bir ey alsana.

ihtiyar, Don Giovanni'den bir arya alar.Mozart, glmekten krlmaktadr.

39

SALIERI

Nasl glebiliyorsun byle?

MOZART Sen nasl glmeyebiliyorsun?tlahi Salieri!

SALIERI

Asla:

iren bir ressam bozuntusunun banaRaphael'den bir Madonna yutturmayakalkmasna,Dante'nin kemikleriniszlatan taklitilerin"! arlatanlklarnanasl glmezsem. Hadi yoluna ihtiyar.

MOZART

Dur bir dakika - sununla salma i.

ihtiyar kar.

Bugn havanda deilsin anlalan,Salieri. N'apalm. Baka zaman urarm.

SALIERI

Ne getirmitin bana?

MOZART

nemli deil canm. Geen geceuykusuzluk

Yakam brakmad yine, bir eyler geldiaklma,

uraya iziktirdim. Dncenisoracaktm... Galiba bana ayracak

vaktin yok.

SALIERI

mrsn Mozart! Benim-Sana ayracakvaktim yok ha? Otur; dinliyorum.

MOZART

Piyanonun bana gemitir.

Bak imdi,

Gznn nne getir... Kimi mi? -Beni,az daha gencini; Ve m - ok deil,yle hafiften; Gzel bir kz var yanmdaya da dost - ne dersen -Mutluyum...Derken bir mezar beliriyor, Ya daanszn ken karanlk, yle bir ey.

Dinle.

alar.

SALIERI

Bana bir eseri getirirken, yolda durupBir meyhane kemancsn dinledin ha!Mozart, Kendine yaramyorsun sen.

MOZART

Beendin mi?

SALIERI

Ne incelik! Ne derinlik - ne cesur birasalet!

Sen bir tanrsn, Mozart; farkndadeilsin,

Bense farkndaym, hem de nasl.

MOZART

Sama! Belki de... kimbilir?

Ama alktan geberiyorum, tanrlmkatnda.

SALIERI

Birlikte yemee Altn Aslan'a gidelim-hadi.

MOZART

Sa ol. Ama karma haber vereyim nce:Yemee gelmeyeceimi.

kar.

SALIERI

Szn unutma...

Kaderin akn deitiremem geri-

Ama bana dt grev, onu hemendurdurmalym, Yoksa hepimizin felaketiolacak, Btn mzikilerin, mzikmezlerinin,

Yalnz ben gibi vasat bir hretin olsaneyseHem, Mozart yaayp yenidoruklara trmansa Ne kar? Mzik mi

geliir? Hayr asla:

Yine d kaydeder, onun varisi yok ki.

Peki yarar ne bize? Olsa olsa bir meleksaflyla

arklar serpiyor gkten, biz zaval dnyal

Kul arda kanatsz bir tutku uyansn diye

Uup gidiveriyor sonra... Brak usunyleyse!

Ne kadar tez kanatlansa o kadar iyi.

ite zehir, sora'mn lm armaan,

Onsekiz yldr cebimde-hayatn sk sk

Zonklayan bir yaraya, dnd yl arda,sk sk

Safdil bir dmanla birlikteyken bile

Kulak vermemitim eytann sesine,

Oysa korkak deilim, hakszlk tayreime

ilemise de, snmse de yaamaevkim.

lm susuzluu ilk bastrdnda,bekledim

Dndm: Neden lecek misim ki?

Belki hayat

Yeni, beklenmedik armaanlar sunacak;

Belki o byk haz alacak kapm,

ilham perileriyle yaratclk geceleri:

Belki byk eserler doacak yeni birHaydn'dan

Sevineceim... nefret ettiklerimlebabaayken

Dndm: ola ki, daha beter bir hasmkar karma, Belki daha beter birhakszlk gelir bama

insafsz gkler katndan- o zaman

biliyorum,

Isora'nn deerli armaan, yayabrakmaz beni.

Haklymm ite! Sonunda gerekhasmm buldum:

ikinci bir Haydn hazla dolduruyor iimi!

Vakteriti. Ey akn kutsal armaan,

Dostluk ksesi seninle dolacak bugn!

SAHNE II

Bir hann zel blmesi. Bir piyano.Mozart ile Salieri bir masayaoturmulardr.

SALIER1

Karamsarlk akyor stnden.

MOZART

Benim mi? Boversene.

SALIERI

Mozart - daha nce byle dalgngrmedim seni: Birinci snf bir yemek,nefis bir arap-Susup ka

atyorsun.

MOZART

Requiem'im... ona takld kafam.

SALIERI Requiem mi? Ne zamanbaladn?

MOZART

ey

hafta oluyor. ok garip bir olay...Sylemedim miydi sana?SALIERI 44

Hayr.

MOZART

Dinle yleyse.

hafta nce, eve gee dnmtm.Biri arayp beni sormu - her ne iinse.Btn gece dndm - Kimdi? Ne alp

verecei var benimle? Ertesi gn Aynadam ben yokken gelmi yine.

Bir gn sonra olumla oynarken-ardlar: karalar giymi biri nmdeeildi, Bir Requiem smarlaypkayplara kart. Hemen koyuldum ie.O gnden bu yana Karalar giyen adambir daha grnmedi; Sevindim dorusu -Requiem bitti bitmesine De ayrlmakistemezdim ondan. Ne var ki...

SALIERI

MOZART Utanyorum sylemeye...

SALIERI

Evet neyi?

MOZART

Her yerde, gece gndz, o karal adamGlgem gibi izliyor beni. u andaYanmzda oturuyor sanki.

Evet?

SALIERI

Yeter!

Ne ocuksu korkular bunlar?Beaumarchais- ' Derdi ki bana: "AzizimSalieri, Yeise kaplmak istemiyorsan: YaHas zmden bir ampanya atr Ya dayeniden oku Figaro'yu!"

MOZART

Sahi, Beaumarchais;

Senin dostundu zamannda, biliyorum.Tarare'ni ona adamtn-mthi bir ey;yle bir ezgi

-mutluyken hep mrldannm-La la la la...Salieri, syle doru mu? Gerek miBeaumarchais'nin birini zehirledii?

SALIERI

Kabna smaz neesi Kaldrmazd o trbir hileyi.

MOZART

O da bir dhi demek,

Senle ben gibi. Dehayla fesat

Elele gitmez. Deil mi?

SALIERI yle mi sence?

(Kendi kendine) imdi...

Zehri Mozart'n bardana boaltr.ielim hadi.

MOZART

Salna, dostum:46

Bizi birletiren baa-Mozart veSalieri'ye Uyumdan doma kardelere.

ier. SALIERI

Kaldrmadm kadehimi.

Dur-dur bir dakika... Daha ben

Dinle, Salieri,

MOZART (Peetesini masaya atarak)

Yeter - tamam. Piyanoya doru gider.

ite bizim Requiem.

(alar.) Alyor musun yoksa?

SALIERI

Bu gzyalarn

Tatmamtm nceden: sevin ve ac

kaplyor iimi, Sanki zc bir grevitamamlamm Sanki ondurucu bir baktemizlemi kknden Yangs azm birbaca. Mozart dostum, Aldrma bu gzyalarna... Dahas, yalvarrm sana,Srdr almay u an, mzikle dolduriimi...

MOZART

Keke herkes bylesine alglasaydUyumun gcn! Ama yoo nk ozaman dnya Bana msn demezdi temelgereksinimlere; Sanat zgrlnnardna derdi herkes Biz mutlu sekinaylaklar bir avucuz iyi ki, Yararkmseyen, kibirli gzel ik keileri Dimi? -keyifsizim biraz- gidip yataym.

iyi geceler sana!

SALIERI

iyi geceler.

(Tek basnadr)

Bundan byle uzun uyuyacaksn Mozart!

Hakl m acaba? Deha ile fesat Elelegitmezmi gya; Dahi deilim ben...Doru deil. Buonarotti desek szgelimi;Basit bir mahal e dedikodusu muydu-yoksa Vatikan' yaratan da bir katil deilmiydi?Tatan Konuk

LEPORELLO: O statua gentilissima Delgran' Commendatore!.. ...Al, Padrone!

Don Giovanni

SAHNE

Don Juan ile Leporel o

DONJUAN

Hava kararmadan mola verelim.Madrid'teyiz, sonunda! Yaknda busokaklarda gezineceim yine.

apkam kalarma devirip, bympelerine gizleyip. Ne dersin? Bir tanyankar m beni?

LEPORELLO

Kolay i deil Don Juan' tanmak!

Ynla benzeri dolayor ortalkta!

DONJUAN Peki kim tanyabilir sence?

Sahi mi?

LEPORELLO

Rastladmz ilk beki, Sarho kemanc,sokaktaki ingene kz-Sizin gibipervasz bir valye belki, Kl tuttuukolu ustalkla gizleyen.

DON JUAN

Tannsam da byk dert deil. Kral akarlamayaym yeter-yoksa52

l

Korktuum kimse yok Madrid'te.

LEPORELLO

Bakn- Kral naslsa renecek yarn DonJuan'n izinsiz dndn: Ne yapacak ozaman?

DON JUAN

Geri yol ar yine.

Kafamn uurulacan hi sanmam.Devlet'e ihanetle sulanmyorum: Kral,srgne gnderirken de seviyordu beni-Yalnzca lnn ailesinden kurtarmakistedi.

LEPORELLO

iyi ya, siz de gveni semeliydiniz!

DON JUAN

Yapma,

Skntdan patlyordum orada. Ne halkama-Ne tatil beldesi! Gk desen- srfduman! Hele kadnlar! Yoo budalaLeporel o, leceimi bilsem, en irkinEndls kylsn Deimem orannbtn dilberlerine. Bata Gzmboyadlar - derin mavi gzleri, solgunTenleri, uysal klar -

akas, farkllklaryla. krler olsun,abuk kavradm, metelik etmezler-Ruhsuz yaratklar, ta

bebekler, Sra bizim dilberlerde!..Buray tandn m?

LEPORELLO

Tabi - Aziz Antoin manastr, sk skUrardnz: nasl unutabilirim ki?Korudaki atlarla uramak bana derdi,

Nankr bir i, inann, siz ok daha Hovakit geirirdiniz benden.

DON JUAN

(dnceli)

Zaval Inez!

Yaamyor artk... Nasl severdim onu!

LEPORELLO

Evet,

Kara gzl Inez, anmsyorum. aySrmt- klpay syrtmtnz beladan!

DON JUAN

Ah o Temmuz akamlan... Garip birbiimde ekerdi beni, hznl gzleri,solgun dudaklar Sen pek gzelbulmazdn onu galiba. Ne tuhaf...Gerekten de gzel denemezdi Ona, hemde hi.

Yalnz gzleri. O gzler. Ah, onun bakgibi bir bak Grmemitim daha nce.Bir de sesi, Bir hastann sesi gibi titrek

ve zayf Kocas da alan, zorbanntekiymi, rendiimde i itengemiti... Zaval Inez!

LEPORELLO Ne yani? Baka kadnlaroldu ondan sonra.

DONJUAN

LEPORELLO Yaadmz srece dahabakalar da54

Olacak doru.

Laura!

DONJUAN

LEPORELLO Madrid'te olduumuza

gre - kim imdi?

DON JUAN

Hemen arayacam onu.

LEPORELLO

Ha yle!

DONJUAN Kimse varsa- dorupencereye.

LEPORELLO

Size yakan da bu. Keyfimize bakalm.Unutalm lleri. Bakn, biri geliyorkardan.

Bir rahip girer. RAHP

Onun gelme saati. Kim var orada? DonaAnna ailesinden misiniz?

LEPORELLO Yok canm, biz yryekmtk da.

DON JUAN Kim bu beklediiniz?RAHP

Syleyin bize-

Dona Anna tabi ; Kocasnn mezarurackta.

DON JUAN

Dona Anna

De Solva olmasn? Komutan'n kars,Kim ldrmt onu... karamyorumimdi., RAHP

Tanr tanmaz, kan bozuun biri, DonJuan.

LEPORELLO

Demek yle! Don Juan'n nManastrlar bile tutmu anlalan-Dinadamlar vgler dzyor ona.

Utan bilmez,

RAHP

Tanr msnz onu?

LEPORELLO

Yzn bile grmedim. Neredeymiimdi?

RAHP

Srgnde.

LEPORELLO

Tanr'ya kr. Ne kadar uzakta olsa, okadar iyi. Hovardann gznn yanabakmayacaksn!

Asacaksn!

DON JUAN Ne biim kara alma

LEPORELLO

5556

Susun! zel ikle yle syledim...

DONJUAN Demek- Komutan buradagml?

RAHP : Ne yazk ki. Dul karsnnyaptrd u antn altnda yatyor;kars, her gn Gelip yas tutar, dua ederkocasnn ruhuna.

DON JUAN Bir duldan beklenmez ya!Gzel kadn m bari?

RAHP

Kadn ekicilii ilgilendirmemen birrahibi,

Ama yalan sylemek de gnah; onungzel ii karsnda Bir aziz bile elpenedurur.

DONJUAN

Komutan'n kskanl bouna deilmi.Dona Anna'sn kilit altnda tutard,Hibirimiz gremezdik yzn. Nelerverirdim. iki ift laf edebilmek urunaonunla...

RAHP

Sakn, Dona Anna erkeklerle aslakonumaz.

DON JUAN Ya sizinle- peder?

RAHP

O baka: Rahibim ben.

Ah, geldi ite.

Dona Anna girer. DONA ANNA izinverin gireyim, sayn peder.

RAHP Derhal Senora: sizibekliyordum.

Dona Anna, rahibi izler LEPORELLO

Nasl bir kadn sizce?

Evet?

DON JUAN

Gremedim allar arasnda- yalnzcaminik bir topuk .

LEPORELLO

Sizin iin yeterli. Hzl dgcnz,Sanatnn kaleminden ustadr, tamamlarresmi; Nereden baladnz nemlideildir: Ayak da olabilir ka da.

DON JUAN

Dinle, Leporel o Onu tanmaktakararlym.

LEPORELLO

Evet- kocay kesip bier ki dulun

Gzyalarn grsn. Byledir benimefendim! Utan nedir bilmez!

DONJUAN

Hava karard. Ay domadan,

Glgeleri a bomadan Madrid'evarm oluruz.

57LEPORELLO

Bir ispanyol soylusu

Hrsz gibi beklesin geceyi aydankorksun! Ne boktan hayat bu! Bktmusandm, Tanrm, ne zaman

kurtulacam?

58

SAHNE II

Laura'nn evinde akam yemei.

BRNC KONUK

Hi byle kusursuz sylememitin,Laura, Parann hakkn verdin dorusu!

KNC KONUK Sanat diye buna derler!

NC KONUK

. ; Ne glyd yorumun!

LAURA

Evet iyiydim, her szckte, herdavranta, Kendimi esine braktmbugn, bel eimin tutsa

Deildi dudaklarmdan kanlar,yrektendi...

BiRiNCi KONUK

u anda gzlerin l l, yanaklarnParlyor, tutku daha yerli yerinde-Durduk yerde soumasn, Laura: Hadi,bir eyler syle bize.

59

LAURA

Gitarm verin.ark syler.

BTN KONUKLAR Bravo! Bravo!Mthi! Olaanst!

BRNC KONUK

Gzel byc, aldn kalplerimiziYaamn tadlar denince, mziiYalnzca ak aabilir; o da ezgidir ya...Senin somurtkan Carlos bile canland-Bak.

iKiNCi KONUK Ne gzel ark!Kiminmi szleri?

LAURA

Don Juan'n.

DON CARLOS Don Juan'n ha!

LAURA

Evet bir sre nce yazmt bunlarSadk dostum benim, hercai sevgilim.

DON CARLOS

Rezilin biridir Don Juan tepeden trnaa,Sen de-srlsklam budalasn.

LAURA

Ne o, ldrdn m?

araym da gr adamlarm, imdi,Uursunlar beyzade ispanyol kafan

DON CARLOS

(Ayaa kalkar.) ar tabi , cannistiyorsa.

BiRiNCi KONUK ' Ltfen Laura-Kzmayn Don Carlos. Unuttu bir an-

LAURA

Juan'n del oda, hakkyla defterinidurduunu' M kardeinin? Nesi ayptbunun Carlos?

DON CARLOS Parlamakla aptal kettim.

LAURA

Ya! Azyla sylyor. Baracazdemek.

DON CARLOS Bala beni Laura-anlaana ;Bu ad huylandryor beni.

LAURA

Peki benim ne suum var, sorarm, O addilime ara sra taklyorsa?

KONUKLAR

fkeni kantlaman gerekmiyor, Laura,Bir ark daha syle bize.

LAURA

Peki,

iyi geceler niyetine. Hava karard bile.Hangi ark olsun?.. Bir dakika.l(arky syler) BR AIZDAN

" Nefis! Harika!

62

LAURA

iyi geceler, beyler

KONUKLAR

iyi geceler, sevgili Laura.

Konuklar giderler. Laura, Don Carlos'udurdurur.

Hrn Carlos! Kal benimle!holanyorum senden; SvglerinleJuan' anmsattn bana, Dilerinigcdatnla.

DON CARLOS

Don Juan... Tanrnn ansl kulu, oksevmitin onu.

LAURA

ok hem de.

DON CARLOS

Ya imdi?

LAURA

u anda m? Yoo iki kiiyi birdensevemem. imdi seni.

DON CARLOS

Sylesene Laura-ka yandasn? .

LAURA

On sekiz.

DON CARLOS

Gensin... be alt yl srer bu genlik.Bir alt yl daha erkekler revrene; ver, okar armaana boarlarseni, Gnln elmeye alrlarserenadlarla, Gece kuytuda birbirlerinihaklarlar uruna. Ama genlik bitti mi,

ukura kaacak gzlerin, Kracak ugzkapaklar, u saa ak decek;htiyarladn grdklerinde- ya ozaman?

LAURA

O zaman ne?

Neler sylyorsun? Nerden kt imdi?

Hep bunlar m dyor aklna?

Balkona kalm hadi. Gkyz

Prl prl; hava yumuak, durgun- akam

Limonla defnenin kokusunu getiriyor-,

Ay, yla ykyor kopkoyu laciverdi-

Beki haykryor uzaktan: 'Sakin birgece!'

Oysa ta kuzeyde bir yerde -Paris'te-

Belki frtna bulutlaryla kapldr gk.

Yamur yanyordur, sert bir rzgr...Bize ne?

Hadi sevgili Carlos'um, emrediyorum-glmse!

DON CARLOS Tatl eytan seni!

Kap vurulur. DON JUAN

Laura! Gelsene!

63(arky syler) biR AIZDAN

Nefis! Harika!

62

LAURA

iyi geceler, beyler

KONUKLAR

iyi geceler, sevgili Laura.

Konuklar giderler. Laura, Don Carlos'udurdurur.

Hrn Carlos! Kal benimle!holanyorum senden; SvglerinleJuan' anmsattn bana, Dilerinigcdatnla. DON CARLOS

Don Juan... Tanrnn ansl kulu, oksevmitin onu.

LAURA

ok hem de.

DON CARLOS

Ya imdi?

LAURA

u anda m? Yoo iki kiiyi birden

sevemem. imdi seni.

DON CARLOS.

Sylesene Laura-ka yandasn?

LAURA

On sekiz.

DON CARLOS

Gensin... be alt yl srer bu genlik.Bir alt yl daha erkekler revrene; ver, okar armaana boarlarseni, Gnln elmeye alrlarserenadlarla, Gece kuytuda birbirlerinihaklarlar uruna. Ama genlik bitti mi,ukura kaacak gzlerin, Kracak u

gzkapaklar, u saa ak decek;htiyarladn grdklerinde- ya ozaman?

LAURA

O zaman ne?

Neler sylyorsun? Nerden kt imdi?

Hep bunlar m dyor aklna?

Balkona kalm hadi. Gkyz

Prl prl; hava yumuak, durgun- akam

Limonla defnenin kokusunu getiriyor-,

Ay, yla ykyor kopkoyu laciverdi-

Beki haykryor uzaktan: 'Sakin birgece!'

Oysa ta kuzeyde bir yerde -Paris'te-

Belki frtna bulutlaryla kapldr gk.

Yamur yayordur, sert bir rzgr...Bize ne?

Hadi sevgili Carlos'um, emrediyorum-glmse!

DON CARLOS Tatl eytan seni!

Kap vurulur. DON JUAN

Laura! Gelsene!

6366

Yerde yatan gvdeyi inceler. Yayorha!.. Klc kalbine saplamsn, lanet,olsun! Ta dibine kadar-

u gen yara da kanamyor. Solukalmyor artk. Buna ne diyeceksin?

DON JUAN Belay kendi arad.

LAURA

Ayn hikye.

Tam benim Don Juan'm: hep muzrlkpeinde Ama bi sulu deil... Ne zamangeldin?

DON JUAN Bu akam, gizlice -Dahaaffedilmedim.

LAURA

Madrid'e gelir gelmez Laura'y zledinha? ok dokunakl dorusu. Yalan atma!Geerken Evi grdn, tandn, o kadar.

DON JUAN

Sevgili Laura,

Leporel o'ya sor istersen.

Kent dnda kalyorum- felaket birhan... Madrid'teysem, Laura uruna.

Laura'y per.

LAURA

Canm benim!.. Dur. bir dakika -ceset!Ceset ne olacak?

Pelerinime sarp gtrrm

Bir kavaa atveririm onu.

LAURA

ok dikkatli ol Kimse grmesin. Biraznce Gelmedin iyi ki! DostlarnYemekteydiler burada

-demin Gittiler, O srada gelseydin!

oktandr ak msn ona?

LAURA Kimi soruyorsun? Ne hakla!

DON JUAN

Konu bakalm-

Aklna esip ka kere aldattn

Srgne gnderilmi sevgilini?

LAURA

Ya sen, pis hovarda?

DON JUAN Anlat... Neyse, sonrakonuuruz bunu.

67

DON JUAN imdilik dursun. TanaarmadanSAHNE III

Komutan 'n mezar

DON JUAN iler yolunda. Don Carlos'uldrmek Bahtszlndan sonra, rahipkimliiyle Sndm bu manastrda, hergn grebiliyorum Alml dulu, bunakarlk o da 68

Sanrm varlmn farknda. imdiyekadar

Beylik nezaket. Yetti artk: BugnKonumay deneyeceim onunla, Szenasl girsem? 'Cretimi balayn'...'Ltfen, Senora'... Amma sama! Negeerse -iimden, onu sylerim, bir ak

arks

Yaratrm annda. Nerdeyse gelir.Komutan. Onsuz sklyor anladmkadaryla. Heykele bakarsan, adam birdev! Ne omuzlar! Herkl sanki! Oysasaken Ufak tefek bir adamd rahmetli;

Parmak ucunda eriemezdi u heykelinburnuna. Escorial'n arkasndabulutuumuz gn Bana bir saldrd,klcma bir hamle, derken

ivilenmi yusufuk gibi akld,

Cesurdu yine de, gururlu, kararl... Ah!ite bizimki geliyor.

DonaAnna girer

DONA ANNA

Rahip buradaym. Peder, Korkarmbldm dncelerinizi-zr dilerim.

DON JUAN

Asl ben zr dilemeliyim SizdenSenora. Korkarm, engel iyorum,Acnzn da vurulmasn

aka.

DONA ANNA

Hayr,

Benim acm derinlerde, sizin yannzdaancak Cennete eriebilir duacklarm-

Peder, Yalvarrm sesinizle katlim bana.

DON JUAN

Ben... mi dua edeceim Dona Anna'ylabirlikte! Ne haddime! Lekeli dudaklarmnasl mrldanr O

saf dualarnz- Bana den, saygylagzlemek Banz hafife eip. simsiyahsalarnz

Karbeyaz mermere dknz- o anBir melek gizlice geliyor bu mezara. Veben coup kabaran yreimde Duabulamaynca, dnyorum, neyamanm. Buz gibi mermeri cennetinsoluuyla Bylesine lnan, akngzyalaryla Bylesine ykanan o kulun

talihi...

69

DONA ANNA

Ne tuhaf

eyler sylyorsunuz!70

DON JUAN

Senora?

DONA ANNA

Unuttunuz galiba.

DON JUAN

Neyi?

Gnahkr l buraya yakmayanZaval bir rahip olduumu mu?

DONA ANNA

ey ben... Anlamamm...

DON JUAN

Biliyorsunuz pekl!

Biliyorsunuz,

DONA ANNA

Neyi?

DON JUAN

Rahip falan olmadm-

Dizlerinize kapanyorum, balayn.

DONA ANNA Tanrm, bala! Kalkn,yalvarrm... Kimsiniz?

DON JUAN

Uursuz bir tutkunun umutsuz kurban.

DONA ANNA Tanrm! stelik mezarbanda ediyorsunuz bu szleri!

Gidin burdan.

DON JUAN

Bir dakikanz alacam. Dona Anna.

DONA ANNA

Ya bir gelen olursa!

DON JUAN

Kaplar kapand. Bir dakikack!

DONA ANNA Peki- ne istiyorsunuzbenden?

DON JUAN

Brakn da leyim .:

u an dizlerinizin dibinde- brakn da

Kutsal saydnz topraa karmasntopram, -tede yataym -kapdakikemerin altnda-Geerken. naslsatama deer usul admlarnz Giysini?,belki, bu soylu mezara geldiinizdeSalarnz dkp yas tutmaya.

DONA ANNA

Delisini?, siz!

DON JUAN

lm dilemek mi delilik, Dona Anna?Deli olsaydm, yaama tutunmaydilerdim, Akn merhemini srmek iinyreinize; Deli olsaydm, pencerenizinaltnda beklerdim Gecelerce,seranaddan uyku girmezdi gznze;..

Deli olsaydm, nnze atardmkendimi-Gizlenip sessizce acekmezdim... . . '72

DONA ANNA

Sessizce dediiniz

Bu mu?

DON JUAN

nann, Dona Anna, yazgnn oyununakp geldim snamdan- yoksarenemeyecektiniz ackl srrm.

DONA ANNA oktandr k msnzbana?

DON JUAN

oktan m. yenilerde mi-Bilemem. Amabu ak balad balyal Geen her armdeerini rendim, Mutluluk deneninanlamn da.

DONA ANNA Gz-kara birisiniz...Gidin.

DON JUAN

Gz -kafa m?

DONA ANNA

Korkuyorum.

Sylediklerinizden.

DON JUAN

Susarm yleyse: ltfen kovmayn

Sizi grmekten baka mutluluktanmayan.

Byk umutlar beslemiyorum, hibir ey

istemiyorum, ama il e de yaayacaksam

Grmeliyim sizi.

- DONA ANNA

Gidin-yeri deil buras Bu trkonumalarn. Evime gelin Yarn akam.Sz verin, saygl

olacaksnz, Bekleyeceim sizi; okerken gelmeyin. Kapm alan pek yokda Dul kalalberi...

DON JUAN

Aziz Dona Anna!

Dilerim, cmert Tanr yreinize suserper, Sizin u zaval yreeserptiiniz gibi.

DONA ANNA

Hadi artk.

DON JUAN

Bir dakikack daha -yalvarrm.

Anlalan

Ben gideceim... dua etmeyecek kadarKart kafam uar szlerinizle;Nicedir, nicedir unutmutum bunlar-Yarn, bekleyeceim sizi.

DON JUAN

Olamaz, inanamam, Bahtm birdenyzme glecek ha!.. Yarn sizigreceim: Hem de gizlisiz saklsz,Baka bir yerde!

7374

DONA ANNA Yarn, yarn evet, Adnzneydi?

DON JUAN

Diego de Calvado.

DONA ANNA Grrz, Don Diego.

kar.

DON JUAN

Leporel o!

Leporel o girer,

LEPORELLO

Buyurun efendim?

DON JUAN

Ah sevgili Leporel o!

Kabma samyorum! 'Yarn akam'Yarn, LeporeJlo! 'ok erkengelmeyin... Git. hazrlan hadi...

LEPORELLO

Demek Dona Anna'yla konutunuz? Ognlnz ald... siz onu kutsadnz?

DON JUAN

Hayr Leporel o -bir ar aldm!

Dn-ondan bir ar!

LEPORELLO

ar ha!

Dul deil mi! Hepsi birbirinin ei.

DON JUAN

Ah mutluluk! akmak geliyor iimden,dnyay kucaklamak!

LEPORELLO Peki, Komutan ne diyecekbu ie?

DON JUAN

Kskanr m sence? Hi sanmam; lncedurulmutur delimenlii, LEPORELLOO kadarn bilemem: heykeline bakn.

DON JUAN

Ne varm?:

LEPORELLO

Sanki fkeyle szyor sizi.

DON JUAN

Git de rica et, Leporel o, Yarn akambana bir urasn-Yani Dona Anna'ya.

LEPORELLO

Heykele rica m!

Niyeymi o?

DON JUAN

Laf olsun diye deil herhalde-76

Sor bakalm, yarn akam gelebilirmiymi Dona Anna'nn evine -ama okerken olmasn-Nbet tutabilir miymikapnn dnda?

LEPORELLO Dikkat edin bence!

DoN JUAN

Sen git sor.

Kimle akalatgnza.

LEPORELLO

ey ben...

DON JUAN

Hadisene.

LEPORELLO Ey kusursuz, grkemliheykel, size Naizane soruyorefendim Don Juan, Gelebilir miydiniz...Yoo dm kopuyor!

DON JUAN

dlek! Azck beklesene...

LEPORELLO

Yoo olmaz imdi soracam.

Efendim Don Juan, gelebilir misinizdiyor

Yarn akam dul einizin evine,

Ayrca dikilip kapnn nnde... falan...

Heykel, bayla evet der.

DON JUAN

Ne oluyor?

LEPORELLO Sonumuz geldi!

DON JUAN

Bir ey mi var?

LEPORELLO (Ban sal ayarak)

DON JUAN Neden sal yorsun bam?

ey... heykel!

LEPORELLO

DON JUAN

Heykel sal ad da!

Sersem!

LEPORELLO Siz konusanz onunla.

DON JUAN

Beni izle, tabansz.

(Heykele bakarak)

Sayn Komutanm, yarn akam

buyurunuz Dul einizin evine oradaolacam Kapnn dnda nbet tutarmsnz? Geleceksiniz, deil mi?

(Heykel, yine ban sal ar.)

Ban sal yor bu heykel!

77LEPORELLO

DON JUAN

Grdnz...

Tyelim!

78

SAHNE IV

Dona Atina'nn evinde bir oda. Don Juanile Dona Anna girerler.

DONAANNA

Sizi arlamaya hazrm. Don Diego;Ama korkarm, bir dulun kasvetlikonumas Skacak sizi.

Yas atamadm; Nisan gibi Yalarlaglckler iice. Neden susuyorsunuz?

DON JUAN

Sevinten dilim baland sanrm; DonaAnna'yla babaaym, burada. Talihlilnn mezarnda deil Sizi ilkgrm bu, diz kmemi olarakMermerden einizin nnde.

DONA ANNA

Demek kskanlk Mezarda dabrakmyor kocamn peini, Don Diego?

DON JUAN

Kskanmak bana dmez. Onu sizsetiniz.

79

Hayr,80

Don Alvaro'ya annem verdi beni. Zenginbir adamd Alvaro.

DON JUAN

Ayrca talihli!

Bombo hazineler am bir tanrannnne. Bu yzden de Cennet keyfisryor hl! Ah tik ben grseydim sizi ne byk zevkle nm, servetimi,her eyimi sererdim Ayaklarnza, tatl

bir bak uruna; Bam stne olurdukutsal emriniz, Bir bakta okurdumesintilerinizi.

Hepsini nceden sezerdim, yeter kiKesintisiz, byl bir an olsunyaamnz... Ama Ne yazk ki, tamtersiymi yazgm!

DONAANNA

Susun ltfen; gnah iliyorum DnDiego, Szlerinizi dinlemekle aslasevemem sizi. Bir dul, lene kadarsadk kalmal eine. Bilseydiniz, naslseverdi beni Alvaro! Yoo, Alvaro olsa,kulan

tkard kukusuz Bir kadnn akitiraflarna Karsnn lmnden sonra:sonuna kadar Bal

kalrd evlilik yeminine.

DON JUAN

Ac ektirmeyin bana Kocanzdan szederek, Dona Anna. Yeterinceektirdiniz zaten, bu cezay

Kendim isledim belki de.

DONA ANNA

Nasl olur?

Sizin kutsal balarnz yok anlalan;drst Bir ak besliyorsunuz bana.Cennet katnda

DON JUAN

Size kar drst m! Hey Tanrm!

Beni kandrdnz dnemiyorum-

Ne tuhaf.Don Diego;

DONA ANNA . Yanl m

DON JUAN

Bir ey diyemem.

DONA ANNA Ama aklamnzistiyorum,

DON JUAN

Hayr, yapamam.

DONA ANNA

isteime boyun emek bu mu! Nedemitiniz? Klem olacaktnzszmona! Kzdryorsunuz beni.

Diego aklayn; Neler evirdinizarkamdan?

DON JUAN

Syleseydim,

lnceye kadar benden nefret ederdiniz.

DONA ANNA

Etmeyeceim

Hemen, u an balayacam sizi bilmem Gerekiyor nk.

81

82

DON JUAN - .

Ama bylesine kara. lmcl bir srrrenmemeniz bence en iyisi.

DONA ANNA

Ac ektiriyorsunuz bana. Kara velmcl bir sr m? Neymi o? NeZararnz dokunabilir bana?

Sizi tanmam Dmanlarn da yok...Bir kii dnda: Kocam ldren adam.

DON JUAN

(Kendi kendine)

att aydnlanma an! (Dona Anna ya)

Syleyin bana: u zaval , bahtsz Don

Juan Herhalde tanyordunuz onu?

DONA ANNA

Yzn hi grmedim.

DON JUAN

Kin mi besliyorsunuz ona?

DONA ANNA

Tanr bilir ya, Don Diego. sanrmUnutturmaya alyorsunuzsorumu..Emrediyorum.

DON JUAN u anda karnzaksayd...

DONA ANNA

Hanerimi ekip

Saplardm hainin yreine.

ekin hanerinizi hadi

Yreim emrinizde.

DONA ANNA

Don Diego!

DON JUAN .

Don Juan'm ben.

Kocanz ldrdm evet, hi De piman

deilim.

Neler duyuyorum?

DONA ANNA Yalan sylyorsunuz.

DON JUAN

DONA ANNA Olamaz, hayr, hayr!

DON JUAN Ben Don Juan'm ve sizeam.

DONA ANNA

(Yere ylr) ey... Bam dnyor...Neredeyim?

DON JUAN

Dona Anna!

Neyiniz var? Kalkn toparlann Don Diego Kleniz, ayaklarnzakapanyor bakn.DONA ANNA

(Bitkin bir sesle) Can dmanndnzbenim Elimden aldnz.., Brakn beniltfen!

neyim varsa

DON JUAN

Esiz yaratk! Bedelini demeyehazrm: urada Dizlerinin dibindeykenver kararn Senin iin yaayaym m,leyim mi...

DONA ANNA

Bu, Don Juan ite.

DON JUAN

Don Juan' size. hi kukusuz, acmaszBir canavar olarak tantmlar DonaAnna. Belki, hepten yalan deildirdedikleri;

Belki, zorlanp yorgun dm birvicdanda Ktlk ar basar az da olsa.Uzun bir sre, rnek bir meziydimSefahat'in: Ah, Dona Anna. sizigreliberi iliklerime kadar deitim size duyduum akla Erdeme ak oldumve neden sonra Titreyen dizlerimleeiliyorum nnde.

DONA ANNA

Don Juan'n gzel konutuu bilinir;ayrca Hnzr bir ayartcym. duyduumkadaryla. Amansz bir apknm eytann ta kendisi. Ka zaval kadndrdnz anza?

DON JUAN ' imdiye kadar hibirinisevmedim ki.

DONA ANNA

Sevdii ilk kadn mym sizce? Bendeyeni bir kurban aramyor mu?

Yani Don Juan'n

DON JUAN . -

Aklmdan sizi kandrmak geseydi,Aka kar mydm karnza, hele sizAdm duymaya katlanamazken? Bu muhile?

DONA ANNA

Kim tanr sizi - kimbilir?.. Ne cesaretleGeldiniz buraya? Biri tana lmkesin.

DON JUAN

lm ne ki? Sizinle geecek tatl birsaate Yksnmeden verirdim mrm.

DONAANNA

Her eyi Gze almsnz nasl

kacaksnz grnmeden?

DON JUAN

(Onun el erim perek)

Demek zaval Don Juan'n yaamumrunuzda! Demek Dona Anna'nn kutsalruhu, kin Filan beslemiyor bana?

Keke besleyebilseydim!

Ayrlmalyz artk.86

Bilemem:

DON JUAN Bir daha ne zamanbuluuruz?

DONAANNA

DON JUAN Yarn m desek?

DONA ANNA

Nerede?

DON JUAN

Bu evde

DONAANNA Yufka yrekliyim, okhem.

DON JUAN

Bir af pc.

DONA ANNA Buradan gitmeniz gerek.

DON JUAN

yle serin, souk birpck..

DONA ANNA

Naslda steliyorsunuz! Peki, peki.Kapy alan kim?.. Saklan, Don Juan.

DON JUAN Elveda sevgilim.

kar, koarak geri dner. Ah!

DONAANNA

O da ne? Ah!..

Komutann heykeli girer. Dona Annabaylr.

HEYKEL arnza uyup geldim.

DON JUAN .

Tanrm, ban eksik etme stmzden!

HEYKEL Tiril tiril titriyor Don Juan.

Rahat brak onu. Her ey bitti.

87

DON JUAN

Yoo geldiinize sevindim.

HEYKEL Elini ver bana.

DON JUAN

Ta el. nasl da kenetleniyor avucuma!Brak beni, koyver brak elimi...lyorum Sonum geldi Ah DonaAnna!

Don Juan ile Heykel, belirsizliegmlrler.Veba Srasnda len Wilson'un tragedyas Veba Kenti'den

Bir sokak, Bardaklarla tepeleme dolubir sofra. Kadnl erkekli ienlerkalabal.

DELKANLI

imdi, hepimizin tand birini anmakiin kalkyorum ayaa, soylu Efendim, Oki kvrak zeks, nkleleriyle,akacl, derin gzlemleriyle(Canevinden vururdu bizi)

Nasl enlendirirdi soframz,imdilerde

En parlak aydnlara ken karanlnKonuumuz Veba'nn. kovardyreklerden. Daha iki gn nce,yklerine alk tutarken Olur mu buelenti srasnda Jackson' anmamak!iskemlesi urackta Bombo duruyor,dnmesini bekliyor sanki, Cokun haz adamnn, oysa o Yeraltnn soukdnyasnda yatyor imdi... Bundan

byle parlak szleri, llerin

Toprana seslense de, oumuz sazdaha, Gerek yok karalar balamamza;yleyse nlayan kadehlerle, neeyle,Hep birlikte ielim ansnaAramzdaym gibi.

ENLN EFENDS ilk len oyduiimizden. Hayr, sessizce ielimansna.

DELKANLI

Peki yleyse, sessizce!

Sessizce kadeh kaldrrlar

91ENLN EFENDS

Sesin, sevgili Mary, sizin trklerinYabanl kusursuzluunu iletiyor bize; Birark syle, hznl, usul olsun, sonra .enlie doru ko. doludizgin,Dlerden gnlk dnyaya geercesine,MARY

(arksn syler)

Bu lkede bir zamanlar

Ne verimliymi toprak;

O gnlerde Pazarlar

Dolarm kutsal tapnak;

Kalabalk dersliklerde

Geilmezmi cvltdan,

Parldarm tarlalarda

ilek orak, ilek trpan.

imdiyse bombo kilise;

Dersliklere yok urayan;

Karanlk koru pssz;

Rzgra savrulmu rn;

Kl olmu yaplar gibi

uursuz sokaklar, tek tek;

Her ey sessiz, her ey suskun

Obur tabutu saymazsak Omuzlarda, hepller; Ya salarn lklar; Huzuriinde yatsnlar Bunu ok grmesinTanr. Kalmyor ki gmecek yer; Gnntaze lleri Saflar sklatryorrktlm sr gibi. .

Baharda, kara topraa

Gen yata girmekse yazgm

Unutma, tek sevincimdin.

Bir zamanlarki sevgilim,

Yaknma gelme n'olur,

Dokunma Jenny'ne sakn,

pme l dudaklar,Beni uurla uzaktan.

Sonra ek git buralardan;Arayan snakbulur,

Bakarsn ektiin ac Zaman getikeazalr.

Ama Veba biter bitmez

Bul mezarmn yerini;

Cennetin kaplarnda Tutacak sznJenny.

ENLN EFENDS TeekkrlerMary, bu ackl ark iin! Anlalan,ok eskiden yoklam Veba Sizin ilindan - tepesini, bugn O yaban

cennette alayan rmaklardan Ac atsesleri ykselir olmu; Cesuru ve gzelialp gtren O yldan kalan tek silik an.u yaln, Ac-tatl trklerde... Bu ezgiYree iliyor dpedz- baka hibirey Bylesine aulayamaz bir enlii!

MARY

Keke kimseler duynasayd sesimiYoksul evimdeki ana -babamdan baka!

93Baylrlard Mary'ciin arklarna;

Seslin, sanki bizim eikten eriiyorimdi-0 kzn sesi ok daha tatlyd; safBir yrein sesi...

LOuISA

Modas gemi bir trk! Ama bazsafdil er gnmzde de, ar duyarlKadnn ya dkmesine, gelsin desteksizvgler! Kz, yal gzlerini dayanlmazsanyor Besbel i -ama tam u andaGlmek gelseydi aklna, glcklersaard. Walsingham. ili kuzeydilberlerini vyor ya-Bir at tutturuyorhemen. Nefret ediyorum u sar isko,salarndan!

ENLN EFENDS

Durun! Bir dakika-Tekerlek sesleriduyuyorum.

Bir Zenci'nin srd, ceset yl biraraba geer.

Louise - baylm ha -

Konumasn duyan, erkek ruhlu sanrdonu. Sertler, uysal ardan daha zayfoluyor anlalan, Rezil korkunun yuvasda tutkulu yreklerde! Mary, yznebiraz su serp onun.

MARY

Gel tasamn, utancmn kardei,

yle yaslan gsme.

LOuISA (aylarak)

Kara yzl, ak gzl bir ifrit Arabadanel etti bana. cesetler ststeydi, Dili,tylerimi rpetti... Bir d myd?

l arabas gerekten geti mi?

DELKANLI

Kendine gel, Louisa!

Her ne kadar yalnz bizimse de bu sokak.lmn trpanndan kap sndmz,Kaygszca yeyip itiimiz - o arabageecek Ne zaman isterse, brakacazgesin! Hadi Walsingham, kavgalara sonvermek adna. Ayrca kadn -baylmalarna- bir ark, n'olur! ylegr, canl bir ark syle ltfen, Mzmzisko hzn yetti artk-Gmbr gmbrbir Baks arks olsun Fkrsnkadehlerin kpnden.

ENLN EFENDS

O arklar bilmem;

Veba'y kutlayan bir ark syleyeceim-Dn yazdm, ayrldmzda. Uyaklyazmaya can atyordum nedense, Dahance tadmadm bir duygu! Dinleyin:arkya nasl uygun dyor bouksesim.

BiR AIZDAN

Veba'y kutlayan bir ark ha!Dinleyelim! Veba'y kutlayan ark!Aferin!

ENLN EFENDS

(arky syler) Koca K bir davranpda

stmze savurursa

ilkel silahlarn, tipi, kar, buz-

Onu enlikle esrik karlarz.

9596

Ordusuyla kara Ece

vnyor gndz gece,

ald llerden gelip aka... Ne gelirelden yakarmaktan baka?

; Dnsn Veba kapmzdan,

K da umut kessin bizden!

Hep ielim, kadehlerimiz kalksn

Kesin egemenliine Veba'nn.

Kekre, yrtc bir tad var

Kztnda dmanlar,

Uurum, sularn kara fkesi, Kasrga,Veba'nn keskin kokusu.

Bizleri sindiren neyse lmlsn diyediye,

Bir kavrayabilsek onun zn- ;; Sevincibuluruz, lmszl!

Gelsin Veba'ya vgler-Gzdana kimaldrr!

Hep ielim, tasn kadehlerimiz, Ttsnbuusuyla Gl gzeli Kz!

ihtiyar bir rahip girer.

len deil kfr bu! Tanr'dankorkmazlar! Ne hakla bozarsnz lmnyayd sessizlii enlikle, arklarla!Yaknlarn yitirenlerin, sapsar Yzleriatlar arasnda Tanr'ya yakarrkenben- ! Mezarln huzurunu karyorgrlt-patrtnz,

Sarslyor kefensiz llere serpilentoprak!

Dualaryla kutsamasayd ihtiyarlar okoskoca Toplu mezar, bir eytan srsgelmi derdim, Yakalam bir kafirin

ruhunu, ta derinine

itmi kara topran, alayl kahkahalarla.

SESLER

Ne ustaca anlatyor bize cehennemi!Yoluna ihtiyar, yoluna hadi!

RAHP

Kesin, yalvarrm,

Bizim iin can veren Isa adna;

Dnn bu gnah yolundan, bir gn

Kavumay umuyorsanz cennetteyaknlarnza-Evlerinize daln!

ENLN EFENDS

Evlerimiz ok gaml-Genlik neeyisever oysa!

RAHP,

Ey Walsingham... hafta ncepmtn annenin cesedinin Atyakarak kapanmtn stne...

Cennette gzya dkmyor diyemezsinOlunun dzenledii bu kfr enliine,lgnca arklarla ykselen sesine, ekileri arasnda inanmlarn? . Gelbenimle!

ENLN EFENDS

Neden son vereceksin ki lenimize?Seninle gelemem: beni burada tutan,Umutsuzluk, gemiin korkun anlar,Yasa-tanmazlmn bilinci, Ve eviminkaranlndan duyduum rk-Elegememi nazlarn zgnl, upleri (Tanr balasn) o yitik Ama ogzel yaratn...

Hayr, anamn ruhu Beni kprdatamazyerimden -ok ge-aran sesiniduyuyorum, beni kurtulua... Sanateekkr borluyum... Gle gle, ihtiyar;Ardndan gelecek varsa, lanet olsun ona!

SESLER

Aferin, bravo soylu Efendimize! BakPeder, vaaz buna derler. Yoluna!

Matilda'nn aziz ruhu aryor seni!

ENLN EFENDS

(Kalkarak)

Andi bakalm, u buruuk elini kaldrpO suskun adn, sonsuza kadar, yattyerde Kalacana!

Keke gizleyebilseydim BU gsteriyionun lmsz gzlerinden Beni saf,gururlu, zgr sanrd, cenneti Bulurdukol armda... Neyim ben imdi? Sen eyn kutsal ocuu, gryorum, tahtnDknlmn ulaamayaca telerde

KADIN SES lgn m ne! lmkarsn sayklyor!

ENLN EFENDS

Peder, Tanr akna, brak beni!

RAHP

Yce Tanr, balasn seni Elvedaolum.

Rahip kar. len srmektedir. enliinEfendisi, derin dncelere dalmtrNOTLAR

100

Sayfa 13: Pinti valye. Bitirili tarihi:23 Ekim 1830. Sayfa 37: Mozart veSalieri. Bitirili tarihi: 26

Ekim 1830. Sayfa 45: alteri: "Kabnasmaz neesi kaldrmazd/0 tr bir hile"Sevil Berberi ile Figaro'nun Dn'nnyaratcs-nn siyasal yaam okkarmakt. Louis XV ve Louis XVI'yagizli hizmetlerde bulundu. Devrimsrasnda, Ulu-sal Gvenlik rgtadna alt. Srekli saf degite-rerekcann kurtard.

Sayfa 47: Salieri: "... Buonarotti..."Michelangelo'nun "armba-Gcrili"iyaratrken, daha gereki olabilme adnamodelini ldrd yolundakisylentiye bir gnderme. Sayfa 49:Tatan Konuk.

Bitirili tarihi: 4 Kasm 1830 Sayfa 60:

Birinci Konuk: "Yaamn tadlardenince, mzii/Yalnzca ak aabilir: oda ezgidir ya..." Pukin'in, 1828'de.Polon-yal piyanist Szymanowska'nn biralbmne yazd dizeler.

Sayfa 72: Don Juan: "oktan m,yenilerde mi/Bilemem..." F.F. Seeley,Don Juan'n bu szlerinin, DonaAnna'yla geen sahne boyunca sylediien iten szler olduunu belirtiyor. "Oana kadar sylediklerinden ok dahainandrc; bir

yalnla varma abas. Sayfa 89: VebaSrasnda len. Pukin, Wilson'danyapt eviriyi Kasm 1830'datamamlamt.

Sayfa 99: "Rahip, keder iindeuzaklar." Wilson'un zgn metni 90dize daha sryor, sonunda Walsingham,fahie Ma-ry'ye yle sesleniyor: "...dingin, bilinli bir ruhla/And iiyorum,seveceim seni!" Pukin'in zgnmerinde yapt deiiklikler, kendiyorumlarn getirmek amacn ta-EDEBYAT OYUN

Kk Tragedyalar

Aleksandr Pukinindekiler

Ac Bir ngr / Tomris Uyar 9

Pinti valye 13

Mozart ve Salieri 37

Tatan Konuk 53

Veba Srasnda len 95

Notlar 107

nACI BR NGR

// l 799'da Moskova'da, soylu bir aileninolu olarak dnyaya gelmi AleksandrSergeyevi Pukin.

On iki yana kadar zel renimgrdkten sonra yalnzca soylu ailelerinyetenekli ocuklarna ak bir okulagitmi. Ksacas, o dnemin en elverilikoul arnda yetimi. Yaamnn sonunakadar bu inisiz-ksz izginin, burahatn srp gitmemesi iin bir neden

yok. Gelgeldim Pukin'de de btn hassanatlarda grdmz, aklamasnyapmada glk ektiimiz o garip"huzursuzluk" varm ki, gen yandanbalayarak yaad toplumdakiaksaklklar, nelerin deitirilmesigerektii stne kafa yormu. Kendisibel i bir rgte girmese de, devrimci,zgrlk iirleriyle ann ilericikesimini derinden etkilemi ve (elbette)ar ynetiminin sakncal bulduu biraydn olarak Rusya'nn gneyinde almsoluu.

Pukin'in "Kk Tragedyalar"nIngilizceye eviren Antony Wood,*nsznde yle diyor:

"Ruslarn gznde Pukin bir tansktr.(...) O gnden bu yana salam ats hisal anmayan, ada bir rencinin, birofrn, bir yazarn ya da birmhendisin ayn kolaylkla benimsediibir dile son biimini vermitir. Romantiksanatla amz duyarl arasndakurulmu kusursuz bir denge; yaznsal'destekleyecek sonsuz bir biemeitlilii; en sradan gndelikkonumay

srekli

'Mozart ve, Salieri'yi evirirken. Rimsky- Korsakov'un hu yapla dayallibrettosunun (1898) Franszcaevirisiyle. Kay Borcnvsky'nin Almanca

evirisinden de (Rodam, 1985)yararlanmaya altm. T. U.

l lolarak iirle besleyen ve byleliklenerdeyse gnlk yaam iir katnaykselten ycelten bir dil."

Pukin, Rus dilinin atsn hemen herdalda verdii rnlerle kurmu: Trajikve komik, ykl

uzun iirler, ksa iirler, iir kalbndamasal ar ve bir roman: uzun ve ksaykler; metinler, mektuplar, eletiriler,tarih yazlar...

Kk Tragedyalar, yazarn tiyatrosanatna zgn bir katks saylyor. Buoyunlar, yaamnn en verimli ay

srasnda yazm Pukin; stelikokurlarnn ve kendisinin iirden okdzyazya nem verdii bir dnemde. Buoyunlarn Pukin'in temel zel iklerininhemen hepsini yanstt, yaygn bir kan.Mozart ve Salieri, airin yaarkensahneye konan tek oyunu. (Pinti valye,lm stne gsterimden kaldrlm.)Tatan Konuk'sa, bu drt oyun arasnda,yazarn yaad

srede yaymlanmam tek yapt olmazel iini tayor.

Pukin'in, ingiliz tiyatro geleneininbyk lde etkisi altnda kaldgrlyor. Boris Godunov tarihseltragedyasyla lkesinin tiyatrosuna

Shakespeare geleneini yerletirmeyiuman Pukin, 1829 ylnda BarryConwal 'un Dramatik Sahneler adlyaptn okuyunca arplyor ve yl ardrbiriktirdii malzemeyi ilemeninyntemini bulduuna inanyor. Yaptnad nce "Dramatik Aratrmalar" olarakdnlm; Pukin'e gre bu oyunlar,"dramatik taslaklar, dramatikalmalar"... Edebiyat tarihisi Mirsky,"dramatik anlar bunlar," diyor, "hem deyle lmcl anlar ki 'sonra'lar nemsizkalyor," (...) "iirsel younlatrmaynteminin tiyatroya uygulanmas".

Pukin iirinden en yetkin rnekleri,Salieri'nin iki monologuyla, Pintivalye'deki Baron'un monologunda

bulabiliyoruz.

Tragedyalar, 1830 gznde, yazarnkolera salgn knca kapand yenimaliknesinde

Boldino, Nizhny, Novgorodgzaltnda geirdii bir ksknlkdneminde yazlm. Onlar

Trkeye evirirken, nce seilenkahramanlar ve Pukin'in yaamndndm, aralarndaki ortak zel iklerisaptamaya altm. Yazar da katarsak,btn bu kahramanlar, kiisel zeliklerinden tr, yaadklar toplumungenel-geer deer llerine, ahlakanlayna ters den kiiler; belki ele oyzden kiisel tragedyalarn

"gerekletirmek" zorunda kalyorlar.rnekse: Mozart, dhilerin ktlkyapamayaca inancn

tadndan-, Don Juan, evresindekiherkesi kandracak o kvrak zekya sahipolmasna karn son anda ak szldavranmay setiinden; Albert, pinti birbabaya ruh cmert-liiyle kar kan biroul olduundan; enliin Efendisi,dinsel baskya boyun emeyecek birahlak anlayn

savunduundan. Bu saptama, onlarkonutururken nasl bir Trke kulanacam konusunda yol gsterdi.Pukin'in "bask esi" olarak grdkahramanlar, olduka adal bir dil e

konutular

ama umarm Pukin gibi bir dilustasnn yaptndaki dil-btnlnzedelemeyecek lde

Mozart, Don Juan, Albert, enliinEfendisi ise Trke konuurken resmiolmayan gndelik bir dil setiler.Bylelikle en azndan yazarn amacna,yani iirsel dil e gnlk konumaybadatrma ilkesine bal kalmoldum, oyun dilinin "hafif biryapaylk"tan bir iirsel ik kazanacailkesine de.

Bu ilkelere bal kaldm iin, zel iklell-uyakl blmlerde okzorlandm. nk Trkede zengin

uyaklar, kul anla kul anla, bir armyaratmayacak kadar beyliklemi, biriir tad

yaratamayacak kadar yoksul amalard,ister istemez yanm-uyaklara arlkverdim; yapaylkla doal

dengelemeye altm.

Bu yapttaki btn oyunlar bir tr delo'ya dayal, Sovyet air AnnaAkhmatova, 1958'de yaymlanan biryazsnda Tatan Konuk'taki zyaamelere dikkati ekmi. Veba ile kolerakoutluunu dnrsek, Pukin'in buoyunlarda zyaamn bolca kul andnvarsayabiliriz. F.F.

Seeley, yle bir yorum getiriyor-. "Odnemde Pukin evliliineiindeyken bir cden korkmaktadr:Kendisi o ana kadar Don Juan rolnstlenmitir, ama bundan byle DonAlvaro rolne girmek, yani gen vegzel karsnn onurunu, onundeneyimsizliine ve karsnakabilecek Don Juanlara12

kar savunmak zorundadr. KarsNatalya, tpk Dona Anna gibi, annesininisteiyle sevmedii bir erkekleevlenmitir. "Bu tragedyada kendinicezalandrmaktadr Pukin." Gerekyaamda yapt gibi.

Bir ngr bu, ac bir ngr, I937'de

ar'n bir komplosu sonucu, karsnnonurunu korumak adna ldrlenPukin, bir gn ldrleceini miseziyordu, yoksa del oda ldrlebilirkiiliklerin yaamlarn drstlk,cesaret ve atakla dayandranlarnyazglarn paylamak myd istei?

Shakespeare'in kahramanlar gibi farkl"bir tek zaaflarndan trtragedyalarna srklenen kiilerbulmayacaksnz bu yaptta. Yazarlargibi onlarn da tek zaaflar ortak:Erdemleri.

Mozart'n "Don Juan" operasn dadnrsek... Bu ac ngr amzakadar uzanmyor mu?

. TOMRISUYA'R

Pinti valyeSAHNE i

Bir kulenin ii. Alberl ile Ivan.

ALBERT

Bugnk Turnuvaya katlmalym, Nepahasna olursa olsun. Miferim, Ivan.

Delinmi

Ivan, miferi ona uzatr.

iyice. Nasl takarm bunu imdi? Yenibir tane gerek. Lanet Delorges!

1VAN

Ama siz

Bunu dettiniz ona! Atndan birsavurdunuz, Btn gn yar-l yatt-sonra da Kendini toparlayamad birdaha.

ALBERT

Yine de miferi sapasalam; Venedik iigsl de hasar grmedi; Gsnegelince, orada bir syrk yok-Bir yenisinialmak zorunda deil. Neden miferinyknden kurtarmadm ki onu?

istesem ekiverirdim bandan, utandm

Dk'n, soylu hanmlarn huzurunda.Lanet Delorges!Keke beynimi delseydi

mzrayla. stelik Giysi de bulmamgerek. Geen arda, valyeler ipeekadifeye brnmken, yalnz benZrhmla boy gsterdim Dk'n lensofrasnda. Bilmiyordum, ylesinegeldim demitim. Peki imdi nediyeceim? Ah u yoksul uk! Nasleziyor insann iini! - O anda,Delorges'in kunt mzra miferimideldiinde Ve ben bam plak, dnpmahmuzladmda Emir'im kasrga gibidp peine Onu atndan savurduundayirmi adm teye Yeri ptrdndeona; btn soylu hanmlar Ayn andayerlerinden frladlar ya, dnClothilda bile tutamad lna, yzn

rtt; ,:

Btn borazanlar atama alk tutarken-Neydi bu cesur davrann altnda yatanacaba, Byle mthi g grlm eydeildi canm! Oysa Delinen bir mifereduyulan fkeydi - o kadarckt

O iri vglere yol aan; pintilikti...Benimki gibi bir babayla ayn ataltndaysan, Pislik bulayor isteristemez. Nasl zaval Emir?

[VAN Aksyor hl. Binilecek durumdadeil.

ALBERT

Ne yapalm., peki. O doru at almakzorundaym. Fazla etmez.

IVAN Fazla m etmez? Meteliimiz yokki! ALBERT

Bizim hayrsz Salamon ne diyor bu ie?

IVAN

Gvence gstermezsek be kuruvermezmi artk.

ALBERT Gvence ha! Hay aksi,gvence nerde?

IVAN Ben de yle dedim kendisine.

ALBERT IVAN

Ve-?

Kemkm etti ite.

- ALBERT

Babam onun kadar zengin, syledin miBir gn o mirasn bana kalacan?

- IVAN

Syledim tabi .

ALBERT Ne dedi peki?

IVAN Kemkm etti yine.

ALBERT

Hey tanrlar!

IVAN Gelip grecekmi sizinle18

ALBERT

Bak bu fena haber deil. Alkoyann onu- fidye demek zorunda kalr.

Kap tklatlr. -Kim o? Bezirgan girer .

BEZRGAN

Hizmetkrnz efendim.

ALBERT

Sevgili dostum benim!

Kahrolas Bezirgan - Saygdeer bykSalamon-Gir ltfen; nedir u kulama

alnan-Verilen sze gvenmiyormusungya?

BEZRGAN

Soylu valye,

inann, nasl isterdim... Ama arelerkesik. Nereden bulurum o paray?valyelere hizmet Zaten bkt belimi.Hibiri demiyor. Diyecektim ki ilktaksiti alabilseydim, belki...

ALBERT

Soyguncu!

param olsa, yzne bakar mydm hi? :inad bir yana brak, Salamon; kar u

altnlar. Say yz altn da

Adamlara aratmayaym stn.

BEZRGAN

Keke o kadar olsayd cebimde!

Yz altn ha!

ALBERT

Baksana-Eski dostlar nasl eli bodndrrsn?

BEZRGAN inann ki...

ALBERT

Kes. Demek gvence istiyorsun? Ne gibibir gvence verebilirim sana-Domuzderisi mi? Rehin verilecek eyim olsaoktan vermitim zaten. eref szm,valye sz yetmiyor mu sana, kpek?

BEZRGAN '

Sznz, sayn efendim, siz saken, okdeerli: Felemenk hazinesini aanbyl bir anahtar.

Ama benim gibilerin elinetututurduunuzda, (Tanr esirgesin)lecek olsanz- o sz Denizde yitmi birsandn anahtar kadar Yarar iimeyarasa yarasa.

ALBERT

Babamdan fazla yaamayacak mymyani!

BEZRGAN

Kimbilir Kim hesaplayabilir mrn?Bugn krpe tomurcuktur, yarn topraakarr. ihtiyar omuzlarda tanrmezarna. Baron zinde bir adam:Tanrnn izniyle On yl da yaar daha,yirmi, belki de otuz.

ALBERT Sama! Otuz yl sonra ben elime basarm, Bezirgan20

O zaman - ne yapaym ki paray?

BEZRGAN

Para m?-.

Her yata ie yarar para:

Gen adam, evik bir uak arar onda,Drt dnp buyruklarn yerinegetirecek; Ihtiyarsa, sadk bir dost buluronda . Ve gznn bebei gibi kol ar.

ALBERT

Babama gre ne dost ne de uaktr o,Efendisidir -Doulu bir kle gibihizmetindedir,Zincirli bir kpek gibi.Batakta debelenir,

Ate yakmaz, kuru ekmekle su o kadar;

Gece uyku girmez gzne, dolanr,

havlar-

Ml ml uyuyansa, altndr. Yeterama! Bir gn ben olacam o altnnefendisi: O gn uyku girmeyecek altnngzne.

BEZRGAN

Evet, oras doru,

Baron'un cenazesinde, kukusuz, paraakacak Gzyandan ok. Dilerimcmert Tanr sizi Bir an ncekavutursun hak ettiiniz mirasa.

ALBERT

BEZRGAN Bence siz imdilik...

ALBERT

:Amin!

imdilik ne?

BEZRGAN

Bir are dndm de

ALBERT

are mi?

BEZRGAN

Yal bir eczac tanrm;- ' Yoksul birYahudi...

ALBERT

Tefeci yani Senin gibi-ola ki dahanamuslu, ha?

BEZRGAN

Hayr efendim, ihtiyar Tovy'nin ii bakaiksirler... Mthi etkili hepsi.

ALBERT

BEZRGAN

Bir bardak suya damla -ne rengi varne tad-Ne karn asrisi, ne bulant...lp gidiyorsunuz.

ALBERT Kaak zehirci desene!

BEZRGAN

ALBERT

Ne demek bu? altn yerine, bilmemkaie

Zehirle mi borlandryorsun beni?22

BEZRGAN

Gln isterseniz. Ama dndm deBelki gn dolmutur Baron'un...

ALBERT

Neler duyuyorum? Bir babay z oluzehirlesin ha! Ne cesaret... van, tutunu! Bezirgan kpek-Ylan Bezirgan!

u diree astracam seni!

BEZRGAN

aka etmitim, balayn!

ALBERT

Ivan, bir ip getir hadi!

BEZRGAN akayd- aka gerekten!Size para getirmitim.

ALBERT Defol, gzm grmesin seni!

Bezirgan kar

Babamn para hrs-: Bak neler atbama! u alak Bezirgan, Ne

cesaretle... Bir bardak arap getir, Elimkolum tutmuyor... Ivan, nasl da gerekli opara: Ko ardndan, al gel u altnlar!abuk hokkam ver. O dolandrcya Birsenet yazaym. Gzme grnmesin birdaha. Kal e... Altnlar da zehir kokacaktpk Atasndan kalan gmler gibi...

arap istemitim!

IVAN

Damlas kalmad.

Ya ispanya'dan

ALBERT Gnderilen armaan?

IVAN :.

Dn gece hasta nalbanta Vermitikdibinde kalan.

ALBERT

Sahi... Su getir yleyse Rezil ik!Kararm verdim, Dk'e kacamHakkm arayacam: onun zoruyla,babam Bir oula yarar bir yaamsunacak bana, Mahzendeki fareyeyaraan

deil.SAHNE

Bir mahzen

BARON

Gen bir hovardann nasl ii giderse

Bir yosmayla bulumann ncesinde Yada el-dememi bir kzcazla, ben deSaatlerce bekledim seyredeceim u an24 Gzden uzak, mahzenimde, demirkasalarm.

krler olsun! Altnc kasaya, bugn,Ki henz tepeleme dolmad, bir avuDaha atacam yeni altnlarmdan. Azgibi geliyor, ama servet dediin Azarazar birikir: Okumutum, bir zamanarn biri, avu avu. toprak ylsnbuyurmu Da, ok gemeden bir tepeykseltmi ban, '

Anlalan, gz zevkini okuyormu arnOradan bakmas kl adrlar giymivadiye. Telal

gemilerle kpr kpr denize.

Ben de avu avu tadm bu mahzeneTopladm vergiyi, burada ykselttimtepemi-Ve bakyorum zengin lkeme. Nekald Buyruuma girmeyen, demirpenemin altna?. Canm ekerse,saraylar ykselir bir anda: Ormanperileri dans eder esiz bahelerimde;ilham perileri gzme girmeyarndadr

Deha, cayar zgrlnden,buyruumdadr, Namus ile durmakbilmeyen emek, bzlp keye, dlendirilmeyi beklerler. Bir slmlaKana bulanm su, rkeke sokularakyanma, Elimi yalayacak, gzlerime

bakacak.

Gnlmden geeni sezmek iin, biripucu yeter. Benim buyruumda hepsi,bense hibirinin; Hrslar oktan atm:barm kendimle; Gcm biliyorum -bu da yetiyor bana...

Altnlarna bakar.

Az gibi geliyor... insan kayglardenince-Gzyalar, ihanetler, lanetler,yakarlar-neyin Ar bedeli olabilir bu?Dulun biri u eski ispanyol altnylaborcunu dedi bugn... Yl ar ncekihali gzlerimin nnde, Pencereminaltna dizst kp gn boyu Alamt,eteklerinde yavrusu.

Yamur yamt bir ara, kesildi, yinebalad-Bizimki kprdamad bileyerinden; istesem kovdurturdum, ama hernaslsa Kocasnn bir borcu olduuiime dodu, O yzden hapse tklmakistemiyordu. Bu altn- aylak birserseriden. O herif Nasl ele geirebilirbunu?

alarak tabi , Issz bir yolda gecesoygunu, ormanda... Burada birikmi uservet uruna Dklen onca ya; ter vekan

Fkracak olsayd toprak altndan-ikinci Tufan'la ben de boulurdumSrvermez mahzenlerimin dibinde. Vakittamam.

Kasalardan birini amaya davranr. Nezaman altnlarmn nnde durup 25Birkasa aacak olsam ter basar byle...sanmam- . Korku olsun nedeni (kimdenkorkacam? , Klcm dayanmda: busadk yardmcm Altnmn hesabnvermeye hazr) -

Benliim Adsz duygularla sarslr...Hekimler ' , ldrmekten haz duyduunusylyor kimilerinin ; Anahtar kilidesokup, haneri saplayann Duyduklar buolsa gerek diyorum: hem sevin Hemdehet, ikisi iice.

Kasay aar.

Dnya cenneti burada ite! :

Kasaya birka avu altn atar.

Bundan byle,

Yeter ihtiyar, dnyay arnladn, yeter.Verdiin hizmet, insanlar hrslardoyurmak adna.

Burada egemenlik ve huzur uykusunadalacaksn. Cennetteki tanrlara zg ouykuya... Bugn bayram: mumlardikilecek bir bir

Alan her dopdolu kasann nnde,

Ben de seyre duracam ltlservetimi.

Mumlan yakar, kasalar birer birer

amaya balar.

ite kral m nmde... Gz kamatrc!

Gc tartlmaz bir lke, ve benimbuyruumda; .

Mutluluum, erefim anm benim!

Kral m... Gelgeldim kim -bendensonra-

Sahip olacak btn bunlara? Kimolacak, olum! ' : : : Olum dediim birbaltaya sap olmam budala. .:Serserilerle gnn gn eden olum!

Gzlerimi yumduum an -u lekesiz, saf

Kemerlerden girecek, evresinde . ..

O a gzl asalaklar ordusuyla-uanahtarlar alacak cansz bedenimden,Her kasay anda kahkahalar atacak,Delik, atlas ceplerden dklecekaltnlarm; O, ineyip geecekhazinelerimi, Toz-topra kutsal yalasvayacak... Ne hakk var? Bu servetiansa m borluyum ben Zar sal aypadam ten bir kumarbaz gibi? Kimhesaplayabilir, ekilen yoksunluklar,Bastrlm

tutkular, onca lp bime, Onca uyankgn, uykusuz gece karl, altnmnKaa patladn

bana? Yoksa olum, tutkudan Habersiz

mi sayacak yosun tutmu yreimi,Vicdann iliimi hi

kemirmediini, vicdan ki Yree geirirsivri penelerini, vicdan arlmayankonuktur, istenmeyen arkada, Zorbaalacakl-geceyi karartan, kahredipmezar ly skp alan o cadlarcads... Hi mi?.. Ey! Sen, servetininyolu. Aclardan geen, gel de gr kanlakazanlm u iler acs, bo serveti.Elimden gelseydi Deerbilmezgzlerden gzlerdim bu mahzeni.Kalkacak gcm olsayd mezardan,keke dnp Buraya, kasaya oturtulmunbeti bir ruh olup insanlardankoruyabilseydim onu imdiki gibi.

27SAHNE II l l

Dkn atosu. Albert; Dk

ALBERT

Sefaletin utanc, sayn efendim,

Yakam brakmyor uzun sredir, inannYoksa huzurunuza kmazdm asla.

28 DK

Biliyorum, doru sylyorsun: soylu birvalye

Babasn sulayacak kadar alalmazd

Konu can alc olmasa.

Kayglanma sakn; bu konuma srkalacak,

Benle babann vicdan arasnda.

arttm kendisini. Ne ok olmugrmeyeli!

Dedemin en yakn dostlarndand.

ocukken atna bindirirdi beni

Koca miferini de bama tutard

Dev bir an gibi.

Pencereden dar bakar

u gelen o mu?