KWARTALNIK WYDAWANY PRZEZ MEDICUS MUNDI POLAND · tologiczna) oraz dr med. Tomasz Banasie-wicz (chirurg, znany z udzia≥u w ìopera-cji Bangassuî w Republice Centralnej Afryki,

LIPIEC−GRUDZIEŃ2008

Nr 26/27 (rok VIII)

W numerze:AKTUALNOŚCI:

Z Fundacji „Redemptoris Missio”

MMP na dysku CD 2

Zmiany w Fundacji 3

Huruma 4

Kto kupi bibliotekę WHO dla Ośrodka Zdrowia

w Kiabakari ? 4

List z Kiabakari 5

Z Medicus Mundi International 6

MALARIA

Stop Malaria Now! 7

Szczecinek dla Afryki 8

Co nowego w malarii? 10

Jak uniknąć malarii i innych chorób przenoszonych

przez komary 12

ODPOWIEDZIALNY PODRÓŻNY – Responsible traveler 14

Urazy, wypadki i problemy medyczne podczas podróżowania 16

Kafejka internetowa 17

Projekt CUAMM w Padwie 18

Dolentium Hominium 18

Prof. Krystyna Pecold w Tanzanii 19

Posługa lecznicza Kościoła 20

ISSN 1641-604 X

PRZEZNACZONY DLA OS”B ZAINTERESOWANYCH PROBLEMAMI MEDYCZNYMIWCHODZ•CYMI W ZAKRES TZW. MEDYCYNY TROPIKALNEJ I ìINTERNATIONAL HEALTHî,ZE SZCZEG”LNYM UWZGL DNIENIEM POTRZEB MISYJNYCH OåRODK”W MEDYCZNYCH

MEDICUSMUNDI

KWARTALNIK WYDAWANY PRZEZ MEDICUS MUNDI POLAND

Biuro Fundacji: Uniwersytet Medyczny, ul. Dπbrowskiego 79, p. 809, Kolegium prof. Adama Wrzoska, 60-529 PoznaÒ,tel./fax +48 61 854 68 63; e-mail: [email protected]; www.medicus.ump.edu.pl

Centrum Wolontariatu Fundacji: ul. Grunwaldzka 86, 60-311 PoznaÒ, tel./fax +48 61 862 13 21; http://ump.edu.pl/medicusRachunek bankowy: BZ WBK S.A. 09 1090 2255 0000 0005 8000 0192

Fundacja Pomocy Humanitarnej ´Redemptoris Missioª Medicus Mundi Poland

Redakcja Medicus Mundi Polonia przekazujenowy numer kwartalnika. Jest on poúwiÍconyg≥Ûwnie sprawom bieøπcym i europejskiemuprogramowi STOP MALARIA NOW!, prowadzo-nemu przy wspÛ≥udziale Zarzπdu Fundacji. Kontynu-ujemy dzia≥y ìkafejka internetowaî i ìpos≥ugalecznicza Koúcio≥aî. W tym ostatnim dziale przed-stawiamy interesujπcy dokument WHO na tematwspÛ≥pracy z oúrodkami medycznymi na misjach.

Nadal dostarczamy Medicus Mundi Polonianieodp≥atnie, ale prosimy zwrÛciÊ uwagÍ na fakt,øe ñ niezaleønie od wk≥adu pracy autorÛw i redakcji,wykonywanej na zasadzie wolontariatu ñ przygotowaniemateria≥Ûw do druku, druk i wysy≥ka pocztπ kosztujπFundacjÍ 5 z≥ od kaødego numeru.

Ostatnio przygotowaliúmy dysk CD ze wszystkimidotπd wydanymi artyku≥ami drukowanymi w MedicusMundi Polonia, teø w ujÍciu tematycznym: chorobypasoøytnicze, bakteryjne, wirusowe, pod-specjal-noúci ìtropikalneî, pierwsza pomoc, dzia≥al-

noúÊ niektÛrych organizacji pozarzπdowych i liczne adresyinternetowe. Osoby zainteresowane posiadaniem dysku pro-szone sπ o kontakt z Fundacjπ. Tutaj, podobnie jak w przy-padku poszczegÛlnych numerÛw Medicus Mundi Polonia, niewyznaczamy ceny dysku, ktÛrego produkcja kosztuje kilkaz≥otych. Ze wzglÍdÛw finansowych zmniejszamy nak≥ad Medicus

Mundi Polonia do 1000 egzemplarzy. Pragniemy uaktualniÊ listÍ sta≥ych czytelnikÛw i

PROSIMY UPRZEJMIE O POTWIERDZENIE ZAINTERESOWANIA MMPOLONIA I/LUB

PODANIE NOWYCH POTENCJALNYCH CZYTELNIK”W. Dla wygody za≥πczamy kartkÍ pocztowπ z

uprzejmπ proúbπ o jej odes≥anie na adres Fundacji. Dla tych osÛb, ktÛre poczuwajπ

siÍ do finansowego wspomoøenia Fundacji, jej konto jest podane w stopce na stronie drugiej.

Redakcja

Medicus Mundi Poloniastrona 2

Redaktor: prof. zw. em. Zbigniew Paw≥owski, DTMH.

Rada Redakcyjna: ks. Ambroøy Andrzejak (PoznaÒ), dr h.c.Wanda B≥eÒska (PoznaÒ), dr hab. Anita Magowska (PoznaÒ), mgrAniela Piotrowicz (PoznaÒ), prof. UM dr hab. Jerzy Stefaniak (Poz-naÒ, przewodniczπcy), dr Edgar Widmer (Thalwil, Szwajcaria).

Sekretarz Redakcji: mgr Ewa Kaczmarek.

Wydawca i dystrybucja: Fundacja Pomocy HumanitarnejìRedemptoris Missioî ñ Medicus Mundi Poland, ul. Grunwaldz-ka 86, 60-311 PoznaÒ, tel./fax +48 61 862 13 21.

Adres Redakcji: Klinika ChorÛb Tropikalnych i PasoøytniczychUniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu,

Medicus Mundi Polonia Kwartalnik Fundacji Pomocy Humanitarnej ìRedemptoris Missioî i Medicus Mundi Poland

kierownik Prof. UM dr hab. Jerzy Stefaniak, ul. Przybyszewskiego 49,60-355 PoznaÒ, telefon +48 61 8691363, faks +48 61 8691699,e-mail: [email protected].

Prenumerata: Celem regularnego otrzymywania Medicus MundiPolonia osoby zainteresowane proszone sπ o kontakt z BiuremFundacji. Sumy przes≥ane na konto Fundacji na za≥πczonymprzekazie lub przekazane bezpoúrednio na rachunek Fundacji:BZ WBK S.A. 09 1090 2255 0000 0005 8000 0192, pozwolπ naterminowe przygotowywanie i wysy≥kÍ kwartalnika bez wiÍksze-go uszczuplania skromnych zasobÛw finansowych Fundacji.

Przygotowanie: Wydawnictwo Kontekst, PoznaÒ.e-mail: [email protected] ï www.wkn.com.plNak≥ad: 1000 egz.

AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI

W ostatnim czasie zosta≥ przygotowanydysk CD ze wszystkimi dotπd wydanymiartyku≥ami drukowanymi w MMPolonia,teø w ujÍciu tematycznym: choroby pa-soøytnicze, bakteryjne, wirusowe, pod-specjalnoúci ìtropikalneî, pierwsza po-moc, dzia≥alnoúÊ niektÛrych organizacjipozarzπdowych i liczne adresy interneto-we. Osoby zainteresowane posiadaniemdysku proszone sπ o kontakt z Fundacjπ.

Medicus Mundi Polonia(2001-2008)

na dysku CD

STRONA INTERNETOWA FUNDACJIwww.medicus.ump.edu.pl

Nr 26/27 (rok VIII) – lipiec-grudzień 2008 strona 3


Z FUNDACJI »REDEMPTORIS MISSIO«

ZMIANY W FUNDACJIZ dniem 1 wrzeúnia 2008 nastπpi≥y znaczne zmiany w sk≥adzie Rady i Zarzπdu Fundacji.

Zmiany w sk≥adzie Rady, podane po-niøej, wynikajπ z nowych zadaÒ Funda-cji, krajowych i miÍdzynarodowych orazzwiÍkszonego zainteresowania klinicy-stÛw dzia≥alnoúciπ Fundacji na misjach.Do grona cz≥onkÛw Rady Fundacji do≥π-czyli pani prof. dr hab. Krystyna Pecold(delegat Uniwersytetu Medycznego ds.wspÛ≥pracy z Tanzaniπ, oferujπca pomocokulistycznπ w Kiabakari), prof. dr hab.Ryszard Øaba (oferowana pomoc derma-tologiczna) oraz dr med. Tomasz Banasie-wicz (chirurg, znany z udzia≥u w ìopera-cji Bangassuî w Republice CentralnejAfryki, 2002).† Podane poniøej zmiany w zarzπdziespowodowane by≥y m.in. tym, øe mgrMateusz Cofta, prezes Zarzπdu FundacjiPomocy Humanitarnej ìRedemptoris Mis-sioî, zosta≥ oddelegowany na rok dooúrodka w Kiabakarii w Tanzanii, gdziepe≥ni funkcjÍ koordynatora lokalnegooúrodka zdrowia. PrzypomnÍ, øe oúrodekzdrowia w Kiabakari powsta≥ m.in. dziÍ-ki pomocy Ministerstwa Spraw Zagranicz-

nych RP oraz uprzejmoúci osÛb prywat-nych, ktÛrzy przez rÍce Fundacji przyczy-nili siÍ materialnie do tego dzie≥a. Obo-wiπzki Prezesa Zarzπdu Fundacji pe≥ni oddnia 1 wrzeúnia 2008 wieloletni wolonta-riusz Fundacji, lekarz Piotr Zawieja. Za-rzπd zosta≥ poszerzony o lek. AgnieszkÍ£uczak (wolontariusza pracujπcego w In-diach i w Kamerunie) oraz studentkÍ Ju-stynÍ Polowy (praktyki wakacyjne w Su-danie).

Fundacja kontynuuje swojπ statutowπdzia≥alnoúÊ charytatywnπ dla misji, pomocmisjonarzom m.in. przez wyk≥ady w Cen-trum Formacji Misyjnej w Warszawie,organizowanie wolontariatÛw dla studen-tÛw Uniwersytetu Medycznego, konferen-cji (Spotkania z Afrykπ, Szczecinek dlaAfryki, Stop malaria now!) i wystaw orazudzia≥ w programie ìMisyjny Atlas åwia-taî Radia Emaus (czÍstotliwoúÊ 89,8 FM):I i III niedziela miesiπca o godzinie 11.40oraz powtÛrka w úrody o godz. 23,15

Fundacja jest teø inicjatorem planowa-nej wspÛ≥pracy Uniwersytetu Medycznego

w Poznaniu w Bugando College w Tan-zanii na bazie oúrodka zdrowia w Kiaba-kari. Mam nadziejÍ, øe w nastÍpnym ze-szycie Medicus Mundi Polonia bÍdÍ mÛg≥podaÊ wiÍcej szczegÛ≥Ûw na ten temat.

Od kilku miesiÍcy Fundacja rozbudo-wuje swojπ witrynÍ w internecie. Na stro-nie Fundacji moøna znaleüÊ informacjeo aktualnej dzia≥alnoúci Fundacji, prowa-dzonych przez niπ projektach m.in. w Kia-bakari, relacje studentÛw, lekarzy i wo-lontariuszy, ktÛrzy pracowali w krajachmisyjnych. Wszystkich zainteresowanychzapraszam do odwiedzenia naszej stronyinternetowej:

www.medicus.ump.edu.pl

Fundacja wydaje teø publikacjÍ RA-PORT, przeznaczonπ dla szerszego gronaosÛb zainteresowanych i sponsorÛw. Ra-port zawiera wiele oryginalnych artyku-≥Ûw i listÛw z misji na ca≥ym úwiecie.

Lek. Piotr Zawiejap.o. prezesa Fundacji

ks. dr Ambroøy Andrzejak, fundatorprof. Zbigniew Paw≥owski, fundatordr med. Norbert Rehlis, fundator†prof. Jerzy Stefaniak, przewodniczπcyprof. Wanda Baer-Dubowska, wice-przewodniczπcaks. lic. Waldemar Babiczdr med. Tomasz Banasiewiczdr n. przyr. Barbara Filipiakprof. Andrzej £ukaszykdr hab. Anita Magowskaprof. Roman Meissnerprof. Krystyna Pecoldmgr Jerzy Pominprof. Ryszard Øaba†Komisja rewizyjna:prof. Wanda Baer-Dubowska, przewodniczπcaks.lic. Waldemar Babicz, cz≥onekmgr Jerzy Pomin, cz≥onek†

Prezydium Rady:ks. dr Ambroøy Andrzejak, fundatorprof. Zbigniew Paw≥owski, fundatordr med. Norbert Rehlis, fundatorprof. Jerzy Stefaniak, kierownik klinikiks. lic. Waldemar Babicz, Diecezjalne Papieskie Dzie≥a Misyjnelek. Piotr Zawieja, p.o. prezesa fundacji†Honorowy cz≥onek Fundacji: dr hc. Wanda B≥eÒska

Sk≥ad Zarzπdu Fundacji:lek. Piotr Zawieja, p.o. prezesa fundacjiJustyna Polowy (wiceprezes)mgr farm. Joanna Cichockamgr Mateusz Cofta, prezes (delegowany do Kiabakari)mgr Anna Kurkowiaklek. Agnieszka £uczaklek. Karolina MrÛwka†doc. Stefan Wiúniewski

1 wrzeúnia 2008

Sk≥ad Rady Fundacji:



ìHurumaî w jÍzyku suahili znaczy ìmi-≥osierdzieî. Tak nazywa≥ siÍ oúrodekzdrowia w Nanyuki, w Kenii, w ktÛrymjako wolontariuszki Fundacji pracowa-≥yúmy w lecie 2008 przez trzy miesiπce.Huruma to hospicjum liczπce 35 ≥Ûøekoraz przychodnia. Oúrodek ten zosta≥otwarty w 2003 roku z inicjatywy pew-nego w≥oskiego misjonarza, ktÛry niechcia≥ pogodziÊ siÍ z faktem, iø jego ke-nijscy przyjaciele umierajπ w nieludz-kich warunkach z powodu ma≥ej dostÍp-noúci s≥uøby zdrowia. Pragnπ≥, by ludziechorzy i ubodzy odchodzili z naleøytπgodnoúciπ.

Huruma prowadzona jest przez czterysiostry Felicjanki: trzy Kenijki oraz jednπPolkÍ. Siostry zaskoczy≥y nas swπ promie-niujπcπ radoúciπ, niezwyk≥ym poczuciemhumoru, gotowoúciπ pomocy oraz przedewszystkim wielkπ pasjπ do pracy z chory-mi. Zaskakiwa≥y nas nieustannie kaødegodnia! PrzyjÍ≥y nas tak serdecznie, iø od sa-mego poczπtku bez øadnych obaw rzuci-≥yúmy siÍ w wir obowiπzkÛw w Hurumie.

Na poczπtku nie by≥o ≥atwo ze wzglÍduna k≥opoty w porozumieniu siÍ z pacjen-tami, ktÛrzy zwykle nie w≥adali jÍzykiemangielskim, a my nie mÛwi≥yúmy w suahili.Poza tym w Hurumie, jak i w ca≥ej Kenii,wszystko by≥o dla nas nowe i inne. Innystyl pracy na oddziale, inne sposoby lecze-nia, inne choroby, no i inni pacjenci! Z du-øym zapa≥em zaczÍ≥yúmy siÍ uczyÊ pod-staw suahili, by mÛc nawiπzaÊ bliøszy kon-takt z pacjentami i dowiedzieÊ siÍ czegoúwiÍcej o przyczynie ich schorzeÒ. Kartychoroby pacjentÛw by≥y zwykle niepe≥ne,

Huruma

informacje o ich przesz≥oúci bardzo zdaw-kowe, pozostawiajπce wiele wπtpliwoúcii wiele pytaÒ bez odpowiedzi. Pacjencistali siÍ naszymi nauczycielami, ku naszeji ich radoúci!

W Hurumie rolÍ lekarzy pe≥nili trzejpielÍgniarze pracujπcy na trzy zmiany.W danym czasie na oddziale i w przychod-ni by≥ wiÍc tylko jeden pielÍgniarz, biega-jπcy miÍdzy pacjentami ambulatoryjnymii hospicyjnymi. Pracy by≥o co nie miara.Podczas swego pobytu stara≥yúmy siÍwspomÛc pielÍgniarzy, zdejmujπc z nichczÍúÊ ich obowiπzkÛw przy pacjentach.Kaødego dnia monitorowa≥yúmy stan zdro-wia kaødego pacjenta na oddziale orazuzgadnia≥yúmy z pielÍgniarzem ewentual-nπ zmianÍ leczenia. Jak na m≥ode adeptkisztuki lekarskiej przysta≥o, wytrwale do-szukiwa≥yúmy siÍ u pacjentÛw nowychobjawÛw, wszelkich zmian stanu zdrowiaoraz rzeczywistej etiologii ich chorÛb. Nie-mal kaødego dnia w czasie tzw. ìburzymÛzgÛwî docieka≥yúmy, co by≥o przyczy-nπ choroby, a co skutkiem; co naleøy juøleczyÊ, a co moøna jeszcze obserwowaÊ;ktÛry lek trzeba wycofaÊ, a ktÛrym terapiÍrozpoczπÊ. Wszystko to by≥oby o wieleprostsze, gdybyúmy mia≥y nad sobπ do-úwiadczonych lekarzy specjalistÛw. Aletych jednak w Afryce najbardziej brakuje!

Hospicyjni pacjenci Hurumy cierpielina wiele, czÍsto bardzo ciÍøkich schorzeÒ.Do najpowaøniejszych naleøa≥y: AIDS,

gruülica, trπd, nowotwory oraz chorobypsychiczne. By≥a takøe spora grupa pacjen-tÛw starszych, ktÛrzy ñ za wyjπtkiem ty-powych dolegliwoúci dla ludzi w pode-sz≥ym wieku ñ byli we wzglÍdnie dobrejkondycji. Nie majπc jednak bliskich, bÍ-dπcych w stanie zaopiekowaÊ siÍ nimi, prze-bywali od miesiÍcy, czasem lat, w Huru-mie i czÍsto wcale nie chcieli z niej od-chodziÊ! Siostry, personel Hurumy i jejpacjenci tworzyli jednπ rodzinÍ. Ta wspÛl-nota okazywa≥a siÍ czasem bardziej øycz-liwa od w≥asnej rodziny!

Gdyby nie Huruma oraz ludzie dobrejwoli, ktÛrzy jπ wspierajπ, wiÍkszoúÊ z tychpacjentÛw z powodu swego ubÛstwa niemia≥aby øadnej opieki medycznej. W Keniibowiem s≥uøba zdrowia jest p≥atna, a nie-wielu na niπ staÊ. Taka sytuacja jest przy-czynπ masowego zjawiska, w ktÛrym lu-dzie chorzy i najbardziej potrzebujπcy po-zostawieni sπ samym sobie w swym cier-pieniu.

Nasza praktyka w Kenii, choÊ niezwyklekrÛtka, wzbogaci≥a nas bardzo, nauczy≥awiele zarÛwno na p≥aszczyünie medycz-nej, jak i duchowej. Øywimy g≥Íbokπ na-dziejÍ, øe ze swπ úwieøπ wiedzπ medycz-nπ, pe≥nymi zapa≥u do pracy rÍkoma i m≥o-dzieÒczπ otwartoúciπ by≥yúmy pomocnew Hurumie. DziÍkujemy pacjentom Huru-my, personelowi i siostrom za to, øe bylinaszymi przewodnikami w trakcie bezpo-úredniego zetkniÍcia siÍ z medycznymi ñi nie tylko ñ problemami Afryki Wschod-niej.

Mi≥os≥awa G≥owackai Magdalena Maliszewska

Studentki szÛstego roku medycynyUM w Poznaniu

Projekt: Biblioteka WHO, The Blue Trunk Library

Biblioteka WHO to inicjatywa, ktÛrπ juø od 10 lat zajmuje siÍåwiatowa Organizacja Zdrowia (WHO). Cel akcji jest jeden: umoøli-wiÊ personelowi oúrodkÛw zdrowia w krajach rozwijajπcych siÍ dostÍpdo podstawowej wiedzy medycznej.

Kaøda mini-biblioteka sk≥ada siÍ ze 100 ksiπøek medycznych, ktÛreznajdujπ siÍ w metalowej, niebieskiej skrzyni. DziÍki temu ksiπøki sπchronione zarÛwno podczas transportu, jak i uøywania w danym oúrodku.

Kto kupi BibliotekÍ WHOdla Oúrodka Zdrowiaw Kiabakari w Tanzanii?



List z Kiabakari

Kiabakari, 12 listopada 2008 roku

Wczoraj w Polsce dzieÒ wolny odpracy. W Poznaniu zapewne wiÍkszoúÊmieszkaÒcÛw i przybyszÛw zajada≥o siÍrogalami úwiÍtomarciÒskimi. A w Kia-bakari tydzieÒ jak kaødy. Laborato-rium, clinical officers, pielÍgniarki;wszyscy pracujπ w bynajmniej nie úwiπ-tecznym rytmie...

Blessed Pier Giorgio Frassati Dispensa-ry w Kiabakari to juø na pierwszy rzut okaoúrodek odbiegajπcy od wiÍkszoúci tegotypu placÛwek w Tanzanii. Czysto, farbana úcianach nie zdπøy≥a siÍ jeszcze zbytmocno przybrudziÊ. Wyczuwa siÍ, øe nawetpracownicy lepiej siÍ ubierajπ; nie chcπ od-stawaÊ od otoczenia. Miejscowy personeljest m≥ody i operatywny; czuje siÍ wspÛ≥-odpowiedzialny za dyspensarium. Miej-scowe w≥adze zdrowotne w dystrykcie lu-biπ nawet przywieüÊ tu swoich goúci. JestsiÍ czym pochwaliÊ. Wielkie dziÍki tym,ktÛrzy przyczynili siÍ do powstania dys-pensarium w Kiabakari. To dzie≥o wieluosÛb. Wiele lat trudnej pracy...

W imieniu tych, ktÛrzy korzystajπ z te-go oúrodka, bardzo dziÍkujÍ sympatykomFundacji Pomocy Humanitarnej Redemp-toris Missio i Ministerstwu Spraw Zagra-nicznych Rzeczypospolitej Polskiej za fi-nansowe i duchowe wsparcie projektu!

MinÍ≥y juø dwa tygodnie od wizytypani prof. Krystyny Pecold. Czas krÛtki,ale i owocny. Nie da siÍ zapomnieÊ Jejpe≥nej poúwiÍcenia pracy. Juø teraz pacjen-

ci pytajπ o okulary, ktÛre zaoferowa≥a siÍzorganizowaÊ. Program wizyty Pani Pro-fesor by≥ bardzo napiÍty. OprÛcz pracy jakoDaktari wa macho (okulista), pani prof.Krystyna Pecold odby≥a szereg spotkaÒ:z biskupem Musomy Michaelem Mzon-ganzila, z prof. Magorim z Bugando Col-lege of Health Sciences w Mwanzie,z przedstawicielami Ministerstwa Zdrowiai przedstawicielmi organizacji pozarzπdo-wej ñ International Trachoma Initiativew Dar Es Salaam. Nieoczekiwanie uda≥osiÍ takøe spotkaÊ z paniπ Mariπ Nyerere,wdowπ po zmar≥ym pierwszym prezyden-cie Zjednoczonej Republiki Tanzanii ñBaba wa Taifa (Ojcu Narodu).

W paüdzierniku i w listopadzie ≥πczÍpracÍ w dyspensarium w Kiabakari z nau-kπ jÍzyka suahili w szkole jÍzykowejw Makoko ko≥o Musomy. KoniecznoúÊ

wynikajπca z rzadkiej w wiejskich tere-nach znajomoúci drugiego oficjalnego jÍ-zyka Tanzanii, angielskiego. JÍzyk swahilida siÍ polubiÊ... Mam nadziejÍ, øe da siÍteø go nauczyÊ. Szko≥Í prowadzi polski mi-sjonarz, ks. Edward Gorczaty.

WokÛ≥ dyspensarium na okolicznychuliczkach i úcieøkach oraz na podwÛrkachwidaÊ wiele chorych osÛb. SzczegÛlnie do-tyka widok chorych dzieci, z ktÛrymi niktdo dyspensarium nie przyjdzie. I nie dokoÒca chodzi o pieniπdze... Konieczna jesttu zmiana sposobu myúlenia ludzi. Duøepole do popisu dla promocji zdrowia...Mam nadziejÍ, øe uda siÍ prze≥amaÊ po-wszechny tu tryb myúlenia. To jest po pro-stu Afryka: ogÛlna niemoc i bierna posta-wa ludzi myúlπcych tylko o dniu dzisiej-szym... Pozdrawiam...

mgr Mateusz Cofta

Ksiπøki dostÍpne sπ w czterech jÍzykach: arabskim, angielskim,francuskim oraz portugalskim.

Projekt ten jest finansowany m.in. dziÍki organizacjom miÍ-dzynarodowym i fundacjom charytatywnym, jak rÛwnieø przezorganizacje pozarzπdowe. W przybliøeniu oko≥o 1.800 bibliotekzosta≥o juø zamÛwionych i rozes≥anych do 79 krajÛw, g≥Ûwniew Afryce. Przeszkolono teø 530 lokalnych pracownikÛw w da-nych oúrodkach zdrowia.

Do rozpowszechnienia dodatkowej liczby bibliotek WHO,dziÍki ktÛrym podniesiony zostanie poziom wiedzy medycznejpersonelu pracujπcego w oúrodkach zdrowia, potrzeba ciπgle no-wych funduszy. Koszt jednej biblioteki to oko≥o 2.000 US$. Pa-miÍtaÊ naleøy, iø w tej cenie nie jest zawarty koszt transportu.

W wielu krajach prowadzone sπ rÛønego rodzaju akcje, ktÛremajπ na celu zarÛwno poinformowaÊ spo≥eczeÒstwo o projekcieBiblioteki WHO jak i pozyskaÊ úrodki na ich zakup. DziÍki zaan-gaøowaniu wielu osÛb, rodzin i przyjaciÛ≥ moøliwe jest wysy≥aniekaødego roku coraz wiÍkszej liczby Niebieskich Bibliotek.

RÛwnieø centrum zdrowia w Kiabakari, ktÛre powsta≥o m.in.dziÍki Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio,zainteresowane jest projektem Biblioteki WHO. Jak PaÒstwowidzicie koszty zakupu sπ doúÊ wysokie. Jesteúmy jednak przeko-nani, øe biblioteka ta pomoøe miejscowemu personelowi w Kiaba-kari w doskonaleniu swojej wiedzy medycznej, co jest tak waønedla jeszcze lepszego leczenia pacjentÛw w nowo otwartym oúrodkuzdrowia.

Jeøeli ktoú z PaÒstwa by≥by zainteresowany pomocπ w tej spra-wie, prosimy o kontakt pod adresem:

[email protected]

lub

[email protected]

lub

w Biurze Fundacji



W paüdzierniku i listopadzie 2008 odby≥ysiÍ dwa spotkania Zarzπdu Medicus Mun-di International. Spotkania skupi≥y siÍg≥Ûwnie na ustaleniu planu dzia≥ania na rok2009, a takøe strategii pozyskiwania ko-lejnych partnerÛw do wspÛ≥pracy.

10 paüdziernika 2008Fatebenefratelli General Curia, Rzym

Zarzπd zwrÛci≥ szczegÛlnπ uwagÍ nakwestiÍ pozyskiwania nowych cz≥onkÛworganizacji oraz stworzenia pe≥nej doku-mentacji dotyczπcej Medicus Mundi Inter-national, ktÛra by≥aby wizytÛwkπ organiza-cji dla przysz≥ych partnerÛw. W zaleønoúciod statusu i wielkoúci organizacji, zainte-resowanych wspÛ≥pracπ z MMI, bÍdπ oneprzystÍpowaÊ do wspÛ≥pracy na zasadziecz≥onka MMI lub partnera tematycznego.

OmÛwiono rÛwnieø zaangaøowanieMMI w badania rozwojowe, ktÛre wyma-gajπ powstania nowego funduszu. Jednymz elementÛw dyskusji by≥o ustalenie za-sad wspÛ≥pracy z WHO. PrzedstawicielemMMI w rozmowach z WHO jest GuusEskens, prezydent MMI, ktÛry we wrzeú-niu zosta≥ zaproszony na spotkanie ìRe-newing and Enhancing Collaboration withNGOs Towards a Shared Agendaî.

Sprawπ otwartπ pozostaje kwestia na-wiπzania oficjalnych stosunkÛw z Watyka-nem. Zarzπd omÛwi≥ plusy i minusy wspÛ≥-

pracy, ale w zwiπzku z rÛønym profilemNGOs zrzeszonych w MMI, od≥oøono dal-sze decyzje na koniec roku 2009.

Na spotkaniu omÛwiono takøe: pracÍSekretariatu, mieszczπcego siÍ od tegoroku w Szwajcarii, w siedzibie MedicusMundi Switzerland, plan dzia≥ania GrupRoboczych, a takøe zaznaczono juø potrzebÍprzygotowania wyborÛw Zarzπdu w roku2010.

Thomas Schwarz, sekretarz MMI, za-prezentowa≥ nowπ platformÍ internetowπMedicus Mundi International, ktÛra mapromowaÊ dzia≥alnoúÊ MMI. Kaøda orga-nizacja cz≥onkowska moøe umieszczaÊ naniej swoje informacje, obecnie w jÍzykuangielskim, ale planowane jest t≥umacze-nie strony takøe m.in. na jÍzyk niemiecki,w≥oski, polski, hiszpaÒski i suahili.

21 listopada 2008, Aachen

Spotkanie rozpoczÍ≥o siÍ warsztatami,w ktÛrych wziÍ≥o udzia≥ 30 osÛb z organi-zacji wspÛ≥pracujπcych z Medicus MundiInternational. Warsztaty otworzy≥ Prezy-dent MMI ñ Guus Eskens krÛtkim wpro-

wadzeniem na temat dzia≥alnoúci MedicusMundi International. Punktem centralnymobrad by≥a prezentacja Dr Gisele SchneiderìHealth challanges for Church related healthservices in the 21st centuryî. Dr Schneiderprzeúledzi≥a rozwÛj opieki zdrowotnejw Krajach Trzeciego åwiata, rozpoczyna-jπc od czasu Deklaracji z A≥ma Ata. DrSchneider zwrÛci≥a w swojej prezentacjirÛwnieø uwagÍ na problem emigracji per-sonelu medycznego, wykszta≥conego wkrajach afrykaÒskich, ktÛry czÍsto przeno-si siÍ do Europy lub Ameryki PÛ≥nocnej.

Nina Urwantzoff przedstawi≥a krÛtkiwyk≥ad ìThe importance of health programwithin Misereorís fight against poverty andpowerlessnessî, natomiast Guus Eskensprzedstawi≥ rezultaty spotkania dotyczπcegowspÛ≥pracy pomiÍdzy WHO a organiza-cjami pozarzπdowymi. Warsztaty zakoÒ-czy≥a godzinna dyskusja.

W spotkaniu Zarzπdu uczestniczylitakøe przedstawiciele Instytutu MedycynyTropikalnej w Antwerpii ñ Delphine Bou-lenger i Bart Criel. Na spotkaniu m.in. za-twierdzono raport z Rzymu, ustalonokolejne spotkania EB na rok 2009, omÛ-wiono program General Assembly WHOw Genewie, wyraøajπc chÍÊ zorganizowa-nia tam rÛwnieø krÛtkich warsztatÛwMMI. Tematem rozmÛw by≥y rÛwnieøGrupy Robocze MMI oraz rozwÛj platfor-my internetowej organizacji

Justyna Polowywiceprezes Fundacji

Z MEDICUS MUNDI INTERNATIONAL


Stop Malaria Now! jest porozumieniem 9 organizacji poza-rzπdowych: z Niemiec (Action Medeor, Eine Welt Netz), W≥och(Doctors with Africa CUAMM, Medicus Mundi Italy), Kenii (Ke-nia NGO Alliance Against Malaria), Hiszpanii (Medicus MundiSpain), Szwajcarii (Medicines for Malaria Venture) i Polski re-prezentowanej przez Polskπ MisjÍ Medycznπ oraz FundacjÍ Po-mocy Humanitarnej ìRedemptoris Missioî ñ Medicus MundiPoland.

Konferencja ìZwalczanie malarii w kraju i na misjachî

W ramach programu Stop Malaria Now! w niedzielÍ 28 wrzeúnia2008 roku w Centrum Kongresowo-Dydaktycznym UM przy ul.Przybyszewskiego w Poznaniu odby≥a siÍ konferencja pt. ìZwal-czanie malarii w kraju i na misjachî.

STOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOW !!!!!

Organizatorami tego wydarzenia by≥a Fundacji PomocyHumanitarnej ìRedemptoris Missioî przy wspÛ≥pracy z Katedrπi Klinikπ ChorÛb Tropikalnych i Pasoøytniczych UniwersytetuMedycznego w Poznaniu. By≥a to konferencja satelitarna V Kon-ferencji Naukowo-Szkoleniowej Choroby Tropikalne i Pasoøyt-nicze, zorganizowanej przez KlinikÍ nastÍpnego dnia.

Wydarzenie to skierowane by≥o do szerokiego grona odbior-cÛw, nie tyko ze úwiata medycznego. Uczestniczy≥o w nim 60osÛb, g≥Ûwnie ludzi m≥odych. Tematyka wyk≥adÛw porusza≥aw g≥Ûwnej mierze aspekty malarii jako choroby tropikalnej. Pierw-szy wyk≥ad wprowadzajπcy w tematykÍ konferencji wyg≥osi≥ prof.Zbigniew Paw≥owski ñ inicjator wydarzenia. Lek. Piotr Zawiejañ Prezes Fundacji ñ przedstawi≥ program Stop Malaria Now! Dal-sze wyk≥ady poprowadzili lekarze z Kliniki ChorÛb Tropikalnychi Pasoøytniczych UM.

Program Stop Malaria Now! to zaplanowana na dwa lata afrykaÒsko-europejska inicjatywa,skupiajπca dziewiÍÊ organizacji pozarzπdowych, zajmujπcych siÍ pomocπ humanitarnπ.Inicjatywa jest wspierana i wspÛ≥finansowana przez UniÍ Europejskπ. Celem kampanii jest

wytworzenie w Europie úwiadomoúci dramatycznego rozprzestrzeniania siÍ w Afryce zagraøajπcej øyciu malarii. InicjatywaStop Malaria Now! ma unaoczniÊ, jak katastrofalne spo≥eczne i gospodarcze szkody wywiera ta choroba na kontynencie afrykaÒ-skim. Malarii nie uda siÍ wyeliminowaÊ ca≥kowicie, jednak moøna i naleøy jπ efektywnie kontrolowaÊ. Kampania Stop MalariaNow! zabiega o wydajnπ infrastrukturÍ systemÛw ochrony zdrowia w regionach zagroøonych malariπ oraz o moøliwoúÊ produkcjilekÛw przeciwmalarycznych w krajach o najwiÍkszym zapotrzebowaniu. Dzia≥alnoúÊ Inicjatywy Stop Malaria Now! jest czÍúciπúwiatowej akcji walki przeciwko biedzie oraz krokiem do realizacji Milenijnych CelÛw Rozwoju okreúlonych przez ONZ w roku 2000.

Uczestnicy konferencji wPoznaniu na tle banerustop malaria now!

(ciπg dalszy na str. 13)


STOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOW !!!!!

Jako wolontariusze Fundacji, absolwenci I LO oraz miesz-kaÒcy Szczecinka, Agnieszka £uczak i Bartosz Dubrowski po-stanowili zorganizowaÊ akcjÍ ìSzczecinek dla Afrykiî, ktÛrej ce-lem by≥o promowanie pomocy humanitarnej oraz zaznajomieniemieszkaÒcÛw z problemami krajÛw rozwijajπcych siÍ. Nie mniejwaønym aspektem ca≥ej akcji by≥a zbiÛrka úrodkÛw opatrunko-wych, przyborÛw szkolnych oraz úrodkÛw pieniÍønych.

ìSzczecinek dla Afrykiî to cykl imprez kulturalno-oúwiato-wych, ktÛre odby≥y siÍ w dniach 17-21 listopada 2008 roku. CyklwydarzeÒ obejmowa≥ wyk≥ady wolontariuszy (studentÛw medy-cyny i m≥odych lekarzy ñ naszych wolontariuszy), wystawÍ zdjÍÊAgnieszki £uczak z praktyk medycznych w Kamerunie, i podsu-mowanie akcji ñ koncert afrykaÒskiej grupy po≥πczony z aukcjπcharytatywnπ. Uczniowie szczecineckich szkÛ≥ przeprowadzilizbiÛrkÍ úrodkÛw opatrunkowych, lekÛw i przyborÛw szkolnych.Po koncercie wieÒczπcym akcjÍ zorganizowano dyskotekÍ w ryt-mach afrykaÒskich dla m≥odzieøy z Liceum.

Program imprezy obejmowa≥ przedstawienie Naszej Funda-cji przez p.o. prezesa lek. Piotra ZawiejÍ oraz omÛwienie progra-mu STOP MALARIA NOW!, w ktÛrym uczestniczy Fundacja.NastÍpnie lek. Agnieszka £uczak opowiedzia≥a o swojej misji wOúrodku Zdrowia w Garoua-Boulai w Kamerunie. Ponad dwu-stuosobowa widownia nagrodzi≥a gromkimi brawami sprawoz-

danie po≥πczone z fotorelacjπ z wyjazdu Agnieszki. Zaproszenigoúcie mieli moøliwoúÊ wziÍcia udzia≥u w aukcji charytatywnej.Licytowano 11 oryginalnych przedmiotÛw przywiezionych przezwolontariuszy ze swoich wypraw, 3 grafiki studenta ASP w Po-znaniu i 3 obrazy poznaÒskich malarek. Podczas koncertu zbiera-no rÛwnieø datki do puszek. W nagrodÍ za okazanπ pomoc, z≥oteserca i hojne darowizny widownia obejrza≥a koncert zespo≥u Ric-ky-Lion & Bongo-Bongo, zespÛ≥ bawi≥ szczecineckπ publicznoúÊprzez ponad godzinÍ. W trakcie ca≥ej imprezy wykonywano rÛw-nieø zdjÍcia uczestnikÛw z ìkomaremî, ktÛre zostanπ przedsta-wione na oficjalnej stronie programu STOP MALARIA NOW!(www.stopmalarianow.org) jako dowÛd poparcia akcji ìpokaøswojπ twarz w walce z malariπî.

Patronami Honorowymi akcji ìSzczecinek dla Afrykiî zostaliBurmistrz Szczecinka Jerzy Hardie-Douglas i Starosta PowiatuSzczecineckiego Krzysztof Lis. Gospodarzem ca≥ej akcji by≥oszczecineckie I LO im. Ks. Eløbiety ñ z jakøe pozytywnie nastawio-nym do ca≥ej akcji dyrektorem, panem Jerzym Kaniπ. Oczywiúciekoncert nie odby≥by siÍ bez pomocy sponsorÛw. Pomocnπ d≥oÒwyciπgnÍli: Urzπd Miasta w Szczecinku, Starostwo Powiatowew Szczecinku, firma Podimed, firma Wektra, firma ZNAK-POL,firma Blanko, firma Geocom, firma Centrop≥yt, restauracjaìW Piwnicyî.

ìSzczecinek dla AfrykiîKoncert charytatywny

Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio

21 listopada 2008 w auli I Liceum OgÛlnokszta≥cπcego im. Ks. Eløbiety w Szczecinku odby≥ siÍ koncertz aukcjπ charytatywnπ. Gwiazdπ wieczoru by≥ afrykaÒski zespÛ≥ Ricky-Lion & Bongo-Bongo. Inicjato-rami przeprowadzenia takiej akcji byli lek. Agnieszka £uczak i Bartosz Dubrowski ñ rodowiciszczecinetczanie, absolwenci Liceum, wolontariusze Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio.

Przedmioty przeznaczone na aukcjÍ. £πczna kwota wylicytowanych przedmiotÛwwynios≥a 3.980 z≥

Duøa frekwencja podczas koncertu by≥a mi≥ym zaskoczeniem ñ aula I Liceum OgÛlno-kszta≥cπcego w Szczecinku


AkcjÍ ìSzczecinek dla Afrykiî promowa≥y wszystkie szcze-cineckie media ñ Tv Gawex, Tv ZachÛd, Radio Eska, Dwutygo-dnik Temat i G≥os KoszaliÒski. NadmieniÊ trzeba, iø relacja z kon-certu zosta≥a rÛwnieø wyemitowana w TVP3 Oddzia≥ Szczecin.O ca≥ej akcji moøna znaleüÊ duøo informacji w sieci.

A oto rezultaty akcji ìSzczecinek dla Afrykiî

ìZ przedmiotÛw wylicytowanych na aukcji zebraliúmy 3.980 z≥,z puszek 530 z≥. Poza zebranymi pieniÍdzmi podczas fina≥owegokoncertu, nowi sympatycy Fundacji przekazali nam úrodki na or-ganizacjÍ koncertu. Po odliczeniu wszystkich kosztÛw ≥πczna sumaz aukcji, puszek i wp≥at przekroczy≥a 6.000 z≥.

Jesteúmy ogromnie z tego zadowoleni. Za tÍ kwotÍ zakupimymoskitiery i leki, ktÛre wyúlemy do oúrodkÛw misyjnych w Ka-merunie (Siostry Dominikanki Garoua-Boulai), Ugandzie (Zgro-madzenie CÛrek Boøej Mi≥oúci Ruschooka-Kabale), Tanzanii(Centrum Zdrowia Kiabakari) i Kenii (Siostra Ewa Interewicz-Huruma).

Przybory szkolne trafiπ do Oúrodka dla dzieci g≥uchoniemychw Bertoua ñ Kamerun. Szacujemy, øe przedmioty zebrane przezuczniÛw szczecineckich szkÛ≥ sπ warte ok. 1.500 z≥ ñ podsumo-wujπ wolontariusze.

Moøna úmia≥o stwierdziÊ, øe Szczecinek pomÛg≥ Afryce.Agnieszka £uczak i Bartosz Dubrowski zapewniajπ, iø nie by≥ato ostatnia tego typu akcja w Szczecinku.

ìSpotkaliúmy siÍ z pozytywnym odbiorem ca≥ej akcji, z wy-razami uznania i szacunku. Widzimy, øe w Szczecinku jest dobryklimat do organizowania takich szczytnych imprez. Jesteúmy za-dowoleni z wynikÛw i zapewniamy o naszej gotowoúci do kolej-nych wyzwaÒ tego typuî ñ mÛwili Agnieszka i Bartek.

Tekst i zdjÍcia: Bartosz Dubrowski

STOP MALARIA NOW! ñ Organizatorzy imprezy z komarem ìPokaø swojπ twarz w walcez malariπî. Od lewej: lek. Piotr Zawieja, lek. Agnieszka £uczak i Bartosz Dubrawski

Jeden z najm≥odszych uczestnikÛw imprezy na zdjÍciu z komarem

ìZitu tala ñ zitu talaî úpiewa≥ Ricky Lion. Dobre brzmienie nadawa≥y afrykaÒskie bÍbny,ale i gitary basowe

Ricky Lion & Bongo ñ Bongo, dyrektor Jerzy Kania z øonπ, grono pedagogiczne i nasiwolontariusze


Plasmodium knowlesi, piπty gatunek PlasmodiumwystÍpujπcy u cz≥owieka

Od 1930 roku, dziÍki pracy dr Knowles i White wiadomo, øe P.knowlesi, pasoøyt ma≥p, moøe zaraøaÊ cz≥owieka. PÛüniej stwier-dzano, øe wystÍpowanie P. knowlesi, o ile nawet wystÍpuje spo-radycznie u cz≥owieka, nie stanowi problemu klinicznego i epi-demiologicznego w Malezji. Jednakøe ostatnio stwierdzono, øezaraøenia P. knowlesi sπ powszechne w rejonach Sawah i Sara-wak na wyspie Borneo; 70% przypadkÛw malarii w szpitalach naBorneo jest wywo≥anych tym pasoøytem. Podobne przypadkinotuje siÍ w Tajlandii, na Filipinach i w Singapurze.

Malaria wywo≥ana przez P. knowlesi przenoszona jest przezkomary grupy Anopheles leucosphyrus, bytujπcego na gÛrnym piÍ-trze lasÛw tropikalnych Azji po≥udniowo-wschodniej. Mikrosko-powo P. knowlesi moøe byÊ mylone z P. malariae, ale ñ w przeci-wieÒstwie do czwartaczki ñ parazytemia P. knowlesi rozwija siÍszybciej, a przebieg kliniczny tej malarii jest bardziej gwa≥townyi bywa úmiertelny. Pewne rozpoznanie stawia siÍ przy pomocybadania technikami molekularnymi (PCR) i immunologicznymi(wiπzanie przeciwcia≥ monoklonalnych, immunochromatografiañ patrz opis w tekúcie oryginalnej publikacji). Wskazane by≥obyumoøliwienie wykrywania P. knowlesi przy pomocy szybkich te-stÛw paskowych (T. F. McCutchan i wsp., Emerging InfectiousDiseases: www.cdc.gov/eid 2008, 14, (11): 1750-1752).

Leczenie malarii o ciÍøkim przebiegu przy pomocypodawanego doøylnie artesunatu

Kaødego roku rejestruje siÍ w Europie oko≥o 8.000 zg≥oszo-nych przypadkÛw malarii wywo≥anej przez P. falciparum. Do-tychczas standardowym leczeniem malarii z≥oúliwej by≥o doøyl-ne podawanie chininy, nie pozbawione niepoøπdanych objawÛwi czasem nieskuteczne. Lek artesunat, rozpuszczalna w wodziepochodna artemizyny, jest uwaøany za wysoce skuteczny i do-brze tolerowany. W ciπgu kilku godzin znacznie obniøa on para-zytemiÍ i znacznie redukuje zdolnoúÊ zaraøonych krwinek do przy-legania do innych komÛrek. Moøna oczekiwaÊ pewnej opornoúcina artesunat na pograniczu Tajlandii i Myanmaru, ale nie wystÍ-puje ona u chorych zaraøonych w zachodniej Afryce. Jak wynikaz opisu 9 przypadkÛw leczonych w Norwegii w latach 2006-2008lek by≥ skuteczny i dobrze tolerowany. Doøylny artesunat jestdostÍpny z IDIS Pharma (www.idispharma.com); z CDC, Atlanta(www.cdc.gov./ malaria/features/artesunate_now_available.htm).

Produkt chiÒski z Guilin Pharmaceutical, Guangxi jest stoso-wany wy≥πcznie w Azji, gdyø nie uzyska≥ europejskich certyfika-tÛw. SzczegÛ≥y dawkowania patrz: K.M¯rch i wsp. Emerging In-fectious Diseases; www.cdc.gov/eid 2008, 14 (11) 1816-1818.

Deforestacja zwiÍksza transmisjÍ malariina p≥askowyøach Kenii

Badania przeprowadzono na p≥askowyøu 1.500 m npm w za-chodniej Kenii. Stwierdzono, øe na terenach poddanych defore-stacji (8% area≥u w ciπgu 10 lat) i zamianie ich na pola uprawnezwiÍksza siÍ temperatura i wilgotnoúÊ lokalnego úrodowiska. Spo-

rozoity pasoøyta rozwijajπ siÍ u komara w krÛtszym czasie. Tymsamym zwiÍksza siÍ o 78% moøliwoúÊ transmisji P. falciparumprzez komary A. gambiae na p≥askowyøu zachodniej Kenii. Po-zostaje ona jednakøe oko≥o 8 razy niøsza niø na niøej po≥oøonychterenach Kenii. Podobna sytuacja moøe mieÊ miejsce w gÛrachUsambara w Tanzanii i na p≥askowyøu Ugandy. Y. A. Afrane i wsp.Emerging Infectious Diseases; www.cdc.gov/eid 2008, 14 (10)1533-1538.

Meflochina nadal czÍsto stosowanaw chemioprofilaktyce malarii

Obecnie 3 leki sπ zalecane przez WHO do stosowania w pro-filaktyce malarii: meflochina, atowakwon/proguanil ñ Malaroneoraz doksycyklina. Cechuje je podobna skutecznoúÊ, ale odmien-ne dawkowanie, rÛøne objawy niepoøπdane i cena.

STOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOW !!!!! Co nowego w malarii?

meflochinaMalaronedoksycyklina

StopieÒprotekcji

90%90%90%

Objawyniepoøπdane

88% *81% **83% ***

w tym wyma-gajπce kon-

sultacji

11%7%6%

Kosztleku/tydzieÒ

34 CHF #127 CHF43 CHF

* niepokÛj, drÍczπce sny, depresja, zawroty g≥owy, bÛle g≥owy** nudnoúci, biegunki, owrzodzenia jamy ustnej*** podraønienie pochwy, nadmierna reakcja na opalanie# 1 CHF odpowiada obecnie 2,50 z≥

SzczegÛ≥owe badania przeprowadzono w latach 2003-2004w czÍúci francuskiej Szwajcarii, ktÛra oficjalnie nie preferuje øad-nego z ww. lekÛw.

SpoúrÛd 1073 osÛb podrÛøujπcych, korzystajπcych z konsul-tacji w jednym gabinecie prywatnym lub w dwÛch oúrodkach spe-cjalistycznych:

ï 45% pacjentÛw stosowa≥o meflochinÍ,ï 21% ñ Malarone,ï 18% ñ doksycyklinÍ,ï 5% nie stosowa≥o lekÛw profilaktycznie, aï 11% nie potrafi≥o odpowiedzieÊ, jaki lek pobiera≥o.

Wiek badanych wynosi≥ úrednio 36 lat (w tym 24% ponad >50 lat); d≥ugoúÊ pobytu w tropiku najczÍúciej (41,2%) ñ 2 tygodnie;81% wyjeødøa≥o do Afryki, 15% do Azji, 4% na inne kontynenty;74% by≥o Szwajcarami; zawody intelektualne posiada≥o 33%,techniczne ñ 38%, rolnicze lub robotnicze ñ 9%, studenci i eme-ryci po 10%. ChemioprofilaktykÍ stosowa≥o poprzednio aø 51%badanych.

Pacjenci byli dok≥adnie informowani o kaødym z lekÛw i do-konywali w≥asnego wyboru, ktÛry by≥ analizowany pod koniecbadaÒ. Ostateczny wybÛr leku by≥ dokonywany przez lekarza wczasie konsultacji i po ponownej rozmowie z pacjentem oraz powykluczeniu ewentualnych przeciwwskazaÒ. Objawy uboczne no-towano podczas wizyty po powrocie z tropiku. Wyniki badaÒ by≥ynastÍpujπce:


Jakkolwiek wybÛr leku przez pacjenta jest liczbowo podobnydo ostatecznego zalecenia lekarza, to jednak czÍsto ulega≥ on zmia-nom po konsultacji z lekarzem. Aø 47% pacjentÛw zmieni≥o swÛjwybÛr po konsultacji z lekarzem; dotyczy≥o to zwykle obecnoúciprzeciwwskazaÒ na meflochinÍ i wyboru Mephaquine (a nie La-riamu), ktÛra spoúrÛd tych dwÛch preparatÛw meflochiny jest taÒ-sza (34 CHF w miejsce 47 CHF). Pacjenci czÍsto kierowali siÍmniejszym prawdopodobieÒstwem objawÛw niepoøπdanych (33%)i cenπ leku (21%). Pewne znaczenie mia≥o ich w≥asne poprzedniepozytywne doúwiadczenie (15%); pacjenci chÍtnie (65%) wracalido meflochiny, o ile jπ kiedyú stosowali. Mniejsze znaczenie mia≥ydla pacjenta odmienne dawkowanie leku i ca≥kowity czas jegopodawania (odpowiednio 9% i 6%). Pacjenci m≥odsi (21-40 lat)czÍúciej korzystali z meflochiny, a kobiety ñ rzadziej z doksycy-kliny, preferujπc Malarone; ten z kolei mia≥ mniejsze powodzenieu osÛb z niøszych warstw socjo-ekonomicznych, prawdopodob-nie z uwagi na cenÍ leku. Malarone by≥ czÍúciej stosowany przezlekarza prywatnego niø w oúrodkach specjalistycznych.

Badania potwierdzi≥y poprzednie sugestie autorÛw, øe meflo-china jest nadal czÍsto wybieranym przez pacjentÛw i lekarzy le-kiem profilaktycznym, pomimo øe swego czasu mia≥a ona z≥π re-putacjÍ w publikacjach medycznych i niemedycznych. Jednakøew 1/3 przypadkÛw wybÛr meflochiny przez pacjenta nie mÛg≥byÊ zaakceptowany przez lekarza z uwagi na istniejπce przeciw-wskazania do jej stosowania. N. Senn i wsp. A. J. Trop. Med.Hyg. 2007, 77, 1010-1014.

Malarone coraz czÍúciej stosowany w Australii

Australia zosta≥a uznana za wolnπ od rodzimej transmisjimalarii w roku 1981. W roku 2005 zarejestrowano w Australiiponad 800 przypadkÛw zawlekanej malarii, w tym oko≥o 1/3 za-raøeÒ P. falciparum. Ostatnio dokonano analizy lekÛw przepisywa-nych w profilaktyce malarii. Wnioski z tej analizy sπ nastÍpujπce:w ciπgu ostatnich 15 lat nastπpi≥ radykalny spadek zuøycia lekÛwzawierajπcych proguanil, chlorochinÍ i pirymetaminÍ. Dwukrot-nie rzadziej zalecano zwiπzki chininy. Przepisywanie meflochiny,po chwilowym spadku, znowu staje siÍ popularne. Wzrasta nato-miast znacznie czÍstoúÊ zapisywania Malaronu (atokwanon i pro-guanil), zalecanego przez biura podrÛøy w roku 2005; by≥ on prze-pisywany ñ 8.418 razy. Doksycyklina jest czÍsto stosowana przezpodrÛøujπcych do rejonÛw, w ktÛrych malaria wykazuje opor-noúÊ na wiele lekÛw. Artemeter z lumefantrynπ jest w AustraliidostÍpny, ale bywa rzadko stosowany w profilaktyce malarii (P.A. Leggat. J. Travel Medicine 2008, 15 (5) 302-306).

Jakie leki zapobiegajπce malarii zapisywaÊ ?†

TropNetEurope podjπ≥ siÍ zadania analizy (A Delphi MetodAnalysis) stosowania lekÛw stosowanych w zapobieganiu ma-larii. Celem badaÒ jest uzgodnienie w skali europejskiej decyzjio wyborze lekÛw do stosowania w praktyce i sprawdzenie war-

WybÛr dokonany

przez pacjenta przez lekarza

meflochina 45% 50%Malarone 21% 24%doksycyklina 19% 19%lek nieznany 11%bez leku 4% 6%

toúci techniki Delphi w opracowaniu takich wskazaÒ. TrudnostreszczaÊ obszernπ publikacjÍ z J.Travel Med. 2008, 15: 294-301; osoby zainteresowane powinny jπ przeczytaÊ w ca≥oúci.††

†Czy moøemy spodziewaÊ siÍ powrotu

rodzimej malarii w Polsce?

Czy moøemy spodziewaÊ siÍ powrotu rodzimej malarii w Pol-sce i w Europie w zwiπzku ze zmianami klimatycznymi w úwie-cie? Prof. T. H. DzbeÒski z Zak≥adu Parazytologii Lekarskiej Naro-dowego Instytutu Zdrowia Publicznego dokona≥ analizy sytuacjiepidemiologicznej malarii w Polsce w przesz≥oúci i obecnie. Najej podstawie stwierdza, øe samo podwyøszenie siÍ globalnej tem-peratury nie wystarcza, aby rodzime zaraøenia Plasmodium poja-wi≥y siÍ na szerszπ skalÍ na terytorium Polski. Mog≥oby to jednaknastπpiÊ w warunkach znacznej dezorganizacji s≥uøb publicznychi masowej migracji ludzi zwiπzanych z wojnπ lub klÍskami natu-ralnymi [Wiadomoúci Parazytologiczne, 2008, 54 (3), 205-211].

1999 2000-2001 2005-2006

% domostw z co najmniej jednπmoskitierπ jakiegokolwiek typu

30 37 46

† % domostw z co najmniej jednπmoskitierπ nasπczonπ 1 23insektycydem ITN% dzieci do lat 5 úpiπcychpod moskitierπ ITN †

2 16

% dzieci do lat 5 z gorπczkπotrzymujπcych jakikolwiek lek †53 58przeciwmalaryczny††††††††††††††††††† †††††††††††††% dzieci jak wyøejleczonych w ciπgu 24 godzin

51

† % kobiet otrzymujπcych co najmniej2 dawki leku przeciwmalarycznego 22

† w ciπøy% kobiet w ciπøy w wieku 15-49 latúpiπcych pod moskitierπ

16

Moskitiera w chacie murzyÒskiej ñTanzania

Ile moskitier w Tanzanii?†

Wed≥ug rollbackmalaria.org/countryaction/Tanzania.html, naprzestrzeni ostatniej dekady notuje siÍ znaczny wzrost korzy-stania z moskitier w Tanzanii:

Wybra≥, t≥umaczy≥ i streúci≥:prof. Zbigniew Paw≥owski


Co to jest malaria?

Malaria jest chorobπ przenoszonπ do organizmu cz≥owie-ka w wyniku ukπszenia przez zaraøonego komara. Zazwyczajpowoduje wysokπ gorπczkÍ, dreszcze, bÛle g≥owy oraz uogÛl-nione bÛle ca≥ego cia≥a. Pasoøyt, po wnikniÍciu do organizmucz≥owieka, poprzez krew trafia do wπtroby. Osoba zaraøonanie przejawia objawÛw choroby, dopÛki pasoøyt nie wydosta-je siÍ z wπtroby; moøe pozostawaÊ w niej przez bardzo d≥ugiczas. Pasoøyt Plasmodium falciparum ñ wywo≥ujπcy groünydla øycia, najciÍøszy typ malarii ñ zazwyczaj wydostaje siÍ zwπtroby w ciπgu dwÛch tygodni od ukπszenia przez komara.

Dlaczego malaria jest tak powaønym problemem?

Nie istnieje szczepionka, ktÛra ochroni ciÍ przed malariπ.Malaria moøe spowodowaÊ powaønπ chorobÍ, a nawet úmierÊ,zw≥aszcza u dzieci do lat 5 i osÛb nieuodpornionych. Do zgo-nu moøe dojúÊ juø w ciπgu 12 godzin od wystπpienia pierw-szych objawÛw. Dlatego jest bardzo waøne, by zrobiÊ wszyst-ko, co moøna, by zapobiec malarii, w≥πczajπc w to unikanienaraøenia na ukπszenia komarÛw i przyjmowanie lekÛw pod-czas podrÛøy oraz przez pewien czas po powrocie.

Czy to, øe w przesz≥oúci przeszed≥em malariÍ oznacza,øe jestem przed niπ chroniony?

Ludzie wytwarzajπ czÍúciowπ odpornoúÊ na malariÍ, jeúlichorowali na niπ wielokrotnie w przesz≥oúci. Jednak odpornoúÊta mija szybko, zazwyczaj w ciπgu roku lub dwÛch lat od ostat-niego epizodu malarii oraz w ciπgu miesiπca od opuszczeniarejonu malarycznego. Moøesz nie byÊ chroniony przed mala-riπ, nawet jeúli w przesz≥oúci chorowa≥eú na niπ wiele razy.

Jak mogÍ chroniÊ siÍ przed ukπszeniami komarÛw?

Jest wiele sposobÛw zapobiegania ukπszeniom komarÛw.To ochroni ciÍ nie tylko przed malariπ, ale moøe zapobiec in-nym powaønym chorobom, jak øÛ≥ta gorπczka, japoÒskie za-palenie mÛzgu i gorπczka denga. Komary, ktÛre przenoszπ ma-lariÍ, na ogÛ≥ kπsajπ od zachodu aø do wschodu s≥oÒca, alekomary, ktÛre kπsajπ w ciπgu dnia, mogπ powodowaÊ innezakaøenia, wiÍc ich rÛwnieø naleøy unikaÊ.

STOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOWSTOP MALARIA NOW !!!!!Jak uniknπÊ malariii innych chorÛbprzenoszonych przez komary

NiektÛre proste sposoby na unikniÍcie ukπszeÒ komarÛw:

ï Noú odzieø ochronnπ (koszule z d≥ugimi rÍkawami orazd≥ugie spodnie).

ï Klimatyzacja, ktÛra odstrasza komary, okna, ktÛre moønazamykaÊ lub okna z nieuszkodzonπ siatkπ pomagajπ wzmniejszeniu liczby ukπszeÒ.

ï W nocy, kiedy jest to moøliwe, stosuj moskitierÍ nad ≥Ûø-kiem. Najlepiej, jeúli jest ona impregnowana úrodkamichemicznymi, insektycydami (ITN ñ insecticide treatedbednet). Moøesz kupiÊ gotowe moskitiery juø nasπczoneinsektycydami lub zastosowaÊ permetrynÍ. DostÍpne sπrÛwnieø namioty, ktÛre sπ bardziej kosztowne, ale bardzowygodne i moøna je kupiÊ w sklepach ze sprzÍtem biwa-kowym lub przez internet.

Waøne jest stosowanie repelentÛw. Najskuteczniejszym re-pelentem odstraszajπcym komary jest DEET (N,N-dietylme-tatoluamid). Waøne jest rÛwnieø, by uøywaÊ úrodkÛw zawie-rajπcych 25-50% roztwÛr DEET. Sπ one szeroko dostÍpne wwiÍkszoúci aptek, w sklepach z artyku≥ami spoøywczymi i zartyku≥ami podstawowymi. Istnieje wiele marek (tj. Repel, Off,Cutters). ZwrÛÊ uwagÍ na sk≥ad preparatu wymieniony na opa-kowaniu produktu i upewnij siÍ, øe zawiera DEET w odpo-wiednim stÍøeniu. Istniejπ preparaty DEET dostÍpne jako p≥ynyo stopniowym uwalnianiu (Ultrathon, Sawyer). Mogπ one za-wieraÊ mniej niø 25% DEET, ale sπ skuteczne. DEET powi-nien byÊ stosowany co 4-6 godzin oraz w szczegÛlnoúci przedpÛjúciem spaÊ. Jest bezpieczny dla dzieci i dla kobiet w ciπøy,ale naleøy byÊ ostroønym, by nie dosta≥ siÍ do oczu lub do ust(naleøy uwaøaÊ i nie nak≥adaÊ go na rÍce lub okolice oczu uma≥ych dzieci).

Aby uzyskaÊ najlepszπ ochronÍ, powinieneú zabezpieczyÊodzieø permetrynπ oraz stosowaÊ DEET na skÛrÍ. Permetrynajest bezpieczna i kiedy odzieø zostanie w≥aúciwie niπ potrak-towana, jedno zastosowanie wystarczy na wiele tygodni. WUSA permetryna jest dostÍpna w sklepach ze sprzÍtem biwa-kowym oraz moøna jπ nabywaÊ poprzez internet. Najlepszymsposobem zabezpieczenia odzieøy jest zakup zestawu, ktÛrymoøna przygotowaÊ samemu i zanurzyÊ w nim ubrania. Jeúlimasz jakieú pytania, poproú lekarza lub pielÍgniarkÍ o pomoc.DostÍpne sπ rÛwnieø inne repelenty, ale wiele z nich nie chro-ni tak d≥ugo i nie dajπ takiej gwarancji bezpieczeÒstwa, jakDEET.

Publikacja dostÍpna na stronie International Society of Travel Medicinew zak≥adce Multi-language handouts; www.istm.org


Czy moøna stosowaÊ DEET na skÛrÍ i permetrynÍdo odzieøy dzieci?

Tak. DEET jest bezpieczny dla dzieci. Nie stosuj go jed-nak czÍúciej, niø napisano na opakowaniu. U ma≥ych dziecinie aplikuj go w okolicy oczu ani na rÍce, poniewaø mÛg≥bydostaÊ siÍ do ust. Moskitiery impregnowane insektycydamisπ bardzo waøne dla dzieci i powinny byÊ stosowane w miej-scu snu za dnia i w nocy.

Jakie leki naleøy przyjmowaÊ?

DostÍpnych jest kilka lekÛw i powinieneú omÛwiÊ zeswoim lekarzem lub pielÍgniarkπ, ktÛry lek bÍdzie najlepszydla ciebie i dla twoich dzieci. Jeúli wyjeødøasz w rejon wystÍ-powania malarii, niezwykle waøne jest, byú wraz z dzieÊmiprzyjmowa≥ leki zgodnie z zaleceniem: zacznij zanim wyru-szysz, stosuj je podczas podrÛøy i po opuszczeniu rejonu ma-larycznego. PamiÍtaj, øe musisz zakoÒczyÊ leczenie zgodniez zaleceniem, najczÍúciej do miesiπca po opuszczeniu rejonumalarycznego. Zanim opuúcisz gabinet lekarza bπdü pielÍgniar-ki, upewnij siÍ, øe rozumiesz, jak naleøy przyjmowaÊ leki.

O czym naleøy pamiÍtaÊ podczas podrÛøy i popowrocie z niej:

ï Stosuj moskitiery, repelenty oraz przyjmuj leki przeciw-malaryczne zgodnie z zaleceniem.

By≥a rÛwnieø okazja obejrzenia filmu pt. ìOperacja Bangassuî,ktÛry jest dokumentacjπ pracy charytatywnej w Republice Cen-tralnej Afryki poznaÒskich chirurgÛw z Katedry i Kliniki Chirur-gii OgÛlnej, Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej Uniwer-sytetu Medycznego w Poznaniu w roku 2002.

Podczas konferencji zosta≥a zaprezentowana najnowszawystawa Fundacji, na ktÛrπ sk≥adajπ siÍ fotografie lek. Agnieszki£uczak z pracy w oúrodku misyjnym w Garoua-Boulai wKamerunie.

Aktywny udzia≥ w programie

Kaødy moøe byÊ czÍúciπ miÍdzynarodowej kampanii na rzeczwalki z malariπ. Jest wiele sposobÛw na zaangaøowanie siÍ w dzia-≥alnoúÊ programu:

ï Pokaø swojπ twarz w walce z malariπ!Prosimy o wsparcie naszej kampanii na ca≥ym úwiecie i pokaza-nie swojej twarzy w walce przeciwko malarii rzπdom krajÛw UniiEuropejskiej. UmieúÊ zdjÍcie swoje i swoich przyjaciÛ≥ na naszejstronie internetowej (www.stopmalarianow.org). Wszystkie zdjÍ-cia zostanπ dodane do mozaiki w kszta≥cie Afryki pokazujπcejludzi wspierajπcych naszπ kampaniÍ. Na zakoÒczenie naszej akcjimozaika zostanie wrÍczona Komisji Europejskiej oraz przedsta-wicielom rzπdÛw w krajach europejskich. Kaøde zdjÍcie bÍdzieprzypomina≥o g≥owom paÒstw europejskich o obietnicy, ktÛrπ z≥o-øyli i potrzebie w≥πczenia siÍ do walki przeciwko malarii i innymchorobom, ktÛre sπ zwiπzane z biedπ.

ï ZostaÒ wolontariuszem organizacji biorπcej udzia≥ w pro-gramie!Fundacja Pomocy Humanitarnej ìRedemptoris Missioî zapraszawszystkich chÍtnych do zaangaøowania siÍ w dzia≥ania Fundacjii pomoc w organizowaniu akcji w ramach Stop Malaria Now!

ï Zorganizuj akcjÍ w swoim mieúcie!Program Stop Malaria Now! jest otwarty na wszelkie nowe ini-cjatywy, chÍtnie pomoøemy zorganizowaÊ akcje promocyjne, ma-jπce na celu dotarcie do jak najwiÍkszej iloúci ludzi.

Zapraszamy na stronÍ www.stopmalarianow.org, na ktÛrejmoøna dowiedzieÊ siÍ wiÍcej na temat programu, moøliwoúciachaktywnego udzia≥u w akcji, a takøe o nowych wydarzeniach do-tyczπcych kampanii.

Justyna Polowywiceprezes Fundacji

(ciπg dalszy ze str. 7)

ï Jeúli podczas podrÛøy zostanie rozpoznana u ciebie mala-ria, przyjmuj przepisane leki i dalej lecz malariÍ po po-wrocie do kraju.

ï Jeúli po powrocie do kraju wystπpi gorπczka, nawet do rokupo powrocie, natychmiast zg≥oú siÍ do lekarza i pamiÍtaj,by powiedzieÊ mu o tym, øe by≥eú w rejonie malarycznymoraz øe powinieneú zostaÊ zbadany w kierunku malarii.

T≥umaczenie i opracowanie: mgr Ewa KaczmarekKonsultacja: prof. Zbigniew Paw≥owski


ODPOWIEDZIALNY PODRÓŻNY– RESPONSIBLE TRAVELER

KRÓTKI PRZEWODNIK PO KWESTIACH ZDROWOTNYCH I KODEKSIEKULTURY PODRÓŻOWANIA MIĘDZYNARODOWEGO STOWARZYSZENIA

MEDYCYNY PODRÓŻY

��

WstÍp

RÛønice kulturowe, higieniczne i etyczne czÍsto stanowiπszczegÛlne wyzwania dla podrÛøujπcych, niezaleønie od tego czypodrÛøujπ oni we w≥asnym kraju, czy na innym kontynencie.

Stosowanie úrodkÛw zapobiegawczych w celu unikniÍcia pro-blemÛw zdrowotnych ñ na przyk≥ad chorÛb przewodu pokarmo-wego i rÛønych infekcji ñ jest waøne, ale nie chroni przed wszyst-kimi wyzwaniami, ktÛre mogπ pojawiÊ siÍ podczas podrÛøy. Pozakwestiami zdrowotnymi, dla podrÛøujπcych waøne jest, aby po-znali oni podstawowe problemy kraju, do ktÛrego podrÛøujπ; nie-zaleønie od wzbogacenia w≥asnej osobowoúci, pozwoli to uniknπÊniezamierzonych konfliktÛw wynikajπcych z okazania braku sza-cunku dla miejscowej ludnoúci.

Od lat turystyka przynosi miliony bardzo poøπdanego zyskukrajom rozwijajπcym siÍ. OprÛcz wspierania gospodarki tych kra-jÛw, turyúci ñ niestety ñ czÍsto zawlekajπ tam lub nabywajπ tampewne choroby oraz naduøywajπ cennych tamtejszych zasobÛw,takich jak woda i elektrycznoúÊ. Lokalni mieszkaÒcy czÍsto uwa-øajπ, øe ze wzglÍdu na budowÍ kurortÛw i mieszkaÒ w≥asnoúcio-wych, turystyka zabiera im wiele niedrogiej ziemi, powodujπcwzrost kosztÛw uzyskania mieszkania do poziomu nieosiπgalne-go dla wielu z nich.

Najwaøniejsze wytyczne dla odpowiedzialnego podrÛøujπce-go zosta≥y ujÍte w 7 punktach:

1. Bπdü dobrze poinformowany

Czy wiedzia≥eú, øe sπ kraje, gdzie dawanie napiwkÛw jest przyj-mowane z dezaprobatπ, gdzie siadanie ze skrzyøowanymi noga-mi jest uwaøane za niegrzeczne, albo gdzie powinieneú poprosiÊo pozwolenie, zanim wykonasz fotografiÍ? Im wiÍcej dowiesz siÍna temat przyjmujπcych ciÍ krajÛw, tym bardziej cenne i bezkon-fliktowe stanπ siÍ twoje podrÛøe.

ï Wykorzystuj Internet i ogromny zestaw przewodnikÛw, abypoznaÊ kodeksy kulturowe i etyczne krajÛw, ktÛre zwiedzaszoraz potencjalne zagroøenia dla zdrowia i wskazÛwki, jak siÍtam zachowaÊ. Uczπc siÍ i bÍdπc pe≥nym szacunku dlaodmiennego stylu øycia i kodeksÛw kulturowych obo-wiπzujπcych w innych krajach, pozostaniesz ìdobrym sπsia-demî, jednoczeúnie czyniπc podrÛø bezpiecznπ, dobrze siÍ bawiπci wzbogacajπc swojπ wiedzÍ na temat odwiedzanych krajÛw.

ï Przy szybkim tempie øycia w wiÍkszoúci zachodnich spo≥e-czeÒstw, moøe byÊ potrzebne pewne twoje dostosowanie siÍdo wolniejszego, bardziej zrelaksowanego rytmu øycia w in-nym kraju. Uúwiadomienie sobie, zanim wybierzesz siÍ wpodrÛø, øe nierzadko bÍdziesz musia≥ ÊwiczyÊ swojπ cierpli-woúÊ, moøe pomÛc Ci w wyeliminowaniu sporej frustracjipodczas podrÛøy.

ï Miej otwarty umys≥. Z chwilπ, kiedy opuúcisz swÛj dom, twÛjtryb øycia i niektÛre poglπdy bÍdπ siÍ zmieniaÊ. Jednym z g≥Ûw-nych powodÛw podrÛøowania jest w≥aúnie poznawanie i do-úwiadczanie na w≥asnej skÛrze tych ekscytujπcych rÛønic.

2. Dowiedz siÍ, co wypada, a co nie

ï W wielu krajach etykieta ubioru jest bardziej konserwatywnaniø w kulturach Zachodu. NiektÛre kraje dezaprobujπ ods≥ania-nie przez kobiety ramion i nÛg. Tak wiÍc, kiedy odwiedzasz tekraje, powinieneú uszanowaÊ ich kulturÍ i stosowaÊ siÍ do ety-kiety ubioru. Publiczne okazywanie uczuÊ czÍsto powodujezak≥opotanie miejscowych mieszkaÒcÛw. Wyraøanie oznakgniewu rÛwnieø moøe byÊ postrzegane jako niestosowne.

ï S≥uchaj, w jaki sposÛb miejscowi zwracajπ siÍ do siebie, doludzi starszych, do osÛb zwiπzanych z religiπ. Respektujπcich tytu≥y i zwyczaje, moøesz uniknπÊ prowokowania nieza-mierzonej niechÍci.

ï Gesty mogπ byÊ b≥Ídnie interpretowane, bπdü mogπ mieÊ od-mienne znaczenie w innych krajach. Na przyk≥ad wskazywa-nie palcem przedmiotu lub podczas pytania o drogÍ jest nie-kiedy postrzegane jako niegrzeczne. Uøycie pe≥nej d≥oni zo-stanie lepiej przyjÍte.

ï Bπdü úwiadom i szanuj úwiÍta religijne oraz obchody i zwy-czaje, ktÛre towarzyszπ tym wydarzeniom.

ï Nie zabieraj pamiπtek z miejsc zwiπzanych z historiπ, kulturπ,naturπ czy archeologiπ.

3. Szanuj goszczπcy ciÍ kraj

Wielu ludzi odwiedza kraje rozwijajπce siÍ dla romantycznegowypoczynku lub przygody. Jednakøe kraje te stwarzajπ szczegÛlne

Odpowiedzialny podrÛønyñ Responsible travelerOd Redakcji: International Society of Travel Medicine ñ MiÍdzynarodowe Stowarzyszenie MedycynyPodrÛøy (ISTM) zapoczπtkowa≥o program pod nazwπ ìOdpowiedzialny podrÛønyî. W≥adze ISTM uwaøajπ,øe sπ odpowiedzialne nie tylko za zabezpieczenie zdrowia podrÛønych, ale rÛwnieø za zachÍcanie ich doposzanowania miejscowej ludnoúci oraz úrodowiska podczas planowanej podrÛøy. W opracowaniu wy-tycznych ìOdpowiedzialny podrÛønyî ISTM korzysta≥o z kodeksu etyki åwiatowej Organizacji Tury-stycznej (The World Tourism Organization), ktÛry promuje zrÛwnowaøonπ i pe≥nπ szacunku turystykÍw najbardziej pe≥nym jej wymiarze. Redakcja przekazuje czytelnikom pe≥en tekst przewodnika ìRespon-sible Travelerî, gdyø uwaøa, øe reprezentuje on oryginalne i nowoczesne sugestie w podejúciu do podrÛøy.


wyzwania. Musisz byÊ úwiadomy zdrowotnych i medycznychzagroøeÒ towarzyszπcych zwiedzaniu krajÛw o niedostatecznychwarunkach sanitarnych i gorzej rozwiniÍtej opiece medycznej.Fakt, øe moøesz zwiedzaÊ egzotyczne miejsca oznacza, øe posia-dasz dochody zapewniajπce pewien stopieÒ luksusu, niedostÍp-nego dla wielu rodzimych mieszkaÒcÛw. Rozumiejπc i szanujπcrÛønice socjoekonomiczne miÍdzy krajami, podrÛøujπcy bÍdπmogli bardziej cieszyÊ siÍ podrÛøπ, zdajπc sobie sprawÍ, øe po-prawi ona sytuacjÍ ekonomicznπ uboøszego kraju.ï Unikaj rzucajπcego siÍ w oczy okazywania bogactwa lub osten-

tacyjnego wydawania pieniÍdzy. Takie zachowania tworzπ na-tychmiastowe bariery i urazÍ ze strony miejscowej ludnoúci.

ï Targuj siÍ tylko wtedy, jeúli jest to akceptowany zwyczaj, alenie bπdü zbyt natarczywy. Dla wielu miejscowych ludzi han-del jest jedynym ürÛd≥em utrzymania.

ï Nigdy nie wykorzystuj mieszkaÒcÛw goszczπcego ciÍ kraju.Wielu pracownikÛw zatrudnionych w turystyce otrzymuje bar-dzo niewielkie wynagrodzenie za d≥ugie przepracowane go-dziny. Jeúli korzystasz z us≥ug, upewnij siÍ, øe zadbano o od-powiednie wynagrodzenie osoby úwiadczπcej us≥ugÍ ñ np.przez hotel; jeúli potrzeba, wrÍcz napiwek stosownie do lo-kalnych zwyczajÛw. Okaø wdziÍcznoúÊ tym, ktÛrzy ci poma-gajπ; moøe to sprawiÊ, øe twoja podrÛø bÍdzie przebiega≥abardziej komfortowo i p≥ynnie.

ï Seks-turystyka i dzieciÍca prostytucja sπ praktykami nie dozaakceptowania. Co wiÍcej, sπ ryzykowne dla podrÛøujπcych.

ï Wspieraj lokalnπ spo≥ecznoúÊ, hotele, restauracje i koúcio≥y,kiedykolwiek to moøliwe. Pomoøe to paÒstwu pod wzglÍdemekonomicznym, a tobie pozwoli pe≥niej wspÛ≥uczestniczyÊ wutrzymaniu miejscowej kultury.

ï Zminimalizuj wykorzystanie zasobÛw miejscowych. Nie wy-magaj codziennej kπpieli, jeúli woda jest dobrem deficyto-wym; natrysk zuøywa mniej wody.

ï Wykorzystuj kilkakrotnie rÍczniki i nie oczekuj codziennejwymiany bielizny poúcielowej; przyczynisz siÍ tym do zmniej-szenia zuøycia úrodkÛw piorπcych w pralniach.

4. Dbaj o zdrowie

Podczas, gdy ciebie interesujπ zagroøenia zdrowotne, na ktÛrety jesteú wystawiony, moøesz nie zdawaÊ sobie sprawy z tego, øesam teø moøesz przedstawiaÊ problem zdrowotny dla ludzi w kraju,ktÛry odwiedzasz, szczegÛlnie w krajach rozwijajπcych siÍ.ï Choroby przenoszone drogπ p≥ciowπ sπ szczegÛlnie silnie

powiπzane z podrÛøπ. Aby ochroniÊ siebie i swojego partnera,unikaj niebezpiecznego seksu.

ï W populacjach podatnych na zakaøenie, epidemie grypy by-wajπ ≥πczone z turystykπ (na przyk≥ad na statkach wycieczko-wych). Zaszczep siÍ, kiedy jest to wskazane.

ï PrzeziÍbienia sπ powszechnym problemem wúrÛd turystÛw.£atwo zaraziÊ innych i siebie w zat≥oczonych miejscach, jakna rynku lub w autobusie. Staraj siÍ nie rozsiewaÊ choroby,myjπc rÍce wodπ z myd≥em i ograniczajπc kontakty osobistez innymi osobami.

ï Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego sπ bardzo czÍ-stπ dolegliwoúciπ wúrÛd podrÛøujπcych. Zabierz ze sobπ lekiprzeciwbiegunkowe, poniewaø w niektÛrych przypadkachmogπ byÊ potrzebne. Staraj siÍ utrzymaÊ podobny poziomhigieny jak w domu, z dodatkiem szczegÛlnych zaleceÒ wodmiennych warunkach sanitarnych.

ï Trudne warunki pracy osÛb zatrudnionych w branøy turystycznejmajπ czÍsto powaøne nastÍpstwa zdrowotne, takie jak odmroøe-

nia w zimnym úrodowisku czy choroba dekompresyjna u in-struktorÛw nurkowania. Bπdü úwiadomy wystπpienia podobnychproblemÛw zdrowotnych u pracownikÛw i pomÛø w zapewnie-niu im odpowiedniej opieki medycznej, kiedy bÍdzie potrzebna.

ï Przed wyjazdem zasiÍgnij porady specjalisty medycyny pod-rÛøy. Dostarczy on porad, jak zachowaÊ zdrowie w podrÛøy,zleci i/lub wykona potrzebne szczepienia ochronne oraz za-pewni podstawowe leki.

ï PamiÍtaj, øe odwiedzasz dom innych osÛb. Szanuj je i bπdütaktowny, a sprawiπ one, øe twoja podrÛø bÍdzie przyjemnymi satysfakcjonujπcym wspomnieniem.

Tak wiÍc, baw siÍ dobrze i udanej podrÛøy!

T≥umaczenie i opracowanie:mgr Ewa Kaczmarek

Konsultacja: prof. Zbigniew Paw≥owski

Siedem WskazÛwek dla Odpowiedzialnego PodrÛønego

1. Bπdü dobrze poinformowany

PodrÛø pozwala nam odkrywaÊ naturalne piÍkno, historycz-ne miejsca, a przede wszystkim rÛønorodnoúÊ innych spo-≥ecznoúci ludzkich. Bπdü dobrze poinformowanym podrÛø-nym juø przed wyjazdem z domu i odkrywaj to, czego mo-øesz nauczyÊ siÍ od ludzi, ktÛrych spotkasz w czasie podrÛ-øy.

2. Miej otwarty umys≥ i bπdü cierpliwy

Poznawaj inne kultury i warunki øycia innych ludzi.

3. Bπdü pe≥en szacunku

Miejscowi ludzie witajπ ciÍ chÍtnie. Okaø im wdziÍcznoúÊ iszacunek. Szanuj rÛwnieø lokalne obyczaje, zwracajπc uwa-gÍ na sposÛb, w jaki siÍ ubierasz, zachowujesz w miejscachkultu religijnego lub okazujesz swoje emocje.

4. Unikaj wyzysku

Jako podrÛøni jesteúmy odbierani przez spo≥ecznoúci miej-scowe jako ludzie zamoøni. Bπdü hojny, ale w konstruktyw-ny sposÛb, wspierajπc miejscowπ gospodarkÍ. Wyraøaj dez-aprobatÍ dla wyzysku miejscowej ludnoúci (niskie pensje,przepracowanie, wykorzystywanie dzieci) i nie bierz w nimudzia≥u.

5. ChroÒ úrodowisko

Unikaj nadmiernego zuøycia wody, marnowania øywnoúci,úmiecenia i niszczenia odwiedzanych miejsc.

6. Pozostaw dobre wraøenie

Twoje pozytywne kontakty z miejscowπ ludnoúciπ u≥atwiπpobyt tych, ktÛrzy przybÍdπ tam po tobie.

7. Szacunek i wzajemne poznawanie siÍ w czasie twojejpodrÛøy pozostawiπ cudowne wspomnienia oraz bÍdπ sprzy-ja≥y twojemu bezpieczeÒstwu i zmniejszπ zagroøenia zdro-wotne!


Dlaczego to takie waøne?

Najpowszechniejszπ przyczynπ problemÛw zdrowotnychi zgonÛw podczas podrÛøy sπ urazy, nag≥e wypadki oraz zawa≥serca i udar mÛzgu. Ubezpieczenie na øycie zazwyczaj nie obej-muje ciÍ podczas podrÛøy ñ nie pokryje kosztÛw opieki w do-brym szpitalu, ani teø transportu z powrotem do kraju.

Czy moøna zrobiÊ coú, by zapobiec nag≥ym wypadkomi problemom medycznym podczas podrÛøy?

W≥aúciwe decyzje sprawiπ, øe urazy i wypadki stanπ siÍ mniejprawdopodobne. OprÛcz tego, moøna wykupiÊ ubezpieczenie,ktÛre pomoøe w uzyskaniu dobrej opieki medycznej i przetrans-portowaniu do kraju w razie wypadku lub innych powaønychproblemÛw medycznych.

Co moøna zrobiÊ, aby zapobiec urazom i wypadkom?

P o j a z d y m e c h a n i c z n e sπ najwaøniejszπ przyczynπurazÛw i wypadkÛw. Pasy bezpieczeÒstwa i foteliki dzieciÍce

byÊ wystarczajπco blisko, øeby je w porÍ uchwyciÊ, jeúli znajdπsiÍ w niebezpieczeÒstwie. Bardzo waøne sπ úwiadomoúÊ zagro-øenia i bycie ostroønym w pobliøu wody.

N i e m o w l Í t a i m a ≥ e d z i e c i , ktÛre raczkujπ, mogπdotykaÊ wielu niebezpiecznych przedmiotÛw, jak kable elek-tryczne, trutki na szczury; tak wiÍc ñ znowu ñ waøne jest przy-glπdanie siÍ z bliska i sprawdzenie miejsca, w ktÛrym siÍ bawiπ.Pogryzienie przez psy zdarza siÍ szczegÛlnie u dzieci, a do wiÍk-szoúci ugryzieÒ dochodzi w pobliøu domÛw rodziny, przyjaciÛ≥i chodzenia ulicami.

Co moøna zrobiÊ, aby uniknπÊ problemÛw medycznych?

Niewiele moøesz zrobiÊ, by uniknπÊ mogπcych wystπpiÊ pod-czas podrÛøy problemÛw takich jak zawa≥ serca lub udar mÛzgu.Jednakøe, jeúli cierpisz na chorobÍ serca, nadciúnienie tÍtnicze,cukrzycÍ, chorobÍ nerek lub inne przewlek≥e schorzenie, powi-nieneú zasiÍgnπÊ rady lekarza, zanim wyjedziesz i zabraÊ ze sobπkopiÍ waønej dokumentacji medycznej. Dla przyk≥adu, jeúli cier-pisz na chorobÍ serca, powinieneú zabraÊ ze sobπ kopiÍ EKGoraz listÍ lekÛw. Powinieneú mieÊ je przy sobie np. na pok≥adzie

Urazy, wypadki i problemy medycznepodczas podrÛøowania

Od redakcji: dane statystyczne pokazujπ, øe g≥Ûwnπ przyczynπ zgonÛw podczas podrÛøy do innych krajÛw sπ wypadkikomunikacyjne. Poniøej przedstawiamy publikacjÍ International Society of Travel Medicine na temat tego, jak moønaustrzec siÍ urazÛw i wypadkÛw zwiπzanych z podrÛøowaniem.

sπ niezwykle waøne i powinnybyÊ stosowane, kiedykolwiek jestto moøliwe. Moøe zajúÊ potrzebazabrania ze sobπ w podrÛø foteli-ka. Duøa prÍdkoúÊ, podrÛøowanieszosπ sπ najbardziej niebezpiecz-ne. Unikaj podrÛøowania nocπ.Staraj siÍ ograniczyÊ podrÛøowa-nie pojazdami mechanicznymi.M o t o c y k l e i r o w e r y sπszczegÛlnie niebezpieczne i po-winno siÍ unikaÊ tego úrodkatransportu. Jeøeli juø musisz znich korzystaÊ, pamiÍtaj o kasku(bÍdziesz musia≥ zabraÊ go zesobπ) i unikaj zat≥oczonych drÛg.SzczegÛlnie niebezpiecznie jestpodrÛøowanie na ty≥ach pikapÛw,przepe≥nionymi samochodami,autobusami i pociπgami.

W szczegÛlnym niebezpie-czeÒstwie na drodze sπ d z i e c i . Naleøy je bacznie obserwo-waÊ, a starszym dzieciom naleøy przypominaÊ, øe zasady ruchudrogowego, ktÛre znajπ ze swojego kraju, nie odnoszπ siÍ dorejonu, ktÛry zwiedzajπ.

U t o n i Í c i a sπ czÍstπ przyczynπ zgonÛw dzieci. WiÍkszoúÊdzieci nie tonie p≥ywajπc, ale†po prostu wpadajπc do wody.Powinieneú bacznie obserwowaÊ dzieci w pobliøu wody, aby

samolotu. Od swojego lekarza lubpielÍgniarki powinieneú otrzymaÊpismo potwierdzajπce, øe musiszprzyjmowaÊ te leki, w razie, gdy-byú zosta≥ zapytany o nie przezcelnikÛw. Powinieneú nosiÊ leki(w oryginalnych opakowaniachaptecznych) w bagaøu podrÍcz-nym.

Co jeszcze moøna zrobiÊ?

Przetransportowanie z powro-tem do kraju chorej lub rannejosoby, ktÛra nie jest ubezpieczo-na, moøe kosztowaÊ kilkadziesiπttysiÍcy dolarÛw. Moøesz wykupiÊpolisy ubezpieczeniowe, ktÛrepomogπ ci w razie krytycznej sy-tuacji podczas podroøy, zapewniπw≥aúciwπ opiekÍ medycznπ oraz

pomogπ wrÛciÊ do domu w razie wypadku lub powaønego pro-blemu medycznego. Moøesz skontaktowaÊ siÍ z firmπ ubezpie-czeniowπ i nabyÊ ubezpieczenie dla ciebie i dla twojej rodzinyna czas trwania podrÛøy.

T≥umaczenie i opracowanie:Ewa Kaczmarek

Fotelik dzieciÍcy (The Center for Injury Research and Prevention at TheChildrenís Hospital of Philadelphia)


Kafejka internetowaKafejka internetowa

Medecins Sans Frontieres utworzyli stronÍ internetowπ na tematbadaÒ prowadzonych w krajach rozwijajπcych siÍ:

http://www.fieldresearch.msf.org

Strona umoøliwia bezp≥atny dostÍp do pe≥nego tekstu publika-cji, streszczeÒ zjazdowych, opisu programÛw prowadzonychprzez MSF i partnerÛw zaangaøowanych w te programy.

* * *

International Pharmaceutical Federation, reprezentujπca 2miliony farmaceutÛw na ca≥ym úwiecie, zorganizowa≥a ostatniociekawπ konferencjÍ na temat udzia≥u farmaceutÛw w opieceszpitalnej:

http://www.fip.org/globalhosp

* * *

World Association for Christian Communication spotka≥o siÍ wsierpniu 2008 na kongresie w Cape Town, RPA:

http://www.waccglobal.info

* * *

Canadian Society for International Health (CSIH) zorganizo-wa≥o ostatnio konferencjÍ: Health for All or Health for Some?

http://www.csih.org/en/ccih/index.asphttp://www.fip.org/globalhosp

* * *

TROPED, sieÊ 27 instytutÛw tropikalnych z 13 krajÛw europej-skich, oferuje wspÛlnie organizowany piÍcioletni kurs MastersCurriculum In International Health (MIH):

http://www.troped.org

* * *

Information and Communication Technologies (ICT) w Afryce:telemedycyna, teleedukacja, teledemokracja planuje w grudniu2008 kongres w Yaounde, Kamerun:

http://www.icitd.com/ictaafrica2008

* * *

EQUINET planuje we wrzeúniu 2009 regionalnπ konferencjÍna temat: Equity In Health In East and Southern Africa:

http.://www.equinetafrica.org/meetings.php

* * *

WHO Department of Human Resources for Health przygotowa≥Global Atlas of the Health Workforce, 2008:

http://www.who.int/globalatlas

* * *

Technical Working Group on Human Resources for Health, spon-sorowana przez U.S.Agency for International Development, wy-daje interesujπcy miesiÍcznik HOTLINE HRH:

http://www.imaworldhealth.org

Aby Święta Bożego Narodzenia

przyniosły Nadzieję potrzebną

w sprawach Wielkiego Świata,

a w zaciszach

rodzinnych domów

pozwalającą cieszyć się

każdym dniem

i dostrzegać to,

co niewidzialne


Realizowany od prawie pÛ≥tora roku przez organizacjÍ Medicicon líAfrica, dzia≥ajπcπ przy Collegio Universitario AsspirantiMedici Missionari (CUAMM), przy wspÛ≥udziale m.in. Fun-dacji Pomocy Humanitarnej ìRedemptoris Missioî, projektìEqual opportunities for health: action for developmentîdobiega koÒca. Projekt s≥uøy popularyzowaniu problematykizdrowia globalnego w Europie, przede wszystkim we W≥o-szech, co w rezultacie powinno przyczyniÊ siÍ do zwiÍkszeniapomocy dla misyjnych oúrodkÛw zdrowia.

CUAMM jest jednostkπ Uniwersytetu w Padwie, przygoto-wujπcπ studentÛw rÛønych kierunkÛw studiÛw, przede wszyst-kim medycyny, pielÍgniarstwa, fizykoterapii etc., do podjÍcia pra-cy w oúrodkach zdrowia (przede wszystkim misyjnych) w kra-jach Afryki. CUAMM utworzone zosta≥o z inicjatywy FundacjiFranciszka Ksawerego w dniu 3 grudnia 1950 r. i poczπtkowoby≥o finansowane przez rzπd W≥och. Ponad trzydzieúci lat pÛü-niej, gdy na pÛ≥nocy W≥och coraz silniej ujawnia≥y siÍ tendencjedo sekularyzacji, a strategia zdrowia miÍdzynarodowego zosta≥apodporzπdkowana Deklaracji WHO z A≥ma-Aty znanej jako ìHe-alth for Allî, CUAMM przyjÍ≥o nowe kierunki dzia≥ania, wúrÛdktÛrych priorytetami sta≥y siÍ: rozwÛj podstawowej opieki zdro-wotnej realizowanej w oparciu o rodzimy personel paÒstw Afrykioraz promocja cz≥owieka w znaczeniu wskazanym przez JanaPaw≥a II w encyklice ìRedemptoris Missioî, a wiÍc popieraniejego rozwoju poprzez wszechstronne wychowywanie.

Punktem wyjúcia dla realizowanego obecnie, a finansowane-go ze úrodkÛw Unii Europejskiej, projektu ìEqual opportunitiesfor health: action for developmentî jest uznanie zdrowia za pod-stawowe i powszechne prawo ludzi, ktÛre w wielu krajach niemoøe byÊ urzeczywistniane. W ocenie CUAMM, problem brakumoøliwoúci realizacji prawa do zdrowia w krajach Trzeciegoåwiata moøe zostaÊ rozwiπzany poprzez edukacjÍ w zakresie

zdrowia globalnego realizowanπ na studiach lekarskich i innychprzygotowujπcych przysz≥ych pracownikÛw systemu opiekizdrowotnej, ktÛrzy sπ najlepiej predysponowani do odegrania roliìadwokatÛw zdrowiaî.

G≥Ûwny nurt projektu obejmuje wydzia≥y lekarskie uniwersy-tetÛw w≥oskich, ktÛre od lat prowadzi≥y kszta≥cenie w zakresiezdrowia globalnego wed≥ug rÛønych programÛw. ProjektCUAMM ma doprowadziÊ do wypracowania ujednoliconego mo-du≥u zajÍÊ dydaktycznych, a ponadto do wprowadzenia proble-matyki zdrowia globalnego do studiÛw podyplomowych we W≥o-szech. Ta czÍúÊ projektu jest realizowana w jÍzyku w≥oskim i zzaangaøowaniem jedynie w≥oskich uczelni, instytucji paÒstwo-wych i organizacji studenckiej.

Celem projektu jest teø rozwiniÍcie miÍdzynarodowej wspÛ≥-pracy na rzecz nauczania zdrowia globalnego tak, by wiedza tadotar≥a zarÛwno do politykÛw, jak i spo≥eczeÒstwa, a takøe bymoøliwe by≥o uruchomienie wszelkich zasobÛw finansowychi ludzkich pozwalajπcych na poprawÍ sytuacji zdrowotnej w kra-jach Trzeciego åwiata. W realizacji tej czÍúci projektu uczestni-czy Fundacja Pomocy Humanitarnej ìRedemptoris Missioî orazniemiecka organizacja pozarzπdowa Action Medeor. Ich zadaniemjest zorganizowanie Global Health Equity Day w Niemczech i wPolsce. Fundacja zamierza zorganizowaÊ taki dzieÒ na poczπtkumarca 2009 r.

Realizacja projektu polega teø na wspÛlnym przygotowywaniurezolucji i innych dokumentÛw adresowanych do politykÛw,bankierÛw i úrodowisk medycznych, ktÛre informowa≥ybyo aktualnych problemach zdrowotnych w krajach rozwijajπcychsiÍ i zwiÍksza≥y úwiadomoúÊ ich znaczenia dla zdrowia global-nego.

dr hab. Anita Magowskadelegat Rady Fundacji ds. wspÛ≥pracy z CUAMM

ìEqual opportunities for health: action for developmentîñ projekt CUAMM w Padwie

Dolentium Hominum(Church and Health in theWorld), 2008†

Zeszyt Dolentium Hominum, 2008nr 1 poúwiÍcony zosta≥ opiece pastoralnejnad ludümi w podesz≥ym wieku. Znajdu-jemy w nim materia≥y z XXII MiÍdzyna-rodowej Konferencji Papieskiej Rady ds.Zdrowia, ktÛra odby≥a siÍ w Watykanie15-17 listopada 2007 roku. Obrady toczy-≥y siÍ w 3 sesjach: (1) ìrealityî; (2) ìwhatshould be thought ?î; (3) ìwhat should bedone ?î. Materia≥y z konferencji zajmujπ191 stron i niewπtpliwie zainteresujπ oso-

by zwiπzane w ten czy inny sposÛb z opie-kπ nad ludümi w wieku podesz≥ym.

* * *

Zeszyt Dolentium Hominum, 2008nr 2 zawiera rÛøne artyku≥y nt. opiekizdrowotnej nad ludümi chorymi, poczπw-szy od homilii kardyna≥a Javier Lozano

Barragan, przewodniczπcego PapieskiejRady, a skoÒczywszy na artykule J. Sse-rugga o opiece pastoralnej nad chorymiw Ugandzie.†††

Warto spojrzeÊ na stronÍ internetowπPapieskiej Rady ds. Zdrowia pod adresem:

www.healthpastoral.org


Fundacja Redemptoris Missio skierowa≥a moje kroki w kie-runku pÛ≥nocnej Tanzanii, w ktÛrej przy misji w Kiabakaristworzy≥a nowoczesny oúrodek zdrowia. Zosta≥am rÛwnoczeú-nie upowaøniona do nawiπzania kontaktÛw z w≥adzami koúciel-nymi i uniwersyteckimi w tym rejonie Tanzanii. W dniu 15 paü-dziernika 2008 rozpoczÍ≥am mojπ wyprawÍ do Tanzaniiìuzbrojonaî w niezbÍdny sprzÍt okulistyczny, leki, materia≥yopatrunkowe, okulary i listy polecajπce od Rektora Uniwersy-tetu Medycznego, ks. biskupa Zdzis≥awa Fortuniaka i Fundacji.

Po 12-godzinnym locie znalaz≥am siÍ w stolicy Tanzanii ñDar Es Salaam, gdzie przywita≥y mnie na lotnisku palmy, ciep≥oi grono kierowcÛw taksÛwek. Uda≥am siÍ do oúrodka oo. Sale-zjanÛw, gdzie musia≥am przenocowaÊ, czekajπc na samolot doMusomy nastÍpnego dnia. RadoúÊ moja by≥a ogromna, gdyprzywita≥ mnie o. Salezjanin z Poznania. NastÍpnego dnia pozwiedzeniu szko≥y znajdujπcej siÍ przy Oúrodku ñ w otoczeniunauczycieli i 80 uczniÛw radosnych, uúmiechniÍtych i wciπø py-tajπcych skπd przybywam ñ zrozumia≥am, øe znalaz≥am siÍ winnym, ale øyczliwym mi úwiecie. W godzinach popo≥udnio-wych odlecia≥am do Musomy, gdzie na lotnisku oczekiwa≥ mniep. Mateusz Cofta, delegowany przez FundacjÍ do administro-wania oúrodkiem w Kiabakari. Razem odjechaliúmy do Kiaba-kari ñ wioski/miasteczka po≥oøonego wúrÛd bujnej zieleni rosnπ-cej na czerwonej surowej ziemi. MaleÒkie prymitywne domkiulepione z gliny lub z≥oøone z ìceg≥yî wykonanej w≥asnorÍcznie,rozrzucone w zieleni, nie stwarzajπ wraøenia wiÍkszego siedliska.W jednym z takich domkÛw, dziÍki goúcinnoúci Marii i Mateu-sza CoftÛw, zamieszka≥am podczas mojego pobytu w Kiabaka-rii. W bardzo bliskim otoczeniu naszego zamieszkania, tuø za

bramπ, zawsze bawi≥o siÍ i oczekiwa≥o naszego wyjúcia kilka-dziesiπt dzieci, wyciπgajπc rπczkÍ po cukierka. Oúrodek Bles-sed Pier Giorgio Frassati Health Center, powsta≥y dziÍki Funda-cji, zrobi≥ na mnie ogromne wraøenie i wzbudzi≥ podziw swojπczystoúciπ, powierzchniπ, wyposaøeniem i organizacjπ pracy.W czasie dwÛch nastÍpnych dni na zaplanowane badania okuli-styczne zg≥osi≥o siÍ 70 pacjentÛw. By≥y to dzieci, m≥odzieø, do-roúli i starcy majπcy problemy z narzπdem wzroku, ktÛrzy dotej pory nie mieli kontaktu z lekarzem okulistπ. TrudnoúÊ uzy-skania pomocy okulistycznej wynika≥a z duøej odleg≥oúci od spe-cjalisty i z braku pieniÍdzy, jak to potwierdzi≥ chory, ktÛry od 4miesiÍcy mia≥ wbite cia≥o obce w rogÛwkÍ i z bolesnym okiemtrafi≥ do mnie.

W nastÍpnych dniach odby≥y siÍ zaplanowane spotkania z bi-skupem w Musomie ks. Michaelem Msonganzila, z profesoremC.C. Magori, rektorem Bugando University College of HealthSciences w Mwanzie, z dr. Edwardem Kurumbi w Dar Es Salaamñ koordynatorem narodowego programu dotyczπcego schorzeÒoczu w Ministerstwie Zdrowia oraz z dr Ayoubem Shekimweziñ ekspertem ds. jaglicy w Tanzanii. Podczas spotkaÒ omawiali-úmy problemy zdrowotne w Tanzanii, dzia≥alnoúÊ oúrodka w Kia-bakari, moøliwoúÊ wspÛ≥pracy badawczej i szkoleniowej miÍ-dzy Uniwersytetem Medycznym w Poznaniu i Bugando Colle-ge w Mwanza w Tanzanii. Podczas dyskusji spotka≥am siÍ zogromnπ øyczliwoúciπ, zainteresowaniem i chÍciπ nawiπzaniawzajemnych bliøszych kontaktÛw.

W drugim tygodniu mego pobytu udaliúmy siÍ do oúrodkazdrowia przy misji w Kowak, po≥oøonego 10 km od granicyKenii. Oúrodek ten prowadzony jest przez 3 siostry zakonne;jedna z nich jest lekarkπ z Indii i zabezpiecza opiekÍ medycznπw bardzo prymitywnych warunkach dla 17 wiosek leøπcychw danym okrÍgu. Tu pozna≥am prawdziwe oblicze skrajnej bie-dy i ogromnych potrzeb tamtejszej ludnoúci. Jaka radoúÊ pano-wa≥a wúrÛd 100 pacjentÛw przyby≥ych nastÍpnego dnia z dwÛchsπsiednich wiosek na badanie okulistyczne, trudno sobie wy-obraziÊ. Z radosnym uúmiechem na twarzy opuszczali gabinetpo badaniu z kroplami lub okularami. Niestety, 17 chorych, abyprzywrÛciÊ im wzrok, powinno byÊ operowanych (usuniÍcie zaÊ-my); na miejscu takiej moøliwoúci nie by≥o. PrÛba skierowaniaich do szpitala okaza≥a siÍ niemoøliwa z uwagi na brak pieniÍ-dzy i úrodkÛw transportu. Mimo to, z wdziÍcznoúciπ ogromnπpacjenci øegnali siÍ wierzπc w moje ponowne przybycie i dal-szπ pomoc. To wyzwanie o pomoc pozosta≥o we mnie i pragnÍnim zaraziÊ kolegÛw okulistÛw wraøliwych na ludzkie nieszczÍú-cie. MÛj pobyt, mimo trudÛw i panujπcych wokÛ≥ chorÛb (ma-laria, cholera, AIDS), by≥ wspania≥ym przeøyciem.

prof. dr hab. Krystyna Pecold

Profesor Krystyna Pecold w TanzaniiO wyjeüdzie do jednego z krajÛw afrykaÒskich myúla≥am od czasu zakoÒczenia pracy w KliniceOkulistycznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Od dawna interesowa≥am siÍ stanem oku-listyki w Afryce oraz niejednokrotnie wyraøa≥am chÍÊ niesienia pomocy okulistycznej tym, ktÛrzyjej potrzebujπ, a jest dla nich niedostÍpna.

Medicus Mundi Poloniastrona 20 Medicus Mundi Polonia

Pos≥uga lecznicza Koúcio≥a

Publikacja sk≥ada siÍ z 7 rozdzia≥Ûw i streszczenia, ktÛre zo-sta≥o przet≥umaczone poniøej z orygina≥u w jÍzyku angielskim.Tytu≥y rozdzia≥Ûw sπ nastÍpujπce:1. Podstawowa opieka medyczna: mobilizacja spo≥eczeÒstwa dla

realizacji narodowych programÛw2. Organizacje religijne: znaczπcy dostawca us≥ug w zakresie opie-

ki zdrowotnej w krajach rozwijajπcych siÍ3. Wiara i opieka zdrowotna4. HIV/AIDS: zaangaøowanie FBO5. WartoúÊ spo≥eczna (publiczna): ramy wspÛ≥pracy w zakresie

ochrony zdrowia6. WartoúÊ zdrowia w ujÍciu religijnym: system podstawowej

opieki zdrowotnej dla wszystkich7. Co dalej? [patrz: ìpodstawowe sugestieî poniøej].

Streszczenie

WHO pracowa≥o wspÛlnie z FBO przygotowujπc deklaracjÍz A≥ma-Ata w roku 1978. WspÛ≥pracujπc razem, te organizacje na-kreúli≥y Ûwczesny obraz opieki zdrowotnej w krajach rozwijajπ-cych siÍ i wnioskowa≥y, øe dla poprawy sytuacji niezbÍdne jestwprowadzenie systemu podstawowej opieki medycznej (PrimaryHealth Care). Obecnie przedstawiony raport ma na celu wznowie-nie dialogu i wspÛ≥pracy z FBO z uwzglÍdnieniem zmian, jakiezasz≥y w ciπgu 30 lat w spo≥ecznoúciach wielu czÍúci úwiata wpodejúciu do ochrony zdrowia, w tym do HIV/AIDS. PowrÛt WHOdo idei podstawowej opieki zdrowotnej wymaga bliøszej wspÛ≥-pracy z FBO, od ktÛrej oczekuje siÍ nadania systemowi PHC szer-szego pola dzia≥ania i wiÍkszej skutecznoúci.

Podstawowe za≥oøenia i fakty:

ï FBO sπ g≥Ûwnym dostawcπ us≥ug zdrowotnych w krajach roz-wijajπcych siÍ (oko≥o 40% w Afryce subsaharyjskiej). Mimo,øe FBO dzia≥ajπ w úcis≥ym zwiπzku z potrzebami lokalnychspo≥ecznoúci, ich dzia≥alnoúÊ w zakresie opieki zdrowotnej czÍ-sto jest niedoceniana, gdyø FBO zwykle dzia≥ajπ poza rzπdo-wym planowaniem i programami.

ï Podstawowe wartoúci reprezentowane przez FBO oferujπ pe≥-nπ wspÛ≥czucia pomoc potrzebujπcym. Respekt dla indywidu-alnej godnoúci i wartoúci cz≥owieka pozwala im otoczyÊ pa-cjenta wysokiej klasy opiekπ. Jednakøe, wspÛ≥praca agend rzπ-dowych z FBO nie jest pozbawiona wielu trudnoúci i wyzwaÒ,ale kiedy jest dobrze u≥oøona, moøe przynieúÊ znaczne korzy-úci.

ï Przeprowadzone badania zaangaøowania FBO w problem HIV/AIDS wykaza≥y, øe w zakresie leczenia, opieki i zapobieganiatemu zakaøeniu, FBO dzia≥a w myúl zaleceÒ strategicznychWHO i z uwzglÍdnieniem zasad podstawowej opieki zdrowot-nej.

ï UwzglÍdniajπc poprawnoúÊ rozliczeÒ finansowych i koniecz-noúÊ monitorowania dzia≥alnoúci, agendy rzπdowe mogπ wspÛ≥-pracowaÊ z FBO na zasadzie, øe ich dzia≥alnoúÊ bÍdzie mia≥aznaczenie spo≥eczne i pomoøe w realizacji planÛw rzπdowych.

ï Istnieje duøe lokalne zainteresowanie wspÛlnπ realizacjπ pla-nÛw ochrony zdrowia. Utworzenie sieci FBO i innych miej-

scowych organizacji moøe otworzyÊ nowe moøliwoúci dla stwo-rzenia pe≥niejszego systemu opieki zdrowotnej.

Podstawowe sugestie:

ï WHO, razem z FBO, mogπ opracowaÊ zasady podstawowejopieki zdrowotnej z uwzglÍdnieniem wartoúci religijnych.

ï WHO moøe rozpoczπÊ dialog z FBO dla rozwaøenia wzajem-nego pogodzenia ze sobπ oferowania pe≥nej wspÛ≥czucia i god-nej troski o chorego z potrzebπ wspÛ≥dzia≥ania w rozwoju sys-temu opieki zdrowotnej.

ï WHO zaleca, aby agendy rzπdowe doceni≥y wartoúci spo≥ecz-ne, úwiadczone przez FBO, i uwzglÍdnia≥y FBO prze sporzπ-dzaniu planÛw ochrony zdrowia.

ï WHO ma okazjÍ prowadziÊ pilotowe programy dotyczπce re-organizacji systemÛw zdrowotnych tak, aby pewne sprawdzo-ne modele mog≥y byÊ szerzej wprowadzone w øycie.

ï WHO moøe promowaÊ wspÛ≥pracÍ miÍdzy agendami rzπdo-wymi, FBO i sponsorami dla zapoczπtkowania konstruktyw-nego wspÛ≥dzia≥ania i zalecenia w≥πczenia przedstawicieli spo-≥ecznoúci do szeroko pojÍtej opieki medycznej, wspÛ≥pracy miÍ-dzynarodowej i do mechanizmÛw subwencjonowania.

ï WHO moøe zapoczπtkowaÊ wspÛ≥pracÍ z FBO w celu identy-fikacji roli, jaka mogπ one odegraÊ w rozwoju pewnych warto-úci religijnych w systemie opieki zdrowotnej.

ï Jest sprawa pilnπ, aby FBO razem z agencjami religijnymi(FBDA ñ Faith-based development agency) i ich narodowymiprzedstawicielami, np. Christian Health Association otrzyma-≥y pomoc w opracowywaniu mechanizmÛw finansowania, np.z Global Funds to Figth AIDS, Tuberculosis and Malaria i re-krutacji i zabezpieczenia kariery pracownikÛw, ktÛrzy pomo-gliby w przyúpieszeniu wprowadzania w øycie podstawowejopieki medycznej, w tym zwiπzanej z AIDS.

ï Zasady monitorowania i finansowania wspÛ≥pracujπcych rÛø-nych FBO mogπ byÊ opracowane przez WHO i kraje wchodzπ-ce w sk≥ad tej organizacji.

NiektÛre wybrane z tekstu stwierdzenia:

ï Jest sprawπ bardzo waønπ, aby rzπdy wprowadza≥y w øyciezasady podstawowej opieki zdrowotnej.

ï Powodem, dla ktÛrego rzπdy úwieckie ignorujπ dzia≥alnoúÊ FBOjest niedocenianie, øe w opiece zdrowotnej wartoúci religijnemajπ duøe znaczenie.

ï WHO zachÍca rzπdy do doceniania wartoúci spo≥ecznych, re-prezentowanych przez FBO.

ï W organizacjach miÍdzynarodowych FBO jest doceniane jakowaøny element globalnego rozwoju.

ï Dobra opieka zdrowotna to nie tylko bardzo waøna wysokiejjakoúci pomoc medyczna, ale teø troskliwa obserwacja tego,jak pacjent reaguje na takπ pomoc.

Przedstawiony dokument powinien byÊ przeczytany w ca≥oúciprzez kaødego, kto jest zainteresowany opiekπ oferowanπ przezmisyjne oúrodki medyczne.

Wybra≥ i t≥umaczy≥ prof. Zbigniew Paw≥owski

W roku 2008 ukaza≥a siÍ publikacja pt. Building from common foundations: The Word Health Organizationand Faith-Based Organizations in Primary Healthcare. Ted Karpf i Alex Ross (redaktorzy). Geneva Globali World Health Organization, Geneva 2008, ISBN 978 92 4 159662. Geneva Global jest organizacjπ filan-tropijnπ dzia≥ajπcπ w Genewie. Jest 8 autorÛw publikacji: G.Bandy, A.Crouch, C.Haenni, rev. P.Holley,C.J.Larsen, S.Penlington, N.Price i C.Wilkins. Reprezentujπ oni szerokie spectrum osÛb aktywnie zaanga-øowanych w sprawowanie opieki medycznej przez organizacje religijne (FBO ñ faith-based organizations).

Documents

KWARTALNIK WYDAWANY PRZEZ MEDICUS MUNDI POLAND · tologiczna) oraz dr med. Tomasz Banasie-wicz (chirurg, znany z udzia≥u w ìopera-cji Bangassuî w Republice Centralnej Afryki,