Lekcija 1_Z Uvod u Geodeziju

8/19/2019 Lekcija 1_Z Uvod u Geodeziju

1/35


2/35

Geodezijadoc.dr. Slobodanka Ključanin, dipl.ing.geod.

Univerzitet u Sarajevu, Građevinski fakultet –odsjek geodezija

Katedra za geodezijuKatedra za kartogra ju i fotogra etriju

e! ail" slobodanka#$%&a'oo.co


3/35

Geodezija(e nicija geodezije)odjela geodezije*ačini prikupljanja podataka"Geodetski instru entiGeodetske re+eGeodetske etode sni anja i iskolčavanja detalja

dređivanje apsolutni' i relativni' visina

Geodetsko računanje*ačini predstavljanja prostora u kartogra jiKoordinatni siste i)rojekcije i koordinatni siste i koji se koriste u -i


4/35

Geodezija/iteratura")ribičevi0, -., 1edak, (. 2344$5" Geodezija uračunarstvu. Sveučili6te u 7ijeci, 8.-.9. d.o.o.9agreb.


5/35

Geodezija$4 sati predavanja$4 sati vje+bi

:spit ; zadaci točni' odgovora


6/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju@i e se bavi geodezijaA

(e nicija geodezije

)re jeravanje ze lje ili geodezija 2na latinskogeo;ze lja, dezija;dijeliti5 je znanost o iz jeri9e ljine povr6ine, pro jena a te povr6ine injezino prikazivanju u popisi a i baza apodataka, na karta a i planovi a.Geodezija je znanost o iz jeri i prikazivanju9e ljine povr6ine 2 el ert, ?BB45


7/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju9nanstveno polje geodezije se dijeli na"

)ri jenjenu geodeziju

Cotogra etrijuKartogra juGeoinfor atiku8i6u geodeziju


8/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju(jelatnost geodezije

Geodetska iz jera

dređivanje op0i' geo etrijski' i gravi etrijski'para etara 9e lje 2veličina i oblik51etode ate atičke, zikalne, astrono ske isatelitske geodezije

(r+avna iz jera Drigono etrijske, G)S i nivel anske e+e

KatastarKatastar ze lji6ta, gruntovnica, katastar nekretnina


9/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju Dopografska iz jera

Dopografske karte i planovi

idrografska iz jera)o orske, navigacijske i druge karte(ruge iz jere

)rijenos planirani' građevina na teren,stabilnost građevina 2defor acije5, klizi6ta i dr.


10/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju)odjela geodezije s obziro na točnost i veličinupodručja

)raktična geodezija:n+enjerska geodezijaKatastarCotogra etrija i daljinska istra+ivanjaGeoinfor acijski siste i 2G:S5Kartogra ja8i6a geodezija i zikalna geodezijaSatelitska geodezija,)o orska geodezijaGeodetska astrono ija


11/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijusnovna načela geodezije

*ačelo 'ijerar'ije i susjedstva)rincip Eiz velikog u aloFSusjedne točke oraju biti određene kori6tenje isti'priključni' točaka

*ačelo kontroleKontrola jereni' veličina

Kontrola ulazni' podatakaKontrola računanja*ačelo ekono ičnosti

1jeriti onoliko točno koliko je ogu0e, ali ne točnije nego je potrebno


12/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju(e niranje oblika ze lje

Stari vijek 2Grčka, )tolo ej5

Srednji vijek 2D! karta5*ovi vijekKugla7otacioni elipsoid

stolje0egeoid


13/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju


14/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijuStari vijek

9e lja i a oblik diska okru+enog oceani a2 o er, B44 g.p.n.e, Dales iz 1ileta, #44 g.p.n.e5)redlo+en sferni oblik 9e lje 2)itagorejci, =B4!=44 g. p.n.e5

p0e pri'va0en sferni oblik 9e lje i potvrđenopa+anji a 2$BH!$33 p.n.e5" nestajanje broda na'orizontu, okrugla sjena 9e lje za vrije epo rčine 1jesecaKina – sfera pri'va0ena kao oblik 9e lje u prvostolje0u na6e ere


15/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijusnivač geodezije – Irastoten iz Jleksandrije

23 #!?L= pne5

1jerenje odredio radius 9e lje 2sfere5)rincip lučni' jerenjadređivanje duljine luka,dređivanje sredi6njeg kuta koji odgovara luku

2astrono ska jerenja5


16/35

Irastoten je pretpostavio da jeS&ena u Dropi a 2u vrije e

ljetnog solsticija –u podne ne asjene5 – danas JsuanJleksandrija i S&ena su na isto

eridijanuUdaljenost iz eđu nji' je =444stadija9rake Sunca padaju paralelno napovr6inu 9e lje

Znao je da razlika geografske širine dva grada• ekvivalent kuta između paralele zrake u Syeni izrake sunca u zenitu u Aleksandriji, a• to je ekvivalent kuta između vertikalnog Gnomona isjene – što iznosi !"# kru$nice %koja je podijeljena na&'#()• opseg kru$nice je *"#### stadija


17/35

(anas zna o da"S&ena tj. Jsuan nije u Dropi a tj. na ekvatoru

Jleksandrija i Jsuan nisu na isto eridijanuUdaljenost iz eđu dva grada je upitna

7azlike u rezultati a Irastotena i dana6nji'jerenja"razlika latitude – Irastoten" M?3N – danas"

M4 N


18/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijuSrednji vijek

Ivropa – crkvena doktrina s'va0anja svijeta*egiranje postoje0i' saznanja

D! karta svijetaKina ! nepoznanicaJstrono sko!geodetska jerenja iz eđu ? !H4stupnja geodetske 6irine 2 3= g.5 radiodređivanja duljine luka eridijanaJrapi

B3 .g iz jerena duljina luka eridijanasjeverozapadno od -agdada


19/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju*ovi vijek – do danas

?=3=. Cernel kvadranto iz jerena geografska6irina )ariza i J iensa, te odredio udaljenostiz eđu nji' iz broja okretaja kolni' kotača?#??.Kepler izu io teleskop?=B4!?#3# Snelius – triangulacio određujeduljinu luka eridijana(ruga polovina ? vijeka )icard prvi put koristidurbin s nitni kri+e pri određivanju luka od)ariza do J iesa


20/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijuIlipsoidni odel 9e lje

Kopernik – objavljuje princip 'eliocentričnog siste aKepler – zakone gibanja planetaGalilci – te elje e'anike 2slobodni pad i nji'alo5*jutn i u&gens – dokazuju da je 9e lja elipsoidnogoblika1eđuti neka od lučni' jerenja pokazuju da je9e lja spljo6tena na ekvatoru – dvije ekspedicijekoje vr6e jerenja radi razja6njenja dvojbe gdje je9e lja spljo6tena 2/aponija i )eru tj. dana6njiIkvador5 – rezultat" 9e lja je spljo6tena na polovi a


21/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijuGeoid – tijelo čija se povr6ina de nira kaoekvipotencijalna 2povr6ina oko ita na silu

te+e5 povr6ina srednjeg niova ora


22/35


23/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijuGeoid

)ravilniji od zičke povr6ine ze ljeIkvipotencijalna povr6ina na koju je, u svakoj točki,pravac sile te+e oko itCiktivna povr6ina srednjeg nivoa ora koja se prote+eispod kontinenata*epravilna plo'a uvjetovana rasporedo asa u

9e ljiblik zavisi od rasoreda asa planina i oceana1ate atički ko pliciranaJproksi ira se rotacijski elipsoido


24/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijuSrednja nivo plo'a ora


25/35


26/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijuSfera 2kugla5 kao oblik 9e lje


27/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijurto etrijske visine

8isine određene od srednjeg nivoa oraIlipsoidna visina ', u odnosu na referentnu povr6inu2G)S5

snovni siste za određivanje visina točaka ugeodeziji 2niveliranje5


28/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju7otacijski elipsoid

7otacija elipse okokra0e osi

dređuje seveličina a kra0e 2b5 idu+e 2a5 poluosi ispljo6teno60u f; 2a!b5Oa


29/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju7otacioni elipsoid

a; du+a poluosb; kra0a poluos

rijentacija eliposida2triangulacije5 ufunda entalnoj točki

-esselJir&

Plarkea&fordKrasovski...

Globalni i lokalni rotacijskieliposidi


30/35


Ime elipsoidaa: f:

Bessel-1841 6377397,155 1:299,152813

Clarke-1866 6378206,400 1:294,98

Hayford-1924 6378388,000 1:297,00

raso!ski"-1940 6378245,000 1:298,30

#$%-1967 6378160,000 1:298,25

%-1984 6378137,000 1:298,257223563

Geodetski datu de nira"! veličinu i oblik 9e ljinog elpsoida,! koordinatni početak i orijentaciju u odnosu na9e lju.


31/35

-essel ?BH?

6377397.1550000 6 3 5 6 0 7 8

. 9 6 2 8 1 7 9 4

1/f = 299.152812796527

e = 0.081696831233



32/35

orizontalni datu čini obrtni elipsoid koji aproksi ira9e ljinu guru i skup konstanti i uvjeta koje određujunjegovu veličinu, polo+aj i orijentaciju.

orizontalni datu koji se trenutno koristi u -osni iercegovini de niran je para etri a -eselovog elipsoida

iz ?BH?. godine i is'odi6no tačko u er annskoglu2Justrija5, u kojoj je de nisana i njegova orijentacija.8ertikalni datu se de nira kao referentna povr6ina uodnosu na koju se odnosi usvojeni siste visina.



33/35


34/35

/ekcija ?" Uvod uGeodeziju$( – trodi enzionalna geodezija

dređivanje tri prostorne koordinate)olo+aj 2 ,&58isina 2'5 ili 2z5

7azvoj te'nologije)oslije :: sv. rataIlektronski daljino jeriSatelitsko opa+anje – G)S tenologija


35/35

/ekcija ?" Uvod uGeodezijuGeodezija u građevinarstvu"

)ripre a kartografski' podloga:z jera ze lji6ta)laniranje, ispitivanje i po6tivanje zakonski'propisa vezani' za ze lji6te:skolčavanje 2preno6enje projekta na teren5,

kubatura asa, kontrola građenja:z jera novog stanja za uplanjenje i provedbu ukatastru i ze lji6noj knjizi)ra0enje defor acija

Documents

Lekcija 1_Z Uvod u Geodeziju