Upload
talpas-mihaela
View
145
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
A
J
O
DE LA PRONONCIATION LA GRAPHIE:TABLEAUX DE PHONTIQUE DU FRANAIS CONTEMPORAIN(suivisdexercicesdetranscriptionphontique etdeleurscorrigs)
E
T
R
A
B
(Nouvelle dition revue et augmente)
S
D
xx
O
C
U
M
E
N
T
Jess Bretos Didier Tejedor Andr Bnit
O
EDICIONES
D
EDICIONESDELAUNIVERSIDADAUTNOMADEMADRID 28049Madrid Telfono914974233 Fax914975169 [email protected] www.uam.es/servicios/otros/spublicaciones
EdicionesdelaUniversidadAutnomadeMadrid,2006 Reservadostodoslosderechos.Estprohibido,bajolassancionespenalesyresarcimiento civilprevistoenlasleyes,reproducir,registrarotransmitirestapublicacin,ntegraoparcial mente(salvo,enesteltimocaso,parasucitaexpresaenuntextodiferente,mencionandosu procedencia),porcualquiersistemaderecuperacinyporcualquiermedio,seamecnico,elec trnico,magntico,electroptico,porfotocopiaocualquierotro,sinlaautorizacinpreviapor escritodeEdicionesdelaUniversidadAutnomadeMadrid. I.S.B.N.:847477xxxx DepsitoLegal:
SOMMAIREINTRODUCTION ................................................................................................................... PRINCIPAUXSIGNESDE L ALPHABETPHONETIQUE INTERNATIONAL (A.P .I .)
1 3 4 5 7 8
...................
QUELQUESCONCEPTSDEBASEEN PHONETIQUEARTICULATOIRE ................................... LESORGANESDELAPAROLEETLAPRODUCTIONDUSONARTICULE ............................... ARTICULATIONVOISEE OUNONVOISEE ............................................................................. ARTICULATIONORALO NASALEOUORALE .......................................................................
I . LESCONSONNES ...............................................................................................................
9 11 12 13 15 17 19 21 23 27 31 33 35 37 43 47 49
Tableaugnraldesconsonnesetdesglidesdufranais.......................................... Exemplesdepalatogrammes..................................................................................... Occlusives................................................................................................................. [p]......................................................................................................................... [b]......................................................................................................................... [d]......................................................................................................................... [t].......................................................................................................................... [k]......................................................................................................................... [g]......................................................................................................................... Fricatives................................................................................................................... [f]......................................................................................................................... [v]......................................................................................................................... [s]......................................................................................................................... [z]......................................................................................................................... [G]......................................................................................................................... [F].........................................................................................................................
Liquides.................................................................................................................... 51 []......................................................................................................................... 53 [Y]......................................................................................................................... 57 Oralonasales........................................................................................................... [m]........................................................................................................................ [n]......................................................................................................................... [Q]........................................................................................................................ [E].........................................................................................................................II .LESVOYELLES ................................................................................................................
61 63 65 67 69 71 73 73
Trapzodearticulatoiredesvoyellesfranaises.................................................... Asymtriedelarticulationbuccale........................................................................
I
Lesvoyellesoralessimples.................................................................................... 75 [i].......................................................................................................................... 77 [e]......................................................................................................................... 79 [D]......................................................................................................................... 83 [a]......................................................................................................................... 87 [A]........................................................................................................................ 91 [o]......................................................................................................................... 95 [C]......................................................................................................................... 99 [u]......................................................................................................................... 103 Lesvoyellesoralescomposes........................................................................... [y]......................................................................................................................... [V]......................................................................................................................... [Z]........................................................................................................................ [B].........................................................................................................................POSITIONSDEFORCEETDEFAIBLESSEARTICULATOIREDU [B]
105 107 109 111 115
....................................... 117 Maintienousuppressiondu[B]danslaconversation(notesexplicatives).......... 121 Lesvoyellesoralonasales.................................................................................. [R]......................................................................................................................... [X]........................................................................................................................ [T]......................................................................................................................... [S]......................................................................................................................... 123 125 127 129 131 133 135 139 141 143 153 155 157 159 161 163 165 167 169 171 173 175 177 179 181 183 185
III.Lesglides...................................................................................................................... [j].......................................................................................................................... [w]........................................................................................................................ [P].........................................................................................................................ANNEXE :ELISIONS, ENCHAINEMENTSETLIAISONS .......................................................... EXERCICESDETRANSCRIPTIONPHONETIQUE ...................................................................
n1....................................................................................................................... n2....................................................................................................................... n3....................................................................................................................... n4....................................................................................................................... n5....................................................................................................................... n6....................................................................................................................... n7....................................................................................................................... n8....................................................................................................................... n9....................................................................................................................... n10..................................................................................................................... b11..................................................................................................................... n12..................................................................................................................... n13..................................................................................................................... n14..................................................................................................................... n15..................................................................................................................... n16.....................................................................................................................
II
n17..................................................................................................................... 189 n18..................................................................................................................... 191CORRIGESDESEXERCICESDE TRANSCRIPTIONPHONETIQUE ..........................................
n1....................................................................................................................... n2....................................................................................................................... n3....................................................................................................................... n4....................................................................................................................... n5....................................................................................................................... n6....................................................................................................................... n7....................................................................................................................... n8....................................................................................................................... n9....................................................................................................................... n10..................................................................................................................... n11..................................................................................................................... n12..................................................................................................................... n13..................................................................................................................... n14..................................................................................................................... n15..................................................................................................................... n16..................................................................................................................... n17..................................................................................................................... n18.....................................................................................................................OUVRAGESDEREFERENCE .................................................................................................
193 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 212 213 215
III
IntroductionPluspersonne nedouteaujourdhuidurleessentielde laphontiquedans lenseignement dunelanguevivante,etafortioridansceluidelalanguefranaiseolefossestparfoisimmense entre lcriture et la prononciation. Tmoin les divers manuels et mthodes de phontique et de correctionphontiqueparuscesderniresdcenniesetdestinscomblerun vide important.Car, troplongtemps,dmunisousimplementdcouragsparunedisciplinetechniqueetrbarbativeen apparence, les enseignants lui ont accord bien moins dattention quaux autres aspects de lapprentissage.Anenpasdouter,lesmoeurschangent. Louvragequenousprsentonsneprtendnullementsubstituerceuxquilontprcdilse veut simplement complmentaire et minemment pratique. Il a pour objectif primordial de rpondre,danslamesuredeseslimites,auxbesoinslespluspressantsdenostudiantsdeFLE,de niveauxtrsvaris(ilenestdevraisdbutantsqui,dentredejeu,sontconfrontslaformecrite desmots),souventdconcerts,voiredmobiliss,parlesnombreux pigesdelaprononciation etdelorthographefranaises.Cestenprioritcesfutursprofessionnelsdufranais,dsireuxet soucieuxdemieuxmatriserlaprononciationdecettelangue,maisaussiauxprofesseursquiontla tche,parfoisardue,delesguiderdansleurapprentissage,quenousnousadressons. Eneffet,ilnousasemblintressantdemettreleurdispositionunouvrage(aidemmoire) prsentant,sousformesdetableauxaussi schmatiquesetsimplifisquepossibleetau moyende multiplesexemples(tousaccompagnsdunetranscriptionphontiqueintgrale),lesconcordances entre les phonmes et les graphmes du franais. Nous pensons quune telle prsentation leur permettra deffectuer efficacement une double dmarche: du son au signe graphique et de la graphieauson. Nos usagers trouveront en dbut douvrage lalphabet phontique international, outil indispensable pour aborder les tableaux proposs ultrieurement. Un coup doeil sur la table des matires les renseignera sur le plan de cet ouvrage qui comporte deux parties essentielles: les consonnesetlesvoyelles.Enfindouvrage,ilstrouverontdestextesvarisquileurpermettrontde testeretdeconsoliderleursconnaissances. Lesauteursdecetouvrage,deprovenancesdiffrentes,ontpleineconsciencequelalangue franaise est loin de constituer un ensemble monolithique il en va du franais -surtout oral- comme des autres langues: il est soumis au phnomne de la variation linguistique de telle sorte que,silaprononciationdufranaiscomportenaturellementunefortemajoritdetraitscommuns touslesfrancophones,laprononciationdunmmemotpourrafluctuerassezconsidrablementen fonction de plusieurs donnes, notamment gographiques et sociolinguistiques: les locuteurs francophones belges, qubcois, africains ou simplement mridionaux, ne prononcent pas exactement de la mme manire que les locuteurs parisiens dont les usages se diversifieront, eux aussi,selondesfacteursgnrationnels,socioculturels,contextuels...Auxyeuxdulinguistique,tous ces usages offrent une lgitimit identique, et toutes ces prononciations, pourvu quelles garantissentunecommunicationsatisfaisanteauseindugroupedindividusquienusent,servlent aussiacceptableslesunesquelesautres. Toutefois, dans le cadre de cet ouvrage dont lobjectif premier est daider nos tudiants pratiquer une langue franaise correcte , il tait impensable de vouloir mentionner toutes ces prononciations. Une telle prtention aurait eu, notre avis, un effet contreproductif : et t mettre nos lecteurs dans lembarras (du choix) au risque de les amener pratiquer une prononciationpeucohrentedanssonorganisation.Aussi,pourdesraisonsmatriellesmaisavant
1
toutpratiquesetparsoucideralisme,nousavonsopt,suivantlatraditiondesorthopistes,pour unmodlegographicosocioculturel. Gographiquement,ilsagitdufranais -oudundesfranais-lepluspratiquencedbut e de XXI sicle dans la rgion parisienne, entendue au sens large car, que cela plaise ou non, linguistiquementetculturellement,pourdenombreuxFranais,francophonesetfrancophiles,Paris demeurelepointderfrenceincontournable.Socialement,ilsagitdelaprononciationdelagrosse majoritdesadultesfranais,maisaussifrancophones,issusdunmilieusociocultureletintellectuel privilgi, ayant le souci et la coutume de pratiquer une langue dite de qualit. Cette prononciation, considronsla, avec Warnant (1987, XXIII), comme caractristique du bon usage,cestdiredufranaisnormatif,danssonregistrestandardcourant. Enfindecompte,nestcepaslefranaisoralaveclequellaplupartdesutilisateursdecet ouvrage seront le plus frquemment en contact,celui dont ils auront le plus besoin dans leur vie quotidienneetprofessionnelle? NoustenonsremerciertrssincrementSergioChehabi poursoninestimablecollaboration dans la composition de ce livre et Caroline Foullioux, qui nous a prt son exprience pdagogique dans lenseignement de la phontique et dont les apprciations ont contribu amliorerldition prcdente.
****
2
PrincipauxsignesdelAlphabetPhontiqueInternational(API)
CONSONNES
VOYELLES
GLIDES
[p] pre,soupe [b] bon,robe [d] dans,aide [t] terre,vite [k] cou, qui,sac,kpi [g] gare,bague,gui [f] feu,neuf,photo [v]vous,rve [s]sale,celui,a,dessous,tasse [z]zro,maison,rose [G]chat,tache,schma [F] je,gilet, gele [l] lent,sol [Y] rue [m]mot,flamme [n] nous,tonne,animal [Q]agneau,vigne [E]camping
[i] il,pi,lyre [e] bl,aller,chez,pe [D] lait,merci,fte,mre [a] ami,patte [A] pas,pte [o] mot,dme,eau,saule [C] fort,sol [u] genou,roue [y] rue,vtu [V] peu,deux [Z]peur,meuble[B] premier
[j] yeux,paille,pied,panier [w]oui,fouet,joua(etjoie) [P] huile,lui
[R] brin, plein,bain [X] lundi,parfum [T] ton,ombre [S] sans,vent
3
Quelquesconceptsdebaseenphontiquearticulatoire Syllabe ouverte: syllabe termine par une voyelle ou une consonne non prononce (qui nexistequentantquegraphie).Parexemple:[mB]et[ne]dansmener ou[fV]dansfeux. Syllabe fer me: syllabe termine par une consonne prononce. Par exemple: [sDY] dans serpent.1 Accenttonique :accent(nonorthographique)placsurladerniresyllabedunmotisol ou dun groupe phonique. Par exemple: [a] dans le mot pacha ou [u] dans le groupe les enfantsjouent.
Voyelle/syllabetonique:voyelleousyllabequireoitlaccenttonique(derniresyllabe, except[B] caduc). Parexemple:[C]danslegroupephoniquedesvoituresclaxonnent. Voyelle atone: voyelle en syllabe non finale. Par exemple: [S] [a] et [i] dans le mot mentalit.2 Allongementsvocaliques :
(i) Toutevoyelleaccentuesuiviede[Y],[z],[F],[v],[vY]subitunallongementdanssa dure:mer [mD:Y],rose [Yo:z],page [pea:F],sve [sD:v],chvre [GD:vY]. (ii) [A], [o], [V], [X], [T], [R], [S] accentus suivis de nimporte quelle consonne prononce:pte[pA:t],meraude [DmYo:d],feutre [fV:tY],humble [X:bl],honte [T:t], crainte [kYR:t],pente [pS:t] (iii)en finale de groupe phonique, lallongement estcomplet et not par deux points: la merduNord[*lamDYdynC:Y]aumilieudungroupe,lallongementnestpascomplet et peut tre not par un point dans les mots inaccentus, il ny a pas dallongement vocalique. Harmonisation vocalique: assimilation du timbre qui ferme [D] inaccentu (position de faiblessearticulatoire)en[e]souslinfluencede[i],[e]ou[y]accentus(positiondeforce articulatoire)placsdans lasyllabesubsquente:bte[bDt]/[beti:z]jaime[FDm]/aim [eme] aiguillier[DgPije]/[egPij].****
1
Laccenttoniqueestunaccentdintensitmaiscellecipeutvarierdunelanguelautre.Ainsi,ilestsensiblement moinsfortenfranaisquenespagnol,parexemple.Enfranais,laplacedelaccentestfixe,tandisquedansdautres langues(castillan,italien...)celleciestmobile. 2 Lallongementvocaliqueest not pardeuxpointsderrirelavoyelleallonge :[:].
4
Lesorganesdelaparole(schma)
Laproductiondusonarticul larticulationdunsonsefaitsurlexpiration lair expir ncessaire pour la production des sons sort des poumons et passe par la trache artre enhautdelatrachesetrouveuneboteencartilagequonappellelelarynx suspenduesdanslelarynxilyadeuxbandesdetissulastiquequonappellelescordesvocales ou laglotte silescordesvocalessontouvertes,onentendunson nonvois ou sourd siellesserapprochentetvibrent,on entendunson voisousonore audessus de la glotte se trouvent trois cavits : la cavit pharyngale ou pharynx, la cavit buccaleetlacavitnasale(lesfossesnasales)quisetermineparlenez lepalaisestdivisendeuxparties: (i) lepalaisdur,quiestimmobileetsetrouvedivisendeuxparties:lapartieantrieure etlapartiemdianediteleplussouventvotedupalais 5
(ii)lepalaismou(partiepostrieure,mobile),appelleplussouventvoiledupalais,qui estplacentrelepharynxetlacavitnasale quandon expire,lairsortdespoumons,traverselaglotte,passeparlevoiledupalaisouvertet sortparlesfossesnasales dans lacavit buccale,ontrouvela languequi sediviseenapex(lapointe)et dos,lesdents suprieuresetinfrieures les alvoles sont situs derrire les dents suprieures, le palais dur derrire les alvoles, et le voiledupalaisderrirelepalaisdur autourdelabouchesetrouvelamchoire lextrieurdelacavitbuccalesetrouventleslvres(lalvresuprieureetlalvreinfrieure).
6
Articulationvoise(sonore)ounonvoise(sourde)
silescordesvocalesserapprochentetvibrent,onentendunsonvoisousonore si,parcontre,ellessontouvertesetnevibrentpas,onentendunsonnonvoisou sourd.
7
Articulationoralonasale(diteaussinasale)ouorale
A
B
A: si le voile du palais est abaiss, une partie de la colonne dair passe par les fossesnasalesetsortparlenez(lautrepartiepoursuitsoncheminverslextrieur traverslacavitbuccale) B: si le voile du palais est relev, laccs aux fosses nasales est bloqu et la colonnedairpasseparlacavitbuccaleetsortlextrieurparlabouche.
8
I.LES CONSONNES
Tableaugnraldesconsonnesetdesglidesdufranais
Modes ar ticulatoires
Occlusives
Miocclusives/Fr icativesnasales(voises)
nonvoises
nonvoises
latr ales
voises
voisesvYzF
Lieux ar ticulatoir esBilabiales/labialesLabiodentalesApicodentalesApicoalvolairesDorsouvulairesPrdorsoalvolairesPrdorsoprpalatales(labiales)MdiopalatalesDorsovlairesDorsopalatales
p
b
mf
t
d
nl
sG
k+ o,uk+a,e,i
g+ o,u+ g a,e,i
EQ
+
glidevois glidenonvois consonnepalatalise
1 1
glides+ P + w+ j
3 Exemplesdepalatogrammes
EPartieshachures:contactdelalanguesurlepalais.
3
e DaprsG.Straka : Albumphontique,Qubec,PressesUniversitairesdeLaval,2 dition,1965,p.40.
2 1
Les consonnes occlusives : [ p ] [ b ] [t ] [ d ] [ k ] [g ]
[p]:consonneocclusive,bilabiale,nonvoise.
lepassagedelairestobstru lesdeuxlvressontencontact lescordesvocalesnevibrentpas
5 1
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIES
linitiale:prononcePL,PR(groupesliquides) linitiale:prononceplaisir, plante,pli,[plezi:Y] [planet] [pli]
lintrieur:prononcesparation,aprs,apte,septembre.[sepaYasjT] [apYe] [apt] [septS:bY]
4 Enfinale:nonprononce
pas,pourtant,poids,puril,[pa] [puYtS] [pwa] [pPeYil]
drap,trop,sirop,coup,loup,
[dYa] [tYo] [siYo] [ku] [lu]
pense,pied,pre,publicit, produire,prire,premier.[pSse] [pje] [pD:Y] [pyblisite]
sport,dsespoir,repos,emploi.[spC:Y] [dezDspwa:Y] [YBpo] [Splwa] EException : pnonpr ononcdans6:
beaucoup.
P5pneumatique,pseudonyme,[pnVmatik] [psVdCnim]
[pYCdPi:Y] [pYije:Y] [pYBmje]
[boku]
EExceptions (pr ononc):
baptme,sculpter,compte,dompter[batem] [skylte] [kT:t] [dTte]
clip, cep,cap,handicap,stop,
[klip] [sep] [kap] [Sdikap] [stCp]
psychanalyse.[psikanali:z]
exempt,promptement.[egzS] [pYTtmS] / [pYTptBmS]
tropaimable,beaucoupaim
[tYC pemabl]
[boku peme]
appartenir,appel,appui,appliquer,[apaYtBni:Y] [apel] [apPi] [aplike]
apprendre,approuver,hippodrome.[apYS:dY] [apYuve] [ipCdYom]
absolu,observer,obtenir,subtil[apsCly] [CpseYve] [CptBni:Y] [syptil] EExceptions :
B7
subsister,subside[sybziste] [sybzid]
4 pplacdevantuneconsonnefinale:tanttles2consonnessontprononces,parex.: laps [laps],concept [kTsDpt]etrapt [Yapt]tanttellesnelesontpas,parex.: temps [tS]etcorps [kC:Y]dansle motsept [sDt],seulelaconsonnefinaleestprononce. 5 Rappel: ph seprononce[f]. 6 Cesmotsetleursdrivsventuels,parex.: dcompte,dcompter,dompteur,promptement,promptitude... [b]consonneocclusivebilabialesonoresassourditparassimilationdevantlesconsonnessourdes[s]et[t]. 7
16
16
pp
[b]:consonneocclusive,bilabiale,voise.
lepassagedelairestobstru lesdeuxlvressontencontact lescordesvocalesvibrent
7 1
POSITIONSDANSLEMOTBL,BR(groupes GRAPHIES linitiale:prononce liquides)linitialeou lintrieur:prononceEnfinale(surtoutmots trangers):prononce
lintrieur:prononce
beaucoup,bourse,[boku] [bu:Ys]
bl,bleu,blonde,brin, submerger,objet,abme,[ble] [blV] [blT:d] [bYR] [sybmeYFe] [CbFe] [abim]
club,snob,baobab,[klb] [snCb] [baCbab]
banque,bergre,[bS:k] [beYFe:Y]
blanc,brouette,brave,[blS] [bYuet] [bYav]
abngation,combine.[abnegasjT] [kTbin] EExceptions (prononce [p]par8 assimilation[s]et[t]) :
nabab,toubib.[nabab] [tubib] Enon pr ononcedans:
B
bureau,binaire,[byYo] [bine:Y] bateau,Belge. [bato] [*bDlF]
brancard,branche,[bYSka:Y] [bYS:G]
Colomb,plomb,Doubs,[*kClT] [plT] [*du]
absolu,observer, obsolte, obtenir,subtil,obtus.[CptBni:Y] [syptil] [Cpty]
abri,librairie,oublier. [apsCly] [CpseYve] [CpsClDt][abYi] [libYDYi] [ublije]
8
Voir la noten 6.
8 1
[d]:consonneocclusive,apicodentale,voise.
lepassagedelairestobstru lapointedelalanguesappuiecontrelesdentssuprieures lescordesvocalesvibrent
9 1
POSITIONSDANSLEMOTDR(groupeliquide) linitialeoulinttrieur: prononce
GRAPHIESdame,doux,dire,dent,[dam] [du] [di:Y] [dS]
linitiale:prononce
lintrieur:gnralementprononce
Enfinale:nonprononce
dresser,drap,droit,dru,[dYese] [dYa] [dYwa] [dYy]
ide,adage,rideau,budget,badge,[ide] [ada:F] [Yido] [bydFD] [badF]
nid,pied,Grard,picard,laid,lourd,sourd, adjectif,administration,pedzouille, soldat,addition,reddition.[sClda] [adisjT] [YedisjT] EExceptions : lesmotscompossavec gr and [gYSpe:Y]
[ni] [pje] [*FeYa:Y] [pika:Y] [lD] [lu:Y] [su:Y]
donner,distrait,dans,[dCne] [distYe] [dS]9 D
drogue,drle,cendrier,[dYCg] [dYol] [sSdYije]
nord,nud,bavard,fcond,rond,grand,
[adFektif] [administYasjT] [pedzuj] /[petzuj] [nC:Y] [nV] [bava:Y] [fekT] [YT] [gYS]
devoir,dpartement,[dBvwa:Y] [depaYtBmS]
adresse,adroit,adrnaline.[adYDs] [adYwa] [adYenalin]
ilcoud,ilperd,ilrend,poids,fonds,remords.
[ilku] [ilpD:Y] [ilYS] [pwa] [fT] [YBmC:Y]
DD
EExceptions(prononcedanslesmots
grandpre,grandmre,grandplace, [gYSme:Y] [gYSplas] grandchose,grandguignol,grandmesse.[gYSGo:z] [gYSgiQCl] [gYSmDs]saufencasdeliaison,o d=[t] :
suivants): sud,David,Alfred,cellulod, Bagdad,
[syd] [*david] [*alfYed] [selylCid] [*bagdad]
djihad,cad,steward, Oxford,talmud.
[dFiad] [kaid] [stiwa:Yd] [*CksfCYd] [talmud]
grandangle,grandoncle.[gYStS:gl] [gYStT:kl]
9
Lemotvodkaseprononce [vCtka].
20
20
[t]:consonneocclusive,apicodentale,nonvoise.
lepassagedelairestobstru lapointedelalanguesappuiecontrelesdentssuprieures lescordesvocalesnevibrentpas
1 2
POSITIONSDANSLEMOTTR(groupe liquide)linitiale oulintrieur: prononce
GRAPHIES
linitiale:prononce
lintrieur:gnralementprononce
Enfinale:nonprononce
tide,tard,toi,tu,[tjed] ta:Y] [twa] [ty] [tYwa] [tYe] [tYist] bataille,auteur,matin,autant,ptir, [bataj] [ot:Y] [matR] [otS] [pati:Y]
trois,trs,triste, 1) Inter vocalique: trop,train,trou,[tYo] [tYR] [tYu]
profit,salut,circuit,ilest,certificat,flot, 5) t+consonne: atmosphre,atlantique,spoutnik,citron, [pYCfi] [saly] [siYkPi] [ile] [seYtifika] [flo][atmCsfe:Y] [matG]
[atlStik] [sputnik] [sitYT]
tiroir,tension,tt,[tiYwa:Y] [tSsjT] [to]
chrtien,tienne,patio,matire.[kYetjR] [*etjen] [patjo] [matjD:Y]
match,vingtquatre,vingtaine.[vRkatY] [vRtDn] commeterminaisonduradical : hautbois,Montmartre, Montral...
ticket,lgant,saint,chocolat,puits,,
[tike] [elegS] [sR]
[GCkCla] [pPi]
temps,tube,tte[tS] [tyb] [tet] [tYS:G] [tYiby]
tranche,tribu, autre,autrefois.
2) Danslester minaisonssuivantes: EExceptions: motsayantun t muet ti : piti,amiti,moiti,inimiti.[pitje] [amitje] [mwatje] [inimitje]
iltient,ilcraint,vingt,afft,rduit,tat,[obwa] [*mTma:YtY] [*mTYeal]
[iltjR]
[ilkYR] [vR] [afy] [YedPi] [eta]
taureau,tuyau,tenir.[toYo] [tPijo] [tBni:Y] [otY] [otYBfwa]
tier : mtier,bijoutier,Poitiers.[metje] [biFutje] [*pwatje]
dfaut,dgt,teint,vent,fort,
[defo] [dega] [tR] [vS] [fCYD] [vRtjem]
time : huitime,vingtime.
T
[Pitjem]
6) th(entoutespositions): th,thtre,mythe,Elisabeth,rythme, thorme,luth,arithmtique.[teCYDm] [lyt] [aYitmetik]
[te] [teAtY] [mit] [*elizabet] [Yitm]
EExceptions: enfait,defait,net,ouest,brut,granit,
3) tipr cddes : question,modestie,combustion,[kestjT] [mCdesti] [kTbystjT]
[Sfet] [dBfet] [net] [west] [bYyt] [gYanit]
bestiaire,bestial,gestion.[bDstje:Y] [bDstjal] [FDstjT]
4) Consonne+t: aptitude,septembre,nectar,altitude, 7) tt: [aptityd] [septS:bY] [nekta:Y] [altityd] littrature,attaque,datte,attacher. rdempteur,porte,aztque. [liteYaty:Y] [atak] [dat] [ataGe][YedStZ:Y] / [YedSptZ:Y] [pC:Yt] [astDk]
prtrit,Christ, but,mat. [pYeteYit] [*kYist] [byt] [mat] EExceptions: isthme,asthme,Goth,Wisigoth,Ostrogoth. [ism] [asm] [*go] [*vizigo] [*CstYCgo] E etaussi : ct= [kt]: verdict,direct,tact,contact,exact,
[veYdikt] [diYekt] [takt] [kTtakt] [egzakt]
compact,correct,district.
[kTpakt] [kCYDkt] [distYikt]
Esauf
instinct.
[RstR]
D
denliaison = [t] : secondtage,grandami
[sBgT teta:F]
[gYStami]
22
22
10 11 [k]:consonneocclusive,dorsovlaire oudorsopalatale , nonvoise.
articulationdorsovlaire:o lepassagedelairestobstru o ledosdelalanguesappuiecontrelevoiledupalais o lescordesvocalesnevibrentpas
articulationdorsopalatale:o lepassagedelairestobstru o ledosdelalanguesappuiecontrelavotedupalais o lescordesvocalesnevibrentpas
10 11
[k]+[o], [u]. [k]+[i],[y],[e],[a].
3 2
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIES kilo,kpi,kermesse,kiosque,ketchup. Quelquesmotstrangers: linitiale:prononce lintrieur:prononce
Prcdduneconsonne =laconsonne+ [k]
Enfinale:prononce
K[faki:Y] [mCka]
[kilo] [kepi] [keYmes] [kiCsk] [ketGup]
fakir,moka. acadmie,cureuil,aucun,chocolat,fcond,bacon,[akademi] [ekyYZj] [okX] [GCkCla] [fekT] [bekCn] EException: dans second etsesdrivs, c = [g]12 second,secondaire,seconder. [sBgT] [sBgTde:Y] [sBgTde]
Quelquesmotstrangers: ski,basket,vodka,walkman.
Quelquesmotstrangers: anorak,stik,bifteck,tank,souk.
[ski] [basket] [vCtka] [walkman]
[anCYak] [stik] [biftek] [tSk] [suk]
car,caisse,cur,corps,cour,[ka:Y] [kes] [k:Y] [kC:Y] [ku:Y]
cascade,gascon,biscotte,balcon, viaduc,parc,bouc,roc,lac,chec,talc. crpuscule,abscons.[kYepyskyl] [apskT]
[kaskad] [gaskT] [biskCt] [balkT] [vjaduk] [pa:Yk] [buk] [YCk][laik] [eGDk] [talk]
culotte,calcul,cadenas.
C+a,o,u
[kylCt] [kalkyl] [kadna]
EExceptions: donc13,banc,franc,blanc,jonc,tronc, [dT] / [dTk] [bS] [fYS] [blS] [FT] [tYT] clerc,estomac,tabac,accroc,escroc,porc.
[kle:Y][estCma] taba] [akYo] [eskYo] [pC:Y]
CC+a,o,u =[k]: accabler,accomplir,accouder,[akable] [akTpli:Y] [bakalCYea] [akC:Y] [Ckype] [akude]
baccalaurat,accord,occuper,occasion.[CkazjT]
CC+a,o,u CC+e,i CC+cons. C+cons.
CC+ e,i=[ks]: accs,vaccin,accepter,accessoire,[aksD] [vaksR] [aksDpte] [akseswa:Y]
accident,accession,occiput,occident.[aksidS] [aksesjT] [Cksipyt] [CksidS]
CC+cons. =[k]:ecclsiastique,occlusif,acclamer.[eklezjastik] [Cklyzif] [aklame]
C+cons. =[k]: pactiser,parcmtre,furoncle,[paktize] [paYkmDtY] [fyYT:kl]
blackbouler,correction, action.[blakbule] [kCYDksjT] [aksjT]
12 Voir[g]. 13 Enttedephraseoudevantvoyelle= [dTk]. Ex. : Doncvoustescoupable = [dTkvuzetkupabl] voustesdoncallaucinma = [vuzetdTkaleosinema].
24
24
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIESquai, quartier,quinze,quatre,quatrain,[ke] / [kD] [kaYtje] [kR:z] [katY] [katYR] [akBdyk] [CpsekjV]
linitiale:prononce
lintrieur:prononce
Prcdduneconsonne =laconsonne+ [k][kCkij] [lak]
Enfinale:prononce
liqueur,quilibre,querre,coquille,laque,[lik:Y] [ekilibY] [ekD:Y]
squelette,marquer,disque,[skBlet]
Deuxmots: fresque.[StikD:Y] [piky:Y] [fYDsk] [akite]
[maYke]
[disk]
coq,cinq.
quitter,quotidien,querelle.[kite] EExceptions: quelquesmotscommenantpar qua= [kwa]: [kCtidjR] [kBYDl]
aqueduc,obsquieux,antiquaire,piqre. cq= [k]: acqurir,acquisition,acquitter,[akeYi:Y] [akizisjT]
[kCk] [sR:k]
QU[kwadYyped] [kwadYipaYtit] [kwadYaty:Y] *mais: [kadYije] [kalifje]
quadrupde,quadripartite, quadrature. quadriller, qualifier.
acquiescer,becque.[akjese] EExceptions: lesmotscommenantpar aqua /equa =[kwa] : aquarium,aquarelle,quation,quateur. [akwaYjCm] [akwaYel] [ekwasjT] [ekwatZ:Y] lesmotssuivants= [kPi] : requiem,quilatral,quidistant, [YekPijem] [ekPilateYal] [ekPidistS] obliquit, aquifre. [CblikPite] [akPifD:Y] [beke]
QCQ
Motsdoriginesavante(normalement
CH
doriginegrecque) : chaos,chorale,Christ, chlore,14 [kao] [kCYal] [*krist] [klC:Y]
Motsdoriginesavante(normalement doriginegrecque) : psychiatre,technique,cho. [psikjatY] [teknik] [eko]
Quelquesmots doriginetrangre:
Zurich,Bach.
[*zyYik] [*bak]
chrtien,chronique. [kYetjR] [kYCnik]
*mais:yatch,ranch.
[jCt] [YS:G] ou [YS:tG]
14 LemotJsusChrist seprononce [*FezykYi]. Mais leChrist seprononce [lB*kYist].
25
25
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIESlinitiale:prononcelintrieur:prononce
Prcddelaconsonnes
Enfinale:prononce
Motsdoriginesavante(normalement
CCH [sakarin] [ekimo:z]
doriginegrecque) : saccharine,ecchymose.
[sk]: scandale,scribe.
[sk]: escorter.[eskCYte]
conscience,sanscrit,circonscription.[kTsjS:s]
fisc
SC SKski, skipper, skinhead.[ski] [skipoer] [skinDd]
[skSdal] [skYib]
[sSskYi] [siYkTskYipsjT]
[fisk]
[ks] entre2voyelles : [ks] / [gz]: axe,maxime,vexer,taxer,taxi,fixe. xnophobe,xylophone,xylme,xylophage. [aks] [maksim] [vekse] [takse][taksi] [fiks][gzenCfCb] [ksilCfCn] [ksilDm] [ksilCfa:F] [gzilCfon] [gzilDm] [gzilCfa:F]
nonpr ononce: paix,noix,croix,doux,
[pD] [nwa] [kYwa] [du]
X
[ks] danslesmotsquicommencentpar ex + cons.: extraordinaire,excuser,extension,exciter,[ekstYaCYdine:Y] [ekskyze] [DkstSsjT] [Dksite]
[epu]
pr ononce: thorax,larynx,pharynx,
[tCYaks][laYR:ks] [faYR:ks]
expert,expdier,expansion.[DkspD:Y] [ekspedje] [ekspSsjT]
syrinx,onyx,box.
[siYR:ks] [Cniks] [bCks]
26
26
poux.
15 16 [g]:consonneocclusive,dorsovlaire oudorsopalatale , voise.
articulationdorsovlaire:o lepassagedelairestobstru o ledosdelalanguesappuiecontrelevoiledupalais o lescordesvocalesvibrent
articulationdorsopalatale:o lepassagedelairestobstru o ledosdelalanguesappuiecontrelavotedupalais o lescordesvocalesvibrent
15 16
[g]+[o], [u]. [g ]+[i],[y],[e],[a].
7 2
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIESgaz,gorge,guttural,gare,gaine,[ga:z] [gC:YF] [gytyYal] [ga:Y] [gDn]
linitiale:prononce
lintrieur:prononce
Enfinale:nonprononce
1.Inter vocalique lgume,auguste,aigu,coaguler,cigarette,bingo,[legym] [ogyst] [egy] [kCagyle] [sigaYDt] [bRgo]
long,tang,sang,poing,coing,hareng,
[lT] [etS] [sS] [pwR] [kwR] [aYS]
gaillard,gain,gars,gugusse.[gaja:Y] [gR] [ga] [gygys]
bgaiement,ambigu,boogiewoogie.[begDmS] [Sbigy] [bugiwugi]
bourg,Luxembourg.
[bu:Y] [*lyksSbu:Y]
GR,GL(groupesliquides): grotte,groupe,grand,gros,gris,grenier,[gYCt] [gYup] [gYS] [gYo] [gYi] [gYBnje]
2.Prcdeduneconsonne algue,argot,argument,Margot.[alg] [aYgo] [aYgymS] [*maYgo]
EExceptions: quelquesmotstrangers:
iceberg,gang,touareg,pingpong,
[isbe:Yg] [gS:g] [twaYeg] [piEpT:g]
groseille,grotte,graine,grement.[gYozDj] [gYCt] [gYDn] [gYemS]
3. GR,GL(groupesliquides) Belgrade,agrandir,agrment,bougre,maigre,[*belgYad] [agYSdi:Y] [agYemS] [bugY] [mDgY]
gong,zigzag,dingdong.
[gTg] [zigzag] [diEdT:g]
G+a,o,u G
gland,glisser,glace,glucose,glouton,[glS] [glise] [glas] [glyko:z] [glutT]
glu,gloser,glossaire,glotte,gloire,globe.[gly] [gloze] [glCsD:Y] [glCt] [glwa:Y] [glCb]
[migYDn] [tigYDs] [agYikylty:Y] [agYCnCmi] [agYese]
anglais,jongleur,beugler,meugler,sanglant,ongle.[SglD] [FTglZ:Y] [bVgle] [mVgle] [sSglS] [T:gl]17 4.Suivieduneconsonneautr equeRouL nigme,augmenter,augmentation,rugby,rugbyman.
G+e,i dansquelquesmotsdor igine tr angre: geisha,gestapo.[geGa] [gestapo]
[enigm] [ogmSte]
[ogmStasjT] [Yygbi] [Yygbiman] EExceptions: quelquesmotso G nestpasprononc:
doigt,vingtaine,longtemps,sangfroid,amygdale, [lTtS] [sSfYwa] [amidal][dwa] [vRten]
sangsue,vingt.[sSsy] [vR]
17
PourGN,prononc [Q],voirtableaudesconsonnesnasales.
28
28
migraine,tigresse,agriculture,agronomie,agresser.
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIESlinitiale:prononcelintrieur:prononce
GU+i= [g]: gui,guinguette,guirlande,guitare,guide,[gi] [gRget] [giYlS:d] [gita:Y] [gid]
GU+i= [g]: anguille,aiguille,linguistique,linguiste,[Sgij] [egPij] [lRgPistik] [lRgPist]
guise,dguiser,[gi:z] [degize]
ambigut, exigut.[SbigPite] [egzigPite]
guidon,guillemet,Guillaume.
GU
+i,y,e,a,
[gidT]
[gijmD]
[*gijom]
GU+a = [gw] dansquelquesmots: lingual,guano,jaguar,guarani,guanine,[lRgwal] [gwano] [Fagwa:Y] [gwaYani] [gwanin]
*mais:guyanais [gPijanD] Guadeloupe,Guatemala. GU+e = [g]: gu,guetter,guerre,gupe,gueule,gurir.[ge] [gete] [ge:Y] [gep] [gZl] [geYi:Y] [*gwadBlup] [*gwatemala]
GU+ [B]final=[g]: digue,bague,blague,seringue,dingue.[dig] [bag] [blag] [sBYR:g] [dR:g]
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIESAlinitiale:prononc.lintrieur:prononce
gnome,gnou,gnose,gnosticisme.[gnom] [gnu] [gno:z] [gnCstisism]
agnostique,magnat,diagnostique,Wagner,inexpugnable.[agnCstik] [magna] [diagnCstik] [*vagne:Y] [inekspygnabl]
GN
18
CCZX=[gz] dansquelquesmotsdorigine trangre : Xerxs,Xavier.[*gzeYkses] [*gzavje]
C = [g] danslemot second etsesdrivs: second,secondaire,seconder.[sBgT] [sBgTde:Y] [sBgTde]
CZ = [gz]danslemot: eczma [Dgzema]
X
Motscommenantparex/ hex+voyelle =[gz]: examen,exiger,exemple,exact,exactitude,exercice.
EX
+voyelle
[egzamR] [egziFe] [egzSpl] [Dgzakt] [Dgzaktityd] [DgzDYsis]
+voyelle HEX
*mais:inexcutable, inexactitude,hexamtre,hexagone[inDgzekytabl][inDgzaktityd] [egzametY] [egzagCn]
18
PourGN,prononc [Q],voirtableaudesconsonnesnasales.
9 2
Les consonnes fricatives: [ f ] [ v ] [ s ] [ z ] [ G ] [ F ]
[f]:consonnefricative,labiodentale,nonvoise.
lepassagedelairestrtrci lalvreinfrieuresappuiecontrelesincisivessuprieures lescordesvocalesnevibrentpas
3 3
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIESfier,faim,fentre,fumer,forcer, flic, friandise, fleuve, frangin,[fjDY] [fR] [fBnDtY] [fyme] [fCYse] [flik] [fYiSdi:z] [flZ:v] [fYSFR]
linitiale:prononce
FL,FR(groupes liquides) linitiale:prononce
lintrieur:prononce1)Inter vocalique: caf,enfant,plafond,dfaut,afin,[kafe] [SfS] [plafT] [defo] [afR]
Enfinale:gnralementprononce
1)Finale+ Bmuet(toujour spr ononce): truffe,touffe,griffe,greffe,agraffe.
[tryf] [tuf]
[grif] [gYDf] [agYaf]
faisan,faon,fairplay,facile,[fBzS] [fasT] [fDYplD] [fasil] [flZ:Yt] [flagYS] [flCte] [fYCte]
flirt,flagrant,flotter,frotter. affaire,affiche,piaffer,effacer.[afD:Y] [afiG] [pjafe] [efase]
2)Finale(gnr alementpr ononce): 19 sauf,veuf,relief,oeuf,boeuf ,nef,neuf,chef.
ferme,femme,fuel,fier,fondre,[fD:Ym] [fam] [fjul] [fjD:Y] [fT:dY]
[sof] [vZf] [rBljDf] [Zf] [boef] [nDf] [nZf] [GDf]
2)Pr cdduneconsonne: imparfait,transformation,surface,[RpaYfD] [trSsfCrmasjT] [syrfas]
EExceptions:
jefis,fhrer.[FBfi] [fyYDY]
FFF
satisfaisant,parfum.[satisfBzS] [paYfX]
Quelquesmotscomme: 20 ufs,bufs,clef ,nerf, cerf. [V] [bV] [kle] [nD:Y] [sD:Y]
3)SuivideR,L (groupesliquides): suffrage,souffrir,Afrique,[syfYaF] [sufYiY] [*afYik]
Certainsmotscomposs: 21 cerfvolant, chefduvre [sDrvClS] [GedZ:vY]
[sufle] [sifle] [eflZYe]
NeufBrisach,NeufchtelenBray,Neufchteau. [*nVbYizak] [*nVGatelSbYD] [*nVGato]
Liaisonsaveclenumral neuf: neufheures, neufans [nV vZ:Y] [nVvS]
phontique,pharmacie,pharynx,phallus,phare,phtisie,phlbite,[fCnetik] [faYmasi] [faYRks] [falys] [fa:Y] [ftizi] [flebit]
tlphone,diaphragme,amphore,[telefCn] [djafYagm] [SfC:Y]
philosophe,photographe,autographe
[filCzCf]
[fCtCgYaf]
[otCgYaf]
PH
pharaon,phrase.[faYaT] [fYa:z]
diphtongue,hmisphre,phmre,asphalte. ECasspcial: v finaldanslesnomsslaves: Tourguniev,Gorbachev,leitmotiv,kalachnikov. [diftT:g] [emisfD:Y] [efemD:Y] [asfalt] [*tuYgenjDf] [*gCYbatGDf] [lajtmCtif] [kalaGnikCf] ou [lDjtmCtif]
19 Attention: aupluriel, f finalnestpasprononcdansufs et bufs ([V], [bV]). 20 Ontrouvedeuxgraphies : clefou cl. Danslesdeuxcas : [kle]. Mais cheflieu =[GDfljV]. 21
34
34
souffler,siffler,effleurer.
Destoponymesavec neuf:
[v]:consonnefricative,labiodentale,voise.
lepassagedelairestrtrci lalvreinfrieuresappuiecontrelesincisivessuprieures lescordesvocalesvibrent
5 3
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES1)Suividunevoyelle: vie,vase,veau,velour,venir,voir,vent,[vi] [va:z] [vo] [vBlu:Y] [vBni:Y] [vwa:Y] [vS]
linitiale:prononce
lintrieur:prononce1)Inter vocalique: savon,hiver,avenir,avouer,boulevard,[savT] [ivD:Y] [avBni:Y] [avue] [bul(B)va:Y]
Enfinale
1)Finale+ e caduc: cursive,cuve,effluve,alcve,rive,
[kyYsi:v] [ky:v] [Dfly:v] [alkC:v] [Yi:v]
vaincre,vaccin,voyelle,vache.[vR:kY] [vaksR] [vwajDl] [vaG]
rver,inventer,carnaval,avancer.[ reve] , [RvSte], [kaYnaval] [avSse]
endive,grve,neuve,rve.
[Sdi:v] [gYD:v] [nZ:v] [YD:v]
V2)Suividuneconsonne: Vladimir,vlan!,vraiment,vrac.[*vladimi:Y] [vlS] [vYDmS] [vYak]
2)Pr cdduneconsonne: adverbe,cervelle,alvole,surveiller.[advDYb] [sDrvDl] [alveCl] [syYvDje]
2)Finaleabsoluedanslemotdor igine tr angre:
TelAviv
3)Pr cddunevoyelle: couvrir,chvre,gravir,avril.[kuvYi:Y] [GDvY] [gYavi:Y] [avYil]Danscer tainsmotsdorigineger manique:22 Lever be : interviewer
[*tDlaviv]
W
Walate,Walkyrie,wistarie,wagon.[*valait] [*valkiri] [vistari] [vagT]
[RtDYvjuve]
ECasspcial: liaisonsaveclenumralneuf: neufheures,neufans. [nVvZ:Y] [nV vS]
Exceptions(toutespositions)
Emotsdor igineanglaise: western,wapiti,waterclosed,clown,bowling, [wDstDYn] [wapiti] [watDYklozDt] [klun] [boliE] weekend,winchester,whisky. [wikDnd] [winGDstD:Y] [wiski] E lesmots:Wallonieet Wallon.[*walCni] [*walT]
Enomsdor igineslave: Tourguniev,Gorbachov, [*tuYgenjDf] [*gCYbatGDf]
kalachnikov,leitmotiv [kalaGnikCf] [lajtmCtif]
22
Crpartirdumotanglais interview (1883).
36
36
[s]:consonnefricative,prdorsoalvolaire,nonvoise.
lepassagedelairestrtrci lapartieantrieuredelalanguesappuiecontrelesalvoles lescordesvocalesnevibrentpas
7 3
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIESsalut,sembler,semaine,sortir, sport,[saly] [sSble] [sBmDn] [sCYti:Y] [spC:Y] [pwasT] [basin] [muslin]
linitiale:prononce
lintrieur:prononce1)SS=[s](toujour s): poisson,bassine,mousseline,Soissons, bossu.[*swasT] [bosy]
Enfinale
Engnral,Snestpasprononc: bras,pas,fois,pis,gens,gras,bas,gars,
[bYa] [pa] [fwa] [pi] [FS] [gYa] [ba] [ga]
stage,subvention, srie,session,samura,[sta:F] [sybvSsjT] [seri] [sDsjT] [samuYaj] 2)Spr cdduneconsonne=[s]gnr alement:
concours,pardessus,dehors,repos,mois,
saint,samba,saynte,soldat,solennel,[sR] [sSba] [sDnDt] [sClda] [sClanDl]
valseuse,aversioncoursier,corsage,corsaire,absolu.[valsV:z] [avDYsjT] [kursje] [kCYsa:F] [kCYsD:Y] [apsCly]
[kTku:Y] [paYdBsy] [dBC:Y] [YBpo] [mwa]
dessous,remous,pouls,temps,corps,
saoul,sept,savon,suspendre,suinter.[su] [sDt] [savT] [syspS:dY] [sPRte]
3)Ssuividuneconsonne=[s]gnralement: goste,digestif,conscience,lascar,bastille,pastille.[egoist] [diFDstif] [kTsjS:s] [laska:Y] [bastij] [pastij] EExceptions:quelquesmotsoSestmuet: lesquels,desquels,mesdames,mesdemoiselles [lDkDl] [dDkDl] [medam] [med(B)mwazDl]
[dBsu] [YBmu]
[pu]
[tS]
[kC:Y]
marais,palais,verglas,divers,les,mes,
[maYD] [palD] [vDYgla] [divD:Y] [le] [me]
ses,tucoupes,jeus,chantons. [Fy] [GStT] 4)Sinter vocaliqueestgnr alementpr ononc[z]: peser,fuse,mesure,poison,cousin,faisan,amusant,losange.[pBze] [fyze] [mBzy:Y] [pwazT] [kuzR] [fBzS] [amyzS] [lozS:F]
[se] [tykup]
SSS
maisSestprononcdansdenombreuses exceptions: oasis,Senlis,pubis,tennis,jadis,gratis, maisSintervocalique=[s]danslescassuivants: a)Spr cddunevoyelleor alonasaleetsuividunevoyelle=[s]:
[Cazis] [*sSlis] [pybis] [tDnis] [Fadis] [gYatis]
pnis,tournevis,mtis,biceps,iris,mas, tonsure,enseignement,insoumission,conseil,sangsue.[tTsy:r] [SseQ(B)mS] [RsumisjT] EException: prfixetrans +voyelle: transaction,transiger,transatlantique. [tYSzaksjT] [tYSziFe] [tYSsatlStik] b)danslecasdespr fixesdistinctsdur adicalcommenantpar S=[s]: [kTsDj] [sSsy]
[penis] [tuYn(B)vis] [metis] [bisDps] [iYis] [mais]
prospectus,papyrus,deliriumtremens,
[pYCspDktys] [papiYys] [deliYjCm tYemDns]
jeans,pathos,albinos,lys.
[dFins] [patos] [albinos] [lis]
Senliaison=toujoursprononc [z]: desoranges,lesyeux,leursamis,ilsont.
contresens,antismite,tournesol,cosinus,parasol,vraisemblable. [kTtYBsS:s] [Stisemit] [tuYnBsCl] [kCsinys] [paYasCl] [vYDsSblabl]
[de zCYS:F] [lezjV] [lZYzami] [il zT]
38
38
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES[sa] [fasCna:F] [masT] [balSswa:Y] [glasT] [*fYSswa:z] [depBsa:F] [etSsT]
linitiale:prononce
lintrieur:prononce
Enfinale
a,faonnage,maon,balanoire,glaon,Franoise,dpeage,tanon,fianailles,faon,reu.[fjSsaj] [fasT] [YBsy]
C+i,e =[s]pr ononceentoutespositions: crale,centaine,cendre,cercle,cicatrice,ciment,mdecine,pnicilline, Marcel, pince,percer,pinceau,
C+i,e[mCYso] [limas] [fas] [gYas] [sS:dY] [asid] [sBlPisi]
[sereal] [sStDn]
[sSdY] [sDYkl] [sikatYis] [simS] [mDdsin]
[penisilin] [*maYsDl] [pR:s] [pDYse] [pRso]
morceau,limace,face,grce,cendre,acide,celuici,doucetre,effacer,encens,except,cinq,circuit.[dusatY] [efase] [SsS] [DksDpte] [sR:k] [siYkPi]
scnique,sceptre,sceller,sclrat,scintillant,sciatique,piscine,oscillation,obscnit,[senik] [sDtY] [sele] [seleYa] [sRtijS] [sjatik] [pisin] [CsilasjT] [Cbsenite]
SC+i,e[asDt] [asSsZ:Y] [adClDsS:s]
ascte,ascenseur,adolescence,sceau.[so]
CC+i,e =[ks]: acception,accentu,acclrer,coccyx,[aksDpsjT] [aksStye] [akselere] [kCksis]
CC+i,e
accessoire,succion,successif,occidental,[aksDswa:Y] [syksjT] [syksDsif] [CksidStal]
accs,vaccin,succinct.[akse] [vaksR] [syksR]
danslemot:aztque
Z
[astDk]
39
39
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononce
lintrieur:prononce1)X=[s]danscer tainsmots: Bruxelles,Auxerre,soixante[*bYysDl] [*osD:Y] [swasSt]
Enfinale
1)X=engnr al[ks]enpositionfinaleabsolueou suividun[B]muet: Index,onyx,latex,Bronx,silex,phnix,
[RdDks] [Cniks] [latDks] [*bYTks] [silDks] [feniks]
2)Xinter vocalique=[ks] : Annexer,apoplexie,faxer,inflexible,[anDkse] [apCplDksi] [fakse] [RflDksibl]
annexe,fixe,sexe,rflexe,perplexe,larynx.
[anDks] [fiks] [sDks] [YeflDks] [pDYplDks] [laYRks]
saxophone,luxation,taxer,taxi.[saksCfCn] [lyksasjT] [takse] [taksi]
EExceptions :
X
3)Xsuividuneconsonne=[ks]: exclamation,exclure,excitant,expert.[DksklamasjT] [Dkskly:Y] [DksitS] [DkspD:Y] EExceptions: Ex+voyelleouhmuetendbutdemot=[gz]: exagrer,examen,exasprer,exotique, [DgzaFere] [DgzamR] [Dgzaspere] [DgzCtik] exhorter,exhumer,exhibition. [DgzCYte] [Dgzyme] [DgzibisjT] -Xfinaldemotenliaison=[z]: sixans, dixhuit. [sizS] [dizPit] lesnumr aux: deuximeetsixime. [dVzjDm] [sizjDm]
DenombreusesexceptionsoXneseprononcepas: jaloux,doux,toux,choix,voix,croix,prix,perdrix. [Falu] [du] [tu] [Gwa] [vwa] [kYwa] [pri] [pDYdYi]
Xmar quedupluriel : genoux,cailloux,hiboux. [FBnu] [kaju] [ibu]
2)X=[s]danscer tainsmots: 23 dix,six ,coccyx,Navarrenx
[dis] [sis] [kCksis] [*navarRs]
23 Attention:sixetdixsuivisdunmotcommenantparunevoyelleouunhmuet=[z],parex. :sixenfants [sizSfS],dixhommes [dizCm]maisX neseprononcepaslorsque six etdix sontsuivisdunmotcommenantparuneconsonne:dixcigarettes[disigarDt], sixpersonnes[sipDYsCn].
40
40
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononce
lintrieur:prononce
TI+voyelle(nonprcddeSouX)=S.Ilsagitduneprononciationhritedulatinetquiconcernelesmots doriginesavante: tie: acrobatie,bureaucratie,idiotie,priptie,primatie,balbutiement,aristocratie.
[akYCbasi] [byrokYasi] [idjosi] [peYipesi] [pYimasi] [balbysimS] [aYistCkYasi]
tier :balbutier, initier.[balbysje] [inisje]
tiel:circonstantiel,pestilentiel,substantiel,providentiel,confidentiel,confidentiellement. tiane: gentiane
[siYkTstSsjDl] [pDstilSsjDl] [sybstSsjDl] [pYCvidSsjDl] [kTfidSsjDl]
[kTfidSsjDlmS] [FSsjan]
TI
tial: primatial,nuptial,nuptialit,martial,abbatial.[pYimasjal] [nypsjal] [nypsjalite] [maYsjal] [abasjal] [kapsjV] [kTtSsjV] [RfDksjV]
tieux:captieux,contentieux,infectieux,minutieux,superstitieux,prtentieux,prtentieusement.
tion:adoption,option,construction,sduction,addition,exception,ptition,jection. tium:actium,consortium.[aksjCm] [kTsCYsjCm]
[adCpsjT] [CpsjT] [kTstYyksjT] [sedyksjT] [adisjT] [DksDpsjT] [petisjT] [eFDksjT]
tien: LeTitien,Egyptien,martien,vnitien,patient.[*lBtisjR] [*DFipsjR] [maYsjR] [venisjR] [pasjS]
41
41
[minusjV] [sypDYstisjV]
[pYetSsjV]
[pYetSsjVzmS]
[z]:consonnefricative,prdorsoalvolaire,voise.
lepassagedelairestrtrci lapartieantrieuredelalanguesappuiecontrelesalvoles lescordesvocalesvibrent
3 4
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIESznith,zphyr,zeste,zigzag,zigzaguer,[zenit] [zefiY] [zDst] [zigzag] [zigzage]
linitiale:prononcelintrieur:prononce
Enfinale
bazar,bizarre,magazine,Arzak,horizon,[baza:Y] [biza:Y] [magazin] [*aYzak] [CYizT]
1)Z+ [B]=toujour spr ononce trapze,treize,bonze,bronze,topaze,onze.
[tYapD:z] [tYD:z] [bT:z] [bYT:z] [tCpa:z] [T:z]
zinc,zinguer,zingueur,zone,zoo.[zRk] [zRge] [zRgZ:Y] [zon] [zoo] EException: Liszt [*list] [azy:Y] [gazoduk] [gazV]
azur,gazoduc,gazeux,gazouiller.[gazuje]
2)Enfinaleabsolue,Znestgnr alementpaspr ononc: chez,nez,assez,riz,raz.
ZEException: Zeus [*dzVs]
[Ge] [ne] [ase] [ri] [ra]
EExceptions: Danscer tainsmotstranger s: Fez,Suez,Diaz,Natchez,jazz,gaz. [*fD:z] [*sPD:z][*dja:z][*natGD:z] [dFa:z] [ga:z]
[Yadzja] [pidza] [pidzerja]
ZZ
2)Dansdesmotsdor igineamr icaine: blizzard[bliza:Y]Ex+voyelleouhmuetendbutdemot=[gz]: exagrer,examen,exasprer,exotique, [DgzaFere] [DgzamR] [Dgzaspere] [DgzCtik] exhorter,exhumer,exhibition. [DgzCYte] [Dgzyme] [DgzibisjT]
X
Danslemot :Xavier =[gz] [*gzavje]
44
44
1)Dansdesmotsdor igineitalienne: razzia,pizza,pizzeria.
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIESlinitiale:prononcelintrieur:prononce1)Sinter vocalique=[z]: masochiste,visage,blouse,blas,risible,[mazoGist] [viza:F] [blu:z] [blaze] [Yizibl]
Enfinale
Senliaison: unmauvaisesprit,degrandsenfants.
[XmovD zDspYi]
[dBgYS zSfS]
dsert,us,base,rose,usuel,muse.[dezD:Y] [yze] [ba:z] [Yo:z] [yzPDl] [myze] EExceptions:Sinter vocaliquedanslecasdepr fixes distinctsdur adicalcommenantpar S:
contresens,antismite,tournesol,cosinus,[kTtYBsSs] [Stisemit] [tuYnBsCl] [kCsinys]
S
parasol,vraisemblable.[parasCl] [vYDsSblabl]
2)tr ans+voyelleouhmuet: transaction,transalpin,transept,[tYSzaksjT] [tYSzalpR] [tYSzDpt]
transhumance,transiger,transitoire.[tYSzymSs] [tYSziFe] [tYSzitwa:Y]
3)QuelquesmotsoSappar atpr cddune consonne: subsister,Jersey,Alsace,balsamine, Elsa[sybziste] [*FDYzD] [*alzas] [balzamin] [*Dlza]
45
45
[ G ]:consonnefricative,prdorsoprpalatalelabiale,nonvoise.
lepassagedelairestrtrci lapartieantrieuredelalanguesappuiecontrelavotedupalaisetleslvressont projetesenavant lescordesvocalesnevibrentpas
47
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononce
lintrieur:prononce
Enfinale
chose,chez,chancelier,charabia,charogne,chariot,[Go:z] [Ge] [GSsBlje] [GaYabja] [GaYCQ] [GaYjo] [aGte]
acheter,proche,cachot,alchimiste,archer,[pYCG] [kaGo] [alGimist] [aYGe]
1)CHsuivide [B]muetesttoujour spr ononc: dche,flche,frache,branche,couche,[ataGe] [kautGu] / [kawtGu]
[dDG] [flDG]
[fYDG]
[bYSG]
[kuG]
charade,chanter,chef,champ,chocolat,chemin.[GaYad] [GSte] [GDf] EExceptions: Motsdor iginesavante(pr incipalementdor igine gr ecque): chaos,chorale,Christ, chrtien, [kao] [kCYal] [*kYist] [kYetjR] chronique,chlore. [kYCnik] [klC:Y] [GS] [GCkCla] [GBmR] [*tGDk]
Tchque,patchouli,attach,caoutchouc,[patGuli]
pervenche,ftiche,cruche,autruche,hache.
[pDYvSG]
[fetiG] [kYyG] [otYyG]
[aG]
vache,chec,marchand.[vaG] [eGDk] [maYGS] EExceptions: 1)CHprcdduneconsonne=[k]gnr alement.Il sagitdemotsdor iginesavante: archologie,orchis,orchide,orchestral,orchite. [aYkeClCFi] [CYki] [CYkide] [CYkDstYal] [CYkit] ,technique,saccharine,cho,psychiatre. [tDknik] [sakaYin] [eko] [psikjatY] 2)Lemot: fuchsia. [fyksja]
CH
2)CHenpositionfinaleabsolue(motsdor igine tr angre): haschich,Marrakech,catch, punch,[aGiG]
[*maYakDG] [katG] [pZnG]
lunch,sandwich,speech.
E Exceptions: almanach,Penmarch,yacht,aurochs.
[almana]
[*pRma:Y] [jCt]
[oYCk]
Toujour s [G]:
Lemot:brushing[bYZGiE]
schma,scha,schisme,schiste,schme.[Gema] [Ga] [Gism] [Gist] [GDm]
Lemot:goulasch [gulaG]
SCH
EQuelquesexceptionsdor iginesavante: schizophrne,schizothymie [skizCfYen] [skizCtimi]Toujour s [G]. Ilsagitdempr unts:
shrif,shaker,sherry,shintosme,shooter,shilling,[GeYif] [GeikZ:Y] [GDri]
Lemot:cash.[GRtoism] [sRtoism] [Gute] [GiliE]
[kaG]
SH
shampooing,Shangha,short,shakespearien.[GSpwR] [*GSgaj] [GC:Yt] [GDkspiYjR]
48
48
[lX:G] [sSdwiG]
[spitG]
[ F ]:consonnefricative,prdorsoprpalatalelabiale,voise.
lepassagedelairestrtrci lapartieantrieuredelalanguesappuiecontrelavotedupalaisetleslvressont projetesenavant lescordesvocalesvibrent
9 4
POSITIONSDANSLEMOTGRAPHIES
linitiale:prononceToujour s[F]: adjoindre,jamais,Japon,jardin,jargon,jus,[adFwRdY] [FamD] [*FapT] [FaYdR] [FaYgT] [Fy]
lintrieur:prononcedj,ajuster,objection,projection,ajouter.[deFa] [aFyste] [CbFDksjT] [pYCFDksjT] [aFute]
juste,joint,joufflu,journal,juge,jument.[jyst] [FwR] [Fufly] [FuYnal] [Fy:F] [FymS]
J
[F]pr cddunpr fixe: rejoindre,rejeter,rejaillir,adjuger.[YBFwS:dY] [YBFBte] [YBFaji:Y] [adFyFe] EExceptions : lesmotsdoriginetr angr e : jazzetjerez. [dFa:z] [kseYDs]
gle,gmir,Germain,gifler,gte,gant,gypsie, g,bougie,orang,Algrie,cage,rage,[FDl] [FemiY] [*FDYmR] [Fifle] [Fit] [FeS] [Fipsi] [aFe] [buFi] [CYSFe] [*alFeYi] [ka:F] [Ya:F]
G+i,e,y
ghenne,gyncologue,gymnastique.[FeDn] [FinekClCg] [Fimnastik]
agile,avantage,luge,Norvge,rouge,[aFil] [avSta:F] [ly:F] [*nCYvD:F] [Yu:F]
belge,orgie,budget,Egypte,verger,bergre.[bDl:F] [CYFi] [bydFD] [*eFipt] [vDYFe] [bDYFD:Y]
geai,geindre, geignement.[FD] [FR:dY] [FDQBmS]
encourageant,bougeoir,drageoir,rougeole,[SkuYaFS] [buFwa:Y] [dYaFwa:Y] [YuFCl]
GE
+a,o
cageole,dirigeant,sauvageon,ngligeable,[kaFCl] [diYiFS] [sovaFT] [negliFabl]
GE+iGE+u
mangeable,orangeade,vengeance,allgeance,[mSFabl] [CYSFad] [vSFS:s] [aleFS:s]
villageois,vergeure,gageure[vilaFwa] [vDYFy:Y] [gaFy: Y]
0 5
Les consonnes liquides : [ ] [ Y ]
[]:consonneapicoalvolaire(latrale)voise.
lepassagedelairestrtrci lapointedelalangue sappuie contreles alvoles etlair schappe parles cts (dosadnominationdelatrale) lescordesvocalesvibrent
3 5
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononcelangue,lascif,laver,leon,lendemain,[lS:g] [lasif] [lave] [lBsT] [lSd(B)mR]
lintrieur:prononce1)linter vocalique: aliment,appeler,calendrier,camlon,lve,falaise,[alimS] [ap(B)le] [kalSdYje] [kameleT] [elD:v] [falD:z]
Enfinale :gnralementprononce
lettre,lecteur,ligne,libration,liaison,[lDtY] [lDktZ:Y] [liQ] [libeYasjT] [ljezT]
filon,lotier,malin,paludisme,poilu,relais,relatif,[filT] [ilCtje] [malR] [palydism] [pwaly] [YBlD] [YBlatif]
Aussibienenpositionfinaleabsoluequenfinale+ [B], Lestpr ononc[l]: a)enfinale+ [B]: alvole,ampoule,cagoule,coupole,crpuscule,frle,[alveCl]
[Spul]
[kagul]
[kupCl] [kYepyskyl] [fYDl]
saladier,salaire. loisir,long,louche,lourd,lune,lutter,[saladje] [salD:Y] [lwazi:Y] [lT] [luG] [lu:Y] [lyn] [lyte]
labiale,maboule.
[labjal] [mabul]
luxurieux,lyce,losange,luxation,[lyksyYjV] [lise] [lozS:F] [lyksasjT]
2)consonne+l24 : ablution,acclamer,agglomration,application,[ablysjT] [aklame] [aglomeYasjT] [aplikasjT]
b)enfinaleabsolue: alcool,amical, artificiel,Bchamel,calcul,crbral,
[alkCl] [amikal] [aYtifisiDl] [*beGamDl] [kalkyl] [seYebYal]
lundi,louer.
flatteur,fleuve,glisser,glouton,inflexion,plaisant,[flatZ:Y] [flZ:v] [glise] [glutT] [RflDksjT] [plDzS]
col,ventuel,poil.
L[lXdi] [lwe]
pleuvoir,rouble,slave.[plZvwa:Y][Yubl] [sla:v]
3)L+consonne:gnralementpr ononc: Albert,Algrie,algue,alternance,balnaire,Balkans,[*balzak] [kalvD:Y] [kalvisi] [kClmate] [kylbyte] [RpylsjT]
EExceptions:danscertainsmots,Lestmuetenposition finale: persil, fournil,fusil,goupil,sourcil,outil. [pDYsi]25 [fuYni] [fysi] [gupi] [suYsi] [uti]
[*albD:Y] [*algeYi] [alg] [altDYnS:s] [balneD:Y] [*balkS] Balzac,calvaire,calvitie,colmater,culbuter,impulsion, Danslemotculetsescomposs: Culdejatte,culdesac,culdepoule. [kydFat] [kydsak] [kydpul]
filtre,pulmonaire,solstice.
[filtY] [pylmCnD:Y] [sClstis] EDenombr eusesexceptions: aulne,gentilhomme,fils,pouls,Renault,Arnauld,culdesac. [o:n] [FStijCm] [fis] [pu] [*YBno] [*aYno] [kydsak]
Rappel :Lnestpaspr ononcnonplusdanslester minaisons suivantes : ail :travail eil :conseil euil:deuil ouil:fenouil [tYavaj] [kTsDj] [dVj] [fBnuj]
mais : cocktailetbobtail(motsdoriginetrangre)= [Dl] et [Djl] [kCktDl] [bCbtDjl]
24 Lentreencombinaisonavecdautresconsonnesetformeainsiungroupeconsonantique. Cettecombinaisonsefaitleplussouventaveclesocclusives. Prononciationpopulaire : [pDYsil]. 25
54
54
[kCl] [evStPDl] [pwal]
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
lintrieur:prononce1)Engnr al, LL=pr ononc [l]: aller,collecte,ellipse,allemand,pollen,ruelle,tourterelle,vellit,[ale] [kClDkt] [Dlips] [almS] [falik] [SbDli:Y] [kYistalR] [bYyselwa] [pClDn] [YyDl] [tuYtBYDl] [vDleite]
Enfinale :prononce
1)Enfinaleabsolue,quelquesmots dor igineanglaise: handball,football,basketball.
[Sdbol]
[futbol] [baskDtbol]
folle,nulle,mtallique,phallique,embellir,cristallin,bruxellois.[fCl] [nyl] EException:lemotespagnolcaballero= [kabaljeYo] [metalik]
2)Enfinale+ [B]: belle,colle,idylle,balle.
[bDl] [kCl]
[idil] [bal]
2)LL=pr ononc[ll]ou[l]danscer tainsmotsdor iginesavante: allgorie,allgation,allegro,allusion,illicite,illisible,[allegCYi] [allegasjT] [allegYo] [allyzjT] [illisit] [illizibl]
illogique,illgitime,illettr,illimit,illuminer,illusion,illgal.
LL[illCFik]
[illeFitim] [illetYe] [illimite] [illymine] [illyzjT] [illegal]
Rappel:I+LL pr cddunevoyelle=pr ononcgnralement [j]26: abeille,bataille,bienveillant,bouille,bouillon,douille,faillite,[abDj] [bataj] [ajT] [ozDj] [pajasT] [bjRvejS] [buj] [paj] [bujT] [duj] [fajit]] [pjaje] [bAje] [medaj]
haillon,oseille,paillasson,paille,piailler,biller,mdaille. Maisilexisteuncer tainnombr edemotsen illepr ononcs [il]: Achille,bacille,campanille,codicille,distille,fibrille,Gille,instille,[*aGil] [basil] [kSpanil] [pypil] [kCdisil] [distil] [fibYil] [*Fil] [Rstil] [tYSkil] [vasil] [vodvil] [vil]
Lille,mille,oscille,pupille,tranquille,vacille,vaudeville,ville.[*lil] [mil] [Csil]
55
55
[ Y ]:consonnefricative,dorsouvulairevoise.
lepassagedelairestretrci labasedelalanguesappuiecontrelaluetteproduisantunbruitdefrottement lescordesvocalesvibrent
7 5
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononcelintrieur: prononceracaille,ragot,ranon,raction,raliser, recette,redouter,rflexion,rideau,[YBsDt] [YBdute] [YefleksjT] [Yido]
Enfinale :gnralementprononce
[Yakaj] [Yagu] [YSsT] [YeaksjT] [Yealize] bret,bureau,caractre,carillon,carotte,
1)r inter vocalique=toujour spr ononc: 1)r final+ [B]=toujour spr ononc: avare,brochure,caissire,circonscrire,conclure,contredire,
[beYD] [byYo] [kaYaktD:Y] [kaYijT] [kaYCt]
[ava:Y] [bYCGy:Y] [kDsjD:Y] [siYkTskYi:Y] [kTkly:Y] [kTtYBdi:Y]
drision,direct,hrdit,iris,ironie,[deYizjT] [diYDkt] [eYedite] [iYis] [iYCni]
croire,couverture,doublure, picure,fermire,figure,flore,
[kYwa:Y] [kuvDYty:Y] [dubly:Y] [*epiky:Y] [fDYmjD:Y] [figy:Y] [flC:Y]
rigueur,rivire,romance,rougeole,[YigZ:Y] [YivjD:Y] [YomSs] [YuFCl]
paratre,parure,reprage,sourire,zro,[paYDtY] [paYy:Y] [YBpeYa:F] [suYi:Y] [zeYo]
marais,gare.[maYD] [ga:Y]
2)r finalabsolu=gnr alementpr ononc: alentour,amour,avatar,bar,car,cuir,dsir, dtour, dur,
rouille,rudimentaire,rupture,rythme,[Yuj] [YydimStD:Y] [Yypty:Y] [Yitm]
[alStu:Y] [amu:Y] [avata:Y] [ba:Y] [ka:Y] [kPi:Y],[dezi:Y][detu:Y] [dy:Y]
rire,rail,riz,renne,rouge.[Yi:Y] [Yaj] [Yi] [YDn] [Yu:F]
fluor,futur,impur,loisir,major,matador,obscur, 2)Consonne+r =gr oupeliquide: [flyC:Y] [fyty:Y] [Rpy:Y] [lwazi:Y] [maFC:Y] [matadC:Y] [obsky:Y] bunker. abricot,acrobate,africain,confronter,breton, fhrer,[abYiko] [akYCbat] [afYikR] [kTfYTte] [bYBtT]
[fyYD:Y] [bXkD:Y] / [bunkD:Y]
fondre,incongru,lvrier, lustrer,grce,bref, nvralgie,paratre,sacralisation,greffe.[nevYalFi] [paYDtY] [sakYalizasjT] [gYDf]
R
bavard,dpart, mars,hasard. 3)r +consonne=toujour spr ononc: carton,cercle,fermier,fertile,modernit,[kaYtT] [sDYkl] [fDYmje] [fDYtil] [mCdDYnite]
[bava:Y] [depa:Y] [ma:Ys] [aza:Y]
parler,personnel,perverti,recherche,[paYle] [pDYsCnDl] [pDYvDYti] [YBGDYG]
EExceptions: r finalnestpaspr ononc: a)Dansquelquesmots: gars,monsieur,messieurs. [ga] [mBsjV] [mesjV]
sortilge,sortir,surface,surprise,[sCYtilD:F] [sCYti:Y] [syYfas] [syYpri:z]
marchand,serpent,vertige.[maYGS] [sDYpS] [ [vDYti:F]
b)Danstouslesver besfinissanten er : peler,casser,aller,manger,etc. [pBle] [kase] [ale] [mSFe]
c)Danslesadjectifs,substantifsetnompr opr esfinissanten ier , cher , ger : ier : courtier,janvier,clavier,muletier. [kuYtje] [FSvje] [klavje] [myltje] cher : archer,bcher,clocher. [aYGe] [byGe] [klCGe] ger :Alger,danger,messager,potager. [*alFe] [dSFe] [mesaFe] [pCtaFe]
58
58
[fTdY] [RkTgYy] [levYije] [lystYe] [gYas] [bYDf] 3) r final+consonnemuetteoupr ononce=toujour spr ononc:
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononcerhapsodie,Rhnanie,rhostat,rhteur,rhtorique, rhabiller,[YapsCdi] [*Yenani] [YeCsta] [YetZ:Y] [YetCYik] [Yabije]
lintrieur:prononceperhydrol,parhlie/parlie.[peYidYCl] [paYeli]
RHrhinite,rhizome,rhodanien,rhum,rhumatisme,rhume,rhinocros.[Yinit] [YizCm] [YodanjR] [YCm] [Yymatism] [Yym] [YinCseYCs]
1)rr =gnralement [Y]:
arracher,arrter,arriver,dmarrer,pierre,fourrure,serrer,correct,surraliste,[sDYy:Y] [sDYyYje] [tDYibl] [vD:Y] [CYibl]
[aYaGe] [aYDte] [aYive] [demaYe] [pjD:Y] [fuYy:Y] [sDYe] [kCYDkt] [syYealist]
serrure,serrurier,terrible,verre,horrible.
RR
a)Lesverbescourir,recourir,parcourir,accourir,acquriretmouriraufuturet auconditionnel: jemourrai,tucourras,ilaccourra,turecourras,jacquerrai,nousparcourrons. [tykuYYa] [ilakuYYa] [tyYBkuYYa] [FakeYYe] [nupaYkuYYT][FBmuYYe]
b)Gminationparchutedu [B]muet:verrerie,serrurerie. [vDYYi] [sDYyYYi]
c)Lesverbesdontleradicalsetermineen rer, aufuturetauconditionnel: elletirera,ilprparera,tubarrerais,aempirera,vousdterrerez.[DltiYYa] [ilpYepaYYa] [tybarrD]
[saSpiYYa]
[vudetDYYe]
r e EExceptions:les1 e et2 personnesduplur ielduconditionnel: nouscirerions,vousclaireriez. [nusiYBYjT] [vu zeklDYBYje]
59
59
2)rr =pr ononc [YY],lor squiljoueunr lefonctionneldanscer tains ver bes:
Les consonnes nasales : [ m ] [ n ] [ Q ] [ E ]
[m]:consonneocclusive,bilabiale,nasale,voise.
lepassagedelairestobstrucommepour[p]et[b] lesdeuxlvressontencontact une partie de lair expir schappe par les fosses nasales (do la rsonance nasale) lescordesvocalesvibrent
63
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononcemanivelle,maladie,mercredi,mthode,[manivDl] [maladi] [mDYkYBdi] [metCd] [alTFBmS]
lintrieur:gnralementprononce1)Minter vocalique:pr ononc [m]: allongement,amant,amuser,camomille,aimable,camoufler,fumeur.[amS] [amyze] [kamCmil] [Dmabl] [kamufle] [fymZ:Y]
Enfinale
1)Menfinale+ [B]= [m] : bigame,blme,brume,crme,diplme,
[bigam] [blDm] [bYym] [kYDm] [diplom]
mtier,mirage,misrable,modestie,[metje] [miYaF] [mizeYabl] [mCdDsti]
2)Consonne+M :pr ononc[m]: admis,cataclysme,colmater,formol,hormis,permis.[admi] [kataklism] [kClmate] [fCYmCl] [CYmi] [pDYmi]
dame,cume,fantme,idiome,baptme,
[dam] [ekym] [fStCm]
[idjom] [batDm]
modification,mollusque,mouchard,[mCdifikasjT] [mClysk] [akTpaQe] [kTpYomi] [muGaY]
3)Voyelle+M+consonne=voyelleor alonasale+consonne: accompagner,compromis,compte,empirisme,ambassade,imbroglio.[kTt] [SpiYism] [Sbasad] [RbYCljo]
mlodrame,mime,minime,infirme,forme,
[melodYam] [mim] [minim] [Rfirm] [fCYm]
muse,mythologie,mdaille,maintenir,
M
[myze] [mitClCFi] [medaj] [mRtBni:Y] EExceptions: a)Mestmuetdanslesmots : mars,mare,marchand,manger,messe, automne,damner,condamneretleursdrivs. [ma:Ys] [maYe] [maYGS] [mSFe] [mDs] [otCn] [dane] [kTdane] b)M+N =MN meeting,menhir,moyenne,monnaie,mat, amnsique,gymnaste,omniprsent,somnambule,calomnie. [mitiE] [meni:Y] [mwajDn] [mCnD] [mat] [amnezik] [Fimnast] [CmnipYezS] [sCmnSbyl] [kalCmni] c)M+M=M motion,mort,matire. dommage,commune,communiquer,pommette,sommeil. [mCsjT] [mC:Y] [matjD:Y] [dCma:F] [kCmyn] [kCmynike] [pCmDt] [sCmDj] d)Mestpr ononcdanslemotanglais jumping. [dFZmpiE] ECaspar ticuliers : a)M+M=mm : dansEmma [*Dmma]. b)IMM=mmoum : immatriculation,immdiatement,immense,immobile,immanent,immatriel. [immatYikylasjT] [immedjatmS] [immSs] [immCbil] [immanS] [immateYjDl] c)Pr fixeEM+M= [Sm]: emmagasiner,emmancher,emmerder,emmurer. [Smagazine] [SmSGe] [SmDYde] [SmyYe] d)Prfixe IM+M= [Rm] immanquable,immangeable,immariable,immettable. [RmSkabl] [RmSFabl] [RmaYjabl] [Rmetabl] e)Adver besen AMMENTet EMMENT= [amS] savamment,suffisamment,prudemment,patiemment. [savamS] [syfizamS] [pYydamS] [pasjamS]
problme,volume,gallicisme,schisme.
[pYCblDm] [vClym] [galisism]
[Gism]
[*adS] [DsR]
[etR] [fR]
[dR]
[tR]
renom,nom,surnom.
[YBnT] [nT] [syYnT]
3)Menfinale+consonnenonpr ononce= nasalisationdelavoyelleprcdente:ilenr sulte unevoyelleor alonasale : champ,camp,exempt,plomb,amant,jeromps.[GS]
[kS]
[DgzS]
[plT]
[amS]
[FBYT]
EException:Menfinaleabsolue= [m] danslesmots savantsoudor iginetr angre : grillroom,Ibrahim,idem,intrim,walkman, [gYijYum] [*ibYaim] [idDm] [RteYim] [wokman] minimum,sacrum,totem,podium,napalm, [minimCm] [sakYCm] [tCtDm] [pCdjCm] [napalm] rfrendum,album,harem,consortium. [YefeYSdCm] [albCm] [aYDm] [kTsCYsjCm]
64
64
2)Menfinaleabsolue=nasalisationdelavoyelle pr cdente:ilenr sulteunevoyelleor alonasale : Adam,essaim,taim,faim,daim,thym,
[n]:consonneocclusive,apicodentale,nasale,voise.
lepassagedelairestobstrucommepour[t]et[d] lapointedelalanguesappuiecontrelesdentssuprieures une partie de lair expir schappe par les fosses nasales (do la rsonance nasale) lescordesvocalesvibrent
65
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononcenaf,narration,nature,ngatif,[naif] [naYasjT] [naty:Y] [negatif]
lintrieur:gnralementprononce1)Ninter vocalique:pr ononc [n]: animal,canaille,canon,canotier,Daniel,funambule,gnral,minier,panier,[animal] [kanaj] [kanT] [kanotje] [*danjDl] [fynSbyl] [FeneYal] [minje] [panje] EExceptions: enivrer,enorgueillir,enamourer. [SnivYe][SnCYgZji:Y] [SnamuYe]
Enfinale
1) Nfinale+ [B]= [n]: aborigne,cabane,chne,domaine,gaine,
[abCYiFDn] [kaban] [GDn]
[dCmDn] [gDn]
ngocier,neige,niche,niois,[negosje] [nD:F] [niG] [niswa]
membrane,oxygne,prochaine,Seine.
[mSbYan] [CksiFDn]
[pYCGDn] [*sDn]
nigaud,nom,nombre,nostalgie,[nigo] [nT] [nTbY] [nCstalFi]
nul,numro,nutrition,nabab,[nyl] [nymeYo] [nytYisjT] [nabab] [apne] [aYaknid]
2)Consonne+N :pr ononc[n]: apne,arachnides,morne,omniscient,omnivore,somnambule,somnifre.[mCYn] [CmnisjS] [CmnivC:Y] [sCmnSbyl] [sCmnifD:Y]
2)Nenfinaleabsolue=nasalisationdela voyelleprcdente:ilenr sulteune voyelleor alonasale : africain,alexandrin,bilan,cadran,Liban,
[afYikR] [alDksSdYR] [bilS] [kadYS] [*libS]
navet,net,noyer,ngre.[navD] [nDt] [nwaje] [nDgY] [kTFTksjT]
3)N+consonne:gnr alementnonpr ononc(=voyelleor alonasale+ consonne): conjonction,Dunkerque,emprunter,entendre,janvier,mentir,ponctuation,[*dXkDYk] [SpYXte] [StS:dY] [FSvje] [mSti:Y] [pTktPasjT]
contemporain,copain,lectricien, malsain,
[kTtSpCYR]
[kCpR] [elDktYisjR] [malsR]
pain,rien,vin,faisan,pharaon,crayon.
N
lundi,bonsa,enchaner,zinc,peinture,conseil,sens,chanter,vingtcinq,concider.
[lXdi] [bTzaj] [SGene] [zR:k] [pRty:Y] [kTsDj] [sSs] [GSte] [vRtsRk] [kCRside] EExceptions: Motsdor igineanglaiseter minspar ing, intou ink= [E] : smoking,sterling,sleeping,footing,meeting,travelling,brainstorming,sprint,drink. [smokiE] [stDYliE] [slipiE] [futiE] [mitiE] [tYaveliE] [bYDnstCYmiE] [spYint] [dYiEk] Lemotmonsieur: [mBsjV] Voyellenasale+N= [Sn] : enneig,ennoblir,ennui,ennuyant,ennuager. [SnDFe] [SnCbli:Y] [SnPi] [SnPijS] [SnPaFe]
3)N+consonnefinalenonpr ononce= nasalisationdelavoyelleprcdente:il enrsulteunevoyelleor alonasale : jevaincs,saint,banc,hareng,satisfaisant,
[FBvR]
[sR] [bS]
[aYS]
[satisfBzS]
tang,sans,point,dfunt.
[etS] [sS] [pwR] [defX]
4)NNfinale+ [B]=[n] renne,europenne,chienne. 4)N+N=N monnaie,ranonner,pomponner,confectionner,caennais,sonnet,cannelle.[mCnD] [YSsCne] [pTpCne] [kTfeksjone] ECasparticulier s : N+N=nn : dansAnna,henn,innombrable. [*anna] [Dnne] [innTbYabl] [kaenD] [sCnD] [kanDl]
[YDn] [ZYCpeDn] [GjDn] EException:Nenfinaleabsolue= [n]dans lesmotssavantsoudor iginetrangr e : Darwin,hymen,policeman,pollen,spleen, [*daYwin] [imDn] [pClisman] [pClDn] [splin] woman,Ymen,abdomen,barman,clown. [wuman] [*jemDn] [abdCmDn] [barman] [klun]
66
66
[pR] [YjR] [vR] [fBzS] [faYaT] [kYejT]
[ Q ]:consonneocclusive,mdiodorsopalatale,nasale,voise.
lepassagedelairestobstru la partie mdiane de la langue sappuie contre la partie centrale de la vote du palais une partie de lair expir schappe par les fosses nasales (do la rsonance nasale) lescordesvocalesvibrent
67
POSITIONSDANSLEMOT
GRAPHIES
linitiale:prononce1)GNdanslesmotssavants= [gn]: gnome,gnomonique,gnose,gnosticisme,[gnom] [gnomonik] [gno:z] [gnCstisism] [baQCl] [kTpaQT]
lintrieur:gnralementprononceToujour s[Q]: bagnole,compagnon,cromagnon,[kYomaQT]
Enfinale
GNenfinale+ [B]= [Q]: bagne,besogne,chtaigne,enseigne,[baQ] [bBzCQ]
[GatDQ]
[SsDQ]
gnou,gnostique,gnosie.[gnu] [gnCstik] [gnozi] EExceptions: GNdansquelquesmotssavants = [Q]: gnangnan,gnognotte,gnole,gnon. [QSQS] [QCQCt] [QCl] [QT] [SsDQ(B)mS]
enseignement,faignant,oignon,peigner, indigne,ivrogne,ligne,Montaigne,[fDQS] [oQT] [pDQe] [RdiQ]
[ivYCQ] [liQ]
[*mTtDQ]
poignet,saigner,signature,vignoble.[pwaQe] [sDQe] [siQaty:Y] [viQCbl] EExceptions: agnostique,diagnostique, [agnCstik] [djagnCstik] Wagner, [*vagnD:Y] inexpugnable. [inDkspygnabl]
rgne,vigne,campagne.[YDQ] [viQ]
GN
[kSpaQ]
68
68
[ E ]:consonneocclusive,dorso/postdorsovlaire,nasale,voise.
lepassagedelairestobstru lapartiepostrieuredudosdelalanguesappuiecontrelevoiledupalais une partie de lair expir schappe par les fosses nasales (do la rsonance nasale) lescordesvocalesvibrent ilsagitdunsonempruntlanglais
69
POSITIONDANSLEMOT
GRAPHIE
Enfinale
Dansdesmotsempruntslanglais: parking,camping,meeting,smoking. ING [paYkiE] [kSpiE] [mitiE] [smCkiE]
70
II. LES VOYELLES
FIG.1: Trapzodearticulatoiredesvoyellesfranaises
FIG.2: Asymtriedelarticulationbuccale :langleformparlesmchoiresdiminuedelavoyelle
laplusouvertelaplusferme
3 7
Les voyelles orales simples : [i] [e] [ D] [ a] [ A] [ o] [C] [u]
[ i ] :voyelleoralesimple,antrieure,trsferme.
lalangueestreleveverslavotedupalais lescommissuresdeslvressonttires
7 7
Toutespositions
Gr aphies
iici,piscine,difficile,[isi] [pisin] [difisil]
har,cad,hrone,[ai:Y] [kaid] [eYCin]
y[tip] [mistik]
le,abme,quilft,[il] [abim] [kilfi]
type,mystique,cynique, mas,stoque,naf.
[sinik]
Localisationet exemplesguide,ministre,lit.[gid] [ministY] [li]
dner,Nmes, gte.[dine] [*nim] [Fit]
rythme,vasy,physique.[mais] [stCik] [naif]
[Yitm] [vazi] [fizik]
Exceptions
E i prcdduneseuleconsonnedanslammesyllabe E i prcdde: [pY], [bY], [dY], [tY], [kY], [gY], [fY], etsuividunevoyelleprononceseprononceyod [ j ] : [vY], [pl], [bl], [kl], [gl], [fl] etsuividunevoyelle piano,lion,violon,pied. prononce,seprononce [ij]: [pjano] [ljT] [vjClT] [pje] plier,tablier,prier, trier,calendrier,brivement. [plije] [tablije] [pYije] [tYije] [kalSdYije] [bYijDvmS] EPour igrec prcddunevoyelle,voiryod.
78
78
[ e ] :voyelleoralesimple,antrieure,ferme.
lapointedelalangueestappuyecontrelesincisivesinfrieures lescommissuresdeslvressonttires laboucheestpeineentrouverte
9 7
Positiontonique
Gr aphies
,ebl,civilis,g,clich,sal,fe,[ble][sivilize] [aFe] [kliGe] [sale] [fe]
27 er,er s,ez,ed, ef
ai
Terminaisons: montrer,Poitiers,nez,clef.[mTtYe] [*pwatje] [ne] [kle]
Localisationet exemples
poupe,ide. [pupe] [ide]
re 1 p.sg.passsimpledesverbestermins ener etfutursimpledetouslesverbes: jechantai,jeparlai,jechanterai,jeparlerai.
[FBGSte]
[FBpaYle] [FBGStBYe] [FBpaYlBYe]
Terminaisonaufminindu er participepassdesverbesdu1 groupe : sale,chante[sale] [GSte]
Terminaisoni + voyelle esuiviede consonnefinale nonprononce = [ j ]: pied,picier,colier,assiedstoi.[pje] [episje] [ekClje] [asjetwa]
jeferai,jepourrai,jirai,jechoisirai.
[FBfBYe] [FBpuYe] [FiYe] [FBGwaziYe]
re 1 p.sg.delindicatifprsentdavoir :
jai [Fe]EQuelquesmotsempruntslarabe : bled, oued. [blDd] [wDd] EQuelquesmotsolrfinalestprononc: mer,fier,tiers,enfer,amer. [mD:Y] [fjD:Y] [tjD:Y] [SfD:Y] [amD:Y] EQuelquesmotsolffinalestprononc: nef,bref,chef,relief. [nDf] [bYDf] [GDf] [YBljDf]
ELesmots quai et gai admettentgalementla prononciation [e]:
Exceptions
quai [ke] / [kD] gai [ge] / [gD]
80
80
Positionatone
Gr aphies
tat,crire,pril,rpter,[eta] [ekYi:Y] [peYil] [Yepete] [etil] [plezi:Y] [eme] [egy] [vety] [meYi]
e,ai,28Harmonisationvocalique: estil,plaisir,aimer,aigu,vtu,mairie. Lesmonosyllabesterminsenes: tes,des,ces,ses,mes,les,des[te] [de] [se] [se] [me] [le] [de]
e ensyllabeouverte + 2consonnes: intelligent,essayer,descendre,dessert,[RteliFS] [eseje] [desS:dY]
Quelquesmotssavants: effort,cellule.[efC:Y] [selyl]
dme,dipe,ftus,
[desD:Y]
[edDm] [*edip] [fetys]
cinma,rcit,mrite,thtre.[sinema] [Yesi] [meYit] [teAtY]
sophage. Deuxmots: chez et. [Ge] [e]
Localisationet exemples
[ezCfa:F]
etleurscomposs : lesquels,lesquelles,desquels,desquelles.[lekDl] [lekDl] [dekDl] [dekDl]ELachutedun [B]29entranela E e+r r : formationdunesyllabefermequi serre,terreur,verrier,terre,perron. [sD:Y] [tDY:Y] [vDYje] [tD:Y] [pDYT] ouvre [e] en [D] : md(e)cin,l(e)ver [mDtsR] [Dlve] 30 vn(e)ment ,abrg(e)ment [evDnmS] [abYDFmS]
Exceptions
ELesdrivsdesmotsen [e] olharmonisationvocaliquenintervientpas: professe professeur [pYCfDs] [pYCfDs:Y] *Maisilyahsitationdanslemot professeur ,prononc: [pYCfes:Y] ou [pYCfes:Y]
81
81
[ D ]:voyelleoralesimple,antrieure,ouverte.
lapointedelalangueestappuyecontrelesincisivesinfrieures lcartmoyenentrelesdentsestdenvironuncentimtre
3 8
Positiontonique
Gr aphies
e,,pre,thme,prs,rgle,[pD:Y] [tDm] [pYD] [YDgl]
ei,eypeine,peigne,Seine,seigle.[pDn] [pDQ] [*sDn] [sDgl]
ai,a,ay
e + consonnefinalenon prononce(engnral tet s): discret,respect,ilest,tues,[diskYe] [Yespe] [ile] [tye] [dD] [GDk] [kYDm]
aide,paix,frais,vrai, reine,neige,beige,[YDn] [nD:F] [bD:F]
[Dd] [pD] [fYD] [vYD]
ds,chque,crme. tre,pche,tte,qute,[DtY] [pDG] [tDt] [kDt]
sais,fais,aise.
[sD] [fD] [D:z]
gilet,jemets,livret, briquet.[ile] [FBmD] [li:vYD] [bYikD]
Localisationet exemplese ensyllabeferme: net,bec,sec,Belge,[net] [bDk] [sDk] [*bDlF]
ey =quelquesmotstrangers : tratre,fate,paratre. [tYDtY] [fDt] [paYDtY] jersey,poney,jokey.[FDYzD] [pCnD] [FCkD]
bte,chne,rve,mme.[bDt] [GDn] [YD:v] [mDm]
ay= toponymes: Gournay,LaHaye,[*guYnD]
Raphal, sel,ouest,Nol,chef.[*YafaDl] [sDl] [wDst] [*nCDl ] [GDf]
SaintGermainenLaye.
[*sRFeYmRSlD]
E lemotfemme [fam] E lesconsonnesfinales nonprononcescites pour [e] : r,z,d,f.
EPourlagraphie ai prononce [e],voir [e] enpositiontonique.
Exceptions
E pays,abbaye. [pei] [abei]
EHendaye,Nay. [*Sdaj] [*naj]
84
84
[*laD]
Positionatone
Gr aphies
e,plerin,brivet,avnement,[pDl(B)YR] [bYiDv(B)te] [avDn(B)mS] [pDQwa:Y]
ei,ey[bDQe] [nDFV] [DmS]
ai,a,ay
Ensyllabeferme : accepter,exister,[aksDpte] [Dgziste]
peignoir,beignet,neigeux. aimant,plaisant,fracheur, enseignement.[SsDQ(B)mS]
[plDzS] [fYDGZ:Y]
compltement. responsable,vertu.[YDspTsabl] [vDYty] [kTplDt(B)mS]
traneau,clairon,raison,saison,[tYDno]
[klDYT] [YDzT] [sDzT]
grlon,rveur,gnant,pcheur,[gYDlT] [YDv:Y] [FDnS] [pDG:Y]
directeur,respirer.
Localisationet exemples[DY:Y] [tDYin] [pDYCke]
[diYDktZ:Y] [YDspiYe]
mais: Aveyron,seyant,Pleyel,[*avDYT] [sDjS] [*plDjel]
vousfaites.[vufDt]
extrmement,crperie. Suividedoubleconsonne: [DkstYemBmS] [kYDpBYi] erreur,terrine,perroquet, essence,ennemi,[DsS:s] [Dnmi]
Heysel.[*DsDl]
mais: ayant,crayon,Raymond,balayeur,[DjS] [kYDjT]
[*YDmT] [balDj:Y]
balayeuse,rayon.
[balDjV:z] [YDjT]
intelligent,nettet,[RtDliFS] [nDtte]
dessert,dessiner.[dDsD:Y] [dDsine]EHarmonisationvocalique: peign,entran,enchan... [peQe] [StYene] [SGene]
Efaisan,jefaisais,tufaisais... [fBzS] [FBfBzD] [tyfBzD]
+drivsavec [B]:
Exceptions
bienfaisant,satisfaisant,malfaisant. [bjRfBzS] [satisfBzS] [malfBzS]
EBayonne,Himalaya,Mayenne. [*bajCn] [*imalaja] [*majDn]
85
85
[a]:voyelleoralesimple,antrieure,ouverte.
la langue, qui articule dans la rgion du palais dur, est abaisse, presque en positionderepos lcartentreleslvresestunpeuplusgrandquepour[D]
7 8
Positiontonique
Gr aphies
a,acacia,bague,va,valable,sac,[akasja] [bag] [va] [valabl] [sak]
oioi= [wa] foire, rfectoire, doigt,[fwa:Y] [YefDktwa:Y] [dwa]
ail,ailleail,mail,btail,rail,[aj] [emaj] [betaj] [Yaj]
e,oe,o
e =2mots : femme,couenne.[fam]
[kwan]
lac,page,bal,tabac,matelas.[lak] [pa:F] [bal] [taba] [matBla]re e Passsimple,1 et2
travail,dtail,vitrail. soi,soir,moi,[swa] [swa:Y] [mwa] [tYavaj] [detaj] [vitYaj]
Localisationet exemplese Imparfaitdusubjonctif,3
Formesverbales drivesde ail : quejaille,jetravaille. [kBFaj] [FBtYavaj]
[pwal]
personnedusingulier : quilarrivt,quilcoutt.[kilaYiva] [kilekuta]Eoi ensyllabefermesuivi deconsonnenasalese prononce [wR]:coin [kwR] EVoir [a],graphie :rgle gnrale.
Exceptions
88
88
personnesdupluriel= : nousallmes,vousalltes. [nuzalam] [vuzalat]
bois,voix,croix.[bwa] [vwa] [kYwa]
3nomsen aille: taille,mdaille,faille. [taj] [medaj] [faj]
oe= 1mot: moelle.
[mwal]
o= 1mot: pole.
Positionatone
Gr aphies
aanne,partir,avis,facile, oi= [wa]: moineau,poisson,voici,croisade,oiseau.[ane] [paYti:Y][avi] [fasil]
oi,oy
e,
jamais,ma,ta,sa,a.[Fame] [ma] [ta] [sa] [sa]
[mwano] [pwasT] [vwasi] [kYwazad] [wazo]
edanslemot solennel etsesdrivs : solennel,solennit,solennellement [sClanel] [sClanite] [sClanelmS]
oy+voyelle = [waj]: boyau,doyen,loyal,soyez,joyeux,foyer.[bwajo][dwajR] [lwajal] [swaje] [FwajV] [fwaje]
edanslesadverbesterminsen emment etprovenantdunadjectifterminen ent:videntvidemment[evidS] [pYydS] [evidamS]
Localisationet exemples
prudent prudemment[pYydamS]
patient patiemment [pasjS][pasjamS] oe=[wa]danslesmots: polon,moellon,moelleux.[pwalT] [mwalT]E lesmots:
[mwalV]
ExceptionsE lemot:
oignonetencoignure. [CQT] [SkCQy:Y] coyote [kCjCt]
89
89
31 [ A ]:voyelleorale,simple,postrieure,trsouverte .
lalangueestlgrementreleveverslevoiledupalais leslvressontprojetesenavantetarrondies
1 9
Positiontonique
Gr aphiesme,ne,pte,ple,thtre,mle,lche.[A:m] [A:n] [pA:t] [pA:l] [teA:tY] [mA:l] [lA:G]
,a+fminindesadjectifsen as [A] comme: basse,grasse,lasse.[bA:s] [gYA:s] [lA:s]
oi,o,o
oi danslesmotssuivants :trois,hautbois.
[tYwA] [obwA]
adanslesterminaisonssuivantes : abe [A:b] :crabe.[kYA:b]
+ois, oix,oie (prononciation [A] ou[a]): pois,bois,voix,croix,foie,oie.[pA:j] [kanA:j] [batA:j] [ekA:j] [mA:j]
aille [A:j] :paille,canaille,bataille,caille,maille. agne [A:Q] :bagne,jegagne.[bA:Q] [FBgA:Q]
[pwA] [bwA] [vwA] [kYwA] [fwA] [wA] a a a a a a
able [A:bl] :diable,fable,sable.[djA:bl] [fA:bl] [sA:bl]
Localisationet exemples[sA:bY] [kSdelA:bY]
[bYA:m]
[YwA] [kYwA:Y] [fwA:Y] [*gYegwA:Y] [fymwA:Y]
acle [A:kl] :miracle,oracle.[miYA:kl] [CYA:kl]
amme [A:m] :flamme.[flA:m]
aaaaa
as [A] :pas,repas,gras,lilas,cas.[pA] [YBpA] [gYA] [lilA] [kA]
amne [A:n] :ildamne,ilcondamne.[ildA:n] [ilkTdA:n]
o:clotre,crotre.
[klwA:tY] [kYwA:tY]
as [A:s] :as,hlas,atlas.[A:s] [elA:s] [atlA:s]
are [A:Y] :rare,tare.[YA:Y] [tA:Y]
o danslemot :pole.
ase [A:z] :base,phase,phrase,vase.[bA:z] [fA:z] [fYA:z] [vA:z]
arre [A:Y] :barre,marre( enavoirmarre ),[bA:Y] [mA:Y] [S navwa.YmA:Y]
[pwA:l]
asse [A:s] :tasse,classe,passe.[tA:s] [klA:s] [pA:s]
ilsemarre( ilsamuse ),ilsecarre.[ilsBmA:Y] [ilsamy:z] [ilsBkA:Y]
Exceptions
EVoir [a],graphie ,pourquelquescasspciaux. EVoir [a],graphie a,rglegnrale. EVoir [a]:lesformesverbalesdrivesde ail seprononcent [a:j].
Eoi danslesformesverbales seprononcetoujours [wa].
92
92
abre [A:bY] :sabre,candlabre.
ame [A:m] :brame.
+oisouslinfluenceder (prononciation [A] ou [a]):roi, croire,foire, Grgoire, fumoir.
32 Positionatone
Gr aphies
hl,pt,tter,gt,fch,lchet,hter.[Ale] [pAte] [tAte] [gAte] [fAGe] [lAGte] [Ate]
aDrivsdesmotsen [A] : passer,basset,damner,gagner,railler,rler. [gAQe] [YAje] [Yale][pAse] [bAse] [dAne]
2syllabes: population,conversation,cration,civilisation.EForte tendanceprononcer [a].
[pCpylAsjT] [kTvDYsAsjT] [kYeAsjT] [sivilizAsjT]
Exceptions
93
93
Localisationet exemples
Danslaterminaisonationdanslesmotsdeplusde
[ o ]: voyelleoralesimple,postrieure,ferme.
ledosdelalangueestlgrementrelevverslevoiledupalais lapointedelalanguesloignelgrementdesincisivesinfrieures leslvressontprojetesetarrondies
5 9
Positiontonique
Gr aphies
eau,auAvec eau : eau,bateau,seau,chapeau,[o] [bato] [so] [Gapo] [o:t] [to] [tYo:n] [klo]
,a,aoAvec : hte,tt,trne,clt cte,drle.[ko:t] [dYo:l]
oEnsyllabeouverte: pot,repos,lavabo,tricot,gros,[po] [YBpo] [lavabo] [tYiko] [gYo]
Mots en osse: grosse,adosse,endosse.[gYos] [ados]
[Sdos]
drapeau,panneau,moineau,[dYapo] [pano] [mwano]
flot,galop,dos,moto.[flo] [galo] [do] [moto]
Motsen ome(savantsoutechniques): atome,axiome,idiome.
[atom] [aksjom] [idjom]
agneau,beau,rseau.[aQo] [bo] [Yezo]
Localisationet exemplesAvec au : haut,gauche,faux,chaude,[*son] [kyYaso] [o] [go:G] [fo] [Go:d]
Deuxmotsavec a et ao: Sane,curaao
o +s ensyllabeferme: rose,ose,pose,chose,[Yo:z] [o:z] [po:z] [Go:z]
Motsen dr ome(suffixe): arodrome,hippodrome,vlodrome. prose,dose.[pYo:z] [do:z]
[aeYCdYom] [ipCdYom] [velCdYom]
Quelquesmotsen one: cyclone,amazone,zone. o+snonprononcedevant consonne: Vosges[*vo:F]
aube,taupe.[o:b] [to:p]
[siklon] [amazon] [zon]
Motssavantsoutrangersenos: Lesbos,albatros,calvados,Eros.[*lesbos] [albatYos] [kalvados] [*eYos]E au+r/re= [C]: Laure,Centaure, maure E paon,taon,faon. [pS] [tS] [fS] E rhinocros,astronome,carbone. [YinCseYCs] [astYCnCm] [kaYbCn]
Exceptions
[*lC:Y] [*sStC:Y] [mC:Y]
harengsaur.[aYSsC:Y]
96
96
Positionatone
Gr aphies
eau,au
o
aumnier,drlerie,ct,[omonje] [dYol(B)Yi] [kote]
beaut,beaucoup,beaujolais,beaufils. o + [z]: [bote] [boku] [boFClD] [bofis] poser,opposer,osier.[poze] [Cpoze] [ozje]
Localisationet exemples
autel,paupire,sauter,nause,[otel] [popjD:Y] [sote] [noze]
frler,chmer. Drivsdesmotsen osse: adosser,endosser,grossir,dossier.[adose] [Sdose] [gYosi:Y] [dosje]E htel etsesdrivs :
[fYole] [Gome]
chaussure,causer,augmenter.[Gosy:Y] [koze]E au+ r = [C]:
[ogmSte]E philosophe etsesdrivs. [filCzCf] E promotion. [pYCmCsjT]
aurore,aurole,laurat,laurier.[CYC:Y] [CYeCl] [lCYea] [lCYje]
htel,htellerie.[Ctel] [Ctel(B)Yi] E hpital,ctelette,rti. [Cpital] [kCt(B)lDt] [YCti]
Exceptions
Emauvais [mCve]
7 9
[ C ] :voyelleoralesimple,postrieure,ouverte.
ledosdelalangueestlgrementrelevverslevoiledupalais,tandisquecelleci estplatedanssapartieantrieure leslvressontprojetesetarrondies
99
Positiontonique
Gr aphies
oEnsyllabeferme: coq,propre,robe,roche,[kCk] [pYCpY] [YCb] [YCG]
ooDanslemot: alcool[alkCl]
a,aua danslemot: yach[jCt]
um
album,aluminium,
[albCm] [alyminjCm]
maximum,minimum, bonne,homme,dogme,sotte,
Localisationet exemples
[bCn]
[Cm]
[dCgm] [sCt]
au + r /r e: Laure, maure, centaure.[*lC:Y] [mC:Y] [sStC:Y]
rhum,opium,granium, Leprnommasculin: Paul[*pCl]
forme,bosse,molosse.[fCYm] [bCs] [mClCs]
[YCm] [CpjCm] [FeY