Upload
others
View
16
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux İşletim Sistemi
Afşin Taşkıran EnderUnix Çekirdek Takımı Üyesi
afsin ~ enderunix.orgwww.enderunix.org/afsin
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Özgür / Serbest Yazılım ?
● İlk defa Richard Stallman tarafından ortaya atılmıştır.
● http://www.stallman.org/
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Özgür / Serbest Yazılım ?
● Oluşturulan bir yazılım herkese ait olmalıydı.
● Bilginin saklı olmaması ilkesini benimsedi.● Bundan yola çıkarak kaynak kodlarının da
herkes tarafından görülebilir ve geliştirilebilir olmasını kaydetdi.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Özgür / Serbest Yazılım ?
● Özgürlük mü serbestlik mi ?● Ancak kodu yazan ilk programcının
haklarının saklı tutulması gerektiğini düşündü.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Özgür / Serbest Yazılım ?
● Özgür yazılım İngilizce deki “free” kelimesinin çift anlamlılığı yüzünden sıkıntı yaşamaktadır.
● Bir yazılımın özgür olarak dağıtılması bedavacılık değildir.
● Özgür yazılımlar: Pencere yöneticileri, internet araçları, sistem yazılımları, programlama araçları...
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
GNU Nedir?
● GNU projesi 1983 de başlamıştır.● GNU nun açılımı : “Gnu is Not UNIX “ dir.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
GPL Nedir?
● GPL: General Public License ( Genel Kamu Lisansı)
● Özgür yazılımlar GPL ile birlikte dağıtılır.● GPL lisanslı bir yazılımın kaynak kodlarını
istediğiniz gibi değiştirirerek kullanabilirsiniz.● Açık kaynak kodlu yazılımlardır.● Yazılımın serbestçe dağıtılmasına izin verir.
Ancak kaynak kodlarının kapatılmasına izin vermez
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Peki ya Linux?
● Helsinki Üniversitesi' nde bir öğrenci Linus Torvalds...
● Minix işletim sistemini çok seviyor ancak istediği tüm özellikleri bulamıyordu.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Peki ya Linux?
● 1991 ağustos ayında hobi olarak bir işletim sistemi tasarlamaya başladı.
● Minix de olmasıni istediği özellikleri yeni işletim sistemine ekledi.
● 5 Ekim 1991 de Linux un ilk sürümü 0.02 yi MIT nin haber listelerinde Dünya ya duyurdu.
● Arkadaşlarının da ısrarıyla Linux un kaynak kodlarını internete verdi.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Peki ya Linux?
● GNU/Linux işletim sistemi tüm Dünya da büyük yankı buldu.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux Nedir?
● Linux aslında GNU/Linux işletim sisteminin sadece kerneline (çekirdeğine) verilen isimdir.
● Bir çok program ile bezenen Linux çekirdeği bir Linux dağıtımını oluşturur.
● Dosya listeleme komutu ( ls ) bile aslında Linux çekirdeği üzerinde çalışan bir programdır.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux çekirdeği...
● Kernel; hergün üzerinden binlerce taşıt geçen kavşakta duran trafik polisi gibidir.
● Donanım sürücülerine sahiptir.● Herhangi bir yazılım, Linux dan bir donanım ya
da yazılım için istekte bulunduğunda uygun donanım ya da yazılıma veriyi yönlendirir ve ondan gelen verileri alıp yazılıma iletir.
● Linux un en büyük avantajı modüler mimariye sahip olmasıdır.İstenilen özellikler kolaylıkla eklenip çıkarılabilir.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux Çekirdeği
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux çekirdeği...
● Linux çekirdeğinin en son kararlı sürümü 2.6.20.7 dir.● Soldan sağa doğru dizin hiyerarşisi vardır.● En baştaki 2 elektronik/donanım alanında çok büyük bir
devrim olduğunda değişebilir.● Ortadaki 6 ise kernelin donanım/yazılım sürücülerinde
büyük değişiklikler olduğunda değişir.Ortadaki rakam çift rakam ise kernelin kararlı, tek rakam ise test aşamasındaki kernel sürümü olduğunu anlatır.
● Sondaki 20 ise kernele eklenen ufak sayılabilecek değişikliklere göre artar.
● 7 rakamının olduğu basamak ise 2.6 çekirdek serisinin sonlarına doğru katılmıştır.Minor değişiklikleri gösterir.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux çekirdeği...
● 1991-0.02 sürümü● 1993-1.0 sürümü● 1996-2.0 sürümü● 1999-2.2 sürümü● 2001-2.4 sürümü● 2003-2.6 sürümü çıkmıştır.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux, Unix midir?
● Gnu / Linux ? ● Unix bir işletim sistemi ailesine verilen ortak bir
isimdir.● Linux (resmi olarak olmasa da ), OpenBSD,
FreeBSD, Irix, Solaris, Aix... çeşitli Unix türevleridir.
● Linux, Unix sistemlerinin tüm avantajlarını taşır.Çok kullanıcılı ve networklerde kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
● Linux; çok kullanıcılı (multiusers), çokgörevli (multiprocessing) bir işletim sistemidir.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Kimler Linux kullanıyor?
● Ford Motor Comp., Ford Otosan● IBM● Süperonline, TNN.net, Bi-net, Turcom... gibi ana
ve alt internet servis sağlayıcıları● Marmara Univ., Mersin Univ., Odtu, Itu ..(Türkiye
deki üniversitelerin %91' i)● ÖSYM● Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık● Bankalar● GSM Operatörleri
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Nerede Linux Kullanılıyor?
● PC- Kişisel bilgisayarlar● IBM S/390● Apple PowerPC● Compac IPAQ● Teba ocakları● Casio saatleri● Marsa giden uzay araçları
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Neden Linux?
● Serbest bir Dünya!● Farklı bir felsefe.● Yazılım geliştirmek için ideal bir ortam● Güvenilir ve güçlü● Düşük sahip olma maliyeti● Esnek (Modüler ve açık kodlu yapısı
sayesinde)● Çok hızlı büyüyor ve gelişiyor
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Neden Linux Sunucu?
● Çok kullanıcılı, çok geniş, yüksek derecede güvenlik gerektiren sağlam ağlar için tasarlanmıştır.
● Hemen her servisi ve standartı destekler. Esnektir. Her duruma uyum sağlar.
● Açık kaynak kodlu olduğu için güvenliği onbinlerce programcı tarafından denetlenir ve düzenlenir.
● Uzaktan yönetimi çok kolaydır.Sunucuya fiziksel müdahale gerektirmeyen herşeyi uzaktan yapabilirsiniz.
● Linux her durumda servis vermeye devam etmek için tasarlanmıştır.Bir program kurduğunuzda ya da ayarlarını değiştirdiğinizde makineyi kapatıp açmanız gerekmez.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Neden Linux Masaüstü?● Birbirinden farklı pencere yöneticileri (GNOME, KDE,
WindowMaker...) kullanılabiliyor.Tek bir görünüş ve pencere sistemine saplanıp kalmıyorsunuz. Seçme özgürlüğü ..
● Modern multimedia uygulamalarını destekliyor.● Linux de virüs yok! Aldığınız bir dosyanın üzerine iki kere çift
tıkladınız diye bilgisayarınız dağılmıyor.● Çok geniş bir yelpazede seçebileceğiniz özgür yazılım desteği
var.Her gün onlarca Linux sürümünün yeni sürümü piyasaya çıkıyor.
● Aynı bilgisayarı binlerce kullanıcı birbirlerinin dosyalarına ve ayarlarına dokunmadan kullanabiliyor.
● Sistem yöneticisi tarafından erişim hakları kesin ve erişilemez şekilde ayarlanabiliyor.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux Dağıtımları
● Dünya üzerindeki çeşitli kişi,kurum ve kuruluşlar; amaçlarına uygun derledikleri bir Linux kerneli üzerine istedikleri yazılımları ekleyerek ve düzenlemeler yaparak kendi Linux sürümlerini oluşturmaktadırlar.
● Linux sürümleri arasında mimari olarak hiçbir fark yoktur.Çünkü hepsi de Linux dur!
● Dünya da yüzlerce Linux dağıtımı bulunmaktadır.● Siz de kendinize göre bir kernel derleyip isminizi taşıyan
bir Linux dağıtımı oluşturabilirsiniz.
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Linux Dağıtımları
Çeşitli Linux dağıtımları:
● Gentoo << www.gentoo.org● Pardus << www.pardus.org.tr● Debian GNU/Linux << www.debian.org● Ubuntu << www.ubuntu.com● Mandriva << www.mandriva.com● Slackware Linux << www.slackware.com● Red-Hat Linux << www.redhat.com● OpenSuSe Linux << www.suse.com● Knoppix Linux << www.knoppix.net
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Serbest Yazılım Dünyası
● www.enderunix.org● http://devel.enderunix.org● www.freshmeat.net● www.sf.net● www.kernel.org● www.linux.org.tr
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Adresler
• EnderUnix E-Posta Listeleri– http://lists.enderunix.org
• EnderUnix Dökümanları– http://www.enderunix.org/docs
• Günlüğüm– http://www.enderunix.org/afsin/blog
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Yararlanılan Kaynaklar
• Linux Nedir ?; Afşin Taşkıran; www.enderunix.org/afsin• https://people.chem.umass.edu/wiki• http://www.kernel.org
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Teşekkürler
• Samsun Valiliği
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi
• Elektrik Mühendisleri Odası
Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007
Linux İşletim Sistemi
Teşekkürler
Linux İşletim Sistemi
Afşin Taşkıran
afsin ~ enderunix.org
www.enderunix.org/afsin