sunar

Travma nedir? Terörist saldırılarından çocuklarımıza nasıl bahsedebiliriz?

RominaBoduroğlu,KlinikPsikologvepsikoterapist

"Bir araya gelmek bir başlangıçtır, beraberliği sürdürmek bir ilerlemedir. Beraber çalışmak ise gerçek başarıdır. »

Henry Ford, industriel

Papillon d’Istanbul

PREVENTION : GUIDE N°1ÖNLEMPROJESI:1NO’LUREHBER

Plan

I. Travmanedir?

A. Travmanedir?Herkötüdeneyimtravmamıdır?

B. TravmaSonrasıStresBozukluğu (TSSB) veya Posttravmatikstresbozukluğunedir?

C.TSBBvetedavi

D.Pratiköneriler

II. Terörist saldırılarındançocuklarımıza nasıl bahsedebiliriz?

papillondistanbul@gmail.com

I.Travma nedir? A. Travma nedir? Her kötü deneyim

travma mıdır ? Her olumsuz deneyim “travma” sayılmaz. Bir deneyimin " travmatik " kabul edilmesi için : • olayda kişinin kendisinin veya yakınının

ölüm veya ciddi yaralanma tehdidiyle karşı karşıya gelmiş olması (bu durumu birebir yaşamış ya da şahit olmuş olması)

• olayın yoğun korku, çaresizlik ya da dehşet hissi yaratmış olması gerekir.

Kişi böyle bir durumda kendi doğal savunma mekanizması olan fight or flight yöntemini kullanamaz. Başka bir deyişle, kişi ne bu durumla savaşabilir ne de bu durumdan kaçabilir, bu da çaresizlik ve dehşete yol açar. Böyle bir durumda, çaresizlik hissini azaltmak için, kişi olay sonrasında polise aktarabileceği detaylara yoğunlaşabilir. Tabi bu her zaman mümkün olmayabilir, bu nedenle suçluluk duymaktan kaçınmak gerekir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ciddi bir hastalıktır ve belirtileri aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir:

• Travmanın anılarından kurtulamama ve travmatik olayı yeniden yaşıyormuş hissi: olayla ilgili anıların rahatsız edici bir biçimde beklenmedik anlarda sık sık hatırlanması, travmayı tekrar yaşıyormuş gibi görüntüler (flashback) veya kâbuslar görmek, ve olay hatırlandığında huzursuz olma ve çarpıntı, terleme gibi bedensel rahatsızlık duyulması.

• Travmayı hatırlatan durumlardan kaçınılması: farkında olarak ya da olmayarak kişinin, travmayı hatırlatan olaylardan, kişilerden, yerlerden uzak durması ya da bu durumlarda bedensel rahatsızlık hissetmesi ve travmatik olayla ilgili önemli ayrıntıların hatırlanamaması

• Aşırı uyarılma hissi: kişinin dış etkenlere karşı aşırı hassasiyet göstermesi- (küçük seslerde bile irkilmek), sinirlilik ve öfke patlamaları, tehlikenin olmadığı durumlarda bile tetikte olma hissi

• Konsantrasyonda güçlük, uyku problemleri, en yakınlarına karşı bile yabancılaşma hissi (“başkaları beni ve yaşadıklarımı anlamıyor” hissi) umutsuzluk, keyifsizlik (sevilen aktivitelere ilgide net azalma).

Tedavi edilmediğinde TSBB pek çok hastalık için risk faktörüdür. Çoğu zaman diğer Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) bozukluklarına (fobi, yaygın anksiyete), Depresyon ve İntihar girişimlerine, aşırı alkol, uyuşturucu ya da ilaç kullanımına ve Bağımlılıklara neden olur.

• Kimi le r i t ravmat ik b i r o laydan sonra kendiliğinden iyileşirken, kimileri yaşanılan Travmalara bağlı olarak, sosyal, mesleki, ve/veya ailevi işleyişlerini bozacak aşırı stres ve kaygı yaşarlar. Bu görecelik kişisel (yaş, deneyim vb.. ) ve çevresel (kurbanlarla olan yakınlık, travmatik olayın tipi ve süresi vb.) faktörlere bağlıdır.

• Bu durum, travmatik deneyimin hemen ardından olabileceği gibi travmatik olaydan 3 ay, 6 ay, 1 yıl hatta yıllar sonra (mesela benzer bir olayın yaşanmasıyla) bile görülebilir.

• Erken tanı ve terapi Post-travmatik stres bozukluğu sonuçlarını azaltır.

B. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) veya Post travmatik stres bozukluğu nedir?

Kişi yaşadığı travma sonrasında, sosyal, mesleki, ve/veya ailevi işleyişlerini bozacak Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) yaşayabilir.

C.. TSBB ve tedavi

TSBB olan bir kişi için travma öncesi ve sonrası vardır ve bu iki zaman dilimi birbirinden adeta kopuktur. Tedavi süresince bu iki zaman dilimi arasındaki bağ yeniden oluşturulur. Yaşanılan trajedi yok edilemez ama kişinin hikayesinde içselleştirilir. TSSP belirtileri yavaş yavaş yok olurken, kişinin hayat kalitesi yükselir, sosyal, ailevi ve mesleki sıkıntıları düzelir. Kişi yeni bir denge kurar. Yakınlarını kaybedenler içinse “yas”la ilgili çalışmalar yapılır. Öncellikle, kişi sevdiğinin artık olmadığı gerçeğini kabul etmesine yardımcı olunur ve onsuz kurmak zorunda olduğu yaşamda ona destek olunur.

D. Pratik öneriler:

• Çevrenizden destek almaya açık olun. • Konuşmaktan kaçmak, konuşmakta ısrarcı

olmak kadar, çözüm değil. • Alkol, ilaç ve madde kullanımından kaçının.

Bu ürünler ilk başta yardımcı oluyor gibi görünseler bile kısa zaman sonra sıkıntıları arttırabilirler.

• Önceki faaliyetlerinizi sürdürün • Sıkıntılardan kaçmak yerine onları tolere

etmeye çalışın. Durum çok rahatsız hal aldığında profesyonel yârdım almanın mümkün olduğunu hatırlayın.

• Kurtulmuş olmanın verdiği suçluluk veya utanç duygusunun sizi yıpratmasına müsaade etmeyin.

II.Terörist saldırılarından çocuklarımıza nasıl

bahsedebiliriz?

Neredeyse bütün çocuklar son zamanlarda art arda yaşanan terör saldırılarını gördüler veya duydular. Her ne kadar biz onların olayları anlayamayacağı yaşta olduklarını düşünsek bile, onlar evde ya da çevrede yaşanan tedirginliği mutlaka hissederler. Bu sebepten, onların içlerini rahatlatmak ve kaygılarına karşı kayıtsız kalmamak önemlidir. Peki, terör saldırılarından onlara nasıl bahsedebiliriz?

• Öncelikle, çocuklarımızın terör saldırıları hakkında ne bildiğini öğrenmeye çalışmalıyız. Ne duydular ? Ne gördüler ? En önemlisi de ne anladılar ? Onları en çok ne etkiledi ? Onları dikkatlice dinlemekle işe başlamalıyız. Daha sonra, onların durumu anlatırken kullandıkları kelimelerden faydalanarak onların -kimi zaman haya l le r iy le bezenmiş - h ikaye le r in i düzeltmeliyiz. Bunu yaparken olabildiğince gerçeğe yakın kalmak ve yalanlardan kaçınmak önemlidir. Mesela onlara teröristlerin (« kötü adam » teriminden ziyade) pek çok insana zarar verdiğinden bahsedilebilir. • Abartıya kaçmadan, saldırılarla ilgili duygularımızı paylaşmak da bir o kadar önemli. Hislerimizden bahsederken duygusallaşabiliriz, bu o kadar da önemli değil. Sadece bu durumun olayların « son derece ciddi ve üzücü ” olmasıyla ilgili olduğunu belirtmeliyiz. Bu yolla, onların neler hissettiğini öğrenmeye çalışabiliriz. Ayrıca resim veya oyun çocuklarımızın kendilerini ifade etmelerini kolaylaştırabilir. • Teröristlerin kullandığı yöntemlere karşı olduğumuzu olanlara belirtmeliyiz. Teröristlerin « şiddete » yönelmelerinin sebebinin karşı görüşlere duydukları tolerans eksikliğinden kaynaklandığını anlattıktan sonra şiddetin önce devlet merciinde kabul edilmediğini ve yasalarca cezalandırıldığından bahsedilebilir. Aynı şekilde, bir uygarlıkta bunun kabul edilmediği ve dünya halkının bu durumu kınamak için terör karşıtı yürüyüşler düzenlediği gösterilebilir. Son olarak, ailelerin çocukları için her zaman orda olacakları ve on la r ı koruyacak la r ı güvences i ve r i l eb i l i r. Çocuğunuzun da bu dayanışma hareketinin bir parçası yapmak için kurbanlar adına bir mum yakmalarını veya resim çizmelerini isteyebiliriz. • Terör olayları dolayısıyla çocuklarda geçici olarak depresif veya kaygılı durumlar görülebilir. Bu durum birkaç gün ile birkaç hafta sürebilir. Ancak, bu kaygılı durum bu süreyi aşarsa veya okul veya sosyal yaşamlarında bir değişiklik yaratırsa profesyonel yardım almaktan çekinmemek gerekir.

Travma nedir? Terörist saldırılarından çocuklarımıza nasıl bahsedebiliriz?

RominaBoduroğlu,KlinikPsikologvepsikoterapist

Notesetré.lexions

Papillon d’Istanbul

Travma nedir? Terörist saldırılarından çocuklarımıza nasıl bahsedebiliriz?

RominaBoduroğlu,KlinikPsikologvepsikoterapist

PREVENTION : GUIDE N°1ÖNLEMPROJESI:1NO’LUREHBER

"Bir araya gelmek bir başlangıçtır, beraberliği sürdürmek bir ilerlemedir. Beraber çalışmak ise gerçek başarıdır.. »

Henry Ford, industriel

Papillon d’Istanbul

papillondistanbul@gmail.com

1No’luPratik Rehber Kitapçığı, Önlem Grubu tarafından geliştirilmiş bir projedir.

• Proje Yöneticileri:Florence Saidi/Başkan • Röportaj: Céline Yıldırım Parlak • Editoryal Danışman: Romina Boduroğlu ,Klinik Psikolog , psikoterapist • Baskıya hazırlama ve yayın: Luis Ernesto Gomez

ÖnlemProjesi’ne vermiş olduğu destek ve katılımlarından dolayı KlinikPsikologvepsikoterapistSayın Romina Boduroğlu’na teşekkürlerimizi sunarız.

Papillon d’İstanbul Derneği, okul hayatına aktif katılım sağlamak isteyen öğrenci velilerini biraraya ge8rmeyiamaçlamaktadır.BunoktadanhareketleDerneğimiz,üyesi bulunan ebeveyinlere, çocuklarının eğitimi, gelişimi ve kendilerini gerçekleştirme yönünde yardımcı olacak faydalı araçları sunmaktadır.