Lokalni plan akcije za djecu u Bijelom Polju (2011-2016) - UNICEF, 2012

Lokalni plan akcije za djecu u Bijelom Polju 2011-2016.

Bijelo Polje, maj 2012.

Opština Bijelo Polje

Ovaj svijet ima onoliko lica koliko ima očijukoje se s njim suočavaju. Koliko je lijep,izazovan ili obećavajući, zavisi od toga kolikosu naše oči opremljene da prepoznajunjegovu ljepotu i izazove. Stoga, kadagovorimo o Lokalnom planu za djecu uperiodu od 2012. do 2016. godine, u njegovojizradi i implementaciji moramo prvenstvenovoditi računa o tome kroz kakvu se prizmudjeca susreću s tim svijetom, s tomrealnošću. Takođe, moramo imati u vidukoliko je kompleksno pitanje našega uticajana kvalitet svih elemenata stvarnosti kojućemo djeci ostaviti u nasljeđe. Sve nas toupućuje na našu dužnost da pripremimoprostor za najmlađe naraštaje kako bi u život

zakoračili na način koji će najbolje trasiratinjihov uspješan i produktivan put podzvijezdama.

U izradi ovoga plana nijesmo se rukovodilisamo potrebom za kapitalnim investicijama –izgradnjom vrtića, osnovnih, srednjih škola idrugih kulturno-obrazovnih, naučnih isportskih institucija – već i aktivnostimanajrazličitijeg karaktera koje se tičuemancipacije i izgradnje sistema vrijednostinašeg društva u cjelini.

„Čovječanstvo duguje djeci najbolje štoima”, kaže se u Konvenciji UN o pravimadjeteta. Pred naš grad i društvo u cjelini ova

RIJEČ PREDSJEDNIKA OPŠTINE

rečenica postavlja zahtjev: definisatinajpovoljnije uslove koje možemo ponuditinajmlađima i, u skladu s tim, izgraditi održivsistem prioriteta koji će omogućiti da se tajcilj realizuje.

Mjera odgovornosti prema djeci mjera jenaše odgovornosti prema sopstvenojbudućnosti. Zato su lokalnim planovimaakcije za djecu obuhvaćene razne oblastiživota: obrazovanje, zdravstvena i socijalnazaštita, bezbjednost, sport i slobodno vrijeme,mediji i zaštita životne sredine. Lokalni planakcije za djecu u Bijelom Polju uradio jeMeđusektorski tim čiji su članovi stručnjaci iznavedenih oblasti.

Ljubav i poštovanje prema djetetu dio je našetradicije – kako u Bijelom Polju, tako i u cijeloj

Crnoj Gori. Istovremeno, svjesni značajaaktuelnih integrativnih procesa koji spajajunarode, države, srodne, ali i raznorodnekulture, pripravni smo da prihvatimo najboljaiskustva razvijenijeg dijela svijeta i usvojimomehanizme kojima se regulišu prava i položajdjeteta. Stoga smo, rukovodeći serelevantnim standardima UNICEF-a, udokumentu koji je pred vama definisaliindikatore koji se tiču stanja populacijestanovništva do osamnaest godina starosti uBijelom Polju. Uvjereni smo da će ovaj LPAbiti snažna potpora daljem razvoju kampanjeGovorimo o mogućnostima i, uopšte,definisanju aktuelnih problema i potrebadjece u našoj opštini.

Aleksandar Žurić,predsjednik Opštine Bijelo Polje

NAZIV PUBLIKACIJELokalni plan akcije za djecu u Bijelom Polju 2011-2016.

IZDAVAČOpština Bijelo Polje

LEKTURASanja Mijušković

KOREKTURASanja Marjanović

FOTOGRAFIJEUNICEF Crna Gora / Duško MiljanićUNICEF Crna Gora / Risto Božović

UNICEF Crna Gora / Zoran Jovanović Maccak

FOTOGRAFIJA NA NASLOVNOJ STRANIUNICEF Crna Gora / Risto Božović

PREPRESS I GRAFIČKI DIZAJND.O.O. Praxis Montenegro

ŠTAMPADPC

TIRAŽ800 primjeraka

SADRŽAJ

BIJELO POLJE ............................................................................................................6Šta je LPA za djecu u Bijelom Polju? ................................................................................................7Sadržaj LPA ......................................................................................................................................8

OBLASTI LPA ..............................................................................................................9Obrazovanje ....................................................................................................................................9Zdravstvena zaštita ........................................................................................................................12Socijalna zaštita ..............................................................................................................................15Bezbjednost ....................................................................................................................................20Mediji i kultura ................................................................................................................................23Sport i slobodno vrijeme ................................................................................................................25Ekologija ..........................................................................................................................................27

TABELARNI PRIKAZ LOKALNOG PLANA AKCIJE PO OBLASTIMA ........................29Obrazovanje ..................................................................................................................................29Zdravstvena zaštita ........................................................................................................................42Socijalna zaštita ..............................................................................................................................53Bezbjednost ....................................................................................................................................63Mediji i kultura ................................................................................................................................73Sport i slobodno vrijeme ................................................................................................................78Ekologija ..........................................................................................................................................87Lokalni plan akcije za djecu u Bijelom Polju za period 2012-2016. ..................................................92Izvještaj sa održanih javnih rasprava................................................................................................94

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

6

Bijelo Polje se nalazi u sjeveroistočnom dijeluCrne Gore, na nadmorskoj visini od 560metara. Prostire se na površini od 924 km2.Prema popisu iz 2011. godine, na teritorijiBijelog Polja živi 46.051 stanovnik. Prosječnagustina naseljenosti je 54,4 stanovnika pokilometru kvadratnom.

Bijelo Polje je grad čiji tragovi sežu duboko uprošlost. Eksponati koji se čuvaju ubjelopoljskom Zavičajnom muzeju svjedoče onaseobinama iz praistorijskog doba koje supostojale na području današnjeg Bijelog Polja.

Bijelo Polje je grad bogate kulturne tradicije.Krajem XII vijeka, u bjelopoljskoj Petrovoj

crkvi za humskog kneza Miroslava napisanoje čuveno Miroslavljevo jevanđelje, koje sedanas čuva u Narodnom muzeju u Beogradu.Bjelopoljska porodica Lazovići dala jenekoliko generacija poznatih slikara iikonopisaca; tokom XVIII i XIX vijeka oni suuradili brojne ikone i ikonostase širom CrneGore i okruženja. Bijelo Polje se možepohvaliti i piscima kao što su Risto Ratković,Ćamil Sijarić, Miodrag Bulatović i AvdoMeđedović.

O dugoj kulturnoj tradiciji Bijelog Poljasvjedoče i brojne manifestacije: Ratkovićevevečeri poezije, Festival dramskih amateraCrne Gore, Međunarodni festival

BIJELO POLJE

Bijelo P

olje7tamburaških orkestara, Džez festival,

Bjelopoljsko slikarsko proljeće, Ljetnje večerimuzike, Likovna kolonija „Stari most“ itd.

Bjelopoljski Centar za kulturu, u čijem susastavu Narodna biblioteka, Zavičajni muzej iBjelopoljsko pozorište, organizuje veliki brojdogađaja različitog kulturnog sadržaja. Uokviru Centra radi i KUD „Tekstilac”, bioskop,Infobus i Internet centar. Raznovrsni kulturniprogrami realizuju se u rekonstruisanoj kućiRista Ratkovića.

Bijelo Polje ima pet visokoobrazovnihustanova, tri srednje i 17 osnovnih škola,Školu za osnovno muzičko obrazovanje iDječji vrtić.

Od brojnih sportskih manifestacija koje seodržavaju u Bijelom Polju najznačajnije su:Memorijalni turnir u malom fudbalu „Momo,Šaban, Vaso“, tradicionalni turniri u odbojci ikošarci, paraglajding kup u disciplini preciznoslijetanje, Memorijalni šahovski turnir„Veselin Bošković“ itd. Grad posjedujemodernu sportsku dvoranu sa 2.000 mjesta,pored koje se nalazi stadion s atletskomstazom i mini fudbalskim i košarkaškimterenima.

Deset kilometara od Bijelog Polja nalazi seKameni most na rijeci Bistrici, koji potiče izXII vijeka. U kanjonu Bistrice, 25 kilometara

od Bijelog Polja, nalazi se Đalovića pećina,poznata i kao Pećina nad Vražjim firovima.Uzvodno, kroz Đalovića klisuru, na mjestugdje se dolina spaja sa klancem, smješteno jenajniže od četiri jezera – Vražji firovi. Do sadaje otkriveno 16 kilometara pećine, koju činiveliki broj kanala, hodnika i dvorana.

Teritoriji opštine Bijelo Polje pripada iplanina Bjelasica, koja važi za najljepšu inajpitomiju crnogorsku planinu. Bjelasica seravnomjerno grana u četiri pravca i ima oblikkruga. Bogata je tekućim vodama i šumom, aima dobar potencijal za ski-terene. Najviši vrhBjelasice, Crna glava, nalazi se na 2.139metara nadmorske visine.

Bijelo Polje ima više mineralnih izvora.

Šta je LPA za djecu u Bijelom Polju?

Lokalni plan akcije za djecu u Bijelom Polju uperiodu 2012–2016. godine (u daljem tekstu:LPA) strateški je dokument naše opštine,sačinjen u skladu sa Nacionalnim planomakcije za djecu u Crnoj Gori. Ovim se planomdefinišu akcije koje treba da stvore uslove zaunapređenje kvaliteta života djece u našemgradu. Dokument predstavlja logičannastavak prethodnog LPA za djecu u Bijelom

Polju, čije su planirane aktivnosti uglavnomrealizovane.

Sadržaj LPA LPA je zasnovan na prepoznatim potrebamadjece u našoj opštini, definisanimproblemima i mogućnostima lokalnesamouprave da doprinese njihovomrješavanju u skladu sa svojim ovlašćenjima.

U okviru definisanih strateških ciljevaobrađena su sljedeća pitanja:• sadašnje stanje;• specifični ciljevi;• aktivnosti;• nosioci aktivnosti i partnerstva; • izvori finansiranja i• indikatori.

Situaciona analiza korišćena je za:• sagledavanje postojećeg stanja;• definisanje trendova u okviru svih sektora i

oblasti;• određivanje osnovnih činilaca koji utiču na

stvaranje trendova; • definisanje uzroka trendova i• definisanje preporuka za unapređenje

kvaliteta života djece.

Međusektorski tim definisao je oblasti koječine sadržaj Lokalnog plana akcije:• obrazovanje;• zdravstvena zaštita;• socijalna zaštita;• bezbjednost;• mediji i kultura;• sport i slobodno vrijeme i• ekologija.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

8

Oblasti LP

A9

ObrazovanjeNa prostoru Bijelog Polja postoje tri srednješkole, 17 osnovnih škola (sa 43 područnaodjeljenja) i škola za Osnovno muzičkoobrazovanje.

Predškolsko vaspitanje i obrazovanje realizuje

se u Dječjem vrtiću, koji raspolaže sa triobjekta u gradu i osam područnih odjeljenja,smještenih u prostorijama osnovnih škola.

Uočeno je da broj djece koja upisuju prvirazred osnovne škole opada; od 2005. do2011. godine ukupan broj učenika uosnovnim školama smanjio se za 600.

OBLASTI LPA

Osnovne škole Srednje škole Dječji vrtić Ukupan broj

5.621 2.284 619 8.524

M1 Ž M Ž M Ž M Ž

2840 2781 1210 1074 319 300 4369 4155

Tabela 1 - Ukupan broj učenika u Opštini Bijelo Polje

1 Oznake M i Ž odnose se na muški, odnosno ženski pol djeteta.

Ukupan broj nastavnog osoblja u vrtiću,osnovnim i srednjim školama (nastavnici/e,učitelji/ce i vaspitači/ce) u opštini BijeloPolje iznosi 652; u prosjeku – trinaestorodjece po jednom prosvjetnom radniku.

U porastu je broj djece romske populacijekoja pohađaju osnovnu školu; školske2005/6. godine, nastavu je pohađalo 36, a2011/2012. godine – 54 učenika romskenacionalnosti. Ovaj napredak rezultat jeaktivnosti na realizaciji prethodnog LPA zadjecu u Bijelom Polju.

Obuhvat djece osnovnim obrazovanjem je99%, a predškolskim 24%. Ove je godinedosta djece predškolskog uzrasta (preko200) ostalo neupisano i to zbog nedostatkaprostora u postojećim objektima vrtića.

Četrdeset sedmoro djece sa smetnjama urazvoju uključeno je u redovni vaspitno-obrazovni proces, a nastavu pohađaju poindividualnim razvojnim obrazovnim planovima(IROP). Za 16 djece obezbijeđena je podrškaasistenata u nastavi kroz Program javnog rada.

Problem prevoza učenika na teritoriji našeopštine djelimično je riješen zahvaljujućiMinistarstvu prosvjete i sporta i lokalnojupravi: više prigradskih i seoskih škola dobiloje putnička vozila (kombi) i na taj način jeobezbijeđen prevoz za 800 učenika.

Veliki broj školskih objekata sanirani su ilirekonstruisani (osnovne škole u Zatonu,Sušici, Lozni, Pavinom Polju, i Rasovu, kaoi srednja Elektro-ekonomska škola), a uGodijevu je izgrađen novi savremeniškolski objekat. Time je značajnounaprijeđen ukupan kvalitet života i radaučenika.

I pored velikog angažovanja Ministarstvaprosvjete i sporta, aktivnosti lokalne uprave izaposlenih u školama, ukupno stanje unastavnom procesu i školskoj infrastrukturinije zadovoljavajuće. Vrijeme u kojem živimozahtijeva osavremenjavanje tehničkeopremljenosti škola, kako bi se obezbijedilibolji uslovi za realizaciju svih predmetnihprograma. Znatan broj škola nije opremljenni odgovarajućim školskim namještajem.Opremanje kabineta savremenomdidaktičkom opremom omogućilo biučenicima sticanje praktičnih znanja izodređenih nastavnih oblasti.

Kontinuirano usavršavanje prosvjetnihradnika i afirmacija principa cjeloživotnogučenja od izuzetnog su značaja. Zato jepotrebno obezbijediti stalno usavršavanjenastavnog kadra (više seminara, debata istručnih rasprava), što je jedini način da seprosvjetni radnik/ca osposobi za uspješnosuočavanje s izazovima savremene metodikei reformisane škole.Lo

kaln

i pla

n ak

cije

za

djec

u u

Bije

lom

Pol

ju 2

011-

2016

.10

Vannastavne aktivnosti u mnogim školamanijesu na adekvatan način organizovane.Izostaje znatnije angažovanje učenika/ca uoblastima koje odgovaraju njihoviminteresovanjima i mogućnostima, anedovoljno je razvijen i program podrškedjeci koja zaostaju u učenju (dopunskanastava). Posebno su zanemareni nadareniučenici i učenice. Veći broj međuškolskih imeđuopštinskih takmičenja doprinio bimotivisanosti učenika za bolja postignuća.

Ozbiljan problem u vaspitanju i obrazovanjupredškolske djece u našoj opštini predstavljanedostatak prostora u svim objektimaDječjeg vrtića. To je razlog što je obuhvatdjece predškolskim vaspitanjem iobrazovanjem nezadovoljavajući, što sepodjednako odnosi na djecu gradskog, kao iseoskog područja.

U opštini Bijelo Polje 115 učenika (2,04%)su bez jednog ili oba roditelja, a 238 jeučenika (4,23%) kojima su roditelji

razvedeni. Ova djeca zahtijevaju posebanvaspitno-obrazovni pristup i institucionalnupomoć.

Podrška djeci sa smetnjama u razvoju nije nazadovoljavajućem nivou, a barijere njihovojintegraciji u vaspitno-obrazovni sistem i daljesu brojne. Potrebno je više asistenata unastavi koji bi pratili rad učenika sasmetnjama u razvoju, istovremeno pomažućii nastavniku/ci i ostalim učenicima. Takođe,kada je riječ o djeci koja pripadaju bilo kojojod marginalizovanih grupa, za njihov uspjehu radu i potpunu integraciju u redovanobrazovni sistem neophodna je stalnaedukacija roditelja.

Imajući u vidu zahtjeve i ciljeve reformeobrazovanja, kao i potrebu zadecentralizacijom obrazovnog sistema, predlokalnom upravom u Bijelom Polju nalaze sebrojni izazovi i sistematski rad na stvaranjušto boljeg ambijenta za svu djecu našeopštine.

Oblasti LP

A11

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

12 Zdravstvena zaštitaPrema definiciji Svjetske zdravstveneorganizacije (SZO), zdravlje nije samoodsustvo bolesti – to je stanje potpunogfizičkog, mentalnog i socijalnog blagostanja.U Crnoj Gori, kao i u svim zemljama utranziciji, djeca i mladi izloženi su većemstepenu siromaštva, a time i većemzdravstvenom riziku. Zato je u društvimapoput našeg neophodno posvetiti djeciposebnu brigu i zaštitu.

Nivo zdravstvene kulture u Bijelom Polju nijezadovoljavajući. Ne postoji izgrađena navikakorišćenja zdravstvenih servisa u ciljuprevencije pa djeca i mladi kod ljekarauglavnom idu tek kada im je zdravljeugroženo. Rad sa djecom u ranim fazamarasta i razvoja izuzetno je značajan, posebnozbog blagovremenog otkrivanja poremećaja,smetnji ili bolesti. Neophodno je obezbijeditida edukacija – i djece i roditelja – o zdravimnavikama i mjerama prevencije započne štoranije i da se sprovodi kontinuirano.

Djeci do 18 godina zdravstvena zaštitaobezbijeđena je u okviru Doma zdravlja BijeloPolje. Ljekari i medicinsko osoblje Dječjeg iodjeljenja Neonatologije rade kontinuiranosedam dana u nedjelji, u dvije smjene.Savjetovališta takođe svakodnevno rade uobje smjene, a vakcinacije se obavljaju pet

dana u nedjelji. U Domu zdravlja Bijelo Poljepostoji elektronska baza podataka o svimzdravstvenim uslugama koje su u ovojustanovi pružene djeci. Prema tim podacima,2010. godine, samo u Službi pedijatrijepruženo je 129.516 usluga, od čega 25.329sistematskih i 70.241 ostalih pregleda.

Zdravstvena zaštita žena organizovana je uDomu zdravlja pet dana u nedjelji, u objesmjene. Na Ginekološko-akušerskomodjeljenju Opšte bolnice ove su usluge, krozsmjene i dežurstva, ženama na raspolaganjukontinuirano, svih sedam dana u nedjelji.

U okviru Centra za prevenciju Doma zdravljaBijelo Polje postoji nekoliko savjetovališta: zadjecu (razvija se u sklopu ambulantiizabranog pedijatra), za mlade ireproduktivno zdravlje, za HIV i populacionosavjetovalište (sprovodi program zadijabetes i program za HIV). Do 2008. godineu Domu zdravlja postojalo je samoSavjetovalište za mlade i reproduktivnozdravlje, koje je počelo sa radom 2004. god.Od 2004. do 2008. godine ovo jeSavjetovalište godišnje posjećivalo 670 djeceuzrasta 15–19 godina. U istom periodu 14djece testirano je na HIV.

Bez obzira na to što je danas ovihsavjetovališta više, mladi ne koriste udovoljnoj mjeri njihove usluge. Razlozi su

neadekvatna informisanost mladih ouslugama koje savjetovališta pružaju, nizaknivo svijesti o rizicima koje nose polnoprenosive bolesti, ali i stid i strah oddruštvene stigme i diskriminacije. USavjetovalištu za mlade i reproduktivnozdravlje sprovode se programi edukacijedjece i mladih u vezi sa konzumiranjemalkohola, duvanskih proizvoda ipsihoaktivnih supstanci. Ankete iistraživanja sprovedena na uzorku od 1.500učenika (osnovci 12–14 godina isrednjoškolci 15–19 godina) pokazali su da15% ove populacije kontinuirano konzumiraduvanske proizvode (2010. godine). Međudjecom 14–19 godina, 63 je jednom ili višeputa bilo predozirano alkoholom, advanaestoro psihoaktivnim supstancama(2010).

U okviru reforme primarne zdravstvenezaštite, u Domu zdravlja Bijelo Poljeosnovan je Centar za djecu sa posebnimpotrebama. Centar je započeo s radom2008. godine, a do sada je u njemuregistrovano 333 djece. To su djeca sacerebralnom paralizom, Daunovimsindromom, intelektualnim smetnjama,poremećajima govora i jezika, autizmom iporemećajima u socijalnom iemocionalnom funkcionisanju. UPorodilištu, na odjeljenju Neonatologije,kod izabranog pedijatra i u Savjetovalištu za

reproduktivno zdravlje radi se naprepoznavanju novorođenčadi s visokimrizikom, djece sa smetnjama u razvoju ilidrugim teškim hroničnim oboljenjima.Nakon toga se djeca kod koje su uočeniproblemi ili smetnje ovoga tipa upućuju uCentar za djecu sa posebnim potrebama.

U našoj opštini 13.196 djece ima svogizabranog doktora. U Bijelom Polju postojisedam izabranih doktora pedijatara. Procenatredovno vakcinisane djece je visok – 2010.godine iznosio je 97%. Taj podatak ukazujena razvijeniju svijest građana o zdravstvenojzaštiti djece u odnosu na prethodni period.Tehnički, prostorni i kadrovski kapacitetiDoma zdravlja omogućavaju nesmetanosprovođenje obaveznih sistematskihpregleda djece do 19 godina života. Planom iprogramom zdravstvene zaštite predviđenoje da svako dijete do navršene 19. godineobavi 11 preventivnih pregleda.

Porodilište Opšte bolnice Bijelo Poljeadaptirano je i tehnički opremljeno u toku2010. i 2011. godine. Uslovi rada su znatnopoboljšani, a kvalitet zdravstvenih uslugaunaprijeđen. Dječje odjeljenje bolniceraspolaže sa 13 kreveta, a službaNeonatologije sa četiri kreveta i četiriinkubatora. Usluge zdravstvene zaštite djecipružaju četiri pedijatra/ice i 15 medicinskihsestara.

Oblasti LP

A13

U toku 2010. godine na području našeopštine rođeno je 760 beba. Nije biloperinatalne, niti smrti odojčadi, iako su 23bebe rođene s težinom ispod 2.500 grama. Uistom periodu registrovano je sedammaloljetničkih porođaja. Procenat odojčadikoja se do šest mjeseci života hrani isključivodojenjem iznosio je 54,6%.

U Bijelom Polju nema dovoljno aktivnostikojima se među mladom populacijompromovišu zdravi stilovi života. Kako jesvijest ljudi o značaju očuvanja zdravlja naizuzetno niskom nivou, jasno je da postojirizik po zdravlje djece. Na nivou opštine nepostoji precizna baza podataka o stepenugojaznosti, ali ni o stepenu neuhranjenostidjece. Međutim, analize sprovedene na većpomenutom uzorku ukazale su na problemgojaznosti kod školske djece. Od 1.460 djeceuzrasta 5–15 godina, 109 (ili 7,5 %) ih jegojazno. Sistematski pregledi kojima jeobuhvaćeno 580 djece u dječjim vrtićimapokazali su da se ova djeca, za razliku odškolske, uglavnom kreću u granicama onogašto se smatra normalnim odnosom tjelesnetežine i visine za određenu starosnu dob.Prema evidenciji zdravstvene službe, u tojpopulaciji nema ni neuhranjene djece.

Kapaciteti zdravstvenih ustanova suzadovoljavajući, ali prostor nije prilagođennajmlađim pacijentima. Nema obojanih ioslikanih zidova, raznih rekvizita, igračaka isprava koje bi ambijent zdravstvenihustanova učinile vedrim i privlačnim. Time bise umanjila psihička napetost, uznemirenost istrah, često prisutni kod djece u tokupregleda i boravka u bolnici. Ne postoje nialternativni programi podrške djeci tokombolničkog liječenja (kreativne radionice,pomoć pri učenju i sl.).

U Bijelom Polju je formirana lokalnaKancelarija za prevenciju narkomanije, ali jenjene kapacitete potrebno dodatno ojačati.Memorandum o saradnji u oblasti prevencijenarkomanije, potpisan između Kancelarije zaprevenciju narkomanije, zdravstvenih iobrazovnih institucija u Bijelom Polju, Centraza socijalni rad i policije, predstavlja zalogkontinuiranog rada na edukaciji učenika uobrazovnim ustanovama.

Radi unapređenja zdravlja djece u BijelomPolju, neophodno je razviti međusektorskusaradnju i u rješavanju problema dječjezdravstvene zaštite primjenjivatimultidisciplinarni pristup.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

14

Oblasti LP

A15Socijalna zaštita

Siromaštvo pogađa mnoge aspekte životaporodice, a posebno negativno utiče naodrastanje i razvoj djece. Kod djece kojapripadaju najugroženijim grupacijamastanovništva može doći do dugoročnesocijalne isključenosti. Takva isključenostnastupa usljed nedostatka kapacitetanjihovih porodica da promijene svojenepovoljno stanje i potpune blokadepotencijala za razvoj individualneegzistencije. Najveći broj ugrožene djecepripada porodicama gdje su jedan ili obaroditelja nezaposleni, romskoj populaciji, ilipak kategoriji djece sa smetnjama urazvoju.

U opštini Bijelo Polje ne postoji jedinstvenabaza podataka za oblast socijalne i dječjezaštite. Ne postoji ni socijalni savjet zazaštitu djece, a socijalna davanja ne moguda zadovolje osnovne potrebe porodica.Različita socijalno-zaštitna prava djeceostvaruju se u Centru za socijalni rad BijeloPolje.

Među stanovnicima naše opštine veliki jebroj korisnika materijalnog obezbjeđenjaporodice (MOP). Prema podacima izdecembra 2010. godine, 1.577 porodica sa4.829 članova registrovani su kao korisniciove mjere zaštite. Od toga je 2.177 djece,koja žive u 1.086 porodica. Na selu živi 646porodica koje su korisnici MOP-a.

Fotografija: UNICEF Crna Gora / Risto Božović

Na teritoriji naše opštine živi 54 porodice kojepripadaju RAE populaciji, od čega 193 djece.Svi domicilni pripadnici RAE populacijekorisnici su MOP-a, kao i drugih oblikasocijalno-zaštitnih prava. Žive u veomalošim stambenim i higijenskim uslovima.

U ustanovama socijalne i dječje zaštiteOpštine Bijelo Polje smješteno je 47 djece,među kojima je petoro djece sa smetnjama urazvoju. U ustanovama socijalne zaštite uCrnoj Gori smješteno je 45 djece iz BijelogPolja. Dvoje djece iz naše opštine smještenoje u ustanovama dječje zaštite koje se nalazevan teritorije Crne Gore. Uslugenesrodničkog hraniteljstva nijesu razvijenepa se djeca upućuju ili u institucije ili usrodničke porodice. Na srodničkomhraniteljstvu u Bijelom Polju nalazi se 12djece.

Samohranih roditelja u Bijelom Polju ima221, a njihove djece 408. Samohranimroditeljima nijesu obezbijeđena posebnasocijalna davanja, štaviše, ova kategorijanije uopšte obuhvaćena strategijama protivsocijalne isključenosti. Posljedica takvogstanja jeste težak materijalni položajsamohranih roditelja i njihovih porodica.

Pravo na tuđu njegu i pomoć koristi 267, ana ličnu invalidninu 67 djece u BijelomPolju.

Raseljena lica imaju ista socijalno-zaštitnaprava kao i državljani Crne Gore. Premapodacima iz 2010. godine, u Bijelom Poljuživi 193 raseljena i interno raseljena lica, odčega 46 djece. Raseljenih lica koja pripadajuRAE populaciji ima 19.

Pored stručnih timova za sve oblasti rada uoblasti socijalne zaštite, u skladu za Zakonomo zaštiti od nasilja u porodici, u okviru Centraza socijalni rad formirana su dva operativnamultidisciplinarna tima: za zaštitu od nasilja uporodici i za zaštitu djece od zlostavljanja izanemarivanja. Članovi tima prošli suosnovnu edukaciju za rad sa djecom žrtvamazlostavljanja. U 2010. godini mjerama zaštiteovoga tima bilo je obuhvaćeno 16 djece.

Formiranje Centra za podršku djeci i porodicijedan je od strateških ciljeva u oblastisocijalne zaštite definisanih u okviruprethodnog LPA za djecu u Bijelom Polju.Osnovan od strane Opštine Bijelo Polje,Ministarstva rada i socijalnog staranja,Ministarstva pravde i UNICEF-a, Centar jepočeo sa radom 1. avgusta 2008. godine, kaoprvi javni servis u Crnoj Gori zasveobuhvatnu zaštitu i prihvat djece žrtavazlostavljanja, zanemarivanja, mučenja idrugih oblika nasilja. U sklopu Centraorganizovan je rad Prihvatne stanice zaurgentno zbrinjavanje djece sa nenasilnimroditeljima. Lo

kaln

i pla

n ak

cije

za

djec

u u

Bije

lom

Pol

ju 2

011-

2016

.16

Uz pomoć Centra za socijalni rad, Centar zapodršku djeci i porodici uspješnoimplementira projekat Unapređenje iprimjena alternativnih mjera i sankcija zamaloljetnike u sukobu sa zakonom.

Posebnu pomoć Centar za podršku djeci iporodici pruža Područnoj jedinici zaposredovanje, koja radi u njenimprostorijama. U cilju rasterećivanja sudova,142 predmeta upućena su na postupakposredovanja u građanskim sporovima; u 74postupka posredovanja u krivičnimsporovima učestvovalo je 207 maloljetnika.

U oblasti primjene alternativnih mjera ipružanja „druge šanse“ uspostavljena jeizuzetno dobra međusektorska saradnja, a ouspješnosti takvog pristupa najbolje govoripodatak da među maloljetnim delinkventimanije bilo povratnika. Kao rezultat primjenealternativnih mjera, edukacije, preventivnihprograma i aktivnosti na podizanju nivoasvijesti u zajednici o sveobuhvatnoj zaštitimaloljetnika, maloljetnička delinkvencija je2010. godine smanjena za 68,5% u odnosu naprethodni period.

U Centru za podršku djeci i porodiciosmišljen je rad prve Prihvatne stanice uCrnoj Gori, a u okviru projekta Potražipomoć, riješi problem otvoren je prvi SOStelefon. Zahvaljujući radu Centra, u Bijelom

Polju je po prvi put organizovana Škola zaroditelje, koja se bavi unapređenjemroditeljskih vještina. Centar je takođepokrenuo prvu kampanju protiv nasilja naddjecom, koordinirao medijacije zamaloljetnike u sukobu sa zakonom, postavioprvi sajt za djecu Bijelog Polja i snimioedukativni dokumentarni film Osmisli životbez droge. U okviru programa prekograničnesaradnje, Centar je u saradnji sa OpštinomPriboj implementirao projekat socijalnezaštite djece.

Oblasti LP

A17

Fotografija: UNICEF Crna Gora / Duško Miljanić

U Centru za podršku djeci i porodici BijeloPolje instalirano je prvo skrin-ogledalo uCrnoj Gori; uz primjenu savremene audioopreme, ovo ogledalo omogućava saslušanjemaloljetnih lica (visoko traumatizovanihosoba – žrtava nasilja).

Dnevni centar za djecu sa smetnjama urazvoju „Tisa“ okuplja 30 korisnika saumjerenim i teškim stepenom ometenosti urazvoju, uzrasta 3–27 godina. Osim smetnji uintelektualnom razvoju, korisnici imaju iteškoće motoričke i senzorne prirode, kao iprateće zdravstvene probleme karakterističneza ovu populaciju.

Dnevni centar pruža sljedeće usluge: dnevnozbrinjavanje djece, stalni nadzor i njega,redovna medikamentozna terapija, besplatanprevoz, rehabilitacija, kineziterapija, pripremaza inkluzivno obrazovanje, socijalizacija,društvena aktivacija djece i priprema zaprofesionalno osposobljavanje.

NVO Udruženje roditelja „Oaza“ od svogosnivanja radi na razvijanju servisa podrškeza djecu i mlade sa smetnjama u razvoju.Članovi Udruženja su roditelji, njih 80, i 84djece sa smetnjama u razvoju, od kojih jesedamdesetoro starosti do 18 godina. Uokviru projekta Biblioteka igračaka Udruženjekontinuirano obezbjeđuje neophodnustručnu podršku ovoj djeci. Trenutno te

usluge koristi 40 djece. Udruženje sprovodi idva pilot-projekta: Asistent u nastavi iPersonalni asistent. Dok je cilj projektaAsistent u nastavi obezbjeđivanje tehničkepodrške djetetu sa smetnjama u razvoju kojeje uključeno u redovnu nastavu (inkluzivnoobrazovanje), projekat Personalni asistenttreba da omogući pružanje podrške djetetu stežim smetnjama u kući.

Broj servisa podrške za djecu sa smetnjama urazvoju nije dovoljan, a baze podataka koje seodnose na ovu populaciju nijesu ni potpuneni kvalitetne. U našoj široj zajednici još uvijekpostoje predrasude u odnosu namarginalizovane grupe, kakve su, na primjer,djeca sa smetnjama u razvoju i djeca romskenacionalnosti. Nedostaju edukativni programikoji bi doprinijeli jačanju i osnaživanju djece izmarginalizovanih grupa i smanjili stepennjihove diskriminacije u zajednici.

Prosjačenje djece romske nacionalnosti idalje predstavlja veliki problem, prvenstvenozato što u nastojanjima da se ta pojavaeliminiše postoji veoma slaba ili nikakvapodrška roditelja. Roditelji romske djeceuglavnom su i veoma slabo obrazovani istoga nesposobni da podstaknu socijalizacijusvoje djece kroz razne društvene aktivnosti.

U Bijelom Polju nema dovoljno servisa zadjecu koja izlaze iz ustanova socijalne zaštite.Lo

kaln

i pla

n ak

cije

za

djec

u u

Bije

lom

Pol

ju 2

011-

2016

.18

Oblasti LP

A19Istraživanje je pokazalo da građani nijesu u

potrebnoj mjeri informisani o pravima izdomena socijalne zaštite (materijalnadavanja i psiho-socijalna podrška). Usljedotežanog pristupa uslugama socijalne zaštite,posebno su ugrožena prava djece sa seoskogpodručja. Na nivou lokalne zajednice rijetkose sprovode aktivnosti kojima se promovišudječja socijalno-zaštitna prava. Volonterizam

je nedovoljno prepoznata vrijednost kako nanivou institucija i biznis sektora, tako i nanivou lokalne zajednice, pa praksaprikupljanja pomoći i organizovanjahumanitarnih akcija za djecu lošegmaterijalnog stanja nije zaživjela na pravinačin. Ne čudi stoga što svijest ovolonterizmu, humanosti i zajedništvu nijedovoljno razvijena ni među samom djecom.

Fotografija: UNICEF Crna Gora / Zoran Jovanović Maccak

BezbjednostOvim dokumentom definisani su ciljevi,aktivnosti i nosioci aktivnosti u oblastibezbjednosti djece u Bijelom Polju za period2012–2016. godine. LPA predočava planiranustrategiju predstavnika lokalne zajednice istručnjaka koji se bave djecom kako bi svojdjeci u Bijelom Polju obezbijedili bezbjedanambijent u porodici, školi i na ulici.

Postoji mnogo pokazatelja da su djeca usvakodnevnom okruženju izložena brojnimopasnostima i negativnim društvenimpojavama koje veoma loše utiču na njihovpravilan razvoj i formiranje zdrave ličnosti.Jedan od njih je i uporedna baza podatakaPodručne jedinice policije Bijelo Polje o brojumaloljetnih lica počinilaca krivičnih djela,maloljetnih lica oštećenih izvršenjemkrivičnog djela i djece povrijeđene usaobraćaju; podaci se odnose na 2010. i2011. godinu. U toku 2010. godineregistrovana su 22 krivična djela koja supočinili maloljetnici, a naredne godine osam,što ukazuje na to da je maloljetničkikriminalitet u opadanju. Svi počinioci bili sumuškog pola i uzrasta 14–17 godina.

U toku 2010. godine registrovano je 29krivičnih djela u kojima su žrtve (oštećeni)maloljetna lica, njih 35. Naredne godineregistrovano je 18 krivičnih djela u kojima su

žrtve maloljetnici – ukupno 21 maloljetno liceoštećeno izvršenjem krivičnog djela, od čegapetoro djece. Na osnovu ovih podataka možese zaključiti da je broj krivičnih djela izvršenihna štetu maloljetnih lica u znatnomopadanju.

U toku 2010. godine registrovano je šestslučajeva djece povrijeđene u saobraćaju;djeca su bila starosti 7–17 godina. U četirislučaja povrijeđena djeca bili su pješaci,jedno povrijeđeno dijete bilo je vozačmotocikla, a jedno vozač bicikla. U četirislučaja maloljetnici su zadobili lakše, a u dvateške tjelesne povrede. Naredne, 2011.godine, registrovano je 20 djece povrijeđeneu saobraćaju, od čega devet putnika (jedansmrtni slučaj), osam pješaka, dvoje biciklista ijedan motociklista. Podaci govore da jestepen ugroženosti djece u saobraćaju znatnopovećan u odnosu na prethodni period.

Statistički podaci potvrđuju da su djeca uškoli, u porodici, na ulici i u saobraćajuizložena nasilju. Stepen izloženosti djecenasilju nije lako pouzdano utvrditi tim priješto se uvijek mora računati na tzv. „tamnubrojku“, tj. slučajeve koji nijesu na vrijemeprepoznati kao nasilje ili nijesu prijavljeninadležnim službama.

Svi oblici neprihvatljivog ponašanja premadjeci, u manjoj ili većoj mjeri, prisutni su i uLo

kaln

i pla

n ak

cije

za

djec

u u

Bije

lom

Pol

ju 2

011-

2016

.20

našoj zajednici. Zlostavljanje djece može bitifizičko, psihičko i seksualno, a zastupljeno jeu porodici, školi, na ulici, riječju, u svakomokruženju u kojem borave djeca. Veoma jevažno nastaviti sa međusektorskomsaradnjom u suzbijanju ovih pojava, ali jeneophodna i edukacija djece i njihovihroditelja kako bi prepoznali problem nasilja i,u skladu s tim, ostvarivali sopstvena prava.

Osim ovim vidovima nasilja, djeca suizložena i drugim negativnim pojavama udruštvu: narkomaniji, alkoholizmu, kockanju,prosjačenju, nekontrolisanom pristupuinternet sajtovima neprimjerenih sadržaja…Sve ove pojave u ogromnoj mjeriugrožavaju pravilan psihofizički razvoj djece.Stoga je važno da institucije koje se baveovom problematikom – u prvom redutužilaštvo, policija, lokalna zajednica, Centarza socijalni rad i inspekcijske službe –kontinuirano i koordinirano rade nasuzbijanju ovih pojava. Neophodno jeredovno vršiti kontrole ugostiteljskihobjekata i mjesta gdje se organizujekockanje i razne vrste igrica i u slučajudevijantnih pojava protiv vlasnika sprovoditipropisane zakonske mjere.

Prosjačenje predstavlja veliki problem unašoj opštini, a gotovo je bez izuzetka vezanoza djecu romske populacije. Ukoliko je tačnapretpostavka da su djeca na takvo ponašanje

podstaknuta od strane svojih roditelja, riječ jeo eksploataciji i teškoj zloupotrebi djece. Usuzbijanju ove pojave otežavajuću okolnostpredstavlja neznanje djece da je prosjačenjeinkriminisana radnja. Među licima kojaprosjače najveći je broj raseljenih lica romskepopulacije koji žive na području Berana; uBijelo Polje često dolaze organizovano, čimena prosjačenje podstiču i domicilne Rome.

Oblasti LP

A21


Realizujući ciljeve LPA za period 2005–2010,Područna jedinica policije Bijelo Poljesprovela je brojne aktivnosti na suzbijanjuprosjačenja, narkomanije, služenja alkoholnihpića maloljetnicima, kockanja i sl. (akcije„Prosjak“, „Mladost“, „Skuter“ itd.). Unarednom periodu planiran je nastavak ikontinuirano sprovođenje istih aktivnosti. U cilju suzbijanja ugroženosti djece usaobraćaju neophodno je: redovnoobilježavati pješačke prelaze, postaviti,,ležeće policajce“, pojačati kontrolesaobraćaja u blizini školskih objekata i

preduzimati sve potrebne mjere i radnje radibolje zaštite djece.

Kroz evropski projekat Policajac u zajednici,podržan od strane OEBS-a i Uprave policijeCrne Gore, Područna jedinica policije BijeloPolje uspostavila je čvrstu saradnju salokalnom zajednicom, obrazovnim isocijalnim ustanovama i nevladinimorganizacijama i uz pomoć međusektorskihtimova implementirala mnoge projekteznačajne za unapređenje bezbjednosti djeceu našoj opštini.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

22


Mediji i kulturaMediji, kao sredstva informisanja ikomunikacije, potreban su i nezamjenjivsegment savremenog života. Istovremeno,veoma je značajna uloga medija uformiranju mišljenja, stavova i načina života.Njihovom uticaju posebno su podložna djecai mladi budući da se nalaze u periodu životakada se stiču navike i usvajaju obrasciponašanja.

Savremeni mediji mogu informisati djecu,zabaviti ih, „praviti im društvo“, no oničesto imaju i negativan uticaj na njihovpravilan rast i razvoj. Mediji, posebnotelevizija i Internet, snažno privlače pažnjumlađe populacije, namećući im različitemodele života i ponašanja. Djeca su prekomedija izložena sadržajima koji obilujunasiljem, manipulacijom, lošim uzorima iprimjerima devijantnog ponašanja. Sve tomože uticati na formiranje pogrešnihmoralnih normi i stavova kod djece,doprinijeti da postanu opterećena brigom oizgledu i prestižu i sklona usvajanju modelaživljenja kojima nedostaju pravevrijednosti.

Na području Opštine Bijelo Polje programemituju tri radija i jedna TV stanica: lokalnijavni emiter Radio Bijelo Polje, komercijalniRadio Plus, Adriatik radio i Televizija Sun.

U programima lokalnih medija malo jekvalitetnih sadržaja namijenjenih djeci.Obrazovnih i zabavno-rekreativnih emisija zadjecu gotovo da nema, a one rijetke emitujuse u terminima koji nijesu prilagođeniraspoloživom vremenu djece. Malo je emisijakoje obrađuju teme posvećene pravimadjece, vaspitanju i obrazovanju, odrastanju,zdravlju i zdravim stilovima života. Nedostajuprogramski sadržaji namijenjeni djeci sasmetnjama u razvoju, seoskoj djeci i djeciromske populacije. Problem usložnjavanedovoljan broj edukovanih novinara,osposobljenih da na kvalitetan načinprezentuju različite teme iz oblasti pravadjeteta. Novinari su, načelno, nedovoljnozainteresovani za teme koje se tiču djece.Posljedica je da su izvještavanja i medijskiprilozi često prostori kršenja dječjih prava idiskriminacije.

Djeca su zanemarljivo malo uključena ukreiranje programskih sadržaja medija.Nedostaju časopisi za djecu. Od 20 osnovnihi srednjih škola, samo u tri postojenovinarske sekcije. Sve škole posjedujuinformatičke kabinete, ali je velikom brojudjece nedostupan Internet zbog tehničkihnemogućnosti.

Kultura i pravo na kulturu spadaju u temeljnadječja prava, pa je neophodno omogućitidjeci da aktivno učestvuju u kulturnim

Oblasti LP

A23

dešavanjima. U Bijelom Polju djeca koristeusluge Narodne biblioteke, a uključena su i urad folklorne, pozorišne i muzičke sekcije kojepostoje pri Centru za kulturu. Centar zakulturu organizator je godišnjih smotriučenika osnovnih škola iz oblasti likovnogstvaralaštva, recitacije, besjedništva, ritmike,folklora, modernog plesa, horskog pjevanja idramskog stvaralaštva. Na ovim smotramaredovno je zastupljena većina škola, a svakegodine na njima učestvuje 800–1.000učenika.

Osnovni problem predstavlja nedostatakodgovarajućeg prostora za svu djecu kojasu zainteresovana da se uključe u radpostojećih sekcija, kao i nepostojanjedječjeg odjeljenja i čitaonice u okvirugradske biblioteke. Preko 600 djece i mladih

uzrasta do 18 godina redovno koristi uslugebiblioteke (računajući i pokretnubiblioteku). Folklorna sekcija okuplja preko250 članova mlađih od 18 godina; djeca suorganizovana po grupama, a probe seodržavaju tri puta nedjeljno. Ostale sekcijeokupljaju preko 100 članova. Postojećiprostor ne dozvoljava omasovljavanje ovihaktivnosti, iako postoji dosta djece kojapokazuju interesovanje za rad u nekoj odsekcija. U Bjelopoljskom pozorištu postojiDječja scena i Pozorišna radionica, kojegodišnje proizvedu četiri do pet predstavaza djecu.

Sadržaji iz oblasti kulture nijesu dovoljnodostupni djeci iz ruralnih sredina, djeci sasmetnjama u razvoju, romskoj djeci i ostalimsocijalno ugroženim kategorijama djece.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

24


Oblasti LP

A25Sport i slobodno vrijeme

Fizička aktivnost od velikog je značaja zazdravlje i razvoj svakog djeteta. Stručnjaciističu da bi do puberteta sva djeca trebalo dase bave lakim sportskim aktivnostima kojeim omogućavaju pravilan fizički razvoj.Smatra se da djeca od dvanaeste godineživota mogu početi ozbiljno i redovno datreniraju sport za koji imaju afinitet ipsihofizičke predispozicije. Većina djecezadovoljava svoje potrebe za fizičkomaktivnošću kroz igru i rekreativne aktivnosti.Ipak, sve je veći broj djece koja se veomarano specijalizuju za određenu vrstu sporta ipočinju intenzivno da treniraju raditakmičarskih rezultata. Iako postoje jasnepreporuke stručnjaka u pogledu uzrasta ukojem dijete treba da počne sa treninzima uokviru ove ili one sportske discipline,roditelji su o tome uglavnom slaboinformisani. Takođe, prije nego što dijetezapočne redovno i intenzivno da trenira,trebalo bi da ga roditelji odvedu ljekaru kakobi bili sigurni da odabrani sport odgovaranjegovim psihofizičkim predispozicijama.Osim toga, djeca često koristeneodgovarajuću sportsku opremu.

U Bijelom Polju djeca upražnjavaju raznesportove: fudbal, košarku, atletiku,biciklizam, tenis..., no njihov broj nijezadovoljavajući. Čak i kada postoje

organizovane aktivnosti, roditelji i djeca onjima nijesu dovoljno informisani. Načinživota u kome je sve manje fizičkih aktivnostipogoduje ranoj pojavi deformiteta, koji sejavljaju i kod djece predškolskog uzrasta.

Od 7.000 učenika u našoj opštini sportom sekroz sekcije bavi 544. Fizička aktivnost djeceuglavnom se ne odvija u školskim sportskimsekcijama, već u klubovima, štopodrazumijeva znatne materijalne izdatke:malo je klubova koje finansira lokalnasamouprava, a u ostalima se plaćaju visokečlanarine. To sport čini nedostupnim zadjecu iz siromašnih porodica. Roditelji čestonijesu u mogućnosti da obezbijede daljebavljenje sportom svojoj djeci, ma kolikoona bila talentovana.

Sportskih terena je malo, a postojećiuglavnom ne pružaju odgovarajuće usloveza trening; nema dovoljno terena savještačkom travom. Fudbalski teren nagradskom stadionu u lošem je stanju,gradska hala služi za održavanje košarkaškihutakmica pa nema nijednog pomoćnogfudbalskog igrališta gdje bi mogla datreniraju djeca.

Osim u vrijeme održavanja nastave, školskesale su nedostupne djeci – zatvorene su ili seizdaju različitim klubovima na korišćenje. Uškolama nema dovoljno kvalitetnih sportskih

sekcija, a nastavnici nijesu u potrebnoj mjeriangažovani u sportskim aktivnostima djece.Djeca su slabo uključena u školska sportskatakmičenja i kros-takmičenja po uzrastima.Opštinska sportska takmičenja ne postoje,kao ni sportske manifestacije koje bimotivisale djecu da se više bave sportom.Nekim školama nedostaje sportska sala, anekim, naročito na seoskom području,sportski poligoni. U Bijelom Polju nemabiciklističkih i trim-staza, kao ni bazena gdjebi mladi mogli da se bave plivanjem idrugim vodenim sportovima. Veliki brojdjece u Bijelom Polju ne zna da pliva.

Sportski treneri, nastavnici i djeca, nijesustimulisani adekvatnim nagradama zapostignute rezultate. Malo je stručnih licamotivisanih da okupe i organizuju djecu usportskim aktivnostima, iako se na Birou zazapošljavanje nalazi 11 nezaposlenih osobasa završenim fakultetom Fizičke kulture.

Za djecu sa smetnjama u razvoju u BijelomPolju nema organizovanih sportskihaktivnosti. Ovoj djeci nijesu obezbijeđene niprilagođene sprave za bavljenje sportom pase ona veoma rijetko uključuju u postojećesportske aktivnosti. I djeca romskepopulacije slabo su uključena u sportskeaktivnosti. Doduše, postoji seniorski romskifudbalski klub „E Roma“, koji okupljauglavnom omladince.

Sprovedena istraživanja o načinima na kojedjeca provode slobodno vrijeme upućuju nazaključak da kvalitet organizacije slobodnogvremena u najvećoj mjeri određuju:siromaštvo u porodici, moralne vrijednosti,slabljenje vaspitne funkcije u školama isredina u kojoj dijete odrasta. Ova suistraživanja pokazala da u Crnoj Gori oko 30%djece nema mogućnosti za slobodneaktivnosti, a da preostalih 70% nijezadovoljno načinom na koji provodi svojeslobodno vrijeme. U analizama su najčešćeisticani sljedeći nedostaci: nepostojanjeadekvatnog prostora za djecu (dječjegcentra), nepostojanje sadržaja za djecu upostojećim sportskim objektima, nedovoljnapovezanost lokalne uprave, škola, vrtića isličnih institucija u organizovanju slobodnogvremena za djecu itd. Ipak, najviše nedostajusadržaji koje bi djeca mogla samostalnoosmišljavati i kvalifikovani stručnjaci koji bisve te dječje ideje uobličavali u kvalitetan,postojan i djeci prilagođen program.Prepoznat je i problem dostupnosti sportskihi sportsko-rekreativnih sadržaja, pa i samihsportskih terena, djeci iz ruralnog područja. Uodnosu na djecu koja žive u gradu, seoskadjeca su u nepovoljnijem položaju: redovnihlinija prevoza nema pa su ova djecaprinuđena da za putovanja izdvoje čestonezanemarljiva novčana sredstva ukoliko želeda budu dio sportskih, kulturnih, muzičkih iostalih sadržaja. Lo

kaln

i pla

n ak

cije

za

djec

u u

Bije

lom

Pol

ju 2

011-

2016

.26

Oblasti LP

A27Ekologija

Svaki čovjek ima pravo na čistu i zdravuživotnu sredinu. Djeci je ovo pravogarantovano Konvencijom o pravima djeteta.

Opština Bijelo Polje kroz svoje glavnestrateške pravce dala je prioritet programimakoji su u direktnoj funkciji zaštite životnesredine. To se, prije svega, odnosi naizgradnju kolektora sa sistemom zaprečišćavanje otpadnih voda, centra zapreradu i tretman čvrstog otpada, ali i nizdrugih aktivnosti od značaja za zaštitu životnesredine. Bez obzira na dosadašnja zalaganja,

mnogi važni programi još uvijek nijesurealizovani, što se negativno odražava nastanje životne sredine, a time i na djecu uBijelom Polju.

Na nivou opštine Bijelo Polje ne postojiodgovarajuća baza podataka iz oblastiekologije. Vodotoci nijesu dovoljno zaštićeni,a gradske plaže su devastirane, što direktnougrožava bezbjednost djece na kupalištima.Ne postoji kanalizaciona mreža sakolektorima, kao ni centralna deponija, padjeci prijeti opasnost od raznih zaraznihbolesti. Najopasniji je bolnički otpad koji seizliva u rijeku Lim, gdje se djeca ljeti kupaju.


Nije obezbijeđena kvalitetna selekcijaorganskog i komunalnog otpada, aneiskorišćenost sekundarnih sirovina jevelika. Skladištenje, odlaganje i recikliranjeotpada ne obavlja se na adekvatan način. I ugradu i u ruralnim područjima naše opštinenedostaju kontejneri (selektivni), korpe i sl.Situaciju dodatno otežava nemogućnostsaniranja fekalnih i otpadnih voda, čime suugrožene sve rijeke, posebno Lješnica.

U Bijelom Polju nema dovoljno zelenihpovršina, parkova i sportsko-rekreativnihzona. Ne postoje ni uređena izletišta gdje bise djeca mogla okupljati i družiti,razmjenjivati informacije i iskustva, ili paksamoorganizovati za društveno korisneaktivnosti, volonterizam, ekološke akcije i sl.

Ekološke sekcije funkcionišu samo u nekimškolama; malo je učenika koji su uključeni utakve aktivnosti (oko 120) i to su uglavnomdjeca iz užeg gradskog područja. Nedovoljanbroj djece obuhvaćen je radionicama iedukativnim predavanjima o stanju i zaštitiživotne sredine. Nedostaju zajedničkeaktivnosti školskih ekoloških sekcija iopštinskog Savjeta za zaštitu životne sredine.Nema ni nagradnih takmičenja za učenike iučenice ekoloških sekcija, na primjer: zanajbolje ostvarene rezultate, najljepše

dvorište, najveći broj sadnica, za najboljelikovne i literarne radove iz oblasti ekologije,najbolja idejna rješenja za otklanjanjeekoloških problema i sl.

Ekološka svijest nije na visokom nivou ni koddjece ni kod njihovih roditelja, pa ne čudi štoje veoma malo ekoloških akcija na nivougrada. Postoji potreba za edukacijom u ovojoblasti, kao i za edukovanim pojedincima kojibi pokretali i pratili ekološke aktivnosti.

Odgajati djecu u ekološkom duhu, tj. u duhuživota koji je u saglasju s prirodom, nalog jevremena u kojem živimo. Postalo je jasno dasamo promjenom načina života i usvajanjemekoloških navika možemo osigurati opstanakbudućim generacijama. Zato roditelji ivaspitači moraju učiniti sve da razvijuekološku svijest djeteta.

Zbog zdravog života djece i generacija kojeće tek doći, neophodno je dosljedno isistematski sprovoditi ekološko vaspitanje upredškolskim ustanovama i u nižimrazredima osnovne škole. Stil života i životnenavike nije lako mijenjati; zato je najboljedjecu od najranije dobi podučavati zdravom iekološki odgovornom načinu života. Djeca ćelako usvojiti pozitivne ekološke navike jer suintuitivno zainteresovana za prirodu.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

28

Tabelarni prikaz lokalnog plana akcije po oblastima

29

AktivnostiNosioci

aktivnosti i partnerstva

Vremenskiokvir

Izvori finansiranja Indikatori

1. Proširenje, adaptacija i izgradnja neophodnihprostornih kapaciteta, u skladu sapedagoškim normama u radu sa djecom(izgradnja vrtića u centru grada, adaptacija iproširivanje vrtića u Pruškoj, Rasovu itd.).

• Ministarstvorada i socijalnogstaranja,

• Ministarstvoprosvjete isporta,

• Uprava vrtića, • Opština,• NVO.

2012–2016. • Ministarstvoprosvjete isporta,


• Opština, • donatori.

1. Izgrađeni vrtići, povećan brojdjece koja borave u vrtićima;adekvatno uređene prostorije iobezbijeđen didaktičkimaterijal.

2. Obezbjeđivanje uslova u područnimodjeljenjima vrtića: nabavka didaktičkogmaterijala, uređivanje prostorija i otvaranjenovih područnih odjeljenja pri školama.

2. Poboljšani uslovi u područnimodjeljenjima vrtića, brojnovootvorenih područnihvrtića.

Tabela 2: Specifični cilj 1 – Veći obuhvat djece kvalitetnim predškolskim vaspitanjem i obrazovanjem, posebno djece izpopulacije RAE, djece sa smetnjama u razvoju i djece iz socijalno ugroženih porodica

TABELARNI PRIKAZ LOKALNOGPLANA AKCIJE PO OBLASTIMA

Obrazovanje

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

30Aktivnosti

Nosioci aktivnosti i partnerstva

Vremenskiokvir


3. Uvođenje fleksibilnijih modela usluga:specijalizovani i kraći programi, bibliotekeigračaka i knjiga, interaktivne službe pripredškolskim ustanovama, literatura za roditeljei ostali didaktički materijali za razvoj i učenje.

3. Uvedeni fleksibilni modeliusluga.

4. Pružanje usluga ranog i predškolskogvaspitanja i obrazovanja djeci u seoskimpodručjima, gdje nema predškolskeustanove (kroz kućne posjete porodicama idjeci u udaljenim seoskim područjima).

4. Broj pruženih usluga djecipredškolskog uzrasta.

5. Obezbjeđivanje besplatnog boravka u vrtićima:djeci RAE populacije, djeci sa smetnjama urazvoju i djeci u riziku, djeci iz porodica koje živeu siromaštvu, djeci bez roditeljskog staranja idjeci iz udaljenih seoskih područja.

5. Broj djece koja besplatnoborave u vrtiću.

6. Promovisanje programa i aktivnosti koji seodnose na učenje i razvoj djeteta, a uključuju sveaspekte: zdravlje, ishranu, sigurnost, higijenu.

6. Broj i kvalitet usluga koje supružene djeci u seoskimpodručjima.

7. Davanje instrukcija roditeljima za praćenjerazvoja djece, pomoć u širenju visokokvalitetnogranog i predškolskog vaspitanja i obrazovanja i sl.

7. Broj individualnih i grupnihrazgovora sa roditeljima.

Nastavak tabele 2


31Aktivnosti


Vremenskiokvir


1. Sastanci aktiva direktora i pedagoga koji ćedoprinijeti da se osnaži saradnja i efikasnarazmjena informacija između predškolskihustanova i osnovnih škola, kao i njihovezajedničke aktivnosti.



• Opština,• Uprava vrtića,• NVO.


• Opština,• donatori.

1. Broj sastanaka, zapisnici orazmjeni informacija izmeđuvrtića i osnovnih škola, boljasaradnja.

2. Sastanci, okrugli stolovi, radionice i ostaleaktivnosti koji će unaprijediti i razviti različitemodele saradnje, podrške i uključivanja roditeljau planiranje rada vaspitno-obrazovnih ustanova.

2. Poboljšana saradnja saroditeljima i njihova većauključenost u rad predškolskihustanova.

3. Izrada kompletne baze podataka i evidencijedjece po različitim osnovama; razvijanjefunkcionalnih mehanizama za prikupljanjepodataka i međusektorsku razmjenu.

3. Formirana sveobuhvatna bazapodataka, dobro razvijenimehanizmi za prikupljanjepodataka.

Tabela 3: Specifični cilj 2 – Poboljšana interdisciplinarna i održiva saradnja cjelokupnog sistema kako bi se unaprijedilasocijalna inkluzija djece do polaska u školu

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Jačanje i proširivanje obuke kroz sistemkontinuiranog profesionalnog usavršavanja inapredovanja.

• Ministarstvoprosvjete i sporta,• Opština, • Uprava vrtića, • NVO.


• Zavod zaškolstvo,


1. Formirani portfoliji oprofesionalnom usavršavanjusvih vaspitača/ica.

2. Izrada priručnika i materijala za svezaposlene.

2. Biblioteke dobro opremljeneraznim priručnicima imaterijalima.

3. Dodatna obuka nastavnog osoblja za rad sadjecom sa smetnjama u razvoju.

3. 5-6 obučenih vaspitača/ica zarad sa djecom sa smetnjamau razvoju.

4. Priprema edukativnog materijala za rano učenjei njegova distribucija roditeljima.

4. Broj i kvalitet sadržajadistribuiranog edukativnogmaterijala za rano učenje.

Tabela 4: Specifični cilj 3 – Obezbijeđena mogućnost i uslovi za kontinuirano profesionalno usavršavanje zaposlenih upredškolskim ustanovama

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

32 Strateški cilj

Poboljšanje uslova i kvaliteta nastave uosnovnim i srednjim školama

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Opremanje kabineta: biologije, fizike,hemije; obezbjeđivanje nedostajućihdidaktičkih sredstva, potrebnih za ovenastavne predmete (u svim školama).


• Opština, • Uprava škola,• NVO.




1. Broj opremljenih kabineta uškolama, većazainteresovanost učenika/caza ove predmete.

2. Obezbjeđivanje neophodnih rekvizita zaizvođenje nastave fizičkog vaspitanja u svimškolama (lopte, vijače, strunjače i sl.).

2. Obezbijeđeni neophodnirekviziti za kvalitetnoizvođenje nastave fizičkogvaspitanja.

3. Izgradnja fiskulturnih sala i rekonstrukcijapostojećih (OŠ „Marko Miljanov“, OŠ „RistoRatković“, OŠ „Pavle Žižić“, OŠ „MilojeDobrašinović“…).

3. Izgrađene i rekonstruisanefiskulturne sale u gradskimškolama (OŠ „MarkoMiljanov“, OŠ „RistoRatković“, OŠ „Pavle Žižić“,OŠ „Miloje Dobrašinović“…).

4. Izgradnja osnovne škole „Dušan Korać“. 4. Izgrađena nova osnovna škola„Dušan Korać“.

Tabela 5: Specifični cilj 4 – Ojačani prostorni i tehnički kapaciteti neophodni za izvođenje kvalitetne nastave


33Aktivnosti


Vremenskiokvir


1. Nabavka potrebnog inventara (stolice,stolovi, ormari, roletne…) u slaboopremljenim školama: OŠ „MarkoMiljanov“, OŠ „Dušan Korać“, OŠ „RistoRatković“, kao i u školama u Kanjama,Goduši, Tomaševu...



• Opština, • uprave škola, • NVO.




1. Nov i kvalitetan školskiinventar.

2. Rekonstrukcija krovova, stolarije, fasada,podova i sanitarnih čvorova u OŠ „MarkoMiljanov“, kao i u školama u Tomaševu,Njegnjevu, Ravnoj Rijeci, Goduši, Kanju,Zatonu.

2. Opravljeni i rekonstruisanikrovovi, stolarija, podovi ifasade u školama.

3. Obezbjeđivanje uslova za otvaranje kuhinja uškolama.

3. Broj otvorenih kuhinja.

4. Obezbjeđivanje besplatnog korišćenjausluga kuhinje za djecu iz porodica korisnikaMOP-a.

4. Broj učenika koji koristeusluge kuhinje besplatno.

Tabela 6: Specifični cilj 5 – Bezbjedan i kvalitetan boravak djece u školama

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Ustanovljavanje potreba u školama iobezbjeđivanje dovoljnog broja kompletalektire za sve razrede osnovne i srednješkole.


• Opština,• uprave škola,• NVO.



1. Broj obezbijeđenih kompletalektire.

2. Uvođenje Interneta u bibliotekama. 2. Uveden Internet u svimškolskim bibliotekama.

3. Obezbjeđivanje prostora i opreme potrebne začitaonice.

3. Broj otvorenih čitaonica uškolama.

Tabela 7: Specifični cilj 6 – Savremene i dobro opremljene biblioteke

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

34 Strateški cilj

Infrastrukturno unapređenje vaspitanja iobrazovanja za svu djecu u osnovnim isrednjim školama

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obezbjeđivanje rasvjete za pješački most uNjegnjevu.



• Opština,• uprave škola,• privatni sektor,• NVO.


• Ministarstvorada isocijalnogstaranja,

• Opština,• privatni

sektor –prevoznici,

• donatori.

1. Osvijetljen pješački most uNjegnjevu.

2. Obezbjeđivanje organizovanog prevoza zađake pješake.

2. Obezbijeđen prevoz za sveđake pješake (školski kombiili javni prevoz).

3. Obezbjeđivanje jeftinijih putnih karata za djecu kojakoriste javni prevoz do škole, kao i besplatnogprevoza za djecu u stanju socijalne potrebe.

3. Prilagođene cijene karata zađake koji koriste javni prevoz.

4. Uklanjanje arhitektonskih barijera u školamaza djecu sa smetnjama u razvoju (izgradnjakosih ravni i rukohvata u svim školama).

4. Izgrađeni rukohvati i koseravni u svim školama.

Tabela 8: Specifični cilj 7 – Obezbijeđena infrastruktura koja omogućava pristupačnost školskih objekata za svu djecu.


35Tabela 9: Specifični cilj 8 – Veća dostupnost obrazovanja za svu djecu iz marginalizovanih grupa i djecu sa smetnjama u razvoju

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Stvaranje uslova da djeca iz socijalnougroženih porodica pohađaju školu u prirodi,odlaze na izlete, ekskurzije, kulturnemanifestacije.



• Opština,• uprave škola, • Centar za

podršku djeci iporodici,

• Dom zdravlja,• NVO Udruženje

roditelja„Oaza“,

• druge NVO.



• Ministarstvoza ljudska imanjinskaprava,


1. Izgrađeni vrtići, povećan brojdjece koja borave u vrtićima;adekvatno uređene prostorije iobezbijeđen didaktičkimaterijal.

2. Obezbjeđivanje besplatnih udžbenika za svudjecu kojoj je to potrebno, bez obzira na to da lisu korisnici MOP-a – kroz akciju Knjiga za drugai uz podršku Ministarstva prosvjete i sporta(računajući pritom i na udžbeničke komplete upostojećim bibliotečkim fondovima).

2. Poboljšani uslovi u područnimodjeljenjima vrtića, brojnovootvorenih područnihvrtića.

3. Obezbjeđivanje potrebnog didaktičkogmaterijala za djecu sa smetnjama u razvoju(Brajeva azbuka, diktafoni i sl.).

3. Obezbijeđen potrebandidaktički materijal za djecu sasmetnjama u razvoju.

4. Povećanje broja asistenata u nastavi, kaopodrška djeci sa smetnjama u razvoju.

4. Broj asistenata/kinja po školama,zadovoljstvo djeteta, roditelja inastavnika/ca dobijenompodrškom; obezbijeđen asistentu nastavi za djecu romskepopulacije (OŠ u Njegnjevu, OŠ„Risto Ratković”...).

5. Edukacija roditelja i nastavnika/ca za rad sadjecom sa smetnjama u razvoju.

5. Broj edukovanih roditelja inastavnika/ca za rad sadjecom sa smetnjama urazvoju.

6. Uključivanje roditelja u proceserehabilitacije, vaspitanja i obrazovanja djece.

6. Roditelji uključeni u proceserehabilitacije, vaspitanja iobrazovanja djece.

7. Formiranje mobilnog tima na nivou grada zapomoć u radu sa djecom sa smetnjama urazvoju.

7. Formiran mobilni tim zapomoć u radu sa djecom sasmetnjama u razvoju.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

36

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Evidentiranje djece romske nacionalnosti. • Ministarstvoprosvjete isporta,

• Ministarstvo zaljudska imanjinskaprava,

• Opština, • Centar za


• Centar zasocijalni rad,

• uprave škola, • NVO.




1. Formirana baza podataka o djecikoja pripadaju romskoj populaciji.

2. Obezbjeđivanje asistenta u nastavi romskenacionalnosti za škole u kojima je veći brojromske djece.

2. Obezbijeđen asistent unastavi romske nacionalnostiza škole u kojima je veći brojromske djece.

3. Organizacija edukativnih radionica zaroditelje romske nacionalnosti o značaju kojiobrazovanje ima za njihovu djecu.

3. Broj održanih radionica, brojroditelja koji su prošliedukaciju.

4. Edukacija školske djece i roditelja o pravuromske i druge djece iz marginalizovanihgrupa na obrazovanje, uvažavanje itoleranciju.

4. Broj održanih predavanja uškolama i drugim institucijama.

5. Uključivanje djece romske nacionalnosti urazličite sekcije.

5. Broj djece romskenacionalnosti koja suuključena u neku od sekcija.

6. Usavršavanje nastavnog osoblja u cilju boljekomunikacije sa djecom romskenacionalnosti i njihovim roditeljima.

6. Formirani portfoliji ousavršavanju nastavnika/ca,broj nastavnika/ca koji suprošli obuke prevazilaženjastereotipa i predrasuda.

7. Organizovanje dopunske nastave za djecuromske nacionalnosti.

7. Broj romske djece uključene udopunsku nastavu.

8. Obezbjeđivanje potrebnih udžbenika zadjecu romske nacionalnosti.

8. Obezbijeđeni udžbenici svojromskoj djeci.

9. Priprema djece romske nacionalnosti zapolazak u školu kroz uključivanje upredškolske ustanove.

9. Broj djece romskenacionalnosti koja pohađajupredškolsku ustanovu.

Tabela 10: Specifični cilj 9 – Veći obuhvat djece romske nacionalnosti osnovnim i srednjim obrazovanjem


37Strateški cilj

Unapređenje i razvoj neformalnogobrazovanja i vannastavnih aktivnostizasnovanih na potrebama djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Podsticanje što većeg broja djece nauključivanje u sekcije: računarsku,matematičku, biološku, hemijsku,bibliotekarsku, novinarsku, ekološku itd.


• Opština,• uprave škola,• pedagog/škinja,• NVO.



1. Povećan broj učenika koji suuključeni u rad sekcija,posebno: računarske,matematičke, biološke,hemijske, bibliotekarske inovinarske sekcije.

2. Organizovanje (na nivou opštine) kvizova itakmičenja iz oblasti raznih školskihpredmeta: matematike, fizike, hemije,biologije, istorije, geografije…

2. Organizovan kviz znanjajednom ili dva puta tokomškolske godine.

3. Organizovanje likovnih kolonija, izložbi,tematskih kulturnih manifestacija u ciljupromovisanja djela djece i mladih.

3. Broj organizovanih likovnihkolonija, izložbi i sl.

4. Obezbjeđivanje potrebnih nastavnihsredstava za rad sekcija.

4. Obezbijeđena potrebnanastavna sredstva zavannastavne aktivnosti u svimškolama.

Tabela 11: Specifični cilj 10 – Unaprijeđene vannastavne aktivnosti u školama

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

38

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Organizovanje radionica na temu zdravihstilova života, prilagođenih svim uzrastima.





1. Broj edukativnih predavanja uškolama.

2. Uvođenje problematike rodne ravnopravnostiu osnovne i srednje škole.

2. Broj edukativnih predavanja uškolama na temu rodneravnopravnosti.

3. Upoznavanje djece i mladih sa značajem ioblicima volonterizma u cilju jačanja njihovogdruštvenog aktivizma i blagovremenoguključivanja u život zajednice.

3. Broj obučenih volontera ivolonterskih akcija.

4. Organizovanje radionica na temu nenasilnekomunikacije i nenasilnog rješavanjakonflikata.

4. Broj održanih radionica na temunenasilne komunikacije uškolama i broj učenika koji suprošli edukaciju.

Tabela 13: Specifični cilj 12 – Stvoreni uslovi za brže napredovanje u učenju nadarenih učenika i učenica

Tabela 12: Specifični cilj 11 – Unaprijeđeni programi neformalnog obrazovanja i ojačan društveni aktivizam djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Razvijanje sistema nagrađivanja ipromovisanja učenika i učenica koji postižunajbolje rezultate u školi iz različitih oblasti.


• Opština, • uprave škola,• NVO.



1. Broj nagrađenih i pohvaljenihučenika/ca.

2. Izrada novih ili razrada postojećih planova zanadarene učenike (na nivou škola); planovi trebada obezbijede mehanizme za kontinuiranopraćenje nadarenih učenika/ca, kao i mjerepodsticaja za dalji napredak u učenju.

2. Postojanje razrađenih planovaza rad i praćenje nadarenihučenika/ca.

3. Obezbjeđivanje odgovarajućih didaktičkihsredstava za nadarene učenike/ce (prematalentu – kupovina muzičkog instrumenta,platna za crtanje, zbirke iz matematike i sl.).

3. Obezbijeđena didaktičkasredstva za nadareneučenike/ce.


39Strateški cilj

Povećan stepen učešća učenika/ca i roditeljau donošenju odluka i kreiranju sistemaobrazovanja u skladu sa potrebama djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Aktiviranje postojećih i formiranje novihučeničkih parlamenata u osnovnim isrednjim školama.





1. Formirani učenički parlamentiu svim školama; aktivnostiparlamenata.

2. Izrada plana i programa rada učeničkihparlamenata.

2. Definisani programi i planoviučeničkih parlamenata.

3. Osnivanje učeničkog parlamenta na nivouopštine.

3. Osnovan učenički parlamentna nivou opštine; rezultati radaučeničkog parlamenta.

4. Obezbjeđivanje obuke za članove/ice učeničkihparlamenata na temu timskog rada i donošenjaodluka, javnog zastupanja i lobiranja.

4. Članovi i članice učeničkihparlamenata obučeni za timskirad, donošenje odluka i sl.

Tabela 14: Specifični cilj 13 – Povećan broj djece koja su uključena u planiranje i odlučivanje u školama

Tabela 15: Specifični cilj 14 – Veće učešće i uticaj roditelja u procesu planiranja i odlučivanja u obrazovnim ustanovama

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Informativno-edukativna kampanja zaroditelje na temu uloge i odgovornostiroditelja u obrazovnom sistemu.


• Opština,• Centar za


• uprave škola,• NVO.



1. Sprovedena informativno-edukativna medijska kampanjaza roditelje.

2. Motivisanje i podsticanje savjeta roditelja naaktivnije učešče u planiranju i odlučivanju uškolama.

2. Aktivno učešće savjetaroditelja u planiranju iodlučivanju u školama.

3. Formiranje udruženja roditelja na nivouopštine.

3. Formirano udruženje roditeljana nivou grada.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

40 Strateški cilj

Uspostavljena interdisciplinarna i održivasaradnja u cilju unapređenja položaja djece uobrazovanju

Tabela 16: Specifični cilj 15 – Uspostavljeni institucionalni mehanizmi saradnje na lokalnom nivou

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Uključivanje planirane saradnje s institucijama iNVO koje se bave dječjim pravima u redovnegodišnje planove i programe škola.




• Kancelarija zaprevencijunarkomanije,

• Kancelarija zamlade,

• Dom zdravlja,• MUP,• Centar za

kulturu,• uprave škola,• NVO.



1. Izrađen plan i programsaradnje.

2. Uspostavljanje bliske i kvalitetne saradnjeizmeđu škola i institucija koje se bave raznimvidovima dječjih prava (Dom zdravlja, MUP,Centar za kulturu, Centar za podršku djeci iporodici, Kancelarija za prevencijunarkomanije, Kancelarija za mlade).

2. Potpisani memorandumi osaradnji između škola iinstitucija koje se bave dječjimpravima.

3. Organizovanje sastanaka, prezentacija,savjetovanja, okruglih stolova i istraživanjana temu položaja djece.

3. Broj organizovanih sastanaka,prezentacija i istraživanja na temupoložaja djece u Bijelom Polju.

4. Obezbjeđivanje edukativnih predavanja uškolama, koja će održati stručnjaci izrazličitih oblasti: ljekari, pisci, umjetnici,policajci...

4. Broj edukativnih predavanja uškolama, održanih od stranestručnjaka i uglednih pojedinaca;broj predavača; zadovoljstvoučesnika predavanjima.


41Tabela 17: Specifični cilj 16 – Obezbijeđen kvalitetan i dobro edukovan nastavni kadar

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Organizovanje predavanja i okruglih stolovaza nastavnike/ce iz raznih škola u ciljurazmjene radnih iskustava.


• uprave škola,• Zavod za

školstvo.



1. Broj održanih skupova,okruglih stolova, predavanja isl.

2. Organizovanje seminara za nastavnike/ce kojinijesu prošli obuku za rad u reformisanojškoli.

2. Broj nastavnika i nastavnicakoji su prošli obuku za rad ureformisanoj školi; kvalitetobuke i zadovoljstvo učesnika.

Tabela 18: Specifični cilj 17 – Unaprijeđena komunikacija nastavnika i učenika, kao i nastavnika i roditelja

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Praćenje komunikacije nastavnika i učenika,nastavnika i roditelja, kao i uloge roditelja uorganizovanju i realizaciji školskog vaspitanjai obrazovanja.

• Uprave škola, • prosvjetno -

pedagoškeslužbe.

2012–2016. • Opština, • donatori.

1. Primjeri dobre komunikacije upisanoj formi.

2. Organizovanje edukativnih radionica zaroditelje, učenike i nastavnike, s ciljempoboljšanja komunikacijskih vještina.

2. Broj održanih edukativnihradionica.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

42

Strateški cilj

Sprečavanje pojave mentalnih bolesti,

očuvanje mentalnog zdravlja i stvaranjeuslova za potpun i harmoničan razvojstabilne ličnosti

Zdravstvena zaštita

Tabela 19: Specifični cilj 18 – Razvijenija svijest roditelja i djece o značaju mentalne higijene za razvoj stabilne ličnosti

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Kampanje za roditelje. • Ministarstvozdravlja,

• Opština,• Dom zdravlja,• NVO.

2012–2016. • Ministarstvozdravlja,


1. Broj održanih kampanja,radionica, emisija, debata.

2. Predavanja, radionice, debate. 2. Broj roditelja koji su prošliedukaciju.

3. Edukativni sadržaji kroz radio i TV emisije. 3. Evaluacija aktivnosti.

Tabela 20: Specifični cilj 19 – Poboljšana mentalna higijena djece u porodici

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Radionice i predavanja za trudnice. • Ministarstvozdravlja,

• Opština,• Dom zdravlja,• NVO.



1. Broj održanih radionica ipredavanja; broj roditelja kojisu prošli edukaciju.


43Tabela 21: Specifični cilj 20 – Poboljšana mentalna higijena djece u školskoj sredini

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Kreativne radionice za unapređenjementalne higijene djece.

• Ministarstvoprosvjete,

• Opština,• obrazovne

ustanove,• Dom zdravlja,• NVO.

2012 –2016. • Ministarstvozdravlja,



1. Broj radionica.

2. Dizajniranje i sprovođenje programaosnaživanja i prilagođavanja na školskusredinu – za djecu koja nijesu bilaobuhvaćena predškolskim obrazovanjem ivaspitanjem.

2. Broj obuhvaćene djece;kvalitet programa.

Tabela 22: Specifični cilj 21 – Rano i blagovremeno otkrivanje neadekvatnog ponašanja (u odnosu na uzrast) i mentalnihporemećaja kod djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obuka nastavnog kadra, psihologa,pedagoga i zaposlenih u školama.



ustanove,• Dom zdravlja,• Centar za


• NVO.

2012 –2016. • Ministarstvozdravlja,



1. Broj obuka; broj obučenihnastavnika/ca.

2. Kreiranje programa podrške i osnaživanjadjece u riziku.

2. Kvalitet programa.

3. Formiranje timova podrške na nivou škola. 3. Broj formiranih timova.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

44 Strateški cilj

Povećan nivo svijesti djece i roditelja ozdravim stilovima života i usvajanjeodgovornog odnosa prema svom zdravlju

Tabela 23: Specifični cilj 22 – Promocija i očuvanje zdravih načina ishrane

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Istraživanje o kvalitetu ishrane djece uBijelom Polju, sa akcentom na bebe i djecupredškolskog uzrasta.




ustanove,• Dom zdravlja,• NVO,• stručnjaci po

pozivu.




• Opština,• donatori,• mediji.

1. Rezultati istraživanja.

2. Štampanje vodiča o pravilnoj ishrani za djecui roditelje.

2. Broj štampanih i distribuiranihbrošura; kvalitet sadržajainformativo-edukativnogmaterijala.

3. Edukacija djece, roditelja i zdravstvenihradnika o značaju pravilne ishrane, posebnobeba i djece predškolskog uzrasta.

3. Broj lica obuhvaćenihedukacijama; kvalitetedukativnih programa.

4. Obezbjeđivanje materijalne podrškemajkama u cilju kvalitetnije ishrane bebatokom prve godine života.

4. Procenat djece sa poremećajemu ishrani; broj korisnicamaterijalne podrške; iznosmaterijalne pomoći; zadovoljstvokorisnica materijalne podrške.

5. Obezbjeđivanje što većeg broja radio i TVemisija na lokalnim medijima na temupravilne ishrane djece.

5. Broj i kvalitet medijskih prilogai programa.

6. Poboljšanje ishrane u predškolskimustanovama.

6. Procenat djece samalokrvnošću.


45Tabela 24: Specifični cilj 23 – Povećana informisanost djece školskog uzrasta o problematici reproduktivnog zdravlja iseksualnosti

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Radionice u školama na temureproduktivnog zdravlja i seksualnosti;vršnjačka edukacija iz oblastireproduktivnog zdravlja.


• Ministrastvozdravlja,



ustanove,• Dom zdravlja,• NVO,• stručnjaci po

pozivu (koji radesa djecom).





1. Broj održanih radionica;kvalitet edukativnih programa-radionica.

2. Kampanje podizanja svijesti usmjerene kadjeci i njihovim roditeljima.

2. Broj i kvalitet realizovanihkampanja; broj obuhvaćenedjece.

3. Uvođenje teme reproduktivnog i seksualnogzdravlja u savjetovališta zdravstvenihinstitucija.

3. Broj i kvalitet medijskihprograma.

4. Unapređenje rada u savjetovalištimazdravstvenih ustanova u oblastireproduktivnog zdravlja i seksualnosti.


Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

46 Tabela 25: Specifični cilj 24 – Povećan nivo znanja djece o polno prenosivim bolestima, uključujući i HIV/AIDS

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Radionice u školama na teme: polnoprenosivih bolesti, posljedica rizičnogseksualnog kontakta, stigme i diskriminacije.

• Ministarstvozdravlja,





• mediji,• NVO.



1. Broj održanih radionica;kvalitet edukativnih programa– radionica.

2. Edukacija mladih u okviru savjetovališta. 2. Broj djece obuhvaćeneedukacijom.

3. Vršnjačka edukacija u oblasti prevencije polnoprenosivih infekcija (PPI) i HIV-a/AIDS-a.

3. Broj vršnjačkih edukatora.

4. Organizovanje predavanja u školama o PPI. 4. Broj djece obuhvaćeneedukacijom.

5. Kampanje podizanja svijesti o značajuedukacije, prevencije i eliminisanja stigme idiskriminacije kojima su izložene osobeoboljele od HIV-a/AIDS-a.

5. Broj i kvalitet realizovanihkampanja.

6. Medijske kampanje namijenjene prevencijiPP bolesti.

6. Broj i kvalitet medijskihsadržaja; procenatrazbolijevanja od PP bolesti.


47Tabela 26: Specifični cilj 25 – Razvijenija svijest mladih o bolestima zavisnosti

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Kampanje protiv pušenja i konzumiranjaalkohola i narkotičkih sredstava.



ustanove,• Dom zdravlja,• Kancelarija za

prevencijunarkomanije,


• mediji,• NVO,• Policija,• Centar za

socijalni rad,• sportske

organizacije.



1. Broj održanih kampanji iedukativnih skupova.

2. Vršnjačka edukacija mladih o štetnostiupotrebe psihoaktivnih supstanci.

2. Broj djece koja su prošlaobuke; broj vršnjačkihedukatora.

3. Edukativne radionice po školama, uz aktivnoučešće službenika zdravstva.

3. Broj i kvalitet edukativnihprograma-radionica; brojuključenih službenika zdravstva.

4. Programi odvikavanja od pušenja u okvirusavjetovališta.

4. Povećan broj obuhvaćene djece.

5. Edukacija djece, roditelja, prosvjetnih izdravstvenih radnika o prevenciji bolestizavisnosti; štampanje brošura.

5. Procenat djece uzrasta 14–18godina koja: konzumirajualkohol; koriste duvan; koristepsihoaktivne supstance.

6. Unapređenje rada opštinske Kancelarije zaprevenciju bolesti zavisnosti.

6. Iznos sredstava izdvojenih izbudžeta Opštine.

7. Poštovanje zakonskih propisa o zabranipušenja, zabrani vožnje pod dejstvomalkohola, točenja pića i prodaje cigaretamaloljetnicima, distribucije droge;sankcionisanje prekršilaca.

7. Broj inspekcijskih kontrola; brojprekršajnih prijava.

8. Formiranje timova za borbu protiv bolestizavisnosti.

8. Broj programa; broj i kvalitetmedijskih programa.

9. Ažuriranje podataka službi koje se baveovom problematikom.

9. Baza podataka, formirana unadležnim ustanovama; brojslučajeva trovanja psihoaktivnimsupstancama, registrovanih uSlužbi hitne pomoći; broj djecehospitalizovane zbog predoziranjapsihoaktivnim supstancama (PAS).

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

48 Tabela 27: Specifični cilj 26 – Smanjenje broja maloljetničkih trudnoća i namjernih prekida trudnoće prije navršene 18.godine života

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Poštovanje zakonskih propisa oregistrovanju maloljetničkih trudnoća krozpojačan rad zdravstveno-inspekcijskih službi.




• NVO.



1. Broj maloljetničkih trudnoća.

2. Unapređenje rada Savjetovališta za mlade ireproduktivno zdravlje u oblastireproduktivnog zdravlja.

2. Broj namjernih prekidatrudnoća.

3. Razvijanje znanja o reproduktivnom zdravlju ikorišćenju kontraceptivnih sredstava putemposebno osmišljenih programa, medijskihkampanja, kroz rad u školama isavjetovalištima za mlade.

3. Broj porođaja za uzrast 15–19godina.

4. Broj vršnjačkih edukacija.

5. Broj medicinskih programa.


49Strateški cilj

Povećana dostupnost i broj zdravstvenihservisa, kao i veća raznovrsnost zdravstvenihusluga za djecu u lokalnoj zajednici

Tabela 28: Specifični cilj 27 – Povećana dostupnost i broj zdravstvenih servisa, kao i veća raznovrsnost zdravstvenihusluga za djecu u lokalnoj zajednici

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Informisanje djece putem medija iinformativnog materijala o uslugamasavjetovališta u Domu zdravlja(Savjetovalište za dobrovoljno i povjerljivotestiranje na HIV i Savjetovalište za mlade ireproduktivno zdravlje).







• mediji,• NVO.



1. Kvalitet info-materijala i brojdistribuiranih primjeraka;kvalitet i broj informativnihemisija.

2. Informisanje zdravstvenih radnika inastavnog osoblja putem info-materijala omogućnostima i uslugama savjetovališta;štampanje promotivnog materijala, realizacijaradio i TV emisija, spotova i sl., kroz koje ćese mladi upućivati na savjetovališta.

2. Kvalitet info-materijala i brojdistribuiranih primjeraka;kvalitet i broj informativnihemisija i medijskih priloga.

3. Uvođenje edukativnih programa za djecu imlade u okviru savjetovališta.

3. Kvalitet i broj edukativnihprograma-radionica.

4. Unapređenje rada Škole za trudnice:obezbjeđivanje kontinuirane edukacije uokviru koje će se kroz teorijsku nastavu ipsihofizičku terapiju obavljati priprematrudnica za porođaj.

4. Broj trudnica koje su prošleedukaciju.

5. Uspostavljanje saradnje između zdravstvenihradnika, nastavnika i roditelja i formiranjemeđusektorskih timova.

5. Broj formiranih timova.

6. Obuka zdravstvenih radnika za pružanjeservisnih usluga kroz programe obuhvaćeneradom savjetovališta – seminari i kursevi.

6. Broj obučenih zdravstvenihradnika; broj seminara ikurseva, kvalitet edukacije.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

50 Tabela 29: Specifični cilj 28 – Stvoreni uslovi za pomoć i podršku u liječenju, smještaju, rehabilitaciji i resocijalizacijizavisnika od psihoaktivnih supstanci

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Razvijanje servisa prilagođenih i dostupnihmladima u okviru institucija i NVO.



• Opština,• Dom zdravlja,• Centar za




• mediji,• NVO.




1. Broj uspostavljenih servisa ikvalitet njihovog rada; brojkorisnika servisa.

2. Formiranje klubova podrške i samopodrškeza zavisnike od psihoaktivnih supstanci, gdjeće kao članovi i edukatori bili uključeni i bivšizavisnici.

2. Broj formiranih klubovapodrške i kvalitet njihovogprograma.

3. Formiranje fonda za pomoć zavisnicimapsihosocijalnih supstanci.

3. Iznos sredstava izdvojenih izbudžeta Opštine.


51Aktivnosti


Vremenskiokvir


1. Ažuriranje evidencija sistematskih pregledau cilju blagovremenog preduzimanjaterapijskih mjera i rehabilitacije.



• Opština,• Dom zdravlja,• Centar za


• Dnevni centar„Tisa”,

• mediji,• NVO.




1. Kvalitet i redovno ažuriranjeevidencije.

2. Edukacija i doedukacija zdravstvenih radnika kojirade sa djecom sa smetnjama u razvoju (krozsve vidove stručnog usavršavanja) u ciljurazvijanja empatijskog odnosa zdravstvenihradnika i pružanja kvalitetnije zdravstvene zaštite.

2. Broj i kvalitet programaplaniranih edukacija.

3. Jačanje servisa mobilnih timova (pedijatar,patronažna sestra) za pomoć djeci sasmetnjama u razvoju.

3. Veći broj timova i veći brojobilazaka korisnika.

4. Obezbjeđenje kadra i opreme zastomatološku zaštitu djece sa smetnjama urazvoju (uz mogućnost mobilnih timova).

4. Broj korisnika patronažnihusluga mobilnih timova.

Tabela 30: Specifični cilj 29 – Jačanje servisa zdravstvene zaštite i podrške djeci sa smetnjama u razvoju

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

52Aktivnosti


Vremenskiokvir


1. Edukacija i informisanje romske populacije opotrebi upisa novorođene djece u matičnuevidenciju u skladu sa Zakonom i o potrebiredovnog vakcinisanja – kroz predavanja,tribine i razne oblike medijske promocije.



• Opština BijeloPolje,

• Dom zdravlja,• mediji,• NVO.



• OpštinaBijelo Polje,

• donatori.

1. Broj i kvalitet tribina; brojučesnika na tribinama ipredavanjima; broj i kvalitetmedijskih priloga.

2. Izrada baze podataka o romskim porodicama(po polnoj i starosnoj strukturi) koje koristezdravstvenu zaštitu.

2. Formirana baza podataka.

3. Doedukacija zdravstvenih radnika o specifičnimrizicima za zdravlje romske populacije iposebnim programima zdravstvene zaštite –kroz sve vidove stručnog usavršavanja.

3. Broj i kvalitet edukativnihprograma; broj zdravstvenihradnika koji su učestvovali uedukaciji.

4. Uvođenje redovnih posjeta mobilneambulante romskim naseljima.

4. Uspostavljene redovneposjete zdravstvenih radnikaromskim naseljima.

Tabela 31: Specifični cilj 30 – Poboljšanje zdravstvenog nadzora i stručne pomoći djeci romske populacije


53

Strateški cilj

Poboljšana dostupnost sistema socijalnezaštite za djecu

Socijalna zaštita

Tabela 32: Specifični cilj 31 – Stvaranje uslova za informisanost djece i roditelja o sistemu socijalne zaštite imogućnostima korišćenja socijalnih usluga

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Kreiranje, štampanje i distribucijainformativnog materijala o različitimvidovima socijalnih usluga.




• Centar zapodršku djeci iporodici,

• NVO.

2012–2016. • Ministarstvorada isocijalnogstaranja,


socijalni rad,• NVO,• donatori.

1. Kreiran, štampan i distribuiranmaterijal o različitim vidovimasocijalnih usluga; brojprimjeraka štampanog idistribuiranog materijala.

2. Sprovođenje informativne kampanje nalokalnom nivou (radio i TV emisije, štampanimaterijal).

2. Sprovedena informativnakampanja: urađene TV emisije,radio-emisije, novinski članci ištampani info-materijal.

3. Informisanje (kroz kreativan pristup) djece uškolama o njihovim socijalnim pravima iservisima podrške u socijalnim službama.

3. Bolja obaviještenost djece odostupnosti socijalnih usluga;broj uključenih škola; brojuključene školske djece; brojorganizovanih tribina; nivozadovoljstva djece dobijeniminformacijama.

4. Informisanje djece romske nacionalnosti idjece sa seoskog područja o raspoloživimuslugama socijalne zaštite i obezbjeđivanjepotrebne podrške u ostvarivanju socijalno-zaštitnih prava.

4. Djeca romske nacionalnosti idjeca sa seoskog područjainformisana o raspoloživimuslugama socijalne zaštite;povećan broj romske djece idjece sa seoskog područja kojasu ostvarila neki od vidovasocijalno-zaštitnih prava.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

54 Tabela 33: Specifični cilj 32 – Utvrđeno stanje i potrebe siromaštvom ugrožene djece u lokalnoj zajednici

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Sprovođenje desk istraživanja (kvalitativnih ikvantitativnih) o stopi siromaštva međudjecom RAE populacije, djecom raseljenih iizbjeglih lica i seoskom djecom.




podršku djeci iporodici.



socijalni rad,• NVO,• donatori.

1. Osmišljeno i sprovedenoistraživanje; publikovanirezultati istraživanja.

2. Upoznavanje svih relevantnih institucija nalokalnom nivou sa podacima o postojećemstanju i potrebama djece – sastanci, okruglistolovi, seminari.

2. Broj održanih sastanaka,okruglih stolova, seminara;broj obuhvaćenih institucija.

Tabela 34: Specifični cilj 33 – Poboljšan socio-ekonomski položaj djece romske nacionalnosti

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Formiranje tima za praćenje socio-ekonomskog položaja djece romskenacionalnosti.


• Ministarstvo zaljudska imanjinskaprava,


socijalni rad, • Centar za


• NVO.




socijalni rad,• donatori.

1. Formiran tim za praćenjesocio-ekonomskog položajaromske djece; broj članovatima; izvještaji tima.

2. Realizovanje informativno-edukativneaktivnosti među romskom populacijom.

2. Urađeni informativno-edukativni programi zaromsku populaciju; brojrealizovanih programa.


55Strateški cilj

Kvalitetnije vršenje roditeljske uloge ipoboljšanje materijalnih uslova za rast irazvoj djece

Tabela 35: Specifični cilj 34 – Obezbijeđena psiho-socijalna podrška roditeljima

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Razvijanje i sprovođenje programa školeroditeljstva.





• NVO.




1. Organizovana školaroditeljstva i osmišljenprogram škole; broj korisnikaškole; zadovoljstvo korisnikaponuđenim sadržajem.

2. Formiranje savjetovališta za roditelje priCentru za socijalni rad.

2. Otvoreno savjetovalište zaroditelje; formiran timstručnjaka: psiholog, pedagog,socijalni radnik, defektolog,pravnik; broj korisnikasavjetovališta; zadovoljstvokorisnika savjetovališta.

3. Razvijanje programa osnaživanja samohranihmajki.

3. Broj kreiranih programa; brojkorisnika programa.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

56 Tabela 36: Specifični cilj 35 – Poboljšan materijalni status siromaštvom ugroženih porodica

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obezbjeđivanje materijalne pomoći djeciškolskog i predškolskog uzrasta, lošegimovinskog stanja.






• NVO.




socijalni rad, • donatori,• NVO.

1. Broj slučajeva odobrenematerijalne pomoći; broj djeceobuhvaćene materijalnompodrškom.

2. Humanitarna akcija prikupljanja pomoći zadjecu lošeg imovinskog stanja.

2. Broj organizovanihhumanitarnih akcijaprikupljanja pomoći; broj djeceobuhvaćene humanitarnimakcijama; broj uključenihorganizacija-donatora; brojvolontera.

3. Obezbjeđivanje besplatnog školskog pribora,ljetnjih i zimskih odmora, ekskurzija i izletaza siromaštvom ugroženu djecu i djecu sasmetnjama u razvoju.

3. Broj djece korisnika besplatnihudžbenika i školskog pribora;broj djece korisnikabesplatnog ljetnjeg i zimskogodmora; broj djece učesnikaizleta i ekskurzija; brojobuhvaćene djece sasmetnjama u razvoju;zadovoljstvo djecesprovedenim aktivnostima.

4. Formiranje fonda za materijalnu podrškusiromašnim učenicima/ama.

4. Formiran fond za materijalnupodršku učenicima; brojkorisnika fonda; broj uključenihorganizacija i donatora.


57Strateški cilj

Obezbjeđivanje vaninstitucionalne podrškedjeci bez roditeljskog staranja

Tabela 37: Specifični cilj 36 - Uspostavljen program nesrodničkih hraniteljskih porodica

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Organizovanje studijskog putovanja u ciljurazmjene znanja i iskustava u programimanesrodničkih hraniteljskih porodica.




• Opština,• NVO.



• mediji,• donatori.

1. Realizovano studijskoputovanje; broj uključenihstručnih radnika/ca.

2. Dizajniranje programa nesrodničkihhraniteljskih porodica.

2. Dizajnirani programi; broj ikvalitet programa.

3. Obuka stručnog kadra za procjenu i izborhraniteljskih porodica.

3. Broj obučenih stručnjaka/inja;njihovo zadovoljstvo obukom.

4. Obuka članova nesrodničkih hraniteljskihporodica.

4. Sprovedena obuka članovanesrodničkih hraniteljskihporodica; broj uključenihporodica; njihovo zadovoljstvoobukom.

5. Organizovanje medijske kampanje ohraniteljstvu (TV i radio emisije, prilozi uštampanim medijima, propagandni materijal,tribine...).

5. Broj TV emisija; broj radioemisija; broj objavljenihnovinskih priloga; brojštampanih brošura, i lifleta;broj realizovanih tribina.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

58 Tabela 38: Specifični cilj 37 – Unaprijeđen servis podrške na lokalnom nivou za djecu nakon izlaska iz ustanova socijalne zaštite

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obezbjeđivanje tehničkih i prostornihkapaciteta za program Kuća na pola puta.



• Zavod zazapošljavanjeCG,



• NVO.




1. Obezbijeđen stambeni prostorza Kuću na pola puta.

2. Edukacija kadra za rad u socijalnom servisuKuća na pola puta.

2. Obezbijeđen stručni kadar zarad; organizovana edukacija;broj stručnjaka uključenih uedukaciju; povećan nivoznanja stručnjaka.

3. Obezbjeđivanje materijalne podrške za djecunakon izlaska iz ustanova socijalne zaštite.

3. Broj djece koja su nakonizlaska iz ustanove socijalnezaštite postali korisnici MOP-a; stepen zadovoljstva djecekorisnika.

4. Kreiranje programa podrške za djecu kojaizlaze iz ustanove socijalne zaštite.

4. Broj kreiranih programa podrškeza djecu koja izlaze iz ustanovesocijalne zaštite; stepenzadovoljstva djece korisnika.


59Strateški cilj

Obezbjeđenje adekvatne brige za djecu sasmetnjama u razvoju

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Unapređivanje rada Dnevnog centra „Tisa“za djecu sa smetnjama u razvoju.


• Opština,• Dnevni centar

„Tisa“, • NVO.


• Opština,• Dnevni

centar„Tisa”,

• donatori.

1. Poboljšan kvalitet radaDnevnog centra „Tisa“;stepen zadovoljstva korisnikacentra.

2. Razvijanje servisa personalne asistencije zadjecu sa težim smetnjama u razvoju.

2. Broj djece obuhvaćeneservisom; broj angažovanihpersonalnih asistenata/kinja.

3. Nabavka potrebnih pomagala. 3. Obezbijeđena potrebnapomagala; broj pomagala.

4. Formiranje baze podataka o djeci sasmetnjama u razvoju.

4. Urađen program za izradu bazepodataka; formirana bazapodataka.

5. Obezbjeđivanje psiho-socijalne podrškeroditeljima djece sa smetnjama u razvoju.

5. Broj kreiranih programa psiho-socijalne podrške roditeljima;broj uključenih stručnjaka; brojuključenih roditelja.

Tabela 39: Specifični cilj 38 – Unaprijeđeni postojeći servisi podrške

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

60 Tabela 40: Specifični cilj 39 – Stvoreno sigurno i podsticajno okruženje za djecu sa smetnjama u razvoju

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Kampanja podizanja svijesti i senzibilizacijelokalne zajednice – tribine, TV emisije,druženje.


socijalni rad,• Dnevni centar

„Tisa“,• mediji, • NVO.


• Opština,• Dnevni

centar„Tisa”,

• donatori.

1.Broj organizovanih tribina; brojučesnika tribina; brojrealizovanih TV emisija; brojorganizovanih druženja djecesa smetnjama u razvoju iostale djece iz lokalnezajednice.

2. Izrada promotivnog i edukativnog materijala. 2. Broj primjeraka izrađenogpromotivnog materijala; brojprimjeraka izrađenogedukativnog materijala.

3. Obezbjeđivanje aktivnog učešća djece sasmetnjama u razvoju – kroz društveniaktivizam i volonterizam.

3. Povećana uključenost djecesa smetnjama u razvoju udruštveni aktivizam.


61Strateški cilj

Unapređenje socijalne zaštite djece krozpovećano učešće zajednice u pružanjusocijalnih usluga

Tabela 41: Specifični cilj 40 – Unapređenje socijalne zaštite djece kroz povećano učešće zajednice u pružanju socijalnihusluga

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Promovisanje filantropije – ohrabrivanječlanova zajednice za davanje novčanih ilidrugih priloga u dobrotvorne svrhe.





• obrazovneustanove,

• mediji,• NVO.

2012–2016. • Opština, • donatori,• privrednici.

1. Broj urađenih promotivnih TVemisija; broj urađenogštampanog promotivnogmaterijala.

2. Organizovanje donatorskih skupova (biznissektor, građani).

2. Organizovani donatorskiskupovi; broj donatorskihskupova; broj uključenihdonatora; broj uključenihgrađana.

3. Obuka predstavnika biznis sektora ovolonterizmu i društveno odgovornomponašanju.

3. Broj kreiranih obuka; brojuključenih biznismena.

4. Ustanovljavanje dugoročne saradnje izmeđuposlovnog sektora, krajnjih korisnika (onihkojima je pomoć potrebna) i NVO sektora.

4. Broj organizovanih sastanaka;broj uključenih organizacija iNVO.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

62 Tabela 42: Specifični cilj 41 – Veći nivo senzibilisanosti zajednice za vrijednosti volonterizma i aktivnija uloga volontera usistemu socijalne zaštite djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Edukacija djece u školama o vrijednostimavolonterizma.





• Crveni krst,• mediji,• NVO.

2012–2016. • Opština,• Centar za


1. Broj edukacija; broj uključenedjece.

2. Formiranje volonterskih sekcija u školama. 2. Formirane sekcije u školama;broj uključene djece.

3. Edukacija lokalne zajednice o potrebi,načinima i značaju uključivanja volonterskograda u sistem socijalne zaštite.

3. Broj održanih tribina; brojrealizovanih emisija na lokalnojTV.

4. Organizovanje akcija za prikupljanje idistribuciju pomoći socijalno ugroženoj djeci.

4. Organizovane akcije zaprikupljanje pomoći socijalnougroženoj djeci; brojorganizovanih akcija; broj djeceobuhvaćene akcijama.

5. Osposobljavanje volontera – asistenata zarad sa djecom kojoj je potrebna dodatnapodrška.

5. Broj osposobljenih volontera;broj uključenih asistenata.


63

Strateški cilj

Uspostavljen efikasan sistem zaštite djece odzlostavljanja, zanemarivanja i porodičnog nasilja

Bezbjednost

Tabela 43: Specifični cilj 42 – Ojačani institucionalni kapaciteti za zaštitu djece od zlostavljanja, zanemarivanja iporodičnog nasilja

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Proširivanje smještajnih kapaciteta –izgradnja zgrade Centra za podršku djeci iporodici.

• Opština,• Ministarstvo

pravde,• Ministarstvo

unutrašnjihposlova,

• NVO,• Zavod za

zapošljavanje,• Centar za

podršku djeci iporodici.

2012–2016. • Opština,• Ministarstvo

pravde,• Ministarstvo



• donatori.

1. Izgrađena zgrada za Centar.

2. Proširivanje stručnog kadra angažovanog uCentru za podršku djeci i porodici.

2. Broj stručnjaka angažovanih uCentru.

3. Edukacija kadra zaposlenog u Centru ometodama rada sa djecom žrtvama svihoblika nasilja, kao i o metodama rada saženama žrtvama porodičnog nasilja.

3. Broj stručnjaka edukovanih ometodama rada sa djecomžrtvama nasilja i ženamažrtvama porodičnog nasilja.

4. Registrovanje postojeće besplatne SOSlinije za zlostavljanu djecu.

4. Otvorena SOS linija.

5. Edukacija volontera za rad na SOS telefonuza djecu žrtve nasilja.

5. Broj edukovanih volontera za radna SOS telefonu.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

64 Tabela 44: Specifični cilj 43 – Povećan nivo senzibilisanosti zajednice za probleme nasilja nad djecom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Sprovođenje edukativnih kampanja nalokalnom nivou.

• Policija,• Centar za

socijalni rad,• Centar za


• mediji,• NVO.


prosvjete isporta,

• donatori.

1. Sprovedene kampanje.

2. Edukativne radionice namijenjene djeci iroditeljima u cilju prepoznavanja nasilja iupoznavanja sa mehanizmima zaštite.

2. Broj i kvalitet radionica.

3. Edukacija nastavnog kadra za prepoznavanjedjece žrtava zlostavljanja i zanemarivanja.

3. Broj i kvalitet edukacija zanastavnike/ce; broj učesnika.

4. Edukacija nastavnika/ca građanskogvaspitanja i obrazovanja na temu rodnozasnovanog nasilja.

4. Broj i kvalitet edukacijanastavnika/ca građanskogvaspitanja o rodno zasnovanomnasilju.

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Stvaranje uslova za rad Operativnogmeđusektorskog tima za zaštitu djece odzlostavljanja i zanemarivanja.


socijalni rad,• policija,• obrazovne

ustanove,• zdravstvene

ustanove,• Centar za


• NVO.


prosvjete isporta,

• donatori.

1. Obezbijeđeni uslovi zakvalitetan rad tima.

2. Razmjena znanja i iskustava dobre prakse uoblasti nasilja nad djecom i porodičnognasilja između svih relevantnih institucija nalokalnom nivou.

2. Održani sastanci, okruglistolovi i sl.

3. Štampanje i distribucija publikacija onačinima efikasnog multisektorskog pristupau zaštiti djece i žena od nasilja.

3. Broj i kvalitet distribuiranogmaterijala/publikacija.

Tabela 45: Specifični cilj 44 – Ojačana međusektorska saradnja u oblasti zaštite djece od zlostavljanja, zanemarivanja iporodičnog nasilja


65Strateški cilj

Razvijenija svijest djece o značaju stvaranjasigurnog i zdravog društva

Tabela 46: Specifični cilj 45 – Razvijene socijalne vještine, veće razumijevanje i tolerancija u odnosima među djecom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Sprovođenje kontinuiranih programanenasilnog rješavanja konflikata za djecu uškolama.





• mediji,• NVO.


prosvjete isporta,

• Ministarstvounutrašnjihposlova,


• donatori.

1. Broj i kvalitet programanenasilne komunikacije; brojuključene djece; broj škola.

2. Sprovođenje kampanja protiv nasilja uškolama, sa djecom kao ključnim akterima.

2. Broj kampanja; broj škola; brojdjece aktivno uključene ukampanju protiv nasilja.

3. Edukacija djece o značaju rodneravnopravnosti kao preduslova nenasilja itolerancije među polovima.

3. Broj edukacija; broj škola; brojdjece obuhvaćene edukacijomo rodnoj ravnopravnosti.

4. Kampovi, radionice, alternativne akcije izoblasti ljudskih prava (međunacionalna ivjerska tolerancija), za učenike osnovnih(osmi i deveti razred) i srednjih škola.

4. Broj kampova, radionica; brojuključenih učenika/ca.

5. Programi vršnjačke edukacije na temunenasilnog rješavanja konflikata.

5. Broj edukovanih vršnjačkihedukatora.

6. Edukacija djece u cilju razvoja socijalnihvještina (odgovornost, tolerancija,poštovanje druge osobe, pravednost, brigaza drugoga, komunikativnost, saradnja),bitnih za aktivno učešće u razvojudemokratskog društva.

6. Broj edukativnih programa;broj uključenih škola; brojdjece uključene u edukaciju.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

66 Tabela 47: Specifični cilj 46 – Ojačani kadrovski kapaciteti za potrebe sprovođenja programa koji pomažu djeci da odrastuu nenasilne osobe

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obuka za sprovođenje programa Škola beznasilništva.


socijalni rad,• Zavod za

školstvo,• obrazovne

ustanove,• NVO.


prosvjete isporta,



• donatori.

1. Broj obuka i broj učesnika;broj edukovanih stručnjaka.

2. Štampanje priručnika za rad stručnog osobljana sprovođenju programa Škole beznasilništva.

2. Kvalitet i broj priručnika.



67Strateški cilj

Osnaženi preventivni programi za suzbijanjeneprihvatljivog ponašanja djece u riziku

Tabela 48: Specifični cilj 47 – Niži stepen neprihvatljivog ponašanja kod djece u riziku i kvalitetnija resocijalizacija djece usukobu sa zakonom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Dizajniranje programa resocijalizacije djecekoja ispoljavaju poremećaje u ponašanju i/ilisu u sukobu sa zakonom.

• Opština,• Policija,• Centar za




• NVO.


prosvjete,• Ministarstvo


• donatori.

1. Broj i kvalitet programa zaresocijalizaciju djece.

2. Edukacija kadra neophodnog za sprovođenjesveobuhvatnih i kontinuiranih programa.

2. Broj i kvalitet programa; brojučesnika.

3. Preventivni rad sa djecom koja ispoljavajuporemećaje u ponašanju i rad sa djecomkoja su u sukobu sa zakonom.

3. Broj preventivnih programa(radionice, tribine i sl.); brojuključene djece kojaispoljavaju poremećaje uponašanju; broj maloljetnikakoji su u sukobu sa zakonom.

4. Edukativne radionice u osnovnim i srednjimškolama o temeljnim vrijednostima društva,važnim za razvoj demokratskih odnosa uzajednici.

4. Broj i kvalitet radionica; brojdjece obuhvaćene edukacijom orazvoju demokratskih odnosa udruštvu.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

68 Tabela 49: Specifični cilj 48 – Primjena alternativnih mjera za djecu u sukobu sa zakonom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Edukacija kadra za sprovođenje alternativnihsankcija.

• Pravosuđe, • Državno

tužilaštvo, • Centar za

medijaciju,• policija,• Centar za




ustanove.

2012–2016. • Ministarstvopravde,


1. Broj obuka i brojnostedukovanog kadra.

2. Razvijanje diverzionih modela. 2. Uspostavljen diverzioni model.

3. Uspostavljanje multidisciplinarnog pristupa usprovođenju alternativnih mjera za djecu usukobu sa zakonom.

3. Uspostavljen multidisciplinarnipristup.

Tabela 50: Specifični cilj 49 – Razvijen program medijacije između djece žrtava nasilja i djece počinilaca nasilja

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Dizajniranje i sprovođenje programavršnjačke edukacije.


medijaciju,• obrazovne


socijalni rad,• policija,• Osnovno

državnotužilaštvo.


pravde, • Ministarstvo

prosvjete isporta.

1. Kvalitet i broj obuka; brojedukovanih vršnjačkihedukatora.

2. Edukacija nastavnog kadra o školskojmedijaciji.

2. Kvalitet i broj obuka; brojnastavnika/ca obuhvaćenihedukacijom.


69Strateški cilj

Povećan nivo bezbjednosti djece u saobraćaju

Tabela 51: Specifični cilj 50 – Sprvedene preventivne aktivnosti o saobraćajnim nezgodama

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Edukacija djece o saobraćajnim propisima. • Ministarstvoprosvjete isporta,


• Policija,• Opština,• mediji,• NVO.


• Upravapolicije,

• lokalnauprava.

1. Broj edukovane djece.

2. Kampanje i akcije u cilju većeg poštovanjasaobraćajnih propisa, sa akcentom nabezbjednost školske djece.

2. Broj i kvalitet sprovedenihkampanja i akcija.

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obilježavanje i obezbjeđivanje pješačkihprelaza do svih škola.


• Opština,• Policija.

2012–2013. • MUP,• Ministarstvo

prosvjete isporta,

• Opština,• Uprava

policije, • donatori.

1. Obilježeni pješački prelazi doškola.

2. Sprovođenje kontinuirane kontrole iuklanjanje vozila sa trotoara.

2. Realizovane akcije kontrole;trotoari bez vozila.

3. Postavljanje adekvatne signalizacije(vertikalne i horizontalne) i oznaka zaograničenje brzine u blizini škola.

3. Adekvatna horizontalna ivertikalna signalizacija u bliziniškola; poštovanje ograničenjabrzine.

4. Obezbjeđivanje boljeg osvjetljenja uškolskim dvorištima.

4. Osvijetljena školska dvorišta.

5. Obezbjeđivanje video nadzora ispred škola. 5. Obezbijeđen video nadzorispred škola.

Tabela 52: Specifični cilj 51 – Stvaranje uslova za bezbjednije školsko okruženje za svu djecu

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

70 Strateški cilj

Unapređenje programa za stvaranje bezbjednogi prijateljskog okruženja za djecu u zajednici

Tabela 53: Specifični cilj 52 – Veće povjerenje u institucije koje se bave zaštitom djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Promocija i nastavak projekta Policajac uzajednici.

• Opština,• policija,• Centar za




• mediji,• NVO.

2012–2016. • Opština,• MUP,• Uprava

policije, • Ministarstvo

prosvjete isporta,

• donatori.

1. Realizovan projekat Policajac uzajednici; broj učesnika; brojmedijskih priloga.

2. Jačanje aktivnosti i saradnje službenika kojirade na suzbijanju maloljetničkedelinkvencije, roditelja i djece – kroz redovnekontakte i zajedničke sastanke.

2. Uspostavljena redovnasaradnja policije, roditelja iškola.

3. Organizovanje sastanaka, štampanjepropagandnog materijala, prezentacijaprojekta Policajac u zajednici na školskimčasovima.

3. Broj sastanaka; brojprimjeraka i kvalitetpropagandnog materijala.


71Tabela 54: Specifični cilj 53 – Prevencija upotrebe alkohola i cigareta među djecom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Kampanje protiv alkohola i pušenja. • Opština,• policija,• Centar za


• Turističkainspekcija,

• Sanitarnainspekcija,

• Savjetovališteza mlade,

• Dom zdravlja,• Kancelarija za

prevencijunarkomanije,

• NVO.

2012–2016. • Opština• MUP,• Uprava

policije, • Ministarstvo

prosvjete isporta,

• donatori.

1. Broj i kvalitet kampanja.

2. Česta inspekcijska kontrola trgovačkih iugostiteljskih objekata, u saradnji saturističkom inspekcijom.

2. Broj kontrola i broj izrečenihkazni.

3. Promocija Zakona o zabrani pušenja. 3. Broj i kvalitet promotivnihprograma.

4. Alternativne akcije prevencije u školama –performansi, sportski događaji, radionice.

4. Broj i kvalitet alternativnihakcija sprovedenih po školama(performansi, sportskidogađaji, radionice).

Tabela 55: Specifični cilj 54 – Suzbijanje zloupotrebe djece u svrhu prinudnog rada, prosjačenja i kriminalnih djelatnosti

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Sprovođenje istraživanja – analiza stanja uzajednici.

• Policija,• lokalna uprava,• Centar za

socijalni rad,• obrazovne



• NVO.

2012–2016. • Ministarstvounutrašnjihposlova,

• Ministarstvorada,

• Upravapolicije,

• donatori.


2. Formiranje mobilnog tima za sprečavanjezloupotrebe djece u svrhu prinudnog rada,prosjačenja i kriminalnih djelatnosti.

2. Formiran mobilni tim; rezultatirada mobilnog tima.

3. Edukacija djece i porodica romskenacionalnosti.

3. Broj programa edukacije; brojdjece i porodica romskenacionalnosti obuhvaćenihedukacijom.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

72 Tabela 56: Specifični cilj 55 – Sprečavanje trgovine djecom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Edukacija profesionalaca u različitimslužbama o značenju i posljedicama trgovinedjecom, kao i o metodama podrške djeciugroženoj ovim kriminalnim djelom.

• Opština,• policija,• obrazovne




• NVO.

2012–2016. • Opština,• MUP,• Kancelarija za

prevencijutrgovineljudima,

• Ministarstvopravde,

• donatori.

1. Broj i kvalitet edukativnihprograma; broj učesnika.

2. Edukativne kampanje na lokalnom nivou ucilju prepoznavanja i prijavljivanja ovih djela.

2. Broj i kvalitet kampanja.

3. Radionice za djecu u osnovnim i srednjimškolama.

3. Broj organizovanih radionica;broj djece učesnika.



73

Strateški cilj

Stvaranje uslova za unapređenje i razvojmedijskog prostora po mjeri djeteta

Mediji i kultura

Tabela 57: Specifični cilj 56 – Ojačani ljudski kapaciteti lokalnih medija za dizajniranje i realizaciju programa u skladu sapotrebama djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Edukacija novinara/ki u cilju profesionalnijegizvještavanja o djeci.

• Ministarstvokulture,

• Opština,• Javni servis,• privatni mediji, • NVO.

2012–2016. • Ministarstvokulture,

• Opština,• Javni servis,• privatni

mediji,• donatori.

1. Poboljšan kvalitetizvještavanja o djeci.

2. Uključivanje većeg broja novinara/ki uproblematiku koja se tiče najmlađih i načinaizvještavanja o njima.

2. Zainteresovanost javnosti zateme koje se tiču djece.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

74 Tabela 58: Specifični cilj 57 – Veća zastupljenost programa za djecu na lokalnim medijima

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Osmišljavanje obrazovnih programa zamlade u oblasti kulturnog i prirodnognasljeđa i kulturnog identiteta.


• Opština,• Radio Bijelo

Polje,• privatni mediji, • NVO.


• Radio BijeloPolje,

• privatnimediji,

• donatori.

1. Broj i kvalitet programa.

2. Dizajniranje i emitovanje programa za djecuna temu dječjih prava, vaspitavanja,obrazovanja, odrastanja, zdravlja, zdravihstilova života.

2. Medijska pokrivenost programaza djecu; kvalitet i brojprograma; broj nagrađenihprograma; broj emisijaedukativnog karaktera za djecu.

3. Medijsko izvještavanje o slobodnomvremenu djece – praćenje njihovog rada idostignuća.

3. Rezultati novinarskogistraživanja o slobodnomvremenu djece, medijskiprostor posvećen toj temi.

4. Sprovođenje istraživanja o sadržajima ikvalitetu programa posvećenog djeci,njihovim potrebama i stavovima.


Tabela 59: Specifični cilj 58 – Veća uključenost djece u kreiranju medijskih sadržaja i aktivnije učešće u njihovoj realizaciji

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Uspostavljanje saradnje lokalnih medija saškolama, savjetima roditelja i učeničkimparlamentima.

• Opština, • Radio Bijelo

Polje,• obrazovne

ustanove,• privatni mediji,• NVO.


• Radio BijeloPolje,

• privatnimediji,

• donatori.

1. Uspostavljena saradnja(memorandumi, sporazumi,itd.).

2. Obezbjeđivanje podrške školskimnovinarskim sekcijama i novinarskimškolama za talentovanu djecu.

2. Broj i kvalitet rada školskihsekcija.

3. Pokretanje časopisa za djecu na nivou škola ina lokalnom nivou.

3. Broj i kvalitet časopisa.

4. Emitovanje zabavno-rekreativnih emisija učijem dizajniranju i realizaciji učestvuju djeca(posebno seoska djeca, djeca sa smetnjamau razvoju i djeca romske populacije).

4. Broj i kvalitet programa;stepen uključenosti djece kojaimaju manje mogućnosti dase uključe u kreiranje irealizaciju medijskih sadržaja.


75Strateški cilj

Dostupnost raznih programa iz oblasti kulture djeci

Tabela 60: Specifični cilj 59 – Omogućeni uslovi za sprovođenje kulturnih programskih sadržaja djece u slobodnomvremenu

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Otvaranje dječjeg odjeljenja i čitaonice uokviru gradske biblioteke.



kulturu,• Radio Bijelo

Polje,• Kancelarija za

mlade,• obrazovne

ustanove,• NVO.



kulturu,• donatori.

1. Otvoreno dječje odjeljenje ičitaonica pri gradskojbiblioteci.

2. Opremanje školskih prostora namijenjenihkulturnim sadržajima za djecu.

2. Školski prostori adekvatnoopremljeni.

3. Obezbjeđivanje odgovarajućih prostorijanamijenjenih kulturnim dešavanjima(iznajmljivanje, adaptacija, dogradnjapostojećih ili izgradnja novih prostorija).

3. Broj prostorija adekvatnoopremljenih za kulturnadešavanja.

4. Prilagođavanje otvorenih prostora i njihovoosposobljavanje za organizaciju kulturnihdešavanja – uređenje zelenih površina,gradnja i opremanje dječjih igrališta, izletištai ostalih rekreacijskih prostora.

4. Prilagođeni prostori u prirodi.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

76 Tabela 61: Specifični cilj 60 – Kreativnija uloga i veće učešće djece u kulturi

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Sprovođenje ankete o dostupnosti kulturneponude.



Polje,• Centar za

kulturu• obrazovne

ustanove,• privatni mediji, • NVO.



Polje,• Centar za

kulturu,• privatni


1. Podaci o dostupnosti kulturneponude; kvalitet izloženihinicijativa za veću dostupnostkuturnih sadržaja.

2. Osmišljavanje i organizovanje radionica(izrada kvalitetnog plana i programa u saradnjisa institucijama kulture).

2. Broj i kvalitet radionicasprovedenih u školama.

3. Obezbjeđivanje dovoljnog broja stručnih ikreativnih voditelja/ki radionica.

3. Broj stručnih i kreativnihvoditelja/ki radionica.

4. Edukacija djece o njihovom kulturnomidentitetu, s naglaskom na potrebi očuvanja injegovanja kulturnih različitosti.

4. Broj i kvalitet edukativnihprograma (treninga, obuka,kampova), broj uključene djece.

5. Organizacija kulturnih sadržaja iz oblastilikovne, muzičke, dramske umjetnosti iobezbjeđivanje da oni budu dostupni djeci,posebno djeci iz marginalizovanih grupa.

5. Broj kulturnih sadržaja; brojuključene djece.

Tabela 62: Specifični cilj 61 – Bolja dostupnost kulturnih sadržaja djeci sa seoskog područja i djeci iz marginalizovanih grupa

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obezbjeđivanje besplatnih posjeta pozorištu,bioskopu i drugim centrima kulturnihdešavanja za siromaštvom ugroženu djecu,posebno djecu sa seoskog područja.



Polje,• obrazovne


kulturu,• privatni mediji, • NVO.





1. Broj djece ugroženesiromaštvom i djece saseoskog područja kojoj suobezbijeđene besplatne posjetecentrima kulturnih dešavanja.

2. Stvaranje uslova za veću posjećenost dječjihkulturnih sadržaja koji se realizuju u Centru zakulturu.

2. Broj djece koja posjećujudogađaje i manifestacijekulture.

3. Prikazivanje pozorišnih predstava i filmskihprojekcija u seoskom području.

3. Broj predstava i filmskihprojekcija prikazanih useoskim sredinama.


77Tabela 63: Specifični cilj 62 – Kreativnija uloga i veće učešće djece u kulturi

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Sprovođenje ankete o dostupnosti kulturneponude.



Polje,• Centar za

kulturu• obrazovne

ustanove,• privatni mediji, • NVO.



Polje,• Centar za

kulturu,• privatni


1. Podaci o dostupnosti kulturneponude; kvalitet izloženihinicijativa za veću dostupnostkuturnih sadržaja.

2. Osmišljavanje i organizovanje radionica(izrada kvalitetnog plana i programa u saradnjis institucijama kulture).

2. Broj i kvalitet radionicasprovedenih u školama.

3. Obezbjeđivanje dovoljnog broja stručnih ikreativnih voditelja/ki radionica.

3. Broj stručnih i kreativnihvoditelja/ki radionica.

4. Edukacija djece o njihovom kulturnomidentitetu, s naglaskom na potrebi očuvanja injegovanja kulturnih različitosti.

4. Broj i kvalitet edukativnihprograma (treninga, obuka,kampova), broj uključene djece.

5. Organizacija kulturnih sadržaja iz oblastilikovne, muzičke, dramske umjetnosti iobezbjeđivanje da oni budu dostupni djeci,posebno djeci iz marginalizovanih grupa.

5. Broj kulturnih sadržaja; brojuključene djece.

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obezbjeđivanje besplatnih posjeta pozorištu,bioskopu i drugim centrima kulturnihdešavanja za siromaštvom ugroženu djecu,posebno djecu sa seoskog područja.



Polje,• obrazovne


kulturu,• privatni mediji, • NVO.





1. Broj djece ugroženesiromaštvom i djece saseoskog područja kojoj suobezbijeđene besplatne posjetecentrima kulturnih dešavanja.

2. Stvaranje uslova za veću posjećenost dječjihkulturnih sadržaja koji se realizuju u Centru zakulturu.

2. Broj djece koja posjećujudogađaje i manifestacijekulture.

3. Prikazivanje pozorišnih predstava i filmskihprojekcija u seoskom području.

3. Broj predstava i filmskihprojekcija prikazanih useoskim sredinama.

Tabela 64: Specifični cilj 63 – Kreativnija uloga i veće učešće djece u kulturi

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

78

Strateški cilj

Unapređenje uslova za sportske i rekreativne

aktivnosti i kvalitetniji sportsko-rekreativniprogrami za djecu u gradskim i prigradskimnaseljima u Bijelom Polju

Sport i slobodno vrijeme

Tabela 65: Specifični cilj 64 – Poboljšana saradnja između institucija/organizacija, sportskih klubova, NVO i JU iz oblastisporta na nivou opštine

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Izrada liste registrovanih klubova,organizacija i institucija koje se baverazvojem sporta i rekreacije u opštini.


• Opština,• Javna ustanova

za sport irekreaciju,

• sportski klubovi,• privatne

sportske škole,• NVO.



1. Urađena baza podataka.

2. Organizovanje sastanaka i okruglih stolova(najmanje dva puta godišnje) koji će okupitipredstavnike institucija/organizacija iz oblastisporta i rekreacije.

2. Broj sastanaka; broj okruglihstolova; broj učesnika.

3. Izrada lokalnog akcionog plana za razvojsporta i rekreacije za djecu.

3. Izrađen akcioni plan za razvojsporta i rekreacije za djecu uBijelom Polju.


79Tabela 66: Specifični cilj 65 – Poboljšani infrastrukturni uslovi za aktivnije i masovnije bavljenje sportom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Rekonstrukcija fudbalskog terena nagradskom stadionu.

• Fudbalski savezCrne Gore,

• Ministarstvoprosvjete i sporta,





2012–2015. • Fudbalskisavez CrneGore,



1. Rekonstruisan fudbalski terenna gradskom stadionu.

2.Izgradnja sportskih poligona u okviru škola,posebno onih na seoskom području.

2. Izgrađeni sportski poligoni useoskim školama.

3. Uređenje biciklističkih staza, gdje god je tomoguće.

3. Uređene biciklističke staze.

4. Izgradnja gradskog bazena. 4. Izgrađen gradski bazen.

5. Izgradnja sportsko-rekreativne zone – trim-staze.

5. Izgrađena sportsko-rekreativnazona – trim-staza.

Tabela 67: Specifični cilj 66 – Poboljšan kvalitet i dostupnost sportskih sekcija u školama

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Omogućavanje dostupnosti postojećihškolskih sala djeci i van vremena nastave.





• sportski klubovi, • privatne


2012–2015. • Fudbalskisavez CrneGore,



1. Školske sale dostupne djeci ivan vremena nastave.

2. Formiranje većeg broja sportskih sekcija uškolama i obezbjeđivanje rekvizita potrebnihza rad.

2. Povećan broj sportskih sekcijau školama; obezbijeđenirekviziti potrebni za izvođenjerekreativne nastave.

3. Uključivanje većeg broja djece romskenacionalnosti u sportske aktivnosti.

3. Broj djece romskenacionalnosti koja su uključenau sportske aktivnosti; nivonjihovog zadovoljstva.

4. Obezbjeđivanje sportske opremeprilagođene djeci sa smetnjama u razvoju.

4. Obezbijeđena sportskaoprema prilagođena djeci sasmetnjama u razvoju.

5. Formiranje rukometnih sekcija u školama. 5. Formirane školske rukometnesekcije.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

80 Strateški cilj

Veći broj djece uključene u sportske aktivnosti

Tabela 68: Specifični cilj 67 – Razvijenija svijest roditelja i djece o značaju i potrebi bavljenja sportom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Izrada informativnog materijala za roditeljena teme iz oblasti sporta (kako odabratisportsku disciplinu koja odgovara uzrastu ipredispozicijama djeteta, preporuke ljekara,kako zaštititi dijete od povreda i sl.).



• Opština,• Dom zdravlja,• obrazovne

ustanove, • Javna ustanova


• sportski klubovi,• mediji,• privatne



• Opština,• Ministarstvo

zdravlja, • donatori.

1. Kvalitet informativnogmaterijala za roditelje; brojprimjeraka.

2. Promocija sporta kao važnog činioca urazvoju svakog djeteta.

2. Broj medijskih priloga.

3. Izrada informativnog materijala za djecu onačinima i mogućnostima uključivanja usportske aktivnosti.

3. Kvalitet informativnogmaterijala za djecu; brojprimjeraka.


81Tabela 69: Specifični cilj 68 – Povećan broj, veća raznovrsnost i dostupnost sportskih i rekreativnih aktivnosti za svu djecu

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Organizovanje školskih sportskih takmičenjamasovnog karaktera.



ustanove,• Javna ustanova







• Opština,• mediji,• donatori.

1. Broj organizovanih školskihtakmičenja; broj učesnika.

2. Organizovanje gostovanja poznatih sportista injihovog druženja s djecom.

2. Broj gostovanja poznatihsportista.

3. Omogućavanje što većem broju učenikaosnovnih škola da nauče da plivaju.

3. Broj učenika osnovnih školakoji znaju da plivaju.

4. Organizovanje opštinskih sportskihmanifestacija koje okupljaju veliki broj djeceiz gradskih, prigradskih i seoskih naselja.

4. Broj organizovanih manifestacija;broj djece učesnika.

5. Organizovanje sportskih aktivnosti za djecusa smetnjama u razvoju.

5. Broj sportskih aktivnosti zadjecu sa smetnjama u razvoju.

6. Organizovanje rekreativnih aktivnosti zadjecu (izleti, časovi u prirodi i sl.).

6. Broj organizovanih izleta,časova u prirodi i sl.

Tabela 70: Specifični cilj 69 – Obezbijeđena adekvatna podrška talentovanoj djeci

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obezbjeđivanje odgovarajućih nagrada djeciza osvojene rezultate.







• Opština, • mediji, • donatori.

1. Broj nagrada.

2. Obezbjeđivanje dovoljnog broja donatora isponzora za dječje sportske aktivosti.

2. Broj donatora i sponzora.

3. Formiranje fonda za podršku talentovanojdjeci.

3. Formiran fond.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

82 Tabela 71: Specifični cilj 70 – Obezbijeđena adekvatna podrška djeci iz marginalizovanih grupa

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Obezbjeđivanje adekvatne sportske opremeza djecu iz siromašnih kategorijastanovništva, djecu romske nacionalnosti iseosku djecu.







• Opština, • mediji, • donatori.

1. Broj djece kojoj jeobezbijeđena sportskaoprema.

2. Obezbjeđivanje dovoljnog broja donatora isponzora za sportske aktivosti djece izmarginalizovanih grupa.

2. Broj donatora i sponzora.



83Strateški cilj

Uspostavljena institucionalna podrška zakvalitetno provedeno slobodno vrijeme djece

Tabela 72: Specifični cilj 71 – Formiran Klub za slobodne aktivnosti djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Otvaranje i organizovanje rada Kluba zaslobodno vrijeme.






• mediji, • NVO.




sektor,• donatori.

1. Otvoren Klub.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

84 Tabela 73: Specifični cilj 72 – Stvoreni uslovi za kvalitetno organizovanje slobodnog vremena djece

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Opremanje Kluba – inventar. • Ministarstvokulture,





• NVO,• javne ustanove

koje brinu odjeci,


• mediji.




• Opština, • privatni

sektor,• donatori.

1. Adekvatno prostorno i tehničkiopremljen Klub.

2. Edukovanje stručnog kadra za rad sa djecom. 2. Broj i kvalitet edukativnihprograma; broj učesnika.

3. Organizovanje različitih vrsta sadržaja uokviru Kluba.

3. Broj djece uključene uaktivnosti i rad Kluba;zadovoljstvo uključene djece.

4. Edukovanje djece korisnika sadržaja Kluba. 4. Broj i kvalitet edukativnihprograma za djecu.

5. Medijska promocija rada Kluba. 5. Broj medijskih priloga oaktivnostima Kluba.

6. Organizovanje kampova za djecu. 6. Broj organizovanih kampovaza djecu; kvalitet sadržaja ukampovima.

7. Izrada i distribucija promotivnog materijala oradu i sadržajima Kluba.

7. Broj primjeraka i kvalitetsadržaja informativnogmaterijala.


85Strateški cilj

Povezivanje lokalne uprave, škola i drugihinstitucija u cilju stvaranja uslova za kvalitetnoslobodno vrijeme djece

Tabela 74: Specifični cilj 73 – Programi slobodnih aktivnosti kreirani u skladu sa potrebama djece iz zajednice

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Sprovođenje istraživanja o vanškolskimaktivnostima i načinima na koje djecaprovode slobodno vrijeme.



• Centar za sport irekreaciju,

• Centar za podrškudjeci i porodici,

• NVO,• javne ustanove

koje brinu o djeci,• mediji.

2012-2016. • Ministarstvokulture,



• Opština, • privatni sektor,• donatori.


2. Organizovanje kulturnih i sportskihtakmičenja za djecu.

2. Broj kulturnih i sportskihprograma za djecu.

3. Organizovanje redovnih sastanaka institucija,Opštine Bijelo Polje, Centra za podršku djecii porodici, Kluba, NVO i djece.

3. Broj sastanaka; kvalitetzajedničkih akcija koje suproizvod međusektorskesaradnje u stvaranju uslova zakvalitetno slobodno vrijemedjece.

Tabela 75: Specifični cilj 74 – Stvaranje ambijenta jednakih mogućnosti i dostupnosti sportskih sadržaja za svu djecu

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Organizovanje istraživanja među djecom ovrstama željenih programa i aktivnosti.



• javne ustanoveza brigu o djeci,

• mediji,• NVO.




• Opština, • privatni sektor,• donatori.


2. Organizovanje sadržaja u seoskim školama ilimjesnim zajednicama prema dobijenimrezultatima istraživanja.

2. Veći broj sadržaja i programaza djecu sa ruralnog područja

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

86



87

Strateški cilj

Očuvanje i zaštita životne sredine u OpštiniBijelo Polje

Ekologija

Tabela 76: Specifični cilj 75 – Veća aktivnost lokalne samouprave u zaštiti i očuvanju životne sredine

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Izrada lokalnog ekološkog akcionog plana(LEAP) od strane tima stručnjaka,predstavnika ekoloških i nevladinihorganizacija, djece i mladih.

• Ministarstvo zazaštitu životnesredine,


ustanove,• NVO.

2012–2015. • Ministarstvoza zaštituživotnesredine,


1. Izrađen LEAP.

Tabela 77: Specifični cilj 76 – Očuvani prirodni resursi i veći broj zelenih površina

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Uređivanje riječnih obala, parkova i šuma. • Ministarstvo zazaštitu životnesredine,

• Opština,• JKP „Lim”,• obrazovne

ustanove,• NVO.



1. Uređene riječne obale, parkovii šume.

2. Uređenje školskih dvorišta (zasađivanjesadnica, formiranje cvjetnjaka i sl.).

2. Broj uređenih školskih zelenihpovršina.

3. Saniranje gradskih plaža. 3. Broj uređenih gradskih plaža.

4. Pošumljavanje goleti. 4. Površina pošumljenih goleti.

5. Intenziviranje aktivnosti na zaštiti voda odkomunalnog i organskog zagađenja.

5. Izgrađeni kolektori.

6. Organizovanje takmičarskih akcija (najboljeuređeno dvorište, bašta, terasa, ograda i sl.).

6. Broj akcija i broj nagrađenih.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

88 Tabela 78: Specifični cilj 77 – Stvorena infrastruktura za dobro upravljanje otpadom

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Edukacija i informisanje lokalnogstanovništva o pravilnom prikupljanju itransportu otpada.


• Opština,• JKP „Lim”,• obrazovne

ustanove,• Kancelarija za

mlade,• Vodovod

„Bistrica”,• NVO.



1. Realizovani programiedukacije i informisanjalokalnog stanovništva opravilnom prikupljanju itransportu otpada.

2. Uspostavljanje eko-patrola. 2. Uspostavljene eko-patrole;broj lokacija predviđenih zakontrolu.

3. Saniranje i rekultivisanje smetlišta. 3. Smetlište sanirano.

4. Obezbjeđivanje infrastrukture za separatnoodlaganje otpada.

4. Obezbijeđena infrastruktura zaseparatno odlaganje otpada.

5. Obezbjeđivanje kanti i kontejnera. 5. Obezbijeđeno adekvatnoodlaganje otpada (kante,kontejneri).

6. Osiguravanje naplate kazni za ugrožavanježivotne sredine.

6. Broj naplaćenih kazni.

7. Saniranje lokalnih deponija. 7. Broj saniranih deponija.

8. Izgradnja reciklažnog centra. 8. Izgrađen reciklažni centar.


89Strateški cilj

Očuvanje i zaštita životne sredine u opštiniBijelo Polje

Tabela 79: Specifični cilj 78 – Senzibilizacija stanovništva za problematiku očuvanja i zaštite životne sredine

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Planiranje i realizacija kampanja za podizanjesvijesti ljudi o značaju zaštite životne sredine(posebne kampanje za različite ciljne grupe:djecu, starije lokalno stanovništvo,preduzeća, domaćinstva itd.).


• Opština,• mjesni centri,• JKP „Lim”,• obrazovne

ustanove,• Kancelarija za

mlade,• NVO.



1. Realizovane kampanje.

2. Dizajniranje i štampanje propagandnogmaterijala na temu zaštite životne sredine.

2. Sadržaj i broj primjerakadistribuiranog propagandnogmaterijala.

3. Organizovanje performansa i akcija sadjecom kao glavnim akterima.

3. Broj performansa i akcija.

4. Kontinuirano sprovođenje programa Neostavljajte trag (Leave no trace) i drugihprograma zaštite životne sredine.

4. Broj i kvalitet realizovanihprograma.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

90 Tabela 80: Specifični cilj 79 – Viši nivo ekološke svijesti djece školskog uzrasta i ojačani kapaciteti za ekološke akcije

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Povećanje broja i snažnija aktivnostekoloških sekcija u školama.




ustanove,• NVO.




1. Povećan broj školskihekoloških sekcija.

2. Uspostavljanje saradnje između školskihekoloških sekcija i opštinskog tima zaekologiju.

2. Uspostavljena saradnjaizmeđu školskih ekološkihsekcija i opštinskog tima zaekologiju.

3. Organizovanje treninga, obuke ilispecijalističkog kursa za vršnjačkeedukatore.

3. Broj vršnjačkih edukatora.

4. Aktivnosti školskih ekoloških sekcija – izleti,radionice, ekološki kampovi za djecu(Bjelasica, Đalovića i Novakovića pećina,dolina Lima, Bistrice, Ljuboviđe i dr.).

4. Broj i kvalitet aktivnostiekoloških sekcija.

5. Kreativne radionice na temu zaštite životnesredine, organizovane u svim osnovnimškolama.

5. Broj i kvalitet radionica; brojučesnika radionica.

Tabela 81: Specifični cilj 80 – Viši nivo znanja djece o opasnostima koje prijete životnoj sredini

AktivnostiNosioci


Vremenskiokvir


1. Radionice u vrtićima, prilagođene uzrastudjece.


• Opština,• predškolske

ustanove,• obrazovne

ustanove,• NVO.




1. Broj vrtića u kojima surealizovane radionice; broj ikvalitet radionica; broj djeceučesnika.

2. Organizovanje izleta, kreativnih radionica imaskenbala u prirodi.

2. Broj izleta i radionica u prirodi.

3. Štampanje slikovnica na ekološke teme zadjecu predškolskog uzrasta.

3. Broj i kvalitet izrađenihslikovnica.


91


Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

92

U skladu sa potrebom kvalitetne izrade iimplementacije ovog strateškogdokumenta, predsjednik opštine Bijelo

Polje Aleksandar Žurić formirao jeMenadžment i Međusektorski tim za izraduLPA.

Lokalni plan akcije za djecu u Bijelom Polju za period 2012-2016.

Menadžment tim Međusektorski tim Djeca učesnici izrade LPA

Tufik Bojadžić, rukovodilac tima Milko Kovačević, rukovodilac tima

Slobodan Jelić, član prim. dr Rasim Agić, član Amila Kujović

Vesna Pavićević, članica dr Majda Dobardžić, članica Nikola Minić

Vasko Radović, član Olivera Marković, članica Džefris Dizdarević

Almasa Rizvanović, članica Ida Ćetković, članica Sanida Šabotić

mr Blaga Žurić, članica Maida Pilica

Zlata Lukač, članica

Vesna Minić, članica

Vanja Mašković, članicaKoordinatorka izrade LPA za djecu uBijelom PoljuElvira Martinović, predstavnica NVO

Saida Čikić, članica

Miloš Bulatović, član

Rifat Kajabegović, član

Osman Erović, član Tehnički asistentBojan MihailovićRasema Hekalo, članica

mr Blagoje Vujisić, član

Tanja Dangubić, članica

Anica Bojović, članica


93Zadatak Menadžment tima bio je da

koordinira i organizuje aktivnosti, kao i

da rukovodi poslovima na izradi

Lokalnog plana akcije za djecu u

Bijelom Polju.

Zadatak Međusektorskog tima bio je

priprema i izrada LPA za djecu u

Bijelom Polju za period 2012–2016.

godine, kao strateškog dokumenta

kojim se definišu aktivnosti i politika

opštinskih službi prema djeci.

Međusektorski tim je formirao

podtimove za oblasti od posebnog

značaja za položaj i prava djece u

Bijelom Polju.

Za potrebe edukacije članova

Menadžment i Međusektorskog tima, u

saradnji sa Centrom za razvoj

nevladinih organizacija (CRNVO)

realizovana je obuka na kojoj su

definisani koraci, svrha, prednosti i faze

strateškog planiranja. Predstavljene su

SWOT i PEST analiza, kao načini

pripreme za uspješno strateško

planiranje izrade i implementacije

lokalnih planova akcije za djecu.

Loka

lni p

lan

akci

je z

a dj

ecu

u B

ijelo

m P

olju

201

1-20

16.

94 IZVJEŠTAJ S ODRŽANIH JAVNIH RASPRAVA

Javne rasprave o nacrtu Lokalnog plana akcije za djecu u Bijelom Polju održane su:1.2.2012, u OŠ „Pavle Žižić“, Njegnjevo, 2.2.2012, u OŠ „Dušan Korać“, 3.2.2012, uGimnaziji „Miloje Dobrašinović“ i 22.2.2012, u sali Skupštine opštine Bijelo Polje.

Petnaest dana prije održavanja rasprava, poziv je upućen svim zainteresovanim subjektimapreko Lokalnog javnog servisa Radio Bijelo Polje i istaknut na oglasnoj tabli Opštine BijeloPolje. Javne rasprave bile su izuzetno posjećene i konstruktivne. Znatan broj prisutnih uzeo jeučešća u raspravama, a posebno aktivni bili su mladi.

Predstavnici Menadžment tima i Međusektorskog tima pažljivo su razmotrili i prihvatiliodređeni broj sugestija i primjedbi iznesenih na javnim raspravama. Time su održane javnerasprave doprinijele unapređenju sadržaja i kvaliteta LPA za djecu u Bijelom Polju.

U Bijelom Polju, predsjednik Menadžment tima 15.3.2012. godine Tufik Bojadžić s.r

predsjednik Međusektorskog timaMilko Kovačević s.r

Ova publikacija je odštampana uz podršku Evropske unije. Mišljenja iznesena u ovoj publikacijipredstavljaju stavove autora i ne oslikavaju nužno zvanične stavove UNICEF-a ili Evropske unije.

Opština Bijelo Polje

Documents

Lokalni plan akcije za djecu u Bijelom Polju (2011-2016) - UNICEF, 2012