bagong sisidlan dapat ilagay ang bagongalak. 39 Hindi naman humihingi ng bagongalak ang umiinom ng luma, sinasabi nganiya: ‘Ang luma ang siyang mabuti’.”Panginoon ng Araw ng Pahinga si Jesus(Mc 2:23; Mt 12:1; Mc 3:1)

• 1 Isang Araw ng Pahinga, nagla-lakad si Jesus sa bukirin ng trigo.

Nangyari na hinimay ng kanyang mgaalagad ang mga butil sa pagkiskis sakanilang mga kamay, at kinain ang mgaito. 2 Sinabi ng ilang Pariseo: “Bakit ninyoginagawa ang ipinagbabawal sa Araw ngPahinga?” 3 Ngunit nagsalita si Jesus atsinabi niya sa kanila: “Hindi ba ninyo na-basa ang ginawa ni David nang magutomsiya at ang kanyang mga kasama? 4 Pu-masok siya sa Bahay ng Diyos, kinuhaang tinapay na inihain para sa Diyos,kinain ito at binigyan pa ang kanyangmga kasamahan, gayong bawal itongkainin ninuman liban sa mga pari.” 5 Atsinabi pa niya sa kanila: “Panginoon ngAraw ng Pahinga ang Anak ng Tao.”

6 Sa iba namang Araw ng Pahinga,

pumasok siya sa sinagoga at nagturo. Mayisang lalaki na hindi maigalaw ang kanangkamay. 7 Pinagmamasdan siya ng mgaguro ng Batas at mga Pariseo, at bakapagalingin ito ni Jesus sa Araw ng Pahingaat nang maisakdal nila siya.

8 Ngunit alam ni Jesus ang kanilanginiisip kaya sinabi niya sa lalaking hindimaigalaw ang kamay: “Tumindig ka’ttumayo sa gitna.” Tumindig nga ito attumayo roon. 9 Sinabi ni Jesus sa kanila:“Matanong ko nga kayo: ano ang ipi-nahihintulot sa Araw ng Pahinga, gumawang mabuti o gumawa ng masama,magligtas ng buhay o pumatay?” 10 Ti-ningnan niya silang lahat sa paligid atsinabi sa tao: “Iunat mo ang iyong kamay.”Ginawa niya ito at gumaling ang kanyangkamay. 11 Galit na galit naman sila atmagkakasamang nag-usap-usap kungano ang magagawa nila kay Jesus.Pinili ni Jesus ang Labindalawa(Mc 3:13; Mt 10:1)

• 12 Nang panahong iyon, umakyat siJesus sa bundok para manalangin at mag-

• 6.1 Narito ang dalawang pagbabanggaan ninaJesus at ng mga taong relihiyoso noong kanyangpanahon tungkol sa Araw ng Pahinga.

Tingnan ang paliwanag sa Marcos 3:1.Alalahanin nating pahinga ang kahulugan ng

salitang Sabado. Hiniling ng Diyos na gawing banalang isang araw linggu-linggo, kauna-unahan na hindipara sa mga pagtitipong panrelihiyon kundi parapagpahingahin ang lahat (Ex 20:10). Ang luwalhati ngDiyos, higit sa lahat, ay nasa hindi pagiging alipin ngtao sa kanyang pang-araw-araw na ikabubuhay o sakanyang trabaho.

Sa unang pangyayari, hindi nakikipagtalo si Jesus samga Pariseo. Para sa mga ito’y trabaho na ang mangu-ha ng mga butil mula sa uhay at balatan ang mga ito.Una, inaalaala niya ang mga dakilang mananampala-tayang gaya ni David na may pagkakataong nilalak-dawan ang mga batas. At saka niya idinagdag: Pangi-noon ng Araw ng Pahinga ang Anak ng Tao. Ngunitsa mga Judio, wala isa man, kahit na ang punong-pari,ang makapaglilibre sa pagsunod sa Araw ng Pahinga.Kaya iniwan niya silang lito at nagtataka: Sino ba ’yangJesus na ’yan sa akala niya?

Sa ikalawang pangyayari, puwede sanang sabihin niJesus sa lalaki: “Bakit mo hinihinging gumawa ako ngisang bagay na bawal sa Araw ng Pahinga? Bumalikka na lang bukas at pagagalingin kita.” Pero mas pinili

ni Jesus ang isang paghaharap. Sapagkat nanganga-hulugan ng pagpapalaya ang Ebanghelyo at magigingmalaya lamang ang tao kapag inaamin niyang walanganumang bagay na sagrado sa lipunang nagtatang-kang ipilit ang sarili nitong mga pamantayan. Walanganumang sagrado para sa Diyos liban sa konsiyensya,dangal at kabanalan ng kanyang mga anak. Hangga’tnasasailalim ang mga tao sa isang kaayusan, sa ilangmga batas at sa ilang mga nasa kapangyarihan naitinuturing na sagrado at di mapupuna ninuman, hindimalaya ang mga taong iyon at hindi sila tunay na mgaanak ng Diyos (tingnan 1 Cor 3:21-23; 8:4-5; Col2:20-23). Ang pagrespeto sa Diyos na pumapatay samapanuri nating diwa ay hindi akma sa Ebanghelyo.Hindi tunay ang isang relihiyong pumipigil sa atin sapaghahanap sa katotohanan at pagtatanong sa lahatng kabalisahan sa buhay ng tao. Ang pag-aaral ngBiblia na di nangangahas na alamin at isaalang-alangang mga kontribusyon ng makabagong siyensiya dahilsa takot na masira ang napakasimple nating pananawsa banal na kasaysayan ay nagkakasala laban saEspiritu.

Kahit na sa ilang pagkakataon lamang ay kinai-langang labagin ni Kristo ang pinakasagradong batasng kanyang bayan. Pero ang pinakamabigat napupuwedeng dahilan ang kanyang dahilan sa paggawanito: para mailigtas ang kanyang mga kapatid.

LUCAS 5 164

6

• 12. Dala ni Jesus sa kanyang panalangin angmga pinakamamahal niya. Hanggang hindi pa siyamuling nabubuhay, hindi mayayakap ng kanyang isipang lahat, kaya itinutuon niya ang kanyang pansin samga taong kasama niya at magiging mga apostol niya.Depende sa kanila ang tagumpay ng kanyang misyon.At sa kanila rin masasalalay ang pananampalatayang iba. Ayaw ni Jesus na maging sarili niyang pakanaang kanilang bokasyon. Kaya bago niya tawaginang mga ito, gusto niyang makatiyak sa pamamagitanng panalangin na ito nga ang kalooban ng Ama(Heb 5:8). Nang dahil lamang sa hinirang sila ni Kristoat ipinagkatiwala sa kanila ang kanyang Iglesya,susubukin sila sa napakaraming paraan (Lc 22:31).Kaya gusto silang iadya ni Jesus sa pamamagitan ngkapangyarihan ng kanyang panalangin (Jn 17:9).Noong gabing bago siya mamatay, magigingkonsuwelo niya na walang nawala isa man sa ibinigaysa kanya ng Ama (Jn 17:12).

• 17. Tingnan ang paliwanag tungkol sa Mapa-palad sa Mateo 5:1. Iniakma ni Mateo ang mga ito samga miyembro ng Iglesya sa kanyang panahon. Suba-lit inilalagay naman dito ni Lucas ang mga ito gaya ngpagkakahayag ni Jesus sa mga ito sa mga taga-Galilea.Sa mga pananalita ni Jesus, ang mga Mapapalad ayisang pagtawag at isang pag-asa para sa mga kina-limutan na ng mundo, simula sa mga dukha sa kanyang

bayan na mga tagapagmana ng mga pangako ng Diyossa mga propeta.

Tulad sa Awit ni Maria (1:51-53), binabaligtad ngEbanghelyo ang kasalukuyang sitwasyon. Hangad ngDiyos na ipakita mula noon ang kanyang awa, lalo naang pagmamagandang-loob sa mga dukha at mgabinabale-wala. Ngunit gusto rin niyang ipagkatiwalasa kanila ang kanyang Ebanghelyo, gawin silangmga pinakaunang katulong sa kanyang gawain sadaigdig. Kung may kanilang papel sa daigdig ang mgamakapangyarihan, ang mga siyentipiko at ang mgatagapag-organisa, ang mga dukha naman ang maypinakamahalagang bahagi sa pagtatayo ng Kaharian.

Napakaraming paraan ng paglalahad kay Jesus at sakanyang gawa. Pero para maging marapat na tawa-ging pag-eebanghelyo (o pagpapahayag ng Magan-dang Balita) ang aral na ito, kailangang tanggapinmuna ito ng mga dukha bilang Magandang Balita.Kung mas nakikita ng ibang mga grupo sa lipunan angkanilang sarili sa aral na ito o sila ang unang inaanya-yahan, nangangahulugan ito na may kulang sa nila-laman o sa paraan ng pagpapahayag ng mensahekayat di mabigyang-katarungan ang mga itinakwil.

Isinusunod naman ni Lucas ang mga kasa-wiampalad. Sawimpalad kayong mayayaman! Ala-lahanin ang iba pang gaya nito sa Isaias 65:13-14. Angmayayaman at mga busog ang mga bulag na dinakakakilala sa Diyos kapag nagpapakilala ito. Patuloy

palipas ng magdamag sa pagdarasal saDiyos. 13 Nang nag-umaga na, tinawagniya ang kanyang mga alagad at pumilisiya ng labindalawa sa kanila na tinawagniyang apostol: 14 si Simon na pinanga-lanan niyang Pedro, si Andres na kapatidnito; si Jaime, si Juan, si Felipe, siBartolome, 15 si Mateo, si Tomas, siJaimeng anak ni Alfeo, si Simon na ti-nataguriang Zelota, 16 si Judas na kamag-anak ni Jaime, at si Judas Iskariote nanaging tagapagkanulo.

Mga pagpapala at kasawiampalad(Mt 6:6-7)

• 17 Pagkababa kasama nila, tumigil siJesus sa isang patag na lugar. Naroon angmaraming alagad niya, at napakarami ringtao mula sa buong Judea at Jerusalem atmula sa baybaying dako ng Tiro at Sidon18 ang dumating para makinig sa kanya atmapagaling sa kanilang mga karamda-man. Gumaling din ang mga pinahihirapanng masasamang espiritu. 19 Kayat sinikapng lahat ng tao na mahipo siya dahil may

kapangyarihang lumalabas sa kanya, nanagpapagaling sa lahat.

20 Tumingala noon si Jesus sa kanyangmga alagad at sinabi:

“Mapapalad kayong mga dukha sapag-kat sa inyo ang kaharian ng Diyos.

21 Mapapalad kayong mga nagugutomngayon sapagkat bubusugin kayo.

Mapapalad kayong mga umiiyak nga-yon sapagkat tatawa kayo.

22 Mapapalad kayo kapag kinapopo-otan kayo ng mga tao at itinatakwil atiniinsulto, at sinisiraang-puri dahil sa akin.23 Magsaya kayo at lubos na magalak saaraw na iyon sapagkat malaki ang inyonggantimpalang nasa Diyos; gayundin angginawa ng kanilang mga ninuno sa mgapropeta.

24 Ngunit sawimpalad kayong mayaya-man sapagkat tinatamasa na ninyo anginyong ginhawa!

25 Sawimpalad kayong mga busog nga-yon sapagkat magugutom kayo!

Sawimpalad kayong humahalakhakngayon sapagkat magluluksa kayo’t iiyak!

165 LUCAS 6

26 Sawimpalad kayo kapag pinag-uusapan kayo nang mabuti ng lahat ng taodahil ganoon din ang ginawa ng kanilangmga ninuno sa mga bulaang propeta.

Pagmamahal sa mga kaaway(Mt 5:40)

• 27 Ngunit sinasabi ko sa inyong mganakikinig: mahalin ninyo ang inyong mgakaaway, gawan ninyo ng mabuti ang mganapopoot sa inyo, 28 pagpalain ninyo angmga sumusumpa sa inyo, ipagdasal ninyoang tumatrato sa inyo nang masama. 29 Sa

sumasampal sa iyo sa isang pisngi, iharapmo rin ang kabila. Sa umaagaw ng iyongkamiseta, huwag mong itanggi ang iyongsando. 30 Magbigay ka sa sinumanghumihingi sa iyo; at kung may kumuha ngiyong ari-arian, huwag mo nang hingin pauli.

31 Kaya gawin ninyo sa iba ang gustoninyong gawin nila sa inyo.

• 32 Kung minamahal ninyo ang mgaumiibig sa inyo, ano ang kahanga-hangaroon? Minamahal din ng mga makasa-

silang panatag ang konsiyensya dahil pinapalakpakansila ng lahat sa kanilang kalagayan. Ngunit sakatunaya’y pawang kasinungalingan ang kanilangbuhay, mga kabutiha’t kasiyahan na naglalaho sapresensya ng Ebanghelyo.

Kung mabuti ang sinasabi ng lahat tungkol sa inyo(1 Cor 4:8). Sa loob mismo ng Iglesya ay maaaringmagkaroon ng dalawang magkaibang grupo – angmga inuusig at ang mga taong kinikilala. Kung minsa’ynakikita natin dito ang mga grupo ng mga taong mayimpluwensiya na wala nang hahanapin pa sa buhay atalam kung paano makakasundo ang mga nanunung-kulan, samantalang ang iba nama’y sinisiraan atinuusig dahil sa pagsasabuhay sa mga hinihingi ngEbanghelyo. Ito ang uri ng iskandalong sinasabi niJesus sa Mt 13:41. Naranasan ng mga santo angganitong mga pagsubok pero hindi nila kailanmanitinakwil ang Iglesya sa kabila ng mga ito.

• 27. Sa mga salita ni Jesus na pinagsama-sama niMateo sa mga kabanata 5-7 ng kanyang Ebanghelyo,na atin nang ipinaliwanag, iilan lamang sa mga ito anginilalahad ngayon dito ni Lucas.

Pakiramdam ng iba’y dinadaya sila pag nakikitanilang nagsasalita si Jesus tungkol sa pagbabagum-buhay at hindi sa pagreporma sa lipunan. Iniisip nilangdala ito ng kultura ng panahong ’yon noong hindi painiisip ng mga tao ang pagpapalit sa mga di-maka-tarungang istruktura ng lipunan. Sa totoo’y sapinakaugat pumupunta si Jesus. Nasa mga tao angugat ng kasamaan. Maliwanag na hadlang ang masa-samang istruktura para mabuhay at lumago ang mgatao. Pero maliwanag din namang walang anumangrebolusyon, gaano man karaming benepisyo ang dala,ang makapagtatayo ng isang lipunang di gaanongmapang-api hanggang di nagbabago ang mga taoayon sa Ebanghelyo. Hindi nagbibigay si Jesus ng mgaalituntunin para lamang magkaroon ng isang masmahusay na lipunan. Ang misyon niya ay ituro sa atinang daan ng paglago at pamumunga, at ng kalayaan.

Ang totoo nito, sa alinmang lipunan, nanganga-ilangan ng pagbabagumbuhay na hatid ni Jesus angmayayaman, ang midel klas, ang mga dukha at angmga pinakadukha, kahit na sa iba’t ibang antas, paraan

at pamantayan. Ang hayagang malasakit ni Jesus parasa mga dukha at api ay hindi nangangahulugang masmabuti sila. Ang ibig sabihin nito’y maawain angDiyos, nagbabahagi ng mas matinding awa kung saanmas matindi ang kasawian, nag-aalok ng pag-asa’tganap na pagpapalaya kung saan halos wala nang pag-asa. Hindi walang-malay ang taong api; kung hindi siyaiginapos ng takot, pagkakawatak-watak at kasakimanpara sa mga pakinabang na iniaalok sa kanya ng uma-api sa kanya, makakamit niya ang pagkakaisa at mata-tamo ang isang puwersang moral na kayang bumagosa daigdig. Kaya hindi makalalaya ang api hangganghindi siya umuunlad nang malaki sa pagtitiwala saDiyos para magawa niyang makipagsapalaran, at sapagiging bukas ng espiritu para magawa niyang una-wain ang kapwa at itaguyod ang pakikipagkasundo.

Itinuturo ng mga sumusunod na pananalita ni Jesusang mga kinakailangang pagbabago ng puso at mgapamamaraan.

Magbigay sa sinumang humihingi. Hindi nagbibi-gay si Jesus ng isang pamantayang agad-agad na ma-gagamit sa lahat ng sitwasyon: alam natin na may mgapagkakataong hindi tayo dapat magbigay dahilmagiging pagkunsinti lamang ito ng bisyo. Gustongligaligin ni Jesus ang ating konsiyensya: Bakit ayawmong magbigay? Natatakot ka bang baka di gantihan?Pero paano kung ito ang pagkakataon para magtiwalasa iyong Ama at bitiwan ang kung anong “yaman mo”(12:34)? Gusto mong maging lubos at ganap perobakit mo ipinagwawalang-bahala ang napakaramingpagkakataon para matalikuran ang sariling karunu-ngan upang ang Diyos ang mag-alaga sa iyo.

• 32. Tulad sa Mateo 5:43, hindi mga personal nasama ng loob at pakikipagkaibigan ang unangtinutukoy rito ni Jesus, kundi ang mga pagsalungat salarangan ng lipunan, pulitika o relihiyon. Ito ang pagta-tangi at naiibang pagtrato sa mga kagrupo o kapartidokaysa mga nasa kalabang partido. Ugali na ng mgataong tulungan, irespeto at pagmabaitan ang kanilangmga kagrupo pero ayaw naman nilang tulungan angmga nasa ibang grupo at hindi na isinasaalang-alangang kanilang mga karapatan: para sa kanila’ymasasama at mga makasalanan ang mga ito.

LUCAS 6 166

lanan ang mga nagmamahal sa kanila.33 Kung ginagawa ninyo ang mabuti samga gumagawa nito sa inyo, ano angkahanga-hanga roon? Iyon din ang gi-nagawa ng mga makasalanan. 34 Kungnagpapautang kayo sa mga inaasahanninyong makapagbabayad, ano ang ka-hanga-hanga roon? Nagpapautang dinang mga makasalanan sa mga makasa-lanan para matanggap ang katumbas.

• 35 Sa halip ay mahalin ninyo ang in-yong mga kaaway; gumawa kayo ngmabuti at magpautang na walang ina-asahang anuman. Kaya gagantimpalaankayo nang malaki at magiging mga anakng Kataas-taasan dahil butihin siya sa mgawalang-utang-na-loob at masasama.36 Maging maawain kayo gaya ng inyongAmang maawain.

37 Huwag kayong humatol, at hindi kayohahatulan; huwag ninyong sumpain angsinuman, at hindi kayo susumpain; mag-patawad kayo, at kayo’y patatawarin.38 Magbigay kayo, at kayo’y bibigyan –isang saganang takal, siksik, liglig atumaapaw ang mabubuhos sa inyongkandungan. Sapagkat susukatin kayo sasukatang ginagamit ninyo.”

39 Sinabi rin niya sa kanila ang isangtalinhaga: “Puwede nga kayang akayin ngisang bulag ang isa pang bulag? Di ba’tkapwa sila mahuhulog sa kanal? 40 Hindihigit sa kanyang guro ang alagad.Magiging katulad ng kanyang guro angganap na alagad.

41 Bakit mo tinitingnan ang puwing samata ng iyong kapatid? At di mo pansinang troso sa iyong mata. 42 Paano momasasabi sa iyong kapatid: ‘Kapatid,pahintulutan mong alisin ko ang puwing samata mo,’ gayong hindi mo nga makitaang troso sa mata mo? Mapagkunwari!Alisin mo muna ang troso sa mata mo, atsaka ka makakakitang mabuti para alisinang puwing sa mata ng kapatid mo.

• 43 Hindi makapamumunga ng masa-ma ang mabuting puno, at ang masamangpuno nama’y hindi makapamumunga ngmabuti. 44 Nakikilala ang bawat puno sabunga nito. Hindi makapipitas ng igosmula sa tinikan ni makaaani ng ubas mulasa dawagan. 45 Naglalabas ang taongmabuti ng mabuting bagay mula sa yamanng kabutihan sa kanyang puso; angmasama nama’y naglalabas ng masa-mang bagay mula sa kanyang kasamaan.

Inaanyayahan tayo ni Jesus na malampasan angganitong mga pagkakaiba: ang tao ang mahalaga, atkung kailangan ako ng aking kapwa, dapat kongkalimutan ang kanyang kulay o ang anumang tatakniya.

Nagpapautang kayo sa mga makapagbabayad.Minsan pang tinatalakay ang isang ugaling panli-punan: ang taong nakikipagkaibigan sa mga taongmagagamit niya para makaangat sa lipunan atumiiwas sa lahat ng maaaring maging pabigat sakanya pagkat sila’y mga taong walang impluwensiya:Lc 14:12.

At magiging mga anak kayo ng Kataas-taasan.Itinuturo sa atin ni Jesus ang daan para baguhin tayoat gawing larawan at kahawig ng Amang nasa itaas.Hinihingi niyang malampasan natin ang ating mganegatibong palagay tungkol sa iba at gibain ang mgapader na naghihiwalay sa atin sa isa’t isa.

• 35. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 7:1. Nasapagtulad sa Ama ang ating kaganapan. Ang kanyangpagkadiyos ay awa; ito ang kakayahan niyang

makiramay sa karukhaa’t dalamhati ng kanyang mganilikha at pasaganain sila sa anumang maibibigay niya.Ang ugaling paghuhusga sa mga kapatid ang mismongkasalungat ng awa.

Puwede kayang akayin ng isang bulag ang isapang bulag? Nakukuntento ang kayabangan natinkapag naihahambing natin ang ating sarili sa iba. Atpara lumitaw tayong mas magaling, nagsisimula tayosa pagpuna at paghuhusga sa kanila. Hinahamon tayoni Jesus na mga sariling kamalian muna ang tingnan.Sa pagiging makatotohanan sa sarili, magiging masmakatarungan ang pagtingin natin sa kalagayan ngating kapwa.

• 43. Hindi makapamumunga ng masama…Ipinaliwanag na sa Mt 7:15 ang mga pananalitang ito.Subalit ibang kahulugan ang ibinibigay ni Lucas sa mgaito sa pagpapakahulugan nito ng malinis na kon-siyensya. Dapat nating linisin ang ating isip at espirituupang pagkatapos ay mamunga ng mabuti angmabuting punong ito, na ibig sabihi’y mga salita atgawa ng katarungan at kabutihan.

167 LUCAS 6

At sinasabi nga ng bibig ang umaapawmula sa puso.

46 Bakit pa ninyo ako tinatawag na ‘Pa-nginoon, Panginoon,’ gayong hindi namanninyo tinutupad ang sinasabi ko?

47 Ilalarawan ko sa inyo ang lumalapit saakin at nakikinig sa aking mga salita attumutupad nito. 48 May isang taong nagta-tayo ng bahay, na humukay nang malalimat sa batuhan inilagay ang mga pun-dasyon. Pagdating ng baha, hinampas ngagos ang bahay na iyon pero wala itonglakas para yanigin iyon sapagkat mabutiang pagkakatatag niyon.

49 At kung may nakaririnig ngunit dinaman nagsasagawa, matutulad siya sanagtatayo ng bahay sa ibabaw ng lupa nawala namang pundasyon. Hinampas ito ngagos at kaagad bumagsak. Anong laki ngpagkawasak ng bahay na iyon!”Pananampalataya ng isang pagano(Mc 8:5; Jn 4:46)

• 1 Matapos ituro ni Jesus angmga ito sa mga tao, pumasok siya sa

Capernaum.2 May isang kapitan na may katulong na

naghihingalo at pinahahalagahan niya ito.3 Pagkarinig niya tungkol kay Jesus,nagpapunta siya sa kanya ng mga Mata-tanda ng mga Judio para pakiusapangpumunta at pagalingin ang kanyang ka-tulong. 4 Pagdating ng mga ito kay Jesus,

taimtim nila siyang pinakiusapan: “Mara-pat lamang na pagbigyan mo siya; 5 mahalnga niya ang ating bayan at siya angnagpatayo ng aming sinagoga.”

6 Kaya kasama nilang pumunta siJesus. Nang hindi na siya kalayuan sabahay, nagpapunta naman sa kanya ngmga kaibigan ang kapitan para sabihin:“Ginoo, huwag ka nang mag-abala pa;hindi nga siguro ako karapat-dapat paratumuloy ka sa aking bahay. 7 Kaya hindi koman lang inakalang nararapat akonglumapit sa iyo. Mag-utos ka lang at ga-galing na ang aking katulong. 8 Mababanga lang ang ranggo ko pero may mgasundalo sa ilalim ko. At kung iutos ko saisa, ‘Umalis ka,’ umaalis siya; at sa ibanaman, ‘Halika,’ at pumaparito siya. Atpag sinabi kong ‘Gawin mo ito,’ sa akingkatulong, ginagawa nga niya ito.”

9 Humanga si Jesus pagkarinig niyanito. Lumingon siya sa mga sumusunod sakanya at sinabi: “Sinasabi ko sa inyo, saIsrael ma’y hindi ko natagpuan angganitong pananalig!” 10 At nang magbaliksa bahay ang mga sinugo, natagpuannilang magaling na ang katulong.

Pinabangon ni Jesus ang anak ng isangbiyuda

• 11 Pagkatapos ay pumunta naman siJesus sa isang bayang tinatawag na Nainat sinamahan siya ng kanyang mga alagad

ANG KAPANGYARIHAN NG DIYOS

• 7.1 Natamo ng kapitang ito ng isang dayuhanghukbo ang respeto ng mga Judio. Ang nakapagta-taka’y hindi ang pagkakapag-abuloy niya sa pagtatayong sinagoga kundi ang pagtanggap nito ng mga Judiomula sa kanya. Siguradong mabuting tao siya. Peroalam na alam niya ang mga negatibong pala-palagay saiba ng mga Judio kaya hindi siya nangahas na lumapitnang personal kay Jesus na usap-usapan ng lahat.Hanggang saan kapareho si Jesus sa pagmamataas ngkanyang mga kababayan? Pagbibigyan kaya niya angkahilingan ng isang militar na Romano? Kaya mgakaibigan niyang Judio ang kanyang pinapunta kayJesus.

Talaga ngang nababalisa ang lalaki: Papayag kayangpumunta si Jesus sa bahay ng isang pagano at

“mahawa sa pagiging di-malinis”? (Jn 18:28). Subalithigit pa ang ginagawa ng kapitan: di na kailangangpumunta pa sa bahay niya si Jesus. Samantalangipinagpipilitan ng ibang mga maysakit na mahipo manlang ng Guro sa paniwalang may angkin siyang kunganong kapangyarihang nagpapagaling, naunawaannaman ng taong ito na mismong kapangyarihan ngDiyos ang nakay Jesus at hindi na niya kailangangpuntahan pa ang maysakit: Hindi magiging masmahirap mag-utos mula sa malayo sa buhay na puma-panaw.

• 11. Kailanma’y hindi ipinalagay ninuman na maykapangyarihan sa kamatayan ang sinumang tao. SiJesus lamang ang lumulupig sa kamatayan, atnapakasimple ng pagkakagawa niya nito!

LUCAS 6 168

7

kasama ang maraming tao. 12 Habangpapalapit siya sa pintuan ng bayan,tamang-tama namang inilalabas ang isangpatay – ang nag-iisang anak na lalaki ngkanyang ina, at ito’y isang biyuda kayasinamahan siya ng di-kakaunting tao mulasa bayan. 13 Pagkakita sa kanya, nahabagsa kanya ang Panginooon at sinabi: “Huwagka nang umiyak.” 14 Lumapit siya at hinipoang kabaong; tumigil naman ang mgamaydala. At sinabi niya: “Binata, iniuutosko sa iyo, bumangon ka!” 15 Umupo nga angpatay at nagsimulang magsalita; at ibinigaysiya ni Jesus sa kanyang ina. 16 Nasindakang lahat at nagpuri sa Diyos, at sinabi:“Lumitaw sa atin ang isang dakilangpropeta at dinalaw ng Diyos ang kanyangbayan.” 17 Kayat kumalat ang balitang itotungkol sa kanya sa buong lupain ng mgaJudio at sa lahat ng karatig na lupain.

Sinagot ni Jesus ang mga sugo niJuan Bautista(Mt 11:2)

• 18 Ibinalita ng mga alagad ni Juan anglahat ng ito sa kanya kaya tinawag ni Juanang dalawa sa kanyang mga alagad 19 atsinugo sila sa Panginoon para sabihin sakanya: “Ikaw na ba ang Dumarating omaghihintay pa kami ng iba?” 20 Pagdatingng mga taong iyon kay Jesus, sinabi nila:“Ipinasasabi sa iyo ni Juan Bautista: Ikawna ba ang Dumarating o maghihintay pakami ng iba?”

21 Nang mga sandali namang iyo’ymarami siyang pinagaling sa mga sakit,mga karamdaman at masasamang espi-ritu, at binigyan niya ng paningin ang mgabulag. 22 Kaya sumagot siya sa kanila:“Bumalik kayo at ibalita kay Juan anginyong nakita at narinig: nakakakita ang

Ang ina ang kumakatawan sa nagdurusang sang-katauhan. “Magdurusa ka dahil sa mga anak mo”,sinabi ito pagkatapos ng unang pagkakasala. Lagingmaglalamay ang sangkatauhan sa kanilang mga patay.Iiyak sila sa paglilibing ng kanilang mga kabataan perosila rin ang patuloy na pumapatay sa mga ito.Pinapatay nila ang mga ito sa mga giyera at sa pagsaidsa mga likas na yaman ng daigdig na para sana sa masmaganda nilang kinabukasan. Pinapatay nila ang mgaito sa espiritu sa di pagtuturo ng pag-ibig at pagsa-sakripisyo ng sarili at sa pagwasak sa pinakamabubutinilang adhikain.

ANG MGA NAGDUDUDA

• 18. Ibinalita na ni Juan Bautista ang nalalapit napagdating ng Hatol ng Diyos. Pero ipinakulong niHerodes si Juan at wala namang nangyari. Ipinakilalani Juan si Jesus bilang pinakahihintay na Mesiyas, perohindi naman binabago ni Jesus ang mundo. Kayat sakulunga’y nagsimulang magduda si Juan. Mas magi-ging eksakto siguro kung ituturing natin ang tanongniya bilang isang mahigpit na paanyaya: “Kung ikawnga ang siyang darating, bakit naman napakatagal?”

Nasaksihan ng mga alagad ni Juan ang mgapagpapagaling pero hindi mga pagpapagaling lamangang lahat, kayat idinadagdag ni Jesus: may mabutingbalitang ipinahahayag sa mga dukha. Sapagkat binu-buhay ng tunay na pag-eebanghelyo ang pag-asa atnagbubunga ito ng pagbabago ng mga tao.

Nakakakita ang mga bulag, nakalalakad ang mgapilay… Ipinahayag ng mga propeta ang mga tandangito (Is 35:5) na talagang bago at naiiba sapagkat dati’ykaraniwan nang nagpapakilala ang Diyos bilang maka-pangyarihang tagapagligtas. Ipinaliliwanag ng mga

pagpapagaling na ito ang pagpapalayang hatid niJesus: hindi pagpaparusa sa masasama (na malakingbahagi ng pangangaral ni Juan Bautista) kundi higit salahat ay isang pakikipagkasundong akma sa pag-papagaling sa isang daigdig ng mga makasalanan, ngmararahas at magagalitin.

Napakapalad niyang hindi natitisod dahil sa akin.At mapapalad ang mga hindi nagdududa sa pagliligtasni Kristo matapos makita ang mga bunga ng pag-eebanghelyo. Mapapalad ang mga hindi nagsasabingnapakabagal naman ng daang ito. Pinatutunayanmuna ng Ebanghelyo ang pagiging mabunga nito sakapangyarihan nitong magpatayo sa mga tao. Angsumasampalataya ay isang taong ipinakipagkasundo.Nadidiskubre ng nakararanas kay Kristo ang kanyangsarili. At malayong matulad ang taong ito sa mgakaydaling nagiging mapagsamantala mula sa pagigingapi, nagiging kasabwat sa kasamaan mula sa pagtu-ligsa sa masasama. Saanman may mga taong binago,namumulat ang buong pamayanan sa tunay nitongkalagayan at nagkakaisa sa mga gawang mapag-palaya.

Hindi mahalaga kung patuloy pa rin ang daigdig sapagsuko sa mga puwersa ng kasamaan. Ang pre-sensya ng mga taong malaya na ang oobliga sa ibapang mga tao na makita ang sarili ayon sa mabuti omasama. Ito ang nagpapalago sa daigdig.

Sa pamamagitan nito, sinasagot ni Jesus ang mgaalagad ni Juan na pawang nagsasakripisyo ng sarili atmay malasakit sa tagumpay ng simulain ng Diyos.Siguro’y masyado silang nakatuon sa paghahanap ngkatarungan kaya hindi nila nakilala ang makapang-yarihang pagkilos ng Diyos sa mga gawa ni Jesus na tilanapakasimple at nakapaordinaryo.

169 LUCAS 7

mga bulag, nakakalakad ang mga pilay,lumilinis ang mga ketongin at nakakarinigang mga bingi, nagigising ang mga patay,may mabuting balitang ipinahahayag samga dukha. 23 At napakapalad niyanghindi natitisod dahil sa akin.”

• 24 Nang makaalis na ang mga sugo niJuan, nagsimulang magsalita si Jesus samga tao tungkol kay Juan: “Ano angpinuntahan ninyo sa disyerto para makita?Isang kawayang hinahampas-hampas nghangin? 25 Ano ang pinuntahan ninyo?Isang lalaking magara ang bihis? Nasamga palasyo nga ang mga taong maga-gara ang bihis at napakasarap ang pag-kain. 26 Ano nga ba ang pinuntahan ninyo?Isang propeta? Tama. At sinasabi ko sainyo na higit pa sa isang propeta. 27 Siyaang binabanggit sa Kasulatan: ‘Pinauna kosa iyo ang aking sugo upang ihanda angdaan sa harap mo.’

28 Sinasabi kong wala nang hihigit pakay Juan sa lahat ng mga anak ng babae

pero higit pa sa kanya ang pinakamaliit sakaharian ng Diyos.”

(29 Tumanggap na ng binyag ni Juanang lahat ng taong nakaririnig kayJesus pati na ang mga publikano, at kini-kilala nila ang Diyos. 30 Hinadlangannaman ng mga Pariseo at mga guro ngBatas ang kalooban ng Diyos sa di nilapagpapabinyag kay Juan.)

31 “Ngayon, kanino ko ikukumpara angmga tao sa kasalukuyan, at sa ano silakatulad? 32 Para silang mga batang naka-upo sa mga plasa, at nagrereklamo angilan sa kanila: ‘Tinugtog namin ang plautapara sa inyo at hindi kayo sumayaw, atnang umawit naman kami ng punebre,ayaw naman ninyong umiyak.

33 Ganito rin naman ang nangyari. Du-mating si Juan Bautista na hindi kuma-kain ng tinapay ni umiinom ng alak, atang sabi ninyo’y ‘Nasisiraan siya ng bait!’34 Dumating naman ang Anak ng Tao nakumakain at umiinom, at sinabi namanninyong ‘Narito ang taong matakaw atlasenggo, kaibigan ng mga publikano at

saysay ang lahat nating pagsisikap kung hindi tayonaniniwala sa pag-ibig ng Ama. Nag-aayuno ang mgaalagad ni Juan; ang mga alagad ni Jesus naman aymatututong magpatawad. Naakit ni Juan sa disyertoang mga makapagwawaksi sa kanilang mgakaginhawahan; namuhay naman si Jesus sa piling ngmga tao at pinagaling niya ang kanilang mga sugat.Ang binyag ni Juan ay tanda ng pagiging handa ng mgatao na talikuran ang kanilang mga bisyo samantalangibinibigay naman ng binyag ni Jesus ang Espiritu ngDiyos.

Para silang mga batang nakaupo… Ginagawa nilaang lahat nang wala sa panahon. Pinagsasabihan nilasi Juan dahil sa labis na pagsasakripisyo at si Jesusnaman sa kakulangan nito. Sa pamamagitan ng sagotna ito, itinuturo sa atin ni Jesus na huwag lamang la-ging batikusin ang Iglesya sa mga nagdaang panahonnito kundi pahalagahan din naman ang mga karanasannito. May kanya-kanyang mga problema ang bawathenerasyon, at walang salinlahing makalalaya sa mganegatibong palagay at mga limitasyon ng kultura ngkanilang panahon.

Kasunod na dumating ni Juan si Jesus at higit kaysakanya. Ngunit kinailangan niya si Juan. Mananatilingmababaw ang lahat ng pagsisikap na mag-ebanghelyoat hindi rin mag-uugat ang pagbabalik-loob kung anglupa ay hindi naihanda ng mga kilusang magtataguyodng katarungan sa daigdig at pag-aalay ng sarili.

• 24. Nang makaalis na ang mga sugo ni Juan.Nanatiling kasama ng kanilang guro ang marami samga alagad ni Juan at hindi kinilala si Jesus. Hindi silasinisi ni Jesus kundi pinuri niya si Juan at inilagay angsarili sa dapat kalagyan hinggil kay Juan.

Higit pa sa isang propeta: sapagkat kay Juannagtatapos ang panahon ng mga propeta. Walanang (ginagamit ng Ebanghelyo ang termino ng mgaJudio: sa lahat ng mga anak ng babae, na wala naang ibig sabihin) hihigit pa kay Juan. Para sa mgakaraniwang tao, si Juan ang pinakadakila nangpanahong iyon. Sang-ayon si Jesus sa kanila dahildito: si Juan ang nagpakilala sa Tagapagligtas at sakaharian ng Diyos.

Higit pa sa kanya ang pinakamaliit sa Kaharian ngDiyos. Sa pakahulugang pumasok ang mga alagad niJesus sa Kaharian na ipinahayag lamang ni Juan.Gaano man kabanal si Juan, hindi pa rin ipinagkaloobsa kanya ang kaalaman sa Diyos na nagniningning kayJesus. Hindi naranasan ng dukhang propetang si Juanang ganap na pakikipagkasundo sa maawaing Diyosna pribilehiyo naman ng mga alagad ni Jesus. Angtotoo’y binibigyang-diin ni Jesus ang kahigtan, hinding kanyang mga alagad kung ihahambing kay Juan,kundi ng kanyang misyon kung ihahambing sa misyonni Juan.

Sinabi ni Juan na dapat ituwid ng bawat isa angkanyang buhay. Iginigiit naman ni Jesus na walang

LUCAS 7 170

mga makasalanan.’ 35 Gayon pa ma’ynakilala ng kanyang mga anak ang Karu-nungan.”Si Jesus, ang babae at ang Pariseo

• 36 Inanyayahan si Jesus ng isa sa mgaPariseo na makisalo sa kanya kayapumasok siya sa bahay ng Pariseo athumilig sa sopa para kumain. 37 Ngayon,may isang babae sa bayang iyon naitinuturing na makasalanan. Nang mala-man nitong si Jesus ay nasa hapag sabahay ng Pariseo, nagdala ito ng paba-ngong nasa sisidlang alabastro. 38 Tumayosiya sa likuran, sa may paanan ni Jesus atumiyak. Tumulo ang kanyang mga luha samga paa ni Jesus at pinunasan niya ng

kanyang buhok, at hinagkan at pinahiranng pabango.

39 Nang makita ito ng Pariseong ku-mumbida sa kanya, naisip nito: “Kungpropeta ang taong ito, malalaman niyakung sino ang babaeng ito at anong uri ngtao ang humihipo sa kanya – isa ngangmakasalanan!”

40 Ngunit nagsalita sa kanya si Jesus:“Simon, may sasabihin ako sa iyo.” Su-magot ito: “Guro, magsalita ka.” 41 At si-nabi niya: “May dalawang may utang saisang taong nagpapautang. Limandaangsalaping pilak ang utang ng isa at limampunaman ang sa isa pa. 42 Ngunit wala silangmaibayad kaya kapwa niya sila pina-

ANG MGA MAKASALANAN

• 36. May ilang maliwanag at simpleng prinsipyosa relihiyon si Simong Pariseo:

Hati ang daigdig sa mabubuti at mga makasalanan.Ang mabubuti ang mga sumusunod; ang mgagumagawa naman ng mga pagkakasala ang mgamakasalanan. Mahal ng Diyos ang mabuti at hindi niyamahal ang makasalanan. Lumalayo ang Diyos sa mgamakasalanan. Mabuting tao si Simon kayat lumalayo siSimon sa mga makasalanan. At dahil hindi lumalayo siJesus sa babaeng makasalanan, tiyak na hindi siyapinapatnubayan ng Espiritu ng Diyos.

Katakataka pero hindi katulad ng pag-iisip ni Simonang pag-iisip ng Diyos. Tanging siya lamang angmabuti kayat bale-wala sa kanya ke mabuti o masamasapagkat hangad niyang patawarin ang lahat. Hinditinitimbang ng Diyos ang mabubuti at masasamanating gawa para tingnan kung alin ang mas mabigat:pambata lamang ang larong ito. Alam ng Diyos nanangangailangan ng panahon ang tao para masubokang mabuti at masama, at para maging hinog tayo attumatag sa ating paninindigan. Hinahayaan niya ta-yong magkasala sapagkat sa bandang huli’y mas maki-kilala natin ang ating kasamaan at tanging siya lamangang kailangan natin. Kaya hindi mahirap sa Diyos nakalimutan ang ating mga pagkakasala’t pagmamala-bis, kung sa kabila naman ng mga ito o dahil sa mga itoay mararating natin ang tunay na pag-ibig.

Hindi inasikaso ni Simon si Jesus ayon sa kaugaliangparaan ng pagtanggap sa mga panauhin nangpanahong iyon. Noong panahong ’yon, humihigangpatagilid ang mga tao sa mga sopang nakapalibot samesa ayon sa kaugalian ng mayayaman. Pero naiinipsi Jesus: paano siya makikipag-usap sa kagalang-galang na taong ito na naniniwalang alam niya angmga bagay ng Diyos pero manhid naman sa mga ito?At ang pagdating ng babaeng makasalanan anghinihintay ni Jesus.

Nagmamahal lamang nang kaunti (47). Hindipalaging ganito. Marami ang maalab na nagmahal kayJesus na hindi naman masyadong makasalanan. Maypanunuya ang sinasabi rito ni Jesus sa isang taong“napakadisente”: Simon, akala mo’y kakaunti angutang mo (at dito ka nagkakamali), kaya kaunti rin kungmagmahal.

Kaya pinatatawad ang marami niyang kasalanan(47). May nakikitang kontradiksyon ang ilan sabersong ito at b. 42. Sa 42, ang dakilang pag-ibig aybunga ng mas malaking kapatawaran; sa 47 naman,ang dakilang pag-ibig ang nagkakamit ng kapatawa-rang ito. Ngunit hindi tinatangka ni Jesus na sabihinkung alin sa dalawa – ang pag-ibig o ang kapatawaran– ang una: sa katunaya’y magkasama ang dalawa.Pinaghahambing dito ni Jesus ang dalawang anyo ngrelihiyon. Ang relihiyon ng mga Pariseo ay parangbookkeeping: inililista ng Diyos ang mabubuti atmasasamang gawa upang pagkatapos ay mas magan-timpalaan niya ang taong may mas maraming naka-listang mabubuting gawa. Ang tunay na relihiyonnaman ay sa klase ng pag-ibig at pagtitiwala lamangnakatuon at kadalasa’y nagmamahal tayo katumbas ngpagkakaalam natin kung gaano tayo pinatawad ngDiyos.

Pinatatawad ang iyong mga kasalanan (48).Subukan nating intindihin ang iskandalong nalikha nggayong mga salita. Sino pa nga ba ang minahal ngbabae kundi si Jesus? At sino naman ang nakapagpa-patawad ng kasalanan kundi ang Diyos.

Posibleng ang babaeng ito’y si Maria na kapatid niMarta, si Maria na nagpahid sa mga paa ni Jesus sagabing bago ito mamatay (Jn 12:3). Malamang naminsan lang nangyari ang medyo kakaibang ak-syong ito ng pagpapahid sa mga paa ni Jesus atnaganap ito bago ang kanyang pagpapakasakit.Kung gayo’y maaaring inayos ni Lucas ang ilangdetalye para buuin ang salaysay na ito na nagpapa-hiwatig sa lumipas ni Maria.

171 LUCAS 7

tawad. Ngayon, sino sa kanila angmagmamahal sa kanya nang higit?”

43 Sumagot si Simon: “Sa palagay ko’yang pinatawad niya ng mas malaki.” Atsinabi sa kanya ni Jesus: “Tama ang hatolmo.” 44 At paglingon niya sa babae, sinabiniya kay Simon: “Nakikita mo ba angbabaeng ito? Pumasok ako sa iyong bahayat hindi mo ako binigyan ng tubig para saaking mga paa ngunit binasa niya ngkanyang luha ang aking mga paa atpinunasan ito ng kanyang buhok. 45 Hindimo ako hinagkan ngunit mula nang puma-sok siya’y wala nang tigil ang kahahalikniya sa aking mga paa. 46 Hindi mo pina-hiran ng langis ang aking ulo ngunit binu-husan niya ng pabango ang aking mgapaa. 47 Kaya sinasabi ko sa iyo, pinata-tawad na ang marami niyang kasalanandahil nagmahal siya nang malaki. Ngunitnagmamahal lamang nang kaunti ang pi-natatawad nang kaunti.”

48 At sinabi naman ni Jesus sa babae:“Pinatatawad ang iyong mga kasalanan.”49 At nagsimulang mag-isip ang mga nasa

hapag: “At nangangahas ang taong ito namagpatawad ng mga kasalanan!”

50 Ngunit sinabi ni Jesus sa babae:“Iniligtas ka ng iyong pananampalataya;humayo ka sa kapayapaan.”

Ang mga babaeng sumunod kay Jesus• 1Pagkatapos ay naglibot si Jesussa bawat lunsod at bayan na nanga-

ngaral at ibinabalita ang kaharian ngDiyos. Kasama niya ang Labindalawa 2 atilang mga babae na pinagaling sa masa-samang espiritu at mga karamdaman: siMaria na tinaguriang Magdalena, na nilisanng pitong demonyo, 3 si Juana na asawa niKusa na katiwala ni Herodes, at si Susanaat iba pang naglilingkod sa kanila mula sakanilang kaya.

Ang talinhaga ng manghahasik(Mk 4:1; Mt 13:1)

4 Napakakapal na tao ang nagkakati-pon dahil pinupuntahan si Jesus ng mgatao mula sa kani-kanilang mga bayan.Kaya nagsalita siya sa talinhaga:

Sa pagsasalaysay ng parehong pangyayari,binibigyang-pansin nina Mateo, Marcos at Juan nanainis si Judas Iskariote (Jn 12:4) pero posiblengibang mga dahilan ang nakaeskandalo kay Simon,na nagpatuloy kay Jesus: Bakit pinapayagan niJesus na sumunod sa kanya ang babaeng ito kasamang kanyang mga apostol, kahit na nagsisi na ito salumipas niyang mga kasalanan at mga demonyo?Walang sinumang guro ng relihiyon ang makikipag-usap kailanman sa isang babae sa publiko, ni hindinga pumapasok ang mga babae sa mga sinagoga.

• 8.1 Tingnan ang paliwanag sa Mt 1:18 tungkolsa napakaabang kalagayan ng mga babae sa panahonni Jesus. Subalit hindi man lang inalintana ni Jesus angmga negatibong palagay na ito na sinasang-ayunan nglahat noon. Itinuring ng ilang mga babae na tawag sapagpapalaya sa kanilang mga sarili ang mga salita atsaloobin ni Jesus. Kasama pa nga sila sa grupo ng mgataong malapit kay Jesus, na di pinapansin ang mgatsismis. Narito ang isang mahalagang patotoo tungkolsa kalayaan ng Ebanghelyo.

At hanggang ngayon, marami pa ring babae anghawak sa leeg ng kanilang mga asawa, at humihingi pang permiso para sumali sa isang samahan, at ikina-lulungkot nilang di mapaunlakan ang paanyaya ngIglesya dahil ayaw silang pahintulutan ng kanilang mga

asawa. Mahirap na makipag-usap sa kanila tungkol sabuhay-Kristiyano hangga’t di nila nagagawa angunang hakbang tungo sa pagpapalaya sa sarili sapaggamit ng personal na kalayaan, na di natatakot sagalit ng kanilang mga asawa.

SI JESUS AT ANG KULTURANG KANYANG PANAHON

Makikita sa paanan ng krus si Maria ng Magdala (naisang bayan sa dalampasigan ng lawa ng Tiberias)kasama ni Mariang asawa ni Cleofas, na ina nina Jaimeat Jose. Ang dalawang babaeng ito, kasama ni Juana,ang tatanggap ng unang pagbabalita ng Pagkabuhay(Lc 24:10).

Tunay na tao si Jesus kayat bahagi siya ng isang lahiat kultura: isang Judio siya ng kanyang panahon atnaaangkop sa kulturang kanyang kinabibilangan angkanyang Ebanghelyo. Pero hindi sinunod ni Jesus angmga di-makataong ugali sa kanyang kultura. Hindi niyatinanggap ang mga negatibong pala-palagay ng mgaJudio ng kanyang panahon tungkol sa mga babae, samga makasalanan ng bayan, mga pagano at iba pa. Athindi rin siya nakiisa sa kanilang pananaw tungkol saAraw ng Pahinga. Ang kanyang Ebanghelyo ay le-badurang bumabago sa mga kultura para maging masmabuti. Sa maraming bagay, ang paraan ng kanyangpamumuhay ay salungat sa agos ng mga kultura.

LUCAS 7 172

8

5 “Lumabas ang manghahasik paramaghasik ng kanyang binhi. Sa kanyangpaghahasik, may ilang butong nahulog satabi ng daan at tinapak-tapakan at kinainng mga ibon sa langit. 6 Nahulog ang iba sabatuhan, at nang sumibol ay nalanta dahilsa kawalan ng halumigmig. 7 Nahulog angiba pang buto sa gitna ng tinikan, at sasabay nilang paglaki, sinikil ito ng mgatinik. 8 Nahulog naman ang iba pa sa mata-bang lupa at nang sumibol ay nagbunganang tig-iisang daan.” Pagkasabi nito’ysumigaw siya: “Makinig ang may tainga.”

• 9 At tinanong siya ng kanyang mgaalagad kung ano ang kahulugan ng talin-hagang ito. 10 Kayat sinabi niya: “Sa inyoipinagkaloob na malaman ang mga lihimng kaharian ng Diyos, at sa iba nama’y sa

mga talinhaga lamang para tumingin silaat hindi makakita, makinig at hindimakaunawa.

11 Ito ang kahulugan ng talinhaga. Angbinhi ay ang salita ng Diyos. 12 Ang mganasa tabi ng daan ay ang mga nakakarinignito pero agad namang dumarating angdiyablo; inaagaw niya ang salita mula sakanilang isipan upang huwag silang ma-nalig at maligtas. 13 Ang mga nasa batuhanay ang mga nakakarinig na masayangtinatanggap ang salita. Ngunit wala silangugat kaya sandali silang nananalig at tumi-tiwalag naman sa panahon ng tukso.14 Ang nahulog naman sa mga tinikan ayang mga nakakarinig ngunit sa pagpa-patuloy nila’y sinikil ng mga kabalisahan,ng kayamanan at ng mga kasiyahan sabuhay kaya hindi sila nakapagbunga.

• 9. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 13:1-23.Ito ang kahulugan ng talinhaga. Tinutulungan tayo

ng talinhaga o paghahambing na maintindihan angmga pangyayaring nakapalibot kay Jesus. Marami angnaging napakasigasig sa simula at pagkatapos nama’ynagsialis. Iilan lamang ang nagtagal at nagtaka sila:Paano darating ang Kaharian ng Diyos kung wala niisang interesado?

Itinatala ng Ebanghelyo ang paliwanag ni Jesustungkol sa bukid na hinasikan ng binhi. Ngunit mashigit pa ang dapat ipaliwanag. Una, pihadong nagulatang mga nakikinig sa paghahambing ni Jesus ng kaha-rian ng Diyos sa isang bagay na inihasik. Napakaramina ang ginawang paghahasik sa kabuuan ng Banal naKasaysayan, at isang pag-aani ang inaasahan ng mgakapanahon ni Jesus (tingnan Pag 14:15).

Tulad ng mga kapanahon ni Jesus, gusto rin natingumani, ibig sabihi’y tamasahin ang mga bunga ngpaghahari ng Diyos gaya ng kapayapaang panlipunan,katarungan at kaligayahan. At marami ang nagtatakaat napakasama pa rin ng mga tao pagkatapos ngdalawampung dantaon pagkarating ni Kristo.

Kung dumating man ang paghahari ng Diyos at nasapiling na natin ito, hindi ito nangangahulugang tata-masahin natin ang mga bunga nito. Kaharian ng Diyoskung saan naghahari ang Diyos, at naghahari angDiyos kung saan siya kinikilala ng mga tao bilang siya,kung saan siya puwedeng maging Ama at kung saanmatatanggap ng kanyang mga anak ang kanyangplano para sa kanila. Hindi lamang Diyos ang kilala ngalagad ni Kristo: kilala niya ang Ama at ang Anak, atsapat na ito para maging bagong tao siya.

Mula sa sandaling ’yon, lumalago at nagiging mabu-nga ang mga tao sa napakaraming paraan, at lumalagorin at nahihinog ang kamalayang panlipunan. Namu-mulat ang mga tao sa kanilang dignidad at pangkala-

hatang patutunguhan kahit na sa araw-araw ay paranglalong nagi-ging imposibleng maabot ang kanilangminimithi.

KAHARIAN AT PAGHAHARI NG DIYOSArameo ang ginamit ni Jesus, isang leng-

guwaheng may iisang salita lamang para sa tatlongbagay na magkakaiba: kaharian o ang lugar kungsaan naghahari ang Diyos, ang paghahari o angmismong pagkilos ng Diyos bilang hari, ang pagka-hari o ang pagiging hari ng Diyos.

Kadalasa’y ang kaharian mismo ang tinutukoy niJesus: “Hindi kayo makapapasok sa kaharian ngDiyos.” Sa ibang pagkakataon nama’y hindi tiyakang pakahulugan niya tulad halimbawa sa AmaNamin. Dapat ba nating sabihin: “Mapasaamin angKaharian mo” o “Mapasaamin ang Paghahari mo”?

Sa mga talinhagang ito na ayon sa tradisyon aymga talinhaga ng Kaharian magkasama angdalawang kahulugan. Ang malaking balitangipinahayag ni Jesus ay ang pagsapit ng panahon naganap na naiiba sa mga panahon ng banal nakasaysayan na naranasan ng mga Judio. Tiyak nanasa kabuuan ng kasaysayan ng tao ang Diyos, lalona sa kasaysayan ng Israel, pero dumarating siyangayon sa ibang paraan. Una, dahil ngayon lamangipinakikilala ni Jesus sa mga tao ang tunay namukha ng Diyos. At pagkatapos ay sisimulannaman ni Jesus sa kanyang pagkabuhay na pagha-rian at bigyang-direksyon ang kasaysayan ng tao,dahil siya ang Panginoon ng mga buhay at mgapatay.

Ang paghahari ng Diyos ay nagsimula kay Jesus nanagpapakita ng tunay na mukha ng Diyos; at sa muliniyang pagkabuhay bilang Panginoon ng mga buhay at

173 LUCAS 8

15 Ang nahulog naman sa matabang lupaay ang mga nakakarinig sa salita at iniin-gatan ito nang may dakila’t mabuting loobat nagbubunga sila sa kanilang pagti-tiyaga.

16 Walang nagsisindi ng ilawan at tina-takpan ito ng palayok o inilalagay sa ilalimng higaan. Ipinapatong ito sa patunganpara makita ng mga pumapasok angliwanag. 17 Walang nalilihim na di mabu-bunyag ni natatakpan na di mahahayag atmalalantad. 18 Kayat isip-isipin ninyo anginyong naririnig dahil bibigyan pa nga angmayroon at ang walang-wala naman, kahitna ang akala niyang kanya, ay aagawin sakanya.”Ang ina at mga kapatid ni Jesus(Mc 3:31; Mt 12:46)

• 19 Pinuntahan naman siya ng kanyangina at mga kapatid pero hindi sila maka-lapit sa kanya dahil sa dami ng tao. 20 Maynagsabi sa kanya: “Nakatayo sa labas angiyong ina at mga kapatid, at gusto kangmakita.” 21 Sumagot siya at sinabi sakanila: “Ang mga nakikinig sa salita ngDiyos at nagsasagawa nito, sila ang akingina at aking mga kapatid.”Pagpapahupa sa unos(Mc 4:35; Mc 8:18)

22 Isang araw, sumakay si Jesus sabangka, kasama ang kanyang mga ala-gad. Sinabi niya sa kanila: “Tumawid tayosa kabilang ibayo ng lawa.” Kaya tumulaknga sila. 23 Habang sila’y naglalayag,nakatulog siya. At bumugso sa lawa angmalakas na unos; napuno na ng tubig angbangka at nanganganib sila. 24 Lumapitkay Jesus ang mga alagad at ginising siyana ang sabi: “Guro, Guro, halos mama-matay na tayo!” Kayat gumising si Jesus at

inutusan ang hangin at ang nagngangalitna mga alon. Humupa ang mga ito atnagkaroon ng katiwasayan.

25 At sinabi niya sa kanila: “Nasaan anginyong pananalig?” Nasindak sila atnagulat, at kanilang pinag-usapan: “Sinoito na nakapag-uutos sa mga hangin attubig, at sinusunod siya ng mga ito?”Ang inaalihan ng demonyo at ang mga baboy(Mc 5:1; Mt 8:28)

26 Naglayag sila papunta sa lupain ngmga Geraseno sa kabilang ibayo ng Ga-lilea. 27 Paglunsad ni Jesus sa lupa, sinalu-bong siya ng isang lalaking inaalihan ngdemonyo na galing sa bayan. Matagal naitong hindi nagdadamit at hindi na tuma-tahan sa bahay kundi sa mga libingan.

28 Pagkakita nito kay Jesus, humiyawito at nagpatirapa sa kanya, at sumigaw:“Ano ang kailangan mo sa akin, Jesus,Anak ng Diyos na Kataas-taasan? Ipina-kikiusap kong huwag mo akong pahira-pan.” 29 Inutusan nga ni Jesus ang maru-ming espiritu na lumabas sa taong iyon.Maraming beses na itong inalihan at kahitna ikadena siya ng mga tanikala at posassa kanyang mga paa, nilalagot niya angmga gapos na iyon at dinadala siya ngdemonyo sa ilang.

30 Tinanong siya ni Jesus: “Ano angpangalan mo?” Sumagot siya, “Hukbo”dahil maraming demonyo ang pumasok sakanya. 31 Hiniling nila ngayon kay Jesus nahuwag silang utusang mapasakailaliman.32 May malaki-laking kawan ng mga baboydoon na nanginginain sa burol kayaipinakiusap ng mga demonyo na sa mgaiyon sila pahintulutang pumasok. At pina-yagan sila ni Jesus. 33 Agad na lumabasang mga demonyo sa tao at pumasok samga baboy, at patakbo namang nahulog

LUCAS 8 174

patay, magsisimula siyang maghari at siya mismo angaakay sa kasaysayan ng tao.

Sa pagbasa sa mga sulat ni Pablo at sa lahat ngmagagandang bagay na sinasabi niya tungkol saIglesya (lalo na sa Efeso), makikita natin na para sa

kanya, ang Iglesya ay para na ring kaharian ng Diyos,o kaya’y ang lugar kung saan ito nagniningning sadaigdig.

• 19. Tingnan ang paliwanag sa Mc 3:31.

sa bangin ang kawan hanggang malunodsa lawa.

34 Nang makita ito ng mga tagapag-alaga, tumakas sila at ipinamalita ito sabayan at mga bukid. 35 Kaya lumabas angmga tao para makita ang nangyari; pu-munta sila kay Jesus at nakita nilangnakaupo sa paanan ni Jesus ang taongnilisan ng mga demonyo. Nakadamit na itoat matino kaya natakot sila. 36 At isina-salaysay sa kanila ng mga nakakita kungpaanong pinagaling ang taong inalihan ngdemonyo. 37Takot na takot ang mgaGerasenong tagaroon kaya pinakiusapannilang lahat si Jesus na umalis.

Sumakay si Jesus sa bangka para bu-malik. 38 Ipinakiusap naman ng lalakingnilisan ng mga demonyo na sasama siyakay Jesus pero pinauwi siya ni Jesus naang sabi: 39 “Umuwi ka sa iyong samba-hayan at isalaysay ang mga ginawa sa iyong Diyos.” Umuwi nga ang lalaki at ipina-hayag sa buong bayan ang mga ginawa sakanya ni Jesus.

Ang dalagitang patay at ang babaengmay sakit(Mc 5:21; Mt 9:18)

40 Sa pagbabalik ni Jesus, malugodsiyang tinanggap ng mga tao dahil hinihin-tay siya ng lahat. 41 At may dumating naisang lalaking nagngangalang Jairo naisang pinuno ng sinagoga. Nagpatirapasiya sa paanan ni Jesus na hinihiling napumunta ito sa kanyang bahay 42 dahilnaghihingalo ang kaisa-isa niyang anak nababae na maglalabindalawang taong gu-lang.

Habang papunta roon si Jesus, sinisik-sik naman siya ng mga tao. 43 May isangbabae roon na mga labindalawang taonnang dinudugo. Nalustay na niya ang lahatniyang kabuhayan sa mga doktor perowala pa ring makapagpagaling sa kanya.44 Lumapit siya sa may likuran ni Jesus athinipo ang laylayan ng damit nito at

karaka-raka’y huminto ang kanyangpagdurugo.

45 Ngunit itinanong ni Jesus: “Sino anghumipo sa akin?” Nang walang umamin,sinabi ni Pedro: “Guro, sinisiksik ka’t di-nudumog ng mga tao!” 46 Ngunit sinabi niJesus: “May humipo sa akin dahil na-ramdaman kong may bisang lumabas saakin.” 47 Nang makita ng babae na hindinalingid ang kanyang ginawa, nanginginigsiyang lumapit at nagpatirapa sa harap niJesus. At isinalaysay niya sa harap ng mgatao kung bakit niya siya hinipo at kungpaano siya gumaling kaagad. 48 Sinabi sakanya ni Jesus: “Anak, ang pananalig moang nagligtas sa iyo: humayo ka sakapayapaan.”

49 Nagsasalita pa si Jesus nang maydumating mula sa bahay ng pinuno ngsinagoga na ang sabi: “Kamamatay palang ng iyong anak na babae; huwag monang gambalain pa ang Guro.” 50 Pagka-rinig dito ni Jesus, sumagot siya: “Huwagkang matakot; maniwala ka lamang atsiya’y maliligtas.”

51 Sa pagpasok niya sa bahay, walasiyang pinayagang sumama sa kanyaliban kina Pedro, Juan at Jaime at angama’t ina ng bata. 52 Nag-iiyakan ang lahatat pinananaghuyan ang bata. Ngunitsinabi ni Jesus: “Huwag kayong umiyak;hindi patay ang bata kundi natutulog lang.”53 Kaya pinagtawanan nila siya sapagkatalam nilang patay na ito. 54 Hinawakannaman ni Jesus ang kamay ng bata attinawag ito: “Bata, bumangon ka.” 55 Nag-balik ang hininga nito at kaagad itongtumindig. Kaya pinabigyan siya ni Jesusng makakain. 56 Namangha ang mgamagulang nito pero tinagubilinan niya silana huwag sabihin kaninuman ang nang-yari.Ipinadala ni Jesus ang Labindalawa(Mt 10:5; Mc 5:6)

1 Tinawag ni Jesus ang Labin-dalawa at binigyan sila ng lakas at

175 LUCAS 9

9

kapangyarihan para supilin ang lahat ngdemonyo at magpagaling ng mga sakit.2 Sinugo niya sila para ipahayag angkaharian ng Diyos at magbigay-lunas.

3 Sinabi niya sa kanila: “Huwag kayongmagdala ng anuman sa inyong paglakad,ni tungkod, ni supot, ni tinapay, ni salapi;huwag kayong magkaroon ng tigalwangbihisan. 4 Sa alinmang bahay kayo naki-tuloy, doon kayo tumigil hanggang sa pag-alis ninyo. 5 Kung may hindi tatanggap sainyo, umalis kayo sa bayang iyon atipagpag ang alikabok sa inyong mga paabilang sakdal laban sa kanila.”

6 Kaya nga lumabas sila at dumaan salahat ng bayan na nangangaral at nagpa-pagaling saanman.

7 Nabalitaan naman ng tetrarkang siHerodes ang lahat ng pangyayaring ito atlitung-lito siya dahil may nagsasabingnabuhay mula sa mga patay si Juan. 8 Si-nabi naman ng iba na nagpakita si Elias, atng iba pa na isa sa mga propeta noon angbumangon. 9 At sinabi ni Herodes: “Pina-pugutan ko si Juan; sino nga kaya itongnababalitaan kong gumagawa ng mgaiyon?” Kaya sinikap niyang makita siya.

Pinarami ni Jesus ang tinapay(Mc 6:30; Mt 14:13; Jn 6:1)

10 Pagbalik ng mga apostol, isinalaysaynila kay Jesus ang kanilang mga ginawa.Isinama naman niya sila at umalis na sila-

sila lamang papunta sa bayan na tina-tawag na Betsaida. 11 Pero nalaman ito ngmga tao at sinundan siya. Kaya tinanggapniya sila at nagsalita sa kanila tungkol sakaharian ng Diyos; at pinagaling din niyaang mga nangangailangan ng lunas.

• 12 Nang humahapon na, lumapit sakanya ang Labindalawa at sinabi sa kanya:“Paalisin mo na ang mga tao para maka-lakad sila papunta sa mga nayon at bukidsa paligid nang makapagpahinga athumanap ng makakain. Sapagkat nasailang na lugar tayo rito.”

13 At sinabi sa kanila ni Jesus: “Kayo angmagbigay sa kanila ng makakain.” Ngunitsinabi nila: “Wala kaming anuman kundilimang tinapay at dalawang isda; o bakanaman kami pa ang pupunta at bibili ngpagkain para sa lahat ng taong ito?”

14 May mga limanlibong kalalakihandoon. Kaya sinabi ni Jesus sa kanyangmga alagad: “Paupuin ninyo sila sa mgagrupong tiglilimampu. 15 Ganito nga angkanilang ginawa at pinaupo ang lahat. 16 Atkinuha ni Jesus ang limang tinapay atdalawang isda, tumingala sa langit at bi-nasbasan ang mga ito, pinagpira-piraso atibinigay sa kanyang mga alagad paraipamahagi sa mga tao. 17 Kumain atnabusog ang lahat; at tinipon nila ang mganatirang pira-piraso – labindalawang bas-ket.

• 9.12. Tingnan ang paliwanag sa Marcos 6:35.Isinasalaysay ang pagpaparaming ito ng tinapay sa

apat na ebanghelyo, na tangi lamang sa iilangpangyayari sa Ebanghelyo. Bukod sa pagpaparamingito, may iba pang ikinukuwento sa Mt 15:32 at Mc 8:1.

Kaya siguro marami ang salaysay tungkol dito aydahil isa sa mga himala ni Jesus ang pagpaparami ngtinapay, na higit na nagpapakita ng kanyang ganap nakapangyarihan sa mga batas ng kalikasan (tingnan angpaliwanag sa Mc 8:1).

Alalahanin din natin na isang bayang dukha ang mgaJudio sa panahon ni Jesus at masyadong marami parasa isang mataba ngunit limitadong lupain. Kinamkamna ng mga mananakop na Romano ang malakingbahagi ng likas na kayamanan, at pinatawan naman ngmga pulitikong tulad ni Herodes ng mabibigat na buwisang bayan, na medyo mapapangatwiranan ng pa-

ngangailangang bigyan ng trabaho ang sobrang bilangng manggagawa sa malalaking proyekto.

Napakaraming tao ang walang tiyak na makakain saaraw-araw, tulad ng nangyayari sa ngayon sa atingbansa. At nakibahagi sa ganitong kalagayan si Jesus atang kanyang mga tagasunod. Sa tiwangwang na lugarna ’yon, nadama ni Jesus na pananagutan niya anglahat niyang kapatid na naging mga bisita niya (tulad ngnangyari sa Lc 11:5) at kumilos siya ayon sa pananam-palataya. Araw-araw, noong panahong ’yon at nga-yon, marami siguro ang nagbahagi ng kahuli-hulihannilang sentimo o pagkain sa mas dukha pa nilangkapwa sa paniwalang susuklian sila ng Diyos. Ganoondin naman ang ginawa ni Jesus. Pinatototohanan nghimalang ginagawa ni Jesus sa mga sandaling iyon angpananampalataya ng di-mabilang na hamak namananampalatayang marahil ay di masyadong deboto

LUCAS 9 176

Pagpapahayag ni Pedro ng kanyangpananampalataya(Mc 8:27; Mt 16:18)

• 18 Minsan, mag-isang nagdarasal siJesus at naroon din ang mga alagad.Tinanong niya sila: “Sino raw ako ayon sasabi ng mga tao?” 19 Sumagot sila: “SiJuan Bautista raw; may iba namangnagsasabing ikaw si Elias at may iba pangnagsasabi na isang propeta noong una angnabuhay.”

20 At sinabi ni Jesus sa kanila: “Anonaman ang sinasabi ninyo kung sino ako?”Sumagot si Pedro: “Ang Mesiyas ng

Diyos.” 21 At inutusan sila ni Jesus nahuwag sabihin ito kaninuman.

• 22 Sinabi nga ni Jesus: “Kailangangmagtiis ng marami ang Anak ng Tao.Itatakwil nga siya ng mga Matatanda ngbayan, ng mga punong-pari at ng mgaguro ng Batas. Papatayin siya at mulingbabangon sa ikatlong araw.”

23 Sinabi naman ni Jesus sa lahat:“Kung may gustong sumunod sa akin,itakwil ang kanyang sarili at kunin angkanyang krus araw-araw para sumunod saakin. 24 Sapagkat ang naghahangad na

sa Iglesya pero marunong magtaya sa lahat ng natitirasa kanila.

Hindi mahalaga kay Jesus kung napukaw man ngkanyang himala ang isang sigasig na may malingdireksyon na mauuwi sa pagkakahiwa-hiwalay ngkanyang mga tagasunod (tingnan Mc 6:45). Hindi silapinakain ni Jesus para akitin sa kanyang Iglesya kundipara tuparin ang mga pangako ng Diyos sa mgadukha.

• 18. Nangyari ito malapit sa Cesarea ng Filipos,isang kilalang bakasyunan sa may dulong hilaga ngPalestina, sa paanan ng Bundok Hermon. Umalis siJesus sa Galilea pagkat di siya ligtas doon. Gaya ngkanyang nakaugalian, pinauna niya ang Labindalawasa mga bayang pupuntahan niya para ihanda ang mgaito sa kanyang pagdating.

Sino raw ako ayon sa sabi ng mga tao? At kayo,ano naman ang sinabi ninyo tungkol sa akin nangkasama nila kayo? Ano ang sinabi ninyo sa kanila kungsino ako? Unang sumagot si Pedro, na nakasisigurongdi sila nagkamali sa pagpapakilala sa kanilang Gurobilang Mesiyas, ang Isinugo ng Diyos.

Hindi ikinaila ni Jesus na siya nga pero pinag-bawalan niya silang sabihin ito mula noon. Sapagkatayon sa mga tao, kailangang lipulin ng Tagapagpalayaang kanyang mga kaaway. Basta na lamang bangmatatawag ng mga apostol na Tagapagpalaya angmamamatay sa isang krus?

Sa paghahambing ng tekstong ito sa Mc 8:27 atMt 16:13, nabubuo natin ang ganitong kongklus-yon: pinagsama ni Mateo sa iisang kuwento angdalawang magkaibang pangyayari kung saan na-nguna si Pedro sa pagpapahayag ng kanyang pa-nanampalataya. Ang unang pangyayari ang siyangisinasalaysay rito ni Lucas.

Sa pangalawa nama’y nakilala ni Pedro si Jesusbilang Anak ng Diyos at tinanggap niya ang pangako– ito ang siyang ginugunita ni Mateo. Nangyari siguroito pagkatapos ng pagpaparami ng tinapay: ihambingsa Juan 6:66-69. Puwede rin namang pagkatapos ngPagkabuhay: ihambing sa Juan 21:15-17 na hindi ang

pananampalataya ang binibigyang-diin kundi ang pag-ibig na nakikita ni Pedro kay Jesus. Tingnan din angGalasya 2:7-8.

• 22. Bakit itinanong ni Jesus sa kanyang mgaapostol ang mga tanong na kababasa lamang natin?Malinaw ang sinasabi ng Ebanghelyo: pagkat sumapitna ang panahon para ipahayag ni Jesus sa kanila angkanyang pagpapakasakit. Dumating si Jesus hindilamang para magturo sa mga tao kundi para buksan sakanila ang pintuang tungo sa Pagkabuhay. Dahil alamna ngayon ng kanyang mga apostol na siya ang ipi-nangakong Tagapagligtas ng Israel, dapat nilangmalamang walang kaligtasan kung hindi magagapi angkamatayan (1 Cor 15:25). At matatamo ni Jesus angtagumpay na ito kung malaya niyang pipiliin ang daanng krus: Kailangang magtiis ng marami ang Anak ngTao at itakwil ng mga nasa kapangyarihan.

Agad na idinadagdag ni Jesus na dapat tayongmakibahaging lahat sa kanyang tagumpay sa kama-tayan:

Itakwil ang sarili: Narito ang mahalagang pangu-nahing desisyon ng ating buhay. Kailangan tayongmamili sa pagsisilbi o pagsilbihan, pagsasakripisyo ngsarili para sa kapwa o pagsasamantala sa kanila. Ogaya ng sinasabi ng isang kilalang panalangin: Loobinmo nawang higit kong naisin ang umaliw kaysa aliwin,ang umunawa kaysa unawain, ang magmahal kaysamahalin.

Kunin ang kanyang krus araw-araw. Narito angpagtanggap sa krus na iniaatang ng Panginoon sabawat isa sa atin at hindi natin kailangang piliin sapag-kat kakambal na natin ito sa ating buhay. Huwagnating kaladkarin ito na napipilitan lamang tayo kundimahalin ito dahil ito ang gusto ng Panginoon para saatin.

Ang naghahangad na magligtas ng kanyangsarili… Tinutukoy ni Jesus ang tunay at lihim naoryentasyon ng ating buhay. Napakalayo niya samga wala nang inaalala kundi umiwas sa mga“kasalanan” samantalang patuloy naman sa sarilinilang mga ambisyon at sa kanilang pagnanais na

177 LUCAS 9

magligtas ng kanyang sarili ay mawa-walan nito, at ang mawawalan ng kanyangsarili alang-alang sa akin ay siyang maka-pagliligtas nito. 25 Ano ang pakinabang ngtao tubuin man niya ang buong daigdig atmawawala naman o mapapahamak angkanyang sarili? 26 Ang ikahihiya ako at angaking mga salita, siya man ay ikahihiya ngAnak ng Tao pag dating niya sa kanyangkaluwalhatian at sa kaluwalhatian ng Amaat ng mga banal na anghel. 27 Totoongsinasabi ko sa inyo na hindi daranas ngkamatayan ang ilan sa mga naririto hang-ga’t hindi nila nakikita ang kaharian ngDiyos.”Pagbabagong-anyo ni Jesus(Mc 9:2; Mt 17:1; Jn 12:28)

• 28 Mga walong araw pagkasabi niJesus ng mga salitang ito, isinama niyasina Pedro, Juan at Jaime at umahon sabundok para manalangin. 29 At habangsiya’y nananalangin, nagbago ang anyong kanyang mukha at puting-puting nag-ningning ang kanyang damit. 30 May dala-wang lalaki ring nakikipag-usap sa kanya,sina Moises at Elias.

31 Napakita sila sa kaluwalhatian at pi-nag-uusapan nila ang paglisan ni Jesus namalapit nang maganap sa Jerusalem.

32 Antok na antok naman si Pedro at angkanyang mga kasama pero pagkagisingnila, nakita nila ang kanyang kaluwal-hatian at ang dalawang lalaking nakata-yong kasama niya.

33 Nang papalayo na ang mga iyon kayJesus, sinabi ni Pedro sa kanya: “Guro,mabuti at narito tayo; gagawa kami ngtatlong kubol, isa sa iyo, isa kay Moises atisa kay Elias.” Hindi niya alam angkanyang sinasabi. 34 Nagsasalita pa siyanang may ulap na lumilim sa kanila; atnatakot sila pagpasok nila sa ulap. 35 Atnarinig mula sa ulap ang salitang ito: “Itoang aking Anak, ang Hinirang; pakingganninyo siya.”

36 Pagkasalita ng tinig, nag-iisang na-kita si Jesus. Nang mga araw na iyon,sinarili nila ito at walang sinabi kaninumantungkol sa nakita nila.Pinagaling ni Jesus ang batang mayepilepsi(Mc 9:14; Mt 17:14)

37 Kinabukasan sila bumaba mula sabundok at sinalubong siya ng napaka-kapal na tao. 38 May lalaking sumigawmula sa karamihan na ang sabi: “Guro,pakitingnan mo nga ang aking anak, siyapa naman ang kaisa-isa kong anak. 39 Ka-

tamasahin ang buhay hangga’t pupuwede. Angmismong paghahangad man na mabuhay nangwalang pakikipagsapalaran ay naghihiwalay sa atin sadaan ng Diyos.

Ang ikahihiya ako. Bukod sa krus na iniaatang saatin sa araw-araw, hihingin sa atin ng Diyos namagpatotoo sa ating pananampalataya at dito’y kaila-ngan tayong makipagsapalaran, kahit na manga-hulugan lamang ito na pagtawanan tayo ng ating mgakasamahan at mga boss sa trabaho. Ngunit may mgaoras ding mangangahulugan ng pagharap sakamatayan ang katapatan sa Ebanghelyo. Kung sailalim ng dahas nabubuhay ang isang bansa at pina-patay ang mga taong nagtataguyod sa karangalan atpagkakaisa, hindi malayong matukso ang mga Kris-tiyano na makuntento na lamang sa mga “espirituwal”na pagmimiting, at magsawalang-imik sa harap ngmga kasalanang panlipunang nakapaligid sa kanila.Ang ikahihiya ako at ang aking mga salita: kabilangna rito ang mga salitang nagpapahayag ng pagpapa-laya sa mga inaapi at nag-aatas ng pakikiisa sa kanila.

• 28. Alalahanin natin ang pahayag ng Diyos natinanggap ni Jesus sa simula ng kanyang ministeryo (Lc3:21). Narito naman ngayon ang panibagongpagpapahayag ng Diyos na tinatanggap ni Jesus saPagbabagong-anyo: nagsisimula nga ang isangbagong yugto: ang Pasyon.

Dalawang taon nang nangangaral si Jesus perowalang pag-asang masusugpo ng Israel ang kara-hasang naghahatid sa kanya sa pagkawasak. Hindimakumbinsi ng mga salita at himala ang kanyang mgakababayan, kaya’t kailangang harapin ni Jesus angmga puwersa ng kasamaan. Mas magiging mabisa angkanyang sakripisyo kaysa kanyang mga salita parapag-alabin ang pag-ibig at diwa ng pagsasakripisyo salahat ng mula noo’y magpapatuloy sa kanyang gawang pagliligtas.

Sa kanyang Pagbabagong-anyo, siniguro kay Jesusna malapit na siyang mamatay sa Jerusalem (pinag-usapan nila ang pag-alis niya sa Jerusalem). Binig-yan din siya ng patikim ng Pagkabuhay. Tingnan angpaliwanag sa Mc 9:2.

LUCAS 9 178

pag inaalihan siya ng espiritu, agad itonghumihiyaw; pinangingisay siyang bumu-bula ang bibig at matapos saktan ay sakalamang nililisan nito. 40 Hiningi ko sa iyongmga alagad na palayasin ito pero hindi nilakaya.”

41 Sumagot naman si Jesus: “Mga ligawat walang pananampalatayang tao! Gaanopa katagal akong mananatili sa pilingninyo at magtitiis sa inyo? Dalhin mo ritoang iyong anak.” 42 Papalapit pa lamangang bata nang hagipin siya ng demonyo atpinangisay. Ngunit pinagsabihan ni Jesusang maruming espiritu at pinagaling angbata at saka ito ibinalik sa kanyang ama.43 Lubos na namangha ang lahat dahil sakadakilaan ng Diyos.

Nang lubos na nagtataka ang lahat dahilsa mga ginagawa ni Jesus, sinabi ni Jesussa kanyang mga alagad: 44 “Itanimninyong mabuti sa inyong pandinig angmga kataga kong ito: ibibigay ang Anak ngTao sa kamay ng mga tao.” 45 Hindi nilanaintindihan ang pahayag na ito at nalingidito sa kanila upang hindi nila maunawaan.At takot naman silang magtanong sakanya tungkol sa pahayag na ito.

• 46 Nangyari na ikinabahala nila kungsino nga kaya sa kanila ang pinakadakila.47 Alam ni Jesus ang pinagtatalunan nila sakanilang isipan kaya kumuha siya ng isangbata at pinatayo sa tabi niya. 48 At sinabiniya sa kanila: “Ang tumatanggap sabatang ito sa ngalan ko ay tumatanggap saakin, at ang tumatanggap sa akin ay tuma-tanggap sa nagsugo sa akin. At isa pa: angmatagpuang pinakamaliit sa inyong lahatang siyang dakila.”

49 At nagsalita si Juan: “Guro, may na-kita kaming nagpapalayas ng mga de-monyo sa ngalan mo. Pero pinagbawalannamin siya dahil hindi siya sumusunod nakasama namin.” 50 Ngunit sinabi ni Jesussa kanya: “Huwag ninyo siyang pagba-walan dahil panig sa inyo ang hindi labansa inyo.”

Ayaw tanggapin si Jesus sa isang nayongSamaritano

• 51 Nang papalapit na ang panahon ngpag-aakyat sa kanya, tahasang ipinasya niJesus na pumunta sa Jerusalem. 52 Nag-padala siya ng mga sugo para mauna sakanya at pumasok sila sa nayon ng mga

Isinama niya sina Pedro, Juan at Jaime: mayespesyal na lugar ang mga ito sa Labindalawa (Mc1:29; 3:16; 5:37; 10:35; 13:3). Kahit namagkakasamang nabubuhay at nagtatrabaho angLabindalawa, hindi parehong antas ang kanilangnarating at di makasasama ang lahat kay Jesus sa Ulap.

At umahon sa bundok para manalangin.Posibleng sa isang gabi ng pagdarasal naganap angpangyayaring inaasahan ni Jesus. Natutulog ang mgaapostol nang gisingin sila ng Luwalhati ni Jesus nanagbagong-anyo.

Nakita nila ang kanyang kaluwalhatian. Ginugu-nita nito ang pagbabagong-anyo ng mukha ni Moisesmatapos makipag-usap sa Diyos (Ex 34:29-35). Perosa pagkakataong ito’y kay Jesus mismo nanggagalingang kanyang Luwalhati at pinagniningning pati angkanyang damit.

Pakinggan ninyo siya. Si Jesus ang Propetangibinalita ni Moises at kailangan siyang pakinggan nglahat. Pero hindi ito nangangahulugan para sa atin ngpagtanggap ng mga bagong batas. Sa halip ay pina-kikinggan natin ang nagpapakilala sa Ama sa atin atsiyang nagtutulak sa ating makipagkasundo sa kanya.At para dito’y kailangan nating makinig nang mabuti sakanya tulad ng ginawa ng mga apostol.

179 LUCAS 9

• 46. Tingnan ang paliwanag sa Mc 9:33Isinulat ni Marcos na inakbayan ni Jesus ang isang

bata: isang bagay na di pangkaraniwan para sa mgatao noong panahong ’yon dahil bale-wala ang tingin samga bata at walang ibang iminumungkahi ang mgaguro sa relihiyon kundi ang lubos na parusahan angmga ito. Ang huwaran ng relihiyon ay para bang isangseryosong tao na di tumatawa, di tumatakbo, di tumi-tingin sa mga taong mas mababa ang posisyon kaysakanya lalo na sa mga babae at mga bata. Kadalasa’y samga taong bumabatikos sa binyag at unang komunyonng mga bata makikita ang ganitong mentalidad.

Hindi sinasagot ni Jesus ang tanong ng mga apostol:Sino ang pinakadakila? Sapagkat hindi ang magingpinakadakila ang importante kundi ang magingpinakamalapit kay Kristo. At para matanggap siKristo, kailangan siyang tanggapin sa katauhan ngmga pinakamaliliit.

• 51. Matapos alalahanin ang mga gawa ni Jesussa Galilea, sinisimulan ni Lucas ang ikalawang bahaging kanyang ebanghelyo kung saan niya pinagsasamaang mga sawikain at mga salitang binigkas ni Jesus saiba’t ibang pagkakataon.

Ipinaaalaala sa atin ng unang talata na nasa pagitan

LUCAS 9 180

Samaritano para ihanda ang kanyangmatutuluyan. 53 Pero ayaw nila siyangtanggapin dahil papunta siya sa Jerusa-lem. 54 Kaya sinabi sa kanya ng kanyangmga alagad na sina Jaime at Juan:“Panginoon, gusto mo bang tumawagkami ng apoy na babagsak mula sa langitpara puksain sila?” 55 Lumingon si Jesus atpinagwikaan sila, 56 at sa ibang bayan silanagpunta.

Mga hinihingi ng pagsunod kay Jesus(Mt 8:19)

• 57 Habang naglalakad sila, may nag-sabi kay Jesus: “Susunod ako sa iyo saanka man pumunta.” 58 At sinabi sa kanya niJesus: “May lungga ang mga asong-gubat

at may mga pugad ang mga ibon; angAnak ng Tao nama’y wala man langmahiligan ng kanyang ulo.” 59 At sinabinaman niya sa isa: “Sumunod ka sa akin.”Sumagot naman ito: “Pauwiin mo ako paramailibing ko muna ang aking ama.”60 Ngunit sinabi sa kanya ni Jesus:“Hayaan mong ilibing ng mga patay angkanilang mga patay; humayo ka naman atipangaral ang kaharian ng Diyos.” 61 Sinabinaman ng isa pa: “Susunod ako sa iyo,Panginoon pero pauwiin mo muna akopara makapagpaalam sa aking mgakasambahay.” 62 Sinabi sa kanya ni Jesus:“Hindi bagay sa kaharian ng Diyos anghumahawak ng araro at pagkatapos aylumilingon sa likuran.”

ng dalawang probinsya ng Galilea at Judea angSamaria. Mga Samaritano ang nakatira roon at di mgaJudio, at lubhang namumuhi sa isa’t isa ang dalawangbayang iyon. Sa pagdaan sa Samaria ng mga Judiongtaga-Galilea papuntang Jerusalem, makikita nilangsara ang lahat ng pintuan.

Sa kabanatang ito, ilang beses na tinutukoy ni Lucasang kasaysayan ni Propeta Elias. Tinutukoy dito niLucas ang pangyayaring sinalaysay sa 2 H 1:9. Ayonsa kasaysayang ito (o alamat), pinuksa ng apoy ngDiyos ang mga bumale-wala sa propeta.

Sinasabihan dito ni Jesus ang kanyang mga apostolna huwag maging masyadong mapusok: di masa-sabing mas may sala ang mga Samaritanong ayawtumanggap kay Kristo sa pagkakataong ito kaysa lahatng nagsasara ng kanilang pintuan sa isang di-kilala.Bakit wawasakin ang maliit na bayang ito kung pagka-tapos nama’y kailangan pa silang maghanap ng matu-tuluyan sa iba pang bayan? Mabuti pang magpatuloyna lamang nang di maantala.

Gusto mo bang tumawag kami ng apoy mula salangit… Mabuti na lang at hindi tayo binigyang lahatng Panginoon ng kapangyarihang gumawa ng mgahimala. Tiyak na gagamitin lamang natin ito para samga personal na paghihiganti at ipagkakamali angating simulain sa simulain ng Diyos.

MGA PAG-ALPAS – PAGLAYA

• 57. Taliwas sa kinagawiang pag-intindi ni Jesussa kalikasan ng tao, nakikita natin dito si Jesus namasyadong mapaghanap sa alagad na gustongsumabay sa kanya: hindi makapag-aaksaya ngpanahon si Jesus sa paghubog ng mga taong hindihandang magsakripisyo ng lahat para sa Ebanghelyo.

Hindi alam ng una sa mga tagahangang iyon ni Jesusna nakatali pala siya sa kanyang kaginhawahan sabuhay. Lihim na umaasa naman siguro ang ikatlo na sa

oras ng kanyang pagpapaalam, pakikiusapan siya ngkanyang mga kamag-anak na huwag gawin anggayong kalokohan. Kayat hindi siya aalis na maymaganda namang intensiyon: Gusto ko sana, pero…

Iba ang ikalawang kaso: kailangang madama ng mgaapostol na malaya sila sa mga pananagutan sa kanilangpamilya at kapaligiran. Mahirap isiping malaya angisang tao kung hindi pa siya nagkakaroon ng pagka-kataong patunayan ito sa pagkilos sa paraang kaiba sakaraniwang naiintindiha’t tinatanggap. Isipin natin siFrancisco ng Assisi na namamalimos ng makakain sasariling lunsod matapos mamuhay bilang anak ngisang mayamang pamilya.

Sa mga dantaon, halos ang pagpasok lamang samga ordeng relihiyoso ang tanging daan ng paglayamula sa napakamakapangyarihang kapaligiran ngangkan para higit na makasunod sa daan ng Ebanghel-yo. Sa ngayon ma’y kailangan ding lumaya kungminsan mula sa lahat ng klase ng obligasyong pan-lipunan na mabubuting bagay nga pero napakaraminaman kayat nalilimutan tuloy natin ang kaisa-isangbagay na kailangan.

Pauwiin mo muna ako para mailibing ang akingama. Nangangahulugan siguro ito na kailangan munaniyang ilibing ang yumao niyang ama. Puwede rinnamang gustong alagaan ng alagad ang matandaniyang ama hanggang sa mamatay ito at mailibing.

Ilibing ng mga patay ang kanilang mga patay.Hindi natin maaasikaso ang mga pangangailangan nglahat ng tao. Itinatalaga ng “mga buhay” ang kanilangsarili unang-una sa pag-eebanghelyo na sila lamangang nakakaintindi. Tiyak na may ibang aako sa mgaobligasyong panlipunan na di natin maasikaso.

Ilibing ng mga patay ang kanilang mga patay.Maliwanag na nagsasalita si Jesus gaya ng mgapropeta. Sa pagpapahayag sa mabigat na katotoha-nang ito, hindi siya nagbibigay ng isang batas nakailangang sundin sa lahat ng pagkakataon.

181 LUCAS 10

Ipinadala ni Jesus ang pitumpu’t dalawa(Mt 10:5; Mc 6:7)

• 1 Pagkatapos nito, humirangang Panginoon ng iba pang

pitumpu’t dalawa at isinugo silang dala-dalawa na mauna sa kanya sa bawat ba-yan at lugar na takda niyang puntahan.2 Sinabi niya sa kanila: “Marami nga angaanihin at kakaunti naman ang mgamanggagawa; idalangin ninyo sa pangi-noon ng ani na magpadala siya ng mgamanggagawa sa kanyang ani. 3 Lumakadna kayo. Isinusugo ko kayong parang mgatupa sa gitna ng mga asong-gubat.4 Huwag kayong magdala ng pitaka, bag omga sandalyas. At huwag ninyong batiinang sinuman sa daan.

5 Saanmang bahay kayo pumasok, sa-bihin muna ninyo: ‘Mapasatahanang itoang kapayapaan!’ 6 Kung mapayapang taoang naroon, sasakanya ang inyong

kapayapaan. Kung hindi’y magbabalik sainyo ang inyong dasal. 7 At sa bahay naiyon kayo manatili; kumain kayo at umi-nom na kasalo nila sapagkat may kara-patan ang manggagawa sa kanyang sa-hod. Huwag kayong magpapapalit-palitng bahay.

• 8 Saanmang bayan kayo pumasok attanggapin nila kayo, kanin ninyo anumangihain sa inyo. 9 Pagalingin din ninyo angmga maysakit doon at sabihin ninyo sakanila: ‘Palapit na sa inyo ang kaharian ngDiyos.’

10 Saanmang bayan kayo pumasok at dinila kayo tanggapin, lumabas kayo sa mgaliwasan nito at inyong sabihin: 11 ‘Pati naalikabok mula sa inyong bayan na ku-mapit sa aming mga paa ay ipinapagpagnamin sa inyo. Gayunman, alamin nin-yong palapit na ang kaharian ng Diyos.’

10

• 10.1 Tingnan ang paliwanag sa Mt 10:5 at Mc6:7.

Isinasalaysay ni Lucas ang misyon ng Pitumpu (oPitumpu’t dalawa) pagkatapos ng misyon ngLabindalawa (9:1).

Labindalawa ang mga apostol ayon sa bilang ngmga tribu ng Israel: nangangahulugan ito na sasimula’y sa bayang Israel ipinahayag ang Ebanghelyo.Sumunod naman ang misyon ng Pitumpu’t dalawa (oPitumpu): isinasagisag ng bilang na ito ang maramingbansang pagano. Kaya ipinagpapauna ng misyong itoang gawaing pananagutan ng Iglesya hanggang sakatapusan ng mundo: ang pag-eebanghelyo sa lahatng bansa (Mt 28:19).

Pag matagal na ang Iglesya sa isang lugar, agadnating ipinalalagay na lahat ay nagkaroon na ngpagkakataong tanggapin ang Ebanghelyo. Malingakala. Maging sa pinakamaganda mang sitwasyon,marami pa ring pamilya lalo na ang mga pinakadukhaang kung ilang taon nang naghihintay na madalaw silang mga misyonero.

Sino ba ang mga magmimisyon? Hindi mga pari omadre lamang kundi tanang may pananampalataya.

Sa pagdalaw sa mga tahanan, pagbibigay ng kapa-yapaan ang pinakaunang dapat gawin, o tumuloybilang kaibigan sa ngalan ni Kristo at ng kanyangIglesya. May panahon para makinig sa mga binibisitaat para malaman ang kanilang mga pinoproblema. Sagayon lamang tayo makapagbibigay sa kanila ngmagandang sagot at masasabi sa kanila: Palapit na sainyo ang Kaharian. Sangkaterba man ang problemamo, maniwala kang mas lumapit sa iyo ngayon angDiyos para sa isang pakikipagkasundo. Ito ang pana-

hon para makipagkasundo sa mga kamag-anak at mgakapitbahay, para pawiin na ang mga sama ng loob.Simulan mong gawin ang anumang magagawa mo atmaniwala kang lulutasin ng Diyos ayon sa kanyangpamamaraan ang anumang hindi natin kaya.

Pagalingin ang mga maysakit: tingnan angsumusunod.

Marami sa mga masayang tumatanggap sa mgamisyonero ang hindi makapagtitiyaga: hindi sila sasapisa isang pamayanang Kristiyano. Pero hindi naman itonangangahulugan na nasayang ang pagsisikap ng mgamisyonero. Maaalaala ng mga taong ito ang sandalingiyon ng grasya mula sa Panginoon at tutulungan silanitong manatiling may kaunting pananampalataya sapang-araw-araw na buhay. Sa ano’t ano man, magka-karoon ng ilang ang puso ay hinipo ng Panginoon sapagkakataong iyon para maging mga aktibongmiyembro ng kanyang Iglesya.

Hinuhubog ng misyon ang mga misyonero atiminumulat din ang mga dinadalaw ng mga ito. Hinu-bog ni Jesus ang kanyang mga alagad hindi lamang sapagbibigay sa kanila ng kanyang mga aral kundi sapagsusugo sa kanila sa pagmimisyon. Ganito niyasinugo ang pitumpu ilang buwan matapos nila siyangmakilala. Gayundin naman ngayon, ang mga bagongsumasampalataya ang kadalasa’y pinakamagalingpara sa gawang pagmimisyon.

PAGALINGIN ANG MGA MAYSAKIT

• 8. Pagalingin ang mga maysakit, sabi ni Jesus.Nabanggit na natin na dumating si Jesus hindi parapalusugin ang lahat ng maysakit kundi para maghatid

12 Sinasabi ko sa inyo na magaan pa angsasapitin ng mga taga-Sodom kaysabayang iyon sa dakilang Araw.

13 Sawimpalad ka, Corazin! Sawim-palad ka, Betsaida! Kung sa Tiro at Sidonnangyari ang mga himalang ginawa sainyo, matagal na sana silang nagdamit-sako at naupo sa abo at nakapagbalik-loob. 14 Kaya magaan pa ang sasapitin ngTiro at Sidon kaysa inyo sa araw ng pag-hatol. 15 At ikaw naman, Capernaum, da-dakilain ka kaya hanggang langit? Hindi!Ibubulid ka sa impiyerno!

16 Ang nakikinig sa inyo ay nakikinig

sa akin, at ang di-tumatanggap sa inyoay di-tumatanggap sa akin. At ang di-tumatanggap sa akin ay di tumanggap sanagsugo sa akin.”

Pagpapasalamat ni Jesus sa Ama(Mt 11:25)

• 17 Tuwang-tuwang nagbalik angPitumpu’t dalawa at ang sabi: “Panginoon,mga demonyo ma’y sumuko sa amindahil sa iyong pangalan.” 18 Sinabi namanni Jesus: “Nakita kong bumagsak naparang kidlat si Satanas mula sa langit.19 Binibigyan ko kayo ng kapangyarihang

sa atin ng pagliligtas. Dahil makasalanan tayo, naga-ganap ang ating kaligtasan sa pamamagitan ngpaghihirap at ng krus.

Hindi tinatangkang palitan ng mga isinugo ni Jesusang mga manggagamot. Hindi nila ipinahahayag angpananampalataya bilang daan para gumaling: pagpa-pababa ito sa pananampalataya. Pero totoong nag-aalok din sila ng “paggaling” sa mga hindi pa naka-kadiskubreng palapit na sa kanila ang Kaharian ngDiyos at ang kanyang awa.

Saanman may pamayanang Kristiyano, kailangannilang alagaan at dalawin ang mga maysakit bilangtanda na ito ang pamilya ng lahat at may malasakit silasa bawat isa. Ang ipinakikitang pagmamahal ng duma-dalaw ay nagpapalakas-loob sa maysakit, nagbubungang tuwa at pasasalamat sa kanya kayat inihahanda siyasa isang malalim na pagbabago at sa kapatawaran ngmga kasalanan. (Tingnan din ang Jaime 5:13.)

Sa unang sulat ni Pablo sa mga taga-Corinto (12:9),nagsasalita siya tungkol sa iba’t ibang regalong ibini-bigay ng Espiritu sa pamayanang Kristiyano at pinag-iiba niya ang kaloob na gumawa ng mga himala at angmagpagaling sa mga maysakit. Itong huli’y maaaringtungkol sa likas na kakayahang angkin na ng isang taonoon pa man.

Kailangang pahalagahan ng Iglesya ang lahat ng uring pag-aalaga sa mga maysakit. Tunay ngang dapatpahalagahan ang mga taong may kakayahang mag-dasal at magpatong ng mga kamay sa ulo ng maysakit.Pero dapat din namang makita ng mga doktor at ngmga nagtatrabaho sa ospital na ang kanilang kaka-yahan at trabahong mag-alaga sa mga pasyente ayisang pagsisilbi nila sa mga maysakit sa ngalan ngDiyos.

At huwag ninyong batiin ang sinuman sa daan naibig sabihi’y huwag kayong makituloy sa bahay nginyong mga kakilala: Katulad din ito ng pagdadala ngbaon. Sa Kalinga lamang ng Ama kailangang umasaang misyonero: alam niya kung paano hihipuin angpuso ng isa sa mga nakikinig sa Magandang Balita paratanggapin ang mga misyonero. Sapagkat talaga ngangmawawalan ng sigasig sa pagmimisyon ang misyo-nerong nakikitira sa piling ng mga kaibigang hindinaman nakakaintindi sa Kaharian.

• 17. Sa simula’y takot ang taong gumagawa atnangangaral para kay Kristo. Saka naman dumaratingang kaligayahan ng pagtatagumpay sa sarili, lalo naang kagalakan ng paniniwala at paggawa sa kapang-yarihan mismo ni Jesus. Nagpasalamat si Jesus sangalan ng pitumpu (o pitumpu’t dalawa) at ng lahat ngmisyonerong susunod pa sa kanila.

Ano ang mga bagay na ito na ibinunyag ng Diyos samga maliliit kundi ang mahiwagang puwersa ngEbanghelyo na bumago sa mga tao at naglagay sakanila sa katotohanan? Namangha ang mga apostol sakapangyarihang nagmumula sa Ngalan ni Jesus (Mc16:17). Binibigyang-diin ni Jesus ang pagkatalo niSatanas, ang Kaaway, ang ama (o inahin) ng kasi-nungalingan, ng mga huwad na kalayaan at ng mgagintong tanikala.

Akala ng marurunong at matatalino na may alam silapero hindi nila alam ang pinakamahalaga. Sapagkatang Diyos na kanilang pinag-uusapan at tinutukoy ayisa lamang maling kopya ng tunay na Diyos na di nilakinikilala kay Jesus. Hindi rin nila alam kung saanpapunta ang mundo sapagkat hindi nila nakikita kungpaanong kumikilos ang kapangyarihan ng Diyossaanman ipinahahayag si Jesus.

Pumasok naman sa mga bagay na ito ang maliliit.Kailan lamang e isinakripisyong henerasyon ang tinginsa kanila. Sapagkat sa sali’t salinlahi’y sanay na angmaliliit na magsakripisyo ng sarili para sa kanilang mgaanak o sila ang isinasakripisyo ng mga kapangyarihansa layuning paliligayahin daw sila pagkatapos. Nabu-buhay sila hindi para sa kanilang sarili kundi paramaghanda ng lugar para sa iba. Pero ngayon nasamaliliit na o mga hamak na mananampalataya anglahat kung nasa kanila si Jesus sapagkat ipinagkatiwalana sa kanya ng Ama ang lahat.

Buung-buong ipinagkatiwala ng Diyos kay Jesus anglahat dahil magkasalo ang Ama at si Jesus sa parehongbuhay.

Isinasabuhay ng maliliit ang kanilang pananam-palataya sa mga simpleng paraan pero alam nilangwalang masasayang sa kanilang mga sakripisyo. SiJesus ang nagpapakilala ng kanyang Ama sa atin, atsa pagkakilala natin sa kanya sa katotohanan, naki-kibahagi tayo sa kanya sa pamamahala niya sa mga

LUCAS 10 182

pangyayari. Mabisa ang ating mga hangarin at mgapanalangin sapagkat sumapit na tayo sa sentro kungsaan pinamamahalaan ng Diyos ang mga puwersangnagliligtas sa sangkatauhan: nasusulat na sa langit angating mga pangalan tulad ng mga nagtatrabaho para sakawalang-hanggan.

Hindi pagpopropaganda ng Ebanghelyo ang pag-eebanghelyo, kundi pagpapatunay sa kapangyarihannitong magpagaling sa mga tao mula sa kanilang mgademonyo. Pero hindi bunga ito ng ating sariling gawa.Kailangan nating tanggapin na wala tayong anumangkakayahan sa mga bagay na ito at dapat tayong mag-pasalamat sa Ama na siyang nagbigay-kakayahan saatin para makita, marinig at maipahayag ang kanyangpagliligtas.

Mapalad ang mga matang…! Tigilan na angpagkainggit sa mga kilalang tao, sa mga hari at mgapropeta ng lumipas na panahon. Sa inyo itinoka angmas magandang bahagi, sa inyong buhay ngayon athindi naman sa mga hari ni propeta.

ANG KAPWA

• 25. Sino ang aking kapwa? Umaasa ang gurong Batas na itatakda ang mga eksaktong limitasyon ngkanyang obligasyon. Sino nga ba ang dapat niyangasikasuhin? ang kanyang mga kamag-anak? mgakalahi? o baka naman ang lahat?

Makahulugan ang pagwawakas ni Jesus sa kanyangkuwento sa pamamagitan ng isa pang tanong na kaibasa una: Sino sa tatlong ito ang naging kapwa sataong nahulog sa kamay ng mga tulisan? Para bangsinabi niyang: “Huwag mo nang problemahin pa kungsino ang ’yong kapwa kundi pakinggan mo atpatangay ka sa tawag na nadarama mo sa iyong sarili,at makipagkapwa ka, kapwa ng kapatid mong nanga-ngailangan sa iyo. Hangga’t itinuturing nating obli-gasyon ang Batas ng Pag-ibig, hindi ito ang magigingpag-ibig na gusto ng Diyos.

Hindi lamang pakikiramay sa kagipitan ng kapwaang pag-ibig. Pansinin kung paano tumigil angSamaritano kahit na mapanganib ang lugar na ’yon,kung paano niya binayaran ang mga gastos atnangakong sasagutin ang lahat ng maaari pang kaila-nganin. Sa halip na “magkawanggawa” lamang, iti-naya niya ang sarili nang walang anumang kundisyono pagtatantya, at para sa isang estranghero pa.

Minsan namang sinabi ni Martin Luther King na dinakukuntento ang pagmamahal sa pakikiramay samga naghihirap: “Bilang simula, kailangan tayongmaging mabuting Samaritano sa mga nabuwal sadaan. Subalit umpisa lamang ito. Sapagkat balangaraw kailangan nating tanggapin sa ayaw man natin osa gusto na ang daan pa-Jerico ay dapat gawin sa ibangparaan upang di palagi at patuloy na nagugulpi at

yumapak sa mga ahas at alakdan. Masu-supil ninyo ang lahat ng kapangyarihanng kaaway, at walang anumang makapi-pinsala sa inyo. 20 Subalit magalak kayohindi dahil sa pagsuko sa inyo ng mgaespiritu kundi sapagkat nasusulat salangit ang inyong mga pangalan.”

21 Nang sandaling iyo’y nag-umapawsa galak sa Espiritu Santo si Jesus atsinabi niya: “Pinupuri kita, Ama, Pangi-noon ng langit at lupa, dahil inilihim moang mga bagay na ito sa marurunong atmatatalino, at ipinamulat mo naman samaliliit. Oo, Ama, naging kalugud-lugodito sa iyo. 22 Ipinagkatiwala sa akin ngaking Ama ang lahat. Walang nakaka-kilala kung sino ang Anak kundi angAma, at kung sino ang Ama kundi angAnak at ang sinumang gustuhing pag-bunyagan ng Anak.”

23 Pagkatapos ay bumaling si Jesus samga alagad at sinabi sa kanila nang sari-linan: “Mapalad ang mga matang nakaka-kita ng inyong nakikita. 24 Sinasabi ko sainyo na maraming propeta at hari ang

nagnais makita ang inyong nakikita perohindi nila nakita, at marinig ang inyongnaririnig pero hindi nila narinig.”

Ang mabuting Samaritano(Mt 22:24; Mc 12:28)

• 25 May tumindig na isang guro ngBatas para subukin si Jesus. Sinabi niya:“Guro, ano ang gagawin ko para makamitang buhay na walang hanggan?” 26 Suma-got sa kanya si Jesus: “Ano ba ang nasu-sulat sa Batas, at paano mo ito naiintin-dihan?” 27 Sumagot ang guro ng Batas:“Mamahalin mo ang Panginoon mongDiyos nang buo mong puso at nang buomong kaluluwa at nang buo mong lakasat nang buo mong pag-iisip. At nasusulatdin naman: Mamahalin mo ang iyongkapwa gaya ng iyong sarili.”

28 Noo’y sinabi ni Jesus sa kanya:“Tama ang sagot mo. Gawin mo ito atmabubuhay ka.” 29 Pero gustong mangat-wiran ng guro ng Batas kaya sinabi niyakay Jesus: “At sino naman ang akingkapwa?” 30 Sinagot siya ni Jesus: “May

183 LUCAS 10

isang taong bumaba mula sa Jerusalempapunta sa Jerico at nahulog siya sa ka-may ng mga tulisan. Hinubaran siya ngmga ito at binugbog at saka iniwang halospatay na. 31 Nagkataon namang mayisang paring pababa rin sa daang iyon.Pagkakita sa kanya, lumihis ito ng daan.32 Gayundin naman, may isang Levitangnapadaan sa lugar na iyon; nang makitasiya’y lumihis din ito ng daan.

33 Pero may isang Samaritano namangnaglalakbay na napadaan sa kinaroroo-nan niya; pagkakita nito sa kanya, naawaito sa kanya. 34 Kayat lumapit ito, binu-husan ng langis at alak ang kanyang mgasugat at binendahan. Isinakay nito ang taosa sarili niyang hayop at dinala sa isangbahay-panuluyan at inalagaan. 35 Kinabu-kasan, dumukot ang Samaritano ngdalawang denaryo, ibinigay sa may-ari ngbahay-panuluyan at sinabi: ‘Alagaan mosiya; sasagutin ko ang anumang karagda-gang gastos pagbalik ko’.”

36 At sinabi ni Jesus: “Sa palagay mo,sino sa tatlong ito ang naging kapwa sataong nahulog sa kamay ng mga tuli-san?” 37 Sagot ng guro: “Ang nagdalang-habag sa kanya.” Kaya sinabi ni Jesus sakanya: “Humayo ka’t ganoon din anggawin.”

Sina Marta at Maria• 38 Sa kanilang paglalakbay, pumasok

si Jesus sa isang nayon at pinatuloy siyang isang babaeng nagngangalang Marta.39 May kapatid siyang babae na tinatawagna Maria. Naupo ito sa may paanan ngPanginoon at nakikinig sa kanyang salita.40 Abalang-abala naman si Marta sa mgapagsisilbi kaya lumapit siya at sinabi:“Panginoon, hindi mo ba napapansingpinabayaan ako ng aking kapatid nababae na magsilbing mag-isa? Pakisabimo naman sa kanya na tulungan ako.”

41 Sumagot sa kanya ang Panginoon:“Marta, Marta, abala ka’t balisa sa ma-raming bagay; 42 isa lang naman ang ka-

LUCAS 10 184

napagnanakawan ang mga tao sa kanilang paglakad samga landas ng buhay.”

Sa halimbawa ring ito, ipinakikita sa atin ni Jesus nakadalasa’y ’yon pang parang may mga katungkulan sarelihiyon o ’yong mga naniniwalang tumutupad sila saBatas ang hindi marunong magmahal. Isa pangSamaritano na ibig sabihi’y isang dayuhang itinuturingna erehe o “heretic” ng mga Judio ang siya pangkumalinga sa taong sugatan.

Para sa mga Judio, ang mga kasapi sa Israel angkapwa, ang kanilang mga kababayang may dignidad sapakikibahagi sa parehong relihiyon. Sa katunaya’ygaling sa “dugo at laman” ang kapatirang ito. Ngunitpara kay Jesus, walang anumang diskriminasyon angpakikipagkapatiran.

PAKIKINIG

• 38. Maraming bagay ang parang kinakailangansa buhay ng pamilya: paglilinis, pagluluto, pag-aalagang mga anak. Sa pag-aasikaso sa mga ito, para na ringsi Kristo ang siya nating inaasikaso. Subalit isa langnaman ang kailangan para sa lahat: ang makinig kayKristo kapag nariyan siya. Kailangang isaisantabi anglahat ng iba pa para dito.

Inihahandog ni Marta kay Jesus ang kanyang ma-teryal na pagsisilbi samantalang gusto naman ni Jesusna bigyan siya ng mga kayamanang walang hanggan.Nagtatrabaho siya’t nababahala kayat wala na siyang

panahon para makapiling si Jesus. Ngunit iba ang pag-ibig. Si Jesus ang kapayapaan at hindi siya mata-tanggap ng hindi umaasikaso sa kanya sa kapayapaan.May paraan ng pagsisilbi at puspusang pagtatrabahosa tahanan o sa pamayanan na nag-iiwang basyo pa rinsa tao. Ngunit gusto ni Jesus na matagpuan natin siyasa ating pang-araw-araw na gawain.

Puwede rin namang maging isang paraan ngpagkabalisa ang ating panalangin tulad ni Marta:kapag namomroblema tayo sa pag-iisip ng darasalin,kapag salita na lamang tayo nang salita sa paulit-ulit napagsasabi sa Panginoon ng ating mga problema,kapag ninenerbiyos ang responsable sa selebrasyon atlabis na pinoproblemang pagbutihin ang pagkanta athomiliya. Tayong lahat ay kailangang humanap ngisang paraan ng panalangin kung saan may panahontayong mailagay ang sarili sa presensya ng Diyos bagosimulan ang anumang panalangin. Kailangan tayongmakinig, manahimik at maglaan ng panahon para satahimik na pagninilay sa salita ng Diyos. Kailangannating patahimikin ang ating mga pagnanais upang saAma lamang natin ituon ang ating pagtingin, siya nanasa lihim. Nakapagtataka’t sa ilang relihiyong di-Kristiyano’y natututo ang mga tao na ihatid sa kapa-yapaan at katahimikan ang kanilang espiritu at mara-ting ang tunay na kapanatagan. Samantalangpumapasok naman tayo sa panalangin na dala-dalaang ating mga walang-saysay na pinagkakaabalahan atpagkatapos nama’y dala pa rin natin ang mga ito.

ilangan. Pinili nga ni Maria ang mainam nabahagi na hindi kukunin sa kanya.”

Panginoon, turuan mo kaming manalangin(Mt 6:9; 7:7)

• 1 Isang araw, nananalangin siJesus sa isang lugar at pagkatapos

niya’y sinabi sa kanya ng isa sa kanyangmga alagad: “Panginoon, turuan mokaming manalangin kung paanong tinu-ruan ni Juan ang kanyang mga alagad.”2 At sinabi ni Jesus sa kanila: “Kungmananalangin kayo, sabihin ninyo:

Ama, sambahin ang ngalan mo,dumating ang kaharian mo,3 bigyan mo kami araw-araw ng pagka-

ing kailangang-kailangan namin,4 patawarin mo kami sa aming mga

sala; tingnan mo’t pinatatawad din naminang lahat ng may utang sa amin,

at huwag mo kaming dalhin sa tukso.”

• 5 Sinabi rin sa kanila ni Jesus: “Ipala-gay nating may kaibigan ang isa sa inyoat pinuntahan mo siya sa hatinggabi atsinabi: ‘Kaibigan, pahiram nga ng tatlong

Kung si Maria sa salaysay na ito ang siya ringMaria ng Magdala na sumama kay Jesus (Lc 8:2),puwede nating ipalagay ang sumusunod:

Kabilang si Maria sa grupo ng mga alagad na kasamani Jesus na pinatuloy ni Martang kanyang “kapatid okamag-anak”. Dahil hindi niya bahay iyon, hindi manlamang siya namomroblema sa paghahanda ngpagkain at nagreklamo si Marta. Noon pinuri ni Jesussi Maria hindi lamang dahil nakikinig ito sa kanya kundidahil noon pa ma’y nagpasya na itong susunod sakanya kasama ng kanyang mga apostol. Tulad ng mgaapostol, pinili ni Maria ang mas magandang bahagi.

• 11.1 Marunong nang manalangin ang mgaapostol at nagdarasal sila nang sama-sama gaya ngginagawa ng lahat ng Judio sa mga sinagoga at sa mgatakdang oras sa maghapon. Subalit sa pamumuhaynilang kasama ni Jesus, nadiskubre nila ang isangbagong paraan ng pamumuhay at pagsasama-sama, atnaramdaman nila ang pangangailangang makipag-usap sa Ama sa ibang paraan. Hinintay ni Jesus na silamismo ang humiling sa kanyang turuan niya silangmanalangin. Tingnan Mt 6:9.

PANALANGIN

• 5. Inaanyayahan tayo ni Jesus na humingi nangmay pagtitiyaga, na di kailanman nagsasawahanggang sa Diyos na mismo ang “magsawa”. Hindilaging ibibigay sa atin ng Diyos ang ating hinihingi atsa paraang hinihingi natin dahil hindi natin alam kungano ang mabuti para sa atin. Pero bibigyan niya tayong banal na espiritu o mas malinaw na pagkaalam sakanyang kalooban, kasama ang lakas ng loob paratuparin ito.

Kumatok at bubuksan ang pinto para sa inyo.Bilang paliwanag sa pangungusap na ito, narito angisang pahina mula kay Padre Molinie:

“Kung hindi agad nagbubukas ang Diyos, hindi itodahil gusto niya tayong maghintay. Kung dapat tayongmagtiyaga sa panalangin, hindi ito dahil kailangan angisang takdang bilang ng mga dasal kundi dahil maykung anong katangian o tonong kinakailangan sapananalangin. Kung mailalahad natin ito sa bukana palamang, agad tayong diringgin.

185 LUCAS 11

“Ang panalangin ang daing ng Espiritu Santo sa atintulad ng sinasabi ni Pablo. Pero kailangang ulit-ulitin itoupang makapagbukas ng daan sa ating pusong batoang daing na ito gaya ng tikatik na patak ng tubig nabumubutas sa pinakamatigas na mga bato. Samatiyagang pag-uulit sa Ama Namin o Aba GinoongMaria, makaaasa tayong sasapit din ang araw namadarasal natin ito na lubos na katono ng gusto ngDiyos. Hinihintay niya mismo ang daing na ito na siyalamang makaaantig sa kanya sapagkat sa katunaya’ysa puso niya mismo ito galing.

“Hangga’t hindi natin natutugtog ang notang ito onahuhugot mula sa kaibuturan ng ating sarili, hindimagagapi ang Diyos. Hindi dahil ipinagtatanggol ngDiyos ang sarili kundi dahil siya ay wagas na kawalang-pagmamatigas at pagdaloy. At hangga’t wala tayongpagkakahawig sa kanya, walang dadaloy na agos sapagitan natin at niya. Nagsasawa nga ang tao sapagdarasal, pero kung magtitiyaga siya sa halip namasiraan ng loob, unti-unti niyang maaalis angkanyang pagmamataas. At sa pagiging pagod attalunan niya, higit pa ang kanyang nakakamit kaysamaari niyang naisin.

MGA KAHILINGAN – ANG MGA SANTOInaanyayahan tayo ni Jesus na matiyagang humingi

hindi para pagbigyan ng Diyos ang mga gusto natinkundi para mas makapasok tayo sa kanyang mgaisipan at kagustuhan. Hindi na nagiging makasarili angmatiyagang paghiling at nagiging panalangin ito, ibigsabihi’y itinataas tayo at inilalapit sa Diyos.

Walang sinasabi si Jesus tungkol sa pagsusumamosa mga santo sapagkat kadalasa’y salungat na daan satunay na panalangin ang tinatahak ng nagsusumamosa mga santo. Interesado ang taong ’yon hindi sapagkadama sa awa ng Diyos kundi sa pagtatamo ngkung anong pakinabang. Bale-wala sa kanya kungkanino siya tumatawag basta’t meron siyang isangmagaling at awtomatik na tagapamahagi ng mgabiyaya. Kayat nagsisimula ang paghahanap ng mgasanto, mga simbahan at mga debosyon.

Isang pamilya ang Iglesya. Kung paano natinhinihingi sa ating mga kaibigan na ipanalangin tayo,gayundin naman tayo dapat tumawag sa ating mga

11

pirasong tinapay 6 dahil kararating langmula sa biyahe ng isa kong kaibigan atwala akong maihain sa kanya.’ 7 Atsasagutin ka siguro ng nasa loob: ‘Huwagmo na akong gambalain. Nakatrangka naang pinto at nakahiga na kami ng mgabata; hindi na ako maaaring tumayo parabigyan ka.’ 8 Sinasabi ko sa inyo, kunghindi man siya bumangon para magbigaydahil sa pakikipagkaibigan, babangon parin siya at ibibigay sa iyo ang lahat mongkailangan dahil sa pagpupumilit sa kanya.

9 Kaya sinasabi ko sa inyo: humingi atkayo’y bibigyan, maghanap at matatag-puan ninyo, kumatok at bubuksan angpinto para sa inyo. 10 Talaga ngang tuma-tanggap ang humihingi, nakakatagpo angnaghahanap at pinagbubuksan ang ku-makatok.

11 Sino sa inyo ang amang magbibigayng ahas sa kanyang anak kung isda athindi ahas ang hinihingi nito? 12 Sino angmagbibigay ng alakdan kung itlog anghinihingi? 13 Kaya kung kayo mang masa-sama’y marunong magbigay ng mabu-buting kaloob sa inyong mga anak, gaanopa kaya ang Ama mula sa langit? Tiyakna ibibigay niya ang banal na Espiritu samga hihingi sa kanya.”

Si Jesus at si Beelzebul(Mc 3:22; Mt 12:23; Mc 4:21; 9:40)

• 14 Minsa’y nagpapalayas si Jesus ngisang demonyo at ito’y pipi. Nang luma-bas na ang demonyo, nakapagsalita ang

pipi at namangha ang mga tao. 15 Ngunitsinabi ng ilan sa kanila: “Pinalalayas niyaang mga ito sa tulong ni Beelzebul napinuno ng mga demonyo.” 16 Gustonaman ng iba na subukin si Jesus athumingi sila sa kanya ng isang tandagaling sa langit.

17 Alam ni Jesus ang kanilang iniisipkaya sinabi niya sa kanila: “Mabubuwagang bawat kahariang nagkakahati-hati atmagigiba roon ang mga sambahayan.18 Ngayon, kung nagkakahati-hati si Sa-tanas, paano magtatagal ang kanyangkaharian? Di nga ba’t sinasabi ninyo nanagpapalayas ako ng mga demonyo satulong ni Beelzebul? 19 Kung sa pama-magitan ni Beelzebul ako nagpapalayasng mga demonyo, paano naman napala-layas ng inyong mga kaanib ang mga ito?Sila mismo ang nararapat sumagot sainyo.

20 Sa daliri ng Diyos ako nagpapalayasng mga demonyo kaya sumapit na sainyo ang kaharian ng Diyos. 21 Kungsandatahang binabantayan ni Malakasang kanyang palasyo, hindi magagam-bala ang kanyang mga pag-aari. 22 Perokung salakayin siya ng mas makapang-yarihan sa kanya at talunin siya, maa-agaw nito ang kanyang mga armas nakanyang inasahan at ipamamahagi angkanyang mga ari-arian.

• 23Ang hindi panig sa akin ay laban saakin, at ang hindi nagtitipong kasama koay nagpapangalat.

kapatid na santo. Walang makapangangantiyaw saatin kung minsa’y nagpapakita tayo ng pagtitiwala sakanilang panalangin, lalo na sa panalangin ng mgasantong mas hinahangaan natin pagkat alam natin angkanilang mga buhay at mga gawa. Subalit hindi dapatipagkamali ang “petisyong” ito sa mga santo sa mati-yagang paghiling na nagpapapasok sa atin sa misteryong Diyos. Si Mariang Ina ng Diyos lamang ang tangingnilalang na makasasabay sa atin sa panalanginsapagkat ginawa siya ng Diyos na ina natin, sapagkatinilagak ng Diyos sa kanya ang lahat niyang awangnakalaan para sa atin, sapagkat ibinuklod ng Diyos angkanyang sarili sa kanya kayat sa pagtingin natin sa

LUCAS 11 186

kanya, ang buhay na presensiya ng Diyos ang laginating natatagpuan.

• 14. Tingnan ang paliwanag sa Marcos 3:22 atMateo 12:23.

Sa daliri ng Diyos (b. 20). Pareho ring pananalitaang ginagamit sa Exodo 8:15 para sa kapangyarihanng Diyos sa paggawa ng mga himala.

• 23. Laban sa akin ang hindi panig sa akin…Parang sinasalungat ng pariralang ito ang nasa Lc9:50: panig sa inyo ang hindi laban sa inyo. Satotoo’y inaamin ni Jesus sa Lc 9:50 na higit pa sa

• 24 Kapag lumabas sa tao ang maru-ming espiritu, nagpapalabuy-laboy ito samga lugar na walang tubig sa pagha-hanap ng pahingahan. Pero wala siyangnatatagpuan at sinasabi niya: ‘Babalikako sa inalisan kong tirahan.’ 25 Pagdatingniya, natatagpuan niya ito na nawalisanna at maayos pa. 26 Kaya naghahanapsiya at nagsasama ng pito pang espiritungmas masama pa kaysa kanya; pumapa-sok ang mga ito at doon tumitira. Kayamas masama ang huling kalagayan ngtaong iyon kaysa dati.”

• 27 Habang nagsasalita pa siya, isangbabae mula sa dami ng tao ang malakasna nagsabi sa kanya: “Mapalad ang nag-dala sa iyo sa kanyang sinapupunan atnagpasuso sa iyo.” 28 Ngunit sumagot siJesus: “Kaya talagang mapalad ang mganakikinig sa salita ng Diyos at tumutupadnito.”

• 29 Nang dumadagsa na ang mga tao,nagsimulang magsalita si Jesus: “Masa-mang lahi ang lahing ito; humihingi ito ngpalatandaan pero walang ibang palatan-daang ibibigay rito kundi ang palatandaanni Jonas. 30 At kung paanong naging

palatandaan si Jonas para sa mga taga-Ninive, gayundin naman ang Anak ng Taopara sa mga tao sa kasalukuyan. 31 Sapaghuhukom, babangon ang Reyna ngTimog kasama ng mga lalaki ng lahing itoat hahatulan sila. Sapagkat dumating siyamula sa kabilang dulo ng mundo paramasaksihan ang karunungan ni Solomonat dito’y may mas dakila pa kay Solomon.32 Sa paghuhukom, babangon ang mgalalaking taga-Ninive kasama ng salinla-hing ito at hahatulan nila ito dahil nag-balik-loob sila sa pangangaral ni Jonas; atdito’y may mas dakila pa kay Jonas.

33 Walang nagsisindi ng ilaw para itagoo para takpan ng kahon kundi inilalagayito sa isang patungan para makita ng mgapumapasok ang liwanag.

Ang iyong mata ang lampara ng iyongkatawan. Kung malinaw ang mata mo,nasa liwanag ang buo mong katawan;ngunit kung malabo, nasa dilim ang ka-tawan mo. 35 Kaya mag-ingat na huwagmaging dilim ang liwanag na nasa iyo.36 Kung maliwanag naman ang buo mongkatawan at wala ni anumang bahagingnasa dilim, magiging pawang maningningito gaya ng biglang pagtanglaw sa iyo ngilaw.”

ibig niyang sabihi’y “Sino ang makapagsasalitangkagaya mo?” Ngunit sumagot si Jesus: “Kung napa-kagaling ng aking mga salita, huwag mong purihin angaking mga kamag-anak na maaari akong ipagmalakikundi ang mga nakikinabang sa aking mga salita. At isapa’y Salita ng Diyos ang mga ito.”

Tungkol naman kay Mariang ina ni Jesus, nabanggitna nating siya ang pinakaunang naniwala (Lc 1:38);maligaya siya pagkat naniwala siya (Lc 1:45) atitinanim niya sa kanyang puso ang lahat ng salita atgawa ng Panginoon (Lc 2:51).

• 29. Bilang mga makasalanan, walang ibangtinanggap na tanda ng Diyos ang mga taga-Ninivekundi ang pagdating ni Jonas na nanawagan sa pag-sisisi. Naniniwala ang mga kapanahon ni Jesus na“mabubuti” sila dahil sila ang bayan ng Diyos at hindinila napapansing dumating na ang oras para magsisisila.

Hahatulan sila. (b. 31) Napakahirap para sa atin naintindihin ang di paghuhusga ng Diyos sa sinuman!Tingnan ang Jn 5:22 at 5:27. Ang mga kapwa-tao

nakikitang grupo ng kanyang mga alagad ang kanyangpamilyang espirituwal. Ang nagtatrabaho para saparehong layunin kahit na di kabilang sa Iglesya aykailangang ituring na kaibigan.

Tinutukoy naman ni Jesus sa Lc 11:23 ang mgaayaw manindigang kasama niya at ng kanyangmensahe at gustong manatiling walang pinapanigan:hindi sila nakikiisa sa kanya at pagkatapos nama’ytutuligsain naman nila siya.

• 24. Naniwala ang mga Judio na mas gustongtumira ng masasamang espiritu sa disyerto o kaya’yitinapon sila ng Diyos sa mga lugar na ’yon. Tinutukoydito ni Jesus ang mga pansamantala lamang na nani-niwala sapagkat hindi sapat ang pagsisisi nila salumipas nilang mga kasalanan; natuwa silang marinigang salita pero hindi naman nila ginawa ang maha-halagang hakbang para mapagaling sana nila ang ugatng kasamaan.

• 27. Ang totoo’y si Jesus ang pinupuri ng babae.Sa pagsasabi niyang “Pinagpala ang ’yong ina,” ang

187 LUCAS 11

atin kundi ang pagkamulat sa ating mga kasalanan. Itoang nangyari sa Pariseong si Pablo (o Saulo) noongmakatagpo niya si Jesus (Gawa 9; Fil 3:4-11).

• 49. Sumulat na ang mga nauna kay Lucas sasalitang ito ni Jesus: Nagsusugo ako ng mga propeta…(na mababasa rin natin sa Mt 23:34) at sinimulan nilaang nasabing pangungusap sa mga pananalitang ito:Sabi ng Karunungan, na isang paraan ng pagtukoykay Jesus. Nang isama ni Lucas ang mga linyang ito sapangangaral ni Jesus, nalimutan niyang alisin ang mgasalitang ito, na higit sanang nagpalinaw sa teksto.

Tingnan ang paliwanag sa Mt 23:34. Sinasabi niJesus na ang mga Pariseo at mga guro ng Batas angmagiging pinakaresponsable sa pag-uusig sa mgaunang Kristiyano (sa mga apostol at mga propetangiyon na isusugo niya). Sinasabi rin niya na babagsak sakasalukuyang salinlahi ang parusa para sa pag-uusig naito kayat ipinahahayag niya ang pagkawasak ngbansang Judio sa taong 70 A.D.

Para rin sa ating mga pari at mga relihiyoso, mgainstitusyong Kristiyano at “mabubuting Kristiyano”ang babala ni Jesus, kapag ginagampanan natin saIglesya ang papel na katulad ng sa mga Pariseo at mgaguro ng Batas sa relihiyon at lipunang Judio ngpanahong ’yon.

At maging sa atin man, maaaring kumakatawantayo sa isang relihiyong nakatali sa kapangyarihan,pinamumunuan ng pinakaedukadong klase ng mga

Kawawa kayong mga Pariseo!(Mt 23:1)

• 37 Matapos magsalita si Jesus, inan-yayahan siya ng isang Pariseo na kumainsa bahay nito. Pumasok siya at dumulogsa hapag. 38 At nagtaka ang Pariseo nangmakitang hindi muna siya naghugas ngkamay bago kumain. 39 Ngunit sinabi sakanya ng Panginoon: “Kayong mgaPariseo, ugali ninyong linisin ang labas ngmga baso’t pinggan pero nag-uumapawnaman sa kasakiman at kasamaan anginyong loob! 40 Mga hangal! Di ba’t angmaygawa ng labas ang siya ring may-gawa ng loob? 41 Pero naglilimos lamangkayo at sa akala ninyo’y malinis na anglahat.

42 Sawimpalad kayong mga Pariseo!Nagbabayad nga kayo ng ikapu ng yerba-buena at ng ruda at ng lahat ng gulay, atpinababayaan naman ninyo ang kataru-ngan at ang pag-ibig sa Diyos. Ito nga angdapat gawin nang di kinaliligtaan ang mgaiyon. 43 Sawimpalad kayong mga Pariseo!

Gusto ninyong mabigyan ng pangunahingupuan sa mga sinagoga at mabati sa mgaliwasan. 44 Sawimpalad kayo, na parangmga nakatagong libingan, na inaapakanng mga tao at di man lang nila namama-layan.”

45 Nagsalita ang isang guro ng Batas:“Guro, iniinsulto mo rin kami sa pagsa-sabi mo ng mga ito.” 46 At sinabi ni Jesus:“Sawimpalad din kayong mga guro ngBatas! Ipinapapasan ninyo sa mga taoang mga napakabibigat na pasanin,ngunit ni isang daliri ay ayaw ninyongigalaw para tulungan sila. 47 Sawimpaladkayong nagtatayo ng mga puntod sa mgapropetang pinatay ng inyong mga ama.48 Sa gayon ninyo inaamin at sinasang-ayunan ang mga ginawa ng inyong mgaama; iniligpit nila ang mga propeta, atmakapagtatayo na kayo ngayon.

• 49 (Sinabi rin ng Karunungan ngDiyos:) Nagsusugo ako sa kanila ng mgapropeta at mga apostol ngunit uusigin nila

natin ang siyang hihingi sa atin ng pagsusulit sanapakaraming yamang ipinagkatiwala sa atin ng Diyospara sa kapakanan ng lahat, na di naman nagbunga nganuman dahil sa ating kasalanan.

• 37. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 23.Hindi hinihingi ng Biblia ang mga ritwal na paglilinis

na ito na binabanggit din sa Marcos 7:3. Pero iginigiitng mga guro ng Batas sa panahon ni Jesus na kai-langan ang mga ito. Naghihimagsik ang kalooban niJesus sa mga bagong panrelihiyong obligasyong ito.Bakit hindi nila mas bigyang-pansin ang paglilinis napanloob?

Mababasang kasunod ang mga panunumbat niJesus sa mga Pariseo sa iba’t ibang pagkakataon.Lahat ng salita at panunumbat na ito ni Jesus ay pararin sa atin na parang mga pantas o mga pastol o mgapinakamagaling sa Iglesya. Kung iisipi’y isang grasyaang malamang mabuti ang doktrina o matupad angisang ministeryo o paglilingkod, o maging bahagi ngisang grupong mas seryoso sa pamumuhay-Kristiyano. Pero sa gawa’y mas pinahihirap ng lahat ngito na tunay tayong maging mapagpakumbaba, atkadalasa’y hinahadlangan tayong lumagay sapinakahuling lugar na sa atin dapat. Kaya tanging angpagdalaw lamang ng Diyos ang makapagliligtas saatin. Sa pagpapakilala niya ng sarili, siya at tanging siyalamang ang makapaghuhubad sa atin ng lahat ngkagalingang inaakala nating atin at walang iniiwan sa

LUCAS 11 188

at papatayin ang ilan sa kanila. 50 Kayatpapapanagutin ang salinlahing ito sadugo ng lahat ng propeta, sa dugong na-buhos mula pa sa pagkatatag ng mundo,51 mula sa dugo ni Abel hanggang sa dugoni Zacarias na nasawi sa pagitan ng altarat ng santuwaryo. Oo, sinasabi ko sa inyo,papapanagutin ang salinlahing ito.

52 Sawimpalad kayong mga guro ngBatas na umagaw sa susi ng kaalaman.Hindi na kayo pumasok at hinadlangan paninyo ang mga makapapasok.”

53 Pagkatapos ay umalis si Jesus atsinimulan naman ng mga guro ng Batas atmga Pariseo na mahigpit na makipagtalosa kanya. Pinapagsalita nila siya tungkolsa maraming bagay 54 at pilit na sinisilo saanumang sinasabi niya.Deretsahan at walang-takot na pananalita(Mc 3:28; Mt 10:19; 12:31; Mc 8:38)

• 1 Nang magkatipon ang libu-libong tao hanggang magkata-

pakan na sila, sinimulang sabihin ni Jesussa kanyang mga alagad: “Mag-ingatmuna kayo sa lebadura ng mga Pariseo,na walang iba kundi ang pagkukunwari.

2 Walang tinatakpan na di mabubun-yag, walang natatago na di malalaman.3 Kaya naman, ang sinabi ninyo sa dilim,sa liwanag maririnig; at ang ibinulongninyo sa mga kuwarto, sa bubunganipahahayag.

4 Sinasabi ko naman ito sa inyo na mgakaibigan ko: huwag ninyong katakutan

ang mga nakapapatay sa katawan at walanang magagawa pa. 5 Ituturo ko sa inyokung sino ang dapat ninyong katakutan:matakot kayo sa may kapangyarihangpumatay at may kapangyarihan pangmagbulid sa impiyerno. Oo, sinasabi kosa inyo, ito ang katakutan ninyo. 6 Di ba’tipinagbibili nang dalawang pera ang li-mang maya? Subalit isa man sa kanila’ydi nalilimutan ng Diyos. 7 Bilang na patiang lahat ng buhok sa inyong ulo. Huwagkayong matakot; mas mahalaga pa kayokaysa maraming maya.

8 Sinasabi ko sa inyo: sinumang kumi-lala sa akin sa harap ng mga tao ay kiki-lalanin din ng Anak ng Tao sa harap ngmga anghel ng Diyos. 9 At ang ayaw ku-milala sa akin sa harap ng mga tao’y hindirin kikilalanin sa harap ng mga anghel ngDiyos.

10 Ang sinumang magsalita laban saAnak ng Tao ay mapapatawad, ngunitang sinumang lumait sa Espiritu Santo ayhindi mapapatawad. 11 Dalhin man nilakayo sa harap ng mga sinagoga at mganamumuno at mga maykapangyarihan,huwag kayong mabalisa kung paanoninyo ipagtatanggol ang sarili o kung anoang inyong sasabihin. 12 Sapagkat ang Es-piritu Santo ang magtuturo sa inyo sa orasna iyon ng dapat na sabihin.”

Ang mayamang hangal• 13 Sinabi kay Jesus ng isa sa karami-

han: “Guro, sabihin mo nga sa aking

tao, at naghahangad ng pagkilala’t paggalang saman-talang minamata na pala ang mga dukha at mgamanggagawa. Ganito inihahanda ang pag-uusig samga propeta ng ating panahon. Sa maraming lugarkung saan sinisikil o pinapatay ang mga aktibong Kris-tiyano at pati ang mga relihiyoso, may mga “taong-simbahan” na kasangkot sa pag-uutos o pag-aaprubasa mga krimeng ’yon.

Hindi na kayo pumasok at hinadlangan pa ninyoang mga makapapasok. Di ba’t isa ito sa mga dahilankung bakit napakaraming simpleng tao ang lumilipatsa ibang iglesya?

• 12.1 Walang natatago na di malalaman.Maipaliliwanag ang pangungusap na ito sa iba’t ibang

paraan. Ang magiting na pagpapatotoo sa pananam-palataya ang tinutukoy ni Jesus sa mga talatang ito.Dapat nating sabihin ang totoo na di inaalaala angiisipin sa atin ng tao. Ang mga lagi na lamang nag-sisikap makibagay at makitungo nang mahusay, athuwag mawalan ng mga kaibigan – sila ang tinutukoyrito ng pagkukunwari o kaplastikan.

Huwag ninyong katakutan. Tingnan ang paliwa-nag sa Mateo 10:28.

Sinumang magsasalita laban sa Anak ng Tao:Tingnan ang paliwanag sa Marcos 3:29.

KASAKIMAN – PRODUKSYON

• 13. Sino ang nagtalaga sa akin bilang hukom

189 LUCAS 12

12

kapatid na hatian ako ng mana.” 14 Ngunitsinabi ni Jesus sa kanya: “Kaibigan, sinoang nagtalaga sa akin bilang hukom otagapaghati ninyo?” 15 At sinabi niya samga tao: “Mag-ingat kayo at iwasan angbawat uri ng kasakiman sapagkat mag-karoon man ng marami ang tao, hindi sakanyang mga ari-arian nakasalalay angkanyang buhay.”

16 At idinagdag ni Jesus ang isang talin-haga: “May isang taong mayaman na ma-raming tinubo sa kanyang lupain. 17 Kayanag-isip-isip siya: ‘Ano ang gagawin ko?Wala man lang akong mapagtipunan ngaking ani.’ 18 At sinabi niya: ‘Ito ang gaga-win ko, gigibain ko ang aking mga bodegaat magtatayo ako ng mas malalaki; doonko titipunin ang lahat kong trigo at ang ibapa. 19 At masasabi ko na sa aking sarili:Kaibigan, marami kang ari-ariang naka-

laan para sa maraming taon. Magpahingaka, kumain, uminom at magsaya.’

20 Ngunit sinabi sa kanya ng Diyos: ‘Ha-ngal! Sa gabi ring ito, babawiin sa iyo angiyong buhay. Mapapasakanino na angiyong inihanda?’ 21 Gayon din ang masa-sabi sa sinumang nag-iimpok ng yamanpara sa kanyang sarili at walang tinutubopara sa Diyos.”

Huwag mamroblema(Mt 6:25)

22 Sinabi naman ni Jesus sa kanyangmga alagad: “Kaya nga sinasabi ko sainyo: huwag kayong mabalisa tungkol sainyong buhay – kung ano ang inyongkakanin – o tungkol sa inyong katawan –kung ano ang inyong idadamit. 23 Sa-pagkat mas mahalaga ang buhay kaysapagkain at ang katawan kaysa damit.

ninyo? Inilalaan ni Jesus ang kanyang awtoridad parasa mahahalaga: mas mahalaga ang pagsupil sa kasaki-mang nakatanim sa ating puso kaysa pagsisiyasat samga karapatan ng bawat isa.

Iwasan ang bawat uri ng kasakiman. Hindi itonangangahulugan na mabubuhay na lamang tayongsinasang-ayunan ang kapurulan ng diwa at matindingpaghihikahos, na ayos na para sa atin na sampungtao ang natutulog sa isang masikip na kuwarto, owalang pagkakataong makapag-aral. Alam natin nahadlang ang lahat ng ito sa pagsulong ng mga tao sapagkamulat sa kanilang dignidad at sa kanilang banalna bokasyon. Hindi naman tinutuligsa ni Jesus angating mga pagsisikap na makabuo ng isang masmakatarungang lipunan. Sapagkat nananawagan angbuong Biblia na bumuo tayo ng isang mas makataongpamayanan na di magkakatotoo kung iilan lamangang may hawak sa yaman, edukasyon at mga pagdidi-sisyon.

Ngunit isang bagay ang paghahanap sa katarungansapagkat kung wala ito’y walang kapayapaan nipagkakabuklod; at ibang bagay rin naman ang pag-pansin sa meron ang iba para makibahagi sa kanilangkasakiman. Katarungan ang ipinagsisigawan natinngayon pero kinabukasan nama’y ang pagkakaroonlamang ng mas marami ang siya nating pagkakaaba-lahan. Hindi tayo papagpapahingahin ng ganitongkasakiman kundi isasara pa nito sa atin ang pinto ngKaharian (Mc 10:23; 1 Tim 6:8).

Hindi sa mga ari-arian nakasalalay ang buhay.Tiyakin mo lamang na sa kaabalahan mong makamitang mga wala pa sa iyo e di mo makaligtaan angmakapagbibigay sa iyo ng buhay ngayon.

Sa bagay na ito, kailangan sana nating papagsalitainang mga dukha, ang lahat ng kapatid nating nakalubog

sa karukhaan ngunit patuloy pa ring nagpapakatao sakanilang pamumuhay: buhay sila sa pinakamatindingibig sabihin nito. Dapat ba natin silang kaawaan okaya’y ibilang sa iilang nagtatamasa na ngayon saKaharian ng Diyos?

Isa sa pinakamalaking sagabal sa pagpapalaya ngmga sambayana’y ang sarili nilang kasakiman. Sa orasna pumayag silang makilahok sa mga malawakangboykot at di magkanya-kanyang lakad sa paghahanapng sariling kapakanan, magsisimula silang mabuhaybilang sambayanan.

Ano ang gagawin ko? sabi ng mayaman. Pinaka-simple na ang ibahagi ang mga kayamanang ito sa lupana nilikha para sa kapakanan ng lahat. Pero hindi:nagkakasakit siya sa pamomroblemang ingatan angmga ito na hindi naman ginagamit. Ganito rin angnangyayari sa kasalukuyan: hindi ang mabigyan ngmga kinakailangan ang lahat ng tao para mabuhay angunang pinagkakaabalahan ng lipunan. Kasakiman angpuwersang nagpapatakbo sa ating ekonomiya. Kayanaman nasasayang ang produksyon at marami angnabubuhay sa di-makataong kundisyon. Nagpaplanong mas malalaking bodega ang mayaman sa talin-haga. Naghahanap ng mga market hanggang sa dulong daigdig ang prodyuser sa ngayon, at ang pina-kamagaling nilang paraa’y kumbinsihin ang mga taona kailangan nila ang sangkaterbang mga bagay nahindi nila naisip kailanman.

Alam ng tumutubo para sa Diyos (o yumaman saharap ng Diyos) kung paano makatatagpo ng kaliga-yahan sa kasalukuyang sandali. Saanman siya naroon,sinisikap niyang lumikha ng isang pagkakaugnay-ugnay ng mga panlipunang relasyon ng pagbibigayanat pagtanggap sa isa’t isa kaysa maghangad at magka-mit ng mga bagay sa makasariling paraan.

LUCAS 12 190

24 Tingnan ninyo ang mga uwak! Hindi silanaghahasik at di gumagapas, wala silangbodega o kamalig ngunit pinakakain silang Diyos. Lalo naman kayong mas maha-laga kaysa mga ibon! 25 Sino sa inyo, sapagiging balisa niya, ang makapagda-dagdag sa kanyang taas? 26 Kaya nga,kung hindi ninyo kaya ang ganyang kaliitna bagay, bakit kayo nababalisa tungkolsa iba pa?

27 Tingnan ninyo ang mga bulaklak saparang. Hindi sila nag-iikid o humahabi.Ngunit sinasabi ko sa inyo: kahit si Solo-mon sa lahat niyang karangyaan ay dinadamitan nang tulad ng isa sa mga ito.28 Kung dinadamitan ng Diyos nang ganitoang damo – damong naroon ngayon atsusunugin bukas sa kalan – gaano pakaya kayo, mga maliit ang paniniwala!

29 Huwag na kayong maghanap nginyong kakanin at iinumin; huwag kayongmaligalig. 30 Ang mga bansa ng daigdig

ang nababahala sa mga bagay na itongunit alam ng inyong Ama na kailanganninyo ang mga ito. 31 Kaya hanapin ninyoang kanyang kaharian at idadagdag sainyo ang mga ito.

• 32 Huwag kang matakot, munting ka-wan, sapagkat ikinalugod ng inyong Amana ibigay sa inyo ang Kaharian. 33 Ipagbilininyo ang inyong mga ari-arian at magli-mos. Gumawa kayo ng mga pitakang dinaluluma, kayamanang di mawawala nanasa Diyos. Wala nga roong makalalapitna magnanakaw o makasisirang kulisap.34 Sapagkat kung nasaan ang inyong ka-yamanan, naroon din ang inyong puso.

Maging handa(Mc 13:33; Mt 24:43; 6:19)

• 35 Maghintay kayong bihis at handangmaglingkod, na may nakasinding mgalampara. 36 Maging tulad kayo ng mga

IGLESYANG DUKHA TULAD NI JESUS

• 32. Huwag matakot, mumunting kawan. Hinditayo pinapaniniwala ni Jesus sa Ebanghelyo na sapaglipas ng panahon ay sasampalataya ang kara-mihan.

Alam nating mas malaki ang mundong di-Kristiyanokaysa Kristiyanong daigdig, at mas mabilis pa ngaitong lumago. Samantalang iniiwan ng napakarami saKristiyanong daigdig ang pagsasabuhay ng relihiyon,nauunawaan nating isang tanda lamang at isang maliitna kawan ang Iglesya.

Nananawagan si Jesus sa bawat isa sa atin na huwagmagpatali sa mga bagay ng daigdig. At ganito rin anghinihingi niya sa kawan. Hindi ang pagtatayo ngmakapangyarihang mga institusyon ang importantepara sa Iglesya, ni ang pagkakaroon ng maseselangpuwesto sa lipunan “para sa higit na luwalhati ngDiyos”. Sapagkat lumilipas ang mundo at hinihintaynaman natin ang pagdating ng Panginoon.

Ipagbili ninyo ang inyong mga ari-arian. Kumbin-sido kaya ang mga karaniwang tao na nagawa na ito ngIglesya? Nagagalak ang mga Kristiyano kapag tinu-tuligsa ng kanilang mga obispo at mga pari angkawalan ng katarungan at ipinaaalaala sa kanila angmga karapatan ng mga manggagawa’t latak nglipunan. Subalit hindi sapat na mangaral na lamangtayo sa iba. Hinihingi ng Diyos ang katarungan samundo at karukhaan sa kanyang Iglesya. Hindi diring-gin ang ating panawagan sa katarungan hangganghindi tinatanggap ng Iglesya para sa kanyang sarili angbuong Ebanghelyo.

Ikinalugod ng Ama na ibigay sa inyo ang Kaha-rian. Ihambing ito sa Lc 10:23 at Mt 16:16. Kunggusto natin talagang mahalin ang Ama, kailangannating isaisip sa lahat ng sandali na tayo ang pinili niyaat hindi ang iba para maging maliit na kawan sadaigdig, na ang mahalaga ang hinahanap.

• 35. Pinalalawak ni Jesus ang talinhaga ngkatulong na naghihintay sa pagdating ng kanyangamo. Ikinukumpara ang aliping ito sa mayamang abalasa pagkakaroon ng mahaba at maginhawang buhay.Nagtatrabaho naman ang katulong para sa Diyos.

Mapalad ang mga lingkod na matatagpuang nag-hihintay sa panginoon (37). Naghihintay sa Pangi-noon at nag-aalala sa daigdig sa kinabukasan.Nagbabantay siya, na ibig sabihi’y mulat sa katoto-hanan. Hindi tayo pumapayag na tawaging mabuti angmasama at masama ang mabuti, hindi natin pinata-tawad ang sarili sa pagkunsinti sa masama at hindi tayopinanghihinaan ng loob sa harap ng kawalang-kataru-ngan.

Dumarating ang Anak ng Tao sa oras na hindininyo inaakala (40). Huwag araw ng kamatayanlamang ang ating isipin ni matakot sa paghuhukom ngDiyos kung nabubuhay tayo sa kanyang grasya. Sina-sabi sa atin ni Jesus ang tungkol sa isang amo naumuuwing galing sa isang kasalan, napakasaya niyakayat binabaligtad niya ang dating kaayusan parapagsilbihan ang kanyang mga katulong. Kung mara-ming taon na tayong nagsisilbi sa Diyos, paanong dinatin maaabot ang isa pang yugtong ito ng buhay-

191 LUCAS 12

taong naghihintay sa kanilang panginoon.Pauwi siya mula sa kasalan at agad nilangmabubuksan ang pinto pag dating niya atpag katok. 37 Mapalad ang mga lingkodna iyon na matatagpuang naghihintay sapanginoon pagdating niya. Maniwalakayo sa akin, isusuot niya ang damit pan-trabaho at pauupuin sila sa hapag at isa-isa silang pagsisilbihan. 38 Dumating mansiya sa hatinggabi o sa madaling-araw atmatagpuan niya silang ganito, mapaladang mga iyon! 39 Isipin ninyo ito: kungnalaman lamang ng may-ari ng bahaykung anong oras ng gabi ang dating ngmagnanakaw, hindi sana niya paba-bayaang looban ang kanyang bahay.40 Kaya maging handa kayo sapagkatdumarating ang Anak ng Tao sa oras nahindi ninyo inaakala.”

41 Sinabi ni Pedro: “Panginoon, kaninomo ba sinasabi ang talinhagang ito, saamin o sa lahat?” 42 Sumagot ang Pangi-noon: “Isipin ninyo ito: may tapat at mata-linong katiwala na pangangasiwain ngpanginoon sa kanyang mga tauhan parabigyan sila ng rasyon sa tamang oras.43 Kung sa pagdating ng kanyang pangi-noon ay matagpuan siya nitong tumu-tupad nang gayon, mapalad ang lingkod

na iyon. 44 Talagang sinasabi ko sa inyo,pangangasiwain siya nito sa lahat nitongari-arian. 45 Ngunit maaari namang maisipng lingkod na iyon: ‘Matatagalan pangdumating ang panginoon ko’ at simulangpagmalupitan ang mga utusang lalaki atbabae, at kumain, uminom at maglasing.46 Ngunit darating ang panginoon ng ling-kod na iyon sa araw na di niya inaasahanat sa oras na di niya nalalaman. Palala-yasin niya ang katulong na ito at pakiki-tunguhang gaya ng mga di-tapat.

47 Maraming hampas ang tatanggapinng katulong na nakaaalam sa kaloobanng kanyang panginoon pero hindi nag-handa ni sumunod sa kalooban niya.48 Kaunti lang naman ang tatanggapin ngwalang nalalaman sa kalooban niya ngu-nit gumawa ng mga bagay na dapatparusahan. Hihingan nga ng marami angbinigyan ng marami at hihingan nang higitang pinagkatiwalaan nang higit.

(Mt 10:34; 5:25; 16:2)

• 49 Dumating ako upang maghagis ngapoy sa lupa, at ganoon na lamang angpagnanais kong magliyab na sana ito!50 Ngunit dapat akong mabinyagan ngisang binyag, at ganoon na lamang ang

espirituwal kung saan parang walang pinagka-kaabalahan ang Diyos kundi ang pagreregalo atpagpipiyesta sa atin?

Sinabi sa kanya ni Pedro (41). Para sa mga maytungkulin sa Iglesya ang bagong talatang ito.

Matatagalan pang dumating ang panginoon ko(45). Puwedeng maipagkanulo ng mga responsableang kanilang misyon. Mas madalas na nagigingpagkakamali nila na wala silang ibang nakikita kundiang mahusay na takbo ng mga institusyon ng Iglesyaat nalilimutan nilang darating si Kristo.

Dumarating ang Diyos sa bawat sandali sa mgapangyayaring di-inaasahang sumisira sa ating mgaplano. Kaya hindi dapat masyadong umasa ang Iglesyasa pagpaplano ng kanyang mga gawain: sino angnakaaalam kung ano ang inilalaan ng Diyos para saatin bukas? Sa halip ay kailangang asikasuhin ngIglesya ang kanyang panalangin at pagiging handapara mailagay siya ng Diyos sa pinakamagandangsitwasyon kapag inuga niya ang munti nating daigdig.

Maging gising para humanga, magalak at madis-kubre ang presensiya ng Diyos at ang kanyang mgabiyayang tumatanglaw sa ating buhay.

• 49. Dumating ako upang maghagis ng apoy.Dapat kaya nating isipin na may tiyak na tinutukoy angapoy, gaya halimbawa ng pag-ibig, o Ebanghelyo okaloob ng Espiritu Santo? Mas mabuting manatili tayosa larawan ng apoy na nagpapadalisay, tumutupok salahat ng luma, nagbibigay ng init at nagpapasigla sabuhay. Ang apoy ng Paghuhukom ng Diyos nasumisira sa lahat ng ayaw pailalim sa pagpapabagong-anyo nito.

Dumating si Jesus hindi para lutasin ang mgaproblema ng bawat isa kundi para gawing muli angmundo at palitawin mula sa mga guho nito ang mgahiyas na mananatili magpakailanman. Ngunit kaila-ngang makibahagi sa gawang ito ng pagliligtas angmga naghahangad makibahagi sa Luwalhati ng Ama,tulad ni Jesus. Saklaw ng gawang ito ang buong mundoat ang mga bagabag nito, karahasan, ang matitino obaliw na mga tagumpay nito.

Dapat akong mabinyagan ng isang binyag. SiJesus ang pinuno at nangunguna sa mga haharap sakamatayan bilang daan tungo sa pagkabuhay. Pagbi-binyag sa apoy ang hakbang na ito na napakahirap kayJesus at sa atin (tingnan Lc 3:16) na naghahatid sa atin

LUCAS 12 192

pagkabalisa ko hanggang di ito naga-ganap! 51 Sa akala ba ninyo’y dumatingako para magbigay ng kapayapaan salupa? Hindi, sinasabi ko sa inyo, kundipaghihiwa-hiwalay! 52 Sapagkat mulangayo’y magkakahati-hati ang limangnasa isang sambahayan, tatlo laban sadalawa at dalawa laban sa tatlo; 53 mag-kakahati-hati sila: ama laban sa anak nalalaki at anak na lalaki laban sa ama, inalaban sa anak na babae at anak na babaelaban sa ina, biyenang babae laban sakanyang manugang na babae at manu-gang na babae laban sa biyenang babae.”

• 54 Sinabi rin ni Jesus sa mga tao:“Kapag nakita ninyong tumataas ang ulapsa kanluran, kaagad ninyong sinasabi,‘Uulan,’ at ganoon nga ang nangyayari.55 At kung umiihip naman ang hangingaling timog, sinasabi ninyong ‘Magigingnapakainit,’ at nangyayari nga ito. 56 Mgamapagkunwari! Nabibigyan ninyo ng ka-

hulugan ang anyo ng lupa at langit perobakit hindi ninyo sinusuri kung ano angpanahong ito?

57 At bakit hindi kayo mismo ang maka-pagpasya kung ano ang tama? 58 Sa pag-punta mo sa maykapangyarihan kasamang kalaban mo, sikapin mong makipag-areglo sa kanya sa daan; baka iharap kasa hukom, at ibigay ka naman ng hukomsa pulis para ipakulong sa bilangguan.59 Sinasabi ko sa iyo: hindi ka makalala-bas doon hanggang hindi mo nababaya-ran ang kahuli-hulihang sentimo.”

Ang puno ng igos na walang bunga• 1 Dumating naman ang ilangtao na nagbalita kay Jesus ng

nangyari sa Templo. Ipinapatay nga niPilato ang mga taga-Galilea at nahalo angkanilang dugo sa mga handog nila.2 Sinabi ni Jesus sa kanila: “Sa akala baninyo’y mas makasalanan ang mga taga-Galileang iyon kaysa lahat ng mga taga-

sa maluwalhati at walang hanggang buhay. Para naring ipinagpapauna ito kapag binibinyagan tayo bilangKristiyano (Rom 6:3-5).

Dumating ako para magbigay ng… paghihiwa-hiwalay. Sumusunod dito ang mga salita ni Jesus nalubhang nakaliligalig sa mga naghahangad ng kapa-natagan sa piling niya. Pinagwawatak-watak ni Jesusang mga bansa (tingnan ang paliwanag sa Juan 10:1-4), mga pamilya at mga grupong panlipunan.Kadalasa’y relihiyon ang gustong gawing semento sapagkakaisa ng bansa o kapayapaan sa pamilya. Totoonga na bahagi ng kapayapaan at pagkakaunawaan angpananampalataya pero inihihiwalay rin nito angnabubuhay sa katotohanan mula sa lahat, kamag-anakman o kaibigan, na hindi puwedeng makibahagi salahat ng pinakamahalaga para sa tunay na sumasam-palataya. Malimit ay napakasakit ang sugat ateskandalo ng pagkakawatak-watak na ito para sa atingmga kamag-anak kayat sila ang nagiging mga tagausignatin.

Hindi inihahatid ng Ebanghelyo ang daigdig na ito saisang paraiso sa lupa kundi hinahamon itong lumagoat mamunga. Inilalantad sa liwanag ng kamatayan niJesus ang anumang natatago sa mga puso (Lc 2:35);ibinubunyag din nito ang kasinungalingan at kara-hasang nagpapagalaw sa ating mga lipunan tulad ngginawa nito sa lipunang Judio sa panahon ni Jesus.

• 54. Kapag nakita ninyo ang ulap. Sapat na angmga palatandaang nakikita kay Jesus paramaintindihan ng lahat na ngayon na ang oras na

ibinalita ng mga propeta kung kailan dapat magbagoang mga tao at kilalanin ng Israel ang kanyangTagapagligtas: lubhang huli na ang bukas (b. 57-59).

Sa pagpunta mo sa maykapangyarihan. SaEbanghelyo ni Mateo (5:23), pagkakasundo ng mgamagkakapatid ang tinutukoy dito. Ginagamit naman niLucas ang pangungusap na ito tungkol sa atingpagbabalik-loob. Papunta tayo sa paghuhukom ngDiyos at gaya rin ito ng pagpunta sa mga may-kapangyarihan; kaya dapat nating samantalahin angpanahong ibinibigay sa atin para ayusin ang atingsitwasyon. Huwag nating sayangin ang sandaling itona maaari tayong maligtas sa Paghuhukom, sa pani-niwala sa mensahe ni Kristo.

• 13.1 May nagbalita kay Jesus… Tungkol saisang pag-aalsa ng mga taga-Galilea sa patyo ngtemplo at ang agad na pagkilos ng mga bantay naRomano na nakapuwesto sa isang kalapit na kuta.Hindi nila iginalang ang sagradong pook nanakareserba lamang para sa mga Judio at nagpadanaksila ng dugo sa banal na lugar.

Hinihintay ng mga nagkukuwento ng pangyayari namagpapahayag si Jesus ng kanyang pakikiisa bilangmakabayan at relihiyosong tao, sa harap ng pag-paslang na ito sa kanyang mga kababayan at sapagkakasalang ginawa sa Diyos. Pero ayaw pansininni Jesus ang mga isyung ito: tulad ng dati, ipinapakitaniyang mas nabubuhos ang pansin ng mga tao sa mgabagay na makatao kaysa makadiyos, at saka niyatinatawag ang kanilang pansin sa talagang importante:

193 LUCAS 13

13