MADDE ve ISIMADDENİN TANECİKLİ YAPISI:

        Maddeler küçütaneciklerdeoluşmuştur. Bu tanecikler ATOM ve MOLEKÜLLERDİR. Moleküller sürekli titreşirler.Bu titreşme onların hareket enerjileri olduğunu ispatlar.Mo-leküllerin hareket hızları farklıdır.Molekül hare-ketinin derecesi maddenin katı  sıvı veya gaz olması ile bağlantılıdır.Aynı tür maddeler aynı sıcaklıkta olursa moleküllerinin hareketi de hemen hemen aynı olur.

KİNETİK ENERJİ: Bir cismin hareketinden dolayı kazandığı enerjidir.

       Yazın asfalt yollarda dalgalanmalar olduğunu görürüz.Kalorifer peteklerinden çıkan ısının perde-

leri havalandırdığını da gözlemişizdir . Isı arttıkça hareketlenme artar  ısı  azaldıkça hareketlenme

azalır.Kalorifer peteği ısı enerjisini hava molekülle- rine aktarır. Böylece hava molekülleri hareketlenir. Isı ne kadar  artarsa  moleküllerin  sürati de o dere- ce artar .Gaz molekülleri çok hızlı hareket  eder.Bir- birleriyle ve kabın yüzeyi ile çarpışma sıçrama hare- keti yapar.

 ISI;bir ENERJİDİR. Bir maddenin bütün moleküllerinin toplam kinetik(hareket) enerjisinin toplamına ISI denir.

            Q = ΔPE + ΔKE   Birimi kalori ( cal ) dir. Joule ile arasındaki

bağıntı            1 cal = 4,186 J  dir. ısı kalorimetre ile ölçülür. Skaler bir

büyüklüktür.  

SICAKLIK; bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjisidir.

 KE α T            Kapalı bir kapta sıcaklığı artan bir gazın yüzeylere

uyguladığı basıncın artması gaz moleküllerinin yüzeylere düşük sıcaklıktakinden daha büyük kinetik enerjilerle çarpmalarının sonucudur.

        Sıcaklık birimi ısı birimine bağlı olarak kullanılır. Katı ve sıvılarda ısı birimi Kalori, sıcaklık birimi Celcius ( °C ) dir. Gazlarda  ısı birimi Joule , sıcaklık birimi Kelvin ( °K ) dir.

          Kelvin sıcaklığı TK , Celcius sıcaklığı TC ise aralarındaki bağıntı

                           TK = TC + 273        dir.

 Bir  kap içine koyduğumuz suyu ısıtmaya başlarsak sıvının molekülleri de  hareketlenir . Ancak  biz bu hareketi gözümüzle göremeyiz . Ama  sıvının içine  

küçüktahta   parçacıkları  atarsak su   ısındıkça  tahta  parçacıklarının hareket  ettiğini   görürüz . Suyun

ısısı   arttıkça tahta  parçacıkları daha da süratlenir. Bu da bize ısınan sıvı moleküllerinin de hareket etti- ğini gösterir.Sıvı molekülleri birbiri üzerinde

kayma bulundukları yerde  titreşme dönme hareketi yapar.Gazlarda moleküllerin arasındaki bağlar daha

zayıf olduğu için ısı verildiğinde gaz molekülleri daha kolay hareket eder.

...İzLeYeLiM ÖğReNeLiM...       

http://www.youtube.com/watch?v=b8CAU3WmPs0&feature=

player_embedded

  ISININ YAYILMASI

  Isı; katı sıvı ve gaz maddelerde üç yolla yayılır.

          1. İletim          2. Taşıma (Konveksiyon)          3. Işıma (Radyasyon)

 KATILARDA ISININ YAYILMASI:  Katılarda ısı iletim yolu ile yayılır.Katı-

ların molekülleri yer değiştirmediği için moleküller ısıyı dalga halinde her yöne iletir.Her katı maddenin iletkenliği fark-

lıdır.İletkenlik maddenin cinsine bağlı-dır . Metaller ısıyı iyi iletirken  camplastik tahta gibi  katılar ısıyı iyi ilet-mez . Isıyı iyi iletmeyen maddelere ya-lıtkan madde denir. 

ISININ İLETİM YOLUYLA YAYILMASI

http://www.youtube.com/watch?v=9gsNeNCAD0o&feature=player_embedded

SIVILARDA ISININ YAYILMASI: Sıvılarda ısının yayılması moleküllerin hareketi ile olur.Bu şekilde olan ısı yayılmasına taşımakonveksiyon denir.

Sıvılarda moleküller birbirine bağlı olmadığı için ısı aldıkça hareket ener-jileri artar . Isınan maddenin hacmi de artar .Öz kütlesi azalır. Öz kütlesi azalınca yukarı doğru yükselir .Yukarıda olan moleküller  de aşağı doğru iner.İşte bu hareketle ısı bir yerden bir yere taşınmış olur.Tenceredeki suyun ısınması sobaların odayı ısıtması konveksiyon yolu ile olur.

    ISININ KONVEKSİYON YOLUYLA YAYILMASI

http://www.youtube.com/watch?v=s31y9_MZbbM&feature=player_embedded

GAZLARDA ISININ YAYILMASI:Gazlarda ısının yayılması ya taşıma(konveksiyon) ya da ışıma (radyasyon) yolu ile olur . Işımayolu ile olan yayılmada ısınan maddelerin  sıcaklığı artar. Sıcaklık artması maddenin rengine ve yüzeyinin  durumuna  göre değişir. Mat ve koyu renkli olan cisimler  ısıyı  emer parlak ve açıkrenkli olan cisimler ise ısıyı yansıtır. Bu yüzden kışın koyu renk yazın açık renk giysiler giyeriz.Güneş Dünya'yı ışıma yolu ile ısıtır.Güneş ile Dünya arasında uzay boşluğu vardır.Güneş'in kızıl-ötesi ışınları boşlukta yayılabilir.Gece yeryüzünün soğumasının nedeni Dünya'dan uzaya bu gö-rünmeyen ışınların yayılmasıdır.Ayrıca elektrikli ısıtıcılarda ısı ışıma yolu ile yayılır.Termosların çalışması da ışıma ile ilgilidir.Termosun  iç yüzeyi parlaktır.Bu durum termos içindeki sıcak sıvı-nın  enerjisinin iç yüzeyden  dış yüzeye doğru hareketini engeller .Sıcak sıvının ısısı iç yüzeye çarpar ve geri döner.Bu olay sürekli devam eder.Termosun yapısı yalıtımla da ilgilidir.İç yüzey ile dış yüzey arasında boşluk bırakılır. ya da ısıyı iletmeyen yalıtım malzemesi ile doldurulur.

Maddeler iletim ışıma ya da konveksiyon yolu ile çevreden ısı alır ya da ısı verirler.Bu alışverişin olması için maddenin sıcaklığının diğer maddenin sıcaklığından farklı olması gerekir.

*Sıcaklıkları eşit olan maddeler arasında ısı alışverişi olmaz.

UYARI: Isının iletim ve konveksiyon yolu ile yayılması için maddeye ihtiyaç vardır.Ama ışıma yolu ile yayılması için herhangi bir madde gerekmez.

ISININ IŞIMA YOLUYLA YAYILMASI

http://www.youtube.com/watch?v=AsMC0Z9QVl8&feature=player_embedded

Maddenin ısı alarak hacminin artmasına GENLEŞME denir.Isı vererek hacminin azalmasına ise BÜZÜLME denir. Isınan maddelerin hacmi boyu ve yüzeyi artar. Genleşme maddenin cinsine bağlıdır.Genleşme en çok gazlarda sonra sıvılarda ve en az da katılarda olur.Köprülerin bağlantı  yerleri demiryolu rayları  ve elektrik  telleri döşenirken genleşme payı düşünülür. Eğer genleşme payı bırakılmazsa eğrilmeler bükülmeler hatta kopmalar olabilir.

Isı alan bir maddede;- Sıcaklık yükselmesi- Genleşme- Hal değişimi- Kimyasal değişim görülür.

ISI YALITIMI

Doğa gereği bazen sıcağa bazen de soğuğa ihtiyaç duyarız.Kışın vücut sıcaklığımızın düşmemesi için kalın giysiler giyerken yazın vücut sıcaklığımızın yükselmemesi için ince giysileri tercihederiz.Doğada vücut sıcaklığının korunması ile ilgili pek çok örnek vardır.Örneğin kutup ayılarının derile-rinin altında kalın bir yağ tabakası vardır.Yağ ısı kaybını önlemeye yarar yani bir anlamda ısı yalı-tımı yapar.Kuşların tüyleri de yalıtım içindir.

Isı  yalıtımı  farklı  sıcaklıklarda  iç  ve dış ortamlarda ısı geçişini azaltmak için yapılan işlemlerdir.Amacı içerdeki sıcaklık ya da  soğukluğu  koruyarak enerji tasarrufu sağlamaktır .Isı  yalıtımı  iyi olmazsa ı sıtma ya  da  soğutma giderleri  artar. Isı  yalıtımının  bireysel olduğu kadar toplumsal kazançları da vardır.Isı yalıtımı yapmak için yalıtkan maddelerden yararlanılır.

Isı yalıtımının en önemli elemanı tesisatların yalıtımıdır.Duvar boşlukları arasındaki havada konvek-siyon akımı oluşur.Isı yalıtımı  yapılmamış  duvarlarda duvarların iç  yüzü soğuk olur .Su buharı bu yüzeyde yoğuşur terleme olur.Terleme sonucu duvarlar ıslanır ve küflenir.Bu nedenle ısı yalıtımı yapılmalıdır.

Isı yalıtımı bir bölgede yapılırsa problem diğer cephelerde devam eder.Bu nedenle çatı duvar cam ve doğramalarda da yalıtım yapılması gerekir.

Pencerelerde ısı kaybını önlemek için pencere boyutları küçük olmalı ve çift cam kullanılmalıdır. Çift cam arasında hava boşluğu az olmalıdır.

Isı yalıtımına örnek olarak inşaat duvarlarında pencerelerinde tavanlarda su depolarında buhar borularında kısa süreli gıda paketlerinde kullanılan yalıtım malzemeleri gösterilebilir.

Plastik köpük(kauçuk) ----> sıcak su borularında ve tavandaPlastik köpük(polietilen) ---> çatı tavan ve pencerelerdeCam yünü -----> çatı tabanı duvar arası buhar borularındaSilikon -----> dış cephedeAsfalt -----> dış cephe ve teraslardaAhşap -----> dış ve iç cephedeAsbest -----> fırın içlerindeKatran -----> dış cephe ve terasta

Yalıtım malzemeleri uzun ömürlüdür.Ancak dış cephelerde kullanılan malzemeler iklim köşulları yüzünden daha çabuk yıpranabilir. 

Isı Yalıtımının Faydaları:* Tüketilen yakıt miktarı azalır.* Oda sıcaklıkları dengeli olduğu için sağlıklı bir mekan oluşur.* Duvarlarda küf leke kabarma olmaz.* Enerji tasarrufu sağlanır çevre kirliliği yaratılmaz. 

*Kuşlar soğuk havada tüylerini kabartarak tüylerinin arasına hava girmesini sağlarlar. böylelikle soğuktan korunurlar .

*Kutup ayıları kalın kürkleri sayesinde çok soğuk ortamlarda bile vücut sıcaklıklarını koruyabilirler. Bazı durumlarda ise ısı akışını yavaşlatmak için havası boşaltılmış yalıtım malzemeleri kullanılır. Bu boşluklar vakum olarak adlandırılır. Örneğin; termos ve çift cam da vakum özelliğinden yararlanılarak ısı yalıtımı sağlanır. 

Binalarda Isı Yalıtımı

Kışın üşümemek, yazın sıcaktan bunalmamak için binalarımızda yalıtım malzemeleri kullanmayı tercih ederiz. Isı yalıtımı insanları sadece kışın soğuğundan değil, yazın bunaltıcı sıcağından da korumayı amaçlar. Binalarda ısı kaybının nedenleri yandaki şekilde oranları ile verilmiştir. Binalarda ısı yalıtımı;

-Binaların dış cephe duvarlarında cam ve doğramalarında, çatı ve döşemelerinde,

-Tesisat borularında, havalandırma kanallarında, buhar iletim borularında,

-Toprakla temas eden bölümlerinde, katları ayıran döşemelerde,

-Garaj, depo gibi ısıtılmayan bölümlere bakan duvarlarda yapılır.

ISICA YALITILMIŞ BIR KAPTA 10 DERECE SICAKLIKTA SU VARDIR. BU KABA SICAKLIĞI 40 DERECE OLAN YAĞ DÖKÜLÜYOR.

     Maddeler arasındaki ısı alışverişi için hangisi doğrudur?

A)    Sıvıların kütleleri bilinmediği için yorum yapılamaz.

B)    Aralarında ısı alışverişi olmaz.C)    Su yağa ısı verir.D)    Yağ suya ısı verir.

CEVAP

   Isı alışverişi sıcaklığı büyük olan maddeden küçük olana doğru gerçekleşir. Buna göre sıcaklığı büyük olan yağ küçük olan suya ısı verir.

Yanıt:DBu alıştırmada da görüldüğü gibi hızlı ve yavaş

moleküller bir araya geldiklerinde kinetik enerjisi büyük olan moleküller ısı verirlerken, kinetik enerjisi küçük olan moleküller ısı alırlar.

Yani hızlıdan yavaşa ya da sıcaktan soğuğa doğru ısı akışı olur. Bu olay sıcaklık dengesi sağlanıncaya kadar devam eder.

Bir öğrenci kaynar su içerisine ilk sıcaklıkları, boyları ve kalınlıkları aynı olan çubukları şekildeki gibi bırakıyor.

t süre sonunda en büyük sıcaklık değişimi N’de olduğuna göre , N’nin yapıldığı madde aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Tahta                              B) Porselen                         C) Mika                         D) Demir

CEVAP:

En büyük sıcaklık değişimi ısıyı en iyi ileten madde de  yani metallerde olur. Buna göre, N cismi demirden yapılmış olabilir.

Tebrikler ,doğru cevap

Üzgünüz, yanlış cevap

      KAYNAKLAR:

http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=60&KonuID=526

http://www.dersizlesene.com/SBS-ders-Notlari/6-Sinif-Madde-ve-Isi-Konu-Anlatimi-m340.html

http://www.youtube.com/watch?v=AsMC0Z9QVl8 http://www.sanalda1numara.net/ilkogretim-6-7-8-sinif

-dersleri/107037-madde-ve-isi.html  http://gaziegitim.blogcu.com/madde-ve-isi/814813  http://www.fenodevi.com/fen-ve-teknoloji-odevi-konulari/187-6sinif-isi-

yalitimi.html

 http://www.youtube.com/watch?v=b8CAU3WmPs0

http://www.youtube.com/watch?v=9gsNeNCAD0o

http://www.youtube.com/watch?v=s31y9_MZbbM