Boer Alma

De extreme droogte heeft ook gevolgen voor de landbouw. Boer Alma (72) hoopt dat er zo snel mogelijk een fikse regenbui komt. “We hadden gehoopt dat er in juni al flink wat zou vallen.

De aardappel heeft dan vocht no-dig om een goede start te maken. De droogte zorgt ook voor extra ziekten zoals schurft”, vertelt hij. Als er aankomende dagen regen valt dan kan volgens Alma de teelt zich nog herstellen.

”De droogte zortgt niet al-leen voor ellende. De nieuwe aardappelen smaken volgens de klant stukken beter. Dat komt doordat de aardappel niet zo snel gegroeid is en zo lekkerder van smaak is.” Een boer heeft ieder jaar wel wat te klagen, er is altijd wel wat te vinden. Het is afwachten we hopen het beste.” zegt hij met een blik naar de lucht.

2

2 Beeld

4 Aan tafel

6 Het Ingrediënt

10 Land van Herkomst

14 Hier!

3

Aan tafel! Familie vervangers.

Vleesvervanger. Ik blijf het een raar woord vinden. Waarom zou je als vegetariër vlees willen vervangen als je het eigenlijk niet wilt eten? Er zijn ook mensen die vegetariër zijn omdat ze geen vlees lusten, zij willen het bij voorbaat al niet vervangen.

Of zijn onze eetgewoontes er zo op ingesteld dat het vervangen moet worden? Als je veg-etariër bent moet je er in ieder geval op letten dat je genoeg eiwitten, vitamines en ijzer door middel van voeding binnenkrijgt, bouw-stoffen die een mens nodig heeft.

Almere, 25 juni 12

4

‘Vleesvervangers worden gemaakt van plantaardig eiwit. Het eiwit kan bijvoorbeeld afkomstig zijn van soja, schimmel, paddestoel of lupine,’ lees ik in de folder van Aquarishops.

‘Schimmel?’ gilt Suzanne op volle sterkte in mijn oor terwijl Martijn tegenover haar braakgeluiden maakt.

‘Ik eet geen schimmel?’ Voorzicht probeer ik iets te vertellen over de champions op de pizza, maar het is al te laat.

Beide kids schuiven hun bord naar het midden van de tafel en kijken hun moeder aan.

Ze kijkt me aan met een blik die betekent: ‘Jij wilde zonodig een jaar lang biologisch, los jij het dan ook maar op!’ Ze prikt de sponzige stukjes van de borden en legt ze op mijn bord. Su-

zanne schudt haar hoofd en prikt in de gestoofde raapstelen. ‘Geef mij ook maar groentevervangers dan.’

5

Vandaag gaat Paul vissen, samen met Jacob Siemens eigenaar en chefkok van Restaurant De drie vinnen. Samen gaan zij op jacht

naar een bijzonder visje; de Ansjovis. De meeste mensen kennen de an-sjovis alleen van de kleine blikjes waarvan de inhoud soms in een sal-ade terechtkomt. ‘Bremzout en met een ruggegraat die tussen je tanden knispert als het zand van de zee.’ Paul rilt bij het idee.

Paul Asselbergs (1945) is een geboren en getogen Bergenaar.Paul is een ‘taalkunstenaar’. Zijn woordspelingen zijn z’n handelsmerk. Hij houdt, meestal op verzoek, soms komische toespraken bij diverse gelegenheden, vooral in Bergen op Zoom.

Paul is columnist voor het Stadsmag in Bergen op Zoom. Ook geeft hij boekjes uit in eigen beheer, vertelt hij trots. Zijn trilogie van de verliefde Asperge, Ansjovis en Aardbei ook zeer bekend en in ingelijste vorm te koop bij VVV De Brabantse Wal.

Het ingrediënt.‘De Weervis’

6

Bereiding.Maak de vissen schoon. Je doet dit door de kop er met een draaiende beweging voorzichtig af te trek-ken. Normaal gesproken komen de darmen in een keer mee. Spoel de visjes af en dep ze droog met keu-kenpapier.

Doe peper en zout en bloem in de zak en voeg de visjes toe. Schud alles goed door elkaar zodat bloem,. Zout en peper zich gelijkmatig over alle visjes verdelen.

Smelt de boter in een koekenpan. Als de boter bruist voeg je een klein scheutje olijfolie toe. Warm eht goed door en doe de visjes in de pan. Leg ze netjes naast elkaar en laat ze op een zacht vuur lekker bakken. Als ze goudbruin zijn keer je ze om. Alles bij elkaar duur the bakken circa 6 minuten. Doe ze op een bord en smullen maar.

recept van Jacob Siemens

Ingrediënten

250 gram verse ansjovisplastic zak1 eetlepel bloem1 flinke theelepel zout en peper25 gram boter1 scheutje olijfolie

8

De Verliefde Ansjovis

Dit voorjaar heb ik jou ontmoetin d’Atlantische Oceaan.

’k Herinner het mij nog heel goed,het was bij volle maan.

Ik stond meteen in lichterlaaie,

je was wel vinnig... maar charmant.Ik was voor z’n “maanvis” wel te paaien

dus op, naar het Verdronken Land.

Na een reis van vele weken,kwamen we dan in de Goudmijn aan.

We hadden er al naar uitgekeken,of er “Erehagen” zouden staan.

We zagen er twee en gek van zinnen

zwommen we daar tussen door.Het feest kon eindelijk beginnen,

maar men stak daar toen een stokje voor.

De hele bruiloft viel in duigen,tegenspartelen had geen zinen met duizenden getuigen

dreef men ons het fuikgat in.

Het je’t ooit zó zout gegeten?Ergens is er toch iets mis.

Heel de wereld mag nu wetendat de weer ’t einde is.

9

Aardbeien, Ansjovis en Asperges, oftwel AAA. Ze staan weer op ‘t menu in Ber-gen op Zoom en omstreken. Asperges en aardbeien treffen we op veel boerderijen in Noord-Brabant en Limburg.

Bergse ansjovis met asperges en aard-beien van het Brabantse land vormen in mei en juni de ingrediënten van het AAA-menu op de kaart van veel restau-rants. Je geniet er 3-gangen lang van het rode, witte en zoute goud, zoals de Ber-genaren zelf hun producten lieflijk noe-men.

Verse ansjovis heeft een zachte, romige smaak en is rijk aan goede vetzuren. Let bij het kopen van verse ansjovis op zijn mooie bolle ogen en glanzende huid. Aan de vangstzijde die zich in het dieper gedeelte bevindt blijft water staan bij laagwater, zodat de vis niet droog valt. De vissers maken dus gebruik van het getijde. De fuik is gemaakt van houten staketsels die in een grote V_vorm in de bodem van een zandbank in de Oosterschelde zijn ingebracht. Aan de van-gstzijde die zich in het dieper gedeelte bevindt blijft water staan bij laagwater, zodat de vis niet droog valt. De vissers maken dus gebruik van het getijde. De Ansjovis komt in het voorjaar naar de Ooster-schelde om er voor nageslacht te zorgen en hier maken de Bergse vissers graag gebruik van.

10

Dominique Middelweert van Aquarishops: ‘Vorig jaar zomer hoo-rde ik van het eerst van het initiatief van ondernemer Jan Blom (ei-genaar van de Apeldoornse kledingzaak Trendpark). Ko-Kalf, pro-ducent van biologisch vlees van de blonde d’Aquitaine koe, had een verzoek van mij om mee te doen met een lokale boerenmarkt, na eerst enthousiast te hebben ingestemd, ook doorgestuurd naar Blom, die met grootse plannen rondliep om doormiddel van een markt de winkelvesting Apeldoorn duurzamer te maken en meteen

HIER!

11

wat duidelijker op de kaart te zetten.’ Met enkele bekende, EKO-gecertificeerde ondernemers als Ko-Kalf en bijvoorbeeld ook Bio-horma (van de homeopathische geneesmiddelen van Dr. Vogel), lijkt het een logische stap en een goede kans voor het stadje om dat duurzaamheidsthema breder neer te zetten. Het idee voor een markt met biologische, ecologische, ambachteli-jke en pure producten ontstond vorig jaar zomer. Volgens Jan Blom, eigenaar van een Aquarishop, zou dit een prachtige manier zijn om meer mensen naar Apeldoorn te halen. Het idee werd een plan en het plan werd een feit: Puur Apeldoorn. De markt is niet alleen een manier om een gezellige drukte te creëren in de binnenstad voor toeristen en inwoners - en om de bestaande ondernemers daarvan te laten profiteren - het is ook een manier om in te spelen op de groei-ende vraag naar dergelijke producten. Laura van der Linde, samen met Jan Blom kartrekker van dit proj-ect, vertelt: “Biologische voeding en duurzaam ondernemen zijn ‘hot items’ op dit moment. Je hoort en leest er veel over.” De werk-groep ontdekte dat veel mensen, ondanks de recessie, heel bewust kiezen voor hun gezondheid en voor een beter milieu. Laura: “De vraag naar biologische en ecologische producten is zelfs groter dan het aanbod en daar liggen kansen voor Apeldoorn.”

Puur Apeldoorn is volgens de initiatiefnemers een manier om de mooie vestingstad op de toeristische kaart te zetten. Laura: “Als je er bewust voor kiest om dit het ‘unique selling point’ van Apeldoorn te laten zijn, en je draagt dat uit, dan wordt Apeldoorn straks het centrum voor levensgenieters, natuurliefhebbers en mensen die op zoek zijn naar kwaliteit in het leven.”

12

Markt en supermarktHet idee voor een markt met biologische, ecologische, ambachtelijke en pure producten ontstond vorig jaar zomer. Volgens Jan Blom, eigenaar van een Aquarishop, zou dit een prachtige manier zijn om meer mensen naar Apeldoorn te halen. Het idee werd een plan en het plan werd een feit: Puur Apeldoorn. De markt is niet alleen een manier om een gezel-lige drukte te creëren in de binnenstad voor toeristen en inwoners - en om de bestaande ondernemers daarvan te laten profiteren - het is ook een manier om in te spelen op de groei-ende vraag naar dergelijke producten. Laura van der Linde, samen met Jan Blom kartrek-ker van dit project, vertelt: “Biologische voed-ing en duurzaam ondernemen zijn ‘hot items’ op dit moment.

Je hoort en leest er veel over.” De werkgroep ontdekte dat veel mensen, ondanks de re-cessie, heel bewust kiezen voor hun gezond-heid en voor een beter milieu. Laura: “De vraag naar biologische en ecologische produc-ten is zelfs groter dan het aanbod en daar lig-gen kansen voor Apeldoorn.” Puur Apeldoorn is volgens de initiatiefnemers een manier om de mooie vestingstad op de toeristische kaart te zetten. Laura: “Als je er bewust voor kiest om dit het ‘unique selling point’ van Apel-doorn te laten zijn, en je draagt dat uit.

13

Jan Blom legt uit hoe de markt wordt opgezet: “Het doel is om er een tweewekelijkse markt van te maken, maar we starten nu eerst met drie proefmarkten.” Deze vinden plaats op de zaterdagen 18 juli, 22 augustus en 19 sep-tember. Er zijn inmiddels zoveel marktkraam-houders gevonden dat het deel langs de Beek, tussen de Vischmarkt en de Smedestraat, vol staat met kramen. “Nootjes, poffertjes, jam, vruchtensappen en andere lekkernijen en dat allemaal op biologische basis. Ko-Kalf pre-senteert zijn biologische kroketten, de Bruna richt een kraam in met magazines, katoenen tassen en milieuverantwoord papier en Poort 5 en Trendpark staan er met biologische kled-ing.” Jan is enthousiast: “Het is een brede mix. Gecombineerd met oude ambachten en pro-ducten die niet 100 % biologisch zijn, maar waarbij wel aandacht is voor de pure en eerli-jke smaak en productiewijze. Wij zijn ervan overtuigd dat Puur Apeldoorn gaat groeien tot een groot succes.

14

Het Land van HerkomstCacao is altijd een belangrijk product geweest voor Latijns-Amerika. De oorsprong van de cacaoboon ligt in het Amazonegebied. Vandaar verspreidde de plant zich over een groot deel van Midden-Amerika en Mexico. De Spaanse veroveraars dronken aan het Azteekse hof voor het eerst een cacaodrank. Al snel werd deze drank geïntroduceerd in Euro-pa, waar hij steeds populairder werd.

Ook in Holland nam cacao een belangrijke plaats in. Het is aan de Hol-lander Van Houten te danken dat de smaak van de cacaodrank ver-beterde. Hij ontdekte een manier om de in de cacao aanwezige zuren te neutraliseren en maakte de eerste repen chocola. Deze vindingen legden de basis voor de Nederlandse cacao- en chocolade-industrie, die ook nu nog steeds toonaangevend is.

Om aan de stijgende vraag naar cacao te voldoen, legden de Europeanen in hun koloniën grote cacaoplantages aan. Hierdoor deed de cacaoplant halverwege de negentiende eeuw zijn intrede in Afrika. De teelt was in dat continent erg succesvol en in de loop van de twintigste eeuw ver-schoof het zwaartepunt van de cacaoteelt van Midden-Amerika naar West-Afrika: in de jaren zestig kwam driekwart van de globale produc-tie uit dit deel van de wereld.

De laatste jaren verschuift het cacaocentrum zich steeds meer naar Zui-doost Azië. De algemene verwachting is dat binnen niet al te lange tijd het grootste deel van de cacaobonen uit dat gebied zal komen.

15

Oogsten

De botanische naam voor cacaobomen is Theobroma, wat zoveel betek-ent als Godenspijs. Cacaobomen bloeien het hele jaar door. De bomen kunnen vijftien meter hoog worden, maar de boeren houden ze door regelmatig te snoeien kleiner om de oogst makkelijker te maken. Uit de kleine bloemen groeien leerachtige vruchten, die eruit zien als suiker-meloenen. Deze vruchten zitten met een korte steel direct aan de stam of de dikke takken.

Elke vrucht bevat zo’n 40 zaden, de cacaobonen. De cacaoboer kapt de rijpe vrucht open, haalt de zaden eruit en dekt de berg cacaozaden ver-volgens af met bananenbladeren. Hierdoor stijgt de temperatuur en gaat het vruchtvlees om de zaden gisten. Tijdens dit gistproces krijgt de ca-caoboon zijn specifieke smaak en verandert zijn kleur van wit naar bruin. Na een paar dagen spreidt de boer de cacaobonen uit op eendroogterras. De gedroogde cacaobonen verkoopt hij aan de dorscoöperatie waarbij hij is aangesloten, die ze weer doorverkoopt aan El Ceibo.

16

De schaduwboomEl Ceibo ontleent haar naam aan een grote loofboom die in Bolivia groeit. Deze boom dient als schaduwboom voor de cacaobomen. De mensen zeggen dat hij nooit dood gaat; zelfs als hij in stukken is gezaagd, ontstaan er weer nieuwe scheuten. Inmiddels zijn 36 dorpscoöperaties bij El Ceibo aangesloten met in totaal 700 leden. In de fabriek van El Ceiboworden de cacaobonen gekraakt, en de dop wordt verwijderd. De kernen van de bonen verdwijnen in grote ronddraaiende trommels. Hierin vindt het branden plaats. Tijdens het malen van de gebrande bonen wordt een vloeistof toegevoegd om de aanwezige zuren te neutraliseren. Dit proces bepaalt in grote mate de smaak van de cacao. De cacaobedrijven houden hun eigen methode dan ook geheim. De stroperige cacaomassa die ontstaat, wordt onder hoge druk samengeperst waardoor cacaoboter en een cacaokoek ontstaan.

De vloeibare boter wordt gefilterd en verkocht aan chocoladefab-rieken. El Ceibo maakt er zelf ook chocolade van. Deze is vanwege de smaak en kwaliteit echter alleen geschikt voor de binnenlandse markt. Een verpulvermachine maalt de cacaokoek tot poeder. Bij het verwerkingsproces treedt veel gewichtsverlies op: voor een kilo cacaopoeder is twee-en-een-kwart kilo ruwe cacao nodig.

17

De producenten en hun productenCacao is een typisch Derde Wereld product. Voor een aantal ontwikkel-ingslanden (o.a. Ghana, Kameroen) is het belangrijkste exportproduct. Deze landen hebben de laatste jaren veel moeite om hun exportinkom-sten op peil te houden. Bij de handel in ruwe cacaobonen zijn verschil-lende tussenpersonen betrokken. De boeren verkopen hun oogst meestal aan een tussenhandelaar of een exportbureau.

De laatste verkoopt de bonen op internationale handelsbeurzen, waar ook speculanten actief zijn. Deze kopen cacao in als de prijs laag is, en slaan het vervolgens op in pakhuizen. Dit veroorzaakt een tekort aan cacao, wat de prijs opdrijft. Bij fikse prijsstijgingen verkopen ze hun waar met een forse winst. Voordat de ruwe cacao in de fabrieken terecht komt, is het product niet zelden tien keer van eigenaar verwisseld. Het is duidelijk dat de plantagearbeiders en kleine cacaoboeren niet beter wor-

18

Een deel van de cacaopoeder van El Ceibo, die in Zwitserland wordt verwerkt tot repen chocola met de naam Mascao, is biologisch ver-bouwd. De suiker die in de Mascao is verwerkt, is afkomstig van kleine boeren in de Filippijnen. Deze niet-geraffineerde suiker is ‘Mascobado’ en wordt bereid door het sap van suikerriet door middel van verdamping in te dikken. Tijdens dit proces blijven alle mineralen en vitaminen in de suiker bewaard. De verbouw van het suikerriet gebeurt op milieuvrien-delijke wijze.

De Mascao repen worden gemaakt in Zwitserland, en zijn dus geen pro-ducten uit de Derde Wereld. Natuurlijk hebben de eerlijke handelsorgan-isaties liever dat het hele productieproces van de Mascao in de Derde Wereld plaatsvindt, maar dat is vooralsnog onmogelijk. De belangrijkste reden is dat El Ceibo nog niet de ervaring en de apparatuur heeft om een chocolade voor de Westerse markt te maken. Een andere reden is het tekort aan melk in Bolivia, terwijl melk een basisgrondstof is voor de (melk)chocolade. Hoewel de producenten in Bolivia en de Filippijnen slechts een gering deel van de verkoopprijs van de Mascao krijgen (ongeveer 13%), betekent het voor hen een grotere afzet van de cacao en de suiker tegen een goede prijs.

Van cacao tot pure chocolade

19

Aquarishops heeft sinds 1986 contact met Central Regional Agropecu-aria Industrial de Cooperativas El Ceibo in Bolivia.

Dit is een overkoepelende organisatie van 37 coöperaties in Alto Beni, het gebied ten noordoosten van de hoofdstad La Paz.

20

15% korting bij aankoop van deze artiekelen.

(Deze aktie is geldigt/m: 20/07/12)

Aardappel: 15% Korting bioTomaat: 15% Korting

Bananas: 15% Korting Eieren: 15% Korting

Spersieboon: 15% Korting Maïs: 15% Korting21

22

Chefkok,penatibus et magnis dis partu-rient montes, nascetur ridicu-lus mus. Donec quam felis, ultricies nec, pellentesque eu, pretium quis, sem.

Donec pede justo, fringilla vel, aliquet nec, vulputate eget, arcu. In enim justo, rhoncus ut, imperdiet a, ven-enatis vitae, justo.