Upload
others
View
11
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Erciyes T1p Dergisi 14: 288-295, 1992.
MAKROFAJ FONKSIVONU VE CERRAHI Derleme
YOcel ARIT A$*
Ozet: Cerrahi travmaya bagll makrofaj fagositozu hakkmda son bilgiler gozden gec;irildi. Retikuloendotelial sistem ve mononuklear fagosit sisteminin tarihsel ve morfolojik gec;mi$i incelendi. Fagositik proc;esin fizyolojisi ve oi<;:Om metodlan ozetlendi; $Okun, sepsisin, kanserin, parenteral nutrisyonun ve karaciger rezeksiyonu ve splenektomi gibi cerrahi prosedOrlerin fagositoz Ozerine olan etkileri tartl$11dL Cerrahi s1ras1nda <;:ok say1da etkenin makrofaj fagositozunu deprese edebilecegi, immun defans dengesini devam ettirebilmek ic;in dokulara ve abdominal organlara olan travmatik manipulasyonun minimal seviyede kalmas1 gerektigi sonucuna vanld1.
Anahtar Kellmeler: Makrofaj, monosit, fagositoz, cerrahl
Macrophage funciton and surgery
Summary: Present knowledge of macrophage phagocytosis in the context of surgical trauma is reviewed. The historical and morphological background of the reticuloendothelial system and mononuclear phagocyte system in surveyed. The physiology of the phagocytic process and methods of measurement are summarized and the influence on phagocytosis of shock, sepsis, cancer, parenteral nutrition and surgical procedures such as liver resection and splenectomy is discussed. Conclusions are that multiple factors may depress macrophage phagocytosis during surgery and that in order to maintain immune defence balance, traumatic manipulation of tissue and abdominal organs must be minimized.
Key words: Macrophage, monocyte, phagocytosis, surgery.
• Erciyes Oniversitesi Ttp FakD!tesi Genet Cerrahi Anabitim Dat1 ProfesorD
Makrofaj Fonksiyonu ve Cerrahi (Derleme): ARITA$ Yucel
Cerrahi travma insanda hakiki anlamda bir stres durumu yaratarak, immun denge uzerine etkili olur. Ba§anh bir cerrahi giri§im, operasyon bolgesinden mikropartikullerin yayrhmrna kar§r iyi fonksiyonlu bir imrnun defans sistemini gerektirir. Malign hastallk nedeniyle yaprlan operasyonda, tUmor hucrelerinin disseminasyonu kagrnrlmazdrr. PartikulhJ maddelerin kandan temiztenmesi en Ost duzeycle oneme sahiptir. Bu i§lem Retikulo-Endoteliat Sistemdeki (RES) makrofaj fagositozu veya Mononuktear Fagosit Sistemi (MFS) ile ba§anllr.Bu sistem doku kaynakh makrofaj lan ve kan kaynakll monositteri kapsar, fagositozla veya immun sistem hucreterini uyararak, yabancr mikroorganizmalann veya kanser hucreterinin tahribini hrzlandrnr. Cerrahi prosedOrlerin, makrofa] fagositozu uzerine etkisi ilgi geken bir konudur. Bu dertemede, makrofaj RES/MES sisteminin cerrah i travma ve srk uygulanan cerrahi tedavilere verdigi cevaplarta ilgili son bifgiler gozden gegirilecektir.
TARIHQE
1887 de Metchnikoff mikroptara kan~r koyma ozettiginde olan bazr hucreleri tarif ett i. Bu yazar, lent nodtannda, kemik iliginde, karaciger ve akcigerde bOyOk mononuklear hucreleri bildirdi ve bunlann kolloid boyalarla, patikuiiO maddeleri yakalayarak iglerine aldrgrnr gosterdi. Bu hucrelere, mikrofaj olarak kabul eclilen polimorfonuklear hucrelerin tersine makrofaj ismi verildi. Aschoff ise fagositik hucreleri ayn bir antite olarak tarif etti.1960 ve 1970'1erde yaprlan gah§malarda ise makrofaj ve kan monositlerinde, sitokin'ler (MCSF, GMCSF), prostogtandinler ve Tumor Necrosis Factor gibi gok sayrda fonksiyon belirlendi (6,8).
Morfoloji
Pratik sebeplerle RES mobrl ve nonmotJil komponentlere aynhr (29). Konnektif dokunun gogmen makrofajtan (histiositler) ve kan-
Erciyes Ttp Dergisi/1411992
daki monositler mobil hucrelerdir. Hepatik sinusoidlerdeki Kupffer hucreleri, dalak, lent nodu ve kemik iligi ise nonmobil elemanlan igerir.
1969'da Mononuklear Fagosit Sistemi (MFS) Von Furth tarafrndan ortaya atrlmr§tlr (36). Monositter ve makrofajlar arasrndakr morfoloji, fonksiyon ve kinetik yonden benzerlikler bu M FS konseptini desteklemektedir. Kemik iligindeki promonositler 2-3 gOn iginde monosit halinde geli§irler. 4 gOn sonra kandaki monositter RES'in target (hedef) alanlanna 909 eder.
Doku makrofajlannrn lokal proliferasyonu mumkundOr. Karaciger ve dalakta makrofajlar stratejik olarak sinusoidlerin retikuloendotelial alanlannda lokalizedir. Makrofajlar len! nodlannda lent sinuslannda, akcigerierde ise alveolar duvara yakrn olarak yerle§irler. Bu yerle§imler makrofajlann kan, lenfa ve havadaki partikullerle maksimal ili§ki kurmasmr saglar.
Kemik iliginde 2-3 gOnde olu§an monositler, kan sirkulasyonunda 3-5 gun kaldrktan sonra, dokularda 1-5 haftada makrofaj haline dono§Or. Her nekadar mononuklear fagositler bir sisteme ait ise de fonksiyonel ozelliklerini diger sistem hOcrelerince olu§turulan gevrede gosterirler. Monositler ve makrofajlar bOyOk hOcrelerdir (c;ap 17-20 mikron), oval veya fasulya §eklindedir (24). Sitoplazmalarr lizozomlarla doludur ve golgi cihaz r bu multifonksiyonel hOcrelerde kompleks bir metabolizmaya sahiptir. Aynca bu hOcrede aktin, myosin ve tubulin gibi proteinleri igeren mikroflament sistemi vardrr. Fagositoz fonksiyonuna ek olarak bu sistem; hOcre hareketini, §eklini, intraseiOier srvr hareketini ve hOcre bOIOnmesini kontrol eder.
Bu derleme RES ve MFS sinonim olarak kullanrlmr~trr.
289
Makrofaj Fonksiyonu ve Cerrahi (Derleme): ARITA$ Yucel
Fizyoloji
Fagositoz iki safhal1 bir proc;es olup, ilk safhada partikOI tanm1r ve makrofaj yOzeyine yapi~lr. lkinci safhada ise partikOI makrofaj tarafmdan yutulur ve sindirilir. Mobil RES'te fagositik proc;es makrofajm hedefe dogru goc;Onu ic;erir. Monositler spontan ameboid hareketlere sahiptir. Ayn1 zamanda kemotaksi ile hedefe dogru direkt hareket de mevzubahistir. Fikse RES fagositleri ise kan ak1m1yla direkt ili~ki ic;erisindedir, intraseiOier alana yava$c;a gec;er (28).
Yabanc1 cismin tanmmasmdan ve temas kurulmasmdan sonra, makrofaj onu psodopodlanyla k;ine allr ve sindirir (18).
Opsoninler, plasmada bulunan maddelerdir, fagositozu stimOie eder, boylece makrofajlar bu materyali yabanc• cisim olarak algllar. Fibronektin, sogukta c;ozOmlenmeyen bir plasma globulini olup, aktif bir opsonik komponenttir, RES'in fagositik aktivitesini art1rd1{11 g6sterilmi$tir (28). Memelilerde temel opsoninler c3 ve lg G'nin Fe k1sm1d1r. Monositler ve makrofajlar, hOcre yOzeylerinde opsoninler ic;in reseptor kenarlan na sahiptir (8, 16).
Ok;um Metod/an
Bilinen bOyOkiOkteki (25-50 nm) karbon partikullerinin c;e~itli hayvanlara injeksiyonundan sonra, % 90'1 karaciger ve dalak tarafmdan temizlenmektedir (1 0). Buna kolloid klirens teknigi ad1 verilmi$tir. Fagositozun sm1rll kapasitesini olc;ebilmek ic;in, nonbiyolojik (alt1n, suitOr, kolloid) veya organik (lipid emulsyonu, eritrosit, bakteri) gibi maddeler insanda ve hayvanda kul1antlm1~t1r (7). Son y1llarda 1125
ile i$aretli mikroagrege halde insan serum albumini (8-20 nm) c;apta kullan1larak ayn1 anda RES'in hem fagositik kabiliyeti hem cle metabolik aktivitesi hakkmda bilgi edinilmi~tir (1 3). Tc 99 ve albumin kolloidini bu teknikle kullanarak, gama kamera ile, karaciger, da-
Erciyes T1p Dergisi/ 1411992
lak, kemik iligi ve insanda inflamasyon bolgeleri hakkmda hem gorOntO hem de dozimetrik anlamda degerli bilgiler edinilmektedir. Yine son ylllarda flow cytometry yontemiyle in vitro olarak tek fagositozla ilgili incelemeler yapllmaktadlr (11 ).
Hepatik Kan Ak1m1
Karaciger ve dalak, kandaki yabanc1 materyalin % 80'den fazlasmm RES'de temizlenmesinden sorumludur. Karaciger ve dalaktaki kan ak1m1 ile fagositik kapasite arasmda pozitif bir korrelasyon vard1r. Portal kan aklmlndaki dO§meye klirens kapasitesindeki azalma e§lik eder. Bu durum endotoksik ~okta gozlenir. Portal kan ak1mmdaki azalma karaciger ag1rllgmdaki azalma ile birlikte degildir (5). Xenon klirens <;all$malannda, artm1~ fogositik aktivite karaciger ag1rl1gmda artma ile birliktedir (5,6).
Konjenital RES deprese eden maddeler
Kopekte hemorajik ~ok, portal venoz kanda retikuloendotelyal depresyon yapan bir made olu~turmaktad1r (12). Bu kanla transfuzyon yap1lan kopeklerde injekte edilen karbon partikOIIerinin klirensi tayin edilmi§tir. Fagositik aktivite deprese olarak bulunmu§tur. Bu belki de hipotensiv hayvanda yava§ kan perfuzyonu sonucu barsakta olu§an maddelerle ilgilidir.
Kopeklerde intestinal iskemi sonucu, RES fonksiyonunu deprese eden bir madde olu$-
. maktadlr (20). Bu etki makrofaj fonksiyon bozuklugundan ziyade trombosit agregasyon depresyonuna atfedilmektedir. Trombosit agregasyonu retikuloendotelial fagositik fonksiyona katk1da bulunmaktad1r (20).
Karaciger rezeksiyonu ve Splenektomi
Benacerraf ve ark. (5,6) bir seri eksperimental c;all~mada , RES fagositozunun karaciger voiOmOyle ilgili oldugunu buldu lar. Ratlann
290
Makrofaj Fonksiyonu ve Cerrahi (Derleme): ARITA$ Yucel
karacigerinin% 60-70'inin <;1kanlmas1 durumunda, bunu kompanse etmek uzere geri kalan karaciger dokusundaki kan ak1mmm artmasma ragmen, fagositik aktivite azalmaktadlr. Karaciger normal ag1rllg1na ula~tlgmda fagositik aktivite tekrar normal sm1rlara donmektedir. Son rat c;all~malan bu raporlan teyit etmi~tir (3). Bu c;ah~malarda fagositik aktivite iki gun ile bir hafta ic;erisinde normale donmektedir (3, 5).
Her nekadar karaciger nonmobil RES'te esas organ ise de dalak da bu RES dokusunun onemli bir k1smm1 olu~turmaktad1r. RES'in kompansatuvar mekanizmalan dalak yoklugunu fagositozda aksettirmemektedir. Splenektomi yap1lan ve yap1lmayan vakalarda fagositik ve metabolik RES fonksiyonlan arasmda major bir farkllllk yoktur (14). Buna mukabil splenektomi yap1lanlarda, splenik lymphokine'lerin etkilerinin kayb1yla ilgili olarak Kupffer hucrelerinin diger fonksiyonlan degi~ebilir (9) . Dalagm, IgG ile sensitize eritrositlerde, lgM ile kapll eritrositlere nazaran daha fazla fagositoz yaptiQI bilinmektedir (4).
Cerrahi travma ve §Ok
Ratlarda laparotomiden sonra total RES fonksiyonunda gec;ici bir depresyon olmaktadlr (27). Buna mukabil birgun sonra, RES stimulasyonuna ail bir faz geli~mektedir. Kopeklerde yap1lan deneysel c;al1~malarda da bu gozlemler desteklenmi~tir (31 ). RES fonksiyonundaki bu degi~iklikler. fibronektin seviyelt~riyle paralellik gostermektedir (28).
Kupffer hucre aktivitesinde opsoninlerin roiO onemlidir, RES fagositozundaki degi~iklik opsonin tatbikiyle engellenebilir ve tersine c;evrilebilir. Ratlardaki major cerrahide, kemotaksi ve makrofajlarda lymphokine imali etkilenmektedir (15).
lnsanm periferal kan monositleri de major cerrahiden sonraki bir ka<; gun fagositik tonk-
Erciyes T1p Dergisi/14/1992
siyonda depresyon gosterir (23).
Sirkulatuvar ~ok s1rasmda sahnan lisosomal enzimlerin RES elementleri Ozerine sitotoksik etkisi vard1r (37). $ok, cerrahi travmadan sonra oldugu gibi hepatik RES fagositozunda ve plasma opsonik aktivitesinde benzer paralei bir azalmaya yol ac;maktad1r (19). $iddetli travma (yan1k, multipl travma, massif kanarna) lann RES fagositozu ve RES katabolizmasl uzerine etkileri konusunda c;al1~malar yap1lm1~ ve bOtOn bu fonksiyonlar, sagllkll kontrollara gore azalma gostermi~tir (2).
Parenteral beslenme
Albumin ve dextran gibi s1k kullan1lan plasma geni~leticileri, bir seri c;ah~mada belki de fagositozu te~vik eden plasma faktorlerini z1t yonde etkileyerek RES fagositozunu yeters iz hale getirirler (30). Elektif major cerrahide lipid emulsyonlannl da ic;eren nutrisyonel deslege ihtiyac; vard1r. A<;hk, ratln alveolar makrofajlannda fagositozu deprese eder (33). $iddetli nutrisyonel eksikl igi olan hastalarda intralipidle yapllan intravenoz hiperalimentasyonda sepsis rapor edilmi~tir (25). Nutrisyonel durum ve RES fonksiyonu aras1ndaki ili~k i komplekstir ve daha ileri c;all~malan gerektirmektedir.
Sepsis
<;ok say1da c;ah~mada c;e~itli virus, bakteri ve diger mikroplann sirkulasyona girmelerinden hemen sonra c;e§itli RES bOigelerince yakalandlklan bilinmektedir (26) . Bakterilerin deney hayvanlannda, h1zll intravenoz injeksiyonundan sonra mikroplann RES tarafmdan temizlenmesi 0<; fazda olmaktad1r (26) . I. fazda bakterilerin % 90-99.9'u 10-90 dakikada sirkulasyondan kaybolur. 2. fazda (4 saat-birkac; gun) du~uk konsantrasyonda mikroorganizmalar sebat ederler. 3. fazda (6 saat birkac; gun) sirkOie eden bakteri gec;ici olarak artarveya tamamen kaybolur.Pnomoni ve Salmo-
291
Makrofaj Fonksiyonu ve Cerrahi (Derleme) : ARITA$ Yucel
nella typhi'den eri~kin insanda RES'in fagositoz kabiliyeti aktive olur (35) . Listeria monocytogenese'de infeksiyondan iki gun sonra 51-can fagositik aktivitesi peak yapmaktad1r (35).
Proflaktik antimikrobial ajan uygulamas1 ozellikle kolorektal cerrahiden sonra s1kt1r. Cerrahide fagositik fonksiyonu tehlikeye atmamak hususu onemlidir. Ratlarda geni~ spektrumlu antibiyotik tatbikinden sonra, barsakta iskemik ~ok olu~turuldugunda mononuklear'lann fagositik kapasites i azalir (1 ). Fakat antibiyotiklerin bu depressif etkisi sagl1kli insanlarda gosterilmemi~tir.
Kanser
Makrofajlar, neoplasmlann ve malign hucrelerin disseminasyonuna kar~1 olu~an konakclnm defans mekanizmasma i~tirak ederler. Bu baglamda makrofaj fonksiyonu, effektor hucre konumundad1r. Humoral immun cevab1 kontrol amac1yla, aktivasyon yapan veya depresyon saglayan maddeleri sekrete eder (32).
BCG, Corynebacterium parvum, zymosan ve glukagon, RES makrofaj fonksiyonunu stimule eder, boylece transplante rat tUmor modelinda tUmor geli~imini inhibe edebilir. Fakat in-hibisyon s1khkla inkomplettir. ·
Tumor regresyonu veya daha uzun ya~am saglamakla birlikte, tOmorOn total eliminasyonu olmamaktad1r (6,8 ). Ratlarda RES'in methyl palmitate ile depresyonu , tUmor geli ~; i
minin artmasma neden olur (11 ). Kemoterapi monosit fagositozu Ozerine herhangi bir yan etki gostermez.
Malign tOmoriO hastalarda, tUmor bOyOkiO~IU ve Fe reseptor aktivitesiyle ilgili olarak fagositozda artma olduguna dair belirtiler vard1r (34) . Buyuk bir tUmor <;1kanld1gmda fagositik aktivite azalmakta eger tumor 91kanlam1yorsa yuksek seviyede kalmaktadlr (21 } . Makrofaj maturasyonu, neoplastik hastahg1n safhas1 ile ilgilidir, eger tumor inoperabl ise depresedir.
Erciyes Ttp Dergisi/ 1411992
Malign geli~me , srkhkla dalak ve lenfoid dokuda buyume ile karakterizedir. Karbon kolloid klirens yontemiyle fagositozda erken donemde artma, gee donemde depresyon tesbit edilir. Tumor hi.icre ki.iltOrlerinde makrofajlarrn kemotaktik kabiliyetlerinde azalma tesbit edilmi~tir (22) .
Eksperimental modellerde, tumor hi.icrelerinin fagositozu nadiren gorOii.ir, eger mevcutsa genellikle antikor mediatorlugunde olur ve immun reaksiyonun bir krsm1drr.
Bir diger onemli husus da malign ti.imorlerde ti.imori.in yanmda nonmalign hi.icrelerin bir arada bulunmas1 ve birbirlerini etkilemesidir. Bu nonmalign hi.icrelerin gogu makrofajdrr (Tumore Kom~u Makrofaj = TKM} ve tomordeki hi.icrelerin % 50'sini olu~tu rur. Bunlar tu mor dokusunda c;ogallrlar. TKM, ti.imor hi.icre lizisine veya antijene bagl1 seli.iler sitotoksisite olayma i~t irak etmez (17}.
YO RUM
Cerrahi operasyonlar s~rasmda, bircok faktor makroaj fagositosisini etkileyebilir. Transhepatik portal kan ak1m1ndaki azalma karaciger Kupffer hi.icrelerinin fagositik aktivitesini azaltabilir. Buna gore, cerrahi s1rasmda hastanm kan basmcm1 makul bir di.izeyde devam ettirmek, karacigerde ozellikle portal sistemde sirkulasyonda obstruksiyona yol ac;mamak onemlidir.
. b zellikle barsaklardaki iskemik travmadan sonra , portal kanda RES' i deprese eden maddenin geli~tigi di.i~Onuldugunden, abdominal organlann travmatik maniplasyonundan c;ekinmek gerekir. Kolon rezeksiyonu , RES'in fagositik fonksiyonunu deprese eder, buna ragmen mekanizmas1 ag1k degildir. Bu komponentlerden biri opsonik faktorlerdir.
Karaciger rezeksiyonu gibi major cerrahiler, eksperimental olarak da gosterildigi uzere, RES'in fagositik kapasitesini azaltabilir. Buna
292
Makrofaj Fonksiyonu ve Cerrahi (Derleme): ARITA$ YtJcel
mukabil splenektominin RES'in total fagositik fonksiyonu Ozerine belirgin bir etkisi yoktur.
Kritik hastalarda nutrisyonel destegin faydas1 a<;1kt1r, ancak RES'in fagositik fonksiyonu Ozerine etkileri tart1~maiJd1r. RES fagositozu, septisemi tedavisinde onemlidir. Bakteriel ve viral klirensi temin i<;in verilen antibiyotikler makrofaj fagositik fonksiyonu Ozerine depressif etki gostermez.
Malign tOmore uygulanan, maniplasyonlarda tOmor hOcreleri lenfatik ve kan damarlanna ge<;ebilir. Optimal ~artlarda bu hOcreler yakalanlr ve RES tarafmdan tahrip edilir. RES, tUmor hOcrelerinin supersaturasyonunudan etkilendiginden, karacigere gelebilecek kanser hOcresinin sayJSJnl minimale indirmek gerekir. Antikanser ajanlar, RES makrofaj fonksiyonunu tehlikeye atmamak igin uygun dozda verilmelidir.
Kaynaklar
1. Altura 8M, Gebrewold A: Prophylactic administration of antibiotics compromises reticuloendothelial system function and exacerbates shock mortality in rats. Br J Pharm 68: 19-21, 1980.
2. Anfa$ Y, Yilmaz Z: Yamklann major travmanm ve sepsisin immun cevap tJzerine etkileri. Ere/yes Unlv. Tip Fakultesl Dergisi 7: 169-179, 1985.
3. Arii S, Shibagaki M, Takahashi S, et a/: Changes in the reticuloendothelial phagocytic function after partial hepatectomy. J Lab Clin Med 105: 668-672, 1985.
4. Atkinson JP: Effects of corticosteroids and splenectomy on the immune clearance and descruction of erythrocytes. J Clin Invest 52: 1509-1517, 1973.
5. 8enacerraf 8, 8iozzi G, Cuendet A, Halp-
Erciyes T1p Dergisi/ 1411992
ren 8N: Influence of portal blood flow and partial hepatectomy on the granulopectic activity of the reticuloendothelial system. J Physiol 128:1-8, 1955.
6. 8enacerraf 8, 8iozzi G, Halgern 8N: Physiology of phagocytosis of particles by the reticuloendothelial system . In Halpern 8N (Ed.): Physiopathology of the reticuloendothelial system. Springfield. Charles C Thomas Publisher, 1957 pp: 52-59.
7. 8erghem L, Dencker L- Hoglund S, Schildt 8: Preparation of cross - linked human serum albumin labelled with 1125 for studies of reticuloendothelial system function. Scand J Clin Lab Invest 36: 849-856, 1976.
8. Bianco C, Nussenzweig V: Complement receptors. In: Porter RR (Ed): Contemporary topics in molecular Immunology. Newyork, Plenum Press 1977, pp: 145-176.
9. Billiar TR, West MA. Hyland BJ, Simmons RL: Splenectomy alters Kupffer cell response to endotoxin. Arch Surg 123: 327-332, 1988.
10. Biozzi G, Benacerraf 8, Halpern BN: Quantitative study of the granulopectic activity of the reticuloendothelial system Br J Exp Path 34:441-457, 1953.
11. Bjerknes R, Bassoe SH, Laerum 00, Solberg CO: Flow cytometry for the study of phagocyte functions. Rev Infect Dis 11: 16-33, 1989.
12. Blattberg B, Levy MN: A humoral reticuloendothelial - depressing substance in shock. Am J Physiol203: 409-411, 1962.
13. Bouveng R, Schildt 8, Sjoqvist J: Estimation of RES phagocytic and catabolic function in man by use of 1125 labelled microaggregates of human serum albumin. J
293
Makrofaj Fonksiyonu ve Cerrahi (Derleme) : ARITA$ YtJcel
Retlculoendothel Soc 18: 151-159, 1975.
14. Dome/16f L, Athlin L, Berghem L: Effects of long-term combination chemotherapy on the reticuloendothelial system. Cancer 53: 2073-2078, 1984.
15. Faist E, Mewes A. Strasser T, eta!: Alteration of monocyte function following major injury. Arch Surg 123: 287-292, 1988.
16. Hakansson L, Hallgren R, Venge P: Kinetic studies of phagocytosis. Immunology 47:91-99, 1982.
17. Holmberg SB, Hafstrom LO, Jacobsson L: Tumour adjacent macrophage function and experimental tumour growth. Anticancer Res 10: 407-410, 1990.
18. Jacques YV, Bainton DF: Changes in pH within the phagocytic vacuoles of human neutrophils and monocytes. Lab Invest 39: 179-185, 1978.
19. Kaplan JE, Saba TM: Humoral deficiency and reticulo-endothelial depression after traumatic shock. Am J Physiol 230: 7-14, 1976.
20. Loegering D, Moon D, Kaplan JE, et a!: Reticuloendothelial - depressing substance: Studies on the mechanism of action. J Leucocyte Blot 38: 613-624, 1985.
21. Magarey CJ: The control of cancer spread by the reticuloendothelial system Ann R Coli Surg Eng 50:3-20, 1972.
22. Meltzer MS, Stevenson MM, Leonard EJ: Characterization of macrophage chemotaxins in tumor cell cultures and comparison with lymphocyte derived chemotactic factors. Cancer Res 37: 721-725, 1977.
23. Neoptolemos JP, Everson NW, Bell PRF: Monocyte function following surgery in man. Eur Surg Res 17: 215-220, 1985.
Erciyes T1p Dergisi/1411992
24. Neveu PJ: The mononuclear phagocyte system. Bulllnst Pasteur84: 23-66, 1986.
25. Nugent KM: lntralipid effects on reticuloendothelial function. J Leukocyt Blot 36: 123-132, 1984.
26. Rogers DE: Host mechanisms which act to remove bacteria from the blood stream Bact Rev 24: 50-66, 1960.
27. Saba TM: Effect of surgical trauma on the clearance and localization of blood-borne particulate matter. Surgery 71: 675-685, 1972.
28. Saba TM, Cho E: Reticuloendothelial systemic response to operative trauma as influenced by cryo-precipitate or cold- insoluble globulin therapy. J Ret/cut Soc 26: 171-186, 1979.
29. Schildt B, Gertz I, Wide L: Differentiated reticoloendothelial system (RES) function in some critical surgical conditions. Acta Chlr Scand 140:611-617, 1974.
30. Schildt BE, Bouveng R, Sollenberg M: Plasma substitute induced impairment of the reticuloendothelial system function. Acta ChirScand 141:7-13, 1975.
31. Scovill WA, Saba TM: Humoral recongnition deficiency in the etiology of reticuloendothelial depression induced by surgery. Ann Surg 178: 59-64, 1973.
32. Sharma SO: THe macrophages. C/ln lmmunol Allergy 6: 1-28, 1986.
33. Shennib H, Chiu R, Mulder D, Lough J: Depression and delayed recovery of alveolar macrophage function during starvation and refeeding. Surg Gynecol Obstet 158: 535-540, 1984.
34. Uracz W, Pituch-Nowarolska A, Popiela T, et a/: The Fe receptors of normal and cancer patients monocytes. lmmunobiol 163:
294
Makrofaj Fonksiyonu ve Cerrahi (Derleme) : ARITA$ Yucel
450-459, 1982.
35. Wagner H, llio M, Hornick R: Studies of the reticuloendothelial system (RES) . II. Changes in the phagocytic capacity of the RES in patients with certain infections. J Clin Invest 42:427-434, 1963.
36. Von Furth R, Cohn ZA, Hirsch JG, et at: The mononuclear phagocyte system: A new classification of macrophages, monocytes and their precursor cells. Bull WHO 46: 845-852, 1972.
37. Wiedmeier VT, Stekiel WJ. Smith JJ: The mechanism of colloid shock. Res J Retlcul Soc 7: 716-730, 1969.
Erciyes T1p Dergisi/ 1411992 295