Upload
katarzyna-krzan
View
265
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
1/22
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
2/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 2
www.e-bookowo.pl
MMaarrzzeennaa WWrrzzeessiiee
SSPPOOEECCZZNNEE II SSYYTTUUAACCYYJJNNEEUUWWAARRUUNNKKOOWWAANNIIAA
AAGGRREESSJJII MMOODDZZIIEEYY
Copyright by Marzena Wrzesie & e-bookowo 2009
ISBN 978-83-61184-51-5
www.e-bookowo.pl
Kontakt: [email protected]
Wszelkie prawa zastrzeone.Kopiowanie, rozpowszechnianie czci lub caoci
bez zgody wydawcy zabronione
Wydanie I 2009
http://www.e-bookowo.pl/mailto:[email protected]:[email protected]://www.e-bookowo.pl/8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
3/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 3
www.e-bookowo.pl
Spis treci
Wstp .......................................................................................................................................... 4Rozdzia I Zachowania agresywne modziey w wietle literatury przedmiotu ........... 6
1. Przegld poj ....................................................................................................................... 62. Przyczyny agresji .................................................................................................................... 73. Charakterystyka agresora i jego ofiary .............................................................................. 94. Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania zachowa agresywnych ................................... 95. Formy przejawiania agresji ............................................................................................... 106. Skutki doznawania przemocy w dziecistwie i yciu dorosym ................................... 11
Rozdzia II Metodologia bada wasnych................................................................... 121. Problematyka badawcza i cel bada ................................................................................. 122. Pytania badawcze ................................................................................................................ 123. Metody, techniki i narzdzia badawcze ........................................................................... 134. Organizacja i przebieg bada ............................................................................................ 13
Rozdzia III Przyczyny wystpowania zachowa agresywnych modziey w wietlebada wasnych ............................................................................................................ 14
1. Oglna charakterystyka badanej populacji ...................................................................... 142. Zachowania agresywne badanej grupy............................................................................. 143.rodowisko rwienicze jako rdo agresji .................................................................... 154. Wpyw mediw na powstawanie agresywnych zachowa ............................................. 166. Rodzinne uwarunkowania zachowa agresywnych modziey ..................................... 16Podsumowanie i wnioski ........................................................................................................ 17Bibliografia .............................................................................................................................. 18Aneksy ...................................................................................................................................... 19
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
4/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 4
www.e-bookowo.pl
Wstp
Agresja stanowi powany problem spoeczny. Przejawia si ona
w rnych formach w kadej niemal sferze ycia. Szczeglnie niepokojce dla
rodzicw, wychowawcw i pedagogw s zachowania agresywne przejawiane
przez najmodszych.
Zagadnienie przyczyn zachowa agresywnych u dzieci jest szeroko
omawiane nie tylko w pracach badawczych wielu naukowcw, ale take
w rodkach masowego przekazu. Powstao dotd wiele teorii wyjaniajcych rda
i przyczyny agresji przejawiajcej si w zachowaniach dzieci i m odziey.
Agresja jest zjawiskiem powszechnym. Nie zmienia to faktu, e nie
powinnimy by wobec niej obojtni i przyzwala na jej coraz czstsze
przejawianie si w yciu spoecznym. Warto zatem przyjrze si przyczynom oraz
uwarunkowaniom spoecznym i sytuacyjnym agresji w zachowaniach dzieci
i modziey. Niniejsza praca stanowi prb przedstawienia problemu agresywnoci
wrd dzieci i modziey na przykadzie modziey gimnazjalnej.
Pierwszy rozdzia dokonuje przegldu poj zwizanych ze zjawiskiem
agres ji i agresywnoci u dzieci i modziey. Charakteryzuje on agresora i ofiar,
prezentuje formy przejawiania si agresji oraz skutki doznawania przemocy
w dziecistwie i yciu dorosym.
W drugim rozdziale zaprezentowano metodologi bada, sformuowano
cele, problemy i pytania badawcze. Dokonano take wyboru najbardziej
adekwatnych dla celu bada metod, narzdzi i technik badawczych.
Trzeci rozdzia prezentuje wyniki przeprowadzonych bada. Dotyczy on
przede wszystkim przyczyn wystpowania agresji dzieci. W rozdziale tym opisano
wpyw grup rwieniczych na zachowania agresywne, rol gier komputerowych,
telewizji oraz poszczeglnych rodowisk wychowawczych w powstawaniu
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
5/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 5
www.e-bookowo.pl
zachowa agresywnych dzieci. Opisano take przemoc w rodzinie jako jedn
z przyczyn agresji wystpujcej wrd modziey
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
6/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 6
www.e-bookowo.pl
Rozdzia I Zachowania agresywne modzieyw wietle literaturyprzedmiotu
1. Przegld poj
Agresja nie jest problemem wycznie ostatnich lat. Przypadki
dokuczania i wzajemnego atakowania si dzieci s znane kademu ze szkolnych
czasw. W ostatnim czasie jednak, prawdopodobnie pod wpywem mediw
i naganiania rnych przypadkw w telewizji, agresja wrd dzieci i modziey
zdaje si narasta.
Badacze zwracaj uwag, e zachowania agresywne wrd dzieci
i modziey rozprzestrzeniaj si szczeglnie tam, gdzie dzieci si wsplnie ucz
i wychowuj, a wic w szkoach, internatach, sierocicach.1
Agresja to nie tylko
bjki, ale take rozpowszechnianie zoliwych plotek, wykluczanie z grupy,
przezywanie i dranienie. Wikszo dzieci spotyka si z tego typu formami
przejawiania si agresji 2.
1
R. Portmann: Przemoc wrd dzieci. Uchwyci sedno, Wydawnictwo Jedno, Kielce 2006, s. 7. 2S. Guerin, E. Hennessy: Przemoc i przeladowanie w szkole. Skuteczne przeciwdziaanie agresji wrd
modziey, Gdaskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdask 2004, s. 9.
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
7/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 7
www.e-bookowo.pl
2. Przyczyny agresji
Szukajc przyczyn zachowa agresywnych badacze rwnie podaj
rne powody, objaniajc agresj na trzy sposoby: traktujc j jako instynkt, jako
nastpstwo frustracji, bd jako nawyk, czyli jako rezultat uczenia si. Sposoby te
zwizane s z trzema orientacjami teoretycznymi, znanymi jako teoria instynktw,
teoria frustracjiagresji oraz teoria spoecznego uczenia si agresji.S to elementy
tak zwanej psychologii agresji3.
Teoria instynktw wskazuje na instynkt jako rdo agresji. Zakada ona,
e zachowania agresywne s czym wrodzonym. Agresywno zachowa ludzkich
bya potrzebna w toku ewolucji. Dzi jednak nie jest wskazana. Dlatego te
neutralizuje si negatywne zachowania w procesie wychowawczym. Teoria ta nie
jest ju aktualna. Czsto jednak powraca w tumaczeniach agresji jako cechy
ludzkiej natury4.
Teoria frustracji agresji utrzymywaa, e jedynym rdem agresji jestfrustracja, prowadzca za kadym razem do powstawania agresywnych impulsw.
Jednake teoria ta bya ostro krytykowana. Nie kada frustracja musi przecie
prowadzi do zachowa agresywnych. Gniew, ktry pojawia si w wyniku
frustracji wyraa gotowo do agresywnego zachowania, jednake jednostka moe
go opanowa i nie przej do agresji5.
Tabela 1 prezentuje najwaniejsze ujcia wyjanie zachowa
agresywnych.
3
Tame, s. 36.4Tame, s. 36.
5Tame, s. 36.
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
8/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 8
www.e-bookowo.pl
Tabela 1. Teoretyczne wyjanienia agresji
Perspektywa teoretyczna Agresja ujmowana jako:
Wyjanienia biologiczne:
Etologia wewntrzna energia
Socjobiologia wytwr ewolucji
Genetyka behawioralna dyspozycja dziedziczna
Wyjanienia psychologiczne:
Psychoanaliza freudowska instynkt destrukcyjny
Hipoteza frustracji-agresji popd ukierunkowany na cel
Neoasocjacjonizm poznawczy reakcja na efekt negatywny
Model transferu pobudzenia wzmacniana przez neutralne pobudzenie
Podejcie spoeczno-poznawcze funkcja przetwarzania informacji
Teoria uczenia siwyuczona przez wzmocnienie i
naladownictwo
Model interakcjonizmu spoecznego rezultat procesu podejmowania decyzji
rdo: opracowanie wasne na podstawie: B. Krah: Agresja, Gdaskie Wydawnictwo Psychologiczne,
Gdask 2005, s. 32.
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
9/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 9
www.e-bookowo.pl
3. Charakterystyka agresora i jego ofiary
Typowy agresor stosuje przemoc wzgldem swoich rwienikw. Ma
stosunkowo ma samokontrol i tendencje do zachowa agresywnych wtedy, gdy
przeywa strach lub stres. Osoba agresywna stosuje przemoc przewanie
w sytuacji, gdy cierpi z jakich powodw osobistych, rodzinnych i spoecznych.
Agresor to zatem osoba naduywajca wasnej siy fizycznej w relacjach z innymi
ludmi6.
D. Olweus7podkrela, e najbardziej charakterystyczn cech sprawcw
przeladowa jest agresja przejawiana wobec kolegw, ale czsto take wobec
dorosych, a wic rodzicw, czy nauczycieli. Sprawcy mobingu s osobami
zafascynowanymi przemoc i jej narzdziami. Czsto dziaaj impulsywnie, maj
potrzeb dominacji. Nie wspczuj ofiarom przeladowa. Maj zazwyczaj
rednie i nieco wysze ni przecitny ucze mniemanie o sobie. Chopcy s
zazwyczaj silniejsi od kolegw, zwaszcza za od swoich ofiar, co chtnie
wykorzystuj.
4. Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania zachowa agresywnych
Agresja zaczyna si rodzi i ujawnia wtedy, gdy w procesie
zaspokajania indywidualnych potrzeb i rea lizacji celw pojawiaj si przeszkody.
W zalenoci od tego, jak owa przeszkoda zostanie potraktowana, jakimi zasobami
do poradzenia sobie w trudnej sytuacji dysponuje dziecko, a wic: czy moe
zachowa si elastycznie, czy nie, jak bardzo jest odporne na stan podwyszonego
napicia emocjonalnego to wszystko decyduje o tym, czy zachowa si
6
D. Olweus: Mobing. Fala przemocy w szkole. Jak j powstrzyma, Jacek Santorski, Warszawa 2007, s.487Tame, s. 48.
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
10/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 10
www.e-bookowo.pl
konstruktywnie, czy te zacznie posugiwa si agresj i w kocu signie do
przemocy, by jednak cel osign8. Dziecko uczy si sposobw zaspokajania
swoich potrzeb od innych ludzi: rodzicw, rodzestwa, czonkw rodziny,
rwienikw, bohaterw kultury popularnej, idoli itd. Wytwarza przy tym wasnysposb zaspokajania potrzeb i realizowania wanych dla siebie celw.
Agresywno modziey wie si z szeregiem czynnikw wywoujcych
przemoc. Najczciej wymienia si tutaj: bied, patologi, powszechno reakcji
agresywnych oraz wiar w skuteczno przemocy9. Dzieci dorastaj
w zrnicowanym otoczeniu, na ktre skada si najblisza rodzina, szkoa
i dzielnica, miasto, wsplnota religijna, kultura i kraj. Wszystkie te czynniki
wywieraj wpyw na jego rozwj 10. Dzieci i modzie ucz si agresywnych
zachowa od dorosych i rwienikw. Dotyczy to nie tylko stosowania przemocy
fizycznej, ale take uywania przeklestw.
5. Formy przejawiania agresji
Agresja jest zachowaniem zwrconym przeciwko innym osobom, sobie
samemu lub przedmiotom, a take dziaanie na ich szkod. Agresja przybiera
moe rne formy: fizyczne i psychiczne. Najczciej wystpujce formy
przeladowania maj charakter sowny i fizyczny11.
Agresja sowna polega na ublianiu, obraaniu, wymiewaniu,
dokuczaniu, obrzucaniu wyzwiskami, omieszaniu i kpieniu z innych ludzi. Badania dowodz, e przezywanie jest najczstsz form drczenia w szkole.
Drugie mie jsce zajmuje bezporednie przeladowanie fizyczne. Agresja
psychologiczna polega na wykluczeniu z grupy, ponianiu i zastraszaniu 12.
8Dzieci i modzie wobec agresji i przemocy, op.cit., s. 113. 9 S. Guerin, op.cit. s. 15.10
Tame, s. 15.11S. Guerin, op.cit., s. 32.
12Tame, s. 32.
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
11/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 11
www.e-bookowo.pl
Konsekwencjami agresji s: poczucie zagroenia, odrzucenie,
wyizolowanie z grupy. Z kolei agresja fizyczna polega na fizycznym ataku na
drug osob lub jej wasno. Przejawia si w postaci uderze, kopniakw,
zadawania ran, popchni. Agresja fizyczna moe by instrumentalna lubemocjonalna. Gdy agresor chce osign jaki cel lub co zdoby, stosuje agresj
instrumentaln. Z kolei agresja emocjonalna wystpuje jako efekt lku lub zoci.
Istnieje jeszcze trzecia forma agresji, bez uycia sw i kontaktu fizycznego,
apolegajca na wrogich gestach, minach, izolowaniu i manipulacji13.
6. Skutki doznawania przemocy w dziecistwie i yciu dorosym
Najboleniejsze skutki dla rozwoju psychicznego dzieci i modziey ma
przemoc dowiadczona w yciu rodzinnym i w szkole. Dzieci i modzie
dowiadczajc agresji w swoim otoczeniu, reaguj rwnie agresywnie, wie si
to z zaburzeniami w zaspokajaniu podstawowych potrzeb.Ponadto zachowanie dzieci odzwierciedla obecn w spoeczestwie
skonno do przemocy. Dzieci i modzie nadaj przemocy i agresji due
znaczenie, gdy dziki niej s w stanie zwrci na siebie uwag wiata dorosych14.
Konsekwencj stosowania przemocy przez rodzicw wobec dzieci oraz
nauczycieli wobec uczniw jest odzew ze strony dzieci pod postaci przemocy
skierowanej ku szkole, nauczycielom i edukacji jako takiej oraz ku innym
uczniom. Dalsz konsekwencj jest eskalacja przemocy ze strony dorosych, ktrzy
pragn zachowa dotychczasow wadz 15.
13Agresja u dzieci i modziey [w:]http://www.agresja.za.pl/(kwiecie 2008)14
R. Portmann, op.cit., s. 46-47.15M. Szczepska-Pustkowska: Modzie-Przemoc-Transformacja [w:] Papie J., Pukis A. (red.), op.cit.,
s. 26.
http://www.agresja.za.pl/http://www.agresja.za.pl/http://www.agresja.za.pl/8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
12/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 12
www.e-bookowo.pl
Rozdzia II Metodologia bada wasnych
1. Problematyka badawcza i cel bada
Badania naukowe, niezalenie od celw, jakimi maj one
suy, swoj skuteczno zawdziczaj zgodnoci ze stawianymi im wymogami
metodologicznymi. W pedagogice wymogi te ustala si w metodologii bada
pedagogicznych. Metodologia bada pedagogicznych jest nauk o zasadach
i sposobach postpowania badawczego zalecanych i stosowanych
w pedagogice16
.
2. Pytania badawcze
Sformuowanie pyta badawczych jest pierwszym krokiem do
udzielenia odpowiedzi na nie . Istotne jest take poszukiwanie odpowiedzi na
pytania, ktrych dotd nauka nie znaa, a nastpnie znalezienie wskazwek, jak
dan sytuacj zmieni, czy poprawi. Wraz z przyjtym celem rodz si
problemy badawcze. Problemem badawczym nazywamy to, co jest przedmiotem
wysikw badawczych
17
. Pod wzgldem metodologicznym pytania badawcze pozwalaj unikn stawiania przedwczesnych hipotez opartych jedynie na
przypuszczeniach i obserwacjach, nie uzasadnionych gbszymi analizami.
Udzielenie odpowiedzi na odpowiednio sformuowane pytania badawcze pozwala
na lepsze zbadanie danego problemu i odsonicie nowych jego aspektw,
ktrych badacz mgby nie przewidzie przed przystpieniem do bada.
16 M. obocki: Metody i techniki bada pedagogicznych. Krakw 2000, s. 13 -1417 J. Sztumski: Wstp do metod i technik bada pedagogicznych, Katowice 1995, s. 38
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
13/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 13
www.e-bookowo.pl
3. Metody, techniki i narzdzia badawcze
Przez zasady, czyli reguy lub normy metodologii bada, rozumie si
pewne najoglniejsze dyrektywy (zalecenia), majce na celu uatwienie
przeprowadzenia bada. Z kolei sposobami postpowania badawczego nazywa
si procedury (strategie) gromadzenia i opracowania interesujcych badacza
wynikw materiau badawczego. Sposoby te nosz zazwyczaj nazw metod lub
technik badawczych18
.
Ze wzgldu na cel bada oraz postawione pytanie badawcze i pytania
szczegowe w niniejszej pracy wykorzystano nastpujce techniki badawcze:
- Kwestionariusz agresji Buss-Perry (wersja Amity)
- Kwestionariusz Moje ycie w szkole
- Kwestionariusz ankiety na temat zachowa modziey
4. Organizacja i przebieg bada
18M. obocki, op.cit., s. 13 -14
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
14/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 14
www.e-bookowo.pl
Rozdzia III Przyczyny wystpowania zachowa agresywnychmodzieyw wietle bada wasnych
1. Oglna charakterystyka badanej populacji
W badaniach wzia udzia grupa uczniw. Badana grupa obejmuje
uczniw klas Ia, Ib, IIIa i IIIc.
Liczba uczniw biorcych udzia w badaniach:
Klasa Ia: 31 uczniw, w tym 18 chopcw i 13 dziewczt.
Klasa Ib: 25 uczniw, w tym 13 chopcw i 12 dziewczt.
Klasa IIIa: 20 uczniw, w tym 16 chopcw i 4 dziewczta.
Klasa IIIc: 15 uczniw, w tym 4 chopcw i 11 dziewczt.
cznie w badaniach wzio udzia 91 uczniw oraz czworo nauczycieli
wychowawcw klas.
2. Zachowania agresywne badanej grupy
Zachowania agresywne modziey stanowi powany problem
szkolnictwa i rodzicw zaangaowanych w wychowanie modego pokolenia.Bardzo czsto agresja przejawia si w formie fizycznej, sownej, a take jako
gniew i wrogo. Istniej metody pozwalajce wskaza na stopie natenia
agresywnych zachowa modziey. Przeprowadzone w Gimnazjum nr 3 badania
pozwoliy przyjrze si bliej zjawisku agresji w szkole, a take stanowiy prb
znalezienia przyczyn jej wystpowania.
Na podstawie kwestionariusza ankiety Moje ycie w szkole
wypenionego przez badanych dokonano wyliczenia indeksu przemocy szkolnej
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
15/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 15
www.e-bookowo.pl
dla uczniw kadej klasy, uwzgldniajc przy tym oddzielnie chopcw
i dziewczynki.
3.rodowisko rwienicze jako rdo agresji
Z pewnoci duy wpyw na zachowanie uczniw badanych klas ma
grupa rwienicza, w obrbie ktrej uczniowie spdzaj najwicej czasu w cigu
dnia, a szczeglnie w szkole. Grupa rwienicza jest jednym z podstawowych
rodowisk, w ktrych przebywa mody czowiek, od jej czonkw uczy si on
zachowa spoecznie aprobowanych oraz niepodanych. W potocznymrozumieniu grup okrela si dowoln zbiorowo zoon z ludzi. () Grup
zatem tworzy zbiorowo trzech lub wikszej liczby osb, ktre pozostaj ze
sob w bezporednim kontakcie (interakcji) i ktre maj wyranie sprecyzowany
cel.19 Innymi waciwociami grupy s: normy i struktura organizacyjna.
W grupach rwieniczych wi grupowa powstaje nieraz spontanicznie na
podou wsplnych zainteresowa. Wi ta moe si rwnie uksztatowa pod
wpywem otrzymanych polece, ktre czonkowie grupy maj wykona.
W grupie rwieniczej wytwarzaj si normy, ktre okrelaj postpowanie
czonkw. Mog one dotyczy zachowania si w okrelonych okolicznociach,
przestrzegania pewnych zwyczajw, ubioru i innych cech wygldu zewntrznego.
Normy grupowe odnosz si nieraz rwnie do przekona, zainteresowa,
aspiracji, hierarchii wartoci. Przyjte przez grup normy pozwalaj na
dokonywanie oceny zjawisk, dokonywanie wyborw i upodobnianie si do resztygrupy. Grupy rwienicze dziel si na trzy rodzaje: dziecice grupy zabawowe,
paczkimodzieowe oraz grupy dewiacyjne, np. gangi, bandy20.
19 M. M. liwa: Wychowanie zdrowotne. Zarys teorii i metodyki, Polskie Towarzystwo Owiaty
Zdrowotnej, Katowice 2001, s. 15620Tame, s. 158-159
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
16/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 16
www.e-bookowo.pl
4. Wpyw mediw na powstawanieagresywnych zachowa
Szukajc rde agresji nie mona pomin faktu, e w etiologii
zachowa agresywnych coraz wiksz rol zaczynaj odgrywa rodki masowego
przekazu, a zwaszcza multimedia elektroniczne (telewizja satelitarna, gry
komputerowe, DVD, video, Internet).21 Problem wpywu agresji i przemocy
pokazywanej w mediach na zachowania dzieci i modziey jest jednak nadal
mao zbadany.
Na podstawie odpowiedzi udzielonych przez badanych gimnazjalistww Kwestionariuszu ankiety na temat zachowa modziey, mona przeanalizowa
wpyw gier komputerowych na wystpowanie agresywnych zachowa wrd ich
uytkownikw.
6. Rodzinne uwarunkowania zachowa agresywnych modziey
Dzieci, ktre czuj si bezpieczne w swoich relacjach z rodzicami, s
mniej agresywne i lepiej radz sobie z emocjami. Gdy otacza si je mioci
i zainteresowaniem, maj mao powodw do agresji i wrogoci. Dzieci staj si
agresywne gdy si boj, s osamotnione, pene rozterek lub gdy maj siln
potrzeb akceptacji bd zwracania na siebie uwagi. Wiele zaley od atmosfery
w rodzinie i metod wychowawczych stosowanych przez rodzicw. Jeeli dzieci
ucz si stosowania zachowa agresywnych i przemocy jako metody
rozwizywania problemw, a ze strony dorosych spotyka si to z pobaliwoci
lub akceptacj, poziom agresji wobec rwienikw, rodzestwa i dorosych
bdzie wzrasta.
21D. Sarzaa: Elektroniczne multimedia jako rdo agresji [w:] T. Rejzner (red.), op.cit., s. 128.
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
17/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 17
www.e-bookowo.pl
Podsumowanie i wnioski
Badania nad agresywnymi zachowaniami dzieci i modziey wskazuj, jak
wany jest wpyw rodowisk wychowawczych. Dzieci staj si agresywne, gdy
w ich otoczeniu szczeglnie czsto stosowana jest przemoc. Dotyczy to
w najwikszej mierze rodziny i grup rwieniczych. Dzieci takie maj mao
rozwinit samokontrol swoich emocji, co powoduje, e nie radz sobie z lkami,
poczuciem krzywdy i winy, maj zachwiane poczucie wartoci. S przekonane, e
przekazane im w rodzinach i wrd rwienikw agresywne wzorce zachowa
zapewniaj odnoszenie sukcesw.
Gwnym problem badawczym niniejszej pracy byy spoeczne
i sytuacyjne uwarunkowania agresji dzieci i modziey. Z problemem tym
zwizanych byopi gwnych pyta badawczych oraz pytania szczegowe .
Zachowania agresywne wrd modziey zbadano wykorzystujc
Kwestionariusz agresji Buss-Perryego, na podstawie ktrego wycignito wniosek,e zachowania te przejawiaj si w postaci agresji fizycznej wrd chopcw
i agresji sownej wrd dziewczt. Agresja przybiera najczciej u badanej grupy
posta gniewu. Uczniowie stosunkowo rzadko wyadowuj swj gniew w postaci
fizycznych czynw. W przypadku chopcw s to sporadyczne bjki, a u dziewczt
agresja sowna wyraa si poprzez obgadywanie i plotkowanie.
Rola rodowiska rwieniczego w ksztatowaniu si agresji modziey jest
bardzo dua, gdy wikszo zachowa powstaje wanie w obrbie grupy
rwieniczej. Badani przyznawali, e s bardzo silnie zwizani emocjonalnie ze
swoj klas i paczk, uwaajc j za lepsz od innych. Nie znaczy to jednak, by
grupy rywalizoway ze sob. Pomimo to, badani twierdzili, e lubi mie wasne
zdanie i nie zawsze postpuj zgodnie z wol wikszoci.
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
18/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 18
www.e-bookowo.pl
Bibliografia
Publikacje zwarte:
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
19/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 19
www.e-bookowo.pl
Aneksy
KWESTIONARIUSZ AGRESJI BUSS-PERRY(wersja Amity)
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
20/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 20
www.e-bookowo.pl
Moje ycie w szkole kwestionariusz dla nauczyciela
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
21/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 21
www.e-bookowo.pl
Moje ycie w szkole
8/3/2019 Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey
22/22
Marzena Wrzesie: Spoeczne i sytuacyjne uwarunkowania agresji modziey Strona | 22
www e bookowo pl
KWESTIONARIUSZ ANKIETYNA TEMAT ZACHOWA MODZIEY