Upload
vucong
View
299
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
nugzar muzaSvili, qeTevan levaniSvili
qarTuli ena da literatura 12
maswavleblis wigni
saxelmZRvanelo grifirebulia ganaTlebis xarisxis
ganviTarebis erovnuli centris mier
(brZ. #375, 18. 05. 2012 weli)
nugzar muzaSvili, qeTevan levaniSvili
qarTuli ena da literatura 12
maswavleblis wigni
redaqtorebi solomon nozaZe, lali baqraZe
© gamomcemloba `diogene~, 2012
yvela ufleba daculia.
Nugzar Muzashvili, Ketevan Levanishvili
georgiaN LaNguage & Literature 12
Teachers book
Editors Solomon Nozadze, Lali Bakradze © Diogene Publishers, 2012
All rights reserved.
ISBN 978-9941-11-317-8
gamomcemloba `diogene~, Tbilisi, afaqiZis q. 9, tel.: 221 33 21
www.diogene.ge
sarCevi
Sesavali ...............................................................................................................................5
standarti ...........................................................................................................................7
sagakveTilo miznebisa da Sinaarsis ruka .......................................................................13
gakveTilebis scenarebi ....................................................................................................15
saswavlo strategiebi .......................................................................................................22
Sefaseba qarTul enasa da literaturaSi ......................................................................24
5
Sesavali
erovnuli saswavlo gegma da masSi warmodgenili saswavlo miznebi is mTavari prioritetia, romelsac unda eyrdnobodes pedagogi Tavis praqtikul saqmianobaSi. TiToeuli gakveTilis saswavlo mizani unda gamomdinareobdes da iTvaliswinebdes sagnobrivi standartis wlis bolos misaRwevi saswavlo Sedegebis moTxovnebs.
XII klasis sagnobrivi standarti rogorc iciT sami mimarTulebisgan Sedgeba _ zepirmetyveleba, kiTxva, wera. swored am mimarTulebebSi warmodgenili indikatorebi gaxlavT is saswavlo aqtivobebi, romelTa warmatebiT ganxorcieleba unda SeZlos moswavlem mTeli saswavlo wlis manZilze.
aucilebelia saswavlo wlis dawyebamde pedagogi yuradRebiT gaecnos im saswavlo Sedegebis moTxovnebs, romlebsac mas XII klasis sagnobrivi standarti uyenebs.
saswavlo Sedegebis ganxorcieleba gaxlavT zogadad saswavlo procesis mizani. yovelTvis ismeba kiTxva, TiToeuli gakveTilis saswavlo mizani unda Seesabamebodes Tu ara sagnobrivi standartis samive mimarTulebis moTxovnebs?
cxadia, pedagogiuri praqtikidan gamomdinare Zalze rTulia sam specifikur mimarTulebaSi warmodgenili saswavlo aqtivobebis ganxorcieleba erT gakveTilze, miTumetes rom meTormete klasSi moswavleebs zepir metyvelebis mimarTulebis mixedviT evalebaT iseTi specifikuri davalebis Sesruleba, rogoricaa, proeqti.
amitom gvinda aRvniSnoT, rom araa savaldebulo gakveTilis ise dagegmva, rom saswavlo miznad davisaxoT standartis samive mimarTulebaSi warmodgenili wlis bolos misaRwevi Sedegebis realizeba.
XII klasis saxelmZRvaneloSi warmodgenili davalebebi, savarjiSoebi isea Sedgenili rom, xeli Seuwyos moswavleebis Sinagani motivaciis gaRvivebas da ganuviTaros maT iseTi umniSvnelovanesi unarebi rogoricaa kvlevaZiebis, SemoqmedebiTi azrovnebis, kritikuli azrovnebis, wakiTxulis gaazrebisa da analitikuri azrovnebis unarebi.
XII klasis I Tavis 5 § bolos moswavleebs uwevT proeqtze muSaobis dawyeba da iseTi saswavlo aqtivobebis ganxorcieleba, romlebic mimarTulia maTSi kritikuli azrovnebis, kvleva Ziebisa da informaciis moZiebis unaris ganviTarebaze. swored sagnobrivi standartis zepirmetyvelebis mimarTuleba, mTlianad zemoT dasaxelebuli unarebisa da kvlevaZiebaze orientirebuli sazrovno operaciebis ganxorcielebas moiTxovs moswavleebisagan.
gvinda, asaeve SegaxsenoT, rom ama Tu im saswavlo Sedegis miRweva, romelsac iTvaliswinebs kiTxvisa da weris mimarTuleba SeuZlebelia erT gakveTilze.
pedagogma unda gaiTvaliswinos moswavleTa kognituri SesaZleblobebi da safexureobrivad (konstruqtivistuli midgomis gamoyenebiT) TandaTanobiT da Tanmimdevrulad unda ganaxorcielos am mimarTulebebiT gansazRvruli moTxovnebi. magaliTad, kiTxvis mimarTulebis saswavlo Sedegi standartSi asea warmodgenili: `moswavles SeuZlia sxvadasxva epo-qis, qveynisa da kulturis teqstebis gaanalizeba maTSi asaxuli informaciis, Temebis idebisa da problematikis TvalsazrisiT.~ am Sedegis misaRwevad cxadia, erTi an ramdenime gakveTili ar gaxlavT sakmarisi.
rogor unda moiqces pedagogi rom realuri gaxados am rTuli saswavlo miznis miRweva, da ras niSnavs zemoT dasaxelebuli konstruqtivistuli midgoma.
am konkretul saswavlo Sedegs, iseve rogorc sxva danarCens rogorc viciT Tan mosdevs `indikatorebi~ (moswavleTa mier gansaxorcielebeli saswavlo qmedebebi), romlebic gviCvenebs ramdenad movaxerxeT saswavlo Sedegis realuri ganxorcieleba. swored amitom pedagogi unda Seecados saxelmZRvaneloSi mocemuli Tu mis mier mofiqrebuli aqtivobebiT, swori meTodikuri midgomebiT, xeli Seuwyos im tipis saswavlo aqtivobebis xSirad gamoyenebas, romelic orientirebulia ama Tu im saswavlo Sedegis realizebaze.
6
rodesac pedagogi amCnevs, rom moswavleebi mTeli wlis manZilze TandaTanobiT, etapobrivad, Tavs arTmeven im tipis savarjiSoebisa da davalebebis Sesrulebas, romlebic iTvaliswinebs, standartSi mocemuli aqtivobebis realizebas, pedagogs SeuZlia CaTvalos, rom man erovnuli saswavlo gegmis sagnobrivi standartis moTxovnebs warmatebiT gaarTva Tavi.
saxelmZRvaneloSi warmodgenili davalebaTa tipebi swored sagnobrivi standartiT gaTva liswinebuli aqtivobebis ganxorcielebas isaxavs miznad.
saxelmZRvaneloSi, sxvadasxva tipis rubrikebSi warmodgenili davalebebis mixedviT mos wavleebma unda gaiazron XX saukunis qarTuli mwerlobis literatiuri mimdinareobebis specifika, maTi warmoSobis mizezebi da kavSiri epoqalur movlenebTan. amasTanave moswavleebma SeZlebisdagvarad unda gaacnobieron saxelmZRvaneloSi warmodgenili TiToeuli mwerlis Semoqmedebis Taviseburebani, yuradReba unda miaqcion mweralTa literaturul xelweras, stils, enobriv gamomsaxvelobiT saSualebebs da im mxatvrul detalebs, romelTa saSualebiTac mwerali gamoxatavs Tavis saTqmels, Tavis pozicias. maT unda gaiazron XX saukunis ama Tu im mwerlis mier mxatvrulad gardasaxuli sinamdvile, romelic Tavis TavSi moicavs epoqis kurturul istoriul problematikas, personaJTa urTierTobebSi warmoCenil dramatizms _ tkivils, sixarulsa Tu mwuxarebas.
saxelmZRvaneloSi warmodgenili davalebebi xels uwyobs rogorc konkretuli codnisa da informaciis aTvisebas, ise moswavlis TviTSemecnebisa da TviTaqtualizaciis process.
7
standarti
wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi
mimarTuleba:
zepirmetyveleba kiTxva wera
qarT. XII. 1. moswavles SeuZlia saswavlo proeqtis warmodgena auditoriis winaSe.
qarT. XII. 2. moswavles SeuZlia TanaklaselTa mier warmodgenili saswavlo proeqtebis kritikulad gaanalizeba da Sefaseba.
qarT. XII. 3. moswavles SeuZlia saswavlo proeqtis prezentaciis Sesabamisi xerxebis amocnoba da gamoyeneba.
qarT. XII. 4. moswavles SeuZlia sxvadasxva strategiis gamoyeneba saswavlo proeqtis prezentaciisaTvis.
qarT. XII. 5. moswavles SeuZlia sxvadasxva epoqis, qveynisa da kulturis teqstebis gaanalizeba maTSi asaxuli informaciis, Temebis, ideebisa da problematikis TvalsazrisiT.
qarT. XII. 6. moswavles SeuZlia sxvadasxva teqstSi asaxuli faseulobebisa da Sexedulebebis erTmaneTTan Sedareba.
qarT. XII. 7. moswavles SeuZlia gaaanalizos kulturuli, socialuri da istoriuli faseulobebis gavlena teqstsa da mis interpretaciaze.
qarT. XII. 8. moswavles SeuZlia mxatvruli enis sxvadasxva aspeqtebis gaanalizeba.
qarT. XII. 9. moswavles SeuZlia gaaanalizos, ra gavlenas axdens avtoris enobrivi arCevani mkiTxvelze.
qarT. XII. 10. moswavles SeuZlia kiTxvis efeqturi strategiebis arCeva da gamoyeneba.
qarT. XII. 11. moswavles SeuZlia gamokvlevis (mcire moculobis samecniero naSromis) dawera winaswar SerCeul Temaze.
qarT. XII. 12. moswavles SeuZlia saswavlo referatis dawera ramdenime wyaros mixedviT.
qarT. XII. 13. moswavles SeuZlia mxatvruli nawarmoebis analizis dawera.
qarT. XII. 14. moswavles SeuZlia weris saTanado strategiebis gamoyeneba.
wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi
mimarTuleba:zepirmetyveleba
qarT. XII. 1. moswavles SeuZlia saswavlo proeqtis warmodgena auditoriis winaSe.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
• jgufTan erTad gansazRvravs Temas da problemas, romlis gadaWrasac iTvaliswinebs saswavlo proeqti;
• mkafiod da naTlad ayalibebs proeqtis mizans;• arCevs masalas proeqtis saprezentaciod (citatebi, mosazrebebi, argumentebi, kvle
vis Sedegebi, faqtebi, statistikuri monacemebi da sxv.);• arCevs da iyenebs proeqtis saprezentaciod sxvadasxva vizualur saSualebas (pla
katebs, sqemebs, diagramebs, asociaciurrukebs da a. S.), riTac uadvilebs proeqtis aRqmas auditorias;
• SesavalSi ayalibebs winaswari kvlevis Sedegebs, proeqtis ZiriTad mimarTulebebs da gansazRvravs formats;
8
• proeqtis ZiriTad nawilSi warmoadgens dasmuli problemis gadawyvetis gzebsa da saSualebebs;
• daskvniT nawilSi gansazRvravs mosalodnel Sedegebs;• damajereblad pasuxobs proeqtis Sesaxeb dasmul SekiTxvebs.
qarT. XII. 2. moswavles SeuZlia TanaklaselTa mier warmodgenili saswavlo proeqtebis kritiku-lad gaanalizeba da Sefaseba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• msjelobs, ramdenad aqtualuria saswavlo proeqtSi warmodgenili problema;• Seafasebs, ramdenad gasagebad, naTlad da mkafiod iyo warmodgenili mizani, proble
ma, sakvlevi Tema;• Seafasebs proeqtis miznisa da misi ganxorcielebis gzebis/saSualebebis adekvaturobas;• msjelobs imis Sesaxeb, ramdenad gasagebi iyo auditoriisaTvis warmodgenili proeqti
(enis, leqsikis, terminologiis da a.S. TvalsazrisiT);• Seafasebs proeqtis warmomdgenis prezentabelurobas (SeZlo Tu vera auditoriis yura
dRebis mipyroba, rogori iyo misi Jestikulacia, manerebi, hqonda Tu ara mxedvelobiTi kontaqti auditoriasTan, ramdenad keTilganwyobili iyo auditoriis mimarT da a.S.);
• Seafasebs proeqtis prezentaciisas gamoyenebuli vizualuri masalis efeqturobas.
qarT. XII. 3. moswavles SeuZlia saswavlo proeqtis prezentaciis Sesabamisi xerxebis amocnoba da gamoyeneba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• warmoadgens proeqts mkafiod Camoyalibebuli struqturiT: Sesavali nawili, winas
wari kvlevis Sedegebi, problemis arsi, miznebi da amocanebi, ganxorcielebis gzebi, mosalodneli Sedegebi, Sefasebis kriteriumebi;
• martivad, gasagebad ayalibebs saTqmels (Tavs aridebs rTuli konstruqciis winadadebebs; iyenebs martivi wyobis nominalur winadadebebs sqematuri aRwerisaTvis, mosalodneli Sedegebis mkafiod warmosadgenad);
• prezentaciisas mkveTrad gamoyofs proeqtis nawilebs da yuradRebas amaxvilebs am nawilebs Soris kavSirze: ramdenad Seuwyo xeli winaswarma kvlevam proeqtis am saxiT Camoyalibebas; ramdenad logikurad ukavSirdeba erTmaneTs proeqtis mizani da mosalodneli Sedegebi; ramdenad Sesabameba proeqtis ganxorcielebis gzebi da saSualebebi dasaxul mizans;
• miipyrobs msmenelis yuradRebas (gamoyofs moxsenebis saintereso nawils specialuri leqsikis, CanarTebis, ritorikuli SekiTxvebis, SeZaxilebis, inversiis saSualebiT (mag., „aRmoCnda, rom es ase ar aris....“, „es xom Zalian iolia...“, „ra aris aq araCveulebrivi?“ da sxv.);
• proeqtis nawilebs Soris kavSirs gamoxatavs specialuri enobrivi saSualebebiT (mizezSedegobrivi konstruqciebi, pirobiTi winadadebebi, droTa Tanamimdevrobisa da logikuri urTierTmimarTebis gamomxatveli sityvaTSexamebebi da winadadebis wyoba: mag., „Tu... maSin“, „vinaidan... maSasadame“, „aqedan gamomdinare...“, „Sesabamisad...“; msmenelisadmi pirdapir mimarTvas: „SevajamoT...“, „SeiZleba davaskvnaT...“, „miaqcieT yuradReba...“ da sxv.).
qarT. XII. 4. moswavles SeuZlia sxvadasxva strategiis gamoyeneba saswavlo proeqtis prezenta-ciisaTvis.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• winaswar amzadebs prezentacias (gansazRvravs prezentaciis xangrZlivobas, arCevs
mTavar saTqmels, amzadebs vizualur masalas, alagebs mas prezentaciis Tanamimdevrobis Sesabamisad da a.S.);
• gadis repeticias megobrebis, ojaxis wevrebis an sarkis win (iniSnavs dros, varjiSobs maxvilisa da intonaciis, mimikis modificirebaSi);
• prezentaciamde ecnoba auditorias da Seaqvs cvlilebebi auditoriis codnis donis, asakis, interesebis gaTvaliswinebiT;
9
• prezentaciis Sinaarsis Sesabamisad axdens xmis modulacias (mniSvnelovan ideas/azrs warmoTqvams nela, xmamaRla da SeiZleba damarcvliTac, iyenebs logikur maxvilebs);
• proeqtis erTi nawilidan meoreze gadasvlamde akeTebs pauzas da mimarTavs auditorias, aqvT Tu ara SekiTxvebi proeqtis am nawilTan dakavSirebiT;
• zepiri gamosvlisTvis winaswar amoiwers baraTebze mniSvnelovan frazebs, monacemebs an ZiriTad Tezisebs, romlebic exmareba prezentaciis Tanamimdevrulad warmarTvaSi;
• prezentaciisas inarCunebs mxedvelobiT kontaqts.
mimarTuleba: kiTxva
qarT. XII. 5. moswavles SeuZlia sxvadasxva epoqis, qveynisa da kulturis teqstebis gaanalizeba maTSi asaxuli informaciis, Temebis, ideebisa da problematikis TvalsazrisiT.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• axasiaTebs nawarmoebSi aRweril adgils, dros, kulturulsocialur garemos;• msjelobs, sad gamovlinda nawarmoebSi konkretuli epoqis faseulobebi da Rirebu
lebebi;• msjelobs avtoris/personaJis faseulobebsa da Sexedulebebze, romelTac isini avle
nen teqstSi ganviTarebul konfliqtTan mimarTebaSi; • aanalizebs avtoris/personaJis damokidebulebas konkretuli istoriuli epoqis fa
seulobebis mimarT;• iziarebs/ar iziarebs nawarmoebis personaJis an avtoris Sexedulebebs; gamoxatavs
sakuTar damokidebulebas da saTanado argumentaciiT icavs mas; • kiTxulobs sxvadasxva epoqis, kulturuli konteqstisa da problemebis amsaxvel teq
stebs da msjelobs maTs msgavsebagansxvavebaze;• ganixilavs konkretuli epoqisTvis damaxasiaTebel Temebs, ideebsa da problemebs
sxvadasxva nawarmoebSi da afasebs ara mxolod im epoqisTvis damaxasiaTebeli Rirebulebebisa da faseulobebis konteqstSi, aramed Tanamedrove poziciidanac;
• mxatvruli teqstidan amoarCevs detalebs, romlebSic, misi azriT, yvelaze ukeT aisaxeba konkretuli epoqa, kulturuli konteqsti da a.S.;
• aanalizebs da ikvlevs msgavs an erTnair problemas sxvadasxva qveynisa da kulturis teqstebSi (magaliTad, cxovrebis sazrisis problemas qarTul da sazRvargareTul literaturaSi);
• kiTxulobs sxvadasxva kulturul konteqstSi Seqmnil literaturul nawarmoebebs da aanalizebs maTSi dasmul msgavs problematikas;
• kiTxulobs Targmanebs da gamoTqvams Tavis mosazrebas erTi da imave nawarmoebis ori (an meti) Targmanis Taobaze (moswons/ar moswons) da cdilobs daasabuTos Tavisi arCevani.
qarT. XII. 6. moswavles SeuZlia sxvadasxva teqstSi asaxuli faseulobebisa da Sexedulebebis erTmaneTTan Sedareba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• msjelobs sxvadasxva nawarmoebSi asaxuli faseulobebisa da Sexedulebebis msgavseba
gansxvavebaze; • msjelobs im faqtorebis Sesaxeb, romlebic sxvadasxva nawarmoebSi asaxul Sexedule
bebsa da faseulobebs Soris arsebul gansxvavebebs ganapirobebs;• sxvadasxva epoqis literaturuli nawarmoebebis analizis safuZvelze adarebs erTma
neTs Zvel da Tanamedrove faseulobebs;• warmosaxvis saSualebiT gadaaqvs nawarmoebSi asaxuli movlenebi Tanamedrove an mis
Tvis saintereso sxva konkretul socialur, kulturul da istoriul konteqstSi (adgili, dro, adamianuri urTierTobebis formebi da a.S.);
• saubrobs imaze, Tu rogor moqmedebs kulturuli, socialuri da istoriuli faseulobebi problemis arsis gagebasa da misi gadaWris gzebze.
10
qarT. XII. 7. moswavles SeuZlia gaaanalizos kulturuli, socialuri da istoriuli faseulobe-bis gavlena teqstsa da mis interpretaciaze.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• teqstSi asaxuli problemis interpretaciisas iTvaliswinebs konkretuli epoqis Ta
viseburebebs (kulturul, istoriul, fsiqologiur aspeqtebs);• gamoTqvams varauds, Tu rogor Seicvleboda konkretuli teqsti, igi sxva socialuri,
kulturuli an istoriuli konteqstis amsaxveli rom yofiliyo;• amoicnobs da axsnis teqstSi im universaluri simboloebis mniSvnelobas, romlebic
damaxasiaTebelia garkveuli istoriuli periodisa da kulturisaTvis;• axsnis, Tu rogor SeiZleba Secvalos mkiTxvelis interpretacia socialuri, istori
uli da kulturuli garemos cvlilebam.
qarT. XII. 8. moswavles SeuZlia mxatvruli enis sxvadasxva aspeqtebis gaanalizeba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
• wakiTxul nawarmoebSi amoicnobs mxatvrul saxeebs da Seafasebs maT efeqturobasa da mniSvnelobas;
• ganarCevs mxatvrul nawarmoebSi movlenaTa (avtoriseul, personaJis) subieqtur da obieqtur xedvas;
• gaiazrebs enas, rogorc mxatvrul saxeTa Seqmnis saSualebas;• adarebs erTmaneTs informaciis daniSnulebas mxatvrul da aramxatvrul teqstebSi
da ganixilavs informacias, rogorc saSualebas mxatvruli saxis Sesaqmnelad (gzas mxatvruli ganzogadebisken);
• saubrobs imis Taobaze, rom aramxatvruli teqsti uSualod asaxavs realobas, mxatvruli teqsti ki metnaklebad wyvets uSualo kavSirs konkretul movlenasTan da damoukidebel mxatvrul fenomens qmnis;
• gaiazrebs poeturi logikis specifikurobas („momwyurdi axla, ise momwyurdi, viT ubinaos yofna binaSi“, „am revolverSi aris rva tyvia, erTs gaimetebT? me gTxovT, momkaliT!“...);
• ganasxvavebs poetur xedvasa („rogorc saZroxe qvabs oxSivari...“) da poetur xilvas („stiroda suli cisfer Rvinoebs...“, „da Semdeg ucnob pianinoebs atrialebda tanjvis lirikiT“);
• gaiazrebs konkretuli mxatvruli saxis Rirebulebas mxatvrul saxeTa sistemaSi.
qarT. XII. 9. moswavles SeuZlia gaaanalizos, ra gavlenas axdens avtoris enobrivi arCevani mki-Txvelze.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• gansazRvravs avtoris mier SemoTavazebul stils;• saubrobs imaze, ramdenad Seesabameba avtoris mier SemoTavazebul stils mis mier ga
moyenebuli enobrivgramatikuli konstruqciebi da leqsika;• saubrobs im mxatvrulgamomsaxvelobiT xerxebze, romelTa meSveobiTac nawarmoebSi
gamoikveTeba avtoris/personaJisneitraluri, araordinaruli da stereotipuri damokidebulebebi konkretuli problemis mimarT.
qarT. XII. 10. moswavles SeuZlia kiTxvis efeqturi strategiebis arCeva da gamoyeneba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
• amoiwers an moniSnavs wakiTxulidan sxvadasxva qveynisaTvis damaxasiaTebel frazeologias, terminebs, leqsikas;
• amoiwers an moniSnavs wakiTxulidan ama Tu im epoqisaTvis damaxasiaTebel arqaizmebsa da neologizmebs, qmnis mcire leqsikons;
• moiZiebs Sesabamis informacias sxvadasxva wyarodan (enciklopediidan, internetidan, istoriuli wyaroebidan, presidan da sxv.) gansxvavebuli kulturis, qveynisa da epoqis nawarmoebSi asaxuli movlenis ukeT gasaazreblad;
• efeqturad iyenebs kompiuterul saZiebo sistemebs da programebs informaciis mopovebisa da misi grafikuli organizebis mizniT.
11
mimarTuleba:wera
qarT. XII. 11. moswavles SeuZlia gamokvlevis (mcire moculobis samecniero naSromis) dawera wi-naswar SerCeul Temaze.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• winaswar SerCeuli TemisTvis amzadebs da aanalizebs masalas (informaciuli xasiaTi
sas, kritikuls, samecnieros, sakiTxis kvlevis istorias da sxv.);• sxvadasxva saSualebiT (leqsikonebis, saenciklopedio statiebis, dargobrivi cnoba
rebis, internetis da a. S.) gadaamowmebs SerCeul masalas sxvadasxva kriteriumis mixedviT (wyaros sandooba, aqtualuroba, relevantoba da a.S.);
• SerCeuli wyaroebidan amokrebil masalas iyenebs (imowmebs, axdens perifrazirebas, mokled gadmoscems) saTanado wesebis dacviT;
• Sesabamis wyaroebze, masalaze, sakiTxis kvlevis istoriaze dayrdnobiT Camoayalibebs naSromis ZiriTad Tvalsazriss da misTvis mosaxerxebeli formiT Seadgens gegmas;
• icavs samecniero naSromis formats: sakvlevi sakiTxi, mis Sesaxeb arsebuli literaturis (Tvalsazrisebis, Sexedulebebis) mimoxilva, moswavlis mier Catarebuli kvlevis Sedegebi, romelsac eyrdnoba naSromis ZiriTadi Tvalsazrisi, daskvna.
qarT. XII. 12. moswavles SeuZlia saswavlo referatis dawera ramdenime wyaros mixedviT.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
• SearCevs Temas/Temebs referirebisaTvis; • moiZiebs da garkveuli kriteriumebis mixedviT referatisTvis SearCevs ramdenime wya
ros;• SerCeuli wyaroebidan amokrebs masalas/sakiTxebs, romlebsac arsebiTad unda da
eyrdnos saswavlo referati; • adgens referatis gegmas;• wers referats Sesabamis formatSi;• mkafiod miuTiTebs referatisTvis SerCeul sxvadasxva wyaros da icavs Sesabamis sqemas,
magaliTad, SesavalSi asaxelebs wyaroebs, gamoqveynebis drosa da adgils; gvTavazobs cnobebs avtoris Sesaxeb, calkeuli avtoris mier gamoyenebuli kvlevis meTods da a. S.;
• TanamimdevrobiT gadmoscems calkeul wyaroebSi gaSuqebul sakiTxebs, problemebs; Seafasebs, udarebs, upirispirebs erTmaneTs sxvadasxva wyaroSi gadmocemul Tvalsazrisebs; nawilobriv / sruliad eTanxmeba / ar eTanxmeba / iTvaliswinebs avtorTa debulebebs.
qarT. XII. 13. moswavles SeuZlia mxatvruli nawarmoebis analizis dawera.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
• gansazRvravs nawarmoebis konceptualur ideas;• Tavisuflad axerxebs mxatvruli teqstis analizis organizebastruqturirebas;• axasiaTebs personaJebs (adarebs da upirispirebs maT erTmaneTs); qmnis personaJTa
fsiqologiur portrets konkretuli konteqstis mixedviT (saqcieli, gadawyvetileba, msjeloba da a. S.);
• gansazRvravs konfliqtis arss da aanalizebs personaJTa damokidebulebas/mimarTebas am konfliqtTan;
• werilobiT gadmoscems avtoris damokidebulebas nawarmoebSi asaxul faseulobebsa da Sexedulebebze;
• aanalizebs teqstis mxatvrulgamomsaxvelobiT saSualebebs (ganwyobis, personaJTa saxeebis Seqmna; nawarmoebis stili da ena; leqsis ritmi, riTma da sxvadasxva enobrivi saSualebebi, romlebic qmnian mxatvrul efeqtebs) da msjelobs, ramdenad Seesabameba es saSualebebi nawarmoebis ZiriTad Sinaarss;
• iyenebs citatebs nawarmoebidan sakuTari argumentebis dasasabuTeblad;• msjelobs, Tu ra damokidebuleba aqvs avtors konkretuli istoriuli epoqis kultu
ruli faseulobebis mimarT.
12
qarT. XII. 14. moswavles SeuZlia weris saTanado strategiebis gamoyeneba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
• qmnis gegmas sxvadasxva saxis teqstisaTvis (referati, gamokvleva, analizi);• agebs miznobriv sqemas (ra aris Cemi mizani? ra masalas gamoviyeneb miznis misaRwevad?
rogori iqneba Cemi naweris formati? ra saxis problemebi SeiZleba Semeqmnas muSaobisas da rogor SevZleb maT daZlevas?);
• wers naSromis Sav variants da Semdeg gadaamuSavebs nawers; • asworebs nawers qarTuli saliteraturo enis normebis mixedviT.
programis Sinaarsi
Sedegebis miRweva SesaZlebelia mocemuli Sinaarsis safuZvelze
1. informaciis gageba, analizi da Sefasebagramatikuli aspeqtebi: stilis raoba; tavtologia da paronomazia, kalki, atrofia;
funqciuri stilis gamoyeneba da daniSnuleba; enaTmecnieruli da poeturi stilistika; mxatvruli teqstis lingvisturi analizi; ritorikuli SekiTxvebis arsi da struqtura; mizezSedegobrivi konstruqciebi, pirobiTi winadadebebi, droTa Tanamimdevrobisa da logikuri urTierTmimarTebis gamomxatveli sityvaTSexamebebi da winadadebis wyoba; ena, rogorc mxatvrul saxeTa Seqmnis saSualeba; mxatvrul saxeTa Seqmnis enobrivi meqanizmi; poeziis ena; poeturi logika; pirdapiri, iribi da arasakuTrivi pirdapiri naTqvami; arasakuTrivi pirdapiri naTqvamis qvesaxeobebi; teqstis redaqtirebisTvis aucilebeli gramatikuli, punqtuaciuri da orTografiuli wesebi da normebi.
2. enis komunikaciuri aspeqtebisaswavlo proeqti. proeqtis dagegmva, winaswari kvlevebi da maTi Sedegebi; proeqtis
werilobiTi gaformeba da prezentacia.teqstis tipebi: saswavlo proeqti, gamokvleva (mcire moculobis samecniero naSromi),
saswavlo referati.
3. mxatvruli teqstis gageba da TviTgamoxatvaTu XI klasSi moswavles saSualeba hqonda Seeswavla, gaeanalizebina da Seedarebina
sxvadasxva periodis SedarebiT rTuli da mravalferovani literaturuli masala maTSi asaxuli informaciis, Temebis, ideebisa da problematikis TvalsazrisiT, XII klasSi imave saqmianobas is axorcielebssxvadasxva periodis, qveynisa da kulturis teqstebis safuZvelze. man unda ikvlios da gaaanalizos msgavsi an erTnairi problema sxvadasxva qveynisa da kulturis teqstebSi, kulturuli, socialuri da istoriuli faseulobebis gavlena teqstSi ganviTarebul konfliqtsa da problemebis gadaWris gzebze. amitom, damamTavrebel klasSi izrdeba naTargmni literaturis xvedriTi wili (unda gaviTvaliswinoT isic, rom moswavle am droisaTvis unda flobdes romelime erT ucxour enas mainc, rac mas saSualebas miscems, Seadaros dedani Targmans). Janrobrivad da Tematurad mravalferovan literaturul masalasTan erTad swavlebis am etapze SesaZlebeli da sasurvelicaa literaturuli kritikis, samecniero da kvleviTi xasiaTis, sakiTxis kvlevis istoriis amsaxveli masalis Semotanac.
13
sagakveTilo miznebisa da Sinaarsis ruka
I Tavi.axali gansacdeli
zepirmetyveleba kiTxva wera dro
daviT kldiaSvili _ samaniSvilis dedinacvali XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.6 XII.7 XII.8 XII.9
XII.13XII.14
10
mixeil javaxiSvili _ jayos xiznebi XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.6 XII.7 XII.9
XII.13XII.14
20
stilis Sesaxeb. XII.8XII.9
XII.14 2
gi de mopasani _ funTuSa XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.6
XII.13XII.14
7
II Tavi. 20-iani wlebi zepirmetyveleba kiTxva wera dro
niko lorTqifaniZe _ Selocva radioTi XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.7 XII.9
XII.13XII.14
8
vaxtang kotetiSvili _ aziisaken XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.6 XII.13XII.14
3
akaki baqraZe _ fxizeli gonebis Zala XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
X I I . 5 XII.10
XII.13XII.14
3
niko lorTqifaniZe _ Tavsafriani dedakaci XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
X I I . 8 XII.9
XII.13XII.14 4
oqtav mirbo _ muqTamWamelebi XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
X I I . 8 XII.9
XII.13XII.14 4
stilis SesaxebXII.8XII.9
XII.142
galaqtion tabiZe _ Serigeba; Tovli; aTovda zamTris baRebs; mSobliuri efemera; me da Rame; silaJvarde anu vardi silaSi; mTawmindis mTvare; alvebi TovlSi; qebaTa qeba nikorwmindas.
XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.7XII.8 XII.9
XII.1414
III. Tavi `miwasTan dabruneba~ zepirmetyveleba kiTxva wera dro
tician tabiZe _ uabjaroni; leqsi mewyeri; ananurTan. XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII. 8.XII. 9.
XII.13XII.14 6
14
giorgi leoniZe _ yivCaRis paemani; ninowmindis Rame; myviraloba; Rame iveriisa;
XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII. 8.XII. 9.
XII.13XII.14
7
stilis Sesaxeb. XII.8XII.9
XII.14 2
IV Tavi. romani da istoria zepirmetyveleba kiTxva wera dro
konstantine gamsaxurdia _ didostatis marjvena. XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.7XII.8 XII.9
XII.13XII.14
20
stilis Sesaxeb. XII.8XII.9
XII.14 3
V Tavi. nacarqeqia-yvaryvare zepirmetyveleba kiTxva wera dro
polikarpe kakabaZe _ yvaryvare TuTaberi XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.7XII.8
XII.13XII.14
8
stilis Sesaxeb XII.8XII.9
XII.14 2
VI Tavi. gazafxulis poeti zepirmetyveleba kiTxva wera dro
ana kalandaZe _ TuTa;pawawina rto var;Tqvi, arjakelo xviara;…mkvdarTa mze var; arabi xar?; SiomRvimeSi.
XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.8XII.9
XII.13XII.14
6
VII Tavi. `uTanabro brZolis Tavdaviwyeba~ zepirsityviereba kiTxva wera dro
guram rCeuliSvili _ alaverdoba XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.7XII.8
XII.13XII.14
8
VIII Tavi. gmiri da antigmiri zepirmetyveleba kiTxva wera dro
guram doCanaSvili _ kaci, romelsac literatura Zlier uyvarda
XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.7XII.8 XII.9
XII.13XII.14 10
IX Tavi. ra darCa igisgan zepirsityviereba kiTxva wera dro
jemal qarCxaZe _ igi XII.1.XII.2.XII.3.XII.4
XII.5 XII.7XII.8
XII.13XII.14
8
15
gakveTilebis scenarebi
gakveTilis Tema saqarTvelo da XIX-e saukunis dasasrulisa da XX saukunis dasawyisis sazogadoe-briv-politikuri viTareba.
saswavlo mizani • analitikuri da kritikuli azrovnebis unaris ganviTarebisTvis xelSewyoba; •epoqisaTvis damaxasiaTebeli kulturul istoriuli, politikurekonomi
kuri konteqstis zogadi gaazreba.
aqtivobebi 1. monawileobs mTeli klasi _ 25 wT.•maswavlebeli moswavleebs esaubreba XIX saukunis bolosa da XX saukunis da
sawyisis sazogadoebrivpolitikuri viTarebis Sesaxeb (10 wT) da sTxovs maT yuradRebiT waikiTxon saxelmZRvanelos Sesaval nawilSi warmodgenili informacia. sTxovs maT, rom gansakuTrebuli yuradReba miaqcion ilia WavWavaZis azrs da werilobiT gamoxaton TavianTi argumentirebuli pozicia mwerlis mier gamoTqmuli mosazrebis Sesaxeb.
2. monawileobs mTeli klasi _ 13 wT.• maswavlebeli ramdenime moswavles sTxovs klasis winaSe waikiTxon Sesrulebuli
davaleba, danarCen moswavleebs ki sTxovs gamoTqvan TavianTi argumentirebuli mosazrebebi TanaklaselTa mier Sesrulebuli daavalebis Sesaxeb. maswavlebeli dafaze Camowers or yvelaze gansxvavebul urTierT sawinaaRmdego mosazrebas, romelic gamoikveTa moswavleTa pasuxebSi.
3. saSinao davaleba _ 2wT.•maswavlebeli sTxovs moswavleebs aRniSnon dafaze Camowerili TiToeuli ar
gumentis rogorc dadebiTi ise uaryofiTi mxareebi.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
•zepiri komentarebi. Sefasdeba moswavlis mier informaciis gaazrebisa da argumentirebuli msjelobis unari
kavSiri erovnul saswavlo gegmasT.
XII. 7. 1. XII. 7. 4.
gakveTilis Tema saqarTvelo da XIX mete saukunis dasasrulisa da XX saukunis dasawyisis sazoga-doebriv-politikuri viTareba.
saswavlo mizani • argumentirebuli msjelobisa da damoukidebeli azrovnebis unaris ganviTarebisTvis xelSewyoba.
•epoqisaTvis damaxasiaTebeli ekonomikur socialuri da politikursazogadoebrivi problematikis gaazreba.
aqtivobebi
1. monawileobs mTeli klasi _ 20 wT• moswavleebi warmoadgenen saSinao davalebas, da ganixilaven TanaklaselTa mier
warmodgenil argumentebs, ilia WavWavaZis azris Sesaxeb. maswavlebeli sTxovs moswavleebs sakiTxis Sesaxeb saboloo daskvnis gamotanamde waikiTxon § I `mcire eqskursi~ da upasuxon rubrika ̀ teqsti da mkiTxvelSi~ dasmul pirvel SekiTxvas.
2. monawileobs mTeli klasi _ 22 wT•ramdenime moswavle warmoadgens sakuTar pasuxs, moswavleebi ganixilaven warmod
genil pasuxebs da klasSi imarTeba mini diskusia dasmul sakiTxTan dakavSirebiT. 3. saSinao davaleba _ 3 wT•meore dRisaTvis moswavleebma unda warmoadginon rubrika `analitikur ko
mentarSi~ mocemuli davaleba.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
zepiri komentarebi fasdeba moswavlis mier informacis gazrebisa da argumentirebuli msjelobis unari.
kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan
XII.7.1. XII.11.3.
16
rekomendaciawarmodgenili sagakveTilo scenarebi miznad isaxavs imas, rom moswavleebma SeZlebi
sdagvarad gaacnobieron is rTuli sazogadoebrivpolitikuri da ekonomikursocialuri viTareba romelmac ganapiroba qarTuli mwerlobis msoflxedvis, problematikis da mxatvrulesTetikuri principebi Camoyalibeba. swored amitom mniSvnelovania, rom moswavleebma gaiazron filipe gogiCaiSvilis publicisturi werilis mTavari saTqmeli, am werilSi warmodgenili mosazrebebi, maTze msjeloba da maTi analizi unda daexmaros moswavleebs aRmoaCinon kavSiri epoqisa da literaturis problematikas Soris. moswavleebma unda gacnobieron rom es rTuli winaaRmdegobrivi epoqa ayalibebs axal msoflmxedvelobriv Rirebulebebsa da faseulobaTa sistemas, romelic Tavis asaxvas povebs da gavlenas axdens literaturis ganviTarebaze.
sagnobrivi meTodikasagakveTilo scenarebSi warmodgenili saswavlo aqtivobebis ganxorcielebamde mas
wavlebelma unda icodes da gaiTvaliswinos moswavleTa codnis done gakveTilze gansaxilvel Tematur sakiTxebTan mimarTebaSi. amitom warmodgenili sagakveTilo scenarebi saSualebas aZlevs maswavlebels gaerkves, ramdenad SeswevT moswavleebs unari safuZvlianad gaaanalizon epoqis kulturulistoriuli Taviseburebani da maTi kavSiri literaturul procesebTan, mxolod amis Semdeg unda mimarTos maswavlebelma im saswavlo aqtivobebis gamoyenebas sagakveTilo procesSi, romelic morgebuli iqneba moswavleTa codnis donesa da inteleqtualur SesaZleblobebs.
mizanSewonilad migvaCnia rom am sakiTxis gasazreblad maswavlebelma gamoiyenos iseTi saswavlo aqtivobebi, rogoricaa: mini leqcia, Ria SekiTxvebi, diskusia.
gakveTilis Tema realizmi
saswavlo mizani relizmis rogorc literaturuli mimdinareobis warmoSobis mizezebsa da msoflmxedvelobriv principebze argumentirebuli varaudebisa da mosazrebebis gamoTqma.
aqtivobebi 1. monawileobs mTeli klasi _ 20 wT•maswavleblis TxovniT moswavleebi kiTxuloben saxelmZRvaneloSi warmod
genil rubrikas `informacia gansjisaTvis~ teqstis wakiTxvis Semdeg moswavleebma TavianTi sityvebiT unda ganmarton rogor esmiT realizmis arsi da ra Sinaarss deben am cnebaSi rogorc epoqaluri mniSvnelobis msoflmxedvelobaSi.
2. diskusia _ 20 wT•moswavleebis mier gamoTqmuli mosazrebebis Semdeg maswavlebeli ajamebs ga
moTqmul Sexedulebebs aanalizebs maT da urTavs saTanado komentarebs.•mini leqciis saxiT maswavlebeli esaubreba moswavleebs realizmis rogorc
literaturuli mimdinareobis msoflmxedvelobrivi Taviseburebebis Sesaxeb. Seaxsenebs maT wina klasSi Seswavlil literaturul mimdinareobas _ romantizms da sTxovs maT Seadaron erTmaneTs am ori literaturuli mimdinareobis principebi da gamoTqvan TavianTi Sexedulobebi maT Soris arsebul msgavseba gansxvavebaze. gamoTqmuli mosazrebebis Semdeg maswavlebeli dafaze Camowers am ori mimdinareobis ZiriTad maxasiaTeblebs.
3. saSinao davaleba 5 wT•maswavlebeli moswavleebs aZlevs instruqcias Seadaron erTmaneTs ilia
WavWavaZis `bednieri eri~ da nikoloz baraTaSvilis `merani~ da werilobiTi formiT imsjelon am leqsebs Soris arsebul msgavseba gansxvavebaze, imsjelon am leqsebis mTavar saTqmelze.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
zepiri komentarebi. fasdeba moswavleTa damoukidebeli da kritikuli azrovnebis unari.
kavSiri erovnul sas wavlo gegmasTan
XII.5.2,3,4. XII.6.1,2,5.
rekomendacia saSinao davalebis Sesrulebisas moswavleebma pirvel rigSi, manam, sanam am ori lit
eraturuli mimdinareobis niuansobriv Taviseburebebs gaaanalizeben, unda SeZlon imis gacnobiereba, rom Tu romantizmisaTvis mniSvnelovania individi da misi subieqturi gancdebi, realistebi individis interesebs mainc sazogadebriv interess uqvemdebareben. realisti mwerlisTvis mniSvnelovania mwvave socialuri da sazogadoebrivi problemebi, realuri cxovreba da am cxovrebis problematikisa da arsis wvdoma.
gakveTilis Tema akaki baqraZe `fxizeli gonebis Zala~
saswavlo mizaniwakiTxulis gaazrebisa da kritikuli azrovnebis unaris ganviTarebisTvis xelSewyoba; sadiskusiosakomunikacio unarebis~ ganviTareba.
aqtivoba1. diskusia _ 25 wT• maswavlebeli moswavleebs esaubreba qarTuli da evropuli civilizaciis, qar
Tuli da evropuli kulturis urTierT damokidebulebis Sesaxeb da sTxovs maT moawyon diskusia Temaze _ qarTuli kultura da evropuli faseulobebi.
• maswavlebeli moswavleebs sTxovs upasuxon kiTxvas _ ramdenad marTebulad miaCniaT Tanamedrove qarTuli sazogadoebis evropuli orientacia; aris Tu ara problematuri evropasTan integracia. amasTanave, igi sTxovs, moswavleebs gamoTqvan konkretuli argumentebi am orientaciis dadebiTi da uaryofiTi mxareebis (Sedegebis) Sesaxeb.
2. mini prezentacia _ 15•maswavlebeli dafaze Camowers moswavleebis mier dasaxelebul dadebiT da
uaryofiT Sedegebs, ori moswavle argumentirebuli msjelobiT asabuTebs TiToeul pozicias, maswavlebeli Semoifargleba zepiri komentarebiT, ar akeTebs sabolo daskvnas da moswavleebs aZlevs saSinao davalebas.
3. saSinao davaleba _ 5 wT•meore dRisTvis moswavleebma unda waikiTxon akaki baqraZis publicisturi
werili `fxizeli gonebis Zala~ da argumentirebuli msjelobiT daasabuTon eTanxmebian Tu ara im mosazrebebs, romlebsac avtori evropuli politikuri azris da zogadad evropuli orientaciis sasargeblod akeTebs.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
zepiri komentarebi. fasdeba moswavlis mier analitikuri, kritikuli da argumentirebuli msjelobis unari.
kavSiri erovnul sasw. gegmasTan
XII.5.7. XII.6.4,5.
gakveTilis Tema akaki baqraZis fxizeli `gonebis Zala~
saswavlo mizani • konkretuli epoqisaTvis damaxasiaTebeli Temisa da ideis, faseulobaTa sis temis analizi.• analitikuri da kritikuli unaris ganviTareba.
aqtivobebi 1. monawileobs mTeli klasi _ 10 wT•maswavlebeli ecnoba ramdenime moswavlis mosazrebas, akeTebs zepir komentars
moswavleTa namuSevarze, afasebs ramdenad logikuri da argumentirebulia moswavleebis msjeloba.
2. jgufuri muSaoba _ 20 wT• maswavlebeli moswavleebs yofs or jgufad erT jgufs evaleba amoiweros akaki baqra
Zis teqstidan religiur filosofiuri azrovnebisaTvis damaxasiaTebeli principebi, meore jgufs ki mecnierulteqnikuri azrovnebisaTvis damaxasiaTebeli aspeqtebi.
3. mini prezentacia _ 13 wT•TiTeuli jgufis prezentatorma unda daasabuTos Tavis mier aRniSnuli ma
xasi aTeblebis funqcia da roli civilizaciis ganviTarebaSi.4. saSinao davaleba _ 2 wT•moswavleebs saSinao davalebad eZlevaT rubrika `teqsti da mkiTxvelSi~ war
modgenili SekiTxvebi.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
zepiri komentarebi. fasdeba zepirmetyvelebis, argumentirebuli msjelobisa da kritikuli azrovnebis unari.
kavSiri erovnul sasw. gegmasTan
XII.5.2,7 XII.6.5.
18
rekomendacia
rogorc xedavT warmodgenil sagakveTilo scenarebSi maswavlebeli cdilobs moswav
leebma Tavad, sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT SeZlon im rTuli sakiTxis gaazreba,
romelic akaki baqraZis werilSia wamoWrili. moswavleebma unda gaacnobieron da siRrmiseu
lad gaiazron is fundamenturi kulturologiuri tipis sakiTxebi, romlebic mniSvnelovania
evropuli da aziuri civilizaciebis urTierTmimarTebis dasadgenad. maT unda ganmarton
werilze dayrdnobiT da saTanado magaliTebis moxmobiT, Tu ra roli miuZRvis religiur
filosofiur azrovnebas da mecnierulteqnikur azrovnebas zogadad civilizaciis ganviTa
rebaSi. aseve unda gaacnobieron, ra tipis saazrovno procesebi udevs safuZvlad evropul
civilizacias da ratomaa igi progresis safuZveli. am sakiTxebis gaazrebas uwyobs xels
yvela is davaleba, romelic publicistur werils erTvis Tan.
akaki baqraZe calsaxad evropuli orientaciis momxred gvevlineba Tavis werilSi da
mas sakuTari poziciis gasamyareblad TvalsaCino magaliTebi moyavs. pedagogma am werilSi
gamoTqmuli mosazrebebi unda daukavSiros im Seswavlil mxatvrul teqstebs, romlebSic
aisaxa Cveni kulturis damokidebuleba evropuli faseulobebisadmi, axali sazogadoebriv
politikuri formaciisadmi (daviT kldiaSvili, mixeil javaxiSvili) da am gziT Seeca
dos kidev ufro cxadad gamokveTos im sakiTxis arsi, romelsac evropisa da saqarTvelos
urTierTmimarTebis problema hqvia da Seamzados moswavleebi im Temaze gadasasvlelad,
romelsac saqarTvelos aziur da rusul kulturebTan, evropasTan urTierTobis, filoso
fiurfsiqologiuri analizi SeiZleba vuwodoT _ vgulisxmobT merab mamardaSvilis werils.
II TavSi vaxtang kotetiSvilis, akaki baqraZis da merab mamardaSvilis werilebs mos
devs ori mxatvruli teqsti: niko lorTqifaniZis `Tavsafriani dedakaci~ da oqtav mir
bos `muqTamWamelebi~. swored es mxatvruli teqstebi da maT TandarTuli davalebi unda
daexmaros moswavleebs evropis, aziisa da ruseTis, rogorc diametralurad gansxvavebuli
kulturuli fenomenebis gacnobierebaSi. moswavlem unda dainaxos, rom es kulturebi erT
maneTisagan pirovnebisa da sazogadoebis, individisa da koleqtivis, adamianisa da saxel
mwifos urTierTobis xasiaTiTac gansxvavdebian. swored am mimarTebebis gaanalizebaSi unda
daexmaros moswavles `Tavsafriani dedakacisa~ da `muqTamWamelebis~ mxatvruli saTqmeli.
merab mamardaSvilisa da guram asaTianis mosazrebebi, romlebic uSualod mosdevs mxatvrul
teqstebs.
sagnobrivi meTodika
rubrika `teqsti da mkiTxvelSi~ mocemuli Ria tipis SekiTxvebi isea agebuli rom
saSualebas iZleva maswavlebelma gamoiyenos rogorc diskusiis, wyviluri muSaobis, aseve
jgufuri muSaobis strategiebi. TiTeuli saswavlo strategia, romelic konkretul, gansa
xilvel sakiTxs exeba, xels uwyobs moswavleebSi maRali donis saazrovno unarebis ganviTa
rebas. am SemTxvevaSic, iseve,rogorc yovelTvis, maswavlebelma unda gaiTvaliswinos konkre
tuli klasis codnis done, TiToeuli moswavlis interesi. mosalodneli gansaxorciebeli
saswavlo aqtivobis Sedegis efeqtianoba da Tavad aarCios zemoT dasaxelebul strategiebs
Soris erTerTi.
mini prezentaciis procesSi maswavlebelma garkveuli biZgi unda misces moswavleebs,
raTa maT garkveviT dainaxon is logikuri kavSiri akaki baqraZis teqstis mTavari saTqmelis
ZiriTadi aspeqtebisa, romlebic swored imisTvisaa gamiznuli, rom TvalsaCinod gamoikve
Tos evropul faseulobaTa upiratesoba da roli civilizaciis ganviTarebaSi.
19
gakveTilis Tema merab mamardaSvili _ saqarTvelo, aziuri da rusuli ̀ velebis~ urTierTmimarTeba da evropuli orientacia
saswavlo mizani •sxvadasxva tipis kulturologiuri fenomenis analizi da maT Sesaxeb zogadi warmodgenis Seqmna.
•kritikuli, SemoqmedebiTi da analitikuri unaris ganviTareba.
aqtivobebi 1. monawileobs mTeli klasi _ 10 wT•maswavlebeli moswavleebs esaubreba aziur da rusul faseulobaTa sistemis
Sesaxeb, romelsac merab mamardaSvili aziur da rusul velebs uwodebs. igi cdilobs axsnas amgvari klasifikaciis mizanSewoniloba. sasurvelia pedagogma konkretuli magaliTebis moxmobiT gaacnobierobinos moswavleebs rom arsebobs sami veli: aziaturi, rusuli da evropuli.
2. jgufuri muSaoba _ 15 wT•maswavlebeli moswavleebs yofs sam jgufad TiToeul jgufs sTxovs aRweros,
zogadad ojaxis, maTi soflis an qalaqisTvis damaxasiaTebeli veli.3. diskusia _ 17 wT•Sesrulebuli samuSaos Semdeg moswavleebi saubroben maT mier daxasiaTebul
velebs Soris arsebul msgavseba gansxvavebebze.•maswavlebeli ajamebs moswavleTa naazrevs da sTxovs TiToeuli jgufis war
momadgenels dafaze Camoweros misi jgufis mier daxasiaTebuli velis yvelaze arsebiTi niSani.
•maswavlebeli sTxovs moswavleebs daasabuTon jgufis warmomadgenlis mier gamoyofili `arsebiTi niSnis~ siswore. maTi argumentebis mosmenis Semdeg igi ux snis moswavleebs, rom gakveTilis dasawyisSi naxsenebi samive velis (aziuri, rusuli, evropuli) struqturisaTvis damaxasiaTebelia erTi arsebiTi niSanTvi sebebi, romliTac es velebi mkveTrad gansxvavdebian erTmaneTisgan.
4. saSinao davaleba _ 3 wT• meore dRisaTvis moswavleebma unda warmoadginon werilobiTi saxis saSinao dava
leba, romelSic isini gamoyofen samive velis damaxasiaTebel arsebiT niSnebs da imsjeleben imaze, Tu riT ganasxvavdebian es maxasiaTeblebi erTmaneTisagan.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
zepiri komentarebi. fasdeba moswavlis argumentirebuli msjelobisa da analitikuri azrovnebis unari.
kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan
XII.5.2,7,9.
instruqcia
merab mamardaSvilis werilma da misma safuZvlianma analizma kidev ufro unda gamok
veTos akaki baqraZis werilis umTavresi postulati, kerZod is rom saqarTvelos ganviTareba
im principebisa da wesebiT unda moxdes, riTac evropa ganviTarda.
moswavleebma unda Seadaron erTmaneTs ori teqstis mTavari saTqmeli. sasurvelia,
maswavlebelma moswavleebs es saTqmeli Tavad Camoayalibebinos Ria SekiTxebis, diskusiisa
da argumentirebuli msjelobis gziT.
aseve sasurvelia moswavleebma Tavad Camoayalibon Tezisebis saxiT TiToeuli velis
arsebiTi niSanTviseba, raTa maTTvis cxadi gaxdes evropuli velis upiratesoba.
gakveTilis Tema kulturul faseulobaTa urTierT mimarTeba
saswavlo mizani msgavsi kulturologiuri tipis teqstebis analizi;sadiskusio `sakomunikacio unarebis~ ganviTareba.
aqtivobebi 1. jgufuri samuSao _ 20 wT•maswavlebeli sam jgufad yofs klass da sTxovs maT akaki baqraZis da merab
mamardaSvilis werilebidan amoiweron evropuli aziuri da rusuli kulturuli velis damaxasiaTebeli arsebiTi aspeqtebi.
• samuSaos dawyebamde maswavlebeli mcire eqskurss atarebs zemoT dasaxelebuli im arsebiTi aspeqtebis Sesaxeb, romelTac es ori kulturologiuri teqsti eZRvneba. maswavlebeli aseve sTxovs bavSvebs (TiToeul jgufs) muSaobis procesSi gaiTvaliswinon, rom maT mouwevT aramarto gaanalizeba da sakuTari poziciis werilobiT gamoxatva da zemoT dasaxelebuli aspeqtebis Sesaxeb, aramed TanaklaselTa winaSe mini prezentaciis mowyobac.
2. mini prezentacia _ 10 wT•jgufis warmomadgeneli acnobs klass mis mier dasaxelebul arsebiT aspeqtebs da Semdgom
gamoxatavs Tavis damokidebulebas da argumentirebul pozicias am aspeqtebis mimarT.3. mini diskusia _ 13 wT•mini prezentaciis Semdgom moswavleebi (jgufebi) marTaven kamaTs da argumen
tirebulad gamoxataven, sakuTar pozicias gansaxilveli aspeqtebis Sesaxeb.4. maswavleblis instruqcia _ 2 wT• mini diskusiis Semdgom maswavlebeli sTxovs or jgufs gacvalon gansaxilveli
aspeqtebi da meore dRisTvis daamuSaon es sakiTxebi klasSi gamoyenebuli principebis mixedviT, mesame jgufs ki avalebs gaaanalizon samive jgufis mier warmodgenili argumentebi da pozicia da meore gakveTilisTvis Seasrulon Semfaseblisa da damkvirveblis funqcia or jgufs Soris gamarTuli prezentaciisa da diskusiis dros.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
fasdeba urTierTTanamSromlobis da komunikaciis unaris ganviTareba; problemis analizi, argumentirebuli msjelobisa da damoukidebeli azrovnebis unari.
kavSiri erovnul sasw. gegmasTan
XII.5,7. XII.6,5. XII.7,1,2,3,4
gakveTilis Tema akaki wereTlis `gazafxuli~ da galaqtion tabiZis `verxvebi~
saswavlo mizani •mxatruli teqstebis Sedareba mxatrulgamomsaxvelobiTi da Sinaarsobrivi TvalsazrisiT. am leqsebs Soris arsebul msgavsebagansxvavebebze argumentirebuli mosazrebebis gamoTqma.
aqtivobebi 1. individualuri samuSao _ 15 wT• maswavlebeli sTxovs moswavleebs werilobiT Camoayalibon is ZiriTadi maxasiaTe
blebi, romlebic maTi azriT ganasxvavebs am or mxatvrul teqsts erTmaneTisagan.2. monawileobs mTeli klasi _ 15 wT•Sesrulebuli davalebis Semdeg ramdenime moswavle gamoTqvams Tavis Sexedule
bas imis Sesaxeb, Tu ra arsebiTi niSanTvisebebiT ganasxvavdeba ori poetis leqsi erTmaneTisagan.
•maswavlebeli Tavis Sexedulebisamebr dafaze Camowers klasis mier gamoTqmul mosazrebaTagan yvelaze arsebiTs da kidev erTxel komentarebis saxiT azustebs moswavleebis mier gamoTqmuli mosazrebebis adekvaturobas.
3. monawileobs mTeli klasi _ 12 wT•maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs maT mier Seswavlil literaturl mimdina
reobebs realizmsa da romantizms, da sTxovs maT gansazRvron Tu romel literaturul mimdinareobebs SeiZleba miekuTvnebodes maT mier ganxiluli leqsebi, maswavlebeli ar akeTebs saboloo daskvnas Semoifargleba mxolod zepiri komentarebiT da SeniSvnebiT da aZlevs maT saSinao davalebas.
4. saSinao davaleba _ 3 wT•moswavleebma unda waikiTxon rubrika saubari da Seecadon gaarkvion, ra mimarTe
ba arsebobs maT mier gamoTqmul varaudebsa da `saubarSi~ simbolizmze warmodgenil informacias Soris.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
fasdeba analitikuri da argumentirebuli msjelobis unari.
kavSiri erovnul sasw. gegmasTan
XII.8,1,2,3. XII.9,1,2,3. XII.11,3.
21
gakveTilis Tema simbolizmi
saswavlo mizani simbolizmis, rogorc literaturuli mimdinareobis warmoSobis mizezebsa da msoflmxedvelobriv principebze varaudebisa da argumentirebuli mosazrebebis gamoTqma.
aqtivobebi 1. monawileobs mTeli klasi _•maswavlebeli ecnoba moswavleebis mier warmdgenil mosazrebebs imis Sesaxeb
Tu ra niSniT miakuTvnes maT mxatvruli teqsti simbolistur mimdinareobas. akeTebs maT mosazrebebze zepir komentarebs, afasebs maT mier gamoTqmuli varaudebis adekvaturobas.
2. individualuri samuSao _•pedagogi sTxovs moswavleebs `rubrika saubridan~ amoiweron is debulebebi,
romlebic maTi azriT yvelaze ukeT gamoxataven simbolizmis, rogorc literaturuli mimdinareobisa da msoflgancdis arss.
•moswavleebma amasTanave galaktion tabiZis leqsidan unda amoiweron is monakveTebi, romlebic yvelaze metad Seesabameba simbolizmis, rogorc literaturuli mimdinareobis specifikas.
3. monawileobs mTeli klasi _•maswavlebeli ecnoba ramdenime moswavlis mier Sesrulebul davalebas, kidev
erTxel Seaxsenebs maT `saubarSi~ warmodgenil Tvalsazrisebs qarTuli simbolisturi msoflgancdis warmoSobis Sesaxeb.
4. saSinao davaleba _ 3 wT•meore dRisTvis moswavleebma unda Seasrulon rubrika `teqsti da mkiTxvelSi~
mocemuli davalebebi.
resursebi saxelmZRvanelos teqsti
Sefasebis forma _ ganmaviTarebeli
fasdeba analitikuri, kritikuli da argumentirebuli msjelobis unari.
kavSiri erovnul sasw. gegmasTan
XII.5,6,8. XII.8,1,2. XII.13,1,6.
rekomendaciamiuxedavad imisa rom moswavleebma ukve Seiswavles da ician realizmisa da roman
tizmis rogorc literaturuli mimdinareobebis warmoSobisa da ganviTarebis mizezebi da maTi msoflmxedvelobrivi Taviseburebani, simbolizmis arsSi gasarkvevad moswavleebs mzamzareuli, mSrali imformaciis nacvlad vTavazobT e.w aRmoCeniT gziT swavlis meTodikiT gansaxorcielebel davalebas. moswavleebi, uSualod, dakvirvebis gziT, ori leqsis Sedarebis safuZvelze aRmoaCenen, riT gansxvavdeba realisturi msoflmxedveloba simbolisturi msofmxedvelobisagan. kerZod, maT unda gaacnobieron rom akaki wereTlis leqsis Sinaarsis gadmocema araviTar sirTules ar warmoadgens, aseve ar gaxlavT Zneli da leqsSi cxadad ikveTeba lirikuli gmiris grZnobebi.
akaki wereTlis leqsi konkretul istoriul faqts eZRvneba, swored es e.w. `am wamieri praqticizmi~ realuri, xelSesaxebi, cxovrebiseuli da sazogadoebrivi problematika aris qarTuli realizmis erTerTi mTavari damaxasiaTebeli niSani.
amgvari midgomisgan gansxvavebiT galaqtionis leqsSi ar Cans racionaluri saTqmeli, SeuZlebelia galaktionis leqsis Sinaarsis gadmocema da misi logikuri aRqma.
rodesac maswavlebeli moswavleebs mianiSnebs am ori literaturuli mimdinareobis ganmasxvavebel niSnebze da moswavleTa mier gamoTqmul mosazrebebs Seajamebs, mxolod amis Semdeg Tezisebis saxiT zepirad miawvdis an Caawerinebs maT informacias simbolizmis msoflmxedvelobriv arsis Sesaxeb. kerZod, igi uxsnis maT, rom simbolistebma uaryves goneba da racionalizmi. simbolistebis mer warmosaxuli samyaro ar iyo grZnobaTa organoebiT aRqmadi da ar eqvemdebareboda, gansxvavebiT realistebisagan mizezSedegobriv principebs. simbolizmis miswrafeba mxolod iracionalur fsiqikur sferoebSia saZiebeli; simbolizmma Seqmna axali mxatvruli samyaro romelic asaxavs yofiTi movlenebis miRma arsebul axal sinamdviles.
simbolizmma poezias Camoacila sazogadoebrivi miznebis problematika da uaryo realur da socialur sinamdvilesTan yovelgvari Sexeba.
pedagogis saubari unda daukavSirdes swored ori poetis leqss, raTa moswavleebma cxadad dainaxon, is ZiriTadi ganmasxvavebeli, romliTac galaktionis leqsi gamoirCeva akaki wereTlis `gazafxulisagan~.
22
saswavlo strategiebi
jgufuri muSaoba, rogorc mogexsenebaT, specifikuri saswavlo xerxia da misi xelovnurad gamoyeneba aferxebs saswavlo miznis miRwevas. jgufisaTvis micemuli davaleba yovelTvis unda iTvaliswinebdes da gulisxmobdes davalebis masStaburobasa da sirTules. kerZod imas, rom erTi moswavle ver SeZlebs am tipis davalebis srulyofilad Sesrulebas. amitom davalebis saswavlo miznis specifikidan gamomdinare, umjobesia, man TanaklaselTa daxmareba gamoiyenos. amasTanave ar unda dagvaviwydes, rom jgufuri davaleba xels unda uwyobdes moswavleebSi komunikaciisa da sadiskusio unarCvevebis ganviTarebas.
prezentacia _ (presentatio) laTinuri sityvaa da wardgenas niSnavs. es gaxlavT ganxiluli da gaanalizebuli konkretuli Temis, sakiTxis, problemis sxvadasxva auditoriis winaSe sajaro wardgenis procesi. prezentaciis mizania sxvadasxva tipisa da kategoriis auditoriisaTvis prezentatoris mier ganxorcielebuli kvlevis Sedegebis gacnoba. sasurvelia warmodgenili saprezentacio moxseneba iyos mokle (araumetes 1015 wuTisa), azrobrivad, Sinaarsobrivad da logikurad gamarTuli, aseve, Zalian mniSvnelovani da aucilebelia, rom saprezentaciod arCeuli Tema gamoirCeodes siaxliTa da aqtualobiT.
rogor unda moemzadoT prezentaciisTvis: Tavdapirvelad saWiroa auditoriis Seswavla;
moxsenebis Sesavlis, ZiriTadi da daskvniTi nawilis dagegmva; sademonstracio TvalsaCinoebebis SerCeva. Tqven mzad unda iyoT auditoriis mxridan SesaZlo SekiTxvebze pasuxis gasacemadac.
gasaTvaliswinebelia is faqtoric, rom Tuki auditoriisTvis gasagebad ar iqneba prezentacia warmarTuli, Tqveni prezentacia warmatebulad ver CaiTvleba. aseve kargad unda iyos dagegmili gamosvlis droc. rac ufro mcirea dro, miT ufro rTulia yvela ZiriTadi ideis warmoCena. moxsenebis momzadebisas unda gvaxsovdes, rom, saSualod, momxsenebeli 100 sityvas warmoTqvams wuTSi. gaiTvaliswineT isic rom, gamosvlis pirvelive wuTebma unda SeZlos auditoriis daintereseba. gansaxilvel sakiTxze msjelobisas konkretuli magaliTebis moxmoba imis saSualebas mogcemT, rom auditoriam ukeT gaicnobieros moxsenebis problematika da ZiriTadi idea. ZiriTadi ideebi ar unda iyos bevri (saSualod 3), radgan erTi Temidan meoreze gadasvla msmenelis yuradRebis gafantvas iwvevs. prezentaciisas mniSvnelovania daskvniTi nawilis formisa da SinaarsisTvis yuradRebis miqceva. Tqveni moxsenebis daskvniTi nawili unda iyos pozitiuri, an mTavrdebodes SekiTxviT. amiT Tqven ubiZgebT auditorias miubrundes ganxilul sakiTxs da kidev erTxel dafiqrdes masze.
SesaZlebelia, auditoriam kiTxvebi prezentaciis msvlelobis drosac dasvas. aseT SemTxvevaSi, bunebrivia, gamosvlis reglamenti moimatebs.
rac Seexeba TvalsaCinoebebs, igi Tqveni poziciis erTgvari dadasturebaa da xels uwyobs msmenelTa yuradRebis gamaxvilebas ZiriTad ideebze.
prezentaciisas yuradReba unda miaqcioT araverbaluri komunikaciis iseT elemntebs rogoricaa xmis tembri, dgomis manera da Jestikulacia. aseve yuradReba miaqcieT iseT mniSvnelovan faqtors, rogoricaa metyvelebis kultura.
kriteriumebi, romliTac unda Sefasdes moswavlis prezentacia:•ramdenad saintereso iyo Sesavali nawili;•ramdenad saintereso da originaluri iyo saprezentacio Tema;•ramdenad gamokveTilad iyo Camoyalibebuli Tezisi;•ramdenad damajerebeli iyo argumentacia. magaliTad, iyo Tu ara msjeloba gamyarebuli konkre
tuli magaliTebiTa da faqtebiT;•ramdenad ajamebda prezentaciis daskvniTi nawili moxsenebaSi gamokveTil sakiTxebs;•ramdenad iyo daculi msjelobis nawilebs Soris wonasworoba;•ramdenad SeZlo prezentatorma auditoriis yuradRebis mipyroba;•ramdenad SeZlo prezentatorma prezentaciis bolomde auditoriis yuradRebis SenarCuneba;•ramdenad miznobrivad da marTebulad iqna gamoyenebuli prezentatoris mier araverbaluri
sakomunikacio ena;•ramdenad damajereblad da argumentirebulad gasca man msmenelebis SekiTxvebs pasuxi;
23
•ramdenad daicva prezentatorma saprezentacio reglamenti;•ramdenad gamarTuli iyo prezentatoris metyveleba;•ramdenad iyenebda prezentatori TvalsaCinoebebs.
diskusia
maswavlebeli moswavleebs diskusiisaTvis winaswar amzadebs. acnobs diskusiis sakiTxebs da miznebs. maswavlebeli diskusias iwyebs iseTi kiTxvebiT an problemiT, romelic aRZravs motivacias moswavleebSi da rTavs maT diskusiaSi. diskusias SeiZleba axldes mokle prezentaciebi maswavleblis an moswavleebis mxridan. maswavlebeli cdilobs, diskusiaSi mxo lod moswavleebi iyvnen CarTulni da analizisa da kvlevis safuZvelze amowuron sadiskusio sakiTxi. droTa ganmavlobaSi moswavleebi eCvevian diskusiis dros reglamentis dacvas, swrafi da adekvaturi pasuxebis gacemas da argumentebis moyvanas.
mas Semdeg, rac moswavleebs diskusiisTvis aucilebeli unarCvevebi gamoumuSavdebaT, maswavlebels SeuZlia diskusiis iseTi formebi gamoiyenos, romelsac mTlianad moswavle warmarTavs.
sasurvelia, maswavlebelma dafaze daweros diskusiis sakiTxebi da periodulad Seaxsenos moswavleebs. diskusias maswavlebeli Ria SekiTxvebiT warmarTavs. magaliTad:
• rogoria Tqveni reaqcia ama da am sakiTxTan dakavSirebiT?• romelma problemam dagainteresaT?• ra daskvnebs gamoitanT am monacemebidan?• ra gaZlevT aseTi daskvnis gamotanis safuZvels?• ra argumentebis safuZvelze gamoitaneT aseTi daskvna?• ra aris saWiro imisaTvis, rom _________________?• ra moxdeboda im SemTxvevaSi, Tu _________________?• rogor gavlenas iqoniebs _________________ da ratom?• ras unda velodeT _________________?
diskusiis procesSi maswavlebeli ar akritikebs moswavleTa mosazrebebs, Sexedulebebsa da ideebs. maswavlebeli, amave dros, cdilobs, daexmaros maT sakiTxis ukeT gaSuqebasa da sakuTari Tavis mimarT rwmenis ganmtkicebaSi. mag: maswavlebli mimarTavs moswavleebs: `iqneb ufro Rrmad gaaSuqoT es sakiTxi~? an Tu maswavlebels surs, ufro daxvewos moswavlis naazrevi, ambobs: `es namdvilad axali ideaa, rogorc mivxvdi __________ “. `xom ar SegiZliaT, moiyvanoT argumenti ______________~ `ratom fiqrobT ase __________ SegiZlia axsna, ras gulisxmob amaSi _______________~ aseTi midgoma moswavleebs ubiZgebs axali ideebis gamoTqmisaken. maswavlebeli sTxovs, gamoTqvan TavianTi mosazrebebi iseTma moswavleebma, romlebic Cumad sxedan.
diskusiis meTods maswavlebeli iyenebs gakveTilis miznis Sesabamisad. amasTan, iTvaliswinebs moswavleebis sakomunikacio unarCvevebs da imasac, Tu ramdenad arian momzadebulni diskusiisTvis.
diskusiis dasasruls, maswavlebeli moswavleebTan erTad ajamebs diskusias da ganixilavs diskusiis dadebiT da uaryofiT mxareebs.
24
Sefaseba qarTul enasa da literaturaSi
Sefasebis komponentebi qarTul enasa da literaturaSi
saSinao da saklaso davalebaTa komponentebi
SeiZleba Sefasdes Semdegi codna da unar-Cvevebi:• sxvadasxva saxis mxatvruli da aramxatvruli teqstebis mravalmxrivi gaazrebagaana
lizeba da Sefaseba;• teqstebis interpretireba;• teqstebis SedarebiTi analizi;• Txroba;• msjeloba;• sxvadasxva saxis teqstebis SedgenaSeTxzva;• zepiri gamosvla/prezentacia;• gamomxatvelobiTi kiTxva;• gramatikuli da leqsikuri codna;• marTlwera;• SemoqmedebiToba;• saswavlostrategiebis (kiTxvis, weris, mosmenis, zepirmetyvelebis) gaazrebulad
gamo yeneba;• mxatvruli xerxebis codna; • enobrivgamomsaxvelobiTi saSualebebis amocnoba da gaanalizeba;• ZiriTadi literaturuli mimdinareobebis maxasiaTeblebi da sxva.
sasicocxlo unar-Cvevebi:• SemoqmedebiToba;• TanamSromloba (mewyvilesTan, jgufis wevrebTan);• strategiebis gaazrebulad gamoyeneba saswavlo saqmianobis xelSewyobis mizniT;• saswavlo aqtivobebSi monawileobis xarisxi.
unar-Cvevebi fasdeba Semdegi davalebebiT:• dasmul kiTxvebze pasuxis gacema;• sxvadasxva tipis gramatikuli da leqsikuri savarjiSoebi;• diskusiis mowyoba problemur sakiTxTan dakavSirebiT;• Txzulebis, eseis, referatis Sedgena;• individualuri an jgufuri prezentaciis momzadeba;• sxvadasxva tipis sakiTxavi da mosasmeni amocanebis gadaWra;• sxvadasxva tipis zepiri aqtivobis Sesruleba damoukideblad, mewyvilesTan erTad an
jgufurad;• sxvadasxva tipis teqstis Seqmna damoukideblad, mewyvilesTan erTad an jgufurad;• proeqtis ganxorcieleba.
Semajamebeli davalebebis komponentiSemajamebeli davalebis komponenti ukavSirdeba swavlaswavlebis Sedegs. am kompo
nentSi unda Sefasdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi, sakiTxi) SeswavladamuSavebis Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis dasrulebisas mo
25
swavlem unda SeZlos qarTuli enisa da literaturis standartiT gansazRvruli codnisa da unarCvevebis warmoCena. Sesabamisad, Semajamebeli davalebebi unda amowmebdes qarTuli enisa da literaturis standartiT gansazRvrul Sedegebs.
Semajamebel davalebaTa tipebi:standartis moTxovnaTa Sesasruleblad rekomendebulia Semajamebel davalebaTa mra
vali formis gamoyeneba. qarTul enasa da literaturaSi SesaZlebelia Semdegi tipis Semajamebeli davalebebis gamoyeneba:
• mxatvruli/aramxatvruli teqstis gagebagaazreba;• standartiT gansazRvruli sxvadasxva saxis teqstebis Sedgena;• argumentirebuli msjeloba konkretuli sakiTxis/Temis Sesaxeb;• zepiri moxsenebis warmodgena;• eseis Sedgena;• problemuri sakiTxis warmodgena imitirebuli situaciis (minispeqtaklis,roluri
TamaSis da sxv.) saSualebiT;• gamometyvelebiTi kiTxva (individualuri an gunduri);• literaturuli saloni;• zepiri gamosvlis audio an audiovizualuri Canaweris mosmena da Sefaseba;• sxva.
moTxovnebi, romlebsac unda akmayofilebdes Semajamebeli davalebebi:• davalebis TiToeul tips unda axldes Sefasebis zogadi rubrika (Tu recefciuli/gage
bagaazreba/ davalebaa, maSin Sefasebis sqema unda axldes TiToeul testur kiTxvas);• zogadi rubrika unda dazustdes konkretuli davalebis, pirobisa da ganvlili masa
lis gaTvaliswinebiT;• 10 qula unda gadanawildes rubrikaSi Semaval kriteriumebze;• miTiTebuli unda iyos standartis is Sedegebi, romelTa Semowmebasac emsaxureba Sema
jamebeli davaleba.
zogadi rubrikis nimuSi
Sefasebis zogadi rubrika zepiri Semajamebeli davalebebisaTvis:• pirobasTan Sesabamisoba;• komunikaciuri unarCvevebi;• enobrivi unarCvevebi;• SemoqmedebiTi unarCvevebi.
konkretuli rubrikis nimuSi
nimuSi 1. Semajamebeli davaleba zepirmetyvelebaSi
davalebis piroba:gaecaniT mocemul Tvalsazriss da moamzadeT zepiri gamosvla, romelSic:
a) warmoadgenT Tqvens mosazrebas am TvalsazrisTan dakavSirebiT; b) moiyvanT argumentebsa da magaliTebs Tqveni mosazrebis dasamtkiceblad;g) gamoitanT daskvnas/daskvnebs.
zepiri moxsenebis maqsimaluri droa 5 wuTi.
26
qulebi
pirobasTan Sesabamisoba
icavs drois limits 01
icavs pirobis Sinaarsobriv moTxovnebs (mosazreba, argumentebi, daskvna)
00,51
komunikaciuri unar-Cvevebi
gasagebad ayalibebs mosazrebas da Tanamimdevrulad aviTarebs mas 012
mohyavs adekvaturi argumentebi da magaliTebi 012
gamoaqvs adekvaturi daskvna 01
enobrivi unar-Cvevebi
adekvaturad iyenebs zepiri msjelobisaTvis damaxasiaTebel araverbalur saSualebebs (mag., Jestikulacias, intervals saubarSi, xmis sxvadasxva dones da a.S.)
01
iyenebs msjelobiTi teqstisaTvis damaxasiaTebel enobrivgramatikul formebsa da enobriv konstruqciebs (mag. gankerZoebul sityvebs, gamoTqmebs, CarTuls, pirobiTSedegobiT konstruqcias da a.S.)
01
SemoqmedebiTi unar-Cvevebi
aqvs saintereso mosazrebebi, mohyavs originaluri argumentebi, magaliTebi
01
qulaTa maqsimaluri raodenobaa 10
(qulebi mrgvaldeba mTelis sizustiT)
Semajamebeli davalebis standartTan Sesabamisoba: qarT. VIII. 1. moswavles SeuZlia konkretul sakiTxebze msjelobis mosmena da sakuTari Tval
sazrisis warmodgena auditoriis winaSe.qarT. VIII. 3. moswavles SeuZlia msjelobis ZiriTadi enobrivi maxasiaTeblebis amocnoba da
gamoyeneba.