Maturski rad Ms Access - Biblioteka

Biblioteka

Bojan Milivojevi, IVtr

SADRAJ1. UVOD.....................................................................................................21.1 Microsoft Access .......................................................................................................2 1.2 Baze u Access - u ......................................................................................................2 1.3 Objekti baze ...............................................................................................................2

2. MICROSOFT ACCESS .......................................................................32.1 Tabele ........................................................................................................................3 2.2 Upiti ...........................................................................................................................4 2.3 Izvjetaji ....................................................................................................................5 2.4 Forme .........................................................................................................................6

3. POKRETANJE PROGRAMA, PRIPREME , I POETAK KREIRANJA BAZE .................................................................................73.1 Pokretanje programa..................................................................................................7 3.2 Pripreme ( planiranje izgleda tabela i ukupne baze ).................................................9 3.3 Poetak kreiranja baze................................................................................................9 3.4 Postupak kreiranja tabela .........................................................................................10

4. POVEZIVANJE TABELA, UNOENJE PODATAKA, KREIRANJE UPITA I IZVJETAJA ..................................................124.1 Povezivanje tabela ...................................................................................................12 4.2 Unoenje podataka .................................................................................................15 4.3 Kreiranje upita .........................................................................................................16 4.4 Kreiranje izvjetaja ..................................................................................................18 4.5 Kreiranje formi ........................................................................................................19 4.6 Komandna tabla .......................................................................................................20 5. ZAKLJUAK ...........................................................................................................21 6. PRILOG .....................................................................................................................22 7. LITERATURA ..........................................................................................................221

Biblioteka


UVOD1.1 Microsoft AccessMicrosoft Access je program za rad sa bazama podataka firme Microsoft. On je dio Microsoft Office a. Prva verzija je bila Access 97, a iz verzije u verziju program se sve vie razvijao. Verzija koja se trenutno najvie koristi je Microsoft Access 2007, a i starija verzija ( Microsoft Access 2003 ) je u upotrebi. Microsoft Access je jedan od najprodavanijih programa za rad sa bazama podataka svih vremena. Takoe, Microsoft Access nudi jednostavan i automatizovan postupak pravljenja programskog okruenja. Uglavnom se koristi za projektovanje aplikacija u malim i srednjim preduzeima. Iako nije serverskog tipa, podrava viekorisniki reim rada. esto se koristi kao klijentska aplikacija koja preko drajvera ODBC prihvata i obrauje podatke iz nekog drugog sistema za baze podataka. Kada je izala prva verzija Access a ( Access 97 ), ona je bila dosta nesavrena ( kao i sledee dvije verzije 2000 i 2003 ), ali pojavom Microsoft Access a 2007 , koji je dosta usavren, Access je prerastao u jednog od najozbiljnijih konkurenata za razvoj aplikacija kod kojih je osnova baza podataka. Vrlo dobre rezultate u oblasti obrade informacija preko lokalne ili globalne mree daje u sprezi sa Microsoft Excel om. U Access u se svaki podatak ili polje tretira kao objekat koji ima skup osobina, te kaemo da je Access objektna baza podataka i da se formiranje baze naziva objektno programiranje baze.

1.2 Baze u Access uBazu podataka ne ine samo organizovane tabele kao nosioci podataka, vec je to kompletan program koji moe proraunavati, filtrirati podatke, tampati izvjetaje, itd. Programe slinog tipa moete najee sresti u preduzeima, bankama, potama, arhivama, i praktino reeno svugdje. Microsoft Access je aplikacija za upravljanje relacionim bazama podataka koju proizvodi Microsoft. Sastoji se od Microsoft ovog JET mehanizma za baze podataka ( Microsoft Jet Database Engine ) i grafikog korisnikog okruenja. Deo je sistema Microsoft Office 2007.

1.3 Objekti bazeSem tabela i relacija, baza podataka se u Access u sadri i upite, izvjetaje, obrasce, web obrasce, makroe i programske module. Programski jezik koji se u Access u koristi za programiranje operacija u Office aplikacijama je Visual Basic.

2

Biblioteka


MICROSOFT ACCESS2.1 Tabele

Slika 1. Izgled tabele Knjige Tabele su jedan od najvanijih faktora kod pravljenja baze podataka. One su nosioci podataka, tako da se podaci mogu samo nalaziti u tabelama. Svaka tabela se mora sastojati od dvije ili vie kolone i reda. Polja su presjeci kolona i redova. Postoji vie tipova polja : tekst, broj, datum / vreme, logiko polje, memo polje ( u njega se moe unositi tekst proizvoljne veliine ), polje za unos brojeva u novanom formatu, posebno polje u kome se automatski po zapoetom unosu sloga inkrementira broj ( polje AutoNumber ), , OLE objekt polje ( polje sa objektom povezanim iz drugog programa ) i Lookup Wizard polje ( polje iji se prikazani sadraj nalazi u drugoj tabeli ). Jedna od najbitnijih stvari u toku kreiranja baze podataka je dobar izbor tipa polja, jer je izbor tipa polja direktno povezan sa brzinom rada, organizovanosti podataka i veliinom same baze. Npr.kada postavljamo numerike vrednosti, postavljamo opciju Number, kada stavljamo pokaziva na adresu na Internetu - > hiperlink polje, i slicno. Baze podataka se trebaju sastojati od to vie tabela koje se meusobno kasnije veu relacijama. Npr.u jednu tabelu stavimo knjige, itaoce u drugoj, pregled knjiga u trecoj. Relacije se uspostavljaju medju istovjetnim podacima, a najee se veu primarni kljuevi (Ime i prezime iz tabele itaoci i itaoc u tabeli Poslovanje relacija jedan prema vie 1 lan moe uzeti vie knjiga, ali ista knjiga ne moe biti kod vie lanova istovremeno ). Ovako se izbjegavaju greke, viestruki unosi kod jednog lana i slino.

3

Biblioteka


2.2 Upiti

Slika 2. Izgled upita Iznajmljene knjige Upiti su posebni pregledi kojima se postavlja neko pitanje nad tabelom i rezultat tog pitanja je ispis traenih podataka na ekranu za pregled ili tampanje ( preko izvjetaja ). Takoe, postoje upiti koji kreiraju tabelu koristei drugu tabelu ili vie drugih tabela nad kojom je postavljen upit, odnosno, moe vriti neke operacije nad tom tabelom ( brisanje ). Postoji vie vrsta upita, kao to su : Simple Query ( kreira upit iz polja koje korisnik oznai ), Crosstab Query ( proraun nadprividnom matricom ), Find Duplicates Query ( nalazi duple unose iz tabela i upita i grupie ih ) i Find Unmatched Query ( grupie podatke koji nisu povezani sa drugim tabelama ili upitima ).

Slika 2.1 Izbor vrste upita Upiti mogu filtrirati podatke ne samo iz jedne tabele ve se to moe initi iz vie tabela ili ak iz jednog ili vie drugih upita. Takoe mogu istovremeno filtrirati podatke po vie kriterijuma.

4

Biblioteka


2.3 Izvjetaji

Slika 3. Izgled izvjetaja Iznajmljene knjige

Slika 3.1 Napravljeni izvjetaji

Izvjetaji su elektronski prikaz papirnih obrazaca koje moemo gledati na ekranu, tampati na papiru, i slino. Podaci koji se nalaze u izvjetajima su filtrirani podaci koji su izvueni iz odreenih tabela ili upita. Izvjetaji se mogu dizajnirati. To je jedan od najzgodnijeg djela posla u kreiranju baze podataka. Slinu operaciju imamo i kod formi. Dizajniranje se vri tek kada je itava baza zavrena i ispravno radi. Kod dizajniranja je potrebna mata, kreativnost, na neki nain to doe kao ukraavanje baze podataka. Ali ni sa matom i kreativnou ne treba preterivati, da se nebi poremetile tipografija i pravila slaganja slubenih dokumenata.

5

Biblioteka


2.4 Forme

Slika 4. Izgled Komandne table

Slika 4.1 Napravljene forme Forma je pogled na odreenu tabelu, upit, izvjetaj. Nad formiranim tabelama, upitima ili izvjetajima koje sadre podatke o nekim korisnicima, filmovima ili nekim drugim osobinama, kreira se maska za unos, koja ima izgled papirnog obrasca. Forma moe da sadri razne tastere ( taster za otvaranje nekih postojeih stvari u bazi, taster za tampanje, i slino), slike,itd. Forma se ne mora sastojati ni od jednog dugmeta za prikazivanje, slike, niti bilo ega drugog. Ona moe da nam slui kao pozdravna poruka na ekranu, sa slikom, tekstom ( to zavisi od korisnika ), i da se odredi da posle odreenog vremena ta slika nestane.

6

Biblioteka


3. POKRETANJE PROGRAMA, PRIPREME , I POETAK KREIRANJA BAZE3.1 Pokretanje programa START PROGRAMS MICROSOFT OFFICE MICROSOFT OFFICE ACCESSPosle pozdravnog ekrana programa, otvara se poetni prozor programa u kome biramo jednu od sledeih opcija : kreiranje nove baze podataka ( Blank Database ), kreiranje drugog tipa baze podataka pomou arobnjaka ( Assets, Contacts, Issues, Events, Marketing projects, Projects, Sales pipeline, Tasks, Faculty, Students ) i imamo mogunost da otvorimo ve postojeu ( zavrenu ili zapoetu ) bazu podataka.

Slika 5. Poetni prozor Microsoft Access a Sada biramo prvu opciju, tj.da kreiramo novu bazu podataka ( Blank Database ) Kada kliknemo na Blank Database, program trai od nas da unesemo ime eljene baze podataka.

Slika 5.1 Unoenje imena bazi Takoe, posle unosa imena baze, moemo da odredimo mesto gde e naa baza da bude sauvana.7

Biblioteka


Slika 5.2 Biranje lokacije snimanja baze Kada smo izabrali mesto uvanja tabele, i unijeli njen naziv, otvara nam se baza podataka, i odmah nam otvara praznu tabelu, spremnu za pravljenje.

Slika 5.3 Poetni prozor baze

8

Biblioteka


3.2 Pripreme ( planiranje izgleda tabela i ukupne baze )ta god ponemo raditi, moramo da imamo plan rada. U suprotnom, moemo doi do kraja posla i onda vidjeti da smo pogreili na poetku i onda ruiti sve i praviti ispoetka.Samim tim nita nismo napravili. Zato je na poetku najvanije osmislitit raspored tabela, kolona, i njihovog povezivanja. Za kreiranje Biblioteke moramo da osmislimo koji e nam podaci biti potrebni za kreiranje tabela, a kasnije i ostalih delova baze. Biblioteka mora da ima svoj odreen broj itaoca, tako da smo samim tim dobili i prvu tabelu koju emo nazvati itaoci. Biblioteka nebi mogla da opravda svoje ime da nema u sebi odreen broj knjiga, pa nam se druga tabela zove Knjige. Da bi biblioteka radila po odreenim pravilima, trebala bi se voditi evidencija o ukupnom broju knjiga s kojima biblioteka raspolae, pa nam je potrebna tabela Poslovanje. Takoe, moramo nai naine da razvrstamo knjige na neki odreen nain, pa e nam etvrta i peta tabela biti anrovi i Status knjige. Podatke smo razdvojili u pet razliitih tabela da nebi dolo do dupliranja podataka, ili slinih problema zbog kojih nam baza nebi funkcionisala. Ako bismo sve podatke smestili u samo jednu tabelu, teko bi se uspeli snai u tolikoj tabeli, bilo bi previe podataka, nekih ak i duplih, i samim tim bi dolo do greaka u bazi.

3.3 Poetak kreiranja bazePoto smo napravili sebi ematski izgled baze na papiru, sada bi mogli da ponemo da sa papira prenosimo stvari na na program. Imena tabela i njihovu ulogu smo odredili, sada emo da ih definiemo. Odluili smo se da e naa baza da se sastoji iz 5 tabela : itaoci, Knjige,Poslovanje,anr i Status knjige.

Slika 6. Tabela itaoci

Slika 6.1 Tabela Knjige

9

Biblioteka


Slika 6.2 Tabela anr

Slika 6.3 Tabela Poslovanje

Slika 6.4 Tabela Status knjige 3.4 Postupak kreiranja tabelaU prozoru baze, kliknemo na Create (to je na slici oznaeno sivim krugom ).

Slika 7. Komanda za kreiranje Kada kliknemo na komandu Create, otvaraju nam se sledee opcije : Table ( otvara novu tabelu ), Table Templates ( otvara nam vestu tabele koja odgovara bazi podataka za koju smo se odluili ) i Table Design ( otvara novu tabelu u design view u ). Izabraemo opciju Table Design.

Slika 7.1 Komande za kreiranje tabele10

Biblioteka Klikom na Design View, otvara se prozor


Slika 7.2 Design view polje Na slici 7.2, kolona obiljeena crvenim kvadratom predstavlja naziv kolone, ljubiasta boja predstavlja tip kolone, a najvei kvadrat predstavlja opis prozora koji se pojavljuje u stausnoj liniji. U 1.kvadrati unosimo ime i prezime, u ljubiastom kvadratu biramo Text, a u trei kvadrat neemo sada nita da unosimo. Otvorio nam se novi prozor, ispod Field Properties i on izgleda ovako :

Slika 7.3 Izgled Field Properties prozora Sledei korak je postavljanje primarnog kljua. Primarni klju je jedno ili vie polja preko kojih e tabela biti povezana sa drugim tabelama, i onda nee moi doi do dupliranja. U tabeli korisnik emo za primarni klju postaviti Ime i prezime. Oznaimo red u kome se nalazi Ime i prezime, i kliknemo na ikonu kljua na toolbar - u.

Slika 7.4 Primarni klju Izgled reda tabele e biti ovakav

Slika 7.5 Izgled reda Ime i prezime11

Biblioteka


Jo trebamo snimiti tabelu. Iz menija File izaberemo opciju Save. U novom prozoru upisujemo itaoci, i kliknemo na OK.

Slika 7.6 Izgled prozora za snimanje Samim tim, prva tabela je kreirana i sauvana. Na slian nain se kreiraju i uvaju ostale tabele.

4.1 Povezivanje tabelaKliknemo desnim klikom na tabelu Poslovanje, i izaberemo opciju Design View. Kliknimo u polje Text u koloni Korisnik. Primeuje se da polje ima meni koja se otvara klikom na strelicu.

Slika 8. Put do Lookup wizard a Sada emo uz pomo Lookup wizard a polja itaoc i Knjiga da ograniimo na sadraj tabela Knjige i itaoci. Tip polja Text u redu itaoc promenimo na Lookup wizard. Sledee slike i text e nam pribliiti kako se koristi Lookup wizard ...

12

Biblioteka


Slika 8.1

Slika 8.2 Klikom na Finish ( Slika 8.2 ) zavrena je prva relacija tabela Poslovanje i itaoci. Tabelu Poslovanje emo na isti nain povezati i sa tabelom itaoci, a to se vrlo lako moe uraditi ako se bude radilo kao to je u prethodnom sluaju objanjeno. Polja koja se povezuju mogu, a i ne moraju da imaju ista imena u obe tabele. U ovom sluaju, vezaemo polje Knjiga iz tabele Poslovanje, i polje Naziv iz tabele itaoci. Pored ovih relacija, povezaemo tabele na drugi nain. U meniju Database Tools izabraemo opciju Relationship. Desnim klikom na prazan prostor (koji e nam se otvoriti klikom na opciju Relationship ) dobijamo mogunost da prikaemo odreene tabele koje su nam potrebneza povezivanje ( komanda Show Table )13

Biblioteka


Slika 8.3 Polje Relationship Dodajemo redom sve tabele ( itaoci, Knjige, Poslovanje, Status knjige i anrovi ). Iz tabele anr koristimo polje ID_anr, i prenosimo ga u tabelu Knjige, polje anr. U prozoru koji nam se otvori, moemo da podeavamo relaciju izmeu ova dva polja ( slika 8.4 ).

Slika 8.4 Podeavanje veze

14

Biblioteka


Na isti nain se veu i ostale tabele, a na kraju povezivanja, to izgleda ovako ...

Slika 8.5 Zavrni izgled relacija

4.2 Unoenje podatakaPrvo to moramo da uradimo je da otvorimo bazu na kojom smo poeli raditi ( Biblioteka ). Klikom na tab Table, otvaraju nam se tabele koje smo napravili ( itaoci, Knjige, Poslovanje, anr i Status knjige) i mi emo da otvorimo tabelu itaoci ( dvoklikom mia na tabelu, ili pomou komande Open ).

Slika 9 Unoenje prvih podataka u tabelu itaoci

Sledei korak e nam biti unoenje podataka u sledeu tabelu ( Knjige ). Podatke unosimo na isti nain kao i u tabelu itaoci.

Slika 9.1 Unoenje podataka u tabelu Knjige

Poto smo uneli bar po jedan podatak u tabele itaoci i Knjige, moemo da otvorimo i tabelu Poslovanje kako bismo '' iznajmili '' lanu film. Polje ID_itaoc e se samo popuniti jer je postavljeno kao AutoNumber.U polja koja su obiljeena opisom AutoNumber Access unese vrednost '' 1 '' ( u tabelu itaoci, u polju ID_Filma, i slino ). Kada u polje15

Biblioteka


ID_itaoc unesemo vrednost '' 1 '', u polju ID_Poslovanje se upisuje 1. Kada smo poeli unos podataka u tabele, na levoj strani polja se pojavio +. On oznaava vezu izmeu tabela i ispisuje rezultat koji se dobija tom vezom.Sa slike vidimo da je korisnik sa ID em 1 ( Bojan Milivojevi ) iznajmio knjigu sa ifrom 1 ( Aneli u mojoj kosi).

Slika 9.2 Izgled tabele Knjige u vezi sa tabelom itaoci

4.3 Kreiranje upitaZa upite smo ve rekli da su posebni pregledi pomou kojih se moe dobiti ispis podataka na ekranu ili spremni podaci za tampanje. Oni se kreiraju preko tabela. Sve to smo do sada uradili na bazi podataka, smo pregledali i uvideli da nema greaka, pa moemo da nastavimo sa daljnjim kreiranjem baze. Upiti se kreiraju na sledei nain ... Klikom na komandu Create, otvara nam se prozor u kome biramo na koji nain emo kreirati tabele, upite, izvjetaje, i slino. Nama su trenutno potrebni upiti, pa se mi baziramo na to. Izgled komandi pomou kojih moemo praviti upite je :

Slika 10 Kreiranje upita Klikom na opciju Query Wizard otvara nam se prozor

Slika 10.1 Poetni prozor u Query Wizard u

16

Biblioteka


Vrste upita smo ve nabrojali. Izaberemo jednu od ponuenih opcija, izaberemo tabele preko kojih emo praviti upit. Finalni izgled prozora izgleda ovako :

Slika 10.2 Unos kriterijuma u upit Na slici je oznaeno mesto gde se unosi kriterijum po kom e upit da izbaci odreene podatke, i samim tim je pravljenje upita gotovo ... Ostali upiti se prave na slian nain. Kada se kriterijum unese, prozor izgleda ovako :

Slika 10.3 Zavrni izgled upita

4.4 Kreiranje izvjetajaIzvjetaji su elektornski ispit tabela ili upita. Kreiraju se dosta jednostavno. Kliknemo na dugme Create, i naemo odreene naine kreiranja izvjetaja. Naini na koje moemo kreirati upit su predstavljeni na sledeoj slici :

Slika 11 Naini kreiranja izjetaja17

Biblioteka


Ovde emo opisati samo jednu od zadatih opcija. Klikom na Report, otvara nam se sledei prozor :

Slika 11.1 Zavrni izgled izvjetaja Ostali izvjetaji se prave na slian nain...

4.5 Kreiranje formiForme ( elektronski obrasci ) su nam tzv.maske, lepi prikaz tabela, upita, izvjetaja. Sada u vam prikazati nain pravljenja jedne forme ( Npr. forma Poslovanje ) Kada kliknemo na dugme Create, dobiemo par opcija pomou kojih moemo da kreiramo formu. To se vidi na sledeoj slici :

Slika 12 Naini kreiranja formi Imamo vie opcija : Form ( ova opcija kreira formu u kojoj moemo unositi informacije za samo jedan unos ), Split Form ( kreira formu koja u gornjem delu izgleda kao izvjetaj,a u donjem kao forma, tzv.razdvojena forma ), Multiple Items ( prikazuje duplirane podatke, ali samo jedan podatak po polju ) i Form Design ( ovaj nain je moda i najbolji, jer u njemu moemo da ubacujemo kontrolnu dugmad u design view u, i moemo pisati kod ). Koristiemo opciju Form. Klikom na ovo dugme otvara nam se prozor kao na slici

Slika 12.1 Izgled forme Poslovanje Tu moemo da vrimo jo neke dorade na formi. To sve zavisi od kreativnosti i mate korisnika.18

Biblioteka


4.6 Komandna tablaKomandna tabla je skup tastera kojima se pristupa dugim elementima programa formama i izvjetajima. Moe da sadri i servisni dio u kome se moe arhivirati baza, uraditi kompresija i slino. Ovde je dozvoljena umjerena kreativnost, kao npr.ne napadna slika, i malo boje da bi izgled bio prijatniji. Komandna tabla e drati kontrolu nad aplikacijom. Definisaemo tastere i izgled.

Slika 12.3 Izgled Komandne table

ZAKLJUAKAccess je veoma moan program za rad sa bazama podataka. Veoma je rasprostranjen, pa pozavanje Access a moe kasnije da dovede do poznavanja rada sa SQL server bazama podataka, bazama na Web u i slino . Kod kreiranja baze u Access u je najvanije pre poetka rada, osmisliti dobar ablon, emu po kojoj e se uraditi baza. Prvo se moraju tano definisati tabele ( vei broj tabela nosi prednosti, kao to su vea baza, vei broj relacija ). Jo jedna dosta zanimljiva stvar u Access u, naredba Save snima samo oblik prozora u kome radite, a ne same podatke. U odnosu na druge programe, u kojima ima potpuno drugo znaenje. Tabela slui za spremanje podataka o entitetu. Do odreenog sloga moemo doi preko vrednosti polja koje definiemo kao primarni klju. Upiti omoguuju pregled samo nekih podataka iz tabela ( tzv. sortiranje odreenih podataka ), i ti podaci zadovoljavaju kriterije koje smo prethodno postavili u upitu.

19

Biblioteka


Izvjetaji se koriste kada elimo odrediti nain ispisa odreenih podataka iz baze tabela ili upita. Forme se prvenstveno koriste za unos, a i za prikaz podataka, koji je prilagoen potrebama korisnika poto unos podataka preko tabela nije zgodan za krajnjeg korisnika podataka. Videli smo kako se definiu polja tabela, kako se daju posebne osobine polja i kako se definiu primarni kljuevi. Ovo je veoma vana operacija u fazi gradnje baze podataka, jer od osobina svakog polja kasnije e zavisiti i ponaanje drugih dijaloga pri definisanju drugih elemenata baze.

20

Biblioteka


PRILOGSa maturskim radom, prilaem i 2 CD a sa bazom podataka ( Kuna videoteka )

LITERATURA Internet,Access u 13 lekcijahttp://www.praktikum.rs/skola/access/default.asp

Microsoft Access prirunik Predavanja i vjebe III razred

21

Biblioteka


Datum predaje : ______________

Komisija: Predsednik : ___________________ Ispitiva : lan : ___________________ ___________________

Komentar :

Datum odbrane : ______________

Ocjena : ____________ (___)

22

Documents

Maturski rad Ms Access - Biblioteka