Esat A. DURGUTI Viti akademik 2014/2015 Ligjeratat e autorizuara: Esat A. DURGUTI Literatura bazë: Menaxhimi Financiar- Prof.dr. Isa MUSTAFA

Menaxhimi Financiar i Korporatave

Ligjerata nr. 11: Kontrolli i Brendshëm dhe i Jashtëm

Përmbajtja e ligjeratës nr. 11: Kontrolli i Brendshëm dhe i Jashtëm

Planifikimi Financiar - Përmbajtja e ligjeratës së njëmbëdhjetë:

(Menaxhimi Financiar Prof. Isa Mustafa: - f.q: 116 deri në 127)

• Natyra e kontrollit

• Llojet themelore të kontrollit

• Kontrolli i brendshëm

• Procesi i kontrollit të brendshëm

• Kotrolli i jashtëm

• Parimet themelore të kontrollit të jashtëm

• Procesi i kontrollit të jashtëm

• Mbledhja dhe vlerësimi i fakteve

• Klasifikimi i kontrollit të jashtëm

1. Natyra e Kontrollit

Fjala audit e cila tani ka hyrë në fjalorin tonë si sinonim i kontrollit, është fjalë latine, e cila ka kuptimin e nxjerrjes nga autoriteti i atij që ka hartuar raportin në mënyrë që të shihet vërtetsia e raportit.

Janë tri lloje themelore të kontrollit:

Kontrolli i pasqyrave financiare: (ka për qëllim të verifikojë rregullsinë e mbajtjes së pasqyrave financiare dhe harmonizimin e tyre me standardet e përcaktuara)

Kontrolli i pajtushmërisë me rregullat (Compliance audit): (ka për

qëllim të përcaktoj se individet apo entitetet janë duke i zbatuar ligjet apo rregullat)

Kontrolli operativ: (shqyrton realizimin e aktiviteteve në relacion me objektivat e specializuara, kushtet për realizimin e këtyre objektivave, mundësit për përmirësim dhe jep rekomandime për të ardhmen

1. Natyra e Kontrollit Skema….(1)

KONTROLLI

Kontrolli i Pasqyrave Financiare

Ekzaminon gjendjen e Pasqyrave Financiare

Pranimi i parimeve të kontabilitetit

Raportimi mbi rregullsinë e PF në raport me parimet e

kontabilitetit

Kontrolli i Pajtueshmërisë

Ekzaminon aksionet e personave ose të

entiteteve

Kriter janë ligjet apo rregulloret

Raporti mbi pajtueshmërinë me

kriteret

Kontrolli Operativ

Ekzaminon të gjitha aksionet ose një pjesë të tyre në organizatë

Kriter janë objektivat e specifikuara të

organizatës

Raportohet mbi përmirësimet e rekomanduara

1.1 Kontrolli i Brendshëm

Faktorët që ndikojn në rrethinen e kontrollit janë:

Funksionet e Këshillit drejtues dhe trupave të tij

Filozofia biznisore e menaxherit dhe stili i biznesit

Struktura organizative e firmes dhe mënyra e përcaktimit të

autorizimeve

Sistemi i kontrollit nga menaxhmenti (politikat e përsonelit dhe

përkufizimi në ndarjen e detyrave)

1.1 Kontrolli i Brendshëm…(1)

Veprimet kontrolluese, përfshin politikat që ndërmerr menaxhmenti për

arritjen e qëllimeve specifike, të cilat përfshijn:

Raportimin, harmonizimin dhe pasqyrimin, Vërtetimin e saktësisë së evidencës llogaritare, Kontrollin e informatave nga sistemi kompjuterik (ndryshimi i programeve) Udhëheqja dhe analiza e llogarive sintetike dhe bilanceve, Lejimi dhe kontrolli i dokumentacionit, Krahasimi i të dhënave nga evidenca vetjake dhe burimeve të jashtme, Krahasimi i rezultateve të inventarizimit të mjeteve monetare, letrave me

vlerë dhe stoqeve me evidencen kontabël, Krahasimi dhe analiza e rezultateve reale financiare me ato të planifikuara

1.1 Kontrolli i Brendshëm… (2)

Rol i veçantë i kontrollit të brendshëm është:

Të siguroj se raportet janë komplete, të sakta dhë të përdorshme,

Të rishikoj sigurin e të dhënave, Të siguroj zbatimin e vendimeve menaxheriale, Të ndërmarrë veprime ligjore, kur kërkohet nevoja, Të zbuloj dhe të parandalojë mashtrimet, Të ndërmarr iniciativa për zbatimin e kërkesave të kontrollit

të jashtëm, Të monitoroj zbatimin e rekomandimeve

1.1 Kontrolli i Brendshëm…(2)

Për të qenë efektiv kontrolli duhet t’u përmbahet disa parimeve siç janë:

Kontrolli duhet të ndërtohet në përshtatje më natyren e punës dhe të

organizimit të një organizatë

Bashkërenditja e kontrollit me planifikimin

Kostoja e ulët e kontrollit

Objektiviteti (informacioni i detajuar dhe i verifikuar)

Saktësia (nëse informacioni është i pa sakt ndikon negativisht ne vendim marrje)

Koha (informacioni të jetë jo vetem i sakt por të jepet edhe në kohë)

Fleksibiliteti (t’u përgjigjet në kohë kërkesave të reja si rezultat i ndryshimit organizativ)

Kuptushmëria (për atë që do ta përdorë)

1.1.1 Procesi i Kontrollit të Brendshëm

Etapat e këtij procesi janë:

Përcaktimi i standardeve të kontrollit (sipas të cilave do të

vlerësohet subjekti)

Hulumtimi (grumbullimi i të dhënave dhe lëndve lidhur me

subjektin)

Raportimi (i të dhënave lidhur me gjendjen)

Aksioni (rekomandimi i procedurave që duhet të ndiqen

për tejkalimin e gjendjes)

1.1.2 Përmasat e Kontrollit të Brendshëm

Kontrolli ushtrohet nga menaxheret e nivelit të lartë (top-menaxheri), dhe është kontroll me përmasa strategjike të organizatës që ndërlidhet më faktorët kryesor të mjedisit si dhe për veprimet me rëndësi kryesore për organizatën Kontrolli mund të klasifikohet në tri grupe: 1. Kontrolli paraprak: (fushë e këtij kontrolli janë burimet fizike

njerëzore,financiare dhe informative që hyjn në organizatë nga mjedisi i jashtëm. Kontrolli financiar është pika kyçe e tërë procesit të kontrollit)

2. Kontrolli i ndërmjetëm: (i përkushtohet ecuris së rregullt të punës së punonjësve me qëllim që menaxheret të marrin vendime të drejta)

3. Kontrolli përfundimtar: (zakonisht merret me sasinë, cilësinë dhe vlerën e produkteve dhe shërbimeve)

2. Kontrolli i Jashtëm

Kontrolli i jashtëm përfaqson vlerësimin e pavarur të sistemeve kontabiliste financiare dhe operative të organizatës.

Kontrolli i jashtëm (auditimi) kryhet nga ekspertë të licencuar ose firma të huaja të licencuara dhe të autorizuara për kryerjen e këtyre shërbimeve.

Kontrolli i jashtëm bëhet për këto qëllime:

Ekziston konflikti ndërmjet atyre që përgatisin informacionet për biznes dhe atyre që i shfrytëzojn ato informacione (pronaret, investitorët, qeveria etj.)

Informatat kanë konsekuenca të mëdha tek vendimmarrësit (deshirojn të

jenë të sigurtnë saktësinë e të dhënave) Ekëspertiza për përgatitjen e raporteve apo verifikimin e informatave

ekzistuese Kur shfrytëzuesit e informatave janë penguar të bëjnë vlerësimin e

drejtëpërdrejtë të cilësisë së informacionit

2. Kontrolli i Jashtëm- synimet…(1)

Kontrolli i jashtëm ka për synim:

Të vërtetoj nëse organizata gjatë përgatitjes së pasqyrave

financiare udhiqet nga standardet e vendosura të kontabilitetit

Të vërtetoj nivelin e zbatimit të këtyre standardeve

Të vërtetoj devijimet apo gabimet dhe të raportoj menaxherët apo

institucionet të cilat e kanë ngarkuar për kontroll

Rezultatet e kontrollit të jashtëm të organizatave publike t’i

dorzohen organeve qeveritare financiare

2.1 Parimet Themelore të Kontrollit të Jashtëm

Kontrolli i jashtë duhet të veprojë sipas “Kodit të etikës së kontabilitetit” i cili është shpallur nga Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve (FNS).

Parimet etike nga të cilat udhëhiqet kontrolli i jashtëm janë:

1. Pavarësia 2. Ndershmëria 3. Objektiviteti 4. Kompetenca profesionale dhe kujdesi

inevojshëm 5. Besueshmëria 6. Sjellja profesionale dhe 7. Standarde teknike

2.2 Procesi i Kontrollit të Jashtëm

Procesi i kontrollit të jashtëm ndahen në hapat e mëposhtëm: Planifikimi: me anë të planifikimit kontrolli përcakton

fokusin dhe objektivat

Mbledhja dhe vlerësimi i fakteve: rezulton me grumbullimin e dokumentacionit nga departamente të ndryshme nga personeli i firmës – faktet e kontrollit mblidhen:

o Shiqimin e aktiviteteve operative

o Konfirmimin e saktësisë së informacionit

o Ekzaminimin fizik të aseteve

o Rrillogaritjen e regjistrave dhe raporteve etj

Komunikimi i rezultateve

FUNDI I LIGJERATES NR.11

PYETJE

DISKUTIME

KOMENTE

SYGJERIME

Fraud is not an

acceptable accounting practice.

……. Mashtrimi (fshehja) nuk është i pranueshëm në

praktikat e kontabilitetit