MESLEK HASTALIKLARI

MESLEK MESLEK HASTALIKLARIHASTALIKLARI

Dr. Vahide BİLİRDr. Vahide BİLİR

Meslek hastalığı sigortalının çalıştığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık ve ruhi arıza halleri olarak tanımlanır

Dünya sağlık örgütü işle ilgili hastalıkları yanlızca bilinen ve kabul edilen meslek hastalıkları değil, fakat oluşmasında ve gelişmesinde çalışma ortamı ve çalışma şeklinin diğer sebepler arasında önemli bir faktör olduğu hastalıklar olarak tanımlar.(Bronşial astma, kas iskelet bozuklukları vb...)

Meslek hastalıklarıMeslek hastalıkları

A- Kimyasal maddelerle olan meslek A- Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıklarıhastalıkları

B- Mesleki deri hastalıkları (dermatozlar)B- Mesleki deri hastalıkları (dermatozlar)

C- Mesleki solunum sistemi hastalıklarıC- Mesleki solunum sistemi hastalıkları

D- Mesleki bulaşıcı hastalıklarD- Mesleki bulaşıcı hastalıklar

E- Fiziki etkenlerle olan meslek hastalıklarıE- Fiziki etkenlerle olan meslek hastalıkları

Liste hastalıklar hakkında 3 nitelikten Liste hastalıklar hakkında 3 nitelikten bahsederbahseder

A –Hastalığın başlıca semptomları (belirtileri)A –Hastalığın başlıca semptomları (belirtileri)

B –Hatalık yapabilecek başlıca işlerB –Hatalık yapabilecek başlıca işler

C –Yükümlülük süresiC –Yükümlülük süresi

YükümlülükYükümlülük Süresi Süresi

Meslek hastalığına sebep olduğu düşünülen Meslek hastalığına sebep olduğu düşünülen işten fiilen ayrılan bir işçinin ayrıldığı tarih işten fiilen ayrılan bir işçinin ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıkabileceği ile meslek hastalığının meydana çıkabileceği en uzun süreye “Yükümlülük Süresi” denilir en uzun süreye “Yükümlülük Süresi” denilir (Kurşun zehirlenmelerinde 3 yıl)(Kurşun zehirlenmelerinde 3 yıl)

Etkilenme (Maruziyet) Süresi:Etkilenme (Maruziyet) Süresi:

Zararlı etkinin başlamasıyla meslek hastalığı Zararlı etkinin başlamasıyla meslek hastalığı belirtilerinin ortaya çıkması için geçmesi belirtilerinin ortaya çıkması için geçmesi kabul edilen en kısa süredir (Toz ve gürültü kabul edilen en kısa süredir (Toz ve gürültü etkisi ile oluşacak meslek hastalıkları için etkisi ile oluşacak meslek hastalıkları için soz konusudur)soz konusudur)

KİMYASAL MADDELER VE KİMYASAL MADDELER VE SAĞLIĞIMIZSAĞLIĞIMIZ

AMAÇ

Kimyasal maddelerle çalışanların, çalıştıkları maddelerin sağlık üzerine yapabileceği olumsuz etkilerini bilerek, en az maruziyetle çalışma tutumu kazanmaları

Kimyasal Maddelerin Sağlık Üzerine EtkileriKimyasal Maddelerin Sağlık Üzerine Etkileri

Öğrenim Hedefleri

Bu eğitimin sonunda katılımcılar ;

1-Kimyasal maddelerin sağlığımıza ne gibi olumsuz etkileri olabileceğine ilişkin birkaç örnek verebilecekler,

2-İşletmemizde kullanılan birkaç kimyasal madde türüne örnek verebilecekler

Öğrenim Hedefleri

3-İşletmemizde kullanılan kimyasal maddelerin yapabilecekleri olumsuz sağlık etkilerinden örnekler verebilecekler

4- Kimyasal maddelerin sağlık üzerine olan olumsuz etkilerinden kişisel korunma yollarını sıralayabilecekler

Bir kimyasalın ne tür zararlı etki yaptığı çeşitli faktörlerle Bir kimyasalın ne tür zararlı etki yaptığı çeşitli faktörlerle belirlenir.Bu faktörler;belirlenir.Bu faktörler;

1- Tehlikeli maddenin kimyasal bileşimi1- Tehlikeli maddenin kimyasal bileşimi

Tehlikeli maddelerin içerdikleri kimyasal maddeleri Tehlikeli maddelerin içerdikleri kimyasal maddeleri bilmemiz gereklidir. Çünkü kullandığımız maddelerin bilmemiz gereklidir. Çünkü kullandığımız maddelerin zararlı etkileri içerdikleri kimyasal maddeye göre farklı zararlı etkileri içerdikleri kimyasal maddeye göre farklı olur.olur.

A-Tehlikeli Maddelerin Zararlı Etkilerini A-Tehlikeli Maddelerin Zararlı Etkilerini Belirleyen EtmenlerBelirleyen Etmenler

Tehlikeli maddenin kimyasal bileşimi

Bazı kimyasallar yalnız cilt, göz ve solunum sistemini tahriş edebilirken, bazıları kansere neden olabilirler.

Örnek;

Benzen: Lösemi (kan kanseri) ye neden olabilir

Tiner (Toluen): Beyin, karaciğer ve böbreğin çalışmasını bozar.

Sika-Primer (İzosiyanatlar): Meslek astımı yapabilir.

2- Tehlikeli maddenin fiziksel biçimi (toz, buhar, sıvı)

Tozlar; boyutları büyük olanlar burun ya da boğazımızdan kıllar vs ile tutulup atılır.

Küçük olan tozlar akciğerlerimize kadar gider ve hastalık yapar.

Tehlikeli maddenin fiziksel biçimi

Sıvılar; (örn; tiner) temasla ciltten, sıçramayla gözden emilerek ya da zehirli buharlar çıkarıp solunarak başka organlara gidebilir. Aynı anda gözü, cildi tahriş edebilir.

Tehlikeli maddenin fiziksel biçimi

Gazlar; (örn; kaynak gazları) akciğerleri tahriş ederler, CO2 gibi bazıları da O2 yerini alıp, boğularak ölüme neden olabilirler.

3- Tehlikeli maddeye maruz kalma 3- Tehlikeli maddeye maruz kalma

sıklığı,yoğunluğu ve süresisıklığı,yoğunluğu ve süresi Zehirli kimyasal maddeler vücuda girdiğinde;Zehirli kimyasal maddeler vücuda girdiğinde; hemen görülen hemen görülen (akut)(akut) etkiler yapabilecekleri etkiler yapabilecekleri

gibigibi yıllarca görülmeyen yıllarca görülmeyen (kronik)(kronik) etkiler de etkiler de

yapabilirler.yapabilirler.

Tehlikeli maddeye ne kadar sık ve uzun süre maruz kalınırsa sonuçlar da o kadar kötü olacaktır.

Örn:

Tinerin hemen görülebilen etkileri: gözlerde, ciltte, burun ve boğazda tahriş iken,

yıllar boyu maruziyette beyin, karaciğer ve böbrekte hasara neden olur.

Tehlikeli maddeye ne kadar yüksek yoğunlukta maruz kalınırsa sonuçları o kadar ciddi olur

Örn; BallyOrtamda yüksek yoğunlukta ise, kısa süreli maruz kalınsa bile, ölüme neden olabilir.

4-İlgili kişinin o kimyasal maddeye tepkisi

Kimyasal maddeye tepki kişiden kişiye önemli ölçüde farklılık gösterebilir.

Örn; Hassas kişilerde, Sika veya primerdeki isosiyanat maddesi astım yapabilirken, bazı kişilerde yıllar geçse de astım görülmeyebilir.

5-Kimyasal maddenin vücuda giriş yolu

Kimyasal maddeler vücuda çeşitli yollardan girer. Bazı kimyasallar vücuda birden fazla yoldan girebilir. Vücuda giriş yoluna bağlı olarak kimyasal maddenin sağlık üzerindeki etkisi farklı olabilir.

Kimyasal maddeler vücudumuza aşağıdaki yollardan girer;

Akciğerler yoluyla;solunum

Deri veya gözler yoluyla emilim (absorbsiyon)

Ağız yoluyla sindirim

Beyin

Akciğerler

Karaciğer

Böbrekler

Deri

GözlerBurun

Ağız

1) Akciğerler yoluyla;solunum:

Kimyasal maddeler işyeri havasında toz, sis, duman, gaz ve buhar şeklinde dağılmış olabilir ve solunabilir.

Örnek: Solvent buharı, toz, kaynak gazı

2)Deri veya gözler yoluyla; emilim (absorbsiyon)

Kimyasal maddeler deride veya gözlerde(sıçrama veya buhar

şeklinde) direkt tahrişe neden olabilecekleri gibi (örnek: sülfürik

asit), hiçbir etki uyandırmadan emilerek kana geçip, çeşitli

organlarda hasara yol açabilir.

Deri veya gözler yoluyla; emilim (absorbsiyon)

Örneğin solventler, yağ çözen özellikleri nedeniyle derinin koruyucu etkisini azaltırlar, deriden rahatlıkla emilerek kana karışırlar.

3) Ağız yoluyla; sindirim

Ortam havasında bulunan tozların yutulması, kimyasal madde bulaşmış ellerin temizlenmeden yemek yenilmesi, sigara içilmesi yoluyla kimyasal maddelerin ağızdan alınarak vücuda girmesidir.

Örnek:Kaynak ya da taşlama yaparken ortama yayılan metal tozlarının yutulması

Her üç yoldan da vücuda giren kimyasallar dolaşım sistemine(kana) girerek tüm vücuda yayılır.

Bu nedenle yalnız cilt, ağız, göz gibi vücuda giriş yerinde bu etkiye maruz kalan organı değil, akciğerler, karaciğer, beyin, böbrekler gibi diğer organları da etkileyebilirler.

Kimyasallar, farklı organlarda farklı etkiler yapabilirler ve genellikle de birkaç organı birden etkilerler.

Kimyasalların toksik etkilerini gösterdikleri bu organlar, hedef organlar olarak tanımlanır.

HEDEF ORGANLARHEDEF ORGANLAR

DERİ AKCİĞER MERKEZİ SİNİR

SİSTEMİ

KAN DOLAŞIMSİSTEMİ

KARACİĞER BÖBREK

Kimyasal Maddelerin Hedef Organları ve Kimyasal Maddelerin Hedef Organları ve Zararlı EtkileriZararlı Etkileri

Zehirli maddeler; Solunum, sindirim ya da cilt yoluyla vücuda girdiğinde, insan sağlığına, maruz kalındığı anda (akut) veya sürekli maruz kalınmasıyla yıllar sonra (kronik) zararlı etkileri olan veya ölüme neden olan maddelerdir.

Çok toksik

Toksik

Zararlı

Sağlığa zarar derecesi artar

Tahriş Edici, Allerjen, Aşındırıcı maddeler

Aşındırıcı madde: Temas ettiği vücut bölgesinde cilt altına inen, derin hasara, yanıklara neden olurlar

Tahriş edici madde: Cilt üzerinde kızarıklık, şişme, acıya neden olurlar

Allerjen madde: Ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda ilk seferinde ya da tekrarlayan temasların herhangi birinde allerji oluşmasına neden olan madde

Kanserojen, Mutajen ve Üreme için toksik maddeler

Kanserojen madde: Vücuda girdiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran maddeler

Mutajen madde: Vücuda girdiğinde genetik hasarlara neden olabilen maddeler

Üreme için toksik madde: Vücuda girdiğinde kadın ve erkeklerde üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan veya doğacak çocukta olumsuz etkiler yapacak maddeler

Teratojen madde: Gebeler tarafından alındığında doğacak çocukta organ hasarlarına,sakatlıklara neden olan maddeler

1-Çalıştığımız tehlikeli maddelerin sağlığımıza zararlı etkilerini bilerek;

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği eğitimlerine katılım

Üretim yöneticimiz (ustabaşı, grup başı) tarafından işe başlarken yapılan bilgilendirme

Kimyasal Maddelerin Zararlı Etkilerinden Nasıl Kimyasal Maddelerin Zararlı Etkilerinden Nasıl Korunmalıyız?Korunmalıyız?

Çalıştığımız tehlikeli maddelerin sağlığımıza zararlı etkilerini bilerek;

Tehlikeli maddenin kutu- bidonunun üzerinde yer alan etikette yer alan bilgilerden yararlanım

İşletme talimatlarından yararlanım

Malzeme Güvenlik Bilgi Formları

2- Ortamın tehlikeli maddelerle çalışırken de güvenli olabilmesi için işveren tarafından yaptırılmış havalandırma sistemlerini, bizlere yetkili kişiler tarafından öğretildiği gibi kullanarak

3- Yapılmış olan havalandırma,aspirasyon sistemlerinde arıza olduğunda derhal üretim yöneticimize bildirerek.

4- Çalıştığımız ortama uygun kişisel koruyucularımızın hangileri olduğunu bilerek.

5- Kişisel koruyucularımızı bizlere öğretildiği şekilde ve tehlikeli maddelerle çalıştığımız sürece aksatmadan kullanarak.

E- Maruziyetin Değerlendirilmesi E- Maruziyetin Değerlendirilmesi (Biyolojik İzlem)(Biyolojik İzlem)

Biyolojik izlem;

Maruziyet ve sağlık risklerinin değerlendirilmesi için

kan, salgı, dışkı vb. de

maruz kalınan kimyasal maddelerin kendilerinin ya da

atılım ürünlerinin ölçülmesidir.

Biyolojik izlem, işyerlerinde işyeri hekimleri tarafından planlanır.

İşyeri hekimleri, maruz kalınan kimyasal maddelere göre hangi tetkiklerin, hangi zamanlarda, kimlere yapılacağını ve numunelerin alınma zamanını belirler, sonuçları değerlendirirler.

İşletmemizde kimyasal maddelere maruz kalan çalışanların yılda en az bir kez, gerekli kan, idrar ve solunum testleri yapılmakta,

En az 2 yılda bir de akciğer filmleri çekilmektedir.

Kimyasal maddelere bağlı meslek hastalığından şüphelenilen çalışanlarımız ileri tetkiklerinin yapılması için Meslek Hastalıkları Hastanesi’ne yönlendirilmektedirler.

Biyolojik izlemin önleyici bir eylem olduğu, hastalık teşhis işlemlerinden farklı olduğu unutulmamalıdır.

Biyolojik izlemenin yanısıra maruziyetin tam olarak değerlendirilmesinin sağlanması için ortam ölçümleri ile çevresel izleme de yapılmalıdır.

İşçi Sağlığı’nda Emeği Geçen Herkese Teşekkürler

Dr. Ceylan Özkan

MESLEKİ DERMATOZLARMESLEKİ DERMATOZLAR

Dr. İLKİN ZİNDANCI Dr. İLKİN ZİNDANCI

Göztepe SSK Hastanesi Göztepe SSK Hastanesi

Dermatoloji KliniğiDermatoloji Kliniği

Meslek Hastalıkları : Yapılan iş veya Meslek Hastalıkları : Yapılan iş veya çalışılan ortama bağlı olarak gelişen çalışılan ortama bağlı olarak gelişen hastalıklardır. Mesleki Dermatozlar : hastalıklardır. Mesleki Dermatozlar : Mesleki temasın temel ya da ek faktör Mesleki temasın temel ya da ek faktör olarak rol oynadığı dermatozlardır. olarak rol oynadığı dermatozlardır. ( (1939 Amerika Tıp Birliği Mesleksel 1939 Amerika Tıp Birliği Mesleksel Dermatoloji Komitesi)Dermatoloji Komitesi)

Meslek hastalıklarının enMeslek hastalıklarının en b büyüküyük

kısmını dermatozlar oluştururkısmını dermatozlar oluşturur..

Ekzemalar/Dermatitler Ekzemalar/Dermatitler Akneiform lezyonlarla seyreden Akneiform lezyonlarla seyreden

dermatozlar dermatozlar Pigmentasyon bozuklukları Pigmentasyon bozuklukları İnfeksiyon ve enfestasyonlar İnfeksiyon ve enfestasyonlar Premalign ve malign lezyonlar Premalign ve malign lezyonlar Granülomlar Granülomlar Diğer(Ter retansiyonu vb) Diğer(Ter retansiyonu vb) Mesleki faktörlerle agrave olan dermatozlarMesleki faktörlerle agrave olan dermatozlar

Mesleki deri hastalıklarının büyük Mesleki deri hastalıklarının büyük kısmını irritan veya allerjik, yada kısmını irritan veya allerjik, yada her ikisinin bir arada olduğu her ikisinin bir arada olduğu kontakt dermatitlerkontakt dermatitler oluşturur. oluşturur.

Derinin çeşitli eksojen ya da endojen Derinin çeşitli eksojen ya da endojen faktörlere inflamatuvar cevabı olarak faktörlere inflamatuvar cevabı olarak ortaya çıkan tablolardır. ortaya çıkan tablolardır.

Karakteristik klinik özellikleri: Akut Karakteristik klinik özellikleri: Akut dönemde eritem,dönemde eritem, ödem, ödem, vezikülasyon,vezikülasyon, sızıntı, krutlanma sızıntı, krutlanma KronikKronik dönemde likenifikasyon, dönemde likenifikasyon, deskuamasyon deskuamasyon

Normal şartlar altında derinin biyolojik Normal şartlar altında derinin biyolojik savunma mekanizması kontakt ve savunma mekanizması kontakt ve toksik ajanlara karşı dayanıklıdır. toksik ajanlara karşı dayanıklıdır.

Deri savunması; Deri savunması; Derinin tampon Derinin tampon

kapasitesikapasitesi::Derinin 5.7 zayıf asid ph sı ile Derinin 5.7 zayıf asid ph sı ile zayıf asid ve alkalileri zayıf asid ve alkalileri tamponlama kapasitesine tamponlama kapasitesine sahiptir. sahiptir.

Derinin su tutma Derinin su tutma kapasitesikapasitesi:: Str corneumda Str corneumda su tutucu bileşikler (aaler, su tutucu bileşikler (aaler, şeker ve lipid tutucu şeker ve lipid tutucu maddeler) yoğundur ve deri maddeler) yoğundur ve deri nemlenmesini sağlar. nemlenmesini sağlar.

Lipid mantoLipid manto: : Sebase salgı Sebase salgı ve epidermal lipidlerden ve epidermal lipidlerden oluşur.Sınırlı antibakteryel oluşur.Sınırlı antibakteryel özellik gösterir. Deterjan ve özellik gösterir. Deterjan ve organik çözücülerle ortadan organik çözücülerle ortadan kalkar. kalkar.

Mesleki ekzemalar/dermatitler Mesleki ekzemalar/dermatitler İrritan kontakt dermatitler İrritan kontakt dermatitler

Akut,subakut,kronik Asteotatik Akut,subakut,kronik Asteotatik ekzema Hiperkeratotik ekzema ekzema Hiperkeratotik ekzema

Allerjik kontakt dermatitler Allerjik kontakt dermatitler Mekanik dermatitler Mekanik dermatitler Fototoksik dermatitler Fototoksik dermatitler Kontakt ürtiker Kontakt ürtiker

İrritan Kontakt Dermatitİrritan Kontakt Dermatit Akut İrritan Kontakt Dermatit: Akut İrritan Kontakt Dermatit: Deride hasar oluşturan irritan madde ile Deride hasar oluşturan irritan madde ile

temas sonucu , akut inflamatuvar temas sonucu , akut inflamatuvar reaksiyon gelişir. İrritan madde ile reaksiyon gelişir. İrritan madde ile yeterli konsantrasyonda ve sürede tek yeterli konsantrasyonda ve sürede tek bir temas yeterlidir. Temas ile bir temas yeterlidir. Temas ile inflamatuvar cevap arasındaki süre inflamatuvar cevap arasındaki süre genellikle 24 saatten azdır. genellikle 24 saatten azdır.

Deri belirtileri ve yakınmalar temas Deri belirtileri ve yakınmalar temas sahası ile sınırlıdır. sahası ile sınırlıdır.

Eller tek başına veya diğer bölgelerle Eller tek başına veya diğer bölgelerle birlikte vakaların %80-90 nında etkilenirbirlikte vakaların %80-90 nında etkilenir

İrritan Kontakt Dermatitİrritan Kontakt Dermatit

Sebep olan ajanlarSebep olan ajanlar Kimyasal maddeler: Güçlü alkaliler, Kimyasal maddeler: Güçlü alkaliler,

asidler, organik ve lipid çözücüler, asidler, organik ve lipid çözücüler, deterjanlar, bazı bitkisel deterjanlar, bazı bitkisel ürünler ,fototoksik maddeler vb ürünler ,fototoksik maddeler vb

Fiziksel faktörler: Aşırı sıcak, UV, iyonize Fiziksel faktörler: Aşırı sıcak, UV, iyonize radyasyon, laser ışınları, x ışınları radyasyon, laser ışınları, x ışınları

İrritan Kontakt Dermatitİrritan Kontakt Dermatit İrritan madde uzaklaştırılırsa nüks İrritan madde uzaklaştırılırsa nüks

olmaksızın iyileşme görülür. olmaksızın iyileşme görülür. Sıklıkla el, yüz, kollar ve bacaklar Sıklıkla el, yüz, kollar ve bacaklar

etkilenir. etkilenir. Klinik olarak hafif eritem ve ödem, Klinik olarak hafif eritem ve ödem,

şiddetli vakalarda vezükülasyon, şiddetli vakalarda vezükülasyon, bül gelişimi ve doku nekrozu bül gelişimi ve doku nekrozu görülebilir.görülebilir.

İrritan Kontakt Dermatit İrritan Kontakt Dermatit


Subakut kontakt dermatit: Subakut kontakt dermatit: Klinik olarak eritem, ödem, vezikül-Klinik olarak eritem, ödem, vezikül-

bül oluşumu görülür. Nekroz bül oluşumu görülür. Nekroz nadirdir. Diacil monomerler,fenol nadirdir. Diacil monomerler,fenol bileşikleri daha çok neden olur. bileşikleri daha çok neden olur. Klinik olarak allerjik kontakt Klinik olarak allerjik kontakt dermatitle karışabilir dermatitle karışabilir


Kronik İrritan dermatit Primer Kronik İrritan dermatit Primer olarak deride hasar oluşturmayn olarak deride hasar oluşturmayn irritanlarla düşük irritanlarla düşük konsantrasyonlarda tekrar tekrar konsantrasyonlarda tekrar tekrar karşılaşan kişilerde kümülatif etki karşılaşan kişilerde kümülatif etki olarak ortaya çıkar. Eller, parmak olarak ortaya çıkar. Eller, parmak uçları daha çok etkilenir.uçları daha çok etkilenir.

İrritan Kontakt Dermatitİrritan Kontakt Dermatit Özellikle su sabun, deterjan, Özellikle su sabun, deterjan,

organik çözücüler, asid ve alkaliler, organik çözücüler, asid ve alkaliler, UV, sekresyonlar sebep olur. UV, sekresyonlar sebep olur. Genellikle temizlik işlerinde Genellikle temizlik işlerinde kullanılan maddelere bağlı olarak kullanılan maddelere bağlı olarak ev kadınlarında, kuaförlerde, inşaat ev kadınlarında, kuaförlerde, inşaat işçilerinde, sık el yıkamaya bağlı işçilerinde, sık el yıkamaya bağlı olarak sağlık mensuplarında ve ağır olarak sağlık mensuplarında ve ağır sanayi işçilerinde sıklıkla görülür sanayi işçilerinde sıklıkla görülür

İrritan Kontakt Dermatitİrritan Kontakt Dermatit Daha çok önkollar ve el sırtında , Daha çok önkollar ve el sırtında ,

parmak uçlarında yerleşir. Klinik parmak uçlarında yerleşir. Klinik olarak eritem, deskuamasyon ve olarak eritem, deskuamasyon ve likenifikasyon görülür. Atopik likenifikasyon görülür. Atopik diyatez, psöriasis, ihtiyoz İKD diyatez, psöriasis, ihtiyoz İKD gelişme riskini artırır.gelişme riskini artırır.



İrritan Kontakt Dermatitİrritan Kontakt DermatitAsteatotik ekzema Asteatotik ekzema Kronik İKD in özel bir formudur. Kronik İKD in özel bir formudur.

En fazla alt ekstremitelerin En fazla alt ekstremitelerin anterior yüzünde ve ellerde 2-4 anterior yüzünde ve ellerde 2-4 cm çaplı yuvarlak, eritemli cm çaplı yuvarlak, eritemli kepeklenmeler tarzındadır. Bazen kepeklenmeler tarzındadır. Bazen fissürler eklenir. Abartılı formlara fissürler eklenir. Abartılı formlara da rastlanır.da rastlanır.


Hiperkeratotik dermatitHiperkeratotik dermatit Genellikle avuç içi, parmak uçları Genellikle avuç içi, parmak uçları

ve 5. parmakda görülen iyi ve 5. parmakda görülen iyi sınırlı, simetrik, fissürleşebilen sınırlı, simetrik, fissürleşebilen lokalize lezyonlardır. Tırnak lokalize lezyonlardır. Tırnak deformitesi görülmez. Psöriasisle deformitesi görülmez. Psöriasisle karışır. Tedaviye dirençlidir.karışır. Tedaviye dirençlidir.

TedaviTedavi İrritasyon yapıcı ajanlardan İrritasyon yapıcı ajanlardan

kaçınılması kaçınılması Topikal kortikosteroidler Topikal kortikosteroidler Nötral sabunlar, özel banyo Nötral sabunlar, özel banyo

yağları, krem ve emülsiyonlar yağları, krem ve emülsiyonlar Pudra, losyon ve alkali solüsyonlar Pudra, losyon ve alkali solüsyonlar kontrendikekontrendike

Allerjik Kontakt DermatitAllerjik Kontakt Dermatit Meslek dermatitlerinin oldukça Meslek dermatitlerinin oldukça

büyük bir bölümünü oluşturur. büyük bir bölümünü oluşturur. Endüstri sektörü çalışanlarında Endüstri sektörü çalışanlarında

daha fazla görülür.daha fazla görülür.

Allerjik Kontakt DermatitAllerjik Kontakt Dermatit Allerjik cevapta kişisel farklılıklar Allerjik cevapta kişisel farklılıklar

söz konusudur. Aynı şartlar altında söz konusudur. Aynı şartlar altında ve aynı allerjenle karşılaşan ve aynı allerjenle karşılaşan herkesde AKD gelişmez. (Atopik herkesde AKD gelişmez. (Atopik bünyeli kişilerde İKD riski bünyeli kişilerde İKD riski yüksekken, AKD riski düşüktür. yüksekken, AKD riski düşüktür. Psöriasiste yatkınlık azalır) Psöriasiste yatkınlık azalır)

Allerjik Kontakt DermatitAllerjik Kontakt Dermatit AKD gecikmiş tip hipersensitivite (Tip 4) AKD gecikmiş tip hipersensitivite (Tip 4)

sonucu oluşur. Hasta daha önce sonucu oluşur. Hasta daha önce allerjenle temas edip hassas hale allerjenle temas edip hassas hale gelmiştir. Aynı allerjenle tekrar temas gelmiştir. Aynı allerjenle tekrar temas akut, subakut ya da kronik AKD e neden akut, subakut ya da kronik AKD e neden olur. Kişi allerjene bir kez olur. Kişi allerjene bir kez duyarlanmışsa, allerjenin çok küçük duyarlanmışsa, allerjenin çok küçük konsantrasyonları bile reaksiyona sebep konsantrasyonları bile reaksiyona sebep olabilir.olabilir.

Allerjik Kontakt DermatitAllerjik Kontakt Dermatit

AKD gelişimini kolaylaştıran faktörler; AKD gelişimini kolaylaştıran faktörler; Deri yüzeyinin tamponlama Deri yüzeyinin tamponlama

kapasitesindeki bozukluklar Tinea, kapasitesindeki bozukluklar Tinea, dizidroz gibi stratum korneumun dizidroz gibi stratum korneumun yapısını bozan hastalıklar yapısını bozan hastalıklar Maserasyon Maserasyon

Öncesinde kronik İKD gelişimiÖncesinde kronik İKD gelişimi


İnflamatuvar reaksiyonun gelişiminde 2 İnflamatuvar reaksiyonun gelişiminde 2 faz söz konusudur. Afferent faz; Allerjenin faz söz konusudur. Afferent faz; Allerjenin deri yoluyla alınması ve lenf deri yoluyla alınması ve lenf ganglionlarındA AG i tanıyan T lenfosit ganglionlarındA AG i tanıyan T lenfosit üretimi Efferent faz: Aynı Ag le karşılaşma üretimi Efferent faz: Aynı Ag le karşılaşma durumunda Agi tanıyan T lenfositin durumunda Agi tanıyan T lenfositin hematojen yoluyla reaksiyon yerine hematojen yoluyla reaksiyon yerine giderek başlattığı ve AEKD ile sonuçlanan giderek başlattığı ve AEKD ile sonuçlanan süreç.süreç.

Allerjik Kontakt DermatitAllerjik Kontakt Dermatit Reaksiyon genellikle 24-48 saatte ortaya Reaksiyon genellikle 24-48 saatte ortaya

çıkar. çıkar. Klinik olarak akut dönemde eritem, ödem Klinik olarak akut dönemde eritem, ödem

(periorbital görülebilir) , bazen (periorbital görülebilir) , bazen vezikülasyon, görülür. Generalize vezikülasyon, görülür. Generalize reaksiyona eğilim vardır. Subakut reaksiyona eğilim vardır. Subakut dönemde veziküller daha az belirgindir.. dönemde veziküller daha az belirgindir.. Krutlanma ve kepeklenme görülür. Kronik Krutlanma ve kepeklenme görülür. Kronik dönemde papüloveziküller , kepeklenme dönemde papüloveziküller , kepeklenme bazen likenifikasyon görülür.Şiddetli bazen likenifikasyon görülür.Şiddetli kaşıntı görülür. kaşıntı görülür.

Allerjik Kontakt Dermatit Allerjik Kontakt Dermatit




Allerjik Kontakt DermatitAllerjik Kontakt Dermatit Akut formu en fazla AİD le karışır. Akut formu en fazla AİD le karışır.

AİD de lezyonlar daha keskin sınırlı AİD de lezyonlar daha keskin sınırlı ve lokalize lezyonlar görülür ve ve lokalize lezyonlar görülür ve reaksiyonun gelişme süresi daha reaksiyonun gelişme süresi daha kısadır. AKD de ise lezyonlar kısadır. AKD de ise lezyonlar generalize olmaya eğilimlidir ve generalize olmaya eğilimlidir ve genellikle 24 saat sonra gelişir. genellikle 24 saat sonra gelişir.

AKD yüzde olduğunda erizipel ve AKD yüzde olduğunda erizipel ve anjionörotik ödemle karışabilir. anjionörotik ödemle karışabilir.

Tanı ve tedavi aşamasında anamnez Tanı ve tedavi aşamasında anamnez çok önemlidir. Kontakt allerjenin çok önemlidir. Kontakt allerjenin belirlenebilmesi allerjenden belirlenebilmesi allerjenden kaçınmada esasdırkaçınmada esasdır


PATCH TEST(YAMA TESTİ) PATCH TEST(YAMA TESTİ) Deride AKD oluşturmak amacıyla Deride AKD oluşturmak amacıyla

spesifik maddelerin deriye spesifik maddelerin deriye uygulanması esasına dayanır. Tanı uygulanması esasına dayanır. Tanı koydurucu özelliğinin yanında hastanın koydurucu özelliğinin yanında hastanın kaçınması gereken allerjeni kaçınması gereken allerjeni belirlediğinden tedavi sürecinin belirlediğinden tedavi sürecinin temelini oluşturur.temelini oluşturur.

Allerjik Kontakt DermatitAllerjik Kontakt Dermatit Genellikle standart seriler kullanılır. Genellikle standart seriler kullanılır.

Rutin uygulama perkütan emilimin iyi Rutin uygulama perkütan emilimin iyi sağlandığı kapalı uygulama sağlandığı kapalı uygulama şeklindedir. 48 saat sonra şeklindedir. 48 saat sonra değerlendirilir. (+) yama testi sonraki değerlendirilir. (+) yama testi sonraki 24 satte içinde de artış gösterir, bu 24 satte içinde de artış gösterir, bu yüzden 72 saat sonunda tekrar yüzden 72 saat sonunda tekrar değerlendirme yapılır.değerlendirme yapılır.

TedaviTedavi Etken ajandan mutlak kaçınma Etken ajandan mutlak kaçınma Akut dönemde sulantılı lezyonlarda Akut dönemde sulantılı lezyonlarda

sulu pansumanlar (Eau Borique vb. sulu pansumanlar (Eau Borique vb. ) Topikal kortikosteroid ) Topikal kortikosteroid

Sistemik kortikosteroid Sistemik kortikosteroid Sekonder enfeksiyona yönelik Sekonder enfeksiyona yönelik

antibiyoterapi antibiyoterapi

Air-born İKD ve AKD:Air-born İKD ve AKD: İrritan ve allerjik kontakt İrritan ve allerjik kontakt

dermatite neden olan allerjenlerin dermatite neden olan allerjenlerin deri ile temasının hava yoluyla deri ile temasının hava yoluyla sağlandığı dermatitlerdir. (Gaz, sağlandığı dermatitlerdir. (Gaz, buhar, sprey vb.). Güneş rol buhar, sprey vb.). Güneş rol oynamaz.oynamaz.

Air-born AİDve AKD:Air-born AİDve AKD: Açık alanlarda (yüz, boyun, Açık alanlarda (yüz, boyun,

kulaklar, göğüs V si, kulaklar, göğüs V si, ekstremitelerin açık kısımları) ekstremitelerin açık kısımları) eritemli, kepeklenme gösteren eritemli, kepeklenme gösteren kaşıntılı lezyonlar görülür.kaşıntılı lezyonlar görülür.

Mekanik Kontakt DermatitMekanik Kontakt Dermatit Özellikle avuç içi ve parmak Özellikle avuç içi ve parmak

uçlarında kuru yapışık uçlarında kuru yapışık deskuamasyon ve ödem görülür.. deskuamasyon ve ödem görülür.. Sürtünme, bası, friksiyon, kuru ve Sürtünme, bası, friksiyon, kuru ve pürüzlü materyallerle temas gibi pürüzlü materyallerle temas gibi mekanik sebeplerle gelişir.(Kırtasiye mekanik sebeplerle gelişir.(Kırtasiye malzemeleri vb. abraziv maddeler)malzemeleri vb. abraziv maddeler)

Kontakt ÜrtikerKontakt Ürtiker 1-İmmünolojik KÜ: Allerjenin 1-İmmünolojik KÜ: Allerjenin

mast hücresi üzerindeki IgE mast hücresi üzerindeki IgE reseptörüne bağlanması histamin reseptörüne bağlanması histamin salınımına ve ürtiker gelişimine salınımına ve ürtiker gelişimine neden olur.(Tip 1 hipersensitivite) neden olur.(Tip 1 hipersensitivite) Latex, penisilin, yün, hayvan Latex, penisilin, yün, hayvan salyaları ,vb nin teması neden salyaları ,vb nin teması neden olabilir. olabilir.

2- Nonimmünolojik KÜ. Histamin 2- Nonimmünolojik KÜ. Histamin salınımı direkt temas sonucu salınımı direkt temas sonucu gelişmektedir.Peru balsamı, tırtıl, gelişmektedir.Peru balsamı, tırtıl, denizanası,,ısırgan otu vb.denizanası,,ısırgan otu vb.

Kontakt ÜrtikerKontakt Ürtiker Genellikle parmakların yan Genellikle parmakların yan

yüzleri, ön kol ve yüzde kaşıntılı yüzleri, ön kol ve yüzde kaşıntılı ürtikaryen lezyonlar görülür. ürtikaryen lezyonlar görülür. Veziküller eşlik edebilir. Rinit, Veziküller eşlik edebilir. Rinit, konjuktivit, astma ve anaflaksi konjuktivit, astma ve anaflaksi eşlik edebilir.eşlik edebilir.

Fototoksik DermatitFototoksik Dermatit Normalde reaksiyon oluşturmayan bir Normalde reaksiyon oluşturmayan bir

dalga boyu enerjisinin ışığa duyarlandırıcı dalga boyu enerjisinin ışığa duyarlandırıcı bir maddenin varlığında , ışıkla ilk teması bir maddenin varlığında , ışıkla ilk teması takiben oluşturduğu reaksiyondur. Işığa takiben oluşturduğu reaksiyondur. Işığa duyarlandırıcı maddeler arasında katran duyarlandırıcı maddeler arasında katran bileşikleri: (maden kömürü katranı, bileşikleri: (maden kömürü katranı, akridin, antrasen vb.), bitkiler ve akridin, antrasen vb.), bitkiler ve esansiyel yağ bileşikleri (furokumarin esansiyel yağ bileşikleri (furokumarin içeren bitkiler), boyalar (eozin, metilen içeren bitkiler), boyalar (eozin, metilen mavisi vb), kadminyum sülfit(düğmelerde mavisi vb), kadminyum sülfit(düğmelerde kullanılır) ve ilaçlar (sülfanomid, kullanılır) ve ilaçlar (sülfanomid, tetrasiklin, griseıfulvin, tiyazidler) tetrasiklin, griseıfulvin, tiyazidler) sayılabilir.sayılabilir.

Fototoksik DermatitFototoksik Dermatit Güneş gören alanlarda güneş Güneş gören alanlarda güneş

yanığına benzer eritemli, ödemli yanığına benzer eritemli, ödemli bazen vezikül ve büllerin eşlik bazen vezikül ve büllerin eşlik ettiği lezyonlar görülür. Onikoliz ettiği lezyonlar görülür. Onikoliz ve hiperpigmentasyon görülebilir. ve hiperpigmentasyon görülebilir. Etken ajanla temas kesildikten Etken ajanla temas kesildikten sonra lezyonlar geriler.sonra lezyonlar geriler.

Fotoallerjik DermatitFotoallerjik Dermatit Işığa duyarlandırıcı madde varlığında Işığa duyarlandırıcı madde varlığında

güneşle temasdan sonra gelişen Tip 4 güneşle temasdan sonra gelişen Tip 4 hipersensitivite reaksiyonudur. Klinik hipersensitivite reaksiyonudur. Klinik olarak fototoksik reaksiyona benzer. olarak fototoksik reaksiyona benzer. Boyunda çene altının korunması tipikdir. Boyunda çene altının korunması tipikdir. Bitkiler, kozmetikler, prometazin sebep Bitkiler, kozmetikler, prometazin sebep olabilir. Allerjenle temasın kesilmesinden olabilir. Allerjenle temasın kesilmesinden sonra da reaksiyon bir süre daha devam sonra da reaksiyon bir süre daha devam edebilir.edebilir.

Eksternal Orijinli Akne(Akne Venenata)Eksternal Orijinli Akne(Akne Venenata) Çeşitli kimyasal maddelerle temas, Çeşitli kimyasal maddelerle temas,

değişen derecelerde akne oluşturma değişen derecelerde akne oluşturma kapasitesine sahiptir. Olmaması kapasitesine sahiptir. Olmaması gereken yerde akne , olağan yaş gereken yerde akne , olağan yaş dışında gelişen akne, komedonların dışında gelişen akne, komedonların hakim olduğu akne durumlarında hakim olduğu akne durumlarında eksternal kimyasal faktörlerin neden eksternal kimyasal faktörlerin neden olduğu akneler akla gelmelidirolduğu akneler akla gelmelidir

Oil AcneOil AcneÖzellikle ağır sanayide metalik Özellikle ağır sanayide metalik yağlarla çalışanlarda, sıklıkla göğüs yağlarla çalışanlarda, sıklıkla göğüs ve kollarda foliküler yerleşimli ve kollarda foliküler yerleşimli papülo püstüler lezyonlar olarak papülo püstüler lezyonlar olarak görülür. Fastfood acne görülür. Fastfood acne Oilacne nin bir varyantıdır.Gıda Oilacne nin bir varyantıdır.Gıda sektöründe çalışalarda kızartma sektöründe çalışalarda kızartma işleminin buharlı ortamında gelişirişleminin buharlı ortamında gelişir

Acne MekanicaAcne Mekanica Bası ve friksiyona bağlı olarak Bası ve friksiyona bağlı olarak

özellikle sırt ve gluteal bölgede özellikle sırt ve gluteal bölgede akneiform lezyonlar halinde akneiform lezyonlar halinde görülür. Sıklıkla şöförler etkilenir.görülür. Sıklıkla şöförler etkilenir.

Klorakne Polihalojen karbonlarla Klorakne Polihalojen karbonlarla temasdan birkaç hafta sonra temasdan birkaç hafta sonra yanak, kulak arkası, boyun, kalça, yanak, kulak arkası, boyun, kalça, bazen scrotumda görülen açık bazen scrotumda görülen açık komedonlar ve eritemli komedonlar ve eritemli nodülokistik yapılar şeklinde nodülokistik yapılar şeklinde görülür.(Kablo,DDT üreticileri)görülür.(Kablo,DDT üreticileri)

HipopigmentasyonHipopigmentasyon Daha çok el sırtı ve ön kolda Daha çok el sırtı ve ön kolda

depigmente plaklar görülür. depigmente plaklar görülür. Hidrokinon ve bütilfenol gibi Hidrokinon ve bütilfenol gibi madderirn melanosit üzerindeki madderirn melanosit üzerindeki sitotoksik etkisi ile oluşur. Vitiligo sitotoksik etkisi ile oluşur. Vitiligo ile karışır.ile karışır.

HiperpigmentasyonHiperpigmentasyon Daha çok fototoksik ve fotoallerjik Daha çok fototoksik ve fotoallerjik

reaksiyonlardan sonra görülür. reaksiyonlardan sonra görülür. Sıklıkla eller, kollar ve yüzde Sıklıkla eller, kollar ve yüzde genellikle figüre düzensiz genellikle figüre düzensiz pigmentasyonlar görülür.pigmentasyonlar görülür.

İnfeksiyonlarİnfeksiyonlar Stafilokok ve streptokok Stafilokok ve streptokok

infeksiyonları genellikle sekonder infeksiyonları genellikle sekonder infeksiyonlar şeklindedirinfeksiyonlar şeklindedir

İnfeksiyonlarİnfeksiyonlar Erizipeloid. Daha çok et Erizipeloid. Daha çok et

sektöründe çalışan işçilerde sektöründe çalışan işçilerde görülen inf hayvanlardan bulaşır. görülen inf hayvanlardan bulaşır. Zedelenmeden 2-7 gün sonra en Zedelenmeden 2-7 gün sonra en sık ellerde ve kollarda morumsu sık ellerde ve kollarda morumsu eritem ödem ve ateş görülür.eritem ödem ve ateş görülür.

İnfeksiyonlarİnfeksiyonlar Lyme Borreliyozis (Eritema kronikum Lyme Borreliyozis (Eritema kronikum

migrans): Kene ısırmasına maruz migrans): Kene ısırmasına maruz kalabilen orman işçileri ve bahçıvanlarda kalabilen orman işçileri ve bahçıvanlarda görülebilir. Progressiv seyirli bir inf. olan görülebilir. Progressiv seyirli bir inf. olan Lyme hastalığının ilk döneminde Lyme hastalığının ilk döneminde gövdede veya proksimal ekstremitede gövdede veya proksimal ekstremitede eritemli ödemli karakteristik eritema eritemli ödemli karakteristik eritema kronikum migrans lezyonu görülürkronikum migrans lezyonu görülür

İnfeksiyonlar İnfeksiyonlarİnfeksiyonlar İnfeksiyonlar Orf: Koyun ve keçilerden direk Orf: Koyun ve keçilerden direk

temasla geçen bu inf. temasla geçen bu inf. hayvancılık/gıda sektöründe hayvancılık/gıda sektöründe çalışanlarda görülebilir.Ellerde çalışanlarda görülebilir.Ellerde kırmızı papül olarak başlar, hedef kırmızı papül olarak başlar, hedef şeklinde nodüle döner.Spontan şeklinde nodüle döner.Spontan iyileşir.iyileşir.

İnfeksiyonlar İnfeksiyonlar Sporotrikoz Sporotrikoz

AntraxAntrax

Premalign ve malign lezyonlarPremalign ve malign lezyonlar Aktinik keratoz Aktinik keratoz Bazal hücreli kanser Bazal hücreli kanser Squamöz hücreli kanser Açık Squamöz hücreli kanser Açık

havada çalışanlar(yol , tarım havada çalışanlar(yol , tarım işçiler vb) Arsenik keratozu (Tarım işçiler vb) Arsenik keratozu (Tarım ilaçları)ilaçları)

GranülomlarGranülomlar Fokal granülomatöz inflamatuar Fokal granülomatöz inflamatuar

nodüller allerjik zeminde nodüller allerjik zeminde berilyuma bağlı olabilir. Bitkiler, berilyuma bağlı olabilir. Bitkiler, silika ve odun vb maddelere bağlı silika ve odun vb maddelere bağlı nonallergik granülomlar nonallergik granülomlar görülebilir.görülebilir.

MiliaryaMiliarya

İmmersiyon İmmersiyon ayağıayağı

Tırnak DeformiteleriTırnak Deformiteleri

Mesleki Faktörlerle agreve olabilen Mesleki Faktörlerle agreve olabilen dermatozlar dermatozlar

Psöriasis Vulgaris (Köbner ) Psöriasis Vulgaris (Köbner ) Liken Planus (Köbner) Liken Planus (Köbner) Akne Rosasea (Sıcak/nem) Akne Rosasea (Sıcak/nem) Atopik dermatit Atopik dermatit Venöz yetmezlik/staz dermatiti ve Venöz yetmezlik/staz dermatiti ve

ülserleri (pozisyon) ülserleri (pozisyon)

Dermatozun mesleksel kökenli olduğunu Dermatozun mesleksel kökenli olduğunu düşündüren bulgulardüşündüren bulgular

Benzer deri değişikliklerine neden Benzer deri değişikliklerine neden olduğu bilinen bir ajanla gerektiren bir olduğu bilinen bir ajanla gerektiren bir işde çalışıyor olmak Benzer dermatozun işde çalışıyor olmak Benzer dermatozun iş arkadaşları veya aynı meslek dalında iş arkadaşları veya aynı meslek dalında çalışanlarda bulunması Temas ve çalışanlarda bulunması Temas ve dermatitin ortaya çıkışının arasındaki dermatitin ortaya çıkışının arasındaki zamanın uygunluğu Teması takiben zamanın uygunluğu Teması takiben dermatitin ortaya çıkışı ve temas dermatitin ortaya çıkışı ve temas kesilmesinden sonra dermatitin kesilmesinden sonra dermatitin gerilemesi Anamnez ve muayene gerilemesi Anamnez ve muayene verilerinin patch test sonuçları ile verilerinin patch test sonuçları ile desteklenmesidesteklenmesi

Mesleki Solunum Sistemi HastalıklarıMesleki Solunum Sistemi Hastalıkları

- Organik tozlarla oluşan akciğer Organik tozlarla oluşan akciğer hastalıklarıhastalıkları

- Mesleksel astmaMesleksel astma- PnömokonyozlarPnömokonyozlar- SilikozSilikoz- BissinozBissinoz- AspestozAspestoz- SiderozSideroz- AlüminozAlüminoz- Obstrüktüf solunum yolları hastalıklarıObstrüktüf solunum yolları hastalıkları

Mesleki Bulaşıcı HastalıklarMesleki Bulaşıcı Hastalıklar

- TetanozTetanoz- BrusellozBruselloz- ŞarbonŞarbon- ErizipeloidErizipeloid- TüberkülozTüberküloz- Siliko TüberkülozSiliko Tüberküloz- SifilizSifiliz- Kancalı KurtlarKancalı Kurtlar- Viral Hepatit A-BViral Hepatit A-B

Fiziksel EtkenlerFiziksel Etkenler

- GürültüGürültü- TitreşimTitreşim- AydınlatmaAydınlatma- Isı ve NemIsı ve Nem- IşınlarIşınlar- Basınç değişimleriBasınç değişimleri

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER

Documents

MESLEK HASTALIKLARI