Mga Pamatan-on, Mag-entra sa NPA!Amerikano. Gintukod ang papet nga republika sang Pilipinas pagkatapos sang Ika-2 nga Inaway Kalibutanon paagi sa paghatag ang paltik nga kahilwayan

Sa subong nga Isyu Editoryal: Mga pamatan-on, Mag-entra sa NPA . . . .p. 1 Ang KM kag pagbinhi sang rebolusyon sa Panay . . .p. 3 Mga kadalag-an sa Rebolusyong Agraryo Pangapinan,

NPA pabaskugon. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .p. 5 Mga Paglapas sang Miliar sa GRP ceasefire kag

CARHRIHL sa Panay.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p. 8 Nagadalom, Kapaslawan sang mga biktima

sang Yolanda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p.10 Kabataang Makabayan naglunsar sang lightning

rally sa Iloilo City . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p.11 Ginlunsar, Kapayapaan Peace Advocay Network

sa Panay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . p.12 Protesta: MARCOS INDI BAGANIHAN. . . . . . . . . . p.13 CNL-Panay naghiwat sang ika-5 nga Asembleya . . .p.14 Alipalok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p.14 Binalaybay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p.15 Komiks: CADUY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p.16

Tuig 39, Numero 11 Hiligaynon nga Edisyon Nobyembre 2016

Editoryal

Mga Pamatan-on, Mag-entra sa NPA!

ng Nobyembre 30, 2016 amo ang ika-153

nga kaadlawan sang baganihan nga si

Andres Bonifacio. Siya ang nagpamuno

sang Rebolusyon 1896. Okasyon man ini sang ika-

52 nga anibersaryo sang Kabataang Makabayan

(KM) nga isa ka rebolusyonaryo nga organisasyon

sang mga pamatan-on.

Sa pagsaulog sang anibersaryo sang KM,

hangkat sa mga pamatan-on ang liwat nga pagba-

likid sa kasaysayan. Isa ka importante nga katung-

danan nila ang pagsugpon agud padayunon ang

wala nakumpleto nga Rebolusyon 1896. Ini ba-

ngud sang pagtraidor sang pamunuan ni Agui-

naldo kag agresyon sang imperyalismong US sa

Inaway Pilipino-Amerikano sadtong 1899-1902.

Gin-agaw sang imperyalismong US ang

kadalag-an sang mga pumuluyo sa pagbagsak sang

paghari sang Espanya sa Rebolusyon 1896 kag

gin-imponer ang kaugalingon nga kolonyal nga

paghari gilayon pagkatapos ang Inaway Pilipino-

Amerikano. Gintukod ang papet nga republika

sang Pilipinas pagkatapos sang Ika-2 nga Inaway

Kalibutanon paagi sa paghatag ang paltik nga

kahilwayan sadtong 1946.

Apang sa tunga sini tanan, wala nag-untat

sa pagbato ang pumuluyong Pilipino sa paggahum

sang mga dumuluong kag mga papet sini. Nabun-

ag ang KM sa tunga sang daba-daba sang pag-

himakas sang mga mamumugon, mangunguma,

kag mga kabataan-istudyante upod ang iban nga

demokratiko kag patriotiko nga grupo batuk sa

imperyalismong US kag diktador Ferdinand Mar-

cos. Ginsulong sang KM ang pungsodnon-demo-

kratikong linya sang bag-ong demokratikong

rebolusyon.

Nagbaskog ang hublag sang mga pamatan-

on-istudyante nga nangin taludlod sini ang KM,

A

2 Daba-Daba, Nobyembre 2016

upod sa mga mamumugon kag imol nga sektor sa

kasyudaran sa bug-os nga pungsod. Sa putuk-putukan

sini, nagluntad ang ginatawag nga First Quarter Storm

(FQS) sang 1970. Kaangay sang mabaskog nga

bagyo, ginbunalan ang rehimeng Marcos kag imper-

yalismong US sang mabaskog nga mga protesta. Asta

nga gindeklarar ni Marcos ang Martial Law sang

1972. Madamo ang mga ginpangdakup nga mga

demokratiko kag patriotiko nga pwersa, amo man ang

mga kontra-Marcos nga oposisyon. Gindeklarar nga

iligal ang KM. Madamo ang nadakpan, ginpriso,

ginpangsalbeyds nga mga kabataan-istudyante. Ang

iban, nagpabukid agud isulong ang pungsodnon-

demokratikong rebolusyon paagi sa malawigan nga

inaway banwa sa kaumhan.

Ang mga katapu sang KM nga nagpadayon

sang paghimakas sa kaumhan amo ang una nga mga

Pulang hangaway sang NPA upod sa mga nakamuklat

nga mga pamatan-on nga mga mangunguma. Isa ini sa

mga dungganon nga marka sang KM sa kasaysayan.

Nagapadayon pa ang armadong paghimakas

sa kaumhan nga ginasulong sang NPA sa pagpamuno

sang Partido Komunista sang Pilipinas. Wala pa

nahilway sa paghari sang imperyalismong US ang

pungsod. Bisan pa nagapostura nga progresibo ang

Presidente Duterte, nagapabilin nga malakolonyal ang

estado sang Pilipinas. Ginagamhan gihapon ini sang

imperyalismong US kag sang mga reaksyunaryo nga

kahimbon sini sa kubay sang militar kag iban nga

sanga sang gubyerno sa sibilyan nga burukrasya.

Bisan pa may nagaluntad nga temporaryo nga

ceasefire kag peacetalks sa tunga sang NDFP kag

GRP, padayon ginapatuman sang mga reaksyunaryo

kag AFP ang ginpapintas pa nga Oplan Bayanihan.

Maathag nga ginabayolar sini ang unilateral ceasefire

nga gindeklarar sang GRP. Paglapas man ini sa

Comprehensive Agreement on Respect for Human

Rights and International Humanitarian Law

(CARHRIHL).

Sa ini nga dalagan sang sitwasyon, wala sang

kapat-uran ang masanag nga padulungan sang peace-

talks kag ceasefire. Ang kondisyon para sa pag-

padayon sang armadong paghimakas nagapabilin. Ang

kakinahanglanon sang labi nga pagpadaku sang rebo-

lusyonaryong pwersa kag pagpabaskog sang Pulang

Gahum sa kaumhan nagapabilin man. Dapat maga-

padayon ang pagpabaskog sang NPA bilang armadong

nga kusog sa pagwasak sang mapiguson nga estado

sang reaksyonaryo kag madepensahan ang mga

kadalag-an kag napundar nga gahum pangpulitika nga

nagahalin man sa baba sang pusil.

Pangunahon nga pagahatagan sang pagtamud

kag pagpaninguha ang pagpadaku sang NPA. Ilunsar

ang malaparan kag madamuan nga pagpasampa sa

hukbo sa kaumhan man ukon kasyudaran. Ang

kabaskog sang rebolusyon nakabase sa armadong

kusog. Ang paghimakas sa kasyudaran dapat hugot

nagaserbi sa armadong paghimakas sa kaumhan kag

dapat tayuyon ini nga nagapatuhaw kag nagapadamo

sang pwersa kag mga resorsa nga ginapadala sa

kaumhan.

Sa kaumhan kag kasyudaran, kinahanglan

ikampanya ang dugang nga pagpadaku sang suporta

sa kaumhan kag sa armado nga paghimakas. Naga-

lakip ini sa pagbuyok sa mga pamatan-on nga mag-

entra sa NPA sa pag-alagad sa interes sang mga

pumuluyo. Ang KM mismo bilang abanse kag

pangunahon nga organisasyon sang mga pamatan-on

may katungdanan nga magmapisan sa pagpaathag

sang rebolusyonaryong kawsa agud makamuklat ang

mga pamatan-on kag mangin modelo sa aktwal nga

buhat.

Ang KM dapat magbulig nga mapakita ang

aktwal nga kahimtangan sang mga pamatan-on nga

madulom ang ila palaabuton sa subong nga sistema

sang sosyedad. Ginabulag sila sang nagadominar nga

sistema sang edukasyon nga kolonyal kag

komersyalisado kag ginabanga sa pagkonsumo sang

mga hi-tech nga kagamitan sa internet kag ginapa-

palayo sila sa husto nga paghangup sa reyalidad.

Buyukon ang mga pamatan-on sa pagkadto sa

mga komunidad sa syudad man ukon kaumhan kag

magtuon sa aktwal nga pagpangabuhi sang masa.

Buyukon sila nga mag-eksposyur kapin sa kaumhan


upod sa rebolusyonaryong organisasyong masa kag

mga pormasyon sang NPA agud makita nila ang ang

tunay nga kahimtangan kag makadisisyon sa pag-

alagad sa pumuluyo bilang mga maayo nga inanak

sang banwa.

Hangkat subong sa mga pamatan-on ang

mangin bag-ong Andres Bonifacio, mga bag-ong

Teresa Magbanua. Hangkat subong sa KM kag iban

pa nga pamatan-on nga isuklob nila ang isganan nga

diwa sang mga aktibista kag mga kadre nga

nagpabukid pagkatapos sang First Quarter Storm agud

mag-upod sa una nga mga pormasyon sang NPA nga

nagbukas sang una nga mga sonang gerilya sa

kaumhan kag nagpundar sang gahum pangpulitika.

Hangkat sa mga pamatan-on: Mag-entra sa

New People’s Army. #

Pagbalikid sa kasaysayan:

Ang KM kag pagbinhi sang rebolusyon sa Panay

ng Kabataang Makabayan (KM) gintukod

sadtong 1964 bilang ligal nga organisasyon

sang mga pamatan-on-istudyante, paagi kay

Jose Ma. Sison. Kabahin sa mga nagtukod

amo ang mga katapu nga naghalin sa Student

Cultural Association of the University of the

Philippines (SCAUP), Lapiang Manggagawa, mga

lider-istudyante sa Lyceum kag Philippine College of

Commerce kag iban nga progresibo halin sa Sentral

Luzon, Naaminhan nga Luzon, Nakatundan nga

Luzon, Bisayas kag Mindanao.

Natukod ang mga tsapter sini sa mga iskwe-

lahan, palamugnan kag mga komunidad. Madasig nga

naglapnag ini sa Manila-Rizal. Sa kumperensya sini

sadtong Disyembte 12-13, 1970, nag-abot na sa

60,000 ang katapuan sang KM sa bug-os nga pungsod.

May natukod man nga orga-

nisasyon nga Samahan ng

mga Demokratikong Kabata-

an (SDK) sa amo nga sektor,

apang nagtingob sila sa KM

sang 1971. Daku ang nangin

papel sang KM sa pagsulong

sang kahublagan propaganda

para sa pungsodnon nga

demokrasya kag pagsulong

sang armadong paghimakas

sa kaumhan.

Indi madyik ang pag-

tuhaw sang KM. Nabun-ag

ini sa indakal sang pagpagsik

sang kahublagang masa. Ma-

dumduman nga sadtong ulihi

nga bahin sang dekada 1950

kag temprano nga bahin sang

dekada 1960, nangin aktibo ang mga pungsudnon nga

burges sa pagpamuno ni Claro M. Recto. Nagpro-

paganda sila kontra sa pagkontrol sang imper-

yalismong US sa Pilipinas.

Sadtong 1961, nagsugod ang liwat nga pag-

baskog sang rebolusyonaryo nga kahublagan pang-

masa. Ginmarka ini sang demonstrasyon sang mga

pamatan-on kontra sa Komite sa mga Aktibidad nga

Anti-Filipino (CAFA) sang papet nga Kongreso. Nag-

tinguha ang CAFA nga gamiton ang Layi nga Anti-

Subersyon agud dumilian ang mga istudyante, manu-

nudlo kag pumuluyo sa pagpahayag sang mga kawsa

nila nga makibanwahanon kag demokratiko.

Nagpadayon ang pagsulong sang rebolusyo-

naryong kahublagang masa sa kasyudaran. Naglapnag

ang propaganda nga makibanwahanon kag nagdaku

ang mga demonstrasyon nga

ginabuylugan sang mga

mamumugon, mangunguma,

istudyante kag iban pa nga

nagapalangga sa kahilwayan

sang pungsod. Asta nga

natukod ang KM sang 1964.

Nagbaskog ang pag-

sulong sang paghimakas

sang mga mamumugon, ka-

bataan-istudyante sa kasyu-

daran sa nagkalain-lain nga

lugar sang pungsod kapin sa

Manila-Rizal. Nagluntad ang

bantog nga First Quarter

Storm sang 70 nga ginakilala

man nga isa ka hublag pro-

paganda para sa bag-o nga

pungsodnon-demokratikong

A


kawsa—ang paghimakas para sa tunay nga kahilwa-

yan kag demokrasya.

Sunod-sunod ang mga demonstrasyon nga ginapasakupan sang mga mamumugon, mangunguma

kag istudyante. Ginbuyagyag kag ginpamatukan nila

ang pag-entra sang Pilipinas sa pagpanalakay sang US

sa Indotsina; pagkontrol sang mga monopolyong US

sa ekonomya sang pungsod; pagpabilin sang mga base

militar sang US kag mga pagpamintas nga nagaluntad

sa mga ini; pagpahugot sang kontrol sang imperya-

lismong US sa sistema sang edukasyon sa Pilipinas

kag iban pa nga isyu.

Ang pagdeklarar sang rehimen sang Layi

Militar sang Septyembre 21, 1972 nagpadasig lang

sang pagpalapad sang armadong paghimakas sa nag-

kalain-lain nga rehiyon sang pungsod. Panugod nga

naglapad ang mga lugar nga ginahulagan sang NPA

upod sa pagsulong sang hublag mangunguma sa

kaumhan. Sa nagsunod nga mga tinuig, nagbaskog

kag naglapad ang rebolusyonaryong kahublagang

masa sa bug-os nga kapuluan. Natukod ang nagkalain-

lain nga organisasyong masa sang mga mamumugon,

pamatan-on, manunudlo, kag mga nahanunga nga

pwersa.

Antes pa man sini, sa kubay sang mga naga-

sakdag sa Marxismo-Leninismo, nagsugod na ang

pagtuon sa kasaysayan sang Partido Komunista kag

ang pagsaway sa mga kasaypanan sang mga Lava kag

Taruc. Liwat nga gintukod sang Partido Komunista

sang Pilipinas sadtong Disyembre 26, 1968 sa

teoritikong pundasyon sang Maxismo-Leninismo-

Maoismo. Gin-athag ang linya nga nagaubay sa pag-

sulong sang demokratikong rebolusyon sang banwa.

Natukod man ang New People’s Army (NPA) Marso

29, 1969.

Ang Kabataang Makabayan sa Panay

Natukod ang KM sa Nakatundan nga Kabisay-

an sang 1967. Nakakontribwer ang mga kabataan-

istudyante nga naorganisa sa mga unibersidad sa KM,

SDK kag iban nga kultural nga organisasyon, sa

pagpalapta sang kalayo sang paghimakas sadtong

panahon FQS sang 1970. Ang mga pwersa diri

naghalin sa Cultural Association of the University of

San Agustin, sa University of Iloilo, Central Philip-

pine University, kag iban nga kolehiyo sa Iloilo kag

Bacolod.

Nakaamot man ang KM sa pagbandera sang

pangkabilugan nga linya sang pagrebolusyon kag

partikular nga mga isyu sa kinamatarung, hustisya

sosyal kag iban nga demanda sa pag-updanay sa iban

pa nga sektor kag organisasyon. Ini pareho sang

Makabayang Kilusan nga Bagong Kababaihan

(Makibaka), ang organisasyon sang Kababainhan,

organisasyon sa mga imol nga komunidad, mga

propesyunal, pareho sang Makabayang Samahan ng

Masang Propresyunal (Masang Prop) kag iban nga

demokratiko kag progresibo nga personahe sa mga

iskwelahan kag institusyon sang mga Kasimbahanan.

Naabtan pa sining mga bag-ong henerasyon

sang mga rebolusyonaryo ang Panay-Negros Labor

Farmers Union (PANELFU), ang solo nga nabilin nga

organisasyon sang nalusaw na nga daan nga Partido sa

Panay sadto. Nagamartsa ini nga nagapuganggang sa

mga banderang pula nga ginabitbit sang libo nga mga

mamumugon sa uma/asyenda kag mangunguma sang

Iloilo-Capiz kon Mayo 1 asta sa syudad sang Iloilo.

Upod sa iban nga mga kadre kag aktibista

halin sa Metro-Manila nga gindeploy sa Rehiyon 6,

ang mga kadre kag aktibista halin sa lokal mga tsapter

sang KM amo ang nagtawo sa una nga mga Social

Investigation (SI) Teams sang Partido kag una nga

mga team kag iskwad iskwad sang NPA sa Panay

(kag Negros) agud maumpisahan ang liwat nga pag-

ugat sa masang mangunguma.


Sang pormal nga gintukod ang Rehiyunal

nga organisasyon sang Partido Komunista sang

Pilipinas sa Nakatundan nga Kabisay-an sadtong

Hulyo 1971, ang mga KM nga narekrut sa Partido

amo ang una nga mga kadre nga nangin katapu

diri. Sila ang mga kadre nga ginbun-ag kag gin-

debelopar sang FQS sang 1970 sa Metro-Manila

kag sa lokal nga mga tsapter sang KM kag

Makibaka (rebolusyonaryong organisasyon sang

kababaihan) sa Bacolod, Iloilo kag iban nga

kapitolyo sang Panay.

Sang pagdeklarar sang layi militar, nangin

iligal ang KM. Apang ang mga komitido nga mga

kadre kag aktibista nagpadayon sa tago nga paghulag.

Ang kadam-an sa ila nagpabukid sa pagsulong sang

armado nga pungsodnon demokratiko nga rebolusyon

lakip diri sa Panay. Nagapadayon ang rebolusyon asta

subong sa malapit na 50 ka tuig. Madamo na sang

mga kadalag-an ang mga pumuluyo nga dapat panga-

pinan kag isulong pa sa mas mataas nga halintang.

Gani, kinahanglan nga padayunon ang mas

madasig nga pagpadaku sang rebolusyonaryong

pwersa sa kaumhan. Ini lakip na ang kusog sang

hangaway sang banwa nga dapat magpadamo sang

mga iskwad kag mga platun. Ang hangkat sa mga KM

kag iban pa nga mga pamatan-on sa subong nga

henerasyon amo ang pagsuklob sang diwa sang FQS

sang dekada 70, ang mapangahas nga panindugan sa

pagsulong sang rebolusyonaryong kawsa sa kaumhan

paagi sa malawigan nga inaway banwa.#

Mga kadalag-an sa Rebolusyong Agraryo Pangapinan, NPA pabaskugon

on ako ang pamangkuton,”ano gid ang

naganar ko sa rebolusyonaryong hublag, ngaa

magpadayon pa ako sa pagsuporta diri?”

“Ngaa sugot ako nga ang akon mga anak kag

kaapuhan mag-entra sa NPA?”

May akon gid isabat sa nagapamangkot: arma-

dong rebolusyon ang naghatag sa amon sang duta nga

matalauma. Ang pagsulong namon sang armadong

paghimakas paagi sa NPA ang rason kon ngaa naka-

uma kami subong sa kabukiran. Kon wala ang NPA,

wala kami sang istable nga baryo nga mateniran. Ha-

lin sang una, kon wala ang NPA, mga sindikato sang

mga kawatan ang nagasalakay sa amon.

Ini ang aktwal nga mga natabo sa Sentral

Panay, partikular sa mga malapad nga kabukiran sang

magkatalambi nga kabanwahanan sang Calinog

(Iloilo)-Tapaz-Jamindan (Capiz).

Sadtong dekada 70, sang mag-abot ang NPA,

ila ginbungkag kag ginsilutan ang mga sindikato kag

mga tulisan. Ila ginapalayas ang mga montero nga

manug-agaw mismo sang duta nga kakunsabo sa mga

agalon nga mayduta kag kapulisan. Bunga sini, mada-

mo sang mga organisasyong masa ang natukod agud

padayon nga ilunsar sang nagkalain-lain nga kampan-

yang masa.

Inagihan sa kabukiran sang Calinog

Nangisog ang mga Tumanduk sa pagtalauma

liwat sa ila kaugalingon nga ridor, pareho sa kaso sang

kabukiran sang Calinog. Ang ridor amo ang sistema

sang pagpanag-iya sang kadutaan sang mga Tuman-

duk. Wala ginakilala sang reaksyunaryong gubyerno

ining sistemang sang mga Tumanduk sang pagpanag-

iya kag gindeklarar sa Forestry Act sang 1950 kag

Revised Forestry Code sang 1975 nga dutang publiko

ang bilog nga kabukiran. Ini bisan pa nga ginapuy-an

ini sang mga tumanduk nga mga mangunguma kag ila

ini ansestral nga duta.

Mas o menos 27,446 ektarya ang kalaparon

sang duta sang Calinog kag mga 14,954.25 ektaryas

ang deklarado nga timberland kag ginakontrol sadto

sang Bureau of Forest Development (BFD). Ang BFD

ang nagakontrol sa duta kag ang mga masa nga ma-

dakpan nga nagauma ginapriso. Indi ini pwede mapa-

K


tituluhan sa pribado nga mga indibidwal, apang gina-

pasugtan sang gubyerno ang pamilya Celo-Carreon,

ang mag-uyat sang pinakadaku nga konsesyon sa

pastuhan sa bukid sa dulunan sang Calinog kag Tapaz.

Ginatus-gatus ka baka ang ginbuhian sang

pamilya Celo-Carreon sa kabukiran na nagdalasa sang

mga pananom sang mga Tumanduk. Ginapalayas sila

sa ila ridor kag nag-umpisa na ang ila dugang nga

kalbaryo bangud ginaagawan sila sang kadutaan.

Isa ka daku nga agalon nga mayduta kag

mayor sadtong sang Calinog si Jose Celo. Magbayaw

sila ni Severino Carreon, isa ka mataas nga upisyal

militar nga mabaskog ang impluwensya sa burukras-

ya, kapulisan kag militar. Nagagamit sila sang gin-

himo nga layi nga nagapanglanggab sang kadutaan.

Apang sang mag-abot ang NPA, nagbulig sila

sa pag-organisa ang mga Tumanduk kag ginpabaskog

ang koorperasyon lakip ang mga kababaihan kag

pamatan-on kag ginduso nila ang pagtalauma.

Ginkumbinar diri ang pagpaintyende sa tagbantay

sang pastuhan ni Meyor Celo kag pagpangumpiska

sang NPA kag lokal nga milisya sang mga baka kapin

pa nga wala ini ginakudalan. Ini para indi maharab

ang mga pananom sang mga mangunguma kag

pabatyagon ang mga agalon may duta sa poder sang

rebolusyon.

Nagpadayon ang mga mangunguma sa pagta-

lauma sa tunga sang atake ni anhing PC Sgt. Porping

Cataluna kag mga CHDF sadto. Nagbato ang mga

mangunguma, nag-armas man kag nag-entra sa NPA

agud pangapinan ang ginatalauma nga kadutaan.

Halin sa pagsalig gid lang sa kaingin kag pag-uma sa

mga bantod, upod sa mga kadre kag hangaway,

gintudluan sila sa pagpundar sang mga talamnan asta

ang pagpananom sang malawigan nga tanom—pareho

sang lubi, kape, langka, kag iban nga ulutanon.

Halin diri, napundar kag relatibo may istabili-

dad nga pagpanguma sang mga pumuluyo sa mga

barangay subong sang Masaroy, Buri, Tacayan, kag

iban pa nga mga sityo sa lindero sang Tapaz kag

Calinog. Kon wala ang rebolusyonaryong kahublagan,

wala ang mga mangunguma sang matalauma nga

kadutaan diri kag wala man nga istabilidad ang baryo.

Inagihan sa Tapaz-Jamindan

Nagaabot sa 33,310 ektaryas nga kadutaan sa

kabukiran sang Tapaz kag Jamindan ang deklarado

nga “army reservation”. Nagasakop ini sang indi

magnubo sa 26 ka malagpad nga area sang mga

barangay sang duha ka nasambit nga munisipalidad.

Gindeklarar ini bilang “army reservation”

paagi sa Presidential Proclamation #67 sadto sang

presidente Diosdado Macapagal sadtong 1962. Ang

amo nga deklarasyon wala nagakilala sang sistema

sang pagpanag-iya sang mga Tumanduk sang ila mga

ridor sa sulod sang ila ansestral nga kadutaan.

Ang militar ang nangin agalon nga mayduta

bangud sila ang nagapanukot sang tumado sa mga

Tumanduk bilang arkila sa duta sa nasakpan nga mga

kabaryuhanan bilang “army reservation”. Kon isa ka

sako ang binhi, isa man ka sako ang bayad nga

tumado, sang ulihi nahulog ini sa sagahay kon sa diin,

ang isa ka sako, bayran sang isa ka saku kag tunga.

Pag-abot sang NPA, nagbulig sila sa pag-

organisa ang mga Tumanduk kag nagkampanya nga

untatan na ang pagbayad sang tumado sa militar sa

ano man nga pamaagi. Ini asta sa ang pagkomprontar

sa militar mismo nga nga pangkolekta nga indi sila

magbayad. May panahon man nga gin-am-busan sang

NPA ang mga armi nga nagahakot sang tumado sa

Tomloy, Tapaz sadtong 1978 kag nakum-piska sang

NPA ang isa ka M79. Asta sang ulihi, indi na

makaobligar ang militar ang mga Tumanduk sa

pagbayad. Kadalag-an ini sang mga Tumanduk sa ila

paghimakas sa problema sa lupa.

Lakip man nga nakaganar ang mga mangu-

nguma sa mga katambi nga kabaryuhanan sang Jamin-

dan nga indi sakup sang “army reservation”. Ang

mga mangunguma nag-upod man sa kampanya kag

wala na nagbayad sang medisyon bilang arkila sa duta

sa mga nagaako-ako nga agalon nga mayduta nga sila


ang tag-iya sang duta nga ginatalauma sang mga

mangunguma sa bukid.

Asta sa subong, ang mga Tumanduk padayon

nga nagahimakas nga mapangapinan ang ila kadutaan

sa pagpang-agaw sang gubyerno kag militar. (Sa an-

sestral nga kadutaan nakatungtong ang hedkwarters

sang 3rdID/PA sa Brgy. Jaena Norte, Jamindan). Amo

man, batuk sa mga proyekto sang gubyerno nga

nagapanglaksam sang kadutaan, pareho sa National

Greening Program, kag proyektong megadam sa Suba

sang Jalaur.

Sa kabaryuhanan sang Tapaz nga wala nasa-

kup sang ”army reservation,” bangud sa presensya

sang NPA bilang tagpangapin sang pumuluyo, maisog

nga ginpamatukan sang mga mangunguma kag

Tumanduk ang pagpang-agaw sang iban pa nga mga

agalon nga mayduta.

Ginatus-gatus ka ektaryas ang kalaparon sang

kalupaan nga kumpiskado sang rebolusyonaryong

hublag. Ini halin sa mga absentee landlords na wala

na nagaobligar sa pagpanukot sa mga mangunguma

sang arkila. Ginbatuan man sang mga mangunguma

ang pagpang-agaw sang Central Philippine University

(CPU) sang mga 90 ektaryas nga ulumhan sa may

Hope Vale (Sitio Laugan, Aginab, Tapaz).

Pagdebelopar sang palangumhan

Sa malapad nga lugar sa atrasado nga kabu-

kiran sang Sentral Panay, nagapadayon asta subong

ang pagpauswag sang palangumhan kag produksyon.

Halin sa pagsalig gid lang sa paray sa pagkaingin

ukon pagtanom sa mga bantod/bat-ol, pagpangayam

kag pagpangisda sa kasapaan kag kasubaan, nga amo

ang naabtan sangmga NPA, malayo na ang naabtan

sang mga mangunguma kag Tumanduk sa subong.

Nagbulig ang NPA kag gintudluan ang mga

mangunguma kag ginsampulan sang mga kadre kag

hangaway ang pagpauswag sang produksyon. Ini

paagi sa pagtanom sang mga prutas, kape, lubi,

langka, kag iban nga pangmalawigan nga pananom.

Ginakumbinar man ang pagsagud sang

kasapatan kag pagpananom sang mga ulutanon pareho

sang kadyos, balatong, mani, patane, kag ginpadamo

pa gid ang pagpananom sang saging, udag,

kamote/balingka, gabi, palawan kag iban pa.

Kadungan sini, nagtuon man ang mga hangaway sa

mga mangunguma sang iban pa nga sarang makaon

para sa inaway gerilya kag surbaybal.

Nagkampanya ang mga hangaway sa mga

kabaryuhanan sa pagtipon sang binhi, nag-upod sa

masa sa pagpas-an sang mga gutok sang kape, saha

sang saging, talamnunon nga lubi halin sa iban nga

lugar kag gintanom sa kilid sang ila sityo ukon baryo.

Sa mga uluhan sang kasapaan kag luyan nga

mga lugar, gintudluan ang mga mangunguma sa

paghimo sang mga uyapad para sa paray kag iban nga

pananom kag naghimo sang mga pasakaan bilang

natural nga irigasyon.

Kadungan sini, ginpalibugan man ang

paglubad sang problema sa kagamitan kag umpisa nga

istablisar ang mga pandayan sang binangon, lipya

sang arado kag mga pakaras, asta ang pag-alila sang

mga karabaw, baka, kabayo nga kabulig sa

produksyon.

Naabot man sang mga mangunguma sa sentral

Panay kapin sa intermidya kag patag nga lugar, ang

pagsulong sang demanda antipyudal pareho sa pag-

pataas suhol sa mga mamumugon sa uma; pagpanubo

sa interes sa pautang; pagpanubo sang arkila sa duta;

kag kampanya sa pagpataas sa presyo sang ila bisaya

nga paray.

Sa tunga sini tanan, sa tagsa ka kalamidad nga

nagatupa, ang mga hangaway, kadre, kag mga akti-

bista ang walay pagpang-alang-alang sa pagbulig agud

makabangon ang palangabuhian sang mga apektado

nga pumuluyo sa sakup nga area.

Ining mga ganar sang mga mangunguma kag

Tumanduk sa pagsulong sang rebolusyong agraryo

ang padayon nga depensahan kag dugang nga iabante

pa. Kinahanglan dugang nga padakuon ang pwersa

sang NPA para sa pangapin sini. Ini sa tunga sang wa-

la untat nga atake sang 3rd ID nga makita sa ila

padayon nga pagpaniktik, civil-miliary operations kag

mga pagpatrolya maskin pa may ila deklarasyon sang

ceasefire. #


Mga paglapas sang militar sa GRP ceasefire kag CARHRIHL sa Panay

ndi tampad ang AFP sa pagpatuman sang

unilateral ceasefire nga gindeklarar sang

Gubyerno sang Pilipinas (GRP). Padayon sini nga

ginapaigting ang pagpatuman sang Oplan Bayanihan.

Gani nagalubha man ang paglapas sang AFP sa

ceasefire nga gindeklarar sang gubyerno paagi kay

Pres. Duterte, kag pagbayolar man sang CARHRIHL.

Halin pa sadtong una nga deklarasyon ni

Duterte sa unilateral ceasefire sa okasyon sang iya

State of the Nation Address (SONA) sadtong Hulyo,

ang AFP wala nagbalik sa ila mga mayor nga kampo

kag mga baraks.

Mismo ang pamunuan sang reaksyunaryong

AFP, pareho kay Hen.Visaya (bata-bata sang berdugo

nga si Jovito Palparan) ang nagpaggwa insigida sang

direktiba sa AFP nga wala sa ila sang may magbalik

sa mga kampo kag mga baraks sa panahon sang

ceasefire. Magapabilin sila sa mga lugar sa kaumhan

sa pagpatuman sang civil-military operations (CMO)

kag operasyon sa pagpaniktik/

Sa Panay, padayon ang 3rd

ID sa pagpaigting

sang pagpatuman sang Oplan Bayanihan. Partikular sa

Nabagatnang Panay, daw mga ido-buang nga nag-

pangturag sa kabaryuhanan ang 82nd

kag 61stIB upod

ang 31st Division Reconnaissance Company (DRC) sa

pagpamuno sang 301st Brigade. Kasunod sini ginpu-

sisyon nila ang mga Peace and Development Team

(PDT ukon pangsaywar nga mga yunit) sa mga

punsok sang mga barangay sa kabanwahanan sang

Tubungan, Leon, Miag-ao, Maasin kag Janiuay.

Antes pa gindeklarar ni Duterte ang ceasefire sa

iya state of the nation address (SONA) sang Hulyo

nag-abanse nga ang amy sa nainteryor nga kabaryuha-

nan. Sang liwat nagdeklarar ang GRP sang ceasefire

sadtong Agosto 21 sang nagbukas ang peace

negotiations sang NDFP kag GRP nagpabilin ang

pagpusisyon sini sa kadam-an nga baryo kag may

dugang pa sa Sibalom kag San Remegio,

Antique.

Nagdutdot man ang mga ditatsment

sang 82nd

IB sa ginapaggwa nga rason nga

pagbantay sang Century Peak sa Igbaras.

Ginakaugtan sang pumuluyo ining kumpanya

sang Centruy Peak bangud sila ang nagahatag

pondo sa AFP sa pagmilitarisa sang Igbaras

kag Tubungan.

Sa Nasidlangan nga Panay naman,

sadtong una nga semana sang Oktubre 2016,

nagsulod kag nagtenir ang mga40 ka tropa

sang Phil. Army sa idalum sang 3rd

ID sa Brgy.

Bungsuan, Dumarao, Capiz. Ang ila rason amo

nga ginpadala sila para magpusisyon kag mag-

ayuda sa PSMC (Public Safety Management

Company) sang PNP-Capiz nga daan na nga

naka-ditatsment sa amo nga barangay kag

padayunon ang gyera kontra-druga.

Apang ang kamatuoran sa likod sini

amo ang padayon nga pag-agaw nila sang 120

ektaryas nga palangumhan sang mga pumuluyo sa

stockfarm nga malawig na nga ginhimakasan kag

ginatalauma sang mga mangunguma.Masami ining

pwersa sang AFP kag PSMC nagapangbalay-balay sa

Bungsuan kag palibot nga baryo kag nagapang-

imbestigar sa pumuluyo sa mga personahe nga ila

ginadudahan nga may angut sa rebolusyonaryong

kahublagan. Nagalunsar sang tsek-poynt kag

nagapatrolya.

Luwas sini pa sini nga pwersa militar kag

PSMC, nagapabilin gihapon ang mga ditatsment sang

12th

IB/PA sa Manayupit, Maayon, Capiz kag

I


Agpipili, Lemery, Iloilo. Amo man ang iya sang

PSMC sa Tuburan, Maayon, Capiz.

Talalupangdon man sa areya sang rebolus-

yonaryong pwersa sa nasidlangan nga Panay ang

pagsulod sang mga ahente sa pagpaniktik sang militar.

Amo man ang pagpasingki sang operasyon saywar

paagi sa paggamit sang masmidya, kag pahumot-

humot kag pangsaywar nga mga aktibidad, Ini pareho

sang mga medical mission kaangay sa natabo sa Brgy.

Tagubong sa lindero sang Passi kag Dumarao.

Ginatipon man nila ang mga pumuluyo para sa ila

pulong-pulong sa pagsabwag sang mga intriga sa mga

ginapatihan mga lider-aktibistang masa, kag pag-

pakalain sa rebolusyonaryong kahublagan.

Sa Sentral Panay, mentinado ang patrol base

sang 61st IBsa Brgy. Katipunan kag Acuna halin pa

sang gindeklarar ang unilateral ceasefire sang GRP

asta sa subong. May mga pwersa pa sang AFP-CAA

sa nainterior nga lugar sang Brgy. Daan Sur, Brgy.

Roxas (Otso), Brgy. Cahigon, kag sa intermidya nga

barangay sang Abangay, tanan sa Tapaz.

Halin sang una nga simana sang Septyembe

asta sa una nga simana sang Nobyembre may 10 ka

mga operasyon militar (combat kag pagpatrolya,

CMO kag pagpaniktik) ang 61st IB na narekord ang

NPA-Sentral Panay halin sa kabanwahanan sang

Tapaz (Capiz), Calinog, kag Lambunao (Iloilo).

Komon sa mga operasyon sang tropa sang

AFP sa Panay ang pag-agaw-agaw nila sang mga

serbisyo nga katungdanan sang sibilyan nga ahensya

sang gubyerno. Ini para mahapinan ang katuyuan nila

sa pagpadayon sang mga sangkap sang Oplan

Bayanihan nga amo ang operasyon sa pagpaniktik kag

saywar ukon Civil-Military Operations (CMO).

May mga yunit militar sang AFP ang

gindeploy sining ulihi lang, sa tatlo ka barangay sang

Roxas City. Partikular sa Brgy. Diginan, indi na gani

makagamit bisan ang mga benepisyaryo sang 4Ps kay

inagamit sang AFP ang barangay hall. Ginapaggwa

sang mga tropa militar ang kuno state of lawlessness

kon ngaa ara sila sa amo nga mga barangay.

Mga babayolasyon sang militar sa GRP Ceasefire

kag CARHRIHL

Ang pagbase mismo sang mga yunit sang AFP

sa sentro sang mga sibilyan nga komunidad isa na ka

paglapak sa peacetalks kag ceasefire. May mga lugar

nga gintalana sang AFP bilang ditatsment nila sa

kabaryuhanan, ukon mga lugar nga ginpaidalom sa

yunit nga pangsaywar nga ginatawag Peace and

Development Teams (PDT). Ini nga mga yunit ang

nagapatrolya sa palibot sang mga baryo kag mga

sityo. Ginalimitahan nila ang paghulag

sang populasyon paagi sa pagtalana sang

kurpyu ukon paglisensya sa militar kon sila

magkadto sa ila mga uma, magpanulo sa

mga sapa kon gab-i ukon iban nga

aktibidad.

Militar ang ang nadala sang garuk

nga kultura sa baryo—ang pagpasugal,

pagduso kag paggamit sang makaaladik

nga druga, pagpalapnag sang porno-

grapiya kag iban nga binastos kag pag-

amulit sa mga kababaihan sa baryo kag

iban nga pagpangganyat sa mga pamatan-

on kag pagbanga sa ila sa cellphone kag

internet. Apang sa proseso sini,

nagapaniktik ang yunit sang PDT kag

nagatakud sang mga asset nila kapin sa

mga durugista. Kabahin ini sa paglabag sa

CARHRIHL kag sa ceasefire.

Nagapadayon ang AFP sa pagpaniktik kag

saywar ang ginahimo sang militar nga makita sa

pagpamalay-balay, pagmiting sa mga barangay kag

pag-impluwensya sa disisyon sang mga miting sang

sibilyan nga barangay konseho, kag iban nga

aktibidad nga ginapatawag sang AFP.

Ang ila pagpaniktik kag pangsaywar, may

tuyo nga tumuron, pahugon ang mga aktibista kag

mga pamilya ukon himata sang mga Pulang


hangaway, mga lider-masa kag mga katapu sang

Partido sa lokalidad kag Lokal nga Milisya sa handum

nga waskon ang organisasyong masa, ukon ang Sanga

sang Partido sa baryo.

Ang presensya sang armado nga tropa kaba-

hin sang maduguon nga Oplan Bayanihan. Baliskad

ini sa ginpahayag nga patakaran ni Duterte nga

"mangin mainabyanon" sa mga rebolusyonaryong

pwersa. Ginahambal sang mga tropa sa mga sibilyan

nga residente nga "NPA lang ang may cease-

fire"ukon"indi kami mapasunod ni Duterte"kag iban

pa nga mga binutig agud rasunan ang ila presensya sa

lugar.

Nagahimo sang propaganda ang AFP kadu-

ngan sang armadonga pagpamahug para pakama-

lainon ang NPA kag ang bug-os nga rebolus-

yonaryonga kahublagan. Ginagamit nga panabon ang

"gyera kontra-druga" para ilunsar ang propaganda

batuk sa NPA, sa mga aktibisa kag sa rebolusyo-

naryong kahublagan sang pumuluyo.

Ginapresyur sang militar ang mga pamilya nga

ginasuspetsahan nila may mga paryente nga Pulang

hangaway, ukon mga aktibista nga pasurenderon

gamit ang Oplan Tok-hang.

Ang presensya sang mga armadonga tropa sa mga

komunidad kag paggamit ng mga sibilyan nga

pasilidad ukon istruktura pareho sang barangay hall,

iskwelahan, day care center, mini-market lunsay mga

bayolasyon sa CARHRIHL kag sa mga layi sang

inaway. Ini ang direkta nga paggamit nila sang mga

sibilyan bilang taming. Nagatublag ang mga tropa

sang AFP sa kalinungan kag kabuhian sang masa,

amo man sa kabilugan nga normal nga dalagan sang

kabuhi sa mga komunidad. Nagadulot ini sang

kahadlok kag truma sa mga residente, ilabi na sa mga

kabataan. Nagatublag man ini sa pagpanguma sang

mga pumuluyo sa lugar.

Ang mga pagdakup kag pagpamatay, padayon

nga pagpaniniktik kag iban pangapormasang

pagpamigos sa mga aktibista kag pumuluyo, tanda

man sang pagpadayon sang Oplan Bayanihan kag

sang pangkabilugan nga antagonismo sang AFP kag

mga pwersapangsiguridad sang estado batuk sa mga

progresibo kag patriyotikong grupo.

Padayon subong nga ginabuyagyag sang mga

pumuluyo sa kaumhan ang mga bayolasyon sang mga

tropa sang AFP. Ginalunsar nila ini bilang kabahin

sang ila kahublagan sa pagkampanya sa propaganda.#

Sa ikatatlo nga tuig sang superbagyong Yolanda

Nagadalom, Kapaslawan sang mga biktima

ga 12,000 ka biktima sang bagyong Yolan-

da sa isla sang Panay, ang nagdagsa sa mga

dalanon sa mga mayor nga sentro kag

syudad sang probinsya sadtong Nobyembre 8.

Ginpangunahan sang Kusog sang Pumuluyo,

isa ka isla-kalapad nga alyansa sang mga biktima kag

ila mga tagasuporta ang mga aksyon-protesta sa rehi-

yon, amo man ang pagplastar sang mga lamesa kon sa

diin pwede nga makapalista ang mga wala nakabaton

sang “ayuda” kag ang may mga reklamo kaangut sa

Emergency Shelter Assistance (ESA).

Sa Roxas City, ginpangunahan sang Buylog sa

Pagbangon Capiznon kag Bagong Alyansang Maka-

bayan (Bayan) ang hublag-protesta nga naglibot sa

mga mayor nga dalanon sang syudad. Ginsunog man

nila ang isa ka “effigy” nga nagasimbolo sang pagpa-

antus sa mga biktima sang Yolanda.

M


Padayon nga nagaantus sang kapurauton

bangud sang tuman ka hinay nga rehabilitasyon sang

ila nga mga pangabuhian para sa madasig nga

pagbangon kag paghatag sang nagakaigo nga serbisyo

pangkatilingban. Ang malala pa madamu sa mga

biktima ang ginpahalin sa ila nga mga lugar bangud

sang “no dwell zone” kag proyekto pangturismo

pareho sang mga Ayala sa isla sang Sicogon kag

“Save Panay River Program” sa Capiz.

Sa Aklan, nagalab-ot sa 2,000 ang natambong

sa isa ka misa sang pagdumdum sa mga nagtaliwan,

nadula kag nahalitan ang ginhiwat sa Pastrana Park

antes magmartsa-protesta padulong sa probinsyal nga

kapitolyo para sa isa ka programa. Nag-organisa man

sila sang pagtilipon-talakayan kag dayalogo upod sa

kay Asec. Hope Hervilla sang DSWD.

Makaligad ang tatlo ka tuig nga pagpangdalasa

sang bagyong Yolanda, wala pa gihapon natapos ang

pagpanagtag sang ESA nga magarot, puno sang

korapsyon kag patronahe sa pulitika. Indi na ini pang-

emerhensya nga ayuda kundi utang nga danyos na sa

kriminal nga pagpapabaya sang gubyerno.

Nagalab-ot naman sa 25,000 ka pamilya sa

Aklan ang wala pa nakabaton sang ayuda halin sa

gubyerno. Kadam-an sini ang ginpangkakas sa lista-

han sa ila nga master lists bangud sang patronahe sang

mga pulitiko kag maanomalya nga implementasyon

sang ESA. Masobra 19,000 ang tubtub subong wala

nakabaton sang ESA. Samtang dugang nga mga

16,000 ka pamilya ang nalista sang Rise Up Aklan

ang nagakinahanglan sang ayuda.

Ang proposal nga ginpasaka sang DSWD sa

Department of Budget and Management (DBM) nga

P1.17B para sa mga benepisyaryo sang ESA sa

rehiyon 6 ang wala gin-aprubahan.

Sa Estancia sa Iloilo, masobra 500 ka mga

biktima ang nagmartsa padulong sa munisipyo agud

idemanda ang pagpadasig sang mga proyekto nga

pabalay para sa mga pamilya nga kinahanglanon nga

irelokar.

Gindemanda man sang mga protester ang

resolusyon sang P225 milyon nga class suit batuk sa

mga ahensya sang gubyerno kag pribado nga kon-

traktor kaangut sa oil spill nga nag-igo sa mga bay-

bayon sang Estancia sadtong panahon sang Yolanda.

Gintuga ini sang pagkaula sang 900,000 litro sang

langis sang Power Barge 103 sang NAPOCOR/

PSALM bangud sang dalagku nga mga balod. Resulta

sini ang pagkamatay sang lima ka tawo, dislokasyon

kag pagkasamad sang palangabuhian sang libo-libo ka

pamilya nga nagasalig sa pangisda.#

KABATAANG MAKABAYAN naglunsar sang lightning rally sa Iloilo

sa ka lightning rally ang ginlunsar sang Kabataang

Makabayan (KM) sa ika-52 nga anibersaryo sini

sadtong Nobyembre 30, 2016 sa syudad sang

Iloilo. Bitbit ang mga plakard kag strimer, gin-

panawagan nila ang paghugpong sang mga pamatan-

on upod sa malapad nga pumuluyo kag ang pagpatapu

sa New People’s Army (NPA).

Ginapanawagan nila sa tanan nga mga demok-

ratiko kag rebolusyunaryo nga pamatan-on nga

pabaskugon pa ang kahublagan paagi sa pag-organisa

sang malapad nga pamatan-on sa mga eskwelahan,

ulubrahan, komunindad, kag sa kaumhan.

Suportado man nila ang ginahiwat subong nga

sugilanon pangkalinungan sa tunga sang gubyerno

sang Pilipinas kag National Democratic Front of the

Philippines (NDFP) kon sa diin katapu ang KM. Suno

sa ila nga pahayag, determinado ang bilog nga

kahublagan sang pamatan-on nga mag-amot para sa

kalinungan nga nakabase sa pangkatilingban nga

hustisya. I


Gani, hugot nila nga ginakundenar ang

padayon nga pagbayolar sang Armed Forces of the

Philippines (AFP) sa ila kaugalingon nga ceasefire

paagi sa pagdeploy sang mga Peace and Development

Teams (PDT), mga ahente paniktik kag mga tropa

sang AFP para sa pagpaniplang sang mga pumuluyo

sa kaumhan sang Panay. Amo man ang padayon nga

pagpatuman kag pagpasingki sang Oplan Bayanihan.

Dugang pa nila nga samtang wala masolbar

ang mga basehan nga problema sang pumuluyo

kaangay sang kawawad-on sang duta, ang monopolyo

sa ekonomya sang mga dumuluong, kag ang malapad

nga pagpangawat sang mga burukrata sa kaban sang

gobyerno, magapadayon ang armado nga kahublagan

sa kaumhan.

Suno sa ila maathag nga dapat usuyon sang

pamatan-on ang rebolusyunaryo nga banas sa

kaumhan. Wala sila sang ilusyon nga pagbag-o kon

indi mapukan ang imperyalismo, pyudalismo, kag

burukrata-kapitalismo sa pungsod.#

Ginlunsar, KAPAYAPAAN PeaceAdvocacy Network

adtong Nobyembre 23, nagtilipon ang mga

organisasyon kag indibidwal nga tagatib-ong

sang kalinungan sa Iloilo para tukuron ang

Kapayapaan Network, isa ka alyansa nga nagasuporta

sa ginahiwat nga sugilanon pangkalinungan sa tunga

sang GRP kag NDFP kag ang pagbulig monitor sang

pagsunod sa mga pagahisugtan sang duha ka bahin.

Sa ini nga pagtilipon-talakayan, ginganyat ni

Concha Araneta nga kinahanglan nga padayon nga

iduso sa duha ka magtimbang nga bahin ang pag-

sugilanon sa baylo nga padayunon ang armado nga

banggianay.

Suno pa sa konsultant nga bisan pa may mga

progresibo nga deklarasyon si President Duterte, may

mga ginahimo ini nga tikang nga nagabutang sa sugi-

lanon pangkalinungan sa katalagman. Pila sa mga ini

ang padayon nga pagpamatay sang mga suspetsado sa

iligal nga baligyaanay sang druga, ang mga bayolas-

yon sa ceasefire sang AFP kag kapulisan, kag ang

pagpalubong sa anay diktador Ferdinand Marcos sa

Libingan ng mga Bayani nga nagpaindakal sang kaa-

kig sang mga pumuluyo.

Dugang pa ni Araneta nga mangin mabudlay

ang paalabuton nga ikatatlo nga bahin sang sugilanon

nga pagahiwaton sa ikatatlo nga semana sang Enero sa

pagtalakay sang adyenda para sa Socio-economic

Reforms.

Ang NDFP nagpasa na sang mga proposal

kaangut sa pagtapos sang armado nga banggianay, nga

amo ang pag-ugat sang mga kabangdanan sini, paagi

sa pungsudnon nga industriyalisasyon, repormang

agraryo, kag anti-imperyalista kag independyente nga

polisiya pangluwas, nga amo ang mayor nga kaundan

sang Socio-economic Reforms. Sa ini pa lamang nga

mga isyu, pat-ud nga magapamatuk ang iban nga

bahin sang nagaharing sahi, ang pila ka dalagku nga

kumprador kag agalon nga maylupa nga yara sa likod

ni Duterte.

Sa pihak sini tanan, nagalaum si Araneta nga

ang mga proposal sang NDFP ang pwede gihapon nga

matigayon, kon ang mga pumuluyo maghugpong sa

pagpursiger nga iduso sa duha ka bahin ang paghisu-

got sa pang-ekonomya kag pangkatilingban nga mga

demanda pabor para sa pumuluyo.

Nagtambong man sa paglunsar sang Kapa-

yapaan Network si anay Cong. Siegfred Deduro, bise

presidente sang Makabayan para sa Visayas bilang isa

sa mga ispiker amo man ang mga organisasyon kag

indibidwal nga yara sa akademya, pamatan-on-istud-

yante kag mga propesyunal, mga tawong simbahan

kag negosyante kag tagpangapin sang tawhanon nga

kinamatarung.

Nagpahayag sila sang pagsuporta sa sugilanon

pangkalinungan kag komitment nga padayon nga

iduso ang ini nga kawsa para mabutang ini nga pung-

sudnon nga prayoridad ni President Duterte, paagi sa

pagbulig hiwat sang mga pagtilipon-talakayan kag

pagpalapta sang importante nga mga pagtulun-an

kaangut sa sugilanon pangkalinungan.#

S


Protesta: MARCOS INDI BAGANIHAN

agaabot sa 1,500 ka mga pumuluyo, kadam-

an mga pamatan-on-istudyante upod ang mga

lideres sang progresibo nga mga organi-

sasyon ang nagsulay sa ulan sadtong Nobyembre 25

sa Iloilo City sa pag-protesta sang lipot kag tuso nga

pag-lubong kay diktador Marcos sa Libingan ng mga

Bayani. Gintawag nga #Black Friday Protest, may

kasubong man nga protesta nga ginhiwat sa Aklan

kag Capiz.

Ining aksyon-protesta amo ang tubong sang

mga Panayanon sa pungsodnon nga protesta sa amo

man nga adlaw nga ginbansagan bilang “Adlaw sang

Paghiliusa kag Kaakig batuk sa paglubong kay

Marcos bilang Baganihan.”

Sa Iloilo City, sa pihak sang maulanon nga

adlaw dala sang Bagyong Marce, nagmartsa ang mga

protester sa halin sa UP Visayas-Iloilo Campus pa-

kadto sa Provincial Capitol grounds kon sa diin sila

naghiwat sang isa ka malip-ot nga programa. Ginpa-

ngunahan sang Campaign Against the Return of the

Marcoses to Malacañang (CARMMA), upod sa

Karapatan kag Bagong Alyansang Makabayan

(Bayan).

Suno sa pahayag sang Bayan-Panay, ang lipot

nga pagpalubong kay Marcos sadtong Nobyembre

18, ang nagpaakig sa mga pumuluyong Pilipino. Ang

tuyo sang pamilya Marcos amo ang pagbaliswa sang

imahen sang patay na nga si Marcos halin sa

pinakamalain nga diktador kag manugdambong kag

paggwaon pa nga baganihan. Apang gin-ukay lang

sini ang mga pilas nga gin-antus indi lang sang mga

direkta nga mga biktima sang Martial Law kundi

sang nasyon Pilipinas sa kabilugan. Ginsinggit nila

ang islogan nga si Marcos indi Baganihan!

Ginbuyok man sang Makabayan-Panay (bloke

nga alyansa sang mga progresibo nga mga Partylist)

ang mga pamatan-on nga padayon ang pagpamatuk

sa pagrebisa sang kasaysayan nga paggwaon si

Marcos nga diktador bilang baganihan kag pabalikon

ang mga Marcos sa mataas nga pusisyon sang

gubyerno. Ginbagsak na sang pumuluyong Pilipino

ang diktadurang Marcos kag gintabog na ang pamilya

sini sa Malacañang sang 1986. Madumduman nga

ang CARMMA kag Makabayan-Panay ang naglunsar

man sang protesta sandtong Abril 2016 sa Iloilo sang

magkampanya diri si Bongbong Marcos.

Ginpahayag man sang Bayan-Panay nga indi

sila magtugot nga hatagan sang administrasyon Duterte

sang baganihan nga pagkilala kay Marcos paagi sa

pagpalubong sa Libingan ng mga Bayani.

Ginsundan pa gid ini nga aksyon protesta

sadtong Nobyembre 30 sa okasyon sang ika 153 nga

kaadlawan ni Andres Bonifacio nga gin-updan man

sang ginatos ka mga pumuluyo. Ginpangunahan ini

sang Bayan-Panay upod ang Carmma , Marcos No

Hero Movement-Panay, NUPL (National Union of

People’s Lawyer), Selda (Samahan ng mga Ex-

detainees Laban sa Detention at Amnestiya) kag iban

pa nga mga organisasyon kag patriotiko nga mga

indibidwal halin sa UPV, University of San Agustin,

kag iban nga mga empleyrado sang gubyerno.#

N

https://www.facebook.com/carmmapanay/https://www.facebook.com/MarcosHindiBayani/https://www.facebook.com/MarcosHindiBayani/


CNL, Naghiwat sang ika-5 nga Asembleya

ng Christians for National Liberation (CNL)

isa ka rebolusyonaryo nga pungsodnon-

demokratiko nga organisasyon sa kubay sang

mga pastor, pari, madre, seminarista, layko kag mga

iban pa nga tumuluo halin sa mga relihiyuso nga

sektor. Ang CNL kaalyado nga katapu sang National

Democratic Front (NDF).

Sa Panay kag Guimaras, ang CNL madinalag-

on sa paglunsar sang ika-5 nga asembleya sadtong

Nobyembre 21-22 nga gintambungan sang mga

katapuan sini nga epektibo nga makaapirmar sang ila

rebolusyonaryong pusisyon, makahimo sang pagtasa

sang nangin hilikuton sini, makaplano naman nga

ipatuman sa masunod nga panahon kag makapili sang

panibag-o nga mga upisyales sa organisasyon.

Suno sa CNL, sila ang nagapati kag naga-

pasakup sa armadong paghimakas nga ginalunsar

sang CPP-NPA kag NDF. Ang armado nga pag-

himakas ang solo nga solusyon agud maagum ang

handum nga punsodnon-demokratiko sang mga

tumuluo nga mga pumuluyo.

Ginasakdag sang CNL ang matarung nga

armadong paghimakas nga ang tuyo amo ang pagdula

sang ugat sang mapintas, malaut kag indi matarung

nga inaway nga ginalunsar sang estado batuk sa mga

pumuluyo nga nagahimakas para sa tunay nga

kahilwayan kag demokrasya.

Ginapanawagan namon sa tanan nga mga

tumuluo nga kinahanglan naton aktibo nga pasakupan

ang pungsodnon-demokratiko nga rebolusyon nga

ginasulong sang CPP-NPA-NDF. Indi naton pagtugtan

nga ang kasimbahanan gamiton sang estado sang mga

sahing kapitalista, agalon nga mayduta kag agalon nila

nga imperyalista agud padayon nga patalangon kag

gamhan ang mga tumuluo paagi sa pagbantala sang

kamatuoran kag makatarungan nga rebolusyon.”

Ini ang pahayag ni Fr. Ireland, ang bag-ong

napilian nga chairperson sang CNL sa Panay kag

Guimaras.#

Alipalok

ng ALIPALOK, ang liwat magapayuhom,

magapakunot sang inyo agtang, magapataas

kag magapasampok sang inyo kilay. Sundan

sa kolum nga ini ang alipalok halin sa naga-DABA-

DABA sa isyu kag mga hitabu sa kabukiran,

kapatagan kag kon diin man nga hilit sang kalibutan.

* * *

Panginbulahan sa madinalag-on ang lightning

rally sang Kabataang Makabayan-Panay!

Daw kilat gid nga nagtuhaw kag nagdaguob

ang panawagan sang “Pag-entra sa NPA”.

Mabuhay ang “mabubuting mga anak ng

bayan! Bugrason ang kadena sang kolonyal nga

kultura. Sa malapad nga kaumhan, ipatuhoy ang

abilidad kag ikasarang. Magtubong sa pagpadaku kag

pagpabaskog sang Hukbong Bayan.

* * *

Maga-apat ka bulan na ang unilateral

ceasefire nga gindeklarar sang CPP-NDFP kag amo

man sang GRP. Temporaryo nga nag-untat matuod

ang linukpanay. Kay man ginapalampas man lang

sang NPA ang panggarit-garit nga hulag sang armi.

Sipata bala ang inyo mata kag angtinga ang mga

dulunggan. Ginahimo na sang PDT nga ditatsment,

kampo, sugalan, ilimnan kag “drug den” ang mga

kabaryuhanan.

* * *

PDT... pormula sang AFP agud ilikaw ang

pamatan-on nga mag-entra sa NPA. Gina-organisa sa

A

A


Youth for Peace and Development (YPD) kuno.

Samtang sa sulod sang YPD, ginatiplang para

maabusuhan ang kadalagahan kag mangin impormer,

ginapagamit druga para madula sa matarung nga

pamensaron, ginaterorisa para indi magbatu sa

kapigusan. Ang kahulugan angay nga pagkahulugan.

Paniplang, Druga, Terorismo.

* * *

Segi ang balik-balik sang mga tropa sang AFP

sa kabaryuhanan para sa ila civil-military operations

kag pagpaniktik. Ginatabunan lang nila ini sang mga

pahumot-humot nga aktibidad sa kuno mga medical

mission…

“Hump! “ Hambal sang masa sa Tapaz.

“pakitang-tao lang ina! Aber, testingi abi, kon

managtag sila lupa! Ina ang kinahanglan sang mga

mangunguma! Sila man gani ang nagapang-agaw

duta bilang armi reservation!”

* * *

Binalaylay

Nakita ko ang pag-antus sang masang pigos Sa subong nga sistema nga mapanghimulos Sa katilingban wala na sang puturo Sa pagpatrabaho sa ila nga wala sang kabaylo. Sa lideratu sang sahing reaksyonaryo Kita tanan sa kaimulon nagaagunto Wala nila mahatagi palangabuhian ang pumuluyo Gani resulta, ang iban anti-sosyal ang nahimo Gani mga kaupdanan Ang masa aton kadtuan Kag kitang hukbo sila ang ubayan Para ang ila problema masolusyunan Sa kahublagan masa dapat kita mag-isa Agud aton tawhanon nga kinamatarung i-demanda Dapat naton dumdumon sa paglab-ot sa ina nga handum Armadong paghimakas gid amo ang pangunahon.

-- Golden Road


Ang hukbo nagikan sa imol kag pobre nga nagbatu Sa subong nga garuk nga sistema kag gubyernong pasista Sa ila mga kamot masa nagaagwanta Ila gid ginhimuslan kusog pangabudlay sang mangunguma

Gani sa aton nga mga hukbo ang interes sang masa padayon nga ipakigbatu Sa sakripisyo kag kabudlayan, krisis sa panindugan Pirme naton dumdumon milyon ka pumuluyong pigos Ang nagahulat sa aton

Sa mga pamatan-on, inyo gid huna-hunaon Sa sistema inyo kinamatarung ginadingot nila Gani magkadto sa kaumhan, dululungan kita magmartsa. Gikan sa kasyudaran pakadto sa kaumhan.

Bitbit ang handum nga waskon kadena sang kaimulon Lakip na ang gubyerno nga mapiguson Sa ubay sang Partido nga sa inagihan manggranon Handum nga kahilwayan maabot naton.

--Bambie Habagat

Documents

Mga Pamatan-on, Mag-entra sa NPA!Amerikano. Gintukod ang papet nga republika sang Pilipinas pagkatapos sang Ika-2 nga Inaway Kalibutanon paagi sa paghatag ang paltik nga kahilwayan