MGX - iiWersja 16.1.0 Minitab ® , Minitab logo ® , Quality Companion by Minitab ® i Quality Trainer by Minitab ® są zastrzeżonymi znakami towarowymi firmy Minitab, Inc. w Stanach

ii

© 2010 Minitab, Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wersja 16.1.0Minitab®, Minitab logo®, Quality Companion by Minitab® i Quality Trainer by Minitab® są zastrzeżonymi znakami towarowymi firmy Minitab, Inc. w Stanach Zjednoczonych i innych krajach. Capability Sixpack™, Process Capability Sixpack™, ReportPad™ i StatGuide™ są znakami towarowymi firmy Minitab, Inc.

Six Sigma® jest zastrzeżonym znakiem towarowym i znakiem usługowym firmy Motorola, Inc. Wszystkie inne użyte znaki stanowią własność odpowiednich podmiotów.

iii

Spis treści

1 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-1

Omówienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-1

Konwencje typograficzne przyjęte w niniejszym podręczniku . . . . . . . . . . . . . . 1-2

Przykład. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-3

Uruchamianie programu Minitab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-3

Otwieranie arkusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-4

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-6

2 Przedstawianie danych na wykresach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-1

Omówienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-1

Eksploracja danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-2

Sprawdzanie zależności między dwiema zmiennymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-8

Korzystanie z funkcji układu wykresów i drukowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-12

Zapisywanie projektów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-15

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-16

3 Analizowanie danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-1

Omówienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-1

Wyświetlanie statystyk opisowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-2

Przeprowadzanie analizy wariancji (ANOVA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-4

Korzystanie z modułu Project Manager programu Minitab . . . . . . . . . . . . . . . . 3-9

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-11

4 Ocena jakości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-1

Omówienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-1

Ocena stabilności procesu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-2

Ocena wydolności procesu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-9

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-11

iv

5 Projektowanie eksperymentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-1

Omówienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-1

Tworzenie projektu eksperymentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-2

Przeglądanie projektu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-5

Wprowadzanie danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-5

Analizowanie projektu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-6

Wyciąganie wniosków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-9

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-12

6 Używanie poleceń sesji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-1

Omówienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-1

Włączanie i wpisywanie poleceń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-2

Ponowne uruchamianie sekwencji poleceń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-5

Powtarzanie analiz przy użyciu plików Exec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-6

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-8

7 Generowanie raportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-1

Omówienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-1

Korzystanie z narzędzia ReportPad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-2

Zapisywanie raportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-6

Kopiowanie raportu do edytora tekstów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-7

Korzystanie z narzędzi do edycji wykresów osadzonych . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-8

Wysyłanie danych wyjściowych do programu Microsoft PowerPoint . . . . . . . 7-10

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-11

8 Przygotowywanie arkusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8-1

Omówienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8-1

Uzyskiwanie danych z różnych źródeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8-2

Przygotowywanie arkusza do analizy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8-5

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8-12

v

9 Dostosowywanie programu Minitab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-1

Omówienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-1

Opcje ustawień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-2

Tworzenie niestandardowego paska narzędzi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-4

Przypisywanie klawiszy skrótu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-6

Przywracanie domyślnych ustawień programu Minitab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-7

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-8

10 Uzyskiwanie pomocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-1

Omówienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-1

Uzyskiwanie odpowiedzi i informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-2

Podsumowanie zawartości systemu pomocy Minitab Help . . . . . . . . . . . . . . . 10-4

Help, system pomocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-6

StatGuide. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-9

Session Command Help . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-11

Co dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-12

11 Informator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11-1

Cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11-1

Omówienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11-1

Środowisko programu Minitab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11-2

Dane programu Minitab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11-5

Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .I-1

vi

Poznaj Minitab 1-1

1Wprowadzenie

CeleW tym rozdziale użytkownik uzyska informacje na temat:

■ korzystania z podręcznika Poznaj Minitab, str. 1-1;

■ uruchamiania programu Minitab, str. 1-3;

■ otwierania i przeglądania arkusza, str. 1-4.

OmówienieW podręczniku Poznaj Minitab przedstawiono najczęściej używane funkcje programu Minitab. Podręcznik zawiera informacje o korzystaniu z funkcji, tworzeniu wykresów i generowaniu statystyk. Treść podręcznika Poznaj Minitab odzwierciedla działania, które musi wykonać użytkownik podczas sesji programu Minitab. Przedstawienie przykładowych funkcji programu Minitab pozwala użytkownikowi zapoznać się z funkcjami i statystykami dostępnymi w programie Minitab.

Większość analiz statystycznych wymaga wykonania serii kroków, często podyktowanych ogólną wiedzą lub wynikających z analizowanego obszaru badań. W rozdziałach od 2 do 5 przedstawiono kroki analizy podczas typowej sesji programu Minitab:

■ Eksploracja danych za pomocą wykresów

■ Przeprowadzanie analiz i procedur statystycznych

■ Ocena jakości

■ Projektowanie eksperymentu

W rozdziałach od 6 do 9 zawarto informacje na następujące tematy:

■ Korzystanie ze skrótów w celu zautomatyzowania przyszłych analiz

■ Generowanie raportów

■ Przygotowywanie arkuszy

■ Dostosowywanie programu Minitab do potrzeb użytkownika

Rozdział 1 Konwencje typograficzne przyjęte w niniejszym

1-2 Poznaj Minitab

Rozdział rozdział 10, Uzyskiwanie pomocy zawiera informacje o uzyskiwaniu rozwiązań i korzystaniu z funkcji pomocy Minitab Help. rozdział 11, Informator zawiera omówienie środowiska programu Minitab, typów danych oraz formularzy danych używanych w programie Minitab.

Użytkownik może pracować z podręcznikiem Poznaj Minitab na dwa sposoby:

■ Od początku do końca, śledząc zadanie przedstawiane na przykładzie fikcyjnej księgarni internetowej.

■ Wybierając określony rozdział w celu zapoznania się z konkretnym obszarem programu Minitab.

Poszczególne okna i okna dialogowe są przedstawiane w podręczniku Poznaj Minitab wtedy, gdy są potrzebne do wykonania danego kroku analizy. Aby uzyskać dodatkowe informacje, podczas pracy należy obserwować następujące ikony:

Oznacza uwagi i porady.

Wskazuje pokrewne tematy w pomocy Minitab Help i poradniku

StatGuide.

Konwencje typograficzne przyjęte w niniejszym podręczniku[Enter] Oznacza klawisz, na przykład klawisz [Enter].

[Alt]+[D] Oznacza przytrzymanie wciśniętego pierwszego z klawiszy i naciśnięcie drugiego. Na przykład przytrzymując wciśnięty klawisz [Alt], należy nacisnąć klawisz [D].

File ➤ Exit Oznacza polecenia menu, w tym przypadku wybranie polecenia Exit z menu File. Kolejny przykład: Stat ➤ Tables ➤ Tally Individual Variables oznacza otwarcie menu Stat, następnie podmenu Tables i na koniec wybranie polecenia Tally Individual Variables.

Kliknij przycisk OK. Czcionką pogrubioną oznaczono elementy okien dialogowych, przyciski i polecenia programu Minitab.

Wprowadź Pulse1. Kursywą wyróżniono tekst, który ma wprowadzić użytkownik.

Przykład Wprowadzenie

Poznaj Minitab 1-3

PrzykładFirma zajmująca się sprzedażą detaliczną książek za pośrednictwem sklepu internetowego ma trzy regionalne ośrodki, z których zamówione towary są wysyłane do odbiorców. W każdym z ośrodków wysyłkowych do wprowadzania i przetwarzania informacji o zamówieniach używany jest inny system komputerowy. Aby zintegrować wszystkie zamówienia i wszędzie korzystać z najbardziej efektywnej metody, firma chce używać tego samego systemu komputerowego we wszystkich trzech ośrodkach wysyłkowych.

Korzystając z podręcznika, użytkownik analizuje dane z ośrodków, jednocześnie ucząc się pracy z programem Minitab. W celu określenia systemu komputerowego, który jest najbardziej efektywny i zapewnia uzyskanie najkrótszego czasu dostawy, tworzone są wykresy oraz przeprowadzane analizy statystyczne.

Po ustaleniu najbardziej efektywnego systemu komputerowego następuje analiza danych z danego ośrodka wysyłkowego. Najpierw tworzone są wykresy kontrolne, aby sprawdzić, czy procesy ośrodka wysyłkowego są kontrolowane. Następnie użytkownik przeprowadza analizę wydajności, aby sprawdzić, czy proces działa w granicach specyfikacji. Ostatecznie realizowany jest projekt eksperymentu mający na celu dalsze usprawnienie procesów w ośrodku wysyłkowym.

Użytkownik poznaje ponadto polecenia sesji oraz uczy się generować raporty, przygotowywać arkusz i dostosowywać program Minitab.

Uruchamianie programu Minitab

Przed rozpoczęciem analizy należy uruchomić program Minitab i przyjrzeć się układowi okien.

Uruchom programMinitab

1 Z paska zadań systemu Windows wybierz kolejno przycisk Start ➤ Programs ➤ Minitab ➤ Minitab 16 Statistical Software.

Po uruchomieniu programu Minitab widoczne są dwa okna główne:

■ W oknie Session wyświetlane są wyniki analizy w formacie tekstowym. W tym oknie można też wprowadzać polecenia zamiast korzystania z menu programu Minitab.

■ Okno Data zawiera otwarty arkusz podobny do arkusza kalkulacyjnego. Użytkownik może otworzyć wiele arkuszy — każdy z nich w osobnym oknie Data.

Rozdział 1 Otwieranie arkusza

1-4 Poznaj Minitab

Otwieranie arkuszaNowy, pusty arkusz można otworzyć w każdej chwili. Można też otworzyć jeden lub więcej plików zawierających dane. Po otwarciu pliku jego zawartość jest kopiowana do bieżącego projektu programu Minitab. Zmiany wprowadzone w arkuszu w danym projekcie nie mają wpływu na plik oryginalny.

Dane dotyczące trzech ośrodków wysyłkowych znajdują się w arkuszu ShippingData.MTW.

Okno Data:

– Kolumny

– Wiersze

– Komórki

Okno Session

Aby uzyskać więcej informacji na temat środowiska programu Minitab, zobacz Œrodowisko programu Minitab na str. 11-2.

W niektórych przypadkach przed rozpoczęciem analizy należy przygotować arkusz. Aby uzyskać informacje na temat przygotowywania arkusza, zobacz rozdział 8, Przygotowywanie arkusza.

Otwieranie arkusza Wprowadzenie

Poznaj Minitab 1-5

Otwórz arkusz 1 Wybierz kolejno menu File ➤ Open Worksheet.

2 Kliknij przycisk Look in Minitab Sample Data folder w dolnej części okna dialogowego.

3 W folderze Sample Data kliknij dwukrotnie folder Meet Minitab.

Domyślny folder otwierania i zapisywania plików programu Minitab można zmienić, wybierając kolejno menu Tools ➤ Options ➤ General.

4 Wybierz plik ShippingData.MTW, a następnie kliknij przycisk Open. Jeśli zostanie wyświetlone okno komunikatu, zaznacz pole wyboru Do not display this message again, a następnie kliknij przycisk OK. Aby przywrócić wyświetlanie komunikatu przy każdym otwieraniu arkusza, wróć do ustawień domyślnych programu Minitab. Zobacz Przywracanie domyœlnych ustawieñ programu Minitab na str. 9-7.

Przyjrzyj sięarkuszowi

Dane są umieszczone w kolumnach, nazywanych też zmiennymi. U góry każdej kolumny widoczny jest jej numer i nazwa. Każdy wiersz arkusza reprezentuje jedną obserwację, która stanowi informację o pojedynczym zamówieniu książki.

W programie Minitab używane są trzy typy danych: numeryczne, tekstowe i w formacie daty/godziny. Przykładowy arkusz zawiera dane każdego z tych typów.

Dane obejmują:

■ nazwę ośrodka wysyłkowego;

Kolumna z danymi typu data/godzina

Nazwa kolumny

Kolumna z danymi numerycznymi

Kolumna z danymi tekstowymi

Numer wiersza

Rozdział 1 Co dalej

1-6 Poznaj Minitab

■ datę złożenia zamówienia;

■ datę dostawy;

■ liczbę dni — czas realizacji zamówienia;

■ stan realizacji zamówienia (stan „On time” oznacza dostawę na czas; stan „Back order” oznacza, że aktualnie książki nie ma w sprzedaży; stan „Late” oznacza, że książka została dostarczona po sześciu lub więcej dniach od złożenia zamówienia);

■ odległość od ośrodka wysyłkowego do miejsca dostawy.

Co dalejPo otwarciu arkusza można rozpocząć korzystanie z programu Minitab. W następnym rozdziale użytkownik wykorzysta wykresy do sprawdzenia normalności danych i zbadania zależności między zmiennymi.

Aby uzyskać więcej informacji o typach danych, zobacz Dane programu Minitab na str. 11-5.

Poznaj Minitab 2-1

2Przedstawianie danych na wykresach


■ tworzenia i interpretowania wykresu pojedynczych wartości, str. 2-2;

■ tworzenia histogramu z grupami, str. 2-4;

■ edytowania histogramu, str. 2-5;

■ rozmieszczania wielu histogramów na jednej stronie, str. 2-7;

■ uzyskiwania dostępu do funkcji Help, str. 2-8;

■ tworzenia i interpretowania wykresów rozproszenia, str. 2-10;

■ edytowania wykresu rozproszenia, str. 2-11;

■ rozmieszczania wielu wykresów na jednej stronie, str. 2-13;

■ drukowania wykresów, str. 2-15;

■ zapisywania projektów, str. 2-15.

OmówienieWykresy mogą służyć do eksploracji danych i oceny zależności między zmiennymi przed przeprowadzeniem analizy statystycznej. Są też użyteczne przy podsumowywaniu wniosków i ułatwiają interpretację wyników statystycznych.

Dostęp do wykresów programu Minitab można uzyskać z menu Graph i Stat. Wbudowane wykresy, ułatwiające interpretację wyników i ocenę słuszności założeń statystycznych, są też dostępne za pomocą wielu poleceń statystycznych.

Rozdział 2 Eksploracja danych

2-2 Poznaj Minitab

Funkcje graficzne programu Minitab obejmują:

■ galerię graficzną, w której można wybrać typ wykresu;

■ elastyczność w dostosowywaniu wykresów, od wyznaczania podzbiorów danych do określania tytułów i przypisów;

■ możliwość zmiany większości elementów, takich jak czcionki, symbole, linie, rozmieszczenie znaczników i wyświetlanie danych po utworzeniu wykresu;

■ możliwość automatycznego aktualizowania wykresów.

W tym rozdziale zostaną przeanalizowane dane ośrodka wysyłkowego, które użytkownik otworzył w poprzednim rozdziale. Wykresy posłużą do porównania średnich, zbadania zmienności, sprawdzenia normalności i oszacowania zależności między zmiennymi.

Eksploracja danychPrzed przeprowadzeniem analizy statystycznej należy najpierw utworzyć wykresy przedstawiające ważne cechy danych.

W przypadku ośrodków wysyłkowych potrzebne są informacje o średnim czasie realizacji zamówienia oraz o zmienności danych w każdym z ośrodków. Należy też określić, czy dane ośrodka wysyłkowego mają rozkład normalny, aby móc sprawdzić równość średnich za pomocą standardowych metod statystycznych.

Utwórz wykrespojedynczych

wartości

Czas realizacji zamówienia jest prawdopodobnie inny w przypadku każdego z ośrodków wysyłkowych. Aby porównać dane z ośrodków, należy utworzyć wykres pojedynczych wartości.

1 Jeśli nie kontynuujesz zadania z poprzedniego rozdziału, wybierz kolejno menu File ➤ Open Worksheet. W przeciwnym przypadku przejdź do kroku 4.


3 W folderze Sample Data kliknij dwukrotnie pozycję Meet Minitab, następnie wybierz plik ShippingData.MTW. Kliknij przycisk Open.

Aby uzyskać więcej informacji o wykresach programu Minitab, znajdź hasło Graphs w indeksie pomocy Minitab Help i kliknij dwukrotnie hasło Overview, aby uzyskać szczegółowe informacje o wykresach programu Minitab. Aby uzyskać dostęp do indeksu funkcji pomocy Help, wybierz kolejno menu Help ➤ Help, następnie kliknij kartę Index.

Eksploracja danych Przedstawianie danych na wykresach

Poznaj Minitab 2-3

4 Wybierz kolejno menu Graph ➤ Individual Value Plot.

Większość wykresów programu Minitab jest przedstawiona w galerii graficznej. Wybór dokonany w galerii decyduje o dostępnych opcjach tworzenia wykresów.

5 W obszarze One Y wybierz pozycję With Groups, następnie kliknij przycisk OK.

6 W polu Graph variables wprowadź zmienną Days.

7 W polu Categorical variables for grouping (1-4, outermost first) wprowadź zmienną Center.

Aby utworzyć wykres, wystarczy wypełnić pola w głównym oknie dialogowym. Można też kliknąć dowolny przycisk, aby otworzyć okna dialogowe umożliwiające dostosowanie wykresu.

W polu listy z lewej strony okna wyświetlane są zmienne z arkusza, które można uwzględnić w analizie. W polach z prawej strony okna wyświetlane są zmienne wybrane do analizy.

8 Kliknij przycisk Data View. Zaznacz pole wyboru Mean connect line.

9 Kliknij przycisk OK w każdym oknie dialogowym.

Aby wybrać zmienne, w większości okien dialogowych programu Minitab można: kliknąć dwukrotnie zmienne w polu listy zmiennych, zaznaczyć zmienne w polu listy zmiennych i nacisnąć przycisk Select albo wpisać nazwy zmiennych lub numery kolumn.


2-4 Poznaj Minitab

Dane wyjścioweokna Graph

Zinterpretuj wyniki Na wykresach pojedynczych wartości widać, że w przypadku każdego z ośrodków średni czas dostawy jest inny. Czas dostawy z ośrodka Western jest krótszy niż z ośrodków Central i Eastern. Wariancja w każdym z ośrodków wysyłkowych jest w przybliżeniu taka sama.

Utwórz histogramgrupowy

Innym sposobem porównania trzech ośrodków wysyłkowych jest utworzenie histogramu grupowego — histogramy dla każdego z centrów są wyświetlane na tym samym wykresie. Na histogramie grupowym widać w jakim stopniu dane z poszczególnych ośrodków zachodzą na siebie.

1 Wybierz kolejno menu Graph ➤ Histogram.

2 Wybierz pozycję With Fit And Groups, a następnie kliknij przycisk OK.


4 W polu Categorical variables for grouping (0-3) wprowadź zmienną Center.

5 Kliknij przycisk OK.


Poznaj Minitab 2-5


Zinterpretuj wyniki Jak można było zauważyć na wykresie pojedynczych wartości, średnie w poszczególnych ośrodkach wysyłkowych są różne. Średni czas dostawy wynosi:

Central — 3,984 dnia

Eastern — 4,452 dnia

Western — 2,981 dnia

Na histogramie grupowym widać, że w ośrodkach Central i Eastern średni czas dostawy oraz rozrzut czasu dostawy są podobne. W przypadku ośrodka Western średni czas dostawy jest natomiast krótszy i mniej zmienny. W rozdziale rozdział 3, Analizowanie danych przedstawiono statystyczny sposób wykrycia istotnych różnic między średnimi za pomocą analizy wariancji.

Przeprowadźedycję histogramu

Edytowanie wykresów w programie Minitab jest łatwe. Edytować można praktycznie każdy element wykresu. W utworzonym przed chwilą histogramie:

■ Pogrubiony zostanie tekst nagłówka legendy (tabeli z informacjami o ośrodkach).

■ Zmieniony zostanie tytuł wykresu.

W przypadku zmiany danych wykresy w programie Minitab mogą być automatycznie aktualizowane. Aby uzyskać więcej informacji, znajdź hasło Updating graphs w indeksie pomocy Minitab Help.


2-6 Poznaj Minitab

Zmieñ czcionkê nag³ówka tabeli legendy

1 Kliknij dwukrotnie legendę.

2 Kliknij kartę Header Font.

3 W obszarze Style zaznacz pole wyboru Bold.


Zmieñ tytu³

1 Kliknij dwukrotnie tytuł (Histogram of Days).

2 W polu Text wpisz tytuł Histogram of Delivery Time.




Poznaj Minitab 2-7

Zinterpretuj wyniki Histogram ma teraz pogrubiony nagłówek legendy oraz bardziej opisowy tytuł.

Utwórz histogramskategoryzowany

Aby ustalić, czy dane z ośrodków wysyłkowych mają rozkład normalny, utwórz histogram skategoryzowany czasu od daty złożenia zamówienia do daty dostawy.


2 Wybierz pozycję With Fit, a następnie kliknij przycisk OK.


4 Kliknij przycisk Multiple Graphs, a następnie kliknij kartę By Variables.

5 W polu By variables with groups in separate panels wprowadź zmienną Center.


Oprócz edytowania pojedynczych wykresów można też zmienić ustawienia domyślne dla wykresów, które będą tworzone w przyszłości.

■ Aby zmienić ogólne ustawienia wykresów, takie jak atrybuty czcionek, wielkość wykresu i typy linii, wybierz kolejno menu Tools ➤ Options ➤ Graphics.

■ Aby zmienić ustawienia dla konkretnych typów wykresów, takie jak typ skali w histogramach lub metoda obliczania wykreślonych punktów w wykresach prawdopodobieństwa, wybierz kolejno menu Tools ➤ Options ➤ Individual Graphs.

Zmienione ustawienia będą widoczne po następnym otwarciu okna dialogowego.

Rozdział 2 Sprawdzanie zależności między dwiema zmiennymi

2-8 Poznaj Minitab


Zinterpretuj wyniki Czas dostawy z każdego z ośrodków wysyłkowych ma w przybliżeniu rozkład normalny, na co wskazuje ten sam układ krzywych rozkładu.

Sprawdzanie zależności między dwiema zmiennymiWykresy są pomocne przy ustalaniu związków między zmiennymi oraz siły tych związków. Znajomość związków między zmiennymi może pomóc w prowadzeniu dalszych analiz i określeniu zmiennych, których analiza jest ważna.

Ponieważ każdy ośrodek wysyłkowy obsługuje mały regionalny obszar dostaw, przypuszczalnie odległość do miejsca dostawy nie ma większego wpływu na czas realizacji zamówienia. Aby zweryfikować to przypuszczenie i wyeliminować odległość jako potencjalnie ważny czynnik, zostanie zbadana zależność między czasem realizacji zamówienia a odległością do miejsca dostawy.

Otwórz narzędzieHelp

Aby dowiedzieć się, który wykres obrazuje zależność między dwiema zmiennymi, skorzystaj pomocy Minitab Help.

1 Wybierz kolejno menu Help ➤ Help.

2 Kliknij kartę Index.

3 W polu Type in the keyword to find wpisz hasło Graphs, a następnie kliknij dwukrotnie pozycję Overview, aby uzyskać dostęp do tematu pomocy Help.

Jeśli obserwacji jest mniej niż 50, do oceny normalności można użyć normalnego wykresu prawdopodobieństwa (Graph ➤ Probability Plot).

Sprawdzanie zależności między dwiema zmiennymi Przedstawianie danych na wykresach

Poznaj Minitab 2-9

4 W oknie tematu pomocy Help w obszarze pod nagłówkiem Types of graphs kliknij temat Examine relationships between pairs of variables.

W wybranym temacie pomocy Help zawarto informację, że zależność między czasem realizacji zamówienia a odległością do miejsca dostawy najlepiej zobrazuje wykres rozproszenia.

Aby uzyskać pomoc dotyczącą dowolnego okna dialogowego programu Minitab, kliknij przycisk Help w lewym dolnym rogu okna dialogowego lub naciśnij klawisz [F1]. Aby uzyskać więcej informacji o pomocy Minitab Help, zobacz rozdział 10, Uzyskiwanie pomocy.

Rozdział 2 Sprawdzanie zależności między dwiema zmiennymi

2-10 Poznaj Minitab

Utwórzwykresu

rozproszenia

1 Wybierz kolejno menu Graph ➤ Scatterplot.

2 Wybierz pozycję With Regression, a następnie kliknij przycisk OK.

3 W obszarze Y variables wprowadź zmienną Days. Pod nagłówkiem X variables wprowadź zmienną Distance.

4 Kliknij przycisk Multiple Graphs, a następnie kliknij kartę By Variables.

5 W polu By variables with groups in separate panels wprowadź zmienną Center.


Sprawdzanie zależności między dwiema zmiennymi Przedstawianie danych na wykresach

Poznaj Minitab 2-11


Zinterpretuj wyniki Punkty na wykresie rozproszenia nie wskazują żadnego oczywistego układu w żadnym z trzech ośrodków. Linia regresji dla każdego centrum jest stosunkowo płaska. Oznacza to, że odległość między miejscem dostawy a ośrodkiem wysyłkowym nie wpływa na czas realizacji zamówienia.

Przeprowadźedycję

wykresurozproszenia

Aby ułatwić szybką interpretację wykresu rozproszenia, do wykresu zostanie dodany przypis.

1 Kliknij wykres rozproszenia, aby go uaktywnić.

2 Wybierz kolejno menu Editor ➤ Add ➤ Footnote.

3 W polu Footnote wpisz tekst Relationship between delivery time and distance from shipping center.


Rozdział 2 Korzystanie z funkcji układu wykresów i drukowania

2-12 Poznaj Minitab


Zinterpretuj wyniki Wykres rozproszenia ma teraz przypis z krótką interpretacją wyników.

Korzystanie z funkcji układu wykresów i drukowaniaNarzędzie ustawiania układu wykresów w programie Minitab służy do rozmieszczania wielu wykresów na jednej stronie. Do układu wykresów można dodawać adnotacje, a także edytować uwzględnione pojedyncze wykresy.

Aby zaprezentować przełożonemu wstępne wyniki graficznej analizy danych z ośrodków wysyłkowych, wyświetl wszystkie cztery wykresy na jednej stronie.

Ustawienia okna dialogowego programu Minitab są pamiętane przy ponownym użyciu danego polecenia programu Minitab w tej samej sesji. Aby powrócić do ustawień domyślnych okna dialogowego, naciśnij klawisz [F3].

Korzystanie z funkcji układu wykresów i drukowania Przedstawianie danych na wykresach

Poznaj Minitab 2-13

Utwórz układwykresów

1 Przy aktywnym wykresie rozproszenia wybierz kolejno menu Editor ➤ Layout Tool. Aktywny wykres rozproszenia jest już uwzględniony w układzie.

2 Kliknij wykres rozproszenia i przeciągnij go do prawego dolnego rogu układu.

3 Kliknij przycisk , aby umieścić wykres pojedynczych wartości w lewym górnym rogu układu.

4 Kliknij przycisk , aby umieścić histogram grupowy w prawym górnym rogu.

5 Kliknij przycisk , aby umieścić histogram skategoryzowany w lewym dolnym rogu.

6 Kliknij przycisk Finish.

Lista wszystkich otwartych wykresów

Przyciski używane do przenoszenia wykresów do i z układu

Kolejny wykres do przeniesienia do układu

Rozdział 2 Korzystanie z funkcji układu wykresów i drukowania

2-14 Poznaj Minitab


Dodaj adnotacjewykresów

Do układu zostanie dodany opisowy tytuł.

1 Wybierz kolejno menu Editor ➤ Add ➤ Title.

2 W polu Title wpisz tytuł Graphical Analysis of Shipping Center Data. Kliknij przycisk OK.


Jeśli dane w arkuszu zostaną zmienione po utworzeniu układu, program Minitab nie zaktualizuje automatycznie uwzględnionych w układzie wykresów. Należy ponownie utworzyć układ z uaktualnionymi pojedynczymi wykresami.

Zapisywanie projektów Przedstawianie danych na wykresach

Poznaj Minitab 2-15

Wydrukowaćwykres

wykresów

Pojedynczy wykres lub układ można wydrukować tak, jak każde inne okno programu Minitab.

1 Kliknij okno Graph, aby je uaktywnić, a następnie wybierz kolejno menu File ➤ Print Graph.


Zapisywanie projektówDane programu Minitab są zapisywane w arkuszach. Można też zapisać projekty programu Minitab zawierające wiele arkuszy. Projekt programu Minitab zawiera efekty całej pracy, w tym dane, dane wyjściowe okna Session, wykresy, historię sesji, zawartość raportów narzędzia ReportPad i ustawienia okien dialogowych. Po otwarciu projektu można wznowić pracę w miejscu, w którym została przerwana.

Dobrą praktyką jest zapisanie wyników pracy w lokalizacji innej niż folder Program Files. W przykładach omawianych w niniejszym podręczniku pliki są zapisywane w folderze Meet Minitab, który znajduje się w folderze My Documents. Pliki można zapisywać w wybranej lokalizacji (poza folderem Program Files).

Zapisz projektprogramu Minitab

Zapisz całą pracę w projekcie programu Minitab.

1 Wybierz kolejno menu File ➤ Save Project As.

2 Przejdź do folderu, w którym chcesz zapisać pliki.

3 W polu File name wpisz nazwę My_Graphs.MPJ. Przy zapisywaniu projektu program Minitab automatycznie dodaje rozszerzenie .MPJ do nazwy pliku.

4 Kliknij przycisk Save.

Jeśli użytkownik zamyka projekt przed zapisaniem, program Minitab wyświetla monit o jego zapisanie.


2-16 Poznaj Minitab

Co dalejWynik analizy graficznej wskazuje, że czas dostawy zamówionych książek różni się w przypadku każdego z trzech ośrodków wysyłkowych. W następnym rozdziale wyświetlone zostaną statystyki opisowe. Zostanie też przeprowadzona analiza wariancji (ANOVA) w celu sprawdzenia, czy różnice między ośrodkami są statystycznie istotne.

Poznaj Minitab 3-1

3Analizowanie danych


■ wyświetlania i interpretowania statystyk opisowych, str. 3-2;

■ przeprowadzania jednoczynnikowej analizy wariancji (ANOVA) i interpretowania jej wyników, str. 3-4;

■ wyświetlania i interpretowania wbudowanych wykresów, str. 3-4;

■ uzyskiwania dostępu do poradnika StatGuide, str. 3-8;

■ korzystania z modułu Project Manager, str. 3-9.

OmówienieStatystyka udostępnia reguły i metody gromadzenia, podsumowywania, analizowania i interpretowania danych, a także wyciągania wniosków na podstawie wyników analizy. Jest to dziedzina wiedzy, która ułatwia opisywanie danych i wyciąganie wniosków, wspomagając podejmowanie decyzji i ułatwiając poprawianie jakości procesów i produktów.

Program Minitab oferuje:

■ Wiele metod statystycznych zorganizowanych w kategorie, takich jak regresja, ANOVA, narzędzia jakościowe i szeregi czasowe

■ Wbudowane wykresy ułatwiające zrozumienie danych i ocenę wyników

■ Możliwość wyświetlania i zapisywania statystyk oraz miar diagnostycznych

W tym rozdziale zawarto wprowadzenie do poleceń statystycznych programu Minitab, wbudowanych wykresów, poradnika StatGuide i modułu Project Manager. Zadaniem użytkownika będzie ocena liczby opóźnionych i niezrealizowanych dostaw oraz sprawdzenie, czy różnica w czasie dostawy między trzema ośrodkami wysyłkowymi jest statystycznie istotna.

Aby uzyskać więcej informacji na temat funkcji statystycznych programu Minitab, znajdź hasło Stat menu w indeksie pomocy Minitab Help.

Rozdział 3 Wyświetlanie statystyk opisowych

3-2 Poznaj Minitab

Wyświetlanie statystyk opisowychStatystyki opisowe podsumowują i opisują charakterystyczne cechy danych.

Polecenie Display Descriptive Statistics umożliwia sprawdzenie dla każdego ośrodka wysyłkowego liczby dostaw książek na czas, z opóźnieniem i niezrealizowanych.

Wyświetlstatystyki

opisowe

1 Jeśli kontynuujesz lekturę z poprzedniego rozdziału, wybierz kolejno menu File ➤ New, a następnie zaznacz pozycję Minitab Project. Kliknij przycisk OK. W przeciwnym razie po prostu uruchom program Minitab.

2 Wybierz kolejno menu File ➤ Open Worksheet.


4 W folderze Sample Data kliknij dwukrotnie pozycję Meet Minitab, następnie wybierz plik ShippingData.MTW. Kliknij przycisk Open. Ten arkusz jest taki sam, jak arkusz używany w rozdział 2, Przedstawianie danych na wykresach.

5 Wybierz kolejno menu Stat ➤ Basic Statistics ➤ Display Descriptive Statistics.

6 W polu Variables wprowadź zmienną Days.

7 W polu By variables (optional) wprowadź tekst Center Status.

W przypadku większości poleceń programu Minitab aby uruchomić polecenie, wystarczy wypełnić główne okno dialogowe. Często jednak można skorzystać z podrzędnych okien dialogowych w celu modyfikowania opcji analizy lub wyświetlania dodatkowych danych wyjściowych, takich jak wykresy.

8 Kliknij przycisk Statistics.

9 Wyczyść pola wyboru First quartile, Median, Third quartile, N nonmissing i N missing.

10 Zaznacz pole wyboru N total.


Zmiany wprowadzone w podrzędnym oknie dialogowym Statistics wpływają tylko na bieżącą sesję. Ustawienia domyślne dla przyszłych sesji można zmienić, wybierając kolejno menu Tools ➤ Options ➤ Individual Commands ➤ Display Descriptive Statistics. Po ponownym otwarciu podrzędnego okna dialogowego Statistics będą w nim odzwierciedlone ustawione preferencje użytkownika.

Wyświetlanie statystyk opisowych Analizowanie danych

Poznaj Minitab 3-3

Sessionokna

Graph

Descriptive Statistics: Days Results for Center = Central

TotalVariable Status Count Mean SE Mean StDev Minimum MaximumDays Back order 6 * * * * * Late 6 6.431 0.157 0.385 6.078 7.070 On time 93 3.826 0.119 1.149 1.267 5.983

Results for Center = Eastern

TotalVariable Status Count Mean SE Mean StDev Minimum MaximumDays Back order 8 * * * * * Late 9 6.678 0.180 0.541 6.254 7.748 On time 92 4.234 0.112 1.077 1.860 5.953

Results for Center = Western

TotalVariable Status Count Mean SE Mean StDev Minimum MaximumDays Back order 3 * * * * * On time 102 2.981 0.108 1.090 0.871 5.681

Zinterpretuj wyniki Wyniki w oknie Session są prezentowane osobno dla poszczególnych ośrodków. Dla każdego ośrodka w kolumnie Total Count można znaleźć liczbę dostaw opóźnionych, niezrealizowanych i terminowych.

■ Najwięcej dostaw niezrealizowanych (8) i opóźnionych (9) zarejestrowano w ośrodku wysyłkowym Eastern.

■ Drugi pod tym względem jest ośrodek Central z liczbą dostaw niezrealizowanych równą 6 i opóźnionych także równą 6.

■ W ośrodku wysyłkowym Western zarejestrowano najmniejszą liczbę dostaw niezrealizowanych (3) i brak dostaw opóźnionych.

W oknie Session można też znaleźć wartości średnie, błędu standardowego średnich, odchylenia standardowego, minimalne i maksymalne stanu zamówienia dla każdego ośrodka. Statystyki te nie są podawane dla dostaw niezrealizowanych, ponieważ w ich przypadku brakuje odpowiednich informacji.

W oknie Session wyświetlane są tekstowe dane wyjściowe, które można edytować, dodawać do raportu narzędzia ReportPad i drukować. Omówienie narzędzia ReportPad zawiera rozdział 7, Generowanie raportu.

Rozdział 3 Przeprowadzanie analizy wariancji (ANOVA)

3-4 Poznaj Minitab

Przeprowadzanie analizy wariancji (ANOVA)Jedną z najczęściej stosowanych metod w statystyce jest testowanie hipotez. Program Minitab oferuje wiele opcji testowania hipotez, w tym testy t i analizę wariancji. Ogólnie testowanie hipotezy polega na przyjęciu założenia, że dane twierdzenie jest prawdziwe, a następnie na jego sprawdzaniu przy użyciu przykładowych danych.

Testowanie obejmuje dwa typy hipotez: hipotezę zerową (oznaczaną jako H0) i hipotezę alternatywną (oznaczaną jako H1). Hipoteza zerowa to twierdzenie pierwotne, które jest często określane na podstawie wcześniejszych badań lub wiedzy ogólnej. Hipoteza alternatywna to teza przeciwna do testowanej.

Na podstawie przeprowadzonej w poprzednim rozdziale analizy graficznej oraz powyższej analizy opisowej można podejrzewać, że różnica między średnią liczbą dni realizacji dostawy (odpowiedź) w poszczególnych ośrodkach wysyłkowych (czynnik) jest statystycznie istotna. Aby zweryfikować tę hipotezę, przeprowadzona zostanie jednoczynnikowa analiza wariancji, która polega na testowaniu równości wartości średnich dwóch lub kilku populacji charakteryzujących się jednym czynnikiem klasyfikującym. Przeprowadzony zostanie też test porównań wielokrotnych Tukeya, aby sprawdzić, dla którego ośrodka wysyłkowego wartości średnich są różne.

Przeprowadźanalizę wariancji

1 Wybierz kolejno menu Stat ➤ ANOVA ➤ One-Way.

2 W polu Response wprowadź zmienną Days. W polu Factor wprowadź zmienną Center.

W wielu oknach dialogowych poleceń statystycznych można wybierać często używane lub wymagane opcje. Pozostałe opcje można wybierać po kliknięciu przycisków otwierających okna podrzędne.

3 Kliknij przycisk Comparisons.

4 Zaznacz pole wyboru Tukey’s, family error rate, a następnie kliknij przycisk OK.

Przeprowadzanie analizy wariancji (ANOVA) Analizowanie danych

Poznaj Minitab 3-5

5 Kliknij przycisk Graphs.

W przypadku wielu poleceń statystycznych w programie Minitab dostępne są wbudowane wykresy, które mogą być pomocne w interpretowaniu wyników i ocenianiu poprawności założeń statystycznych.

6 Zaznacz pola wyboru Individual value plot i Boxplots of data.

7 W obszarze Residual Plots wybierz opcję Four in one.


Sessionokna

Graph

One-way ANOVA: Days versus Center

Source DF SS MS F PCenter 2 114.63 57.32 39.19 0.000Error 299 437.28 1.46Total 301 551.92

S = 1.209 R-Sq = 20.77% R-Sq(adj) = 20.24%

Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDevLevel N Mean StDev -----+---------+---------+---------+----Central 99 3.984 1.280 (----*---)Eastern 101 4.452 1.252 (----*----)Western 102 2.981 1.090 (----*---) -----+---------+---------+---------+---- 3.00 3.50 4.00 4.50

Pooled StDev = 1.209

Grouping Information Using Tukey Method

Center N Mean GroupingEastern 101 4.452 ACentral 99 3.984 BWestern 102 2.981 C

Means that do not share a letter are significantly different.


3-6 Poznaj Minitab

Tukey 95% Simultaneous Confidence IntervalsAll Pairwise Comparisons among Levels of Center

Individual confidence level = 98.01%

Center = Central subtracted from:

Center Lower Center Upper ---------+---------+---------+---------+Eastern 0.068 0.468 0.868 (---*---)Western -1.402 -1.003 -0.603 (---*---) ---------+---------+---------+---------+ -1.0 0.0 1.0 2.0

Center = Eastern subtracted from:

Center Lower Center Upper ---------+---------+---------+---------+Western -1.868 -1.471 -1.073 (---*---) ---------+---------+---------+---------+ -1.0 0.0 1.0 2.0

Zinterpretuj wyniki Proces podejmowania decyzji w przypadku testowania hipotezy można opierać na wartości prawdopodobieństwa (wartości p) dla danego testu.

■ Jeśli wartość p jest mniejsza lub równa wstępnie ustalonemu poziomowi istotności (poziomowi α), wówczas hipoteza zerowa jest odrzucana, a za prawidłową uznawana jest hipoteza alternatywna.

■ Jeśli wartość p jest większa niż poziom istotności (α), nie można odrzucić hipotezy zerowej i uznać hipotezy alternatywnej za prawdziwą.

W tabeli analizy wariancji wartość p (0,000) zapewnia wystarczające potwierdzenie tego, że średni czas dostawy różni się dla co najmniej jednego z ośrodków wysyłkowych, gdy poziom α wynosi 0,05. Należy zauważyć, że w tabeli pojedynczych przedziałów 95% ufności żadne przedziały się nie pokrywają. Oznacza to, że średnie są statystycznie różne. Należy jednak zinterpretować wyniki porównań wielokrotnych, aby określić, gdzie występują różnice między średnimi poszczególnych ośrodków wysyłkowych.

W teście Tukeya dostępne są informacje o grupowaniu i dwa zestawy przedziałów porównań wielokrotnych: W tabeli grupowania poziomy czynników w obrębie tej samej grupy nie różnią się znacząco od siebie. Każdy ośrodek wysyłkowy należy do innej grupy. Dlatego wszystkie średnie poziomów mają istotnie różne średnie czasów dostawy.

Przedziały ufności Tukeya pokazują następujące wartości:

■ Średnia dla ośrodka wysyłkowego Central odjęta od średnich dla ośrodków wysyłkowych Eastern i Western

Przeprowadzanie analizy wariancji (ANOVA) Analizowanie danych

Poznaj Minitab 3-7

■ Średnia dla ośrodka wysyłkowego Eastern odjęta od średniej dla ośrodka wysyłkowego Western

Pierwszy przedział w pierwszym zestawie wyników Tukeya to 0,068 do 0,868. Oznacza to, że wartość obliczona jako przeciętny czas dostawy w przypadku ośrodka Eastern minus przeciętny czas dostawy w przypadku ośrodka Central leży w przedziale od 0,068 do 0,868 dnia. Dostawy z ośrodka Eastern są realizowane dłużej niż dostawy z ośrodka Central. Podobnie interpretuje się inne wyniki testów Tukeya. Średnie dla wszystkich ośrodków wysyłkowych różnią się istotnie, ponieważ żaden przedział ufności nie obejmuje wartości zerowej. Dlatego wszystkie ośrodki wysyłkowe mają istotnie różne średnie czasów dostawy. W przypadku ośrodka wysyłkowego Western średni czas dostarczania (2,981 dnia) jest najkrótszy.

Graphokna

Graph

Zinterpretuj wyniki Na wykresach pojedynczych wartości i wykresach typu boxplot widać, że czas dostawy różni się w przypadku poszczególnych ośrodków wysyłkowych — tak jak w przypadku wykresów z poprzedniego rozdziału. Na wykresie typu boxplot dla ośrodka wysyłkowego Eastern widać jedną wartość odbiegającą od reszty (oznaczoną symbolem ∗). Reprezentuje ona zamówienie o nietypowo długim czasie realizacji.

Używając wykresów reszt, dostępnych dla wielu poleceń statystycznych, można sprawdzić założenia statystyczne:


3-8 Poznaj Minitab

■ Wykres rozkładu normalnego (Normal Probability Plot) — umożliwia wykrywanie odchyłek od normalności. Linia zbliżona do prostej oznacza, że reszty mają rozkład normalny.

■ Histogram reszt (Histogram) — umożliwia wykrycie wielu szczytów, wartości odbiegających od innych i odchyłkę od normalności. Histogram powinien być mniej więcej symetryczny i mieć kształt dzwonu.

■ Reszty względem wartości dopasowanych (Versus Fits) — wykres umożliwia wykrywanie wariancji niestałej, brakujących elementów wyższego rzędu i wartości odbiegających od innych. Reszty powinny być rozrzucone losowo wokół zera.

■ Reszty względem zamówień (Versus Order) — wykres umożliwia wykrywanie zależności reszt od czasu. Reszty nie powinny wykazywać żadnego wyraźnego wzorca.

W przypadku danych dotyczących dostaw wykresy reszt typu „cztery w jednym” nie wykazują naruszeń założeń statystycznych. Model jednoczynnikowej analizy wariancji wykazuje dobrą zgodność z danymi.

Uzyskaj dostęp doporadnikaStatGuide

Potrzebujesz więcej informacji na temat interpretowania jednoczynnikowej analizy wariancji, w szczególności testu porównań wielokrotnych Tukeya. W poradniku StatGuide programu Minitab zawarto szczegółowe informacje na temat danych wyjściowych okien Session i Graph dla większości poleceń statystycznych.

1 Umieść kursor w dowolnym miejscu okna Session z wynikami jednoczynnikowej analizy wariancji.

2 Kliknij przycisk na pasku narzędzi Standard.

3 Szukasz dodatkowych informacji na temat metody porównań wielokrotnych Tukeya. W okienku Contents kliknij pozycję Tukey’s method.

4 Jeśli chcesz, tematy dotyczące jednoczynnikowej analizy wariancji możesz przejrzeć, korzystając z przycisków .

5 W oknie poradnika StatGuide kliknij przycisk , aby go zamknąć.

Zapisać projekt Zapisz wyniki pracy w projekcie programu Minitab.



3 W polu File name wpisz nazwę My_Stats.MPJ.


W programie Minitab można wyświetlić każdy z wykresów reszt na osobnej stronie. Można też utworzyć wykres reszt względem zmiennych.

Aby uzyskać więcej informacji na temat korzystania z poradnika StatGuide, zobacz StatGuide na str. 10-9.

Korzystanie z modułu Project Manager programu Minitab Analizowanie danych

Poznaj Minitab 3-9

Korzystanie z modułu Project Manager programu MinitabW wyniku dotychczasowych działań utworzony został projekt programu Minitab zawierający arkusz, kilka wykresów i wyniki przeprowadzonych analiz w oknie Session. Moduł Project Manager ułatwia nawigowanie po częściach projektu programu Minitab oraz ich przeglądanie i przetwarzanie.

Za pomocą modułu Project Manager można przeglądać przeprowadzone już analizy statystyczne.

Otwórz modułProject Manager

1 Aby uzyskać dostęp do modułu Project Manager, kliknij przycisk na pasku narzędzi Project Manager lub naciśnij klawisze [Ctrl]+[I].

Dane wyjściowe okna Session i wykresy można łatwo przeglądać, wybierając element z listy w prawym okienku. Ponadto dostęp do różnych danych wyjściowych można uzyskiwać za pośrednictwem ikon na pasku narzędzi Project Manager.

Aby uzyskać więcej informacji na ten temat, zobacz Project Manager na str. 11-3.

Wyświetl danewyjściowe okna

Session

Chcemy teraz sprawdzić wyniki jednoczynnikowej analizy wariancji. Aby zaznajomić się z paskiem narzędzi Project Manager, kliknij ikonę Show Session Folder na pasku narzędzi. Spowoduje to otwarcie okna Session.

1 Kliknij przycisk na pasku narzędzi Project Manager.

2 W lewym okienku kliknij dwukrotnie pozycję One-way ANOVA: Days versus Center.

Rozdział 3 Korzystanie z modułu Project Manager programu

3-10 Poznaj Minitab

W prawym okienku modułu Project Manager zostaną wyświetlone wyniki jednoczynnikowej analizy wariancji z okna Session.

Wyświetl wykresy Chcemy też ponownie zobaczyć wykres typu boxplot. Kliknij ikonę Show Graphs na pasku narzędzi.

1 Kliknij przycisk na pasku narzędzi Project Manager.

2 W lewym okienku kliknij dwukrotnie pozycję Boxplot of Days.

W prawym okienku modułu Project Manager w oknie Graph wyświetlony zostanie wykres typu boxplot.

Co dalej Analizowanie danych

Poznaj Minitab 3-11

Co dalejStatystyki opisowe i wyniki analizy wariancji pokazują, że ośrodek Western charakteryzuje się najmniejszą liczbą opóźnionych i niezrealizowanych dostaw oraz najkrótszym czasem dostawy. W następnym rozdziale użytkownik utworzy wykres kontrolny i przeprowadzi analizę wydolności, aby zbadać, czy proces ośrodka wysyłkowego Western jest stabilny w czasie i czy może działać w ramach specyfikacji.


3-12 Poznaj Minitab

Poznaj Minitab 4-1

4Ocena jakości


■ określania opcji wykresów kontrolnych, str. 4-2;

■ tworzenia i interpretowania wykresów kontrolnych, str. 4-3;

■ aktualizowania wykresów kontrolnych, str. 4-5;

■ wyświetlania informacji o podgrupach, str. 4-7;

■ dodawania linii odniesienia do wykresu kontrolnego, str. 4-8;

■ przeprowadzania i interpretowania wyników analizy wydolności, str. 4-9.

OmówienieJakość to stopień, w jakim produkty lub usługi spełniają potrzeby klientów. Do najczęstszych zadań specjalistów zajmujących się zagadnieniem jakości należą: ograniczenie stopnia wadliwości produktów, zachowanie zgodności produkowanych wyrobów ze specyfikacjami oraz ustandaryzowanie czasu realizacji zamówień.

Program Minitab oferuje szeroki wybór metod ułatwiających ocenę jakości w obiektywny, ilościowy sposób: wykresy kontrolne, narzędzia planowania jakości oraz analiza systemu pomiarowego (ocena systemu pomiarowego), wydolności procesu i niezawodności/trwałości. W niniejszym rozdziale omówiono wykresy kontrolne i analizę wydolności procesu.

Wykresy kontrolne w programie Minitab mają następujące cechy:

■ Użytkownik może wybrać sposób oszacowania parametrów i granic kontrolnych oraz określania testów występowania przyczyn szczególnych i wyświetlania etapów historycznych.

■ Atrybuty wykresów można dostosować do własnych potrzeb, np. dodać linię odniesienia, zmienić skalę i tytuł. Podobnie jak w przypadku innych wykresów programu Minitab, wykresy kontrolne można dostosować w trakcie i po ich utworzeniu.

Rozdział 4 Ocena stabilności procesu

4-2 Poznaj Minitab

Polecenia dotyczące wydolności procesu mają następujące cechy:

■ Możliwa jest analiza wielu różnych rozkładów danych, np. normalnego, wykładniczego, Weibulla, gamma, Poissona i dwumianowego.

■ Szeroki wybór wykresów, za pomocą których można zweryfikować, czy proces jest pod kontrolą (mieści się w granicach kontrolnych) i czy dane mają wybrany rozkład.

Analizy graficzne i statystyczne przeprowadzone w poprzednim rozdziale wykazały, że czas dostawy jest najkrótszy w przypadku ośrodka wysyłkowego Western. W tym rozdziale użytkownik ustali, czy proces tego ośrodka jest stabilny (pod kontrolą), a jego wydolność pozwala na utrzymanie się w granicach specyfikacji.

Ocena stabilności procesuWykresy kontrolne umożliwiają śledzenie stabilności procesu w czasie oraz wykrywanie obecności przyczyn szczególnych, które są zdarzeniami nadzwyczajnymi i normalnie nie wchodzą w skład procesu.

W programie Minitab na wykresie przedstawiane są statystyki procesu — takie jak średnia z podgrupy, pojedyncza obserwacja, statystyka ważona czy liczba usterek — w funkcji numeru próby lub czasu. Program Minitab umieszcza na wykresie:

■ linię centralną reprezentującą wartość średnią danej statystyki,

■ górną granicę kontrolną (UCL) w odległości 3 odchyleń standardowych powyżej linii centralnej,

■ dolną granicę kontrolną (LCL) w odległości 3 odchyleń standardowych poniżej linii centralnej.

Użytkownik może zmodyfikować domyślne specyfikacje wszystkich wykresów kontrolnych programu Minitab. Można na przykład zdefiniować metodę szacowania odchylenia standardowego procesu, określić testy występowania przyczyn szczególnych oraz wyświetlić etapy procesu przez zdefiniowanie etapów historycznych.

Określ opcjewykresów

kontrolnych

Przed utworzeniem wykresu kontrolnego danych dotyczących wysyłki książek chcemy określić opcje różniące się od ustawień domyślnych programu Minitab do testowania losowości danych na wszystkich wykresach kontrolnych.

Organizacja Automotive Industry Action Group (AIAG) zaleca przestrzeganie następujących wskazówek przy testowaniu występowania przyczyn szczególnych:

■ Test 1: 1 punkt > 3 odchylenia standardowe od linii centralnej

Aby uzyskać dodatkowe informacje na temat wykresów kontrolnych programu Minitab, znajdź hasło Control Charts w indeksie pomocy Minitab Help.

Ocena stabilności procesu Ocena jakości

Poznaj Minitab 4-3

■ Test 2: 9 punktów z rzędu po tej samej stronie linii centralnej

■ Test 3: 6 punktów z rzędu, których wartości cały czas rosną lub maleją

Ponadto, zgodnie z zaleceniami organizacji AIAG, dla wszystkich przyszłych wykresów kontrolnych należy używać wartości 7 w testach 2 i 3. Można to łatwo zrealizować, odpowiednio określając opcje analizy z użyciem wykresów kontrolnych. Po określeniu opcji preferencje użytkownika są automatycznie uwzględniane w odpowiednich oknach dialogowych.

1 Wybierz kolejno menu Tools ➤ Options ➤ Control Charts and Quality Tools ➤ Tests.

2 Zaznacz trzy pierwsze testy.

3 Zmień wartość K dla drugiego testu na 7.

4 Zmień wartość K dla trzeciego testu na 7.


Utwórzwykres X i S

Teraz można utworzyć wykres kontrolny, aby sprawdzić, czy proces realizacji zamówień jest stabilny w funkcji czasu. W tym celu należy losowo wybrać 10 próbek za okres 20 dni, aby zbadać zmiany wartości średniej i zmienności czasu dostawy. Utworzony zostanie wykres kontrolny średniej i odchylenia standardowego ( i S), za pomocą którego można jednocześnie monitorować średnią i zmienność procesu. Wykres kontrolny średniej i odchylenia standardowego ( i S) można stosować w przypadku podgrup o wielkości co najmniej 9 obserwacji.


2 Wybierz kolejno menu File ➤ Open Project.

3 Przejdź do folderu C:\Program Files\Minitab\Minitab 16\English\Sample Data\Meet Minitab (może to być inny folder, jeśli program Minitab został zainstalowany w lokalizacji innej niż domyślna).

Po określeniu opcji można w dowolnym momencie przywrócić domyślne ustawienia programu Minitab. Aby uzyskać więcej informacji na ten temat, zobacz Przywracanie domyślnych ustawień programu Minitab na str. 9-7.

X

X


4-4 Poznaj Minitab

4 Zaznacz plik Quality.MPJ. Kliknij przycisk Open.

5 Wybierz kolejno menu Stat ➤ Control Charts ➤ Variables Charts for Subgroups ➤ Xbar-S.

Aby utworzyć wykres kontrolny, wystarczy wypełnić pola w głównym oknie dialogowym. Klikając dowolny przycisk, można też wybrać opcje dostosowania wykresu.

6 Z listy rozwijanej wybierz pozycję All observations for a chart are in one column, a następnie w polu poniżej wprowadź tekst Days.

7 W polu Subgroup sizes wprowadź tekst Date.

8 Kliknij przycisk Xbar-S Options, a następnie kliknij kartę Tests. Należy zauważyć, że w tym oknie dialogowym uwzględnione są wcześniej określone testy i wartości dla nich (zobacz Określ opcje wykresów kontrolnych na str. 4-2).

Klikając poszczególne karty, można otworzyć okna dialogowe i dostosować wykres kontrolny. Dostępność kart zależy od typu wykresu. Karty Parameters, Estimate, Display i Storage są dostępne dla wszystkich wykresów kontrolnych. Karty Stages, Tests, S Limits i Box-Cox są dostępne dla większości wykresów. Inne opcje są dostępne dla określonych wykresów.



Poznaj Minitab 4-5


ZinterpretujX i S

Punkty danych ośrodka wysyłkowego Western mieszczą się w granicach kontrolnych i nie wykazują wzorców nielosowych. W związku z tym średnia i odchylenie standardowe procesu wydają się być pod kontrolą (proces stabilny). Średnia procesu ( ) wynosi 2,985, a średnie odchylenie standardowe ( ) wynosi 0,629.

Aktualizowaniewykresu

kontrolnego

W przypadku zmiany danych wykres można zaktualizować bez konieczności jego ponownego tworzenia. Aktualizować można wszystkie wykresy dostępne w menu Graph (z wyjątkiem Stem-and-Leaf) oraz wszystkie wykresy kontrolne.

Po utworzeniu wykresu średniej i odchylenia standardowego ( i S) kierownik ośrodka wysyłkowego Western dostarcza kolejne dane, zebrane 23 marca 2009 r. Użytkownik musi dodać te dane do arkusza i zaktualizować wykres kontrolny.

Dodaj dane do arkusza

Należy wprowadzić dane typu data/godzina w kolumnie C1 i dane numeryczne w kolumnie C2.

1 Kliknij okno Data, aby je uaktywnić.

2 Umieść kursor w dowolnej komórce w kolumnie C1, a następnie naciśnij klawisz [End], aby przejść na koniec arkusza.

3 Aby wprowadzić datę 23 marca 2009 r. w wierszach 201–210:

■ Najpierw wpisz datę 3/23/2009 w wierszu 201 kolumny C1.

S

X


4-6 Poznaj Minitab

■ Następnie zaznacz komórkę z wartością 3/23/2009 i umieść kursor na uchwycie automatycznego wypełniania w prawym dolnym rogu zaznaczonej komórki. Gdy wskaźnik myszy znajduje się na uchwycie, zmienia w symbol krzyżyka (+). Naciśnij klawisz [Ctrl] i przeciągnij kursor do wiersza 210, aby wypełnić komórki tą samą wartością daty. Jeśli przytrzymasz klawisz [Ctrl], powyżej symbolu krzyżyka automatycznego wypełniania pojawi się dodatkowy znak krzyżyka w postaci indeksu górnego (++), oznaczający, że w komórkach zostaną wprowadzone te same, a nie kolejne wartości.

4 Wprowadź następujące dane w kolumnie C2, począwszy od wiersza 201:

3,60 2,40 2,80 3,21 2,40 2,75 2,79 3,40 2,58 2,50

Jeśli strzałka kierunku wprowadzania danych jest skierowana do dołu, naciśnięcie klawisza [Enter] powoduje przeniesienie kursora do komórki poniżej.

5 Sprawdź, czy dane zostały wprowadzone prawidłowo.

Zaktualizuj wykres kontrolny

1 Kliknij wykres i S prawym przyciskiem myszy i wybierz polecenie Update Graph Now.

Strzałka kierunku wprowadzania danych

X


Poznaj Minitab 4-7


Na wykresie średniej ( i S obejmuje teraz nową podgrupę. Średnia ( = 2,978) i odchylenie standardowe ( = 0,6207) uległy niewielkiej zmianie, ale proces nadal wydaje się być pod kontrolą.

Wyświetlinformacje opodgrupach

Podobnie jak w przypadku każdego innego wykresu programu Minitab, przy przemieszczaniu wskaźnika myszy nad punktami wykresu kontrolnego wyświetlane są różne informacje na temat danych.

Przykładowo można sprawdzić średnią z próbki 9, będącej podgrupą o największej średniej.

1 Przesuń wskaźnik myszy na punkt danych odpowiadający próbce 9.


Zinterpretuj wyniki Na etykiecie widać, że dla próbki 9 średni czas dostawy wynosi 3,369 dnia.

XS

Aby wszystkie wykresy i wykresy kontrolne były aktualizowane automatycznie:1 Wybierz kolejno menu Tools ➤ Options ➤ Graphics ➤ Other Graphics Options.2 Zaznacz pole wyboru On creation, set graph to update automatically when data change.


4-8 Poznaj Minitab

Dodaj linięodniesienia

W księgarni internetowej wyznaczono cel, aby wszyscy klienci otrzymywali zamówione książki w średnim czasie 3,33 dnia (80 godzin), w związku z czym należy porównać średni czas realizacji zamówień przez ośrodek wysyłkowy Western z takim czasem docelowym. Poziom docelowy można pokazać na wykresie średniej ( ), dodając linię odniesienia.

1 Kliknij prawym przyciskiem myszy wykres (górny) i wybierz kolejno polecenie Add ➤ Reference Lines.

2 W polu Show reference lines at Y values wpisz wartość 3,33.



Zinterpretuj wyniki Linia centralna ( ) znajduje się znacznie poniżej linii odniesienia, co oznacza, że ośrodek wysyłkowy Western przeciętnie realizuje zamówienia na książki w czasie krótszym niż poziom docelowy 3,33 dnia. Tylko w przypadku podgrupy 9 czas realizacji zamówień wypada powyżej linii odniesienia (> 3,33).

X

X

Ocena wydolności procesu Ocena jakości

Poznaj Minitab 4-9

Ocena wydolności procesuPo ustaleniu, że proces jest pod kontrolą statystyczną, poznana zostanie jego wydolność, tzn. użytkownik sprawdzi, czy proces jest zgodny ze specyfikacjami i przynosi prawidłowe produkty lub wyniki. Ustalenie wydolności procesu następuje przez porównanie rozrzutu jego wariancji z szerokością granic specyfikacji. Jeśli proces nie jest pod kontrolą, przy ocenie jego wydolności można uzyskać nieprawidłowe wyniki.

W programie Minitab można graficznie ocenić wydolność procesu za pomocą histogramów i wykresów wydolności. Wykresy takie ułatwiają ocenę rozkładu danych i potwierdzenie, że proces jest pod kontrolą. Wskaźniki, czyli statystyki wydolności, stanowią prosty sposób oceny wydolności procesu. Ponieważ informacje na temat procesu sprowadzają się tutaj do jednej liczby, za pomocą statystyk wydolności można łatwo porównywać procesy ze sobą. Program Minitab umożliwia analizę wydolności dla różnych rozkładów danych, np. normalnego, wykładniczego, Weibulla, gamma, Poissona i dwumianowego.

Przeprowadźanalizę

wydolności

Jeżeli wiadomo, że proces realizacji zamówień na książki jest pod kontrolą, można przeprowadzić analizę jego wydolności w celu ustalenia, czy mieści się w granicach specyfikacji i zapewnia zadawalający czas dostawy. Wartość docelowa czasu realizacji zamówienia wynosi 3,33 dnia. Górna granica specyfikacji (USL) wynosi 6 (zamówienie zrealizowane w czasie dłuższym niż 6 dni jest uważane za zrealizowane po terminie); dolna granica specyfikacji (LSL) nie występuje. Ponieważ rozkład jest w przybliżeniu normalny, można zastosować normalną analizę wydolności.

1 Wybierz kolejno menu Stat ➤ Quality Tools ➤ Capability Analysis ➤ Normal.

2 W obszarze Data are arranged as zaznacz opcję Single column. Wprowadź tekst Days.

3 W polu Subgroup size wprowadź tekst Date.

4 W polu Upper spec wpisz cyfrę 6.

5 Kliknij przycisk Options. W polu Target (adds Cpm to table) wpisz wartość 3,33.

Aby uzyskać więcej informacji na temat wydolności procesu, znajdź hasło Process Capability w indeksie pomocy Minitab Help.

Rozdział 4 Ocena wydolności procesu

4-10 Poznaj Minitab

Podobnie jak w przypadku innych poleceń programu Minitab, analizę wydolności można zmodyfikować, podając informacje w głównym oknie dialogowym lub klikając jeden z przycisków okna podrzędnego.



Zinterpretujwyniki

Wszystkie statystyki potencjalnej i ogólnej wydolności procesu przewyższają 1,33 (ogólnie akceptowana wartość minimalna), co oznacza, że proces ośrodka wysyłkowego Western ma odpowiednią wydolność, w związku z czym zamówienia są realizowane w zadawalającym czasie.

Wartość Cpm (współczynnik rozrzutu specyfikacji, obliczany jako różnica USL – LSL podzielona przez pierwiastek kwadratowy z odchylenia średniokwadratowego od wartości docelowej) wynosi 1,22, co oznacza, że proces nie osiąga wartości docelowej. Na wykresie średniej ( ) z linią odniesienia widać, że średnia procesu wypada poniżej wartości docelowej, co jest wynikiem korzystnym. Wniosek jest taki, że klienci przeciętnie otrzymują zamówione książki wcześniej niż zakłada wartość docelowa wynosząca 3,33 dnia.

X

Aby uzyskać więcej informacji na temat interpretowania analiz wydolności, znajdź tematy Capability Analysis w poradniku StatGuide.

Co dalej Ocena jakości

Poznaj Minitab 4-11

Zapisać projekt Wszystkie wyniki pracy można zapisać w projekcie programu Minitab.



3 W polu File name wpisz nazwę My_Quality.MPJ.


Co dalejAnaliza jakości wykazuje, że proces ośrodka wysyłkowego Western jest pod kontrolą, a jego wydolność pozwala utrzymać się w granicach specyfikacji. W następnym rozdziale użytkownik zaprojektuje eksperyment i przeprowadzi analizę wyników w celu znalezienia sposobów dalszego usprawnienia procesu realizacji zamówień w ośrodku wysyłkowym Western.


4-12 Poznaj Minitab

Poznaj Minitab 5-1

5Projektowanie eksperymentu


■ projektowania eksperymentów w programie Minitab, str. 5-1;

■ tworzenia eksperymentu czynnikowego, str. 5-2;

■ wyświetlania projektu i wprowadzania danych do arkusza, str. 5-5;

■ analizowania projektu i interpretowania wyników, str. 5-6;

■ tworzenia i interpretowania głównych czynników wpływu i wykresów interakcji, str. 5-9.

OmówienieProjektowanie eksperymentów (DOE) umożliwia jednoczesne badanie wpływu wielu zmiennych na zmienną wynikową (odpowiedź). Eksperymenty składają się z serii przebiegów (testów), w których wprowadza się celowe zmiany w zmiennych wejściowych lub czynnikach i gromadzi dane. Specjaliści zajmujący się zagadnieniem jakości wykorzystują DOE w celu identyfikacji warunków procesów i składników produktów, które wpływają na jakość, a następnie określają wartości zmiennych wejściowych (czynników) gwarantujące najlepsze wyniki.

W programie Minitab dostępne są cztery typy eksperymentów: czynnikowy, powierzchni odpowiedzi, mieszaniny i Taguchiego (odporny). Czynności wykonywane w programie Minitab przy tworzeniu, analizowaniu i tworzeniu wykresu są podobne dla wszystkich typów eksperymentów. W programie Minitab dostępnych jest kilka narzędzi analitycznych i graficznych, które ułatwiają zrozumienie wyników uzyskanych po przeprowadzeniu eksperymentu. W niniejszym rozdziale przedstawiono typowe czynności wykonywane przy tworzeniu i analizowaniu eksperymentu czynnikowego, jednak można je stosować przy tworzeniu dowolnego eksperymentu w programie Minitab.

Rozdział 5 Tworzenie projektu eksperymentu

5-2 Poznaj Minitab

Funkcje poleceń DOE programu Minitab obejmują:

■ wykaz projektów eksperymentów do wyboru, ułatwiających tworzenie eksperymentów;

■ automatyczne tworzenie i zapisywanie projektu po określeniu jego właściwości;

■ możliwość wyświetlania i zapisywania statystyk diagnostycznych w celu ułatwienia interpretacji wyników;

■ wykresy pomocne przy interpretowaniu i prezentowaniu wyników.

W niniejszym rozdziale użytkownik jeszcze bardziej poprawi czas dostawy z ośrodka wysyłkowego Western. Po ocenie wielu potencjalnie ważnych czynników podjęto decyzję o zbadaniu dwóch czynników, które mogą skrócić czas przygotowania zamówionego towaru do wysyłki: systemu przetwarzania zamówień i procedury pakowania.

Ośrodek Western sprawdza nowy system przetwarzania zamówień. Użytkownik sprawdzi, czy system ten przyspieszy przygotowywanie towarów do wysyłki. Ponadto w ośrodku obowiązują dwie różne procedury pakowania. Użytkownik zbada, która z nich jest bardziej efektywna. Przeprowadzony zostanie eksperyment czynnikowy, aby sprawdzić, która kombinacja czynników pozwala uzyskać najkrótszy czas przygotowania zamówionego towaru do wysyłki. Wyniki tego eksperymentu pomocą w podjęciu decyzji dotyczących systemu przetwarzania zamówień i procedur pakowania wykorzystywanych w ośrodku wysyłkowym.

Tworzenie projektu eksperymentu

Przed wprowadzeniem lub przeanalizowaniem danych pomiarowych w programie Minitab należy utworzyć projekt eksperymentu i zapisać go w arkuszu. W zależności od wymagań danego eksperymentu można wybrać jeden z wielu dostępnych projektów. Wybór eksperymentu ułatwia wyświetlenie w programie Minitab listy wszystkich dostępnych projektów. Po wybraniu eksperymentu i jego funkcji program Minitab automatycznie tworzy projekt i zapisuje go w arkuszu.

Wybierz projekt Utworzony ma zostać eksperyment czynnikowy, który posłuży do zbadania zależności między dwoma czynnikami — systemem przetwarzania zamówień i procedurą pakowania — a czasem przygotowania zamówionego towaru do wysyłki.


Aby uzyskać więcej informacji na temat typów eksperymentów dostępnych w programie Minitab, znajdź hasło DOE w indeksie pomocy Help Minitab.

Tworzenie projektu eksperymentu Projektowanie eksperymentu

Poznaj Minitab 5-3

2 Wybierz kolejno menu Stat ➤ DOE ➤ Factorial ➤ Create Factorial Design.

Po rozpoczęciu tworzenia projektu w programie Minitab dostępne są tylko dwa przyciski: Display Available Designs i Designs. Pozostałe przyciski są udostępniane po wypełnieniu okna podrzędnego Designs.

3 Kliknij przycisk Display Available Designs.

W przypadku większości typów projektów w oknie dialogowym Display Available Designs programu Minitab wyświetlane są wszystkie możliwe eksperymenty i liczba wymaganych przebiegów.

4 Kliknij przycisk OK, aby powrócić do głównego okna dialogowego.

5 W obszarze Type of Design wybierz opcję 2-level factorial (default generators).

6 Z listy rozwijanej Number of factors wybierz wartość 2.

7 Kliknij przycisk Designs.

W polu u góry okna wyświetlone są wszystkie dostępne eksperymenty wybranego typu i o określonej liczbie czynników. W prezentowanym przykładzie dostępna jest tylko jedna opcja, ponieważ przeprowadzany jest eksperyment czynnikowy z dwoma czynnikami: pełny eksperyment czynnikowy z czterema przebiegami. Dwupoziomowy projekt z dwoma czynnikami ma 22 (lub cztery) możliwe kombinacje czynników.

8 Z listy rozwijanej Number of replicates for corner points wybierz wartość 3.

9 Kliknij przycisk OK, aby powrócić do głównego okna dialogowego. Zauważ, że uaktywnione zostały pozostałe przyciski.

Rozdział 5 Tworzenie projektu eksperymentu

5-4 Poznaj Minitab

Nadaj nazwyczynnikom i ustaw

ich poziomy

Określone dla każdego czynnika nazwa i poziom zostaną wprowadzane w programie Minitab do arkusza. Nazwy będą używane jako etykiety czynników w wynikach analiz i na wykresach. Jeśli użytkownik nie wprowadzi poziomów czynników, program Minitab ustawi dla poziomu niskiego wartość –1, a dla poziomu wysokiego wartość 1.

1 Kliknij przycisk Factors.

2 Kliknij pierwszy wiersz kolumny Name, aby zmienić nazwę pierwszego czynnika. Następnie użyj klawiszy strzałek do przemieszczania się między wierszami i kolumnami tabeli. Wykonaj następujące czynności:

■ W wierszu Factor A wpisz tekst OrderSystem w kolumnie Name, tekst New w kolumnie Low i tekst Current w kolumnie High. Z listy rozwijanej Type wybierz pozycję Text.

■ W wierszu Factor B wpisz tekst Pack w kolumnie Name, literę A w kolumnie Low i literę B w kolumnie High. Z listy rozwijanej Type wybierz pozycję Text.

3 Kliknij przycisk OK, aby powrócić do głównego okna dialogowego.

Zrandomizuj izapisz projekt

Domyślnie program Minitab randomizuje kolejność przebiegów w przypadku wszystkich typów eksperymentów z wyjątkiem eksperymentów Taguchiego. Randomizacja zapewnia, że model będzie spełniał określone założenia statystyczne i może zmniejszyć wpływ czynników nieobjętych badaniem na wyniki eksperymentu.

Ustawienie ziarna dla generatora danych pseudolosowych zapewnia uzyskanie tej samej kolejności przebiegów przy każdym tworzeniu eksperymentu. Mimo że w praktyce zazwyczaj nie stosuje się tego rozwiązania, w wyniku ustawienia podstawy uzyskiwany jest ta sama kolejność, co w prezentowanym przykładzie.

1 Kliknij przycisk Options.

2 W polu Base for random data generator wpisz cyfrę 9.

3 Upewnij się, że zaznaczone jest pole wyboru Store design in worksheet. Kliknij przycisk OK w każdym oknie dialogowym.

Przeglądanie projektu Projektowanie eksperymentu

Poznaj Minitab 5-5

Przeglądanie projektuPo każdym utworzeniu projektu program Minitab zapisuje odpowiednie informacje i czynniki w kolumnach arkusza. Otwórz okno Data, aby zobaczyć strukturę typowego projektu. Możesz też otworzyć arkusz DOE.MTW z folderu danych Meet Minitab zawierającego projekt i dane odpowiedzi.

Przejrzyj projekt 1 Wybierz kolejno menu Window ➤ Worksheet 1.

Kolumna RunOrder (C2), wyznaczana losowo, wskazuje kolejność gromadzenia danych. Jeśli projekt nie zostanie zrandomizowany, kolumny StdOrder i RunOrder będą jednakowe.

W prezentowanym przykładzie nie zostały dodane punkty centralne ani projekt nie został zablokowany, dlatego program Minitab ustawił we wszystkich komórkach w kolumnach C3 i C4 wartość 1. Czynniki są przechowywane w kolumnach C5 i C6 o nazwach OrderSystem i Pack. Ponieważ w podrzędnym oknie dialogowym Factors wprowadzono poziomy czynników, w arkuszu wyświetlane są rzeczywiste poziomy.

Wprowadzanie danychPo przeprowadzeniu eksperymentu i zebraniu danych można je wprowadzić do arkusza. Mierzona wartość nazywana jest reakcją.

W prezentowanym przykładzie zmierzono liczbę godzin niezbędnych do przygotowania zamówionego towaru do wysyłki. W wyniku przeprowadzenia eksperymentu otrzymano następujące dane:

14,72 9,62 13,81 7,97 12,52 13,78 14,64 9,41 13,89 13,89 12,57 14,06

Za pomocą polecenia Stat ➤ DOE ➤ Display Design można przełączać między losową i standardowa kolejnością wyświetlania oraz między zakodowanym i niezakodowanym wyświetlaniem arkusza.

Aby zmienić ustawienia lub nazwy czynników, należy użyć polecenia Stat ➤ DOE ➤ Modify Design. Jeśli konieczna jest zmiana jedynie nazw czynników, można je wpisać bezpośrednio w oknie Data.

Rozdział 5 Analizowanie projektu

5-6 Poznaj Minitab

Wprowadź danedo arkusza

1 W oknie Data kliknij komórkę nazwy kolumny C7 i wpisz nazwę Hours.

2 Wpisz podane wyżej godziny w kolumnie Hours w oknie Data.

Dane można wprowadzać w dowolnych kolumnach oprócz tych, które zawierają informacje dotyczące projektu. Można również wprowadzić wiele odpowiedzi dla jednego eksperymentu, po jednej w kolumnie.

Analizowanie projektuPo utworzeniu projektu i zebraniu danych odpowiedzi można do nich dopasować model i wygenerować wykresy w celu dokonania oceny czynników wpływu. Używając wyników z dopasowanego modelu i wykresów, można sprawdzić, które czynniki są istotne dla zmniejszenia liczby godzin potrzebnych do przygotowania zamówionego towaru do wysyłki.

Dopasuj model Ponieważ utworzono i zapisano eksperyment czynnikowy, program Minitab uaktywnił polecenia Analyze Factorial Design i Factorial Plots z menu DOE ➤ Factorial. W tym momencie można dopasować model lub wygenerować wykresy, w zależności od projektu. W prezentowanym przykładzie użytkownik najpierw dopasuje model.

1 Wybierz kolejno menu Stat ➤ DOE ➤ Factorial ➤ Analyze Factorial Design.

2 W polu Responses wprowadź tekst Hours.

Zanim będzie można otworzyć podrzędne okno dialogowe, należy wprowadzić kolumnę odpowiedzi.

Formularz danych można wydrukować, wybierając polecenie File ➤ Print Worksheet i upewniając się, że zaznaczone jest pole wyboru Print Grid Lines. Za pomocą tego formularza można rejestrować wyniki pomiarów w trakcie przeprowadzania eksperymentu.

Analizowanie projektu Projektowanie eksperymentu

Poznaj Minitab 5-7

3 Kliknij przycisk Terms. Upewnij się, że wartości A: OrderSystem, B: Pack i AB znajdują się w polu Selected Terms.

Podczas analizowania projektu do wybierania elementów uwzględnianych w modelu należy zawsze używać podrzędnego okna dialogowego Terms. Czynniki i interakcje można dodawać lub usuwać za pomocą przycisków ze strzałkami. Pola wyboru umożliwiają uwzględnianie w modelu bloków i punktów centralnych.


5 Kliknij przycisk Graphs.

6 W obszarze Effects Plots zaznacz pola wyboru Normal i Pareto.

Wykresy czynników wpływu są dostępne tylko w eksperymentach czynnikowych. Pomocne przy sprawdzaniu założeń modelu wykresy reszt można wyświetlać dla wszystkich typów projektów.


Zidentyfikuj ważneczynniki wpływu

Do określania czynników wpływu istotnych dla procesu można użyć okna Session i dwóch wykresów czynników wpływu. Najpierw popatrz na wyniki w oknie Session.

Sessionokna

Graph

Factorial Fit: Hours versus OrderSystem, Pack

Estimated Effects and Coefficients for Hours (coded units)

Term Effect Coef SE Coef T PConstant 12.573 0.1929 65.20 0.000OrderSystem 3.097 1.548 0.1929 8.03 0.000Pack -2.320 -1.160 0.1929 -6.01 0.000OrderSystem*Pack 1.730 0.865 0.1929 4.49 0.002

S = 0.668069 PRESS = 8.0337R-Sq = 93.79% R-Sq(pred) = 86.02% R-Sq(adj) = 91.46%

Rozdział 5 Analizowanie projektu

5-8 Poznaj Minitab

Analysis of Variance for Hours (coded units)

Source DF Seq SS Adj SS Adj MS F PMain Effects 2 44.9152 44.9152 22.4576 50.32 0.000 OrderSystem 1 28.7680 28.7680 28.7680 64.46 0.000 Pack 1 16.1472 16.1472 16.1472 36.18 0.0002-Way Interactions 1 8.9787 8.9787 8.9787 20.12 0.002 OrderSystem*Pack 1 8.9787 8.9787 8.9787 20.12 0.002Residual Error 8 3.5705 3.5705 0.4463 Pure Error 8 3.5705 3.5705 0.4463Total 11 57.4645

Estimated Coefficients for Hours using data in uncoded units

Term CoefConstant 12.5733OrderSystem 1.54833Pack -1.16000OrderSystem*Pack 0.865000

Użytkownik dopasowuje pełny model, obejmujący dwa główne czynniki wpływu i interakcję dwuczynnikową. Aby określić istotne czynniki wpływu, należy użyć wartości p (P) z tabeli Estimated Effects and Coefficients. Jeśli użyta zostanie wartość α = 0,05, wartości głównych czynników wpływu dla systemu przetwarzania zamówień (OrderSystem) i procedury pakowania (Pack) oraz interakcji OrderSystem∗Pack są statystycznie istotne, co oznacza, że ich wartości p są mniejsze niż 0,05.

Zinterpretujwykresy

czynników wpływu

W kolejnym kroku oceń wykres rozkładu normalnego i wykres Pareto ustandaryzowanych czynników wpływu, aby sprawdzić, które czynniki wpływu wpływają na odpowiedź Hours.

1 Aby uaktywnić okno wykresu rozkładu normalnego, wybierz kolejno menu Window ➤ Effects Plot for Hours.

Ważne elementy są oznaczone symbolem kwadratu. Istotne są elementy: OrderSystem (A), Pack (B) i OrderSystem∗Pack (A∗B) (α = 0,05).

2 Aby uaktywnić okno wykresu Pareto, wybierz kolejno menu Window ➤ Effects Pareto for Hours.

Wyciąganie wniosków Projektowanie eksperymentu

Poznaj Minitab 5-9

Program Minitab wyświetli wartość bezwzględną czynników wpływu na wykresie Pareto. Wszelkie czynniki wpływu przekraczające linię odniesienia są istotne na domyślnym poziomie 0,05.

Istotne są elementy: OrderSystem (A), Pack (B) i OrderSystem∗Pack (A∗B) (α = 0,05).

Wyciąganie wniosków

Wyświetl wykresyczynnikowe

W programie Minitab dostępne są zależne od typu projektu wykresy, które umożliwiają zinterpretowanie wyników.

W prezentowanym przykładzie użytkownik wygeneruje dwa wykresy czynnikowe, co pozwoli na wizualizację czynników wpływu — wykres głównych czynników wpływu i wykres interakcji.

1 Wybierz kolejno menu Stat ➤ DOE ➤ Factorial ➤ Factorial Plots.

2 Zaznacz pole wyboru Main Effects Plot, a następnie kliknij przycisk Setup.

Rozdział 5 Wyciąganie wniosków

5-10 Poznaj Minitab

3 W polu Responses, wprowadź tekst Hours.

4 Wybierz elementy, które chcesz umieścić na wykresie:

■ Kliknij pozycję A:OrderSystem w polu Available. Następnie kliknij przycisk , aby przenieść czynnik A:OrderSystem do pola Selected.

■ Powtórz te czynności, aby przenieść czynnik B:Pack do pola Selected. Kliknij przycisk OK.

5 Zaznacz pole wyboru Interaction Plot, a następnie kliknij przycisk Setup.

6 Powtórz kroki 3 i 4.


Oceń wykresy Przestudiuj wykres obrazujący skutek zastosowania nowego systemu przetwarzania zamówień w porównaniu do starego systemu lub skutek stosowania procedury pakowania A w porównaniu do procedury B. Te pojedyncze czynniki wpływu są nazywane głównymi czynnikami wpływu.

1 Wybierz kolejno menu Window ➤ Main Effects Plot for Hours, aby uaktywnić wykres głównych czynników wpływu.

System przetwarzania zamówień i procedura pakowania mają podobny wpływ na czas przygotowywania zamówionych towarów. Oznacza to, że linia łącząca średnie odpowiedzi dla nowego i obecnego systemu przetwarzania zamówień ma nachylenie podobne do linii łączącej średnią odpowiedź dla procedury pakowania A i procedury pakownia B. Wykres wskazuje też, że:

Ten punkt reprezentuje średnią wszystkich przebiegów dla obecnego systemu przetwarzania zamówień.

Ten punkt reprezentuje średnią wszystkich przebiegów dla nowego systemu przetwarzania zamówień.

Ta linia ilustruje średnią całej odpowiedzi (Hours) w eksperymencie.

Wyciąganie wniosków Projektowanie eksperymentu

Poznaj Minitab 5-11

■ realizacja zamówienia była szybsza w przypadku użycia nowego systemu przetwarzania niż w przypadku obecnie stosowanego systemu,

■ procedura pakowania B jest szybsza niż procedura pakowania A.

Jeżeli między czynnikami nie byłoby żadnych istotnych interakcji, wykres głównych czynników wpływu opisywałby prawidłowo najbardziej korzystne zmiany w całym procesie. Ponieważ interakcja w tym przykładzie jest znaczna, należy teraz zbadać wykres interakcji. Znaczna interakcja między dwoma czynnikami może wpływać na interpretację głównych czynników wpływu.

2 Wybierz kolejno menu Window ➤ Interaction Plot for Hours, aby uaktywnić wykres interakcji.

Wykres interakcji pokazuje wpływ zmiany ustawień jednego czynnika na drugi czynnik. Ponieważ interakcja może wzmacniać lub osłabiać główne czynniki wpływu, jej ocena jest bardzo ważna.

Z wykresu wynika, że zamówienia książek przetwarzane przy użyciu nowego systemu i zastosowaniu procedury pakowania B były przygotowywane do wysyłki najszybciej (około 9 godzin). Zamówienia przetwarzane przy użyciu starego systemu i zastosowaniu procedury pakowania A były przygotowywane do wysyłki najdłużej (około 14,5 godziny). Ponieważ nachylenie linii dla nowego systemu przetwarzania zamówień jest większe, można wywnioskować, że procedura pakowania ma większy wpływ, gdy stosowany jest nowy system przetwarzania zamówień.

Na podstawie wyników eksperymentu można zalecić, aby w celu przyspieszenia procesu dostarczania książek w ośrodku wysyłkowym Western stosowany był nowy system przetwarzania zamówień i procedura pakowania B.

Ten punkt reprezentuje średni czas przygotowania przesyłek w przypadku używania nowego systemu przetwarzania zamówień i z stosowania procedury pakowania A.

W legendzie wyświetlone są poziomy pierwszego czynnika (OrderSystem).

Skala pozioma (oś x) przedstawia poziomy drugiego czynnika (Pack).

Skala pionowa (oś y) w jednostkach odpowiedzi (Hours)


5-12 Poznaj Minitab

Zapisz projekt 1 Wybierz kolejno menu File ➤ Save Project As.


3 W polu File name wprowadź nazwę My_DOE.MPJ.


Co dalejPrzeprowadzony eksperyment czynnikowy pokazał, że czas przygotowywania zamówień w ośrodku wysyłkowym Western można skrócić, stosując nowy system przetwarzania zamówień i procedurę pakowania B. W następnym rozdziale użytkownik pozna sposób korzystania z języka poleceń oraz tworzenia i uruchamiania obiektów Execs w celu szybkiego ponownego przeprowadzania analiz po zebraniu nowych danych.

Poznaj Minitab 6-1

6Używanie poleceń sesji


■ włączania i wpisywania poleceń sesji, str. 6-2;

■ przeprowadzania analizy z użyciem poleceń sesji, str. 6-3;

■ ponownego uruchamiania sekwencji poleceń za pomocą narzędzia Command Line Editor, str. 6-5;

■ tworzenia i uruchamiania pliku Exec, str. 6-7.

OmówienieKażdemu poleceniu menu odpowiada polecenie sesji. Każde polecenie sesji składa się z polecenia głównego i zazwyczaj jednego lub więcej podpoleceń. Polecenia są łatwymi do zapamiętania słowami w języku angielskim, takimi jak PLOT, CHART lub SORT. Po poleceniach głównych i podpoleceniach można wpisywać ciągi argumentów, którymi mogą być kolumny, stałe, macierze, łańcuchy tekstowe lub liczby.

Polecenia sesji można:

■ wpisywać w oknie Session lub narzędziu Command Line Editor;

■ kopiować z folderu History do narzędzia Command Line Editor (używanie poleceń menu powoduje, że program Minitab generuje i zapisuje odpowiednie polecenia sesji w folderze History);

■ kopiować i zapisywać w pliku Exec, który można ponownie uruchamiać i udostępniać innym osobom lub używać w przyszłych sesjach.

Za pomocą poleceń sesji można szybko ponownie uruchamiać analizy w bieżącej lub przyszłych sesjach. Można ich też używać jako alternatywy dla poleceń menu. Niektórzy użytkownicy zaznajomieni z poleceniami sesji pracują szybciej, korzystając z poleceń sesji niż zamiast poleceń menu.

Rozdział 6 Włączanie i wpisywanie poleceń

6-2 Poznaj Minitab

W ośrodku wysyłkowym Western nowe dane dotyczące czasów dostaw towaru są stale zbierane i analizowane. W rozdział 4, Ocena jakości przeprowadzono analizę wydolności na podstawie danych z marca. W tym rozdziale przeprowadzona zostanie analiza wydolności na podstawie danych z kwietnia i przy użyciu poleceń sesji.

Włączanie i wpisywanie poleceńJednym ze sposobów korzystania z poleceń sesji jest bezpośrednie wpisywanie poleceń i podpoleceń w wierszu polecenia w oknie Session. Wiersz polecenia nie jest jednak domyślnie wyświetlany w programie Minitab. Aby można było wprowadzać polecenia bezpośrednio w oknie Session, należy najpierw włączyć wiersz polecenia.

Włącz poleceniasesji

1 Jeśli kontynuujesz lekturę z poprzedniego rozdziału, wybierz kolejno menu File ➤ New, a następnie zaznacz pozycję Minitab Project i kliknij przycisk OK. W przeciwnym razie po prostu uruchom program Minitab.



4 W folderze Sample Data kliknij dwukrotnie pozycję Meet Minitab, a następnie wybierz plik SessionCommands.MTW. Kliknij przycisk Open.

5 Kliknij okno Session, aby je uaktywnić.

6 Wybierz kolejno menu Editor ➤ Enable Commands. Obok polecenia menu pojawi się zaznaczenie.

Aby dowiedzieć się więcej na temat poleceń sesji, wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Session Commands pod nagłówkiem References.

Aby zmienić domyślne opcje i włączyć polecenia sesji dla wszystkich przyszłych sesji:1 Wybierz kolejno menu Tools ➤ Options ➤ Session Window ➤ Submitting Commands.2 W obszarze Command Language kliknij opcję Enable.

Włączanie i wpisywanie poleceń Używanie poleceń sesji

Poznaj Minitab 6-3

Sprawdźzawartość okna

Session

Po włączeniu wiersza polecenia w oknie Session można wpisywać polecenia sesji.

Przeprowadźanalizę z

wykorzystaniempoleceń sesji

W rozdział 4, Ocena jakości użytkownik przeprowadził analizę wydolności, aby sprawdzić, czy czasy dostaw utrzymują się w granicach specyfikacji (dostawa trwa mniej niż sześć dni). Do przeprowadzenia tej analizy użyto polecenia Stat ➤ Quality Tools ➤ Capability Analysis ➤ Normal. Następnie w dwóch oknach dialogowych wprowadzono kilka zmiennych i wartości.

Aby kontynuować ocenę czasów dostaw w ośrodku wysyłkowym Western, planowane jest powtarzanie tej analizy w regularnych odstępach czasu. Po zebraniu nowych danych można ponownie utworzyć ten wykres, używając tylko kilku poleceń sesji zamiast wypełniania wielu okien dialogowych. Przeanalizujmy kwietniowe dane dotyczące dostaw, używając poleceń sesji.

1 W oknie Session, w wierszu MTB > wpisz polecenie:

CAPABILITY 'Days' 'Date';

2 Naciśnij klawisz [Enter].

Średnik oznacza, że zostanie wpisane podpolecenie.

Wiersz polecenia

Wykonanie polecenia z menu przy włączonych poleceniach sesji powoduje wyświetlenie w oknie Session odpowiedniego polecenia sesji i tekstowych danych wyjściowych. Ta technika to wygodny sposób na poznawanie poleceń sesji.

Rozdział 6 Włączanie i wpisywanie poleceń

6-4 Poznaj Minitab

Należy zauważyć, że wiersz MTB > zostanie zamieniony na wiersz SUBC>, co umożliwia dodawanie podpoleceń dla różnych opcji użytych we wcześniejszej analizie wydolności.

3 W wierszu SUBC> wpisz polecenie:

USPEC 6;


5 W wierszu SUBC> wpisz polecenie:

TARGET 3.33.


Kropka oznacza koniec sekwencji poleceń.

W programie Minitab zostanie wyświetlona analiza wydolności dla kwietniowych danych dotyczących dostaw.

Wiersz podpolecenia

Aby uzyskać więcej informacji na temat poleceń sesji, w tym składni poleceń i podpoleceń, wpisz w wierszu polecenia słowo Help i pierwsze cztery litery nazwy polecenia. Aby uzyskać informacje ogólne o składni, wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Session Commands pod nagłówkiem References. Znajdź hasło Notation for session commands w indeksie Session Command pomocy Help.

Ponowne uruchamianie sekwencji poleceń Używanie poleceń sesji

Poznaj Minitab 6-5

Ponowne uruchamianie sekwencji poleceńProgram Minitab generuje odpowiednie polecenia sesji dla większości używanych poleceń menu i zapisuje je w folderze History modułu Project Manager. Zamiast powtarzać wszystkie poprzednio wykonane kroki analizy za pomocą menu można po prostu ponownie wykonać te polecenia, zaznaczając je w folderze History i wybierając kolejno menu Edit ➤ Command Line Editor.

Polecenia sesji odnoszące się do przeprowadzonej analizy wydolności są zapisane w folderze History. Korzystając z zawartości folderu History i narzędzia Command Line Editor, można ponownie przeprowadzić analizę wydolności.

Otwórz folderHistory

1 Wybierz kolejno menu Window ➤ Project Manager.

2 Kliknij folder History.

Prawe okienko modułu Project Manager zawiera wszystkie polecenia sesji wygenerowane podczas sesji programu Minitab. Polecenia te są zapisywane niezależnie od tego, czy wiersz polecenia jest włączony.

Zaznaczenie dowolnych poleceń sesji w folderze History powoduje, że polecenia te zostają automatycznie wyświetlone w narzędziu Command Line Editor po jego otwarciu.

Uruchomponownie

sekwencjępoleceń

1 Aby zaznaczyć polecenia sesji związane z analizą wydolności, kliknij wiersz CAPABILITY 'Days' 'Date';, a następnie naciśnij klawisz [Shift] i kliknij wiersz TARGET 3.33.

polecenia sesji

Folder History

Rozdział 6 Powtarzanie analiz przy użyciu plików Exec

6-6 Poznaj Minitab

2 Wybierz kolejno menu Edit ➤ Command Line Editor.

3 Kliknij przycisk Submit Commands.


W kilku prostych krokach ponownie przeprowadzono analizę wydolności.

Powtarzanie analiz przy użyciu plików ExecPlik Exec to plik tekstowy zawierający sekwencję poleceń programu Minitab. Aby powtórzyć analizę bez korzystania z poleceń menu i wpisywania poleceń sesji, należy zapisać polecenia w pliku Exec i uruchomić ten plik.

Jeżeli wykres lub wykres kontrolny zostanie poddany edycji, program Minitab nie wygeneruje automatycznie poleceń sesji odpowiadających wprowadzonym zmianom. Polecenia sesji, w tym wszystkie zmiany edycyjne, można wygenerować za pomocą:

■ polecenia Editor ➤ Copy Command Language, które kopiuje polecenia do schowka;

■ polecenia Editor ➤ Duplicate Graph, które odtwarza wykres i zapisuje polecenia sesji w folderze History.

Aby uzyskać więcej informacji na temat poleceń Copy Command Language i Duplicate Graph, znajdź hasło Editor menu i wybierz pozycję Graph window w indeksie pomocy Minitab Help.

Powtarzanie analiz przy użyciu plików Exec Używanie poleceń sesji

Poznaj Minitab 6-7

Polecenia zapisane w folderze History, które uruchomiono ponownie za pomocą narzędzia Command Line Editor można również zapisać w pliku Exec i wykonać w dowolnej chwili w przyszłości.

Utwórz plik Exec zzawartością z

folderu History

Polecenia sesji wykorzystane przy przeprowadzaniu analizy wydolności zostaną zapisane w pliku Exec. Korzystając z tego pliku, można stale analizować dane dotyczące dostaw.


2 Kliknij folder History.

3 Aby zaznaczyć polecenia sesji związane z analizą wydolności, kliknij wiersz CAPABILITY 'Days' 'Date';, a następnie naciśnij klawisz [Shift] i kliknij wiersz TARGET 3.33.

4 Kliknij prawym przyciskiem myszy zaznaczony tekst i wybierz polecenie Save As.


6 W polu File name wpisz nazwę ShippingGraphs.

7 Z listy rozwijanej Save as type wybierz pozycję Exec Files (∗.MTB). Kliknij przycisk Save.

Ponownieuruchom

polecenia

Analizę można powtórzyć w dowolnej chwili, uruchamiając utworzony plik Exec.

1 Wybierz kolejno menu File ➤ Other Files ➤ Run an Exec.

2 Kliknij przycisk Select File.

3 Wybierz plik ShippingGraphs.MTB, a następnie kliknij przycisk Open.

Aby uzyskać więcej informacji o plikach Exec i innych bardziej skomplikowanych makrach, wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Macros pod nagłówkiem References.


6-8 Poznaj Minitab


Program Minitab wygeneruje analizę wydolności, wykonując polecenia z pliku Exec. Ponieważ plik Exec można uruchomić dla dowolnego arkusza (o ile zgadzają się nazwy kolumn), można udostępniać ten plik innym użytkownikom programu Minitab, którzy potrzebują przeprowadzić analizę tego samego typu. Na przykład ośrodek wysyłkowy Western może udostępnić plik Exec do analizy wydolności ośrodkom wysyłkowym Central i Eastern, aby mogły one przeprowadzić tę sama analizę na swoich danych dotyczących dostaw. Aby użyć tego samego pliku Exec z innym arkuszem lub z innymi kolumnami, należy poddać plik Exec edycji w edytorze tekstów, takim jak Notatnik.

Zapisać projekt Zapisz wyniki pracy w projekcie programu Minitab.


2 W polu File name wpisz nazwę My_SessionCommands.MPJ.


Co dalejUżytkownik poznał już zasady korzystania z poleceń sesji jako alternatywy dla poleceń menu i sposobu na szybkie ponowne przeprowadzanie analiz. W następnym rozdziale użytkownik tworzy raport, w którym można przedstawić wyniki analizy współpracownikom.

Poznaj Minitab 7-1

7Generowanie raportu


■ dodawania wykresu do raportu narzędzia ReportPad, str. 7-2;

■ dodawania danych wyjściowych okna Session do raportu narzędzia ReportPad, str. 7-3;

■ edytowania raportu za pomocą narzędzia ReportPad, str. 7-5;

■ zapisywania i wyświetlania raportu, str. 7-7;

■ kopiowania zawartości raportu narzędzia ReportPad do edytora tekstów, str. 7-7;

■ edytowania wykresu programu Minitab w innej aplikacji, str. 7-8

■ wysyłania danych wyjściowych do programu Microsoft PowerPoint. str. 7-10

OmówienieProgram Minitab zawiera kilka narzędzi ułatwiających tworzenie raportów:

■ Narzędzie ReportPad dostępne w oknie Project Manager, do którego raportów można dołączać wyniki wygenerowane przez program Minitab podczas trwania sesji.

■ Narzędzie Copy to Word Processor umożliwiające łatwe kopiowanie zawartości raportów narzędzia ReportPad do edytora tekstów.

■ Wbudowany edytor wykresów, umożliwiający edytowanie w programie Minitab wykresów skopiowanych do innych aplikacji.

■ Polecenie Send To Microsoft Word/PowerPoint, które umożliwia wysłanie danych wyjściowych i wykresów z okna Session bezpośrednio do programu Word lub PowerPoint.

Aby przedstawić współpracownikom wyniki analizy danych dotyczących wysyłki książek, należy sporządzić raport zawierający różne elementy sesji programu Minitab.

Rozdział 7 Korzystanie z narzędzia ReportPad

7-2 Poznaj Minitab

Korzystanie z narzędzia ReportPadW ramach podręcznika Poznaj Minitab przeprowadziliśmy kilka analiz, których wyniki mają zostać przedstawione współpracownikom. Okno Project Manager programu Minitab zawiera folder o nazwie ReportPad, w którym można tworzyć proste raporty.

Narzędzie ReportPad pełni rolę prostego edytora tekstów (typu Notatnik), z którego można łatwo drukować lub zapisywać raporty w formacie RTF (tekst sformatowany) lub HTML (format internetowy). Za pomocą narzędzia ReportPad można wykonywać następujące operacje:

■ Zapisywać wyniki analiz i wykresy programu Minitab w pojedynczym dokumencie.

■ Dodawać uwagi i nagłówki.

■ Określać układ danych wyjściowych.

■ Zmieniać rozmiary czcionek.

■ Drukować wszystkie dane wyjściowe uzyskane z analiz.

■ Tworzyć raporty gotowe do publikacji w Internecie.

Wstaw wykres doraportu narzędzia

ReportPad

Aby dołączyć dany składnik do raportu narzędzia ReportPad, należy kliknąć wykres lub dane wyjściowe okna Session prawym przyciskiem myszy, a następnie wybrać polecenie Append to Report. Ponadto można kopiować tekst i wykresy z innych aplikacji, a następnie wklejać je w raporcie narzędzia ReportPad programu Minitab.

Dołącz do raportu narzędzia ReportPad utworzony wcześniej histogram z dopasowaniami i grupami (rozdział 2, Przedstawianie danych na wykresach).


2 Wybierz kolejno menu File ➤ Open Project.

3 Przejdź do folderu C:\Program Files\Minitab\Minitab 16\English\Sample Data\Meet Minitab (może to być inny folder, jeśli program Minitab został zainstalowany w lokalizacji innej niż domyślna).

4 Wybierz plik Reports.MPJ. Kliknij przycisk Open.

5 Wybierz kolejno menu Window ➤ Histogram of Days.

Korzystanie z narzędzia ReportPad Generowanie raportu

Poznaj Minitab 7-3

6 Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolne miejsce w obszarze wykresu, a następnie wybierz polecenie Append Graph to Report.


8 Kliknij folder ReportPad. Histogram zostanie dołączony do raportu narzędzia ReportPad.

Dodaj danewyjściowe okna

Session doraportu narzędzia

ReportPad

Do raportu narzędzia ReportPad można także dodawać dane wyjściowe okna Session. W rozdział 3, Analizowanie danych wyświetlone zostały statystyki opisowe dla trzech regionalnych ośrodków wysyłkowych. Teraz dane wyjściowe dotyczące tych trzech ośrodków zostaną dodane do raportu narzędzia ReportPad.

1 Wybierz kolejno menu Window ➤ Session.

Obszar wykresu

Rozdział 7 Korzystanie z narzędzia ReportPad

7-4 Poznaj Minitab

2 W oknie Session kliknij dane wyjściowe Results for Center = Central. Następnie kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz polecenie Append Section to Report. Sekcja dołączanych danych wyjściowych programu Minitab jest wydzielona ich tytułami (tekst pogrubiony).

3 Powtórz powyższe kroki dla danych wyjściowych Results for Center = Eastern i Results for Center = Western.

Po kliknięciu tego obszaru prawym przyciskiem myszy i wybraniu polecenia Append Section to Report wyniki dla ośrodka wysyłkowego Central zostaną dołączone do raportu narzędzia ReportPad.

Korzystanie z narzędzia ReportPad Generowanie raportu

Poznaj Minitab 7-5

4 Wybierz kolejno menu Window ➤ Project Manager, a następnie kliknij folder ReportPad. Kliknij przycisk , aby zmaksymalizować okno i wyświetlić większy obszar raportu.

Przeprowadźedycję raportu

narzędziaReportPad

Raport można dostosować do własnych potrzeb, zmieniając domyślny tytuł i dodając krótki komentarz do graficznych danych wyjściowych.

1 Zaznacz tytuł domyślny (Minitab Project Report). Wpisz tekst Report on Shipping Data. Naciśnij klawisz [Enter].

2 Poniżej tytułu Report on Shipping Data wpisz tekst Histogram of delivery time by center.

3 Zaznacz tekst Histogram of delivery time by center. Kliknij zaznaczony tekst prawym przyciskiem myszy i wybierz polecenie Font.

4 Na liście Font zaznacz czcionkę Arial. Na liście Font style zaznacz styl czcionki Regular. Na liście Size zaznacz rozmiar czcionki 11. Z listy rozwijanej Color wybierz kolor czcionki Maroon.

Aby do raportu narzędzia ReportPad dodać kilka sekcji danych wyjściowych okna Session:1 Zaznacz dane wyjściowe okna Session.2 Kliknij prawy przycisk myszy w oknie Session.3 Wybierz polecenie Append Selected Lines to Report.

Rozdział 7 Zapisywanie raportu

7-6 Poznaj Minitab


W wyniku przeprowadzonych działań utworzony został prosty raport ilustrujący niektóre wyniki. Po zapisaniu projektu programu Minitab można w późniejszym czasie dołączyć dodatkowe komentarze i zmienić formatowanie raportu, ponieważ program Minitab zapisuje zawartość raportu narzędzia ReportPad jako część projektu.

Zapisywanie raportuZawartość raportu narzędzia ReportPad (oraz dane wyjściowe okna Session i arkusze) można zapisać w postaci tekstu sformatowanego (RTF) lub strony internetowej (HTML), co umożliwia ich otwieranie w innych aplikacjach.

Zapisz raport jakoplik RTF

Raport zapisany w pliku RTF można wysyłać drogą elektroniczną do współpracowników oraz otwierać w innych aplikacjach.

Po dodaniu wykresów i danych wyjściowych okna Session do raportu narzędzia ReportPad zachowane są wszystkie możliwości ich edycji. Aby dokonać edycji wykresu w raporcie narzędzia ReportPad, należy go kliknąć dwukrotnie w celu uaktywnienia narzędzi programu Minitab do edycji wykresów osadzonych.

Kopiowanie raportu do edytora tekstów Generowanie raportu

Poznaj Minitab 7-7

1 W oknie Project Manager kliknij prawym przyciskiem myszy folder ReportPad i wybierz polecenie Save Report As.


3 W polu File name wpisz nazwę pliku ShippingReport.

4 Z listy rozwijanej Save as type wybierz pozycję Rich Text Format (∗.RTF). Kliknij przycisk Save.

Kopiowanie raportu do edytora tekstówW edytorach tekstów można korzystać z opcji formatowania niedostępnych w narzędziu ReportPad, takich jak wyróżnianie fragmentów tekstu w celu zaznaczenia istotnych faktów i rozmieszczanie wykresów obok siebie.

Dwie spośród funkcji dostępnych w narzędziu ReportPad: Move to Word Processor i Copy to Word Processor, umożliwiają przenoszenie zawartości raportów narzędzia ReportPad do edytora tekstów bez wykonywania operacji kopiowania i wklejania:

■ Polecenie Move to Word Processor powoduje usunięcie zawartości z raportu narzędzia ReportPad i jej przeniesienie do edytora tekstów.

■ Polecenie Move to Word Processor powoduje przeniesienie zawartości raportu narzędzia ReportPad do edytora tekstów, z pozostawieniem oryginalnej zawartości w raporcie narzędzia ReportPad.

Skopiuj raport doedytora tekstów

1 W oknie Project Manager kliknij prawym przyciskiem myszy folder ReportPad.

2 Wybierz polecenie Copy to Word Processor.

3 W polu File name wpisz nazwę Shipping Report. Nie musisz wybierać typu pliku, ponieważ jedyną dostępną opcją jest Rich Text Format (∗.RTF).

Dane wyjściowe można także przesłać bezpośrednio do programu Microsoft Word, klikając prawym przyciskiem myszy dane wyjściowe w oknie Session lub wykres, a następnie wybierając polecenie Send Section To Microsoft Word lub Send Graph to Microsoft Word.

Rozdział 7 Korzystanie z narzędzi do edycji wykresów

7-8 Poznaj Minitab


Program Minitab automatycznie otworzy domyślny edytor tekstów i załaduje do niego zapisany właśnie plik RTF.

Teraz można dokonać edycji zawartości raportu programu Minitab w edytorze tekstów.

Korzystanie z narzędzi do edycji wykresów osadzonychPo skopiowaniu wykresu do edytora tekstów lub innej aplikacji przy użyciu operacji kopiowania/wklejania lub polecenia Copy to Word Processor za pomocą edytora wykresów osadzonych można uzyskać dostęp do wszystkich narzędzi programu Minitab służących do edycji wykresów.

Dokonaj edycjiwykresu programuMinitab w edytorze

tekstu

Aby wkomponować wykres w tło raportu lub uzyskać lepszy efekt wizualny, można skorzystać z narzędzi edytora wykresów osadzonych, które pozwalają zmienić deseń wypełnienia, obramowanie i kreskowanie wypełnienia wykresu bez konieczności powrotu do programu Minitab.

1 Kliknij dwukrotnie histogram w edytorze tekstów. Należy zauważyć, że wyświetlonych zostało kilka pasków narzędzi edycyjnych.

Wykres jest otwarty w trybie edycji. Klikając dwukrotnie element wykresu, można dokonać jego edycji w taki sam sposób, jak w programie Minitab.

Narzędzia programu Minitab do edycji wykresów

Obszar wykresu

Korzystanie z narzędzi do edycji wykresów osadzonych Generowanie raportu

Poznaj Minitab 7-9

2 Kliknij dwukrotnie obszar histogramu.

3 W obszarze Fill Pattern wybierz opcję Custom.

4 Z listy rozwijanej Type wybierz pozycję .

5 W obszarze Borders and Fill Lines wybierz opcję Custom.

6 Z listy rozwijanej Type wybierz pozycję None. Kliknij przycisk OK.

7 Kliknij poza obszarem wykresu, aby opuścić tryb edycji.


1 W programie Minitab wybierz kolejno menu File ➤ Save Project As.

2 W polu File name wpisz nazwę My_Reports.MPJ.


Aby uzyskać więcej informacji na temat edytora wykresów osadzonych w programie Minitab, znajdź hasło Embedded graph editor w indeksie pomocy Minitab Help.

Rozdział 7 Wysyłanie danych wyjściowych do programu Microsoft

7-10 Poznaj Minitab

Wysyłanie danych wyjściowych do programu Microsoft PowerPointRaporty i prezentacje można również tworzyć, wysyłając wykresy i dane wyjściowe okna Session bezpośrednio do programu Microsoft Word lub PowerPoint.

Do programu PowerPoint można przesyłać histogramy i statystyki opisowe.

Wyślij danewyjściowe do

programuPowerPoint

1 Wybierz kolejno menu Window ➤ Histogram of Days.

2 Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolne miejsce w obszarze wykresu, a następnie wybierz polecenie Send Graph to Microsoft PowerPoint. Zostanie otwarty nowy plik programu PowerPoint z histogramem na pierwszym slajdzie.

3 W programie Minitab wybierz kolejno menu Window ➤ Session.

4 W oknie Session kliknij dane wyjściowe Results for Center = Central. Następnie kliknij prawy przycisk myszy i wybierz polecenie Send Section to Microsoft PowerPoint.

5 Powtórz krok 4 dla danych wyjściowych Results for Center = Eastern i Results for Center = Western.

Co dalej Generowanie raportu

Poznaj Minitab 7-11

Nowy dokument programu Microsoft PowerPoint będzie zawierał histogram i każdą część danych wyjściowych z okna Session na osobnym slajdzie. Prezentację programu PowerPoint można zmieniać, modyfikując tytuły i rozmiary czcionek oraz dodając tekst.

Co dalejW następnym rozdziale użytkownik uzyska informacje na temat sposobu przygotowania arkusza programu Minitab. Wiąże się to z łączeniem danych pochodzących z wielu źródeł w jednym arkuszu programu Minitab. Ponadto, w celu przygotowania danych i uproszczenia analizy, dokonywana jest ich edycja oraz zmiana kolejności kolumn i wierszy.

Aby do dokumentu programu Word lub PowerPoint dodać kilka sekcji danych wyjściowych okna Session:1 Zaznacz dane wyjściowe okna Session.2 Kliknij prawym przyciskiem myszy w oknie Session.3 Wybierz polecenie Send Selected Lines to Microsoft Word lub Send Selected Lines to

Microsoft PowerPoint.

Przy wysyłaniu wykresu do programu Word lub PowerPoint edytor wykresów osadzonych programu Minitab jest niedostępny.


7-12 Poznaj Minitab

Poznaj Minitab 8-1

8Przygotowywanie arkusza


■ otwierania arkusza, str. 8-2;

■ łączenia danych z arkusza kalkulacyjnego programu Excel w arkuszu programu Minitab, str. 8-3;

■ łączenia danych z pliku tekstowego w arkuszu, str. 8-4;

■ wyświetlania informacji zawartych w arkuszu, str. 8-5;

■ zastępowania brakującej wartości, str. 8-6;

■ zestawiania kolumn danych, str. 8-6;

■ kodowania danych, str. 8-8;

■ nadawania nazw kolumnom, str. 8-8;

■ wstawiania nowej kolumny danych i nadawania jej nazwy, str. 8-9;

■ korzystania z funkcji Calculator w celu przypisywania formuły do kolumny, str. 8-9.

OmówienieW wielu przypadkach korzysta się z już skonfigurowanych arkuszy, czego przykłady można było znaleźć w podręczniku Poznaj Minitab. Jednak czasami przed przystąpieniem do analizy konieczne jest połączenie danych z różnych źródeł i umieszczenie ich w arkuszu programu Minitab. W programie Minitab można używać danych pochodzących z:

■ wcześniej zapisanych plików arkuszy programu Minitab,

■ plików tekstowych,

■ dokumentów programu Microsoft Excel.

Rozdział 8 Uzyskiwanie danych z różnych źródeł

8-2 Poznaj Minitab

Aby umieścić takie dane w programie Minitab, można:

■ wpisać je bezpośrednio w oknie programu Minitab;

■ skopiować z innej aplikacji i wkleić;

■ otworzyć z plików różnych typów, w tym plików programu Excel lub plików tekstowych.

Po umieszczeniu danych w programie Minitab, w celu ich przygotowania do analizy niezbędna może być edycja zawartości komórek oraz zmiana uporządkowania kolumn i wierszy. Do najczęstszych operacji przetwarzania danych należą: zestawianie, tworzenie podzbiorów, określanie nazw kolumn i edytowanie wartości.

W niniejszym rozdziale opisano sposób umieszczania danych pochodzących z różnych źródeł w programie Minitab oraz sposób przygotowania do analizy arkusza ShippingData.MTW używanego w rozdziałach 2 i 3.

Uzyskiwanie danych z różnych źródełDo początkowych analiz opisanych w podręczniku Poznaj Minitab użyto skonfigurowanego już arkusza ShippingData.MTW zawierającego dane pochodzące z trzech ośrodków wysyłkowych. W każdym z tych ośrodków dane dotyczące zamówień na książki były jednak pierwotnie przechowywane na różne sposoby:

■ Eastern — w arkuszu programu Minitab,

■ Central — w pliku programu Microsoft Excel,

■ Western — w pliku tekstowym.

Aby przeprowadzić analizę wszystkich danych dotyczących zamówień na książki, należy połączyć dane pochodzące z wszystkich trzech ośrodków wysyłkowych w jednym arkuszu programu Minitab.

Otwórz arkusz Rozpoczniemy od danych z ośrodka wysyłkowego Eastern przechowywanych w arkuszu programu Minitab o nazwie Eastern.MTW.

1 Jeśli kontynuujesz lekturę z poprzedniego rozdziału, wybierz kolejno menu File ➤ New, a następnie wybierz pozycję Minitab Project i kliknij przycisk OK. W przeciwnym razie po prostu uruchom program Minitab.



4 W folderze Sample Data kliknij dwukrotnie folder Meet Minitab, a następnie wybierz plik Eastern.MTW. Kliknij przycisk Open.

W programie Minitab można otwierać pliki różnych typów. Aby zobaczyć dostępne typy plików, kliknij listę rozwijaną Files of type w oknie dialogowym Open Worksheet.

Uzyskiwanie danych z różnych źródeł Przygotowywanie arkusza

Poznaj Minitab 8-3

Połącz dane zprogramu Excel

W ośrodku wysyłkowym Central dane przechowywane były w arkuszu kalkulacyjnym programu Excel.

Aby połączyć dane dotyczące zamówień na książki z ośrodka wysyłkowego Central z danymi z ośrodka wysyłkowego Eastern, należy połączyć dane z arkusza kalkulacyjnego programu Excel z danymi umieszczonymi w bieżącym arkuszu programu Minitab.


2 Z listy rozwijanej Files of type wybierz pozycję Excel (∗.xls; ∗.xlsx).

3 Wybierz plik Central.XLS.

4 Zaznacz opcję Merge.

5 Kliknij przycisk Open.


Zaznaczenie opcji Merge powoduje dołączenie danych z arkusza kalkulacyjnego programu Excel do bieżącego arkusza. Program Minitab umieszcza dane w komórkach znajdujących się z prawej strony danych rozmieszczonych w kolumnach C5–C8 bieżącego arkusza. Jeśli opcja Merge nie zostałaby zaznaczona, program Minitab umieściłby dane w osobnym arkuszu.

Pierwotne dane Połączone dane

W programie Minitab dostępne jest też polecenie menu Merge Worksheets, które oferuje dodatkowe opcje łączenia co najmniej dwóch otwartych arkuszy. Aby uzyskać więcej informacji na temat opcji Merge, znajdź hasło Merge worksheets w indeksie pomocy Minitab Help.

Rozdział 8 Uzyskiwanie danych z różnych źródeł

8-4 Poznaj Minitab

Połącz dane zpliku tekstowego

W ośrodku wysyłkowym Western dane przechowywane były w prostym pliku tekstowym, który można otworzyć za pomocą Notatnika lub programu WordPad. Aby połączyć dane dotyczące zamówień na książki z ośrodka wysyłkowego Western z danymi z ośrodków wysyłkowych Eastern i Central, należy połączyć dane z pliku tekstowego z danymi umieszczonymi w bieżącym arkuszu programu Minitab.

1 Wybierz kolejno menu File ➤ Open Worksheet

2 Z listy rozwijanej Files of type wybierz pozycję Text (∗.txt).

3 Wybierz plik Western.TXT.

4 Zaznacz opcję Merge.

5 Kliknij przycisk Open.


Zaznaczenie opcji Merge powoduje dołączenie danych z pliku tekstowego do bieżącego arkusza. Program Minitab umieszcza dane w komórkach znajdujących się z prawej strony danych rozmieszczonych w kolumnach C9–C12 bieżącego arkusza. Jeśli opcja Merge nie zostałaby zaznaczona, program Minitab umieściłby dane w osobnym arkuszu.

Przed otwarciem pliku tekstowego w programie Minitab można zobaczyć, jak dane będą wyglądały w arkuszu, klikając przycisk Preview w oknie dialogowym Open Worksheet.

Pierwotne dane Połączone dane

Nie wszystkie pliki tekstowe mają format pozwalający na ich łatwe importowanie. Program Minitab zawiera kilka narzędzi do interpretowania formatów plików tekstowych. Aby uzyskać więcej informacji na ten temat, znajdź hasło Text files w indeksie pomocy Minitab Help.

Przygotowywanie arkusza do analizy Przygotowywanie arkusza

Poznaj Minitab 8-5

Przygotowywanie arkusza do analizyPo umieszczeniu wszystkich danych w jednym arkuszu użytkownik jest prawie gotowy do rozpoczęcia analizy. Należy jeszcze zmodyfikować arkusz przez:

■ zastąpienie brakujących wartości,

■ zestawienie danych,

■ zastąpienie danych,

■ nadanie nazw kolumnom,

■ wstawienie nowej kolumny,

■ utworzenie kolumny wartości obliczanych.

Wyświetlinformacje o

arkuszu

Aby wyświetlić ogólne informacje dotyczące kolumn arkusza, należy kliknąć przycisk na pasku narzędzi Project Manager. Spowoduje to otwarcie w oknie Project Manager podfolderu Columns znajdującego się w folderze Worksheets. Informacje te są przydatne zwłaszcza do identyfikacji kolumn o nierównych długościach lub zawierających brakujące wartości.

1 Kliknij przycisk na pasku narzędzi Project Manager lub naciśnij kombinację klawiszy [Ctrl]+[Alt]+[I].

Podfolder Columns zawiera szczegółowe informacje dotyczące bieżącego arkusza. Dla każdego ośrodka liczba wierszy (Count) we wszystkich kolumnach powinna być taka sama. Należy zauważyć, że liczba wierszy we wszystkich kolumnach z danymi dotyczącymi ośrodka Eastern (C1–C4) wynosi 109, a liczba wierszy we wszystkich kolumnach z danymi dotyczącymi ośrodka Central (C5–C8) wynosi 105. Jednak w przypadku ośrodka Western liczba wierszy w kolumnie C10 wynosi 104, a w pozostałych kolumnach 105.

Aby uzyskać pełną listę operacji przetwarzania danych dostępnych w programie Minitab, znajdź hasło Data menu indeksie pomocy Minitab Help.

Rozdział 8 Przygotowywanie arkusza do analizy

8-6 Poznaj Minitab

2 Kliknij ponownie przycisk , aby powrócić do poprzedniego widoku.


Sprawdź, jakiej wartości brakuje w kolumnie C10. Zauważ, że ostatni wiersz kolumny jest pusty. Przy kopiowaniu danych z pliku tekstowego lub pliku programu Excel i ich wklejaniu do arkusza kalkulacyjnego program Minitab interpretuje puste komórki numeryczne lub z danymi typu data/godzina jako brakujące wartości domyślnie oznaczone gwiazdką (∗). Jeśli jednak ostatni wiersz kolumny z danymi w pliku tekstowym zawiera pustą komórkę, przy wklejaniu danych do arkusza program Minitab pozostawia ją pustą, co widać na przykładzie kolumny C10.

Zastąp brakującąwartość

Aby program Minitab mógł prawidłowo przeprowadzić analizę, w pustej komórce ostatniego wiersza należy wpisać symbol brakującej wartości.

1 Kliknij okno Data, aby je uaktywnić, a następnie wybierz kolejno menu Editor ➤ Go To….

2 W polu Enter column number or name wpisz znaki C10.

3 W polu Enter row number wpisz liczbę 105. Kliknij przycisk OK.

4 W wierszu 105 kolumny C10 wpisz gwiazdkę (∗). Naciśnij klawisz [Enter].

Zestaw dane Po zgromadzeniu danych w jednym arkuszu programu Minitab można zauważyć, że dla każdego ośrodka wysyłkowego występują podobne zmienne. Niektóre polecenia programu Minitab pozwalają na pozostawienie danych z różnych grup w odrębnych kolumnach, bez ich zestawiania. Inne wymagają zestawienia grup w taki sposób, aby powstała kolumna poziomów grup. Zestawienie danych pozwala wykonać wszystkie analizy.

Aby uzyskać więcej informacji na temat paska narzędzi Project Manager, znajdź hasło Project Manager Toolbar w indeksie pomocy Minitab Help.

Pusta komórka


Poznaj Minitab 8-7

Aby przeprowadzić analizę danych, należy rozmieścić takie zmienne w zestawionych kolumnach. Dane można przenosić w obrębie arkusza przez ich kopiowanie i wklejanie lub użycie poleceń z menu Data w celu zmiany rozmieszczenia bloków danych.

1 Wybierz kolejno menu Data ➤ Stack ➤ Blocks of Columns.

2 Na liście zmiennych zaznacz zmienne Order, Arrival, Status i Distance. Kliknij przycisk Select, aby przenieść zmienne do pierwszego wiersza w obszarze Stack two or more blocks of columns on top of each other. Przejdź do kolejnego wiersza.

3 Powtórz krok 2 dla kolumn Order, Arrival, Status i Distance ośrodków wysyłkowych Central i Western.

4 W obszarze Store stacked data in zaznacz opcję New worksheet. W polu Name wpisz tekst My_ShippingData.

5 Zaznacz pole wyboru Use variable names in subscript column.



Zmienne dla poszczególnych ośrodków wysyłkowych zostały zestawione w tych samych kolumnach, przy czym nazwy Order (ośrodek Eastern), Order_1 (ośrodek Central) i Order_2 (ośrodek Western) pełnią rolę etykiet, inaczej indeksów dolnych (Subscripts), pozwalających sprawdzić, z którego ośrodka wysyłkowego pochodzą określone dane.

Kolumna Subscripts

Strzałka kierunku wprowadzania danych


8-8 Poznaj Minitab

Kodowaniedanych

Etykiety w kolumnie Subscripts nie określają wystarczająco jasno ośrodków, z których pochodzą dane. Poprzez kodowanie etykiet można im nadać bardziej konkretne nazwy.

1 Wybierz kolejno menu Data ➤ Code ➤ Text to Text.

2 W polu Code data from columns wprowadź tekst Subscripts.

3 W polu Store coded data in columns wprowadź tekst Subscripts.

4 W pierwszym wierszu w obszarze Original values wpisz tekst Order. W pierwszym wierszu w obszarze New wpisz tekst Eastern.

5 W drugim wierszu w obszarze Original values wpisz tekst Order_1. W drugim wierszu w obszarze New wpisz tekst Central.

6 W trzecim wierszu w obszarze Original values wpisz tekst Order_2. W trzecim wierszu w obszarze New wpisz tekst Western.


Etykiety ośrodków wysyłkowych w kolumnie Subscripts zostaną zmienione na Eastern, Central i Western.

Dodaj nazwykolumn

Kolumnom zestawionych danych można nadać nazwy.

1 Kliknij strzałkę kierunku wprowadzania danych w lewym górnym rogu okna Data, aby była skierowana w prawo.

2 Kliknij komórkę nazwy kolumny C1. Aby zastąpić etykietę Subscripts, wpisz tekst Center, a następnie naciśnij klawisz [Enter].

3 Powtórz powyższy krok dla pozostałych nazw:

■ W komórce nazwy kolumny C2 wpisz tekst Order.

■ W komórce nazwy kolumny C3 wpisz tekst Arrival.

■ W komórce nazwy kolumny C4 wpisz tekst Status.

■ W komórce nazwy kolumny C5 wpisz tekst Distance.

Oblicz wartościróżnic

Przed zapisaniem nowego arkusza i przeprowadzeniem analiz należy obliczyć liczbę dni między datami złożenia zamówienia a datami dostawy. W celu przypisania do kolumny formuły obliczającej takie wartości można skorzystać z dostępnej w programie Minitab funkcji Calculator. W przypadku zmiany lub dodania danych obliczone wartości będą automatycznie aktualizowane.


Poznaj Minitab 8-9

Wstaw kolumnę i nadaj jej nazwę

Między kolumnami Arrival i Status wstawiona zostanie kolumna o nazwie Days.

1 Kliknij dowolną komórkę w kolumnie C4, aby ją uaktywnić.

2 Kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz polecenie Insert Columns.

3 Kliknij komórkę nazwy kolumny C4. Wpisz tekst Days, a następnie naciśnij klawisz [Enter].

Przypisz formułę do kolumny za pomocą funkcji Calculator

Dostępna w programie Minitab funkcja Calculator umożliwia wykonywanie podstawowych funkcji arytmetycznych lub matematycznych. Program Minitab zapisuje wyniki obliczeń w kolumnie lub w stałej. Po przypisaniu formuły do kolumny obliczone wartości są automatycznie aktualizowane w przypadku zmiany danych.

Chcemy obliczyć czas realizacji zamówień i zapisać wartości w kolumnie Days.

1 Wybierz kolejno menu Calc ➤ Calculator.

2 W polu Store result in variable wprowadź tekst Days.

3 W polu Expression wprowadź wyrażenie Arrival – Order.

4 Zaznacz pole wyboru Assign as a formula.


Aby uzyskać więcej informacji na temat przypisywania formuł do kolumn, znajdź hasło Formulas w indeksie pomocy Minitab Help. Aby uzyskać więcej informacji na temat funkcji Calculator programu Minitab oraz wszystkich dostępnych operacji i funkcji, znajdź hasło Calculator w indeksie pomocy Minitab Help.

Formułę można także przypisać do kolumny, zaznaczając taką kolumnę i wybierając kolejno menu Editor ➤ Formulas ➤ Assign Formula To Column.


8-10 Poznaj Minitab


Kolumna Days zawiera obliczone wartości reprezentujące czas dostawy. Wartości te są wyrażone w liczbie dni. Po przypisaniu formuły do kolumny w prawym górnym rogu nagłówka kolumny arkusza wyświetlony zostaje wskaźnik. Wskaźnik ten informuje, czy formuła została zdefiniowana prawidłowo i czy dane wymagają aktualizacji przez ponowne obliczenie wartości. Zielony znak plus oznacza, że dane są aktualne.

Aktualizacjaarkusza

Załóżmy, że użytkownik dowiedział się, że data dostawy z ośrodka wysyłkowego Central jest nieprawidłowa. Po skorygowaniu daty w arkuszu program Minitab automatycznie zaktualizuje zawartość kolumny Days.

Zmień datę dostawy w wierszu 127 z 3/6/2009 na 3/7/2009.

1 W wierszu 127 i kolumnie Arrival arkusza zmień wartość dnia w dacie, dwukrotnie klikając komórkę w celu przejścia do trybu edycji. Zmień datę 3/6/2009 na 3/7/2009.


WskaŸnik stanu

Po umieszczeniu kursora na wskaźniku stanu wyświetlana jest formuła przypisana do kolumny. Jego dwukrotne kliknięcie umożliwia edycję formuły.


Poznaj Minitab 8-11


Program Minitab automatycznie zaktualizował wartość w kolumnie Days z 2,98125 na 3,98125.

Zapisz arkusz Zapisz wyniki pracy wykonanej na arkuszu programu Minitab.

1 Wybierz kolejno menu File ➤ Save Current Worksheet As.


3 W polu File name wpisz tekst My_ShippingData.

4 W polu Save as type wybierz pozycję Minitab.


Pierwotny arkusz Zaktualizowany arkusz

Obliczone wartości można także aktualizować ręcznie. Najpierw należy wybrać kolejno menu Editor ➤ Formulas ➤ Calculate All Formulas Automatically, aby usunąć zaznaczenie opcji automatycznego obliczania formuł. Jeśli wskaźnik stanu ma kolor żółty, co oznacza, że formuły są nieaktualne, można wybrać kolejno menu Editor ➤ Formulas ➤ Calculate All Formulas Now, aby zaktualizować wszystkie formuły w projekcie. To polecenie jest aktywne tylko wtedy, gdy formuły są nieaktualne, a opcja Calculate All Formulas Automatically w menu Editor nie jest zaznaczona.


8-12 Poznaj Minitab

Co dalejPochodzące z kilku źródeł dane dotyczące ośrodków wysyłkowych zostały umieszczone w arkuszu programu Minitab i odpowiednio skonfigurowane na potrzeby analizy. W następnym rozdziale użytkownik zmieni domyślne ustawienia programu Minitab w celu przyspieszenia przyszłych analiz danych dotyczących wysyłek.

Poznaj Minitab 9-1

9Dostosowywanie programu Minitab


■ zmieniania domyślnych opcji wykresów, str. 9-2;

■ tworzenia nowego paska narzędzi, str. 9-4;

■ dodawania poleceń do niestandardowego paska narzędzi, str. 9-5;

■ przypisywania klawiszy skrótu do polecenia menu, str. 9-6;

■ przywracania ustawień domyślnych programu Minitab za pomocą narzędzia Manage Profiles, str. 9-7.

OmówienieProgram Minitab zawiera kilka narzędzi do zmieniania domyślnych ustawień oraz tworzenia narzędzi niestandardowych, takich jak zindywidualizowane paski narzędzi lub skróty klawiszowe.

Po przejściu do menu Tools ➤ Options można zmienić ustawienia domyślne:

■ programu (wykorzystanie pamięci, katalog początkowy, układ okna programu i okien dialogowych);

■ okien Data i Session;

■ poleceń statystycznych;

■ wykresów.

Po przejściu do menu Tools ➤ Customize można:

■ przypisać klawisze skrótu do elementu menu,

Rozdział 9 Opcje ustawień

9-2 Poznaj Minitab

■ ustawić opcje dotyczące sposobu wyświetlania pasków narzędzi w programie Minitab,

■ utworzyć niestandardowe ikony dla elementów menu i przycisków na paskach narzędzi.

Ponieważ użytkownik przeprowadził już pierwszą analizę dostaw książek i wygenerował raport, wykorzysta polecenia Tools ➤ Options i Tools ➤ Customize w celu dostosowania środowiska programu Minitab, aby wykonywanie przyszłych analiz było łatwiejsze i szybsze.

Opcje ustawieńPodczas sesji programu Minitab można zmienić wiele opcji, takich jak ustawienia wyświetlania wykresów czy włączanie okna poleceń sesji. Po wyjściu z programu Minitab dla opcji tych przywracane są ustawienia domyślne, które będą obowiązywać w przyszłych sesjach programu Minitab.

Aby określone ustawienie było ustawieniem domyślnym dla wszystkich sesji programu Minitab, należy skonfigurować odpowiednie opcji po przejściu do menu Tools ➤ Options. Zmienione przez użytkownika ustawienia obowiązują wówczas do ich ponownej zmiany.

Ponieważ użytkownik planuje przeprowadzanie podobnych analiz danych dotyczących dostaw w ciągu kilku następnym miesięcy, chce zmienić swoje domyślne preferencje ustawień programu.

Dodajautomatyczny

przypis

Ponieważ w przyszłości użytkownik będzie tworzyć te same wykresy przy użyciu podobnych danych, należy znaleźć sposób na odróżnianie wyników poszczególnych analiz. Do wykresów można dodać automatyczny przypis zawierający nazwę arkusza, datę ostatniej modyfikacji i informacje na temat wykorzystanych danych.

1 Jeśli kontynuujesz lekturę z poprzedniego rozdziału, wybierz kolejno menu File ➤ New, a następnie zaznacz pozycję Minitab Project i kliknij przycisk OK. W przeciwnym razie po prostu uruchom program Minitab.



4 W folderze Sample Data kliknij dwukrotnie pozycję Meet Minitab, następnie wybierz plik ShippingData.MTW. Kliknij przycisk Open.

Po zmianie tych opcji w dowolnej chwili można przywrócić ustawienia domyślne programu Minitab. Aby uzyskać więcej informacji na ten temat, zobacz Przywracanie domyślnych ustawień programu Minitab na str. 9-7.

Opcje ustawień Dostosowywanie programu Minitab

Poznaj Minitab 9-3

5 Wybierz kolejno menu Tools ➤ Options ➤ Graphics ➤ Annotation ➤ My Footnote.

6 W obszarze Information to include in my footnote zaznacz pola wyboru Worksheet name i Date the graph was last modified.

7 W polu Custom text wpisz tekst Shipping center efficiency. Kliknij przycisk OK.

Skonfigurowanie takich ustawień spowoduje, że do każdego utworzonego w programie Minitab wykresu dodawany będzie automatyczny przypis.

Utwórz histogramw celu

sprawdzeniaprzypisu

Utwórz histogram, aby zobaczyć przykład automatycznego przypisu.


2 Wybierz pozycję With Fit and Groups, a następnie kliknij przycisk OK.


4 W polu Categorical variables for grouping (0-3) wprowadź zmienną Center.


Automatyczny przypis

Rozdział 9 Tworzenie niestandardowego paska narzędzi

9-4 Poznaj Minitab

Tworzenie niestandardowego paska narzędziCzas pracy w programie Minitab można skrócić nie tylko przez zmianę domyślnych ustawień opcji dla poszczególnych poleceń, ale również dostosowując opcje po przejściu do menu Tools ➤ Customize.

Polecenie Customize umożliwia tworzenie nowych menu i pasków narzędzi zawierających tylko polecenia wybrane przez użytkownika oraz do przypisywania skrótów klawiszowych do często używanych poleceń.

Utwórz paseknarzędzi

Podczas przeprowadzania niektórych analiz użytkownik wielokrotnie korzysta z tych samych elementów menu. Zebranie tych elementów na jednym niestandardowym pasku narzędzi może uprościć przyszłe analizy.

Utwórz niestandardowy pasek narzędzi zawierający niektóre z poleceń używanych podczas analizowania danych dotyczących ośrodka wysyłkowego.

1 Wybierz kolejno menu Tools ➤ Customize.

2 Kliknij kartę Toolbars.

3 Kliknij przycisk New.

4 W polu Toolbar Name wpisz nazwę Shipping Data. Kliknij przycisk OK.

W obszarze Toolbars wyświetlony zostanie nowy, pusty pasek narzędzi o nazwie Shipping Data. Jego nazwa zostanie też wyświetlona na liście pasków narzędzi.

Pusty pasek narzędzi

Nazwa nowego paska narzędzi

Tworzenie niestandardowego paska narzędzi Dostosowywanie programu Minitab

Poznaj Minitab 9-5

Dodaj poleceniado paska narzędzi

Do pustego paska narzędzi należy dodać polecenia. Dodane zostaną polecenia Graph ➤ Histogram i Graph ➤ Scatterplot, które były używane podczas analizowania danych dotyczących ośrodka wysyłkowego.

1 Kliknij i przeciągnij pusty pasek narzędzi poza okno dialogowe Customize.

2 Kliknij kartę Commands.

3 W obszarze Categories zaznacz pozycję Graph.

4 W obszarze Commands zaznacz pozycję Histogram.

W obszarze Categories wyświetlona jest lista wszystkich menu programu Minitab. Po wybraniu jednego z tych menu w obszarze Commands wyświetlona zostaje lista dostępnych poleceń.

5 Kliknij pozycję Histogram i przeciągnij ją do nowego paska narzędzi.

6 W obszarze Commands zaznacz pozycję Scatterplot.

7 Kliknij pozycję Scatterploti przeciągnij ją do nowego paska narzędzi.

8 Kliknij przycisk Close.

Do paska narzędzi można dodać dowolną liczbę poleceń, aż znajdą się na nim wszystkie często używane narzędzia. Aby do nowych elementów paska narzędzi możliwy był szybki dostęp za pomocą klawiatury, należy przypisać do nich skróty klawiszowe.

Histogram Scatterplot

Można też utworzyć menu niestandardowe. Aby uzyskać więcej informacji na temat polecenia Tools ➤ Customize, znajdź hasło Customize w indeksie pomocy Minitab Help.

Rozdział 9 Przypisywanie klawiszy skrótu

9-6 Poznaj Minitab

Przypisywanie klawiszy skrótuProgram Minitab zawiera domyślnie wiele klawiszy skrótów do często używanych funkcji, takich jak kopiowanie ([Ctrl]+[C]), wklejanie ([Ctrl]+[V]) i zapisywanie w nowym pliku ([Ctrl]+[S]). Klawisze skrótów umożliwiają szybkie otwieranie okien dialogowych z pominięciem menu.

Klawisze skrótu można przypisywać za pomocą polecenia Tools ➤ Customize ➤ Keyboard.

Przypisz klawiszskrótu

Ponieważ do celów analizy przykładowych danych dotyczących ośrodków wysyłkowych często utworzony musi zostać histogram, do polecenia tworzenia histogramu można przypisać klawisz skrótu.

1 Wybierz kolejno menu Tools ➤ Customize.

2 Kliknij kartę Keyboard.

3 Z listy rozwijanej Category wybierz pozycję Graph.

Lista rozwijana Category zawiera wszystkie menu programu Minitab. Po wybraniu jednego z tych menu w obszarze Commands wyświetlona zostaje lista dostępnych poleceń.

4 W obszarze Commands zaznacz pozycję Histogram.

5 Kliknij w polu Press New Shortcut Key.

6 Naciśnij klawisze [Ctrl]+[Shift]+[H].

Pod polem Press New Shortcut Key wyświetlony zostanie komunikat Assigned to, wskazujący bieżący stan naciśniętej kombinacji klawiszy. W tym przypadku będzie to stan [Unassigned]. W ten sposób wskazywane są klawisze i kombinacje klawiszy już przypisane do określonych poleceń programu. Jeśli wybór użytkownika stanowi istniejąca kombinacja klawiszy, przed jej przypisaniem do nowego polecenia należy usunąć jej aktualne przypisanie do określonego polecenia.

7 Kliknij przycisk Assign. Nowe klawisze skrótu zostanie wyświetlony w polu Current Keys.

Przywracanie domyślnych ustawień programu Minitab Dostosowywanie programu Minitab

Poznaj Minitab 9-7

8 Kliknij przycisk Close.

Od tej pory galerię Histogram można otwierać, naciskając kombinację klawiszy [Ctrl]+[Shift]+[H].

Przywracanie domyślnych ustawień programu MinitabWszystkie ustawienia zmienione za pomocą poleceń Tools ➤ Options i Tools ➤ Customize oraz wszelkie zmiany wprowadzone w ustawieniach daty i godziny lub kolejności sortowania wartości są przechowywane w profilu. Profil można uaktywnić lub zdezaktywować (usuwając wszystkie skonfigurowane ustawienia) za pomocą polecenia Tools ➤ Manage Profiles. Profil można też eksportować i udostępniać innym użytkownikom, którzy przeprowadzają podobne analizy.

Wszystkie ustawienia zmodyfikowane podczas pracy z podręcznikiem Poznaj Minitab są już zapisane w aktywnym profilu użytkownika. Aby przywrócić domyślne ustawienia programu Minitab i zmienić nazwę profilu używanego w celu przeprowadzania analiz danych dotyczących ośrodka wysyłkowego, należy zdezaktywować bieżący profil.

Przywróćustawieniadomyślne

1 Wybierz kolejno menu Tools ➤ Manage Profiles.

2 Kliknij przycisk , aby przenieść pozycję MyProfile z pola Active profiles do pola Available profiles.

3 Kliknij dwukrotnie pozycję MyProfile w polu Available profiles, a następnie wpisz tekst ShippingCenterAnalysis.


Przywrócone zostaną ustawienia domyślne. W programie Minitab zostanie utworzony nowy profil aktywny, w którym będą przechowywane wszelkie wprowadzane zmiany.

Listę domyślnych skrótów klawiszowych programu Minitab można wyświetlić, wybierając menu Help ➤ Keyboard Map lub przechodząc do pozycji Shortcut keys w indeksie pomocy Minitab Help. Podczas tworzenia własnych skrótów należy pamiętać, że niektóre z nich są wykorzystywane przez system Windows, np. do wpisywania polskich liter.

Aby uzyskać więcej informacji na temat zarządzania profilami, znajdź hasło Manage Profiles w indeksie pomocy Minitab Help.


9-8 Poznaj Minitab

Aby uaktywnić ustawienia zmodyfikowane podczas pracy z podręcznikiem Poznaj Minitab, należy przenieść bieżący profil aktywny do pola Available profiles, przenieść profil ShippingCenterAnalysis do pola Active profiles i kliknąć przycisk OK.




3 W polu File name wpisz nazwę My_Customize.MPJ.


Co dalejAnaliza jest już zakończona, ale co może zrobić użytkownik w razie jakichkolwiek pytań lub potrzeby uzyskania dodatkowych informacji? W następnym rozdziale przedstawiono sposoby uzyskiwania odpowiedzi na pytania dotyczące programu Minitab oraz szczegółowe informacje na temat korzystania z pomocy Help i poradnika StatGuide programu Minitab.

Ustawienia domyślne programu Minitab można też przywrócić, klikając dwukrotnie skrót o nazwie Restore Minitab Defaults English w podfolderze English głównego folderu instalacyjnego programu Minitab 16 na dysku twardym komputera. Przed uruchomieniem tego skrótu należy wyeksportować wszystkie profile, które mają zostać zachowane.

Poznaj Minitab 10-1

10Uzyskiwanie pomocy


■ uzyskiwania odpowiedzi i znajdowania informacji, str. 10-2;

■ korzystania z systemu pomocy Minitab Help, str. 10-6;

■ korzystania z poradnika StatGuide programu Minitab, str. 10-9;

■ korzystania z pomocy dotyczącej poleceń sesji Session Command Help, str. 10-11.

OmówienieW razie braku odpowiedzi na dane pytanie lub konieczności uzyskania dalszych informacji na określony temat można skorzystać z systemu pomocy programu Minitab.

Od wskazówek dotyczących interpretacji danych statystycznych, przez pomoc we wprowadzaniu informacji w oknach dialogowych, po instrukcje korzystania z poleceń sesji podczas analizy — potrzebne odpowiedzi można znaleźć w prostej w użyciu dokumentacji elektronicznej programu Minitab i zasobach internetowych.

W niniejszym rozdziale omówiono sposoby korzystania z systemu pomocy Help, poradnika StatGuide i pomocy dotyczącej poleceń sesji Session Command Help w celu poznawania programu Minitab oraz przedstawiono sposoby znajdowania odpowiedzi na pytania dotyczące programu Minitab.

Rozdział 10 Uzyskiwanie odpowiedzi i informacji

10-2 Poznaj Minitab

Uzyskiwanie odpowiedzi i informacjiW podręczniku Poznaj Minitab skoncentrowano się tylko na niektórych najczęściej używanych funkcjach programu Minitab. Szczegółowe informacje na temat pozostałych poleceń, funkcji i pojęć statystycznych można znaleźć w dokumentacji i zasobach internetowych dotyczących programu Minitab.

Zasób Opis Dostęp

Help, system pomocy

Dokumentacja dotycząca funkcji i pojęć używanych w programie Minitab. Zawiera informacje na temat:

■ menu i okien dialogowych,

■ metod i formuł,

■ poleceń sesji,

■ makr.

■ Kliknij przycisk Help w dowolnym oknie dialogowym.

■ Kliknij przycisk na pasku narzędzi.

■ W dowolnej chwili naciśnij klawisz [F1].

■ Wybierz kolejno menu Help ➤ Help.

Aby uzyskać więcej informacji na ten temat, zobacz Help, system pomocy na str. 10-6.

Using Help Ogólne informacje na temat nawigacji w systemie pomocy Minitab Help.

Wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Using Help w sekcji Basics.

StatGuide Poradnik statystyczny, w którym skoncentrowano się na interpretacji przykładowych wyników.

■ Kliknij prawym przyciskiem myszy w oknie Session lub Graph, a następnie wybierz polecenie StatGuide.

■ Kliknij prawym przyciskiem myszy w folderze Session lub Graph otwartym w oknie Project Manager, a następnie wybierz polecenie StatGuide.

■ Kliknij przycisk na pasku narzędzi.

■ Naciśnij klawisze [Shift]+[F1].

■ Wybierz kolejno menu Help ➤ StatGuide.

Aby uzyskać więcej informacji na ten temat, zobacz StatGuide na str. 10-9.

Minitab Statistical Glossary

Ten kompleksowy słowniczek obejmuje wszystkie pojęcia związane ze statystykami dostępnymi w programie Minitab. Każda z definicji zawiera praktyczne, zrozumiałe informacje.

Wybierz kolejno menu Help ➤ Glossary.

Uzyskiwanie odpowiedzi i informacji Uzyskiwanie pomocy

Poznaj Minitab 10-3

Uwagi dotyczące dokumentacji programu Minitab w wersji elektronicznej i drukowanej prosimy przesyłać na adres [email protected].

Tutorials W samouczkach pokazano, jak korzystać z różnych analiz w sesjach programu Minitab oraz przedstawiono zrozumiałe wymagania dotyczące danych i realizowane krok po kroku przykłady.

Wybierz kolejno menu Help ➤ Tutorials.

Session Command Help

Dokumentacja dotycząca poleceń sesji programu Minitab, których można używać interaktywnie lub do tworzenia makr.

■ Wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Session Commands w sekcji References.

■ W wierszu poleceń MTB > w oknie Session wpisz tekst HELP.

■ Aby uzyskać informacje na temat konkretnego polecenia, w wierszu poleceń MTB > w oknie Session wpisz tekst HELP, a następnie polecenie.

Aby uzyskać więcej informacji na ten temat, zobacz Session Command Help na str. 10-11.

Macros Help

Pomoc dotycząca tworzenia i wykonywania makr programu Minitab, zawierających polecenia zapisane w plikach tekstowych.

Wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Macros w sekcji References.

What’s New

Informacje na temat nowych funkcji w wersji 16 programu Minitab.

Odwiedź stronę www.minitab.com.

ReadMe Najnowsze informacje o bieżącej wersji programu Minitab, w tym szczegółowe informacje na temat zmian w oprogramowaniu lub dokumentacji.

Odwiedź stronę www.minitab.com.

Zasób Opis Dostęp

Rozdział 10 Podsumowanie zawartości systemu pomocy Minitab

10-4 Poznaj Minitab

Podsumowanie zawartości systemu pomocy Minitab HelpJest to strona zawierająca podsumowanie wszystkich składników dokumentacji programu Minitab oraz innych pokrewnych informacji. Można z niej uzyskać dostęp do szczegółowych wskazówek, instrukcji i tematów pomocy. Podsumowanie takie zawiera łącza do tematów pomocy Help uporządkowane zgodnie ze strukturą menu programu Minitab.

Wyszukiwanieinformacji

Aby wyświetlić stronę podsumowania:

■ Wybierz kolejno menu Help ➤ Help.

■ Naciśnij klawisz [F1].

■ Kliknij przycisk na pasku narzędzi Standard.

Łącza dostępne w wymienionych poniżej sekcjach ułatwiają i przyspieszają wyszukiwanie informacji:

■ Basics — sposób korzystania z systemu pomocy Help, wskazówki i samouczki umożliwiające rozpoczęcie pracy z programem Minitab oraz opisy okien programu Minitab

■ References — przykłady poleceń, słowniczek terminów i skrótów, instrukcje korzystania z poleceń sesji i makr oraz metody i formuły używane w programie Minitab

■ Service and Support — procedura rejestracji programu Minitab, sposoby kontaktu z działem pomocy technicznej oraz opisy dokumentacji, zasobów internetowych i innych produktów firmy Minitab

Podsumowanie zawartości systemu pomocy Minitab Help Uzyskiwanie pomocy

Poznaj Minitab 10-5

Aby uzyskać więcej informacji na temat środowiska pomocy Minitab Help, wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Using Help w sekcji Basics.

Te łącza umożliwiają uzyskanie dostępu do podstawowych faktów, materiałów pomocniczych oraz informacji na temat serwisu i pomocy technicznej.

Kliknij łącze menu, aby wyświetlić tematy pomocy Help dla wszystkich poleceń w nim dostępnych.

Rozdział 10 Help, system pomocy

10-6 Poznaj Minitab

Help, system pomocySystem pomocy Minitab Help to kompleksowe, wygodne źródło informacji obejmujących instrukcje dotyczące menu i okien dialogowych, informacje ogólne, przykłady, wskazówki dotyczące konfigurowania danych oraz metody i formuły. Użytkownik może poznać funkcje statystyczne programu Minitab oraz nowe metody wykonywania codziennych zadań. System pomocy Help zawiera także wskazówki dotyczące korzystania ze statystyk oraz narzędzi programu Minitab dotyczących kontroli jakości, analizy niezawodności i trwałości oraz projektowania eksperymentów.

Ponadto, korzystając z pomocy Help, można poznać środowisko programu Minitab, sposób używania poleceń sesji, tworzenia makr i plików Exec, wprowadzania danych i wyświetlania wyników, a także możliwości przetwarzania danych oraz pracy z danymi i wykresami w programie Minitab.


Większość tematów pomocy Help jest wyświetlanych w oknie zawierającym trzy obszary:

■ Pasek narzędzi — zawiera przyciski służące do wyświetlania i ukrywania okienka nawigacyjnego, powrotu do poprzedniego tematu, drukowania jednego lub kilku tematów oraz przyciski narzędzi ułatwiających korzystanie ze środowiska pomocy.

■ Okienko nawigacyjne — zawiera trzy karty służące do przeglądania spisu treści i indeksu oraz wyszukiwania słów i wyrażeń.

Help, system pomocy Uzyskiwanie pomocy

Poznaj Minitab 10-7

■ Okienko tematu — wyświetlany jest w nim wybrany temat pomocy Help.

Informacjedotyczące

konkretnychpoleceń

Pomoc dotyczącą konkretnych poleceń można uzyskać z dowolnego okna dialogowego programu Minitab, klikając przycisk Help znajdujący się w takim oknie dialogowym lub naciskając klawisz [F1]. Wyświetlony zostanie temat pomocy Help, zawierający wskazówki dotyczące wprowadzania informacji w danym oknie dialogowym oraz łącza do tematów pokrewnych i powiązanych poleceń pozwalające na uzyskanie dalszych informacji dotyczących danego zadania.

Większość tematów pomocy dla głównych okien dialogowych zawiera następujące łącza:

■ Overview — ogólne informacje na dany temat, w tym dotyczące przydatności danej metody i sposobu wyboru odpowiedniej metody

■ How to — instrukcje wprowadzania informacji w oknie dialogowym

■ Example — przykład użycia polecenia wraz z opisem danych wyjściowych i sposobem interpretacji

■ Data — wymagania dotyczące danych, określające sposób rozmieszczenia danych w arkuszu oraz informujące o typach danych, które można analizować za pomocą danego polecenia

Pasek narzędzi

Okienko nawigacyjne

■ Contents — kliknij dowolną ikonę książki lub temat, aby uzyskać więcej informacji.

■ Index — wpisz szukane hasło lub przewiń listę.

■ Search — wyszukaj w systemie pomocy Help określone słowo lub wyrażenie.

Okienko tematu

Rozdział 10 Help, system pomocy

10-8 Poznaj Minitab

■ See also — łącza do tematów pokrewnych i powiązanych poleceń, w tym metod i formuł

Łącza do informacji o oknach podrzędnych

Sposób odnalezienia danego polecenia w menu programu Minitab

Opis poszczególnych elementów okna dialogowego

Opis polecenia

StatGuide Uzyskiwanie pomocy

Poznaj Minitab 10-9

StatGuideW poradniku StatGuide programu Minitab w praktycznym i zrozumiałym opisie objaśniono sposoby interpretacji tabel i wykresów statystycznych. W odróżnieniu do systemu pomocy Help, zawierającego wskazówki dotyczące korzystania z programu Minitab, w poradniku StatGuide skoncentrowano się na interpretacji wyników uzyskiwanych w programie Minitab, z objaśnieniem danych wyjściowych na starannie dobranych przykładach.

Poradnik StatGuide zawiera informacje dotyczące następujących zagadnień:

■ Praktyczne sytuacje związane z analizą danych

■ Krótkie podsumowania funkcji statystycznych

■ Zwracanie uwagi na istotne składniki danych wyjściowych


Zapoznając się z podanymi w poradniku StatGuide przykładowymi danymi wyjściowymi i sposobem ich interpretacji, można lepiej zinterpretować wyniki wykonanego polecenia. Poradnik StatGuide zapewnia bezpośredni dostęp do wskazówek dotyczących konkretnego polecenia:

■ Kliknij dane wyjściowe okna Session prawym przyciskiem myszy, a następnie wybierz polecenie StatGuide.

■ Kliknij dane wyjściowe w oknie Session lub wykres, a następnie kliknij przycisk na pasku narzędzi lub naciśnij kombinację klawiszy [Shift]+[F1].

■ W oknie Project Manager kliknij nazwę danych wyjściowych okna Session lub wykresu, a następnie kliknij przycisk na pasku narzędzi lub naciśnij kombinację klawiszy [Shift]+[F1]. Możesz także kliknąć prawym przyciskiem myszy nazwę danych wyjściowych okna Session lub wykresu, a następnie wybrać polecenie StatGuide.

Dostęp do poradnika StatGuide można także uzyskać, wybierając kolejno menu Help ➤ StatGuide. Aby znaleźć określone słowa lub wyrażenia, należy wybrać kolejno menu Help ➤ StatGuide, a następnie kliknąć kartę Search.

Rozdział 10 StatGuide

10-10 Poznaj Minitab


konkretnychpoleceń

Każdy temat w poradniku StatGuide zawiera interpretację części danych wyjściowych okna Session lub wykresu i obejmuje następujące sekcje:

■ Pierwsza sekcja tuż pod nagłówkiem głównym zawiera ogólne wskazówki dotyczące interpretowania danych wyjściowych lub wykresu.

■ Sekcja Example Output zawiera dane wyjściowe lub wykres.

■ Sekcja Interpretation zawiera konkretną interpretację danych wyjściowych lub wykresu zawartego w temacie.

Przeglądaj wszystkie tematy poradnika StatGuide dotyczące danego polecenia.

Wyświetl listę wszystkich tematów poradnika StatGuide dotyczących danego polecenia.

Wyświetl szczegółowe informacje dotyczące analizy.

Przeczytaj opis danych używanych w przykładowych danych wyjściowych.

Lista dostępnych tematów dla każdego polecenia oraz lokalizacja w poradniku StatGuide.

Session Command Help Uzyskiwanie pomocy

Poznaj Minitab 10-11

Session Command Help Do przeprowadzania analiz, tworzenia wykresów i przetwarzania danych można oprócz menu i okien dialogowych programu Minitab używać poleceń sesji. Każdemu poleceniu menu programu Minitab odpowiada określone polecenie sesji składające się z polecenia głównego i zwykle jednego lub kilku podpoleceń. Polecenia sesji są szczególnie przydatne z tego względu, że umożliwiają tworzenie makr, będących poleceniami sesji zapisanymi w pliku tekstowym. Makra umożliwiają automatyzację wielokrotnie wykonywanych zadań. Aby uzyskać więcej informacji na temat tworzenia plików Exec i makr, wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Macros w sekcji References.


Aby uzyskać dostęp do pomocy Minitab Session Command Help, wybierz kolejno menu Help ➤ Help, a następnie kliknij łącze Session Commands w sekcji References.

Środowisko pomocy Session Command Help jest zbliżone do systemu pomocy Minitab Help. Pasek narzędzi, okienko nawigacyjne i okienku tematu zawierają narzędzia niezbędne do poznania i używania poleceń sesji.

Te tematy zawierają instrukcje korzystania z poleceń sesji i makr

Te tematy zawierają listy poleceń i makr

Aby uzyskać więcej informacji na temat poleceń sesji, zobacz rozdział 6, Używanie poleceń sesji.


10-12 Poznaj Minitab


konkretnychpoleceń

Aby uzyskać informacje dotyczące określonego polecenia sesji, w wierszu poleceń MTB > wpisz tekst HELP, a następnie nazwę polecenia. Naciśnij klawisz [Enter].

Co dalejW następnym rozdziale użytkownik uzyska więcej informacji o środowisku programu Minitab oraz typach i postaciach danych w nim stosowanych. Rozdział ten zawiera także listę tabel odnośników do działań i analiz dostępnych w programie Minitab.

Składnia polecenia. Kliknij podpolecenie, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje.

Umiejscowienie danego polecenia w menu programu Minitab menu.

Większość tematów dotyczących poleceń sesji zawiera następujące łącza:

■ Example — przykład użycia polecenia i dane wyjściowe

■ See also — łącza do tematów pokrewnych

Szczegółowe informacje o podpoleceniach

Opis polecenia

Poznaj Minitab 11-1

11Informator

CeleW tym rozdziale zawarto:

■ informacje na temat środowiska programu Minitab, str. 11-2;

■ informacje na temat danych programu Minitab, str. 11-5.

OmówienieW poprzednich rozdziałach podręcznika Poznaj Minitab przedstawiono program Minitab oraz niektóre z jego funkcji i poleceń. W niniejszym rozdziale zawarto szczegółowe informacje na temat środowiska i danych programu Minitab oraz tabele odnośników pomagające w wykonywaniu działań i operacji statystycznych w ramach przeprowadzanej analizy.

Rozdział 11 Środowisko programu Minitab

11-2 Poznaj Minitab

Środowisko programu MinitabAnalizując dane, użytkownik pracuje z wieloma różnymi oknami i narzędziami programu Minitab. Poniżej znajduje się krótkie omówienie środowiska programu Minitab:

Okna programuMinitab

■ W oknie Session wyświetlane są tekstowe dane wyjściowe, takie jak tabele statystyk. W oknie tym można wyświetlać kolumny, stałe i macierze, wybierając kolejno menu Data ➤ Display Data.

■ Okna Data zawierają kolumny i wiersze komórek, w których można wprowadzać, edytować i wyświetlać dane każdego arkusza.

■ W oknach Graph wyświetlane są wykresy. Jednocześnie może być otwartych maksymalnie 200 okien Graph.

Okno Session

Okna Data

Pasek menu

Menu podręczne Okno Graph

Project Manager

Pasek stanu

Paski narzędzi

Środowisko programu Minitab Informator

Poznaj Minitab 11-3

Project Manager

W oknie Project Manager wyświetlane są foldery umożliwiające przechodzenie między różnymi częściami projektu oraz ich wyświetlanie i przetwarzanie. Klikając foldery lub ich zawartość prawym przyciskiem myszy, można uzyskać dostęp do różnych menu pozwalających na zarządzanie danymi wyjściowymi okna Session, wykresami, arkuszami, językiem poleceń i powiązanymi z nimi obszarami projektu.

Folder Zawartość Przeznaczenie

Session Lista:

■ Wszystkich danych wyjściowych okna Session według poleceń

■ Wszystkich wykresów

Zarządzanie danymi wyjściowymi okna Session, na przykład:

■ Przechodzenie do danych wyjściowych okna Session

■ Kopiowanie, usuwanie, zmienianie nazwy lub drukowanie danych wyjściowych okna Session bądź wykresu

■ Dołączanie danych wyjściowych okna Session lub wykresów do raportów narzędzia ReportPad

History Wszystkie użyte wcześniej polecenia

■ Powtarzanie złożonej sekwencji poleceń

■ Używanie poleceń do tworzenia plików Exec i makr

Foldery

Zawartość otwartego folderu

Rozdział 11 Środowisko programu Minitab

11-4 Poznaj Minitab

Menu i narzędzia Interfejs programu Minitab zawiera następujące elementy:

■ Pasek menu, który służy do wybierania poleceń.

■ Pasek narzędzi Standard zawierający przyciski najczęściej używanych funkcjiprzyciski zmieniają się w zależności od tego, które okno programu Minitab jest aktywne.

■ Pasek narzędzi Project Manager, który zawiera skróty do folderów narzędzia Project Manager.

■ Pasek narzędzi Worksheet, który zawiera przyciski służące do wstawiania lub usuwania komórek, wierszy i kolumn, przenoszenia kolumn oraz przechodzenia do następnego lub poprzedniego wyróżnionego wiersza danych.

Graph Lista wszystkich wykresów w projekcie

Zarządzanie wykresami, na przykład:

■ Określanie układu, zmienianie nazw, rozmieszczanie sąsiadująco lub usuwanie wykresów

■ Dołączanie wykresów do raportów narzędzia ReportPad

ReportPad Prosty edytor tekstów ■ Tworzenie, określanie układu lub edytowanie raportów z pracy nad projektem

■ Przenoszenie zawartości raportów narzędzia ReportPad do edytora tekstu o większych możliwościach w celu dalszej edycji i dopracowania układu

Related Documents

Lista plików programu, dokumentów lub internetowych adresów URL powiązanych z projektem programu Minitab

Szybki, wygodny dostęp do plików związanych z projektem, a nieutworzonych w programie Minitab

Worksheets Foldery Columns, Constants, Matrices i Design dla każdego otwartego arkusza

Wyświetlanie ogólnych informacji o arkuszu, takich jak:

■ Liczba wierszy w kolumnach, brakujące wartości i opisy kolumn

■ Stałe

■ Macierze

■ Podsumowanie informacji o projekcie

Folder Zawartość Przeznaczenie

Dane programu Minitab Informator

Poznaj Minitab 11-5

■ Pasek stanu, na którym wyświetlany jest opis wskazywanej pozycji menu lub przycisku paska narzędzi.

■ Menu podręczne wyświetlane po kliknięciu prawym przyciskiem myszy w dowolnym oknie programu Minitab lub dowolnego folderu w oknie Project Manager. Takie menu zawiera najczęściej używane funkcje dostępne dla danego okna lub folderu.

■ Paski narzędzi do edycji wykresów (Graph Editing, Graph Annotation Tools i 3D Graph Tools), zawierające przyciski, które służą do dodawania i zmieniania elementów wykresu.

■ Paski narzędzi DOE (Factorial Designs, Response Surface Designs, Mixture Designs, Taguchi Designs i OptiPlot), które zawierają przyciski funkcji DOE.

■ Pasek narzędzi DMAIC, który zawiera narzędzia statystyczne używane do realizacji metodologii Six Sigma zgodnie ze schematem DMAIC (zdefiniuj (Define), zmierz (Measure), przeanalizuj (Analyze), udoskonal (Improve), sprawdź (Control)).

Dane programu Minitab

W programie Minitab dane są zawarte w arkuszach. Liczba arkuszy w projekcie jest ograniczona wyłącznie ilością pamięci w komputerze.

Typy danych Arkusz może zawierać dane następujących typów:

■ Dane numeryczne liczby

■ Dane tekstowe litery, cyfry, spacje i znaki specjalne (np. Test nr 4 lub Ameryka Północna)

■ Dane typu data/godzina daty (np. 1-sty-09, 2009-01-01, 2009-03-17 lub 3/17/09), godziny (np. 08:25:22) lub ich połączenie (np. 3/17/09 08:25:22 lub 2009-03-17 08:25:22). W programie Minitab daty i godziny są wewnętrznie przechowywane w postaci numerycznej, ale wyświetlane w formacie wybranym przez użytkownika.

Paski narzędzi Graph Editing, DOE i DMAIC nie są widoczne po uruchomieniu programu, ale można je wyświetlić, wybierając kolejno menu Tools ➤ Toolbars i klikając paski narzędzi, które mają być widoczne.

Rozdział 11 Dane programu Minitab

11-6 Poznaj Minitab

Postacie danych Dane mogą występować w jednej z trzech postaci:

Folder Worksheets w oknie Project Manager zawiera listę kolumn, stałych i macierzy występujących w każdym projekcie.

Przykładowezbiory danych

Do programu Minitab dołączono wiele przykładowych zbiorów danych. Zbiory danych używane w podręczniku Poznaj Minitab znajdują się w folderze Meet Minitab. Dostęp do przykładowych zbiorów danych można uzyskać, klikając przycisk Look in Minitab Sample Data folder w dolnej części okna dialogowego Open Worksheet. Aby zobaczyć pełny opis większości z tych zbiorów danych, znajdź hasło Sample data sets w indeksie pomocy Minitab Help.

Postać Zawartość OdnośnikLiczba dostępnych

Kolumna Dane numeryczne, tekstowe lub typu data/godzina

■ C + liczba, np. C1 lub C22

■ Nazwa kolumny, np. Centrum lub Przyjazd

Ograniczona wyłącznie ilością pamięci w komputerze, maksymalnie 4000 kolumn

Zapisana stała

Pojedyncza liczba lub ciąg tekstowy (np. Warszawa)

■ K + liczba, np. K1 lub K93

■ Nazwa kolumny, np. Pierwsza lub Licznik

1000

Macierz Prostokątny blok komórek zawierających liczby

■ M + liczba, np. M1 lub M44

■ Nazwa kolumny, np. Odwrotność

100

Poznaj Minitab I-1

Indeks

Aadnotacje automatyczne 9-2aktualizacja formuły 8-10aktualizowanie wykresów 4-5analiza wariancji 3-4

test porównań wielokrotnych Tukeya 3-4

analiza wydolności 4-9analizowanie danych 3-1ANOVA

patrz: analiza wariancji

Append to Report 7-2arkusz 1-3

automatyczne wypełnianie 4-6dodawanie danych 4-5łączenie danych z pliku

tekstowego 8-4łączenie danych z programu

Excel 8-3otwieranie 1-4, 8-2podgląd 8-4przygotowywanie 8-1wprowadzanie danych 4-5wyświetlanie informacji

ogólnych 8-5zapisywanie 8-11

automatyczne wypełnianie 4-6automatyczny przypis, tworzenie 9-2automatyzowanie analizy 6-7

Bbrakujące wartości 8-6

CCalculator 8-9Command Line Editor 6-5Copy to Word Processor 7-7czcionka, zmiana w raporcie

narzędzia ReportPad 7-5

Ddane

analizowanie 3-1data/godzina 11-5dodawanie do arkusza 4-5kodowanie 8-8łączenie 8-3, 8-4numeryczne 11-5postacie 11-6tekstowe 11-5typy 1-5, 11-5zastępowanie 8-8zestawianie 8-6

dane czasowepatrz dane typu data/godzina

dane numeryczne 11-5dane typu data/godzina 11-5Display Descriptive Statistics 3-2DMAIC, pasek narzędzi 11-5dodawanie adnotacji do układu

wykresów 2-14dodawanie danych do arkusza 4-5DOE 5-1dostosowywanie programu

Minitab 9-1drukowanie 2-15

Eedytor tekstów, kopiowanie raportu

7-7edytor wykresów osadzonych 7-8edytowanie wykresów 2-5edytowanie za pomocą narzędzia

ReportPad 7-5eksperymenty czynnikowe 5-1

analizowanie 5-6dopasowywanie modelu 5-6nadawanie nazw czynnikom 5-4randomizowanie kolejności

przebiegów 5-4tworzenie 5-2wprowadzanie danych 5-5wybieranie 5-2wykres głównych czynników

wpływu 5-9wykres interakcji 5-9wykresy czynników

wpływu 5-8Excel, łączenie danych w

arkuszu 8-3

Ffolder

Graph 11-4History 6-5, 11-3Related Documents 11-4ReportPad 7-2, 11-4Session 11-3ustawianie domyślnego 1-5Worksheet 11-4

folder danych, ustawianie domyślnego 1-5

folder Graph 11-4

I-2 Poznaj Minitab

folder History 6-5, 11-3folder Related Documents 11-4folder Session 11-3folder Worksheets 11-4formuła w kolumnie 8-9funkcje arytmetyczne

zobacz Calculator

funkcje matematycznezobacz Calculator

Ggranica kontrolna 4-2granice specyfikacji 4-9

HHelp, system pomocy 10-1

Co nowego 10-3informacje dotyczące

konkretnych poleceń 10-7podsumowanie 10-4polecenia sesji 10-11StatGuide 10-9uzyskiwanie dostępu 2-8, 10-4wyszukiwanie informacji 10-6

histogramgrupowy 2-4grupowy, interpretacja 2-5skategoryzowany 2-7

histogram grupowy 2-4interpretacja 2-5

histogram skategoryzowany 2-7HTML, format pliku 7-6

Iikona Show Graphs 3-10ikona Show Session Folder 3-9indeksy dolne 8-7informacje, zasoby 10-2

Jjakość 4-1jednoczynnikowa ANOVA 3-4, 3-8

Kklawisze skrótu

domyślne 9-7przypisywanie 9-6

kodowanie danych 8-8kolumny 1-5, 11-6

nadawanie nazw 8-8numer 1-5przypisywanie formuł 8-9wstawianie 8-9zestawianie 8-6

konwencje typograficzne 1-2

Llinia centralna 4-2

interpretacja 4-8linia odniesienia 4-8

Łłączenie plików 8-3, 8-4

Mmacierze 11-6makra 6-6Manage Profiles 9-7menu podręczne 11-5Move to Word Processor 7-7MPJ, format pliku 2-15MTW, format pliku 8-2

Nnadawanie nazw kolumnom 8-8narzędzia do edycji wykresów 7-8narzędzie do tworzenia układu

wykresów 2-12dodawanie adnotacji 2-14drukowanie 2-15

niestandardowy pasek narzędzi, tworzenie 9-4

Oobliczanie formuł 8-9ocena jakości 4-1okna Graph 11-2okno

Data 1-3, 11-2Graph 11-2Project Manager 11-3Session 1-3, 11-2

okno Data 1-3okno Session 1-3, 11-2

dodawanie danych wyjściowych do raportu narzędzia ReportPad 7-3

wiersz polecenia 6-2wyświetlanie danych

wyjściowych 3-3określanie opcji 9-2opcje

określanie dla testów występowania przyczyn szczególnych 4-3

ustawianie dla programu Minitab 9-2

otwieranie arkusza 1-4, 8-2

Ppasek menu 11-4pasek narzędzi 3D Graph Tools 11-5

Poznaj Minitab I-3

pasek narzędzi Factorial Designs 11-5

pasek narzędzi Graph Annotation Tools 11-5

pasek narzędzi Graph Editing 11-5pasek narzędzi Mixture Designs 11-5pasek narzędzi OptiPlot 11-5pasek narzędzi Response Surface

Designs 11-5pasek narzędzi Standard 11-4pasek narzędzi Taguchi

Designs 11-5pasek narzędzi Worksheet 11-4pasek stanu 11-2, 11-5paski narzędzi 11-2

3D Graph Tools 11-5DMAIC 11-5DOE 11-5Factorial Designs 11-5Graph Annotation Tools 11-5Graph Editing 11-5Mixture Designs 11-5OptiPlot 11-5Project Manager 3-9, 11-4Response Surface Designs

11-5Standard 11-4Taguchi Designs 11-5tworzenie niestandardowych 9-4Worksheet 11-4

plik Exec 6-6plik makra MTB 6-7pliki

format HTML 7-6format RTF 7-6, 7-7format XLS 8-3łączenie 8-3, 8-4otwieranie arkusza 8-2tekstowe 8-4typ pliku MPJ 2-15typ pliku MTB 6-7typ pliku MTW 8-2typy używane w programie

Minitab 8-2zapisywanie projektów 2-15

pliki projektów, zapisywanie 2-15podgląd arkusza 8-4

podgrupy 4-3polecenia sesji 6-1

generowanie dla edytowanego wykresu 6-6

używanie 6-1włączanie 6-2

pomoc dotycząca poleceń sesji 10-11informacje dotyczące

konkretnych poleceń 10-12wyszukiwanie informacji 10-11

postacie danych 11-6powielenia 5-3powtarzanie analizy 6-5profile, zarządzanie 9-7Project Manager 3-9

folder Graph 11-4folder History 6-5, 11-3folder Session 11-3folder Worksheets 11-4ikona Show Graphs 3-10ikona Show Session Folder 3-9okno informacyjne 8-5pasek narzędzi 3-9, 11-4Related Documents 11-4ReportPad 7-2, 11-4

projektowanie eksperymentów (DOE) 5-1

projekty eksperymentów 5-1projekty eksperymentów

Taguchiego 5-1projekty mieszanin 5-1projekty powierzchni odpowiedzi 5-1przedstawianie danych na

wykresach 2-1przedziały ufności 3-6przyczyny szczególne 4-2przygotowywanie arkusza 8-1przykładowe zbiory danych 11-6przypis

dodawanie do wykresów 2-11tworzenie automatycznego 9-2

przypisywanie formuł do kolumn 8-9przywracanie ustawień domyślnych

9-2, 9-7

Rrandomizowanie kolejności

przebiegów 5-4raporty

kopiowanie do edytora tekstów 7-7

zapisywanie 7-6ReadMe, plik 10-3ReportPad 7-2, 11-4

dodawanie danych wyjściowych okna Session 7-3

dodawanie wykresów 7-2edytowanie 7-5zapisywanie zawartości 7-6zmiana czcionki 7-5

rozkład normalny 2-2RTF, format pliku 7-6, 7-7

Sskróty klawiszowe

domyślne 9-7przypisywanie 9-6

stabilność 4-2stałe 11-6StatGuide 10-9

informacje dotyczące konkretnych poleceń 10-10

uzyskiwanie dostępu 3-8, 10-9wyszukiwanie informacji 10-9

statystyki opisowe, wyświetlanie 3-2strzałka kierunku wprowadzania

danych 4-6

Śśrodowisko programu Minitab 11-2

I-4 Poznaj Minitab

Ttekstowe

dane 11-5pliki 8-4

test porównań wielokrotnych Tukeya 3-4

interpretacja 3-6StatGuide 3-8

testowanie hipotez 3-4testowanie występowania przyczyn

szczególnych 4-2określanie opcji 4-3

Uuruchamianie programu Minitab 1-3ustawienia domyślne

folder danych 1-5przywracanie 9-2, 9-7wykresy 2-7zmienianie 9-2

Wwartość Cpm, interpretacja 4-10wartość docelowa 4-8, 4-9

interpretacja 4-10wartość p 3-6wbudowane wykresy 2-1, 3-1

generowanie 3-5What’s New, plik 10-3wielokrotne porównanie średnich 3-4

interpretacja 3-6StatGuide 3-8

wiersz polecenia 6-2wiersze 1-5wstawianie kolumny 8-9wydolność procesu 4-9wykres czynników wpływu

Pareto 5-8wykres głównych czynników

wpływu 5-9

wykres interakcji 5-9wykres kontrolny średniej i

odchylenia standardowego 4-3interpretacja 4-5

wykres pojedynczych wartości 2-2, 3-5

interpretacja 2-4wykres reszt typu „cztery w

jednym” 3-8wykres rozkładu normalnego

czynników wpływu 5-8wykres rozproszenia 2-10

edytowanie 2-11interpretacja 2-11

wykresy 2-1aktualizowanie 4-5czynniki wpływu 5-8czynnikowe 5-9dodawanie do raportu

narzędzia ReportPad 7-2dodawanie linii odniesienia 4-8drukowanie 2-15edytowanie 2-5, 2-11, 7-8edytowanie w innej aplikacji 7-8galeria 2-3generowanie poleceń sesji po

edycji 6-6narzędzia do edycji wykresów

osadzonych 7-8narzędzie do tworzenia

układu 2-12pojedyncza wartość 2-2, 3-5reszt 3-5, 3-8wbudowane 2-1, 3-1, 3-5wykres rozproszenia 2-10wyświetlanie 3-10zmiana ustawień

domyślnych 2-7wykresy czynnikowe 5-9wykresy czynników wpływu 5-8wykresy kontrolne 4-2

aktualizowanie 4-6dodawanie linii odniesienia 4-8określanie opcji 4-3podgrupy 4-3

wykresy reszt 3-5histogram reszt 3-8

reszty względem wartości dopasowanych 3-8

reszty względem zamówień 3-8typu „cztery w jednym” 3-8wykres rozkładu

normalnego 3-8wykresy typu boxplot 3-5wysyłanie do programu Microsoft

Word lub PowerPoint 7-10wyświetlanie

dane wyjściowe w oknie Session 3-3

wykresy 3-10

Zzapisane stałe 11-6zapisywanie

arkusz 8-11pliki Exec 6-6projekt 2-15raport 7-6

zastępowanie wartości w arkuszu 8-8

zbiory danych, przykładowe 11-6zestawianie danych 8-6zmienianie ustawień

domyślnych 9-2zmienne 1-5

wprowadzanie w oknie dialogowym 2-3

XXLS, format pliku 8-3