32
MINISTRY OF EDUCATION NAMIBIA SENIOR SECONDARY CERTIFICATE THESE PAPERS AND MARK SCHEMES SERVE TO EXEMPLIFY THE SPECIFICATIONS IN THE LOCALISED NSSC RUKWANGALI FIRST LANGUAGE HIGHER LEVEL SYLLABUS 2006 RUKWANGALI FIRST LANGUAGE SPECIMEN PAPERS 1, 2 and 4 AND MARK SCHEMES HIGHER LEVEL GRADES 11 – 12

MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

MINISTRY OF EDUCATION

NAMIBIA SENIOR SECONDARY CERTIFICATE

THESE PAPERS AND MARK SCHEMES SERVE TO EXEMPLIFY THE SPECIFICATIONS IN THE LOCALISED NSSC RUKWANGALI FIRST LANGUAGE HIGHER LEVEL

SYLLABUS

2006

RUKWANGALI FIRST LANGUAGE SPECIMEN PAPERS 1, 2 and 4

AND MARK SCHEMES

HIGHER LEVEL

GRADES 11 – 12

Page 2: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

Ministry of Education National Institute for Educational Development Private Bag 2034 Okahandja Namibia © Copyright NIED, Ministry of Education, 2005 NSSCH Rukwangali First Languagey Specimen Paper Booklet Grades 11-12 ISBN: 99916-69-80-9 Printed by NIED Publication date: 2005

Page 3: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

TABLE OF CONTENTS Paper 1: Reading and Directed Writing Specimen Paper ..........................................................1

Paper 1: Mark Scheme..............................................................................................................9

Paper 2: Continuous Writing Specimen Paper........................................................................13

Paper 2 ; Mark Scheme............................................................................................................15

Paper 4: Written Literature Specimen Paper ..........................................................................19

Paper 4; Mark Scheme............................................................................................................23

Page 4: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo
Page 5: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

1

MINISTRY OF EDUCATION

Namibia Senior Secondary Certificate (NSSC)

RUKWANGALI FIRST LANGUAGE: HIGHER LEVEL

PAPER 1: READING AND DIRECTED WRITING SPECIMEN PAPER

Time: 2 Hours 30 minutes

Page 6: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

2

Sireswa 1 Ruhepo rokunwa Ngesi murongo nambali zomutenya zina kutoona, Nangura ntani nye ana kuwiza membo lyendi. Awo nayendi Sivhute musinda va tunga noHairwa. Sivhute kurugana kosipangero. Nangura eyi ana kuhwilira membo lyendi, ta mono Nzamene naNanzira vana kutekera yimeno. Ta uyunga unene age ana va nwike asi; "One vanona, eyi o mu tekere ngoso yisi?" Ta punduka memanya, nkare a gwe, makura ta ka korerera. Ta tameke kudimba. Ta zi, ta ka damuna yitare yendi, makura ta hwameke mundiro pomasuga. Ta garura asi: :He-he-iii, walye, ogu nayi kora yilye? Tanko ni kangere yange, ntaantani a wize kometaha." Mukadi gongombe, Nangura, nyama noyisima kwa yi tulira po kumwe-kumwe, eyi tupu za toona zimwe, mutwekatji, nare kuna kutapa ana kutapa, siruwo oso mberera zina kulimanesa tanko. Kapi pwa pita siruwo sosire, Sivhute nage nare ana ya siki. Ta hwilire monzugo, makura ta sagama po moomu a ninki nkenye apa, morwa motundi zaune ntani na tengwira mo a ka tokwere. Nangura nombili si mokombisa zendi, kuna kukuhwa yiyaha. Mugara ana yi diva ngoso nare asi ntani ana kumana kutereka. Eyi morwa yiyo ayi horoka yikando yoyinzi. Ntene a pura ko makura nonkango tadi tameke nye. Hairwa nage ga yi diva nawa-nawa, yiyo ga silikira Nanguronyi asi va ha genda naNangura. Ntene nzogera paapa pousinda wawo makura. Oku na za a ka tjinge, a ze gelike. Ntaantani tupu kava ya tundire ko vakurona womugara ntani nava womukadi. Ozina vaNangura kava ya uyungire asi: :Munwange, kwata epata lyoge mawoko gavali, mukadi yige mwenyepata. Ntene o tengwida epata lyoge monyima, nyaamoge ono kuliswaura. Sivhute ogo ono mono ngoso, mugara gomovagara. Ntene to li zengeda epata lyoge o hokwe nkinda zaKatutura, nkinda ngo ka livera,nare nye na gusa kuuyunga. Omu ono hara natu uyunga nani ngapi? Mugara eyi ayi mu rorora unene umbondo, nounkorwi,. Nangura kapi ga diva kutereka,, ntene kuna tereke ntudi mugara gelike gokuvhura kukwata po ruvali. Nomugara ntaantani kapisi membo hena ana kulya, kuna kulya nye kohotera nokoNondya daLima (restaurant). Kembo kureta ko tupu nompofu ndi ezuhwaro. Vili zautatu kositenguko eyi zina kutoona, Sivhute ta pinduka a ze a ka likuhwe. Eyi ga mana kulikuhwa nokudwara yikoverero yendi yokoyirugana, Nangura ntani hena ana ku ya hwilira membo nononkinda dendi mbali ntani eturu. Meturu, kasipembe mo, monkinda zimwe mundevere, ezi nkwawo mutoho. Makura mugara gwendi ta mu pura nye asi, "Nangura, oku ono ka ga gwana ogo marovhu kupi? Neyi ono ga simbire ngoso yinke?" Nangura tanko ta ndanesa, ta zoro, makura ta tameke kuuyunga. "Anove tatee, kapisi silinga zoge zina ka pita mo. Eyi nina ka randa yanyamwange. Ntene ove kwa kugazara asi tumaliva toge nina gusa." Makura ta kwata melimba lyoroko zendi, "tootu tokuhura apa, tu gusa nye, gusa name nove makura, nani eyi wa kwarera nge yisi? Mugara makura ta piruka a ka hwilire monzugo, ta ka pitira kesinya kwi, makura ta ka za koyirugana yendi. Nangura makura ta lihwera marovhu gendi novakwawo, dogoro tooto. Eyi ga ka wiza mugara, Nangura gonkera. Nankali naSiyaka awo nawo kunwa yikorwesa, nye kapi va litura mo unene. Ntene vana hara ku ka nwa tava lipitura kumwe, ndi tava tumine va ka va retere pembo. Siruwo simwe mugara ku ya mu simba po vakwawo, ano pamwe hena Nankali nage ku ya mu simba po vakwawo. Ntaantani tupu ka mwene mukeke gomumati. Ezimo eli kwa li gwana age simpe mosikora ana kara. Siyaka makeninga, eyi yirugana kwa ka yi lirongera moVenduka. Ntaantani kuna kurugana mongarase zoHurumende. Nankali mukadi ga hara ndwarera noyinyenena, eyi yiyo yina kuninkisa nye mugara a rugane dogoro ngurova, yipo a wape kufuta yimaliva eyi ana hara neyi ga gusa nare makongo. Pononkwara dawo kwa kere po nonkango asi Siyaka ga hepa ntani kumukwara mongereka, morwa ta swaukisa vakurona vaNankali. Vakurona vendi, unene po oguhwe vasita, makura eyi yiyo nye va di genderesere nonkwara dawo. Eyi na ka dumbuka mugara siruwo simwe, ta ya gwana tupu yuma, unene

Page 7: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

3

yidwara yondiro ana ka gusa. Mugara ta kondjo ngorooro yipo a gwane yimaliva oyo. Mukadi kapi ga kara nonkedi zokukunga emona lyayendi. Eyi yiyo va dimburura vakwawo wovanzi. Mugara nage ga yi diva, nye kapi a yi fire mbili. Ezuva limwe tupu ga mu ninkire ko asi: “Kapisi o ruganese ngoso yimaliva, vakweni kukwata nawa." Yeeyi yiyo ga teketerera mukadi a ze kembo lyawo. Siyaka kwa ka kondjere, ntani ana ku ka tengura, ngano nahekurwendi si ga zire a ka mu tezurure, vakurona vaNankali ngano kapi va ka mu geve. Hairwa kwa tunga mokatji kovamusinda zendi. Koutokero Sivhute namukadendi Nangura, koupumezuva Siyaka namukadendi Nankali. Awo yimo hena ava lidingwire. Naina Nanguronyi kuna zi komukuro novakwawo va ka huge. Nanguronyi naNankali velike vana zi, ogu Nangura kuna zi apa ava randesere mutoho a ka tare po mukwawo. Eyi va mana kulikunda, Nangura ta ninki mukwawo a mu pe mo a makere tupu. Eyi ga mana nage ta gava silinga va mu tulire mo. Eyi za pwa kuzinwa, makura navenye tava hengetere va zogere. Nonkinda domuheturo nomundevere dina lipirura nye vakapamba nomanche. Woku ka huga vana ya siki nye momambo gawo. Vanona vana hafa eyi vana kumona vakurona noyipako yonomfi. Nzamene ta gusa po mboyena makura ta tura pediko a vave. Nangura nage ntani nye ana kutunda pengandja lyendi. Sikuku kuna si likambeke pomutwe, ewoko lyokumoho kuna kwaterere nkinda zomundevere. Ana hafa, kuna gwaneke mo nawa-nawa. Upampi tupu yiwo una kumugendesa a ya sike dogoro membo.

(Kwa tunda moNomfa pa – S Kavara)

Page 8: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

4

Sireswa 2 Vana va damwine nkanga pomauta Siyaka ntaantani tupa ka ka tundire kosure oku ga za nomvhura mbali. Navenye moyirugana yawo yige gelike vana kukanganga. Ntaantani Siyaka kuna kara nye pembo lyendi gelike. Vakurona vendi va mu pura asi mukadonake ana hara. Eyi ga va tantera, awo nawo yiyo va pende egano lyendi. Oguhwegona yipo nye va mu tanterere asi a ze mwene a ka uyungise ogo mukadona, ntene ana ka mu pura ndi a ka nyoke ntani nye nga va divisa ko. Eyi kapi ya kere siruwo sosire, Siyaka ta va divisa asi ngesi age awo ngano va ka moneke kovakurona vaTena. Tena, mukadona ogu a paruka nawa pwarwendi nomoyikara yendi. Kapi ga derenga, mukadona ga linyika. Tena nage nare ga divisa ko vakurona vendi asi age kuna kara nomumati ogu ana hara va ya mu dive vakurona. Ntene kapi vana ya mu panda age oyo ngano nayo nawa tupu, morwa mouzuni wantani udigu kurugana moomu ono harere. Vakurona vendi ga va pukurura nare asi age kapi simpe ga va zuvhisa kukora komutjima ndi a va rugane yoyidona kutunda tupu unona wendi dogoro sikora zendi mudima. Sikora zendi kwa zi mana nawa-nawa, dogoro yiyo ga zire a ka lironge umitili nomvhura ntatu kutunda apa ga mene sitanda zendi zomurongo. Ntaantani ruveze rwendi runa siki mo nye nage rokutameka kuwapaika epata lyendi. Awo kwa uyungire tupu asi eyi vana hara kapisi mantambo, ntene kuna hara kudika epata li kare ntani epata, kapisi ntanda zokudanena mantambo. Eyi va ka sika membo oSisindi, Tena age kuna kukomba monzugo. Vakurona vendi kuna hingire momundwire gomupupu ogu gwa kara mokatji kembo. Tava vyukilire oku vana hingire oguhwe va Tena. Navenye eyi va hingira-hingira poyipundi, Sisindi ta tameke kuuyunga. "Nayimwesi natu manena sirowo mawokowoko. Ose eyi tuna wizire kuna sikura eraka eli katu tumine asi tatu ya zogere yokuhamena Tena munweni gomukadi naSiyaka mumati gwetu. Ose Siyaka nare-nare ga tu divisa ko kegano lyawo naTena." Eyi ga hageka kuuyunga Sisindi, vantu navenye ngwendi kuna va tjire mema. Navenye kuna kulitara konomurungu. Oguhwe vaTena tava wetjimwisa tanko, ano hekurwaTena, Sindimba, ogu va rekerere oguhwe asi nage nga ya kare po, ta kohora. Sindimba makura ta pura oguhwe vaTena, Haitana, asi: "Ngapi, nyove mwenyamunwa, nyove no tameka kuuyunga. Ose kuna wiza tupu tu ya ku purakenese ko." Haitanta, ta nyongama a tare pevhu, ta kankuka a tare Sisindi naSirongo, ta nyongama hena. Makura ta tameke kuuyunga. "Udigu kuuyunga yininke eyi ono diva asi kuna kuhara kurongikida munoge a tunde poge. Udigu kuuyunga hena yuma eyi nina pili kudiva asi komeho ngapi omu ngayi ka horoka. Kwange sikakata sosinene kuuyunga apa ntaantani. Eyi nina diva yeyi asi munwange Tena kwa mu rera noudigu, dogoro yiyo ana ya huru apa ngesi. Udigu unene nina kuzuvha, eyi nampili Tena ana yi diva. Ame kwange nampili va lipanda vene navene, mugara simpe kapi na mu diva omu ga fana nkareso zendi. Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo yipara, nampo udwa, nampo umbondo, nampo widi, nampo ufeke, kana, marwanambo nayimwe hena yoyinzi ngoso. Makura eyi ngayi ka tundamo, munwavantu nina zonagura, eparu lyendi nina yipike. Tareni si, age nampo kuvhura a ka zumbane morwaTena. Yiyo nye nina uyungire asi, ame nayinye kapi nina yi panda. Yilye pokatji kawo ogu ana kara nousili, ogu ana kara monzira. Tena neyi tuna kuuyunga walye nare ga

Page 9: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

5

kara hena nomumati gumwe ogu a gendi nage. Tena nampo kwa kumbagera Siyaka, makura koyima nzo mwalye ngazi ya za. Siyaka, kumwe atu rugana mongarase zaHurumende, yige mukurona goyirugana yetu, kutunda opo to ka gwana muzera. Ame yelike na diva ko. Nye na zuvha hena nare asi mukadendi ogu va mu kwarekere nendi, ga hena nomugara peke. Ogu mukadi apa nga ka tengura kwaSiyaka asi ove yange, makura Tena kapisi nga nyamukure ko sa? Siyaka mwato nonkondo dokukandura Nankali ntene a ka tengura. Eyi yangesi omu ngatu yi uyunga ngapi? Mapuro manzi gokupura. Nye malimbururo simpe kwato, Eyi yiyo nye nina kugeyera." Sisindi ta tara oku ana hangilire Sirongo, ta menyuna, ta tameke kuuyunga: "Sirongo, ngapi, mugara, ntwedu kapi azi fu merombo? Ono hara nye ntwedu zi fe merombo ndi?" Sirongo, makura ta zoro, ta vyuka kuhingira, makura ta tameke kuuyunga. "Dononzi ame kwato, ame dononzi kapi nani di reta apa ngesi. Simwe tupu esi nina hara kutura po, seesi asi tanko tu va pe vene ruveze va uyunge. Ose kapisi nyose tuna hara nonkwara. Yiwo vana hara nonkwara. Ogu mumati eyi ana kara ngesi nsigwe, oguhwe nozina nare va dogoroka age simpe monosure dendi omo edi a pili kuhageka. Nage kwa mu rera noudigu. Eyi kapisi yiyo nye natu uyunga. Eyi tanko tu va pe siruwo vene vana hara kulivandekera." Sirongo ana zegurura nye evero, yipo mpepo zi pite nawa. Nkenye gumwe ntani nye ana kudiva nawa-nawa asi ou wato kuuduga ngapi. Sisindi nare ana tameke kuuyunga: "Siruwo sina va zegurukire, mugara yige na hova kuuyunga. Siyaka, tameka ku tu tantera natuvenye tu zuvhe eyi yina ku kara komutjima. Wa ha horeka yuma nampili nakauke."

(Kwa tunda moNomfa pa – S Kavara)

Page 10: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

6

Ruha: A Epuro: 1 Resurura sireswa 1 ntani sireswa 2 kuliwor, makura o limburure mapuno ogo: (a) Gava ekamo lyesupi lyononkedi edi vagara vavali oSivhute naSiyaka va

kambadarere kulididimika kuparuka kumwe vovakadi wokuderenga. (5) (b) Hetakanesa kumwe nokulilimba etomporo lyoruhepo rokuruganesa yikorwesa

noyinyenena kumwe neparu lyepe lyaSiyaka eli ga lituntikire naTena. (5) (c) Hetakanesa simpe o lilimbe kombinga zoyikara ntani nomagano gemoneko, ano

omu musanseki ndi mutjangi ana kutuntura undipo wendi wokuhamena eparu lyopomapata. Nekumbururo kombinga zoyiparatjangwa eyi. (10) Ruganesa nonkango danyamoge. Tjanga nonkango di sike ko-250.

[20] Epuro: 2 Mokuresa yireswa eyi yivali, yina kuninkisa o kare neharo nenyanyu nokulituramo kumwe nokudiva eyi ayi horoka pomapata gantani. Yireswa eyi yina tu rongo nkarasano zongwa, nezi zondona. Morwa etokoro lyaSiyaka lyokuza mononkwara, ntani nouhadivi wendi, ana hara a gwane mapukururo koge ove hekurwendi. Pa kare nzongera kumwe nove, omu muna kutompwera yononkwara. Twaredera yikaramo yonzogera kumwe nomagano goge geyi ono resa moyireswa yivali. Tjanga epepa limwe noharufa ndi gavali mokukwama mounenentjangeso nondanda doge. [20]

Page 11: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

7

Ruha B Mafano aga konhi kuna kara nosirugana ndi sitambo simwe tupu. Ga tara oku to ga rerurura nawa noku ga konakona, makura o limburure mapuro ogo naga kwamo ko.. Epuro 3 (a) Simwitira uwa noudona woyita omu wa yi diva nomu ono kuyimona apa

pomafano peguru. [5] (b) Efano eli lyomuhowo lina lisigi neli lyauvali. Singonona nokufaturura eligwo

nelisigo lyaga mafano gavali. [5] (c) Pefano lyokuhova vantu navenye vana hafere sihorokwa.

Montanto ezi kuna kara mo usili ndi usili wa hana kuyuka nawa-nawa. Ligwa ndi lilimba nosiuyungwa esi keguru, nonokonda dina kukupopera. [5]

(d) Tjanga nokukumburura elizuvho lyogekosimpa gwa sefano lyauvali. Ove hena

nkondopeka nokugava umbangi wosihorokwa esi. [5]

[20]

Page 12: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

8

Page 13: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

9

MINISTRY OF EDUCATION

Namibia Senior Secondary Certificate (NSSC)

RUKWANGALI FIRST LANGUAGE: HIGHER LEVEL

PAPER 1: MARK SCHEME

RUHA : A EPURO: 1 (a) Vagara ava mparukiso zawo kwakere zo ndigu unene. Sivhute mukadendi Nangura

gumwe gakere Nkorwe unene monkarapamwe. Sivhute nga kambadara ku uyungisa mukadendi a sinte ukaro wendi, nye kwato yali sintire ko. Sivhute kwa here mukadendi unene, kapi gakere negano lyo kumutjidira kwawo morwa unkorwe. Siyaka kumwe nanaukadendi nankali nawo nparukiso zawo kwakere zondigu. Mukadi kwa here yinyenene nokuruganesa mepuko yimaliva, vye yendi ngamu li didimikire nkenyapa. Age hena ngamu korangeda.

(Nkenye nokonda nagava munona nawa tupu)/

(b) Malizo: Ehetakano kumwe

- Moyireswa nayinye va tumbura mo yihama yomapata gawo. - Namunye va demenena kombinga zomparukiso pomapata - Namunye Siyaka vana musimwitive mo kumwe nomapata gendi - Namunye kuna kuturonga yihorokwa noyitundwamo pomapata.

Malilimbo/Malisigo

- Mosireswa sauvali Siyaka naTena mparukiso zawo kwa wepe, nye mosireswa sokuhova Siyaka naNankali mparukiso zawo ngazi rumbwangere narunye.

- Sireswa sokuhova Nankali nga nu yikorwesa ntani kwa kere noyinyenyena nokuhara yimaliva noruho rovagara, ano Tena kapi ga wekene nkarasano zangesi zoyinyenena.

- Mosirewa sokuhova va demenena pomapata gatatu: Hairwa, Sivhute naSiyaka, ano sauvali edemeneno lyepata limwe.

- Poruhowo Sivhute nage ga zumbire mukadendi morwa unkorwe, naSiyaka ngosikwawo, mosireswa sauvali navenye vaka gwene ko vakadi wopeke.

[Varongwaa kuvhura nawo kugava nokuruganesa magano nonokonda pepe].

(c) Eparu lyopo mapata kapi nawa-nawa lya lisiga unene. To ka gwana unzi womapata

getu kwa kara po maudigu gamwe ndi gokulifana-fana. Mapata gamwe yosili

Page 14: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

10

vagolikadi vamwe kunwa nokudira kupakera mbili mapata ndi vana vawo parupe roruwa. Hena vagara wawo vamwe nawo kunwa unene. Kwato sinka somapata gawo. Epata lya fira efirosinka neli nelididimiko. Hena lya fira kukara nehafo lyokomutjima nedemeneno lyenene.

Kombinga zosiparatjangwa sokuhova mutjangi kwa tamba yitundwamo yoyikorwesa. Age kwa uyunga asi, ‘Marovhu kapi ga lihara nononkwara. Marovhu kuteza mapata, kureta ruhepo, nkagi nonzara.’ Siparatjangwa sauvali mutjangi kwa tamba mugara (Siyaka) ogu ga tetwire vantu wopomukunda pokukwara mukadi gwina gonondunde, gononkondo goyirugana pomukunda nagunye.

[20] [Magano peke nago kuvhura kugaruganesa kugusa ko aga]. RUHA: A EPURO: 2 NZOGERA: Murongwa a tjange euyungovali/nzogera. Gumwe a kare ngwendi yige Siyaka ana hara kukwara Tena, ano gumwe a kare hekurwamuntu ana kugava magano kwaSimpumbasendi. Munongwa ga hepa kusikisamo yihepwa oyo: - Ndunganesoraka pauhunga. - Ntjangeso zongwa - Egaununonkango/Ehanguronkago - Yikaramo youhunga - Yidivisoreseso/Nondanda douhunga - Etungomagano/Esipero nondanda - Ntjimantjima zongwa - Etwaromo lyouhunga - Ehageso lyouhunga

[Mukoreki a ruganese Sigwedoko A soNgendesokoreko zoSipepa 1 esi va pandeka konyima zomemorandumu ntani magano gendi mokukwama epuro eli].

[20] Ruha 2: Mafano gavali

Page 15: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

11

RUHA: B EPURO 3 (a) Uwa:

- Kugusisamo ukorokotji mosirongo. - Kugusa po katongotongo mosirongo - Kugwana mpitisili ogu vana hara vene vantu wosirongo. [Nkenye tupu nokonda na gava munona nawa tupu] Udona - Kuganda eparu lyosirongo. - Kuretesa po vatjwayuki wovanzi. - Vantu kutunda mosirongo sawo va dukire nakopeke va ka hepe nonzara - Vantu kuzumbanesa mambo gawo, emona noyikwawo. - Kuretesa po nomfa nezunguruko matungo, nonzugo. [Nokonda dimwe nado nawa tupu]

[5] (b) Eligwo

- Mafano nagenye yimpagwa/yihorokwa yoyidona ya horokere po. - Mafano nagenye vantu kwa guvire nokulipura koyihorokwa eyi. - Pomafano nagenye vantu vana hara kutungurura nokukandana po udigu ou. Elisigo - Efano lyomuhowo ezonauko lyomatuwa, lyauvali ezonauko lyomatungo. - Efano lyokuhova vantu vanzi va wizire vaya tare sihorokwa, ano efano lyauvali

vasesu va kere posihorokwa. [Magano peke nago nawa tupu]

[5] (d) Kepuro eli varongwa kuvhura kugava nkenye elizuvho lina zire komagano

gawo/gendi/kelizuvho lyendi,moomu ana seyere. Ntani murongwa a gave nokonda dendi noumbangi wosihorokwa esi. [Murongi a ruganese Sigwedoko A soNgendesokoreko zoSipepa 1 vana pandeke konyima zomemorandumu.]

[10]

[20]

[60÷3x2=40]

Page 16: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

12

Page 17: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

13

MINISTRY OF EDUCATION

Namibia Senior Secondary Certificate (NSSC)

RUKWANGALI FIRST LANGUAGE: HIGHER LEVEL

PAPER 2: CONTINUOUS WRITING SPECIMEN PAPER

Time: 1 Hour 30 Minutes

Page 18: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

14

Tjanga esansekototo limwe pogo gana kukwama ko. Nonkango desansekototo lyoge di kare pokatji ko - 500 dogoro 700 ngoso. Pakerambili kutjanga nouhaya, esipero nontjangeso zongwa. (a) "Usilili wokuharera nyamoge ntani o u lya". (b) Ruingilisa kapisi hepero varuronge mosikora. (c) Yikwepangwe noyikorwesa yipulisirwe kovanona vayiruganese. (d) Ekontoro lyomaudano kugava mfumwa komuhoko. (e) Emona lyomomema lina zerura nokukulika sirongo. Koge mpatakani ko ndi? (f) Unsitwe kuna kuharagana po, morwa uhesi wetu.

Page 19: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

15

MINISTRY OF EDUCATION

Namibia Senior Secondary Certificate (NSSC)

RUKWANGALI FIRST LANGUAGE: HIGHER LEVEL

PAPER 2: MARK SCHEME

Page 20: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

16

NGENDESOKOREKO ZETJANGOTWIKIDO (Sipepa 2) 1 2 3 4 5

NSSCH

Rukwangali Eraka lyopoMuhowo

Sigwano: 30

Yikaramo noMutungo

Mpi

noM

onte

nta

• Mpi za kura, zokuyegwesa azo zokulihenga za kara negazaro kovapurakeni

• Ntundiliro, kutompoka

• Ediwonkango lyomutaro

• Napa-nopena kuvhura pa moneke mapuko

• Kuna kumoneka mpi zokudira kurunduruka nokutompoka

• Nomutungontanto donontovara

• Matameko gomareru kutakamesa ediwonkango

• Mapuko gomasesu, unenepo esipero lyononkango donondigu

• Kuruganesa nevangaro ediwonkango

• Nontanto kwa di tunga nawa Mo li li epakerombili varesi

• Ediwonkango lyounakatji

• Simpe mo ge li mapuko gamwe nye gorudi ava ndindire pontambo zekeguru zokutjanga

• Kwa kara netomporo lyesesu mokutanta magano

• Kwato epakerombili varesi

• Ediwonkango esesu

• Nomutungontanto dongandi dokulisiga-siga nye kwa lihana

• Mapuko gokulisiga-siga nyet kapi aga zonesa kuresa

• Kwato egwanekero patjango

• Ediwonkango lyesesu

• Nontanto kunenguka di kare dononderu

• Mapuko gomanzi, aga ga digopeke kuresa noureru

1

• Kwa diva yikaramo yosirongwa ntani kuna kumoneka etovareso lyekuliko nezedagwiro

• Pontambo ezi udigu kugaununa kutura mutungo gu lisige noyikaramo yosirongwa

30-27 26-24 23-21 (20-17) (16-14)

2

• Po ge li magano gamwene nokutjanga yininke yonondunge nefwatururo lyenene lyomagano

• Kwa kara nediwo lyontjima-ntjima nomalikwatakano gomaruhatjango komaruha gomanzi. Maruhatjango kwa ga tunga nawa

26-24 23-21 20-17 16-14 (13-10)

3

• Magano getomporo gomawa pwa hana ntundiliro zonene. Utovara nekuliko lyokuzuvhika nefwatururo

• Mutungo gomuwa. Yidimbwiliso yediwo lyekwatakaneso maruhatjango. Ntjima-ntjima kuna kumoneka nawa

23-21 20-17 16-14 13-10 9-7

Page 21: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

17

4

• Mwanamunye kuvhura kumanesa sirugana; nkenye egano kuna li kulike nampili kapi lina kuvhura kuyengwa

• Yidimbwiliso yegano nalinye. Pomavega ekuliko lyomagazaro kuvhura li dire kukara nosininke souhunga

(20-17) 16-14 13-10 9-7 6-4

5

• Magano gamwe kuna ga gazara tu, kuna ga kulike nye masesu

• Maruhatjango kuvhura ga dire kuhetakana moure Enenguko lyokukara ngwendi muzaro ga hana kukura ga ninke ukumwe.

(16-14) (13-10) 9-7 6-4 3-1

Page 22: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

18

Page 23: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

19

MINISTRY OF EDUCATION

Namibia Senior Secondary Certificate (NSSC)

RUKWANGALI FIRST LANGUAGE: HIGHER LEVEL

PAPER 4: WRITTEN LITERATURE SPECIMEN PAPER

MARKS: 60 TIME: 2 Hours Marondoro Kovarongwa; 1. Maruha kuna kara gatatu, mwankenye ruha limburura mo epuro limwe. 2. Nkenye epuro li tamekere pepepa lyepe. 3. Ntjangeso zongwa kuhafesa mekoreko. mvhongwa noyitwa nokanunu si

kuzumbanesa 4. Tjanga nouhaya, kara nosinka koyidivisoreseso, esipero nontjangeso.

Page 24: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

20

RUHA: A Unongotango ((Limburura Epuro 1 ndi 2) Epuro 1 Rupupo roKupupira – JK Kloppers Resa mutango ogu konhi makura o limburure epuro nali kwama ko: Sa ronda mpadi nomongoro ngasi sika pa-E Kudumo WaKapango wanare woyisima wa kere masini ngava tapura sikundu tava likurura. Gasamunterere ntudi nzambi ntani nye vana kuliguka nye oyo yagaaga masimbi vamugunzu kulivagorongera. Ya lya sa lya yira matwi tupu ngatu yi zuvhu asi koUkuwa ya kara nye ntaantani yeyi bubu. kwa wiza ngoge udano ntaantani sirongo gundu kutupu hena mwenyayo nkenye apa no za mundu. Nsene yimo ana likapura hompa-hompa ga lipwira nani kezome yina kumutwara kwesi sa hura yina kumutwara. Mambo yipwapwa yina kara nonkwara mantambo tupu nye ndi vene asi yiwo vana hawe, yimbarangwe tupu nye. Yiko kusa oku ana piti asi mungura nalyo ezuva mungura nombwa adi ku li nsene yimo ngorooro no kara. Ngurangura ngwendi mboga asi tava ka likoreka mo nani yiruwo yina kupita mema ana kureta monzugo. Uzuni ntaantani kapiru tuzimo mbwititi ndangove kunwa eyi kuna kureta oku hawe, kapi twa yi mona rumwe.

Page 25: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

21

Oko yina kusingira eyi kwaSodomu naGomora yeeyi sa ronda mpadi nomongoro ngasi sika. (a) Morwasinke ngava li va gorongerere vamugunzu? (3) (b) Siparatjango sina ligu noyikaramo yomutango? (4) (c) Kumburura kondunganesoraka zomutangi? (3) (d) Sa ronda mpadi nomongoro ngasi sika. Fwaturura. (4) (e) Mulyo musinke guna kara moSodomu naGomora mogu mutango? (3) (f) Ngapi natu kandana udona weyi ngatu zuvhire koukuwa? (3)

[20]

NDI EPURO 2 Resa mutango ogu konhi makura o gu hangure mokukwama udivi wounongotango: EPARU pa- D Nakare Eparu kukara nomwenyo Mwenyo kukara neparu Kuhesera simpe o muzuni Wa hana sakulya kufa nzara Wa pira sakunwa kufa kenota. Zina roko to limi to kunu Yina mene to herere yi kure Yina pi to teza to zangura To kondjere eparu lyewa Neyisi ngo fa nomfa deswau! Ap’ono kara simpe unona Tokor’omu ngo ka paruka Tara kwava va hova tanko Vamwe nongawo vamwe nohepwe O papare ya va lisigisa! Wa diva ngo ka paruka Wa zengeda ngo ka hundire! Apa va lironga vakweni Va gende sure va tjange Ove kupi wa kere nani? Lironga kukunga yininke Eparu li ka wape komeho! Wa hanagura wa lipa ruhepo Ngwendi pepata saw a tunda Masini kutjisa magadi mema!

Page 26: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

22

Kondjer’eparu ove simpe To vatuka yirugana ureru. Kwata kulironga yosure Yemembo pameka nonsipa Yiyo yiret’eparu pepata!

[20] Ruha: B Etjangopuru (Limburura Epuro 3 ndi 4) Epuro 3 Sirenga D Nakare “Yaa, ono yi tengere! Siponya ana ponyo nye nkundu gwendi ogu ga vandera nare! Zende nye o ka kange sirenga soge!” Makura ta zuvhu ngwendi rungenge momutjima gwendi, ta kamba hena Siponya; ta menyuna ta gu linana! Mononkango danyamoge fwaturura sitambo somutjangi kononkango edi, ntani gava uwa noudona wompanguro zopaveta nezi zopampo. (Elimbururo li sike kononkango 350-500.) [20]

NDI Epuro 4 Varulyayimaliva J Roux/ L Isala “Tuna hara kuranda nongombe.” Apa va hokwene muswamane ntoko nongombe ngano nove yipo wa kere, yisinke nkare eyi wa rugene? Elizuvho musinke ono kara nalyo komuswamane Ntoko. [20] Ruha: C Udano (Limburura Epuro 1 ndi 2) Epuro 5 Eharo lyaHompa J Diescho Eharo lyaHompa Udano wEguwo. Yilye no vhura kutjangwilira ntoni ntani mpote hena morwasinke? Ngano nyove hompa Mungunda wa kere ngapi nkare o sikisemo eharo lyovantu woge? Nonkango no ruganesa di sike ko-350-500 [20]

NDI Epuro 6 Kotokeni zaHaitana D Nakare Kumburura koukaro wopantu nou wopampepo waKotokeni zaHaitana monkarapamwe zawo, hena o twaredere konzogera zovamaparambo kombinga zaKotokeni. [20]

[60 ÷ 3 = 20]

Page 27: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

23

MINISTRY OF EDUCATION

Namibia Senior Secondary Certificate (NSSC)

RUKWANGALI FIRST LANGUAGE: HIGHER LEVEL

PAPER 4: MARK SCHEME

Page 28: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

24

RUHA A UNONGOTANGO (RUPUPO ROKUROKUPIRA)

EPURO: 1 Sa ronda mpadi nomongoro ngasi sika pa- E Kudumo (a) Vanona va hepa kulya yisima. Awo kapi va va pulisilire kunwa marovhu. Marovhu kwa

kere govakurona (3) (b) Sina ligu Yikunwa kwa tamekere nakauke. Nye ngesi yina lihanene mouzuni

mudima? (4) (c) Mutangi kwa ruganesa eraka lyontambo zokuzeruka. Nonkango ngamoomu Tapura,

likurura, gasamunterere, kuliguka, vamugunzu, kulivagorongera, lya yira, koukuwa, bubu, gundu, likapura nadinye edi kwa pumbwa nye eruganeso lyado ta tuntura mbudi. (3)

(d) Sininke asi tameke popanunu kukanenepa moruhura. Aso sinunu sina kutameka, nsene

kapi vana kurugana ko yuma tasi nenepa. Sininke esi va tarerera moruhura udigu kukasigusa po. Udigu wa tamekere woununu nsene va dira kurugana ko yuma ngau kadigopa kukaukohonona. Munona ogu va tarerera pounona nsene ana kuru nayimwesi nava rugana ko (4)

(e) Kuna tamba yininke yoyidona yina kuhoroka mosirongo. MoSodomu naGomora yimo

mwa horokere pwanare yininke yoyidona. Mavega aga gavali kuna kutulikida asi vantu wokuhokwa youzuni aw ova ncenune marondoro vene vana kulitwara mezome. (3)

(f) Erongo lyopoyinyanga li tengwire po. Mavega goyikunwa ga sesupike novili

dokurandesa. Vanona nokuvapulisirasi kunwa yikorwesa. Vakurona va kare nosinka sokupa nondya vana vawo. Vakurona va gave sihonena kovana vawo pokudira kuruganesa momudona yikorwesa. (Magano gope gokurwanesa eruganeso yikorwesa mepuko nago nawa tupu.) (3)

[20]

EPURO: 2 EPARU pa- D Nakare Mutango ogu gosinantani. Ago kuna kara nonovelise ntambali. Momutango ogu kuna kusingonona mo eparu omu lya kara. Asi muntu kuparuka nsene nomwenyo ana kara. Meparu yimo a kara muntu nomwenyo. Muntu kuhesera nsene simpe muzuni. Nsene kapi ana kulya ta fu konzara. A pire yokunwa ta fu kenota. Kuna kusimwitira mo muntu omu na liwapaikira eparu lyendi omu na paruka nomokukandana eswau. Muntu ngapi omu na liwapaikira eparu lyendi lyokomungura. A guse sihonena kovantu wopeke ava ya tompoka nokulirongera ko kweyi ya horokera vantu wopeke. Kuna kuvarondora omu lya kara eparu. Ogu ana kulironga nga paruka pwamwene, ano ogu ana kudanauka nga ka livera age ngaka kare moruhepo – eyi yina kutanta asi ntudi nga ka lipe mwene usima. Meho zendi momawoko gamwene zina kara. Nsene kapi ana kuliwapaikira ngaka kara sirenda-rende. Mokukaparuka nawa ga hepa kutjimpuka. Udwa kureta ruhepo. (20)

Page 29: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

25

[Murongi a ruganese Sigwedoko C soNgendesokoreko zoSipepa 4 vana pandeke konyima zomemorandumu ntani magano gope gana hamene kweyi nago nawa tupu.]

RUHA: B ETJANGOPURU

SIRENGA pa – D Nakre

EPURO: 3

Nonkango edi kuna kutanta yoyinzi sili. Ano muuyungi gwado kuna kara Siponya. Age mwene-mwene kwa tembe asi Sihetekera ana tengoremo nye mukadi (Sirenga) kapi ngamu kwara hena. Nsene asi mugarazuni a ze nye aka kware Sirenga. Ntani Siponya kwa likangangere asi, Siponya (Age) ana sikisamo eharo lyendi, muntu gwendi ogu ga ndindilire mwanare ana mutengeke. Mokumudipaga ngoso Sihetekera yipo ga zuvhure ngwendi kuna kurota oku t amono mwene Sihetekera ta hara kuuyunga nye mwenyo nononkondo mwato.

Uwa wompanguro zopaveta! • Kukwana usiili, tava kutwara modorongo nsene omunzoni.

Udona wompanguro zopaveta: • Tava kutwara modorongo nomvhura dononzi • Kufutisa yimaliva yoyinzi • kuvhura va kutoone hena

Uwa wompanguro zopampo: • Ta va kufutu nongombe • To ngawopere ko • Kapi to zumbanesa nsene nyove vana zonene

Udona wompangura zopampo: • Vahompa vamwe ndi vaforomani vamwe kapi ava pangura nawa • Kufutisa nongombe dononzi, mpamwe ove kwato

(20) [Murongi a ruganese Sigwedoko C soNgendesokoreko zoSipepa 4 vana pandeke konyima zomemorandumu ntani magano gope gana hamene kweyi nago nawa tupu.] (Varongwa kuvhura va ruganese magano gawo moomu vana harere nsene vana zuvhu epuro nawa-nawa va hana kuzapuka kepuro)

Page 30: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

26

EPURO: 4 VARULYAYIMALIVA pa-H Kloppers • Ngano name yipo na kere ngano yinzi na vhulire kurugana. Pomuhowo ngano na

liworere, morwa yeeyi vantu vena kwa kere nosikwata sosidona (mbisitoli) Sokuhova esi na vhulire kurugana ngano n aduklire usimbu-simbu kosasiyona zovaporori ni kayi rapote. Eyi kwa horokere, ano konyima zokuvahengagwida nokuvatantera asi kareni paapa tanko ni ka pureko vakwetu womomuramba yokuhamena kondando zonongombe

• Ame kuna kara nelizuho lyonkenda ntani lyedona sili. Morwa mokutara muswamane

omu vamuhokwene nongombe pwahana asi pambili nye pawidi. Muswamane kumufira nkenda morwa monongombe dina yimo mwa kere eparu lyendi novana vendi. Yimo nkare a gwane yimaliva yokufutira vana vendi kosure. Nkenda zange tazi zi kovana vendi omu va hepene kusikura vawidi vena dogoro gumwe va kamu remekere ntani gumwe va ka muhenese hena.

(20) [Murongi a ruganese Sigwedoko C soNgendesokoreko zoSipepa 4 vana pandeke konyima zomemorandumu ntani magano gope gana hamene kweyi nago nawa tupu.] (Varongwa kuvhura kuruganesa magano gawo moomu vana harere vene nsene vana zuvhu epuro nawa-nawa) RUHA: C UDANO

EPURO: 5 EHARO LYAHOMPA pa - J Diescho

• Ntoni kuvhura a kare hompa Mungunda, morwa yige va simwitira mobuketjangero ndi

moUdano ou. Ntani yige ntjiina-ntjiina zosihorokwa esi ntani hompa Mungunda yige muhami konombinga nadinye dosihorokwa.

• Mpote kuvhura a kare Kandjimi, morwa yige mutanganesi Udano naunye. Yige ana

kudongwanesa po mbili nehafo nalinye. Morwa yige ana kuretesapo yita nomarwanambo pokatji kahompa Mungunda novana vendi nokombunga zovantu.

(Varongwa kuvhura kuruganesa magano gawo moomu vana harere vene) • Ngano nyame hompa Mungunda ngano na tengwidire mukadange zinyaKandjimi, morwa

na divire asi Kandjimi nage munwange. Mokuninkira nonkango ntani vantu vaha mona nge umbondo. Mokusikisamo eharo lyovantu vange ngano hena na tanterere vana vange woyitumbwena asi na kara namunwange ga za mesinya, nye kuvhura aka tengure nkenye siruwo yipo vantu vaha kara nosinka.

[Murongi a ruganese Sigwedoko C soNgendesokoreko zoSipepa 4 vana pandeke konyima zomemorandumu ntani magano gope gana hamene kweyi nago nawa tupu.] (Nokonda nadinye nava gava varongwa tupu dokuhamena esikisomo eharo kovantu vawo)

(20)

Page 31: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

27

EPURO: 6 KOTOKENI ZAHAITANA – D Nakare Kombinga zoukaro wopantu waKotokeni zaHaitana monkarapamwe kwa kere ngwendi sitangalimba sosinene. Vantu ngava lipura mapuro gomanzi kombinga zomumatigona ogu. Mwene-mwene ga here elirongo nye vakondi vendi kapi vayi muharesere tupu. Mparukiso zendi kwa kere zomuntu gwina nga dili kuzuvha mpili nakauke. Age kwa kere utwini, udwa, nye nondunge nado ga kere. Ano pampepo Koto kwa kere nelizuvho komutjima kombinga zeyi ngayi muhorokere meparu lyendi. Nga lizuvhu pamwe ngwendi vantu vamunyenga. Vakondi vendi kapi vamuhara. Age kwato sikwafo kovantu. Nkarapamwe ngava lipura mapuro gomanzi gokuhama mumati ogu. Ngwendi yisinke vamunyengera vakondi vendi? Yisinke a dilire kulisa nongombe? Morwasinke na dimbira sure? [Murongi a ruganese Sigwedoko C soNgendesokoreko zoSipepa 4 vana pandeke konyima zomemorandumu ntani magano gope gana hamene kweyi nago nawa tupu.] (Varongwa va ruganese magano gawo pokulimburura epuro eli) (20)

[60 ÷ 3 = 20

Page 32: MINISTRY OF EDUCATION · 2020. 4. 5. · Ame hena kapi tani ligu kumwe nawo, nampo Tena kapisi mukadi gomuwa ogu nga vhura ku ka dika epata lyomugara yipo li ka kore nawa. Tena nampo

The National Institute for Educational Development P/Bag 2034 Okahandja NAMIBIA Telephone: +64 62 502446 Facsimile: + 64 62 502613 E-mail: [email protected] Website: http://www.nied.edu.na © NIED 2005