Minor Dyslexie2016-2017

Cursus 1: Inleiding Dyslexie

Bijeenkomst 2

Programma

• Terugblik bijeenkomst 1

• Definitie dyslexie, brochure SDN

• Fonologisch coherentiemodel

• leesmethode bestuderen

Mededeling: startsituatie (zie studiewijzer)

Minor Dyslexie 1-2 2

Terugblik

• Vragen n.a.v. de introductie?

• Vragen bij de literatuur?

Minor Dyslexie 1-2 3

Definitie van dyslexie

Dyslexie is een stoornis

die gekenmerkt wordt door een

hardnekkig probleem met het aanleren en/of

vlot toepassen van het lezen en/of spellen op

woordniveau.

(Stichting Dyslexie Nederland, 2008)

www.stichtingdyslexienederland.nl (onder constructie)

Kenmerken van dyslexie

Welke problemen bij lezen en spellen zijn kenmerken voor dyslexie?

Van der Leij beschrijft in H1 voorbeelden van problemen die zijn gerelateerd aan dyslexie.

Bespreek in tweetallen welke kenmerken je herkent in de brief van een dyslectische leerling.

Minor Dyslexie 1-2 5

Brief van een 11-jarige dyslectische leerling:

haalo tante kaarin en oome jan!

hoe gaat het daar bij julli.

en hoe gaat het met mopie.

met mij gaat ales goet.

moge ik en theo bij julLi kome lozire.

In de hemels vart vaakansie

ik hep een vraagje mag ons niewe konijntje mee.

de naam daar van is bobie.

en hij is ereg dik.

groetjes,

Bas!

Minor Dyslexie 1-2 6

Kenmerken van dyslexie

• Je kunt niet alle kenmerken die van der Leij noemt terugzien in deze brief.

• Wat betekent dat voor het signaleren van dyslexie?

Minor Dyslexie 1-2 7

Samengevat: kenmerken van dyslexie

Uitingsvorm verandert gedurende de levensloop.

Afhankelijk van schoolse taken: naast het lezen en schrijven kan dyslexie ook invloed hebben op het aanleren van vreemde talen, het organiseren van huiswerk etc.

Uitingsvorm is verschillend en niet gelijk voor iedereen met dyslexie.

Ruime oriëntering noodzakelijk.

Minor Dyslexie 1-2 8

Intermezzo 1

Zo moeilijk is lezen en spellen…

Opdracht 1:

Er wordt een zin fout geprojecteerd. Schrijf de zin op (inclusief

fouten) zoals deze wordt geprojecteerd.

Minor Dyslexie 1-2 9

Intermezzo 2

‘Zo moeilijk is lezen en spellen…

Opdracht 2:

Er wordt een zin voorgelezen. Schrijf de woorden in de

voorgelezen zinnen in spiegelbeeld. Dus alle letters, maar ook

leestekens.

Minor Dyslexie 1-2 10

SDN Brochure: definitie(s)

Brochure van de Stichting dyslexie Nederland Definitie, diagnostiek, behandeling (2008). Deze is te downloaden via de website: www.stichtingdyslexienederland.nl

vragen?

Minor Dyslexie 1-2 11

Classificatie

Stoornis: anatomische/functionele uitval

Beperking: belemmering in activiteiten

Handicap: bedreigde maatschappelijke

positie

Minor Dyslexie 1-2 12

Drie vormen van diagnose

Onderkennende diagnose

Verklarende diagnose

Indicerende diagnose

Onderkennende diagnose

Criterium van achterstand:

Het vaardigheidsniveau van lezen op woordniveau

en/of spelling ligt significant onder hetgeen van het

individu, gegeven diens leeftijd en omstandigheden,

gevraagd wordt.

Criterium van didactische resistentie:

Het probleem in het aanleren en toepassen van

het lezen en/of spellen op woordniveau blijft bestaan ook

wanneer voorzien wordt in adequate remediërende

instructie en oefening.

Verklarende diagnose

Komen tot een samenhangend beeld van de factoren

die ten grondslag liggen aan de stoornis. Kan het

gevolg zijn van diverse (combinaties) van stoornissen

in onderliggende cognitieve processen.

Wat is dyslexie

Bij onderzoek naar DE verklaring van dyslexie zijn er steeds

evenveel onderzoeken die de hypotheses ontkrachten als

onderzoeken die ze bevestigen.

Er is dus geen eensgezindheid

Wat voor verwarring in de praktijk zorgt (behandeling)

Wat geen goede basis is voor het verkrijgen van bijvoorbeeld faciliteiten in een school, financiële steun en voor diversiteit in behandeling (denk aan: )

Dus: Gezondheidsraad/ Stichting Dyslexie Nederland

(2008)

Indicerende diagnose

Drie vormen van belemmeringen in het onderwijs en de werksituatie:

1. Problemen met taken, vakken en situaties die een beroep doen op geletterdheid.

2. Frustratie van ontwikkelingsmogelijkheden door onvoldoende geletterdheid.

3. Problemen met het behalen van schoolse kwalificaties in overeenstemming met de ontwikkelingsmogelijkheden.

Vraag

Wat is nodig om een tekst te kunnen begrijpen?

1. de letters staan in de goede volgorde

2. 95% van de woorden is bekend

Minor Dyslexie 1-2 18

Het leesprocesKun je de volgende tekst lezen?

Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vrdlooge de lretets in een wrood saatn, het einge wat bergnijlak is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de lrtetes mgoen wklirueilg gaspletat wdoren en je knut vneglvoers gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we neit ekle ltteer op zcih lzeen maar het wrood als gheeel.

Minor Dyslexie 1-2 19

Minor Dyslexie 1-2 20

Probleem: bij een te lage dekking kun je geen nieuwe woorden raden en leren

In het kader van het onderwijsstaandebel heeft het kast extra middelen gereserveerd voor de tinger van schompklassen voor basisschool-leerlingen met een grote taalachterstand. Ze krijgenin een aparte klas fensitint taalonderwijs. Doel van een schompklas is de taalachterstand te vermiddelen, waardoor de kans op een succesvolle schoolcouplesse groter, en het risico van schoolkwamp kleiner wordt.

Minor Dyslexie 1-2 21

Woordenschat: tekstdekking

Bij (begrijpend) lezen is het begrip ‘tekstdekking’ van belang

< 85% nauwelijks begrip

85% - 90% globaal begrip

>90% redelijk begrip

Fonologisch coherentiemodel

Hoe heb je het lezen en begrijpen van het artikel van Bosman (2003) aangepakt?

Minor Dyslexie 1-2 22

Opdracht (= bijlage 1)

Onderstreep kernwoorden in iedere alinea.

Maak een samenvatting (ca. 300 woorden) van het artikel over het fonologisch coherentiemodel.

Zorg dat de samenvatting de kern van het artikel weergeeft en ook voor iemand die het artikel niet gelezen heeft te begrijpen is.

Minor Dyslexie 1-2 23

Orthografische

code

(letters)

passieve

woorden-

schatactieve

woorden-

schat

decoderen

coderen

context

lezen

context

schrijven

Semantische

code

(betekenis)

Fonologische

code

(klanken)

FONOLOGISCH

COHERENTIEMODEL

Minor Dyslexie 1-2 24

Orthografische

code

(letters)

Semantische

code

(betekenis)

Fonologische

code

(klanken)decoderen

coderen

Minor Dyslexie 1-2 25

Opdracht

• Bekijk met je leerteam het leesboekje en werkboekje groep 3 van de methode Veilig Leren Lezen.

• Wat zien jullie terug van het fonologisch coherentiemodel?

• Werktijd: 20 min

Minor Dyslexie 1-2 26

• http://members.home.nl/jdemmers/VLL%20filmpjes/index.htm

• Koek

Minor Dyslexie 1-2 27

Kennistoets

• Van der Leij: deel I, II en III (niet hst 10)

• Kindertaal in Beeld: alles

• SDN brochure:Stoornis/beperking/handicap

Definitie (criteria)

Drie vormen diagnose

• Behandeld in bijeenkomsten:Risicofactoren

Woordenschat

Referentieniveaus

Leeskilometers

Fasen/uitgangspunten HGWMinor Dyslexie 1-2 28

Volgende bijeenkomst

• Van der Leij: hst 4, 7

• Verrips: hst 5, 14, 17, 20-23

(zie studieplanner)

Minor Dyslexie 1-2 29

Portfolio opdrachten

Minor Dyslexie 1-2 30

Terugblik

Minor Dyslexie 1-2 31