“ËuþLkk ykŠÚkf MktMkkÄLkku

økheçkkuLkk WÃkÞkuøk{kt ykðu,

íkuLke þYykík ynªÞkÚke ÚkkÞ Au.”

– ©e LkhuLÿ {kuËe

{kLkLkeÞ ðzk «ÄkLk

MktËuþ

{Lku «ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkkÚke MktçktrÄík yk ÃkwÂMíkfkLkwt

÷kufkÃkoý fhðk{kt ½ýe «MkÒkíkk ÚkE hne Au. Mk{kðuþe

rðfkMk – “MkkiLkku MkkÚk, MkkiLkku rðfkMk” ykÃkýk rðfkMk

ËþoLkLkwt fuLÿ Au. yk fkÞo¢{ þnuhe yLku økúk{eý rðMíkkhkuLku

LkkýkfeÞ Mkuðkyku Mkh¤íkkÚke íku{ s ík{k{ søÞkyu Mkw÷¼

fhkðþu. çkU®føk «ýk÷eÚke çkkfkík hnu÷k ÷kufkuLku yuf

Lkðe LkkýkfeÞ ÃkØríkÚke {¤íkk ÷k¼kuÚke ðtr[ík fhe Ëu

Au. yk fkÞo¢{{kt ÃkrhðkhkuLku fuð¤ MÚkkrLkf YÃku zurçkx

fkzoLke MkkÚku çkUf ¾kíkw nþu, yux÷wt s Lknª, Ãkhtíkw íku{Lku

ykŠÚkf økríkrðrÄyku {kxu rÄhký Ãký «kó Úkþu yLku

íku{Lke Mkk{krsf Mkwhûkk {kxu ðe{k íkÚkk ÃkuLþLk Mkuðkyku

Ãký «kÃík Úkþu. {Lku yu òýeLku «MkLLkíkk Au fu yk

fkÞo¢{{kt xufTLkku÷kuSLkk WÃkÞkuøk WÃkh ½ýwt æÞkLk ykÃkðk{ktykÔÞwt Au yLku yøkkW fhðk{kt ykðu÷k «ÞkMkkuÚke {¤u÷k

Ãkrhýk{kuLku yk fkÞo¢{{kt Mkk{u÷ fhðk{kt ykÔÞk Au.

yk {n¥ðkfktûke fkÞo fhðkLkk W¥k{ «ÞkMk {kxu nwt Lkkýkt

{tºke íku{s íku{Lke Mk{økú xe{Lku yr¼LktËLk ykÃkwt Awt.

nwt íku{Lke MkV¤íkkLke «kÚkoLkk fhwt Awwt.

LkhuLÿ {kuËe

{kLkLkeÞ ðzk«ÄkLk

Lkðe rËÕne

hh ykìøkMx, h014

MktËuþ

{Lku ykLktË Au fu y{u økúk{eý íkÚkk þnuhe çktLku ûkuºkku{kt

{rn÷kyku, LkkLkk yLku Mke{ktík rfMkkLkku íkÚkk fk{Ëkhku

Mkrník Mk{ksLkk Lkçk¤k ðøkkuoLku Mkþõík çkLkkððk Ãkh

rðþu»k YÃk{kt æÞkLk fuLÿeík fheLku ËuþLkk ík{k{ ÃkrhðkhkuLku

LkkýkfeÞ Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððk {kxu “«ÄkLk{tºke

sLk-ÄLk ÞkusLkk”Lku yuf hk»xÙeÞ LkkýkfeÞ Mk{kðuþ

fkÞo¢{Lkk YÃk{kt ykht¼ fhu÷ Au.

MðíktºkíkkLkk 67 ð»kkuo ÃkAe ËuþLkk h/3 Úke Ãký ykuAk

ÃkrhðkhkuLku çkU®føk MkwrðÄkyku WÃk÷çÄ ÚkE nkuðkLke Mkå[kELku

òuELku ykðk fkÞo¢{Lku þY fhðkLke ykð~Þfíkk Mk{òE.

yk fkÞo¢{ Ëuþ{kt økúk{eý íkÚkk þnuhe çktLku ûkuºkku{kt ík{k{

ÃkrhðkhkuLku YÃku zurçkx fkzo Mkrník çkUf ¾kíkk, rÄhký

÷uðkLke ûk{íkk, rð«uþLk, ðe{ku íkÚkk ÃkuLþLk suðe LkkýkfeÞ

Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððkLke RåAk Ähkðu Au. yk{ yk

r{þLk Lk íkku Võík ðtr[ík ðøkkuoLku LkkýkfeÞ {wÏÞ Äkhk{kt

÷kðþu Ãkhtíkw MkhfkhLke swËe swËe MkçkrMkze ÞkusLkkykuLkk

÷k¼kuLkk rðrLk{ÞLku ðÄw «¼kðþk¤e çkLkkðþu.

yk r{þLkLkku WÆuþ «kó fhðk {kxu ykÃkýu çkU®føk íkÚkk

yLÞ LkkýkfeÞ MktMÚkkyku, sYhe Mkuðk Ãkqhe ÃkkzLkkhkyku

íkÚkk ík{k{ LkkøkrhfkuLkk Ãkqhk MknÞkuøkLke ykð~Þfíkk hnuþu.

{Lku MktÃkqýo rðïkMk Au fu ykÃkýu ykÃkýk ËuþLkk ÃkAkík

íkÚkk økheçk ðøkkuoLke LkkýkfeÞ ÂMÚkrík{kt MkwÄkhku ÷kððk

{kxu MkV¤ ÚkEþwt.

yÁý sux÷e

Lkkýkt, hûkk íkÚkk ftÃkLke çkkçkíkkuLkk {tºke

MktËuþ

{Lku {kLkLkeÞ ðzk«ÄkLkLke hk»xÙeÞ LkkýkfeÞ Mk{kðuþ fkÞo¢{,

«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkkLkku yuf rnMMkku çkLkðk çkË÷

nkŠËf «MkÒkíkk ÚkE hne Au.

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ MkhfkhLke {n¥ðLke «kÚkr{fíkk Au, fu{

fu íku Mk{kðuþe rðfkMkLke MkwrðÄk ykÃkLkkh Au. yk ÞkusLkkLkku

{wÏÞ WÆuþ Ëhuf Ãkrhðkh {kxu ykuAk{kt ykuAwt yuf çkU®føk

¾kíkk MkkÚku çkU®føk MkwrðÄkykuLke Mkkðo¼kir{f WÃk÷çÄíkk

MkwrLkrùík fhðkLke Au. {Lku áZ rðïkMk Au fu MÚkkÞe ykŠÚkfrðfkMkLke «kró {kxu Mk{kðuþe rðfkMk {n¥ðÃkqýo Au. {Lku

rðïkMk Au fu “«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk” Mk{økú Ëuþ{kt

MktÃkqýo LkkýkfeÞ Mk{kðuþLkwt ÷ûÞ sYh «kÃík fhþu.

{Lku rðïkMk Au fu ykÃkýu yk «ÞíLk{kt sYh MkV¤ ÚkEþwt.

rLk{o÷k Mkeíkkh{Lk

ðkrýßÞ íkÚkk Wãkuøk hkßÞ {tºke (Mðíktºk nðk÷ku)

íkÚkk Lkkýkt yLku ftÃkLke çkkçkíkkuLkk hkßÞ {tºke

«MíkkðLkk

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ MkhfkhLke yuf hk»xÙeÞ «kÚkr{fíkk Au, fu{ fu íku Mk{kðuþe rðfkMkLku Mkh¤ çkLkkðu Au.

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ {n¥ðÃkqýo Au, fu{ fu íku økheçkkuLku íku{Lke çk[ík ykiÃk[krhf LkkýkfeÞ ÃkØrík{kt ÷kððkLke

MkwrðÄk, økk{zktyku{kt íku{Lkk ÃkrhðkhkuLku Lkkýkt {kuf÷ðkLke MkwrðÄk WÃk÷çÄ fhkðu Au fu suÚke íkuyku ÔÞks¾kW

þknwfkhkuLke Ãk¬z{ktÚke çknkh rLkf¤ðk{kt Mk{Úko çkLku Au. ¼khík{kt LkkýkfeÞ YÃkÚke ðtr[ík hnu÷k ðøkoLku

Mkk{u÷ fhðkLkku «ÞkMk Lkðku LkÚke. ¼khík Mkhfkh îkhk ð»ko h011{kt þY fhðk{kt ykðu÷k yr¼ÞkLk{kt

h000 Úke ðÄw ðMíkeðk¤k (h001 Lke ðMkíke økýíkhe {wsçk) ÷øk¼øk 74,000 økk{zktyku{kt çkU®føk

MkwrðÄk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe níke.

íku{ Aíkkt yøkkWLkk yr¼ÞkLkLkku ÔÞkÃk, íkuLke ÃknkU[ íkÚkk fðhusLkk Mkt˼o{kt ¾qçk {ÞkorËík níkwt. çkUf ¾kíkk

¾ku÷kððk, rzrsx÷ ÃkØríkÚke Lkkýkt Ãknkut[kzðk, Mkqû{ rÄhkýLke WÃk÷çÄíkk, ðe{ku íkÚkk ÃkuLþLk suðk ÔÞkÃkf

LkkýkfeÞ Mk{kðuþLkk swËk swËk nuíkwykuLkku íku{kt y¼kð níkku. yk yr¼ÞkLk{kt h000 Úke ðÄw ðMkíkeðk¤k

økk{zktyku{kt çkU®føk MkwwrðÄkyku Ãkqhe Ãkkzðk Võík ykÃkqqŠík Ãkûk Ãkh ¼kh {qfðk{kt ykÔÞku níkku, Ãkhtíkw íku{kt

Mk{Mík ¼kiøkkur÷f ûkuºkLku ÷rûkík fhðk{kt Lknkuíkwt ykÔÞwt. íku{kt Ãkrhðkhku WÃkh ¼kh ykÃkðk{kt ykÔÞku Lk níkku.

íku rMkðkÞ yr¼ÞkLkLku ðÄw ykøk¤ ÄÃkkððk {kxu fux÷ef ÃkkÞkLke Mk{MÞkyku Ãký níke. íkuLkk Ãkrhýk{ MðYÃku

{u¤ððkÃkkºk ÷k¼ {¤e Lk þõÞku yLku {kuxe MktÏÞk{kt çkUf ¾kíkk rLkr»¢Þ ÚkE økÞk. yk ¾kíkkykuLku [k÷w

hk¾ðk íkÚkk íkuLkku WÃkÞkuøk ykSrðfk MkkÚku MktçktrÄík fux÷kf ykŠÚkf fkÞoLkk YÃk{kt fhðk {kxu ÔÞkÃkf ÞkusLkk

sYhe Au.

íkuLke WÃkh sYrhÞkík {wsçk íkÚkk ðÄw æÞkLk ykÃkðkLkk WÆuþÚke “«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk” Lkk{Lkk yuf

{n¥ðÃkqýo fkÞo¢{Lke ònuhkík {kLkLkeÞ ðzk«ÄkLk îkhk 1Ãk ykìøkMx, h014Lkk Mðíktºkíkk rËðMkLkk yðMkhu

íku{Lkk ¼k»ký{kt fhðk{kt ykðe níke. yk LkkýkfeÞ Mk{kðuþ MktçktÄe hk»xÙeÞ fkÞo¢{ Au, su{kt ËuþLkk ík{k{

ÃkrhðkhkuLku çknku¤k «{ký{kt LkkýkfeÞ Mk{kðuþ {kxu yufef]ík árüfkuý Mk{kÞu÷ Au. yk ÞkusLkk{kt «íÞuf

Ãkrhðkh {kxu ykuAk{kt ykuAwt yuf {q¤ çkU®føk ¾kíkw, LkkýkfeÞ òøkYfíkk, rÄhkýLke WÃk÷çÄíkk, ðe{ku íkÚkk

ÃkuLþLk MkwrðÄk Mkrník ík{k{ «fkhLke çkU®føk MkwrðÄkyku WÃk÷çÄ fhkððkLke ÃkrhfÕÃkLkk fhðk{kt ykðu÷ Au.

íku rMkðkÞ ÷k¼kÚkeoykuLku YÃku zurçkx fkzo ykÃkðk{kt ykðþu, su{kt 1 ÷k¾ YrÃkÞkLke Ëw½oxLkk ðe{k Mkwhûkk

Mkk{u÷ Au. yk ÞkusLkk{kt ík{k{ Mkhfkhe (fuLÿ, hkßÞ yLku MÚkkrLkf fûkkyu «kó Úkðk Ãkkºk) ÷k¼kuLku

÷k¼kÚkeoykuLkk ¾kíkk{kt «ýkr÷f]ík fhðk{kt ykðLkkh íkÚkk fuLÿ MkhfkhLke «íÞûk ÷k¼ktíkhý (ze.çke.xe.)ÞkusLkkLku ykøk¤ ÄÃkkððkLke ÃkrhfÕÃkLkk fhðk{kt ykðu÷ Au. Lkçk¤k MktÃkfo, ykuLk÷kRLk ÷uðzËuðz suðe

xufTLkku÷kuS ykÄkheík ÃkkÞkLke çkkçkíkkuLkwt Mk{kÄkLk fhðk{kt ykðþu. xur÷fku{ ykuÃkhuxhku {khVíku {kuçkkE÷

çkU®føk íkÚkk hkufz WÃkkz fuLÿLkk YÃk{kt íku{Lku MÚkkrLkf fuLÿkuLkwt yk ÞkusLkk nuX¤ LkkýkfeÞ Mk{kðuþLkk nuíkw

{kxu WÃkÞkuøk fhðkLke ÞkusLkk Au. íku rMkðkÞ ËuþLkk ÞwðkLkkuLku Ãký yk fkÞo¢{ ÃkØrík{kt ¼køk ÷uðk {kxu

«kuíMkkrník fhðkLkk Ãký «ÞkMkku fhðk{kt ykðe hÌkk Au.

y{u {kLkLkeÞ ðzk«ÄkLk©eLkk yk¼khe Aeyu fu suykuyu yk ÞkusLkkLku Ãkqýo Mk{ÚkoLk ykÃku÷ Au, yux÷wt s

Lkrn íkuLku VheÚke íkiÞkh fhðk {kxuLke íkÚkk íkuLku ðÄw MkkÚkof íkÚkk Ãkqýo Mk{kðuþe çkLkkððk {kxu y{Lku ¾qçk

s {køkoËþoLk Ãký ykÃku÷ Au. yk ÞkusLkkLkku {wMkÆku íkiÞkh fhðk{kt {kLkLkeÞ Lkkýkt{tºkeLkwt Mkíkík {køkoËþoLk

íkÚkk íku{Lke ykÃkðk{kt ykðu÷e MknkÞ {kxu nwt íku{Lkku ¾qçk yk¼khe Awt. y{u {kLkLkeÞ Lkkýkt hkßÞ {tºke©eLkku

yk¼kh ÔÞõík fheyu Aeyu su{ýu yk ÞkusLkkLku ytrík{ YÃk ykÃkðk{kt íku{Lkku hMk ËþkoÔÞku yLku fux÷eÞ

çkkçkíkku{kt ¾kMk fheLku hkßÞkuLke MknkÞíkk {u¤ððk{kt y{Lku {ËË fhe. y{u økúk{eý rðfkMk {tºkk÷Þ,

Mkt[kh íkÚkk Mkq[Lkk «kiãkurøkfe {tºkk÷Þ, Mkq[Lkk íkÚkk «Mkkhý {tºkk÷Þ, ÃkkuMx rð¼køk, ©{ {tºkk÷Þku íkÚkk

MktøkXLkkuLke Ãký yk Ãknu÷{kt Mkr¢Þ ¼qr{fk {kxu fËh fheyu Aeyu. y{u ¼khíkeÞ rhÍðo çkUf, ¼khíkeÞ çkUf

Mkt½ íkÚkk swËe swËe çkUfku / hkßÞ MíkhLke çkUfMko Mkr{ríkyku íkÚkk ðe{k ftÃkLkeyku îkhk yk ÞkusLkkLku íkiÞkh

fhðk {kxu ykÃkðk{kt ykðu÷wt Mk{ŠÃkík ÞkuøkËkLk {kxu íku{Lke nkŠËf «þtMkk fheyu Aeyu. hkßÞku íkÚkk Mkt½

hkßÞ ûkuºkkuLku Ãký yk ÞkusLkkLke fkÞoðkne{kt Ãkqýo MknkÞíkk «ËkLk fhðk {kxu ÄLÞðkË ykÃkeyu Aeyu.

ytík{kt nwt, LkkýkfeÞ Mkuðk rð¼køkLkk ík{k{ MktçktrÄík yrÄfkheykuLku Ãký ÄLÞðkË ykÃkwt Awt fu suykuyu Lkðe

MkhfkhLke yÃkuûkkyku Ãkqhe fhðk {kxu, Lkðku fkÞo¢{ íkiÞkh fhðk {kxu yrðhík fkÞo fhu÷ Au. nk÷Lke

ÞkusLkkLke {n¥ðÃkqýo rðþu»kíkk yu Au fu íkuLku fkÞo¢{ ÃkØrík{kt y{÷efhý fhðk{kt ykðþu. yk fkÞo¢{Lke

Ëu¾hu¾ {kxu ðuçk ykÄkrhík Ëu¾hu¾ {k¤¾wt Ãký rðfMkkððk{kt ykðu÷ Au.

nwt sLkíkk yLku rðrðÄ MktøkXLkkuLkk MkÇÞkuLku ÄLÞðkË ykÃkwt Awt, suykuyu íku{Lkk {n¥ðÃkqýo rð[khku íkÚkk Mkq[Lkku

ykÃku÷ Au. yk ÞkusLkkLkwt Lkk{, «ríkfLke rzÍkRLk yLku xuøk÷kRLk sLkíkk ÃkkMkuÚke {¤u÷ Mkq[Lkku WÃkh

ykÄkrhík Au. {Lku rðïkMk Au fu çkÄk s ¼køkeËkhkuLke MknkÞíkkÚke yk ÞkusLkkLku þkLkËkh MkV¤íkk {¤þu

yLku ykŠÚkf YÃkÚke {sçkqík íku{s Sðtík ËuþLke hk»xÙeÞ ykþkyku Ãký ÃkrhÃkqýo Úkþu.

zkì. økwhËÞk÷ ®Mkn MktÄw

Mkr[ð, ¼khík Mkhfkh

Lkkýkt {tºkk÷Þ, LkkýkfeÞ Mkuðk rð¼køk

SðLkËeÃk ¼ðLk, Lkðe rËÕne - 110001

yLkw¢{rýfk

¢{ rð»kÞ ÃkkLkk Lkt.

fkÞofkhe Mkkhktþ (i) Úke (v)

1. «MíkkðLkk 1

2. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ - Ãkqðo¼qr{fk 4

3. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ ðíko{kLk ÂMÚkrík - ¼khík 6

4. r{þLk ÃkØrík WÆuþ (A : ykÄkh) 10

5. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ ÞkusLkkLke Mk{Þ-Mke{k 12

6. WÆuþkuLke «kró {kxuLke ÔÞqnh[Lkk 14

7. «ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk (Ãkeyu{suzeðkÞ) Lkwt 16

r{þLk ÃkØrík{kt y{÷efhý

7.1 çkUfkuLkk LkuxðfoLkwt rðMíkhý íkÚkk ¼kiøkkur÷f rðMíkkh 17

7.h Ëhuf ÃkwÏíkðÞLkk Lkkøkrhfku {kxu çkurÍf çk[ík ¾kíkw ¾ku÷ðwt 20

7.3 LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk yLku ¢urzx çkkçkíku Mk÷kn 23

(yuVyu÷MkeMke- LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk fuLÿku (yuVyu÷Mke) Lke ÃkqhíkeMktÏÞk{kt MÚkkÃkLkk íkÚkk ðtr[ík ðøkkuoLku LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk{kt

ðÄkhku fhðkLkk nuíkw {kxuLkwt íktºk)

7.4 ¢urzx økuhtxe Vtz 25

7.Ãk {kR¢ku ðe{k ÞkusLkk 26

7.6 yMktøkrXík ûkuºk ÃkuLþLk ÞkusLkk - Mðkð÷tçkLk 27

8. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ{kt «kiÄkurøkfeLke ¼qr{fk 29

9. Ëu¾hu¾ {kxu ðneðxe {k¤¾wt 35

10. Ëu¾hu¾ ÃkØrík / yu{ykEyuMk 37

11. {erzÞk yLku «[kh 39

12. r{þLkLkk y{÷efhý Mkk{u hnu÷k Ãkzfkhku 41

13. {wÏÞ Mkn¼køkeykuLke ¼qr{fk 43

14. WËT½kxLk Mk{khkun 47

15. y{÷efhýLke Mk{Þ-Mke{k 48

¢{ rð»kÞ ÃkkLkk Lkt.

I

1. Ëuþ{kt LkkýkfeÞ Mk{kðuþLke ðíko{kLk ÂMÚkrík :

• ¼khíkeÞ rhÍðo çkUf / ¼khík Mkhfkh îkhk

LkkýkfeÞ Mk{kLkíkkLku MkwrLkrùík fhðk {kxu íkÆLkLkðk «fkhLke Ãknu÷ fhðk{kt ykðe níke. su{ fu

– çkUfkuLkwt hk»xÙeÞfhý, çkUfkuLkwt þk¾kykuLkwt LkuxðforðMíkhý, Mknfkhe yLku ûkuºkeÞ økúk{eý çkUfkuLke

MÚkkÃkLkk yLku rðMíkkh, Ãke.yuMk. ÷kìLkLke þYykík,

yøkúýe çkUf ÞkusLkk, Mð-MknkÞíkk Mk{qnkuLkwt økXLkyLku yuMk.yu÷.çke.Mke. îkhk Mkhfkhe «kÞkursík

ÞkusLkkyku {kxu rðrþ»x árüfkuý rðfMkkððku.

• ð»ko h00Ãk-h006 {kxu ðkŠ»kf LkeríkLke yÄoðkŠ»kf

Mk{eûkk îkhk ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfu ík{k{ çkUfkuLku

Mk÷kn ykÃke fu íku LkkýkfeÞ Mk{kðuþLkk WÆuþ

MkkÚku íku{Lke LkeríkykuLku Mktíkwr÷ík fhu. çkUfkuLku Mk÷knykÃkðk{kt ykðe fu íkuyku fkt íkku ‘0’ yÚkðk {wÆ÷MkkÚku çknw s ykuAk hf{ MkkÚku ‘Lkku £e÷’ {q¤

çkU®føk ¾kíkw WÃk÷çÄ fhkðu fu suÚke sLkíkkLkk ðÄw{ktðÄw ðøkkuo {kxu yk «fkhLkk ¾kíkkykuLku WÃkÞkuøkeçkLkkðe þfkÞ. íku WÃkhktík ¼khíkeÞ rhÍðo çkUf

îkhk LkkýkfeÞ MkuðkykuLke Ãk¬z {sçkqík çkLkkððkíkÚkk íkuLku rðMíkkhðk {kxu ¼kh ykÃkðk{kt ykðu÷

Au fu suÚke Mkk{kLÞ sLkMktÏÞkLkk økúk{eý íkÚkk

økheçk ðøkkuoLkku {kuxk ¼køkLkku yk fkÞo¢{{kt Mk{kðuþ

fhe þfkÞ.

fkÞofkhe Mkkhktþ

• ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfu ð»ko h006{kt ÔÞkÃkf LkkýkfeÞ

Mk{kðuþ MkwrLkrùík fhðk yLku çkU®føk ûkuºkLke Mke{kðÄkhðk {kxuLkk WÆuþku MkkÚku, sLkrník{kt yu rLkýoÞ

÷eÄku níkku fu ÔÞðMkkÞ MkwrðÄk «ËkLk yLku ÔÞðMkkÞ«ríkrLkrÄ {kìzu÷Lkk WÃkÞkuøkLkk {kæÞ{Úke LkkýkfeÞ

yLku çkU®føk Mkuðk «ËkLk fhðk {kxu yuLk.S.yku./

yuMk.yu[.S., yu{.yuV.ykE. yLku yLÞ

Lkkøkrhf Mkk{krsf MktøkXLkkuLke MkuðkykuLkku WÃkÞkuøk

{æÞðíkeo MktMÚkkykuLkk YÃk{kt fheLku çkUfkuLku Mkûk{

çkLkkððk{kt ykðu.

• ðMíkeøkýíkhe h011 {wsçk yLkw{kLk Au fu Ëuþ{kth4.67 fhkuz Ãkrhðkhku{ktÚke 14.48 fhkuz

(Ãk8.7 xfk) Ãkrhðkhku çkU®føk MkuðkykuÚke òuzkÞu÷

Au. 16.78 fhkuz økúk{eý Ãkrhðkhku{ktÚke 9.14

fhkuz (Ãk4.46 xfk) Lku çkU®føk Mkuðkyku «kÃík

ÚkE hnu÷ Au. 7.89 fhkuz þnuhe Ãkrhðkhku{ktÚke

Ãk.34 fhkuz (67.68 xfk) Ãkrhðkhku nk÷{kt

çkU®føk Mkuðkyku «kó fhe hnu÷ Au.

• ð»ko h011{kt çkUfkuyu ÔÞðMkkrÞf «ríkrLkrÄyku

MkkÚku “Mðkr¼{kLk” yr¼ÞkLk fkÞo¢{ nuX¤

çk U®føk Mk wrðÄkyku MkkÚk u h000Úke yrÄfsLkMktÏÞkðk¤k (ðMkíkeøkýíkhe h001 {wsçk),74,3Ãk1 økk{ku Mkk{u÷ fhðk{kt ykÔÞk níkk fu

su ÃkkA¤Úke sýkððk{kt ykðu÷. òufu, fkÞo¢{Lke

ÃknkU[ yLku íkuLkku «¼kð {ÞkorËík níkku.

• ËuþLkk ðíko{kLk çkU®føk Lkuxðfo{kt (31-3-h014Lke

ÂMÚkrík {wsçk) 1,1Ãk,08h çkUf þk¾k LkuxðfoyLku 1,60,0ÃkÃk yuxeyu{ Lkuxðfo Mkk{u÷ Au.

íku{ktÚke 43,96h þk¾kyku (38.h xfk) yLkuh3,334 yuxeyu{ (14.Ãk8 xfk) økúk{eýrðMíkkhku{kt Au. íku WÃkhktík MkkðosrLkf ûkuºkkuLke çkUfku

yLku ûkuºkeÞ økúk{eý çkUfkuLkk 1.4 ÷k¾ ÔÞðMkkÞ

«ríkrLkrÄ (çkUf r{ºk) økúk{eý rðMíkkhku{kt Au. çkUfLkk

«ríkrLkrÄ ÃkkÞkLke çkU®føk Mkuðkyku yux÷u fu {q¤çkUf ¾kíkk ¾ku÷kððk, hkufz s{k fhkððe, hkufz

WÃkkzðe, LkkýkfeÞ ÔÞðnkh, Ãkwhktík MktçktÄe

II

ÃkqAÃkhA, {eLke Mxux{uLx ðøkuhu WÃk÷çÄ fhkððk{ktykðu Au. òufu ðkMíkrðf rVÕzLkku yLkw¼ð çkíkkðuAu fu yk «ríkrLkrÄyku{ktÚke fux÷kf nfefík{kt fk{

fhíkk LkÚke.

• ûkuºkeÞ økúk{eý çkUfku Mkrník MkkðosrLkf ûkuºkLke çkUfku

(Ãke.yuMk.çke.) Lku 31-Ãk-h014Lke ÂMÚkrík {wsçkyLkw{kLk fÞwO Au fu 13.14 fhkuz økúk{eýÃkrhðkhku{ktÚke íku{Lku fðhus {kxu Vk¤ððk{kt ykðu÷

níkk, su{ktÚke ÷øk¼øk 7.hh fhkuz ÃkrhðkhkuLku

Mkk{u÷ fhðk{kt ykðu÷ Au (Ãk.94 fhkuz Mkk{u÷

ÚkÞk LkÚke). yuðwt yLkw{kLk Au fu 6 fhkuz økúk{eýÃkrhðkhku yLku 1.Ãk fhkuz þnuhe ÃkrhðkhkuLku Mkk{u÷

fhðkLke sYrhÞkík Au.

h. nk÷{kt ÚkE hnu÷kt fkÞkuo :

• ËuþLkk «íÞuf ÃkrhðkhLku çkUf{kt ¾kíkw WÃk÷çÄfhkððwt yLku ÃkkÞkLke çkU®føk Mkuðk-MkwrðÄk yux÷ufu (1) YÃku zurçkx fkzo yLku {kuçkkE÷ çkU®føk MkwrðÄkMkkÚku çkUf ¾kíkw ¾ku÷ðwt (h) hkufz s{k-WÃkkz (3)LkkýkfeÞ xÙkLMkVh (4) ÃkwhktíkLke ÃkqAÃkhA íkÚkk(Ãk) {eLke Mxux{uLx WÃk÷çÄ fhkððwt. LkkýkfeÞMkkûkhíkkLke MkkÚku yLÞ Mkuðkyku Mk{ÞMkh WÃk÷çÄ

fhkððk {kxu LkkøkrhfkuLku MkkÚkkuMkkÚk «ËŠþík

fhðk{kt ykðu fu suÚke WÃk÷çÄ LkkýkfeÞ MkuðkykuLkku

yrÄfík{ WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðe þfu. yk çkU®føk

Mkuðkyku Ãkqhe Ãkkzðk {kxu Ëhuf økk{Úke Ãk rf.{e.Lkkytíkh{kt çkU®føk ykWx÷uxTMk (MkwrðÄkyku) WÃk÷çÄfhkððk{kt ykðþu. Þw.ykE.ze.yu.ykE. zuxkçkuÍÚke çkkÞku{urxÙf «{krýfíkk ykÄkrhík hkufzLkk

WÃkkz {kxu yu.E.Ãke.yuMk. yLku ¾kíkw ¾ku÷ðk{kxu E-fu.ðkÞ.Mke. Mkûk{ nkuðk {kxu sYhe

ykð~Þf yktíkrhf h[Lkk Ãký WÃk÷çÄ fhkððe

sYhe Au.

• MkkðosrLkf ûkuºkLke çkUfku yLku ûkurºkÞ økúk{eý çkUfkuLkk

yktfzk MkkÚku hk¾íkk sýkÞ Au fu ÷øk¼øk Ãk.9h

fhkuz økúk{eý ÃkrhðkhkuLku nsw Ãký Mk{kððkLkkçkkfe Au. fux÷ef rVÕz ÷uð÷ {krníkeLkk yMktíkw÷LkLkuæÞkLk{kt ÷uíkk yuðwt yLkw{kLk fhðk{kt ykðu÷ Aufu Mkk{u÷ Lk ÚkÞu÷ ÷øk¼øk 6 fhkuz økúk{eý

ÃkrhðkhkuLku ykðhe ÷uðk sYhe Au.

• òu Ëhuf Ãkrhðkh ËeX ykuAk{kt ykuAwt yuf ¾kíkw

{kLkðk{kt ykðu íkku íkuLkku yÚko yu fu økk{zktyku{kt

6 fhkuz ¾kíkk ¾ku÷e þfkÞ íku{ Au.

• íku WÃkhktík þnuhe rðMíkkhku{kt Mkk{u÷ Lknª fhkÞu÷k

ÃkrhðkhkuLkwt ¾kíkw ¾ku÷ðwt Ãký sYhe Au. ðMkíkeøkýíkhe h011 {wsçk ykðk ÃkrhðkhkuLke ytËkrsíkMktÏÞk h.ÃkÃk fhkuz Au. òufu çkUf ¾kíkk rMkðkÞLkk

ykðk ÃkrhðkhkuLke rLkrùík MktÏÞk WÃk÷çÄ LkÚke,

Ãkhtíkw þnuhe rðMíkkhku{kt ÷øk¼øk 1.Ãk fhkuz ¾kíkk¾ku÷ðkLkku yÚko ytËkrsík 1.Ãk fhkuz Ãkrhðkhku

MkkÚku Au.

3. ðíko{kLk ÞkusLkk :

• 6 ÃkkÞk WÃkh ykÄkrhík rðMík]ík LkkýkfeÞ Mk{kðuþLku«kó fhðk Lke[u {wsçk «Míkkð {qõÞku Au.

[hý : 1 (1Ãk ykìøkMx h014 Úke 14 ykìøkMxh01Ãk) :

• çkU®føk MkwrðÄkykuLke MkðoÔÞkÃke WÃk÷çÄíkk.

• çk[ík yLku ¼hýk {kxu ÃkkÞkLkwt çkU®føk ¾kíkw yLku1 ÷k¾ YrÃkÞkLke ykfÂM{f Ëw½oxLkk ðe{kLke MkkÚkuYÃku zurçkx fkzo yLku YÃku fkzo WÃk÷çÄ fhkððwt.

• LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk fkÞo¢{.

[hý : h

(1Ãk ykìøkMx h01Ãk Úke 14 ykìøkMx h018) :

• çk[ík/rÄhkýLkk Mktíkku»ksLkf A {rnLkkLkk ÔÞðnkh

ÃkAe YrÃkÞk Ãkkt[ nòh MkwÄe ykuðhzÙk^xLke MkwrðÄk.

• ykuðhzÙk^x ¾kíkkykuLkk yrLkÞr{ík ÔÞðnkhkuLkk

hûký {kxu ¢urzx økìhLxe rLkrÄLkwt rLk{koý.

• Mkqû{ ðe{ku.

• yMktøkrXík ûkuºk {kxu Mðkð÷tçkLk suðe ÃkuLþLk

ÞkusLkkyku.

• íkËTWÃkhktík yk [hý{kt Ãknkze rðMíkkh, sLkòríkyLku Ëwøko{ rðMíkkh{kt ðMkíkk ÃkrhðkhkuLkku ÃkýMk{kðuþ fhðk{kt ykðþu. íku rMkðkÞ yk [hý{kt

çkkfe hnu÷k ÞwðkLkku íkÚkk rðãkÚkeoykuLkku Mk{kðuþfhðk æÞkLk furLÿík fhðk{kt ykðþu.

• W¥kh-Ãkqðo/Ãknkze hkßÞku rMkðkÞ ËuþLkk ík{k{økúk{eý yLku yÄoþnuhe rðMíkkhLku Mk{kððk {kxu

÷øk¼øk 3-4 økk{Lkk 1,000-1,Ãk00

III

ÃkrhðkhkuLku Ãkuxk Mkuðk ûkuºk{kt ytrfík fhðkLke

«MíkkðLkk Au.

• yuðe Ãký «MíkkðLkk Au fu Ëhuf fuLÿLkk ÔÞðnkhkuLku

æÞkLk{kt hk¾íkkt ÷øk¼øk 74,000 økk{zktyku fu

suLke ðMíke h,000Úke ðÄw Au, íku{kt Mðkr¼{kLkyr¼ÞkLk nuX¤ ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ (çke.Mke.)Lku

ykðíkk 3 Úke Ãk ð»kkuo{kt 1+1/1+2 MxkV MktÏÞk

MkkÚku MÚkkÞe þk¾kyku{kt ÃkrhðŠíkík fhðkLkku rð[kh

Ãký fhðk{kt ykðþu.

• Ëhuf çkUfLku Mkuðk ûkuºk {wsçk Ëuþ¼h{kt 6 ÷k¾økk{zktykuLke MkkUÃkýe fhðk{kt ykðþu su{kt ykuAk{kt

ykuAk 1,000Úke 1,Ãk00 ÃkrhðkhkuLkku yuf

rLkÄkorhík çkU®føk ykWx÷ux rLkrùík fhðk{kt ykðþu,

suLku Ãkuxk Mkuðk fuLÿ fnuðk{kt ykðþu. yuðe

«MíkkðLkk Au fu çkU®føk ykWx÷ux yux÷u fu þk¾k

çkU®føk yLku þk¾k hrník çkU®føkLku ¼u¤ðeLku Ãkuxk

Mkuðk ûkuºk (yuMk.yuMk.yu.) Lku Mkthrûkík fhðk{kt

ykðþu. þk¾k çkU®føk yux÷u fu ÃkkhtÃkrhf MÚkkÞe

fkÞ{e þk¾kykuu. þk¾khrník çkU®føk{kt rVõMk

ÃkkuRLx ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ yusLx nþu su ÃkkÞkLke

çkU®føk MkwrðÄkyku «ËkLk fhðk {kxu çkUfLkk«ríkrLkrÄLkk YÃk{kt fkÞo fhþu.

• yk ÞkusLkkLkk y{÷efhý {kxu «ðíko{kLk çkUf

ykÄkrhík MkuðkykuLkku WÃkÞkuøk fhðku yLku MkkÚkkuMkkÚk

ík{k{ ÃkrhðkhkuLkku Mk{kðuþ fhðk íkuLkku rðMíkkh

ðÄkhðku Au. ßÞkhu ðíko{kLk çkU®føk Lkuxðfo økúk{eý

yLku þnuhe çktLku ûkuºkku{kt Mk{kðuþ Lk fhðk{kt

ykÔÞk nkuÞ íkuðk ÃkrhðkhkuLkk ¾kíkk ¾ku÷ðk{kt

MktÃkqýo heíku Mkßs nþu íÞkhu çkU®føk ûkuºk, «Úk{[hý{kt Ãk0,000 ðÄkhkLkk ÔÞðMkkÞ

«ríkrLkrÄyku, 7,000Úke ðÄw þk¾kyku yLkuh0,000Úke ðÄw Lkðk yu.xe.yu{.Lke MÚkkÃkLkkfhe ÃkkuíkkLkwt rðMíkhý fhþu.

• rðMík]ík ÞkusLkkyku {kxu ¼qíkfk¤{ktÚke Ãký ÃkkX÷uðku ykð~Þf Au, fu ßÞkt {kuxe {kºkk{kt ¾kíkkyku

¾ku÷kÔÞk çkkË rLkr»¢Þ ÚkE økÞk, suLkk Ãkrhýk{

MðYÃku çkUfLku ¾[o ÚkÞku yLku ÷k¼kÚkeoLku fkuE VkÞËku

Lk ÚkÞku.

• íkuÚke, yk ÞkusLkkLkk ÷k¼kÚkeoykuLku yk «fkhLkk

¾kíkkyku{kt ík{k{ Mkhfkhe ÷k¼ (fuLÿ / hkßÞ/ MÚkkrLkf Úke {¤ðkÃkkºk) Úke òuzðkLkku «MíkkðAu yLku íku yu÷.Ãke.S.{kt ze.çke.xe.Lku VheÚke

þY fhe Mk{kðuþ fhðk {kxu fuLÿ MkhfkhLke «íÞûk

÷k¼ ykÃkðkLke ÞkusLkkLku ykøk¤ ðÄkhþu. MkeÄk

÷k¼ ytíkøkoík ÞkusLkk{kt økúk{eý rðfkMk {tºkk÷Þ,

¼khík Mkhfkh îkhk «kÞkursík “{Lkhuøkk”Lku Ãký

Mkk{u÷ fhðk{kt ykðu íkuðe Mkt¼kðLkk Au.

• Ÿ[k ÷ûÞktfLku æÞkLk{kt hk¾íkkt «Úk{ [hý{kt

1Ãk ykìøkMx, h014 Úke þY ÚkE hnu÷ ÞkusLkkLkk

«Úk{ ð»ko{kt «Úk{ ºký ÃkkÞk Ãkh ¼kh {qfðk{ktykðþu.

IV

• ËqhMkt[kh MktÃkfoLke Mk{MÞkykuLku æÞkLk{kt ÷uíkkÃk0,000 ðÄkhkLkk ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ rLk{ýqf

fhðkLkwt ÷ûÞktf ¾qçk s ÃkzfkhsLkf Au.

• yk ÞkusLkkLkk ÷ûÞktfLku «kó fhðkLkk WÆuþÚke

1Ãk ykìøkMx, h014 Úke 1Ãk ykìøkMx, h01Ãk

MkwÄeLkk Mk{Þ {kxu çkUfku {kxu íkçk¬kðkh íkÚkkhkßÞðkh ÷ûÞktfku rLkÄkorhík fhðk{kt ykðu÷ Au.

• ‘{ktøk’Lke íkhV ¾U[Lkku «¼kð {u¤ððk {kxuLkk

WÆuþÚke yu sYhe nþu fu {q¤ çkU®føk MkuðkykuWÃk÷çÄ fhkððk {kxu ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ {kìz÷

íkiÞkh fhðwt íkÚkk íku MktçktÄ{kt òøk]íkíkk ÃkuËk fhðeykð~Þf Auu. çkU®føk WíÃkkËLk ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ

fuLÿku WÃkh íkÚkk YÃku fkzo {khVíku WÃk÷çÄ Úkþu.

yk ÞkusLkk {kxu çkUfku MkkÚku [[ko fhe yuf {erzÞk

ÞkusLkk íkiÞkh fhðk{kt ykðe hne Au. ÞkusLkkLkk

y{÷efhý {kxu rð¼køkLke MknkÞíkk fhðk

ÃkrhÞkusLkk «çktÄ Ãkhk{þo Ëkíkk / sqÚkLku fk{økeheWÃkh ÷økkððk{kt ykðþu.

• yuðku «Míkkð Au fu yk fkÞo¢{Lku hk»xÙeÞ Míkhu

rËÕne{kt, Ëhuf hkßÞLke hksÄkLke{kt íkÚkk Ëhuf

rsÕ÷k fuLÿku{kt yuf MkkÚku þYykík fhðk{kt ykðu.

• fkÞoLke «økrík MktçktÄ{kt rhÃkkuxo fhðk / æÞkLk hk¾ðk

{kxu yuf ðuçk Ãkkuxo÷ Lk¬e fhðk{kt ykðþu.

• swËk swËk ¼køkeËkhku, suðk fu fuLÿ MkhfkhLkkyLÞ rð¼køkku, hkßÞ Mkhfkhku, ¼khíkeÞ rhÍðo

çkUf, Lkkçkkzo, yuLkÃkeMkeykE, ÞwykEzeyuykE íkÚkkyLÞLke ¼qr{fkLkku WÕ÷u¾ fhðk{kt ykÔÞku Au.

• økúk{eý ûkuºkku{kt økúk{ xÃkk÷ MkuðfLku çkUfkuLkk ÔÞðMkkÞ

«ríkrLkrÄ {kxu «Míkkrðík fhðk{kt ykðu÷ Au.

• ËqhMkt[kh rð¼køkLku yu MkwrLkrùík fhðkLkku yLkwhkuÄfhðk{kt ykðu÷ Au fu f{òuh MktÃkfo íkÚkk MktÃkfo

rðneLk Mk{MÞkykuLkwt Mk{kÄkLk fhðk{kt ykðu. íku{Lkuyu Ãký Mkq[Lkk ykÃkðk{kt ykðu÷ Au fu Ëuþ{ktðMíkeðk¤k Ãk.93 ÷k¾ økk{zktyku (h011Lke

ðMkíke økýíkhe {wsçk){ktÚke ÷øk¼øk Ãk0,000økk{zktyku{kt xur÷VkuLkLke MkwrðÄk WÃk÷çÄ LkÚke.

• nk÷Lkk Mk{Þ{kt çkUfku îkhk MkeçkeyuMkLku yÃkLkkðíkkt

«kiãkurøkf ûkuºk{kt Ãkqhíkku rðfkMk ÚkÞu÷ Au, suðkufu R÷uõxÙk u rLkf [qfðýe, yuLkEyuVxe,ykhxeSyuMk, {kuçkkE÷ çkU®føk, RLxhLkux,

ykEyu{ÃkeyuMk rðøkuhu, ykÄkh ykðíkkt ykÄkh

Mk{ŠÃkík WíÃkkËLk suðk ¾kíkk ¾ku÷ðk {kxu E-

fuðkÞMke, ykÄkh Mk{ŠÃkík [qfðýeLke ÃkØrík(yuçkeÃkeyuMk), Mkqû{ yuxeyu{ (ÞwykEzeyuykE),ykÄkh ytfÚke økúknfLku çkkÞku{urxÙf «{kýefhý

ykÄkrhík f uLÿeÞf]ík Éý. yk «fkhuyuLkMkeÃkeykELku Lkðk WíÃkkËLkk u suðk fu,

ÞwyuMkyuMkçke ykÄkrhík {kuçkkR÷ çkU®føk íkÚkkykEyu{ÃkeyuMk þY fhu÷ Au. su{kt LkkýkfeÞ

Mk{kðuþLkwt Ãkrhá~Þ çkË÷ðkLke ûk{íkk Au. yíÞkhMkwÄe WÃkurûkík hnu÷k ðøkkuoLku Mk{ÞçkØ YÃk{ktMk{kðeLku MkwrLkrùík fhðk {kxu yk WíÃkkËLkkuLkkuWÃkÞkuøk {kuxk ÃkkÞk WÃkh fhðk {kxu ¼kh {qfðk{ktykðþu.

• nk÷Lke ÞkusLkk{kt Ãkqðo yLkw¼ðkuLkk ykÄkhu ËuþLkkík{k{ LkkøkrhfkuLku LkkýkfeÞ YÃku Mkwhrûkík fhðk{kxu íku{Lku fux÷kÞ LkkýkfeÞ WíÃkkËLkku WÃk÷çÄ

fhkððkLkk nuíkwÚke yuf Mk{økú ÃkØríkLkku «Míkkðfhðk{kt ykðu÷ Au. ÃkØrík{kt ykðu÷k ÃkrhðíkoLkLku

ynª Lke[u {wsçk Ëþkoðu÷ Au.

V

1. Ãkrhðkh Ãkh æÞkLk, Mk{økú ËuþLku ykðhe ÷uðk

{kxu Ãkuxk Mkuðk ûkuºk (SSA)

h. økúk{eý yLku þnuhe çktLku rðMíkkhku

3. Ëhuf yuMkyuMkyu{kt MÚkkÞe søÞk çkUf r{ºk

(ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) fu su{kt 1000-1Ãk00

Ãkrhðkh (÷øk¼øk 3-4 økk{)Lkku Mk{kðuþ ÚkkÞ

Au. yuMkyuMkyu{kt çkeò økk{kuLkwt rLkheûký fhðk{kxu [ku¬Mk rËðMkku Lk¬e fhkþu

4. çkUf{kt MkeçkeyuMk{kt Võík ykìLk÷kRLk ¾kíkkyku

Ãk. ¾kíkk ¾ku÷ðk {kxu ze.çke.xe., ÷kìLk, ðe{ku

yLku ÃkuLþLkLkwt yufMkkÚku yufef]ík fhðwt

6. YÃku zurçkx fkzoLkk {kæÞ{Úke ÔÞðnkhkuLkwt Mkt[k÷Lk.

7. {kuçkkE÷ ðkì÷ux íkÚkk ÞwyuMkyuMkze Ãkh ykÄkrhík{kìçkkR÷ çkU®føkLkku WÃkÞkuøk fhðku

8. ftxk¤ksLkf fuðkÞMkeLkk MÚkkLku Mkh¤ fuðkÞMke

/ E-fuðkÞMke ÷kððwt

9. çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) Lku ykuAk{kt

ykuAk {nuLkíkkýwt Yk. Ãk,000/- (rVõMk íkÚkkyLÞ) Lk¬e fhðk{kt ykðu÷ Au

10. çkUfr{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lke ÔGkðnkrhfíkk

íkÚkk MkØhíkkLke yku¤¾ srx÷ ½xfLkk YÃk{kt

fhðk{kt ykðu÷e Au

11. fuLÿ/hkßÞ yLku rsÕ÷k Míkhu ÔÞðÂMÚkík Ëu¾hu¾

íktºkLke MkkÚku r{þLkLkk YÃk{kt LkkýkfeÞ Mk{kðuþ

yr¼ÞkLk

1h. çkUfkuLke økúk{eý þk¾kyku{kt Mk{ŠÃkík LkkýkfeÞ

Mkkûkhíkk Y{

13. hkßÞ Míkhu íku{s rsÕ÷k Míkhu Lkeheûký

Mkr{ríkLke h[Lkk fhðk{kt ykðþu

14. fkÞo¢{ íkÚkk ÔÞðMkkÞe «ríkrLkrÄyku {kxu çkúkLz

îkhk yku¤¾Lke «MíkkðLkk Au

1Ãk. 6 {rnLkkLkk Mktíkku»kfkhf ÔÞðnkhku / ÷kìLkLkk

Mxux{uLxLkk ykÄkhu ykuðhzÙk^xLke {ÞkoËk

16. MktçktrÄík hkßÞku{kt hkßÞMíkhLke çkUfMko Mkr{rík

(yuMkyu÷çkeMke)Lkk Míkhu VrhÞkË rLkðkhý fuLÿ

¼qíkfk¤Lkk yLkw¼ðku{ktÚke íkkhðu÷ rLk»f»ko íkÚkk ÃkØrík{kt VuhVkh¢{ Ãkqðo ÃkØrík (Mðkr¼{kLk) ¢{ Lkðe ÃkØrík (Ãkeyu{suzeðkÞ)

1. h,000Úke ðÄw ðMíkeðk¤k økk{zktykuLk uMk{kððk, suLkk {kxu {ÞkorËík ¼kiøkkur÷f rðMíkkh

2. Võík økúk{eý ûkuºk

3. çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lke [ku¬Mk

rËðMkkuyu {w÷kfkík

4. ykìV-÷kRLk ¾kíkk ¾ku÷ðk – ðuLzh MkkÚku

«kiãkurøkfe ÷kìf-ELk

5. ¾kíkw ¾ku÷ðk WÃkh æÞkLk ykÃkðwt yLku {kuxeMktÏÞk{kt ¾kíkk rLkr»¢Þ hnuðk

6. ¾kíkkyku{kt ÷uðzËuðzLkk ÔÞðnkhku Lk Úkðk.

7. {kuçkkR÷ çkU®føkLkku WÃkÞkuøk Lk fhðku

8. fu.ðkÞ.Mke.Lke ftxk¤ksLkf ykiÃk[krhfíkkyku

9. çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lku fkuE rËþk

rLkËuoþLk Lk ykÃkðwt, çkUf {kuxu ¼køku Mkk{qrnfçkUfr{ºkLkku «Þkuøk fhu Au, su íku{Lkk {kxu ykuAku

¾[ko¤ nkuÞ Au

10. nk÷{kt s ykhçkeykE îkhk fhðk{kt ykðu÷k

Mkðuoûký{kt òýðk {¤u÷ Au fu 47 xfk çkUf

r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lke fkuE òýfkhe

LkÚke

11. Ëu¾hu¾ çkUfku WÃkh Akuze Ëuðk{kt ykðe Au

12. LkkýkfeÞ MkuðkykuLke òýfkhe Ãkqhe Ãkkzðkçkkçkíku æÞkLk ykÃkðk{kt ykðu÷ LkÚket

13. hkßÞ/ rsÕ÷k îkhk fkuE Mkr¢Þ ¼køkeËkhe

LkÚke

14. fkÞo¢{ íkÚkk çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lke

fkuE çkúkLz Ëu¾kíke LkÚke

15. ÷kìLk MkwrðÄkyku WÃk÷çÄ fhkððk {kxu fkuE«kuíMkknLk ykÃkðk{kt ykðíkwt LkÚke

16. VrhÞkË rLkðkhý íktºk WÃk÷çÄ LkÚke

1

«MíkkðLkk

«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkkLkku WÆuþ ðtr[ík ðøkkuo suðk fu Lkçk¤k ðøkkuo yLku ykuAe

ykðf Ähkðíkk ðøkkuoLku swËe swËe LkkýkfeÞ Mkuðkyku suðe fu {q¤ çk[ík çkUf

¾kíkkLke WÃk÷çÄíkk, sYrhÞkík ykÄkrhík ÷kìLkLke WÃk÷çÄíkk, rð«u»kýLke MkwrðÄk,

ðe{k íkÚkk ÃkuLþLk WÃk÷çÄ fhkððwt íku MkwrLkrùík fhðwt Au. ÔÞksçke ¾[oÚke ÔÞkÃkf

«Mkkh Võík «kiãkurøkfíkkLkk yMkhfkhf WÃkÞkuøkÚke þõÞ Au.

2

{kLkLkeÞ ðzk «ÄkLk ©e LkhuLÿ {kuËeyu 1ÃkykìøkMx, h014Lkk hkus �«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk(Ãkeyu{suzeðkÞ)�Lke ònuhkík fhe níke, su LkkýkfeÞMk{kðuþLkk MktçktÄ{kt yuf hk»xÙeÞ fkÞo¢{ Au. yk{kuxwt yLku {n¥ðLkwt fkÞo Au íkÚkk íkuLku hk»xÙeÞ «kÚkr{fíkkykÃkðk{kt ykðu÷ Au.

«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk (Ãkeyu{suzeðkÞ) LkkuWÆuþ ðtr[ík ðøkkuo suðk fu Lkçk¤k ðøkkuo yLku ykuAeykðf Ähkðíkk ðøkkuoLku swËe swËe LkkýkfeÞ Mkuðkykusuðe {q¤ çk[ík çkUf ¾kíkkLke WÃk÷çÄíkk, sYrhÞkíkykÄkrhík ÷kìLkLke WÃk÷çÄíkk, rð«u»kýLke MkwrðÄk,ðe{k íkÚkk ÃkuLþLk WÃk÷çÄ fhkððwt íku MkwrLkrùík fhðwtAu. ÔÞksçke ¾[oÚke ÔÞkÃkf «Mkkh Võík «kiãkurøkfíkkyMkhfkhf WÃkÞkuøkÚke þõÞ Au.

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ MktçktÄe yk hk»xÙeÞ fkÞo¢{Lkku{n¥ðÃkqýo WÆuþ çkU®føk MkwrðÄkyku íkÚkk «íÞuf Ãkrhðkh{kxu yuf çk[ík ¾kíkkLke MkkÚku ËuþLkk ík{k{ ÃkrhðkhkuLkuMkk{u÷ fhðkLkku Au. {kLkLkeÞ «ÄkLk{tºke îkhk yuçkkçkík Ãkh ¼kh {qfðk{kt ykðu÷ Au fu çkU®føk MkwrðÄkÚkeðtr[ík hne økÞu÷k ÷kufkuLkku LkkýkfeÞ «ýkr÷fkLke{wÏÞ Äkhk{kt Mk{kðuþ fhðk{kt ykðu íku {n¥ðÃkqýoAu.

«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk Mk{økú Ëuþ{kt yufMkkÚku h8 ykìøkMx h014Lkk hkus þY fhðk{kt ykðu÷Au, suLkwt WËT½kxLk rËÕne{kt ykiÃk[krhf YÃkÚke íkÚkkhkßÞMíkhu Mk{kLkYÃku Mk{khkun{kt íkÚkk rsÕ÷k íkÚkkÃkuxk rsÕ÷k Míkhu Ãký fhðk{kt ykðu÷ Au. þk¾kMíkhu Ãký rþrçkhku ykÞkursík fhðk{kt ykðu÷.«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk �Mkçkfk MkkÚk, MkçkfkrðfkMk�Lkk ËþoLkYÃku Au.

çkUf{kt ¾kíkw nkuðkÚke Ëhuf ÃkrhðkhLku çkU®føkíkÚkk ÷kuLk MkwrðÄk {¤e þfþu. íkuLkkÚke íku þknwfkhkuLke[tøkw÷{ktÚke çknkh ykðeLku íkÚkk ykfÂM{ík sYrhÞkíkkuLkkfkhýu Q¼e Úkíke LkkýkfeÞ Mk{MÞkykuLkku Wfu÷{u¤ððk{kt Mkûk{ Úkþu yLku MkkiÚke {n¥ðÃkqýo íku{Lkufux÷kÞ «fkhLkk LkkýkfeÞ WíÃkkËLkkuLkku ÷k¼ Ãký{¤þu. «Úk{ Ãkøk÷kt YÃku Ëhuf ¾kíkkÄkhfLku YrÃkÞkyuf ÷k¾ Ëw½oxLkk Mk{Þu Mkwhûkk zurçkx fkzo {khVíkuWÃk÷çÄ Úkþu. íku WÃkhktík íku{Lku ðe{k yLku ÃkuLþLkWíÃkkËLkkuÚke Ãký Mkwhrûkík fhðk{kt ykðþu. 7.Ãk fhkuz

ÃkrhðkhkuLke LkkUÄýe fhe íku{Lkk ¾kíkk ¾ku÷ðkLke sYhAu.

Mkhfkh îkhk yøkkW fhðk{kt ykðu÷k «ÞkMkku{ktzkì. Mke. htøkhksLkLke yæÞûkíkk{kt LkkýkfeÞ Mk{kðuþMktçktÄe Mkr{ríkLkwt sqÚk Mkk{u÷ fhðk{kt ykðu÷ Au.Mkr{rík ð»ko h008Lkk ykht¼{kt íku{Lkk rhÃkkuxoLku ytrík{MðYÃk ykÃku÷wt. rhÃkkuxoLke «MíkkðLkkÚke yu MÃkü ÚkkÞAu fu Mkr{ríkyu LkkýkfeÞ Mk{kðuþLku Mkk{krsfÃkrhðíkoLkLkwt ©uc MkkÄLk {kLku÷ Au. �Mk{kðuþe rðfkMk�{kxu økheçk íkÚkk rLkMknkÞ ðøkoLku LkkýkfeÞ MkuðkykuWÃk÷çÄ fhkððe yÃkurûkík Au. nfefík{kt LkkýkfeÞMkuðkykuLke WÃk÷çÄíkk rLkMknkÞ ðøkoLku Mkþõík çkLkkðuAu. LkkýkfeÞ Mk{kðuþÚke ðtr[ík íkÚkk ykuAeykðfðk¤k sqÚkkuLkk {kuxk ðøkoLku ÔÞksçke ¾[uo LkkýkfeÞMkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððe. swËe swËe LkkýkfeÞMkuðkyku{kt çk[ík, rÄhký, ðe{ku, [qfðýwt íkÚkkrð«u»kýLke Mkuðkyku Mkk{u÷ Au. LkkýkfeÞ Mk{kðuþLke«ð]r¥kykuLkku WÆuþ ykuAe ykðfðk¤k ÷kufkuLku Mk{kðuþfhðk {kxu MktøkrXík LkkýkfeÞ «ýk÷eLke «ð]r¥kykuLkkurðMíkkh fhðkLkku Au. ¢{çkØ rÄhký îkhk «ÞíLkfhðk{kt ykðu íkku økheçkkuLku yuf MíkhÚke WXkðeLkuçkeò Míkh MkwÄe ÷kðe þfkÞ fu suÚke íkuyku økheçkehu¾kLke çknkh ykðe þfu.

yuf ðkík Mkk[e Au fu ¼khík{kt ðMkíkeLkk yuf¼køkLku yLkuf «fkhLke çkU®føkLke MkwrðÄkyku WÃk÷çÄAu, suLkk Ãkrh½{kt rLkÞr{ík çkU®føk Mkuðkyku íkÚkkÃkkuxoVkur÷ÞkuLkwt Mkt[k÷Lk ðøkuhu ykðu Au, þkur»kík yLkuykuAe ykðfðk¤k sqÚkkuLku {q¤¼qík Mkuðkyku{kt ÃkqýoYÃkÚkeMkuðkyku {¤íke LkÚke. Mk{ksLkk {kuxk ¼køkLku LkkýkfeÞMkuðkykuÚke Ëqh hk¾ðe yu fkuE Ãký ËuþLkk yk�ÚkfrðfkMkLku «¼krðík fhu Au. yk fkhýÚke s LkkýkfeÞMk{kðuþ yuf ðirïf ®[íkkLkku rð»kÞ Au. MðezLk íkÚkk£kLMk{kt çkUf ¾kíkk ¾ku÷ðk {kxu ykðLkkh ËhufÔÞÂõíkLkwt ¾kíkw ¾ku÷ðwt yu fkLkqLke yrÄfkh Au. fuLkuzkLkkfkÞËk {wsçk çkUfkuyu ík{k{ fuLkuzkðkMkeykuLkk hkusøkkh/fhsLkk RríknkMk æÞkLk{kt Lk hk¾eLku fkuE Ãký ykuAk{ktykuAe hf{Úke ¾kíkw ¾ku÷kððwt sYhe Au. y{urhfk{ktfkuBÞqrLkxe rh-RLðuMx{uLx yuõx (1977)Lkku WÆuþMkwhrûkík íkÚkk Lk¬h Mkt[k÷Lk MkkÚku ykuAe íkÚkk {æÞ{ykðfðk¤k rðMíkkhku Mkrník yu Mk{wËkÞku{kt fu ßÞktík uyku ÄtÄk u-hk usøkkh fhu Au, suLke rÄhkýLke

3

ykð~ÞfíkkykuLku Ãkqhe fhðk {kxu rzÃkkuÍex {qfíkeMktMÚkkykuLku ðÄkhðkLkku WÆuþ Au.

¼khík{kt çkU®føk WãkuøkLkku ÔÞkÃkf rðMíkkh ÚkÞu÷Au, Ãkhtíkw økúk{eý ûkuºkku{kt þk¾kykuLke ðÄíke {ktøkíkÚkk Ãkqhe Ãkkzðk{kt ykðíke LkkýkfeÞ MkuðkykuLkesYrhÞkíkkuLke ÍzÃk{kt fkuE íkk÷{u÷ LkÚke. çkUfhk»xÙeÞfhýLkk ËMkfkyku ÃkAe Ãký suLkku WÆuþ ðøko-çkU®føkÚke sLk-çkU®føk íkhV ÷E sðkLkku níkku. ykÃkýunsw Ãký yu òuEyu Aeyu fu økúk{eý ûkuºkku íkÚkk þnuheÍqtÃkzÃkèeyku{kt ÔÞks¾kuh þknwfkhku økheçkkuLkwt þku»kýfhe hÌkk Au. ð»ko 1991Lkk yk�Úkf MkwÄkhkyku ÃkAeËuþLkk økheçkkuLkk rðfkMkLke «r¢Þk{kt Mkk{u÷ Lk fhðk{ktykÔÞwt íku yrLkåALkeÞ Au. økheçkkuLke LkkýkfeÞ Mk{kðuþíkuykuLku rðfkMkLke {wÏÞ Äkhk{kt ÷kððk{kt {ËË fhþuíkÚkk íku MkkÚku LkkýkfeÞ MktMÚkkykuLku Mk{kðuþe rðfkMk{kt¼køkeËkh çkLkðkLkku yuf yðMkh Ãkqhku Ãkkzþu.

¼khík íkÚkk rðËuþkuLkku yLkw¼ð yu çkíkkðu Aufu økheçkku MkwÄe LkkýkfeÞ Mkuðkyku ÃknkU[kzðk{ktÃkkhtÃkrhf çkUfkuLku ¾qçk Mkt½»ko fhðku Ãkzu Au. yk nfefíkLkuMk{síkk fux÷kf Ëuþku suðk fu çkúkrÍ÷, RLzkuLkurþÞk,{uÂõMkfku ðøkuhuyu LkkuLkçkUfkuLku Ãku{uLx [qfðýe, Lkkýks{k ÷uðk íkÚkk Lkkýk WÃkkzðk íku{s yLÞ MkuðkykuÃkqhe ÃkkzðkLke Mkt{rík ykÃku÷ Au. yk «fkhu ¼khík{ktyuf Mk{kLk «ríkMÃkÄkoí{f ÃkrhðíkoLkLku Mkûk{ çkLkkððk¼khík {kxu Mkki «Úk{ «kÚkr{fíkk ykÃkðe sYhe Au.

rzrsx÷ LkkýkfeÞ Mk{kðuþ yLku ÃkrhðíkoLkeÞçkË÷kð {kxu yLkwfq¤ «khtr¼f ÃkrhÂMÚkrík WÃk÷çÄfhkððk {kxu ¼khík ÃkkMku fux÷eÞ fkÞoLkerík çkkswykuAu.

� E-fwçkuh (ykh.çke.ykE.Lkwt fkuhçkU®føk Mk{kÄkLk)MkkÚku MktçktrÄík yuf Mkþõík çkU®føk Lkuxðfo(1,1Ãk,000 þk¾kyku) fu suLkwt nðu çkUf rðLkkøkúk{eý ûkuºkku{kt rðMíkkh ÚkE hÌkku Au.

� ¼khíkeÞ xÃkk÷ Mkuðk (1,ÃkÃk,000 ÃkkìMxykìrVMkku), zkf½h íkÚkk yu.xe.yu{. x�{Lk÷kuLke{n¥ðÃkqýo ykWxhe[ fu su Ëuþ{kt yuf þÂõíkþk¤ehkufz s{k, hkufz WÃkkzLke Mkøkðz ykÃke þfuAu.

� 886 r{r÷ÞLk {kuçkkR÷ fLkuõþLkku íkÚkk 7h xfk{kuçkkE÷ økúknfku MkkÚku ËuþÔÞkÃke xur÷fku{ Lkuxðfo.

� Mkq[Lkk «kiãkurøkfe rð¼køk îkhk Mktð�Äík Mk{kLkMkuðk fuLÿkuLkk YÃk{kt Mkuðk «Ëkíkk Ãkh ykÄkrhíkMkwáZ fkuBÃÞqxh Lkuxðfo.

� yuf þÂõíkþk¤e hk»xÙeÞ [qfðýe ÔÞðMÚkk íktºk fusu{kt {kuçkkE÷ VkuLk îkhk LkkýkLkk nMíkktíkhý nuíkw{kxu {kuçkkR÷Úke [qfðýeLke heík / íkífk÷[qfðýeLke heík (ykEyu{ÃkeyuMk) Mkk{u÷ Au.

� rðïMíkhLke hk»xÙeÞ yku¤¾ÃkØrík fu su{kt MkkiÚkeðÄw (6Ãk0 r{r÷ÞLk) ÔÞÂõíkLkku Mk{kðuþ ÚkÞu÷Au íkÚkk Ëhuf {rnLku 30 r{r÷ÞLkLkku ðÄkhku ÚkEhnu÷ Au.

�

4

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ Ãkqðo¼qr{fk

5

h. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ - Ãkqðo¼qr{fk :

¼khíkLkk Mk{ks{kt LkkýkfeÞ MkwrðÄkykuÚkeðtr[ík ðøkoLku ykiÃk[krhf LkkýkfeÞ ÃkØrík{kt Mkk{u÷fhðkLkku «ÞíLk Lkðku LkÚke. yk yLkw{kLk Ãknu÷k ð»koh00Ãk{kt ¼khíkeÞ rhÍðo çkUf îkhk «Míkkrðík fhðk{ktykðe níke íkÚkk çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞe «ríkrLkrÄ)Lkk{Lke çkUfLke yrÄfíkkoykuLkk {kæÞ{Úke þk¾k hrníkçkU®føk ð»ko h006{kt þYykík fhðk{kt ykðe níke.ð»ko h011{kt ¼khík Mkhfkhu h000Úke ðÄw ðMíke(h001Lke ðMkíkeøkýíkhe {wsçk) ðMkíkeðk¤k74,000 Úke ðÄw økk{zktykuLkku Mk{kðuþ fhðk {kxu�Mðkr¼{kLk� yr¼ÞkLkLke þYykík fheLku yk fkÞo¢{{kxu økt¼eh «ÞíLk fÞkuo. yk yr¼ÞkLk nuX¤ Mk{krðüfhðk{kt ykðu÷k økk{zktykuLkwt hkßÞðkh {qÕÞktfLk5rhrþü-1{kt òuðk {¤e þfu Au.

yr¼ÞkLkÚke {¤u÷k yLkw¼ðkuÚke þe¾ {¤u Au fu�

� «ÞíLkku{kt økt¼ehíkkLke ykð~Þfíkk Au fu suÚkeÃkeyu{suzeðkÞLkk swËk swËk íkçk¬kyku, suðk fuMkqû{ rÄhký, ðe{ku íkÚkk ÃkuLþLkLke MkwrðÄk «króLkuMk{kððk{kt ykðe þfu.

� yr¼ÞkLk{kt h000Úke ðÄw ðMíkeðk¤k økk{zktyku{ktçkU®føk ykWx÷ux Mkw÷¼ fhkðeLku Võík ÷ûÞÃkq�íkWÃkh æÞkLk ykÃkðk{kt ykÔÞwwt Ãkhtíkw çkÄk ¼kiøkkur÷frðMíkkhkuLku Mk{kððk{kt Lk ykÔÞk.

� yk ÞkusLkkLkwt ÷ûÞ økk{zktykuLku fðh fhðkLkwt níkwt,ÃkrhðkhkuLku Lknª.

� çkUf r{ºkku îkhk ¾kMk {nuLkík fhðk{kt ykðeLknkuíke.

� {kuçkkE÷ çkeMke Ãkh Mkk{kLÞ {kLkðeLke rLk¼ohíkkyLku rðïMkrLkÞíkk ðÄkhu Lk níke.

� ðÄw Ãkzíkk çkeMke ykìV÷kRLk fk{ fhíkk níkk,suLkk fkhýu økúknf fkuE ¾kMk çkeMkeLke MkkÚku {ÞkorËíkÚkE síkku níkku, suLkkÚke WÃkÞkurøkíkk WÃkh Ëçkkýykðíkwt níkwt.

� fux÷kf «kiãkurøkf {wÆkLku fkhýu yr¼ÞkLkLkkrðMíkkh/ «Mkkh{kt yz[ý ykðe.

� yk yr¼ÞkLk nuX¤ ¾ku÷ðk{kt ykðu÷k ¾kíkkyku{kt÷uðzËuðzLke MktÏÞk çknw {ÞkorËík níke yÚkðk Úkíkes Lknkuíke.

� rÄhký çkkçkíku [[ko íkÚkk LkkýkfeÞ MkkûkhíkkLkwt fkÞoMkkÚku MkkÚku Lknkuíktw [k÷íkwt.

ykLkk Ãkrhýk{MðYÃku ðtr[ík ðøkoLku fkuE Ãký÷k¼ Lksh{kt Lk ykÔÞku. yux÷k {kxu ÃkqðkoLkw¼ð{ktÚkeçkkuÄ ÷uíkkt ðíko{kLk «Míkkð{kt Mk{økú LkkýkfeÞ Mk{kðuþ÷kððkLkku nuíkw yuf yufef]ík árüfkuý Au.

ÃkkA÷k yr¼ÞkLk{ktÚke {¤u÷e òýfkheyku íkÚkkr{þLk{kt ÔÞkÃkf yuV.ykE. ÞkusLkk nuX¤ «Míkkrðfárüfkuý fkÞofkhe Mkkhktþ MkkÚku Mkt÷øLk Au.

ðík o{kLk{k t Ë uþLkk f w÷ Ãk.9h ÷k¾økk{zktyku{ktÚke Võík 0.46 ÷k¾ økk{zktyku{kt çkUfþk¾kyku WÃk÷çÄ Au. çkkfeLkk ûkuºkkuLkku çkU®føkykWx÷ux{kt Mk{kðuþ fhðkLkk WÆuþÚke þk¾k íkÚkkþk¾khrník çkU®føkLkk {kæÞ{Úke r{r©ík árüfkuý hsqfhu÷ Au. þk¾khrník çkU®føkLku çkUf r{ºkLkk YÃk{ktþY fhðk{kt ykðu÷ Au. su Ãký {q¤¼qík çkU®føkMkuðkyku ykÃkðk {kxu ykìLk÷kRLk rVõMk ÃkkuRLxÚkeçkUfLkk «ríkrLkrÄLkk YÃk{kt fk{ fhu Au. ykuAe®f{íkðk¤k {kuçkkE÷ VkuLkÚke Ëhuf ¾kíkkÄkhfLku ÃkýÞwyuMkyuMkze ykÄkrhík «kiãkurøkfe îkhk {kuçkkE÷çkU®føkLke MkwrðÄk ÃknkU[kzðkLkku «Míkkð Au. LkkýkfeÞMk{kðuþLku ÔÞkÃkf çkLkkððk {kxu {kuçkkE÷ ðkì÷ux(Ãkkfex) Lku Ãký yMkhfkhf YÃkÚke WÃkÞkuøk fhðkuòuEyu.

�

6

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ

ðíko{kLk ÂMÚkrík - ¼khík

7

3. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ - ðíko{kLk ÂMÚkrík - ¼khík

� ykÍkËeLkk 6 ËMkfk çkkË Ãký LkkýkfeÞ Mk{kðuþLkkrníkkuÚke fhðk{kt ykðu÷ swËk swËk WÃkkÞku ÃkAeÃký ¼khíkLke Mkk{krsf, yk�Úkf íkÚkk hksLkeríkf[[koyku{kt økheçke íkÚkk yÃkðsoLkLke çkku÷çkk÷kAu. òufu 1991Lkk WËkhefhý Þwøk WÃkhktíkyÚkoÔÞðMÚkkyu «¼kðþk¤e rðfkMk Ëþkoðu÷ Au,íkku Ãký íkuLke yMkhLku Mk{ksLkk ík{k{ ðøkkuo MkwÄeÃknkU[kzðkLkwt nsw MkwÄe çkkfe Au yLku yu s fkhý

Au fu rðïLkk 1/3 økheçkku ¼khík{kt Au.

� h011Lke ðMkíke økýíkhe{kt yLkw{kLk fhðk{ktykðu÷wt fu Võík Ãk8.7 xfk Ãkrhðkhku çkU®føk MkwrðÄkMkwÄe ÃknkU[e þõÞk Au.

� ËuþLkwt ðíko{kLk çkU®føk Lkuxðfo (31-3-h014LkeÂMÚkríkyu) 1,1Ãk,08h çkUf þk¾kykuLkwt LkuxðfoíkÚkk 1,60,0ÃkÃk yuxeyu{Lkwt Lkuxðfo Au, su{ktÚke43,96h þk¾kyku (38.h xfk) íkÚkk h3,334yuxeyu{ (1Ãk.Ãk8) økúk{eý rðMíkkhku{kt Au.

çkU®føk MkuðkykuLke WÃk÷çÄíkk

ðMkíke økýíkhe h001 ðMkíke økýíkhe h011

f. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ - Ãkkt[ ð»koLke {wËík ËhBÞkLk ûkuºkeÞ økúk{eý çkUfku Mkrník ík{k{ çkUfkuLke «økríkLkku Mkkh Lke[u

{wsçk Au :

rðøkík h010Lkwt h011Lkwt h012Lkwt h013Lkwt h014Lkwt

Mk{krÃík ð»ko Mk{krÃík ð»ko Mk{krÃík ð»ko Mk{krÃík ð»ko Mk{krÃík ð»ko

økk{zktyku{kt çkU®føk ykWx÷ux

f. þk¾kyku 33,378 34,811 37,471 40,837 61,126

¾. ÔÞðMkkÞe «ríkrLkrÄyku îkhk 34,174 80,802 1,14,136 2,21,341 3,37,678

Mk{kðuþ fhu÷ økk{zkyku

øk. yLÞ ÃkØríkyku 142 595 3,146 6,276 ---½. Þkuøk 67,674 1,16,208 1,81,753 2,68,454 3,83,804

ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄyku2 îkhk

þnuhe MÚkkLk 447 3,771 5,891 27,143 60,703

çkurÍf Mku®ðøk çkUf s{k ¾kíkk-þk¾kyku

f. MktÏÞk r{r÷ÞLk{kt 60.19 73.13 81.20 100.80 126.00

¾. hkrþ rçkr÷ÞLk{kt 44.33 57.89 109.87 164.69 273.30

çkurÍf Mku®ðøk çkUf s{k ¾kíkk-ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ

f. MktÏÞk r{r÷ÞLk{kt 13.27 31.63 57.30 81.27 116.90

¾. hkrþ rçkr÷ÞLk{kt 10.69 18.23 10.54 18.22 39.00

çkeyuMkçkezeyu ¾kíkk{kt WÃk÷çÄ ykuðhzÙkVxLke MkwrðÄk

f. MktÏÞk r{r÷ÞLk{kt 0.18 0.61 2.71 3.92 5.90

¾. hkrþ rçkr÷ÞLk{kt 0.10 0.26 1.08 1.55 16.00

fuMkeMke (MktÏÞk r{r÷ÞLk{kt) 24.31 27.11 30.24 33.79 39.90

Mkúkuík : íkkr÷fk IV-7 ykhçkeykE ðk�»kf rhÃkkuxo 2013-14 1Mkúkuík : ykhçkeykE �økúk{eý� ûkuºk íku ûkuºk Au suLke sLkMktÏÞk 1000Úke ykuAe Au.

ÞqyuMkyuMkze - yMkthr[ík yLkwÃkqhf MkuðkLkk yktfzk su yuLkÃkeMkeykE îkhk þY fhðk{kt «Míkkrðík Au.+ yuf çkeMke yuf Úke ðÄkhu økkð fðh fhe þfu Au.

8

ykÃkðkLke Mkt{rík ykÃkðk{kt ykðe.� h010 : sqLk{kt ¼khíkeÞ rhÍðo çkUf yLku ¼khíkeÞ

ËqhMkt[kh rLkÞtºkf rLkøk{Lke ðå[u {kuçkkR÷ çkU®føk þYfhðkLkk MktçktÄ{kt Mk{sqíkeLke þYykík ÚkE fu suLkkîkhk xÙkE Ëhuf yktíkrhf MktÃkfkuoLkk {k{÷kLkk MktçktÄ{ktfkÞoðkne fhþu yLku ykh.çke.ykE. çkU®føk íkçk¬kykusuðk fu, fuðkÞMke [fkMkýe, ÷uðzËuðzLke {ÞkoËkðøkuhuLkk MktçktÄ{kt fkÞoðkne fhþu.

� h010 : MkÃxuBçkh{kt LkkìLk-çkU®føk LkkýkfeÞ ftÃkLkeykurMkðkÞ ftÃkLke yrÄrLkÞ{ (19Ãk6) nuX¤ LkkUÄkÞu÷eík{k{ ftÃkLkeykuLku ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄykuLkk YÃk{ktfk{ fhðkLke Mkt{rík ykÃkðk{kt ykðe níke.

� h010 : yk rLkËuoþ{kt yuðwt Lk¬e fhðk{kt ykðu÷wt fuhkßÞ MíkheÞ çkUfMko Mkr{ríkykuLkk rLkýoÞLkk ykÄkh ÃkhhkßÞ MíkheÞ çkUfMko fux÷ef çkkçkíkku{kt ytíkhMktçktÄeAqxAkx ykÃke þfkÞ Au.

� íkÚkk fuðkÞMke {kÃkËtzkuLkwt Ãkk÷Lk ÞkuøÞ heíku fhðk {kxuËMíkkðusLkk ¾hkE fhðkLkwt fkÞo çkUfLkk yrÄfkhûkuºknuX¤ ykðu Au. ykLkk fkhýu ¾kíkk ¾ku÷ðkLke«r¢ÞkLke økrík{kt rð÷tçk ÚkE þfu Au.

� h011 : òLÞwykhe{kt xÙkEyu íku{Lkk «ðíko{kLk çkòh{qÕÞ {qÕÞktfLk çkkçkíku LkkýkfeÞ MkuðkykuLkk MktçktÄ{kt{kuçkkE÷ þwÕf Lk¬e fhðkLke ½ku»kýk fheLku rLkýoÞfÞkuo fu suÚke íku MkuðkLke «Mkkrhíkíkk MkwrLkrùík ÚkE þfu.

� h011 : ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfu EçkexeLkku WÃkÞkuøk fheLku{LkhuøkkLke {sqhe íkÚkk yLÞ Mkk{krsf ÷k¼kuLku¾kíkk{kt s{k fhkððkLke s{k fhkððkLkk nuíkwÚkeykÄkh Mk{�Úkík çk Uf ¾kík w ¾ku÷ðk {kxu rËþk{køkoËþoLk ykÃÞwt.

� h01h : ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfu ykÄkh fkzoLku çkUf ¾kíkw¾ku÷ðk {kxu yku¤¾ íkÚkk MkhLkk{kLkk Ãkwhkðk íkhefuçktLku fkÞkuo {kxu {kLÞíkk ykÃke.

� h01h : ¼khík Mkhfkhu çkU®føk ykWx÷ux þkuÄðk íkÚkkYçkY hkufz ÔÞðnkhku {kxu Ãkuxk Mkuðk ÃkØrík þY fhe.

� h01h : Mkk{krsf ÷k¼kuLkk fuLÿeÞf]ík s{k fhðk{kxuLkku ykÄkh Lkkýk [qfðýe ÃkØrík þY fhe.

� ¼khík Mkhfkh îkhk MkeÄk ÷k¼Lkk ÔÞðnkhkuLkkMkt˼o{kt {køkoËþoLk «Ë�þík fhðk{kt ykÔÞwt.

� h013 : ¾kíkk ¾ku÷ðkLke «r¢ÞkLku Mkh¤ çkLkkððk{kxu ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfu E-fuðkÞMke WÃkÞkuøkLku Mkt{ríkykÃke.

� xÙkEyu LkkýkfeÞ Mk{kðuþ {kxu ÞwyuMkyuMkçke ykÄkrhík{kuçkkE÷ çkU®føk MkuðkLkk MktçktÄ{kt {køkoË�þfk ònuhfhe.

� h014 : ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfu ÔÞðÞkrÞf «ríkrLkrÄ{kìzu÷Lku ykøk¤ ÄÃkkððkLkk WÆuþÚke {køkoË�þfkònuh fhe.

¾.su{ fu WÃkh Ëþkoðu÷ yktfzkyku WÃkhÚke yu ¾çkh ÃkzuAu fu nk÷Lkk ð»kkuo ËhBÞkLk ¾kíkk ¾ku÷ðk{kt íkÚkk {q¤çkU®føk Mkuðkyku «ËkLk fhðk{kt ½ýe «økrík ÚkÞu÷ Au.yÚkoÔÞðMÚkk íku{s Mkk{krsf ÔÞðMÚkkLke LkkýkfeÞÂMÚkhíkk íkÚkk Mk{Ãkku»kýeÞíkkLku ò¤ðe hk¾ðkLkkWÆuþÚke íku sYhe Au fu ík{k{ ðøkkuoLku LkkýkfeÞ YÃkÚkeMkk{u÷ fhðk{kt ykðu.

øk. ðÕzo çkUf rVLzuûk Mkðu o (http:// www-

wds.worldbank.org/ external/default/

WDScontentServer/W3P/IB/2012/04/19/

000158349_20120119083611/Rendered/

PDF/WPS 6025.pdf)Lkk {wsçk ÃkkA÷k 12{rnLkk{kt Võík 3Ãk xfk ÃkwÏík ¼khíkeÞLku ykiÃk[krhfçkUf ¾kíkk WÃk÷çÄ íkÚkk Võík 8 xfk ykiÃk[krhfLkkýkfeÞ MktMÚkkyku ÃkkMkuÚke rÄhký {u¤ðu÷. ¾qçk sykuAe MktÏÞk{kt ¾kíkkykuLkk fkhýu yu Mkq[Lk Au fuLkkýkfeÞ Mk{kðuþ fkÞoMk qr[Lkk u ðÄkhu Vu÷kðkufhkððk{kt ykðu fu suÚke ykiÃk[krhf LkkýkfeÞÃkØríkLke {wÏÞ Äkhk{kt òuzkðk {kxu yk fzeLkk ytrík{ÔÞÂõíkLku Ãký Mkk{u÷ fhðkLkwt MkwrLkrùík ÚkE þfu.

LkkýkfeÞ Mk{kðuþLkk MktçktÄ{kt Lkðk {n¥ðÃkqýo {køkoËþoLkku

� h006 : òLÞwykhe{kt çkUfku{kt økuh-÷k¼fkhe çkUfr{ºkLku LkkýkfeÞ Mkuðkyku ykÃkðk{kt yusLx, ytrík{ykÄkhYÃk ÔÞðMÚkkÚke fk{ fhkððk {kxu, fkÞoLkkYÃk{kt Mkqr[çkØ fhðk {kxuLke Mkt{rík ykÃkðk{kt ykðu÷eníke.

� h008 : yur«÷{kt yuðwt Lk¬e fhðk{kt ykÔÞwt fuÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄykuLkku LkSfLke çkUf þk¾kÚke 1Ãkrf.{e.Úke ðÄw ytíkh{kt fk{ fhðk Ëuðk{kt Lknª ykðufu suÚke Ãkqhíke [kufMkkE MkwrLkrùík fhe þfkÞ. yk¾hu¾h «ríkçktÄkí{f rLkÞ{ níkku, suLkk fkhýu ykÃkØríkLkku rðMíkkh ¾qçk s {ÞkorËík ÚkE økÞku.

� h008 : ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfu {kuçkkE÷ çkurftøk {kxuLkkÔÞðMÚkkíktºkLke {køkoË�þfk Lk¬e fhe íkÚkk y÷øky÷øk ÷uðzËuðzLke {ÞkoËkyku íkÚkk Mkwhûkk {kÃkËtzkuLkuMkh¤ çkLkkððk {kxu rzMkuBçkh h009{kt íkuLku MktþkurÄíkfÞko.

� h009 : ÷kufkuLkk ÷k¼ {kxu ÔÞðMkkÞe «ríkrLkrÄLkkYÃk{kt ¼køk ÷uðkLke Mkt{rík ykÃkðk{kt ykðe yLku íku©uýe{kt frhÞkýkLke ËwfkLkku, økìMkfuLÿ, ÃkeMkeyku ðøkuhuLkuMkk{u÷ fhðk{kt ykÔÞk. ík u WÃkhktík ÔÞðMkkÞe«ríkrLkrÄykuLk u LkSfLke çk Uf þk¾kykuÚke 30rf.{e.Lkk ytíkh{kt fk{ fhðkLke Mkt{rík ykÃkðk{ktykðe níke.

� h009 : çkUfk uLkk ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ {kìz÷LkeyÚkoûk{íkk MkwrLkrùík fhðk {kxu økúknfku WÃkh ÞkuøÞMkuðkfh ÷økkððku íkÚkk ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄykuLku«kuíMkkrník fhðk {kxu íku{Lku ÞkuøÞ fr{þLk/ {nuLkíkkýwt

9

10

r{þLk ÃkØrík WÆuþ

(A : ÃkkÞk)

11

4. r{þLk ÃkØrík WÆuþ (A: ÃkkÞk)

Ãkeyu{suzeðkÞLku r{þLk ÃkØríkÚke y{÷fhðk{kt ykðu÷ Au. su{kt, ÔÞkÃkf LkkýkfeÞ Mk{kðuþðíko{kLk «Míkkð{kt ÞkuøÞ ytíkhu ík{k{ LkkøkrhfkuLkuÔÞksçke LkkýkfeÞ Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððkLkeÔÞðMÚkkLke yr¼fÕÃkLkk fhðk{kt ykðe Au. íku{kt Lke[u{wsçkLkk A- ÃkkÞk Mkk{uu÷ fhu÷ Au.

f. çkU®føk MkwrðÄkykuLke MkðoÔÞkÃke WÃk÷çÄíkk : ËhufrsÕ÷k WÃk Mkuðk ûkuºkLkk YÃk{kt MktøkrXík fhðkLkkAu fu suÚke yuf WÃk Mkuðk ûkuºk îkhk 1000-1Ãk00 ÃkrhðkhkuLke sYrhÞkíkkuLku yu «fkhu Ãkqhefhðk{kt ykðu fu 14 ykìøkMx, h01Ãk MkwÄe «íÞufrLkðkMkeLku Ãkkt[ rf÷ku{exhLkk ÔÞksçke ytíkh{ktçkU®føk MkuðkLke WÃk÷ÂçÄ ÚkE þfu. sB{w-fk~{ehLkk¼køkku, rn{k[÷ «Ëuþ, W¥khk¾tz, Ãkqðkuo¥kh íkÚkkðk{ÃktÚk WøkúðkË «¼krðík rsÕ÷kyku, ßÞktËqhMkt[kh MktÃkfo íkÚkk ÔÞðMÚkkLke Mk{MÞk Au, íkuLkufkÞo¢{Lkk [hý-h-{kt (1Ãk ykìøkMx, h01ÃkÚke1Ãk ykìøkMx h018 MkwÄe) Mk{kðuþ fhðk{ktykðþu.

¾. ík{k{ ÃkrhðkhkuLku ykuðhzÙk^x íkÚkk YÃku zurçkxfkzoLke

MkwrðÄk MkkÚku {q¤ çkUf ¾kíkw ykÃkðwt : Mkðo «Úk{«ÞíLk yu nþu fu {q¤ ¾kíkw ¾ku÷eLku ykìøkMx,

h01Ãk MkwÄe Mk{kðuþ Lk fhðk{kt ykðu÷k ík{k{ÃkrhðkhkuLku çkU®føk MkwrðÄkyku WÃk÷çÄ fhkððk{ktykðu. ¾kíkkÄkhfLku YÃku zurçkx fkzo ykÃkðk{kt ykðu.¾kíkkLkk A {rnLkkLkk Mktíkku»kfkhf ÔÞðnkhku /rÄhkýLke [qfðýeLku æÞkLk{kt ÷E Ëhuf {q¤ çkU®føk¾kíkkÄkhfLku ykuðhzÙkVxLke MkwrðÄk ykÃkðk{kt ykðu.

øk. LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk fkÞo¢{ : ÷k¼kÚkeoykuLku ðíko{kLkçkU®føk MkuðkykuLkku ©uc WÃkÞkuøk fhkððk {kxu ykr{þLkLkku yuf yr¼Òk ¼køk LkkýkfeÞ Mkkûkhíkknþu.

½. ¢urzx økìhLxe rLkrÄLkw t rLk{koý : ykuðhzÙk^x¾kíkkyku{kt Úkíke {wËík rðíke hf{Lke hefðhe {kxuyuf ¢urzx økuhLxe rLkrÄLkwt rLk{koý fhðk{kt ykðþu.

z. Mkqû{ ðe{ku : Ëhuf RåAwf íkÚkk Ãkkºk ÔÞÂõíkykuLku14 ykìøkMx, h018 MkwÄe Mkqû{ ðe{ku WÃk÷çÄfhkððku íkÚkk íku «r¢ÞkLku rLkhtíkh ykÄkh WÃkh[k÷w hk¾ðe.

[. Mðkð÷tçkLk suðe yMktøkrXík ûkuºkLke ÃkuLþLk ÞkusLkk :

14 ykìøkMx, h018 MkwÄe íkÚkk íku ÃkAe rLkhtíkhykÄkh Ãkh.

r{þLk nuX¤ Ãknu÷k ºký ÃkkÞk Ãkh «Úk{ ð»ko{kt¼kh ykÃkðk{kt ykðþu.

12

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ ÞkusLkkLke

Mk{Þ-Mke{k

13

Ãk. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ ÞkusLkkLke Mk{Þ-Mke{k :

ðtr[ík ðøkkuo {kxu ÔÞkÃkf LkkýkfeÞ Mk{kðuþ14 ykìøkMx, h018 MkwÄe Lke[u {wsçk çku [hý{kt«kó fhðkLkku «Míkkð Au :

[hý-1 :

(1Ãk ykìøkMx h014 Úke 14 ykìøkMx h01Ãk)

� ÔÞðMÚkkíktºk íkÚkk MktÃkfoLke Mk{MÞkðk¤k ûkuºkku suðkfu Ãkqðkuo¥kh ûkuºk, rn{k[÷ «Ëuþ, W¥khk¾tz, sB{wyLku fk~{eh íkÚkk ðk{ÃktÚk WøkúðkË «¼krðík(yu÷zçkÕÞwE) 8h rsÕ÷kLkk ¼køkkuLku AkuzeLku ík{k{ûkuºkku{kt çkU®føk MkwrðÄkykuLke MkðoÔÞkÃke WÃk÷çÄíkkfhkððe.

� çk[ík çkUf ¾kíkk íkÚkk Yk. 1 ÷k¾ MkwÄeLkku Ëw½oxLkkðe{ku ytíkorLk�ník zurçkx fkzo WÃk÷çÄ fhkððwt.zeçkexeLke [wfðýe {kxu ¾kíkk íkiÞkh fhðkLkk nuíkwÚkeykÄkh LktçkhLku òuzðk{kt ykðþu.

[hý-h :

(1Ãk ykìøkMx h01Ãk Úke 14 ykìøkMx h018)

� A {kMk MkwÄe Mktíkku»kfkhf ÔÞðnkhku / RríknkMkçkkË Yk. Ãk,000 MkwÄeLkk ykuðhzÙkVTxLke MkwrðÄk.

� Yk. Ãk,000 MkwÄeLkk ykuðhzÙkVTx ¾kíkkyku{kt{wËíkrðíke hf{Lkk hûký {kxu ¢urzx økuhLxe VtzLkwtykÞkusLk fhðwt.

� Mkqû{ ðe{ku.

� Mðkð÷tçkLk suðe yMktøkrXík ûkuºkLke ÃkuLþLk ÞkusLkk.

� [hý-h{kt fux÷ef fkÞoðkneykuLkwt [hý-1{kt Ãkýfk{fks fhðk{kt ykðþu. íku rMkðkÞ yk [hý{ktÃknkze, ykrËðkMke íkÚkk Ëwøko{ ûkuºkkuLkk ÃkrhðkhkuLkuÃký Mk{kððk{kt ykðþu. íku rMkðkÞ yk [hý{ktÃkrhðkhkuLkk çkkfe ÃkwÏíkðÞLke ÔÞÂõíkyku íkÚkkrðãkÚkeoykuLkku Mk{kðuþ fhðk WÃkh ¼kh {qfðk{ktykðþu.

14

WÆuþkuLke «krÃík {kxuLke ÔÞqnh[Lkk

15

6. WÆuþkuLke «kró {kxu ÔÞqnh[Lkk :

� WÃkhLkk WÆuþkuLke «kró {kxu ík{k{ Mkn¼køkeykuMkkÚku yuf ÔÞkÃkf Mk{ÂLðík fkÞoLkeríkLkku «MíkkðAu. MkkðosrLkf - ¾kLkøke ¼køkeËkheLku Ãký«kuíMkknLk ykÃkðkLkku «Míkkð Au. íku rMkðkÞ yktíkhrð¼køkeÞ Mkt{u÷Lk íkÚkk MknÞkuøkLku ÷k¼«Ë YÃkuWÃkÞkuøk{kt ÷kððkLkku «Míkkð Au. xÃkk÷ ¾kíkkLkeðíko{kLk økúk{eý ÔÞðMÚkk, ßÞkt økúk{eý xÃkk÷Mkuðf nksh Au, íkuLku çkUfLkku çkUf r{ºk çkLkkðeLkuíku{Lkku Mkkhk{kt Mkkhku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu. yuf{n¥ðÃkqýo fkÞoLkerík økúknfLku ½hLke LkSf {q¤çkU®føk Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððk {kxu ykìLk÷kRLkrLkÄkorhík çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lku Ãkýyk fk{{k ÷økkððku Ãkzþu. 1.h6 ÷k¾ MkkðosrLkfMkuðk fuLÿ (MkeyuMkMke) Au. su{ktÚke Võík 1h,000çkUfLkk ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄyku Au.

� çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lke ÔÞðnkrhõíkkMkØhíkk MkwrLkrùík fhðk {kxu íku{kt ÞkuøÞ VuhVkhfheLku çkU®føk MkuðkykuLkk rðMíkhý {kxu çkUf r{ºk{kìz÷Lku ykøk¤ ðÄkhðkLke fkÞoLkerík Au.

«kiãkurøkfeÞ LkðWL{u»k suðk YÃku fkzo íkÚkk {kuçkkR÷çkU®føkLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðþu. çkUf økúk{eýyuxeyu{Lkk MktçktÄ{kt ykhçkeykELke MkçkrMkzeÞkusLkkLkku WÃkÞkuøk fhe þfu Au íkÚkk økúkBÞMíkhuÃkkuíkkLkk MkkÄLkku{kt ðÄkhku fhðk {kxu Mkqû{yuxeyu{Lkk MktçktÄ{kt ÞwykEzeyuykELke MkçkrMkzeÞkusLkkLkku WÃkÞkuøk fhe þfu Au.

� Ëhuf ÃkrhðkhLku çkUf ¾kíkk MkkÚku Mkk{u÷ fhðk {kxuøkúkBÞûkuºkku{kt hk»xÙeÞ økúk{eý Srðfk r{þLk(yuLkykhyu÷yu{) íkÚkk þnuhe rðMíkkhku{kt hk»xÙeÞþnuhe Srðfk r{þLk (yuLkÞwyu÷yu{) Lku Mk{kðuþfhðk {kxuLkku «ÞkMk fhðk{kt ykðþu. Ëwøko{ ûkuºk{ktËqhMkt[kh MktÃkfo WÃk÷çÄ fhkððk {kxu ËqhMkt[khrð¼køkLke rðMíkkh ÞkusLkkLkku «¼kðþk¤e WÃkÞkuøkyk ûkuºkku{kt çkU®føk MkwrðÄkLku WÃk÷çÄ fhkððk {kxufhðk{kt ykðþu. ËqhMkt[kh rð¼køkLku òý fhðk{ktykðu÷ Au fu f{òuh MktÃkfo yux÷u fu MktÃkfoneLkíkkLkeMk{MÞkykuLkwt Mk{kÄkLk «kÚkr{fíkkLkk ykÄkh ÃkhMkwrLkrùík fhðkLkku yLkwhkuÄ fhðk{kt ykðu÷ Au.

16

«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk

(Ãkeyu{suzeðkÞ) Lkwt r{þLk ÃkØrík{kt

y{÷efhý

17

7.«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkk

(Ãkeyu{suzeðkÞ)Lktw r{þLk ÃkØrík{kt

y{÷efhý

7.1 çkUfkuLkk LkuxðfoLkwt rðMíkhý íkÚkk ¼kiøkkur÷f

Mke{kyku :

«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkkLkku «Úk{ íkÚkk {q¤ykÄkh ðMkíkeLkk yk�Úkf YÃk{kt ðtr[ík ðøko MkwÄeÃknkU[ðk {kxu ËuþLkk çkU®føk LkuxðfoLkwt rðMíkhýfhðwt sYhe Au.

7.1.1. çkUf þk¾kyku yLku yuxeyu{ : ð»ko h013-14{kt MkkðosrLkf ûkuºkkuLke çkUfku (ÃkeyuMkçke)yu7,840 þk¾kyku ¾ku÷e, su{ktÚke hÃk xfk økúkBÞrðMíkkhku{kt níke. ð»ko h013-14Lke çksuxLke½ku»kýk MkkÚku Ëhuf þk¾kykuLku yuxeyu{ MkwrðÄkWÃk÷çÄ fhkððkLkk WÆuþÚke 40,000Úke Ãký ðÄwyuxeyu{ ÷økkððk{kt ykÔÞk. ËuþLkk nÞkík (31-3-h014Lke ÂMÚkrík {wsçk) çkU®føk Lkuxðfo{kt1,1Ãk,08h çkUf þk¾k Lkuxðfo yLku 1,60,0ÃkÃkyuxeyu{ Lkuxðfo Mkk{u÷ Au. íku{ktÚke 43,96hþk¾kyku (38.h xfk) yLku h3,334 yuxeyu{(14.Ãk8 xfk) økúk{eý rðMíkkhku{kt Au yLku çkeòyÄo þnuhe íkÚkk {nkLkøkhku{kt Au. ð»ko h014-1Ãk ËhBÞkLk MkkðosrLkf ûkuºkkuLke çkUfku îkhk 7,33hþk¾kyku ¾ku÷ðkLke Au íkÚkk h0,130 Lkðkyuxeyu{ ÷økkððk{kt ykðLkkh Au íkÚkk çkUfku{ktMxkVLke f{o[kheykuLke íktøkeLku fkhýu økúk{eý ûkuºkku{ktÃkqýo çkU®føk MkwrðÄkykuÚke MkwMkÂßsík þk¾kyku Lk¾ku÷e þfðkLke ÂMÚkríkLku fkhýu þk¾k rðMíkkhLke{ktøk sYrhÞkík fhíkkt ðÄkhu Au. økúkBÞ rðMíkkhkuLkuMkk{u÷ fhðkLke yuf fwþ¤ íkÚkk «¼kðe ÃkØríkyu Au fu Ãkuxk Mkuðkûkuºk (yuMkyuMkyu)Lkk {kæÞ{ÚkeMk{økú Ëuþ{kt Lkfþku çkLkkððk{kt ykðu íkÚkk [ku¬MkMÚkkLku çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) ykWx÷uxLkwtykÞkusLk fhðk{kt ykðu. yk ûkuuºk{kt ÃkÂç÷f«kRðux ¼køkeËkhe îkhk yk «r¢ÞkLku ¾qçkMkh¤íkkÚke íkÚkk fwþ¤íkkÚke {n¥k{ ûkuºkku MkwÄeÃknkU[kze þfkÞ Au.

7.1.h. Mðkr¼{kLk økk{ku : ð»ko h011-1h{kt çkUfkuyu�Mðkr¼{kLk� yr¼ÞkLk nuX¤ h000Úke ðÄwðMíkeðk¤k (h001Lke ðMíke økýíkhe {wsçk)

74,000Úke ðÄw økk{zkykuLku çkU®føk MkwrðÄkykuWÃk÷çÄ fhkððk{k t ykðe. Ëhuf f uLÿLkeÔÞðnkrhfíkkLku òuíkk çkUfLkk yøkkWLkk yr¼ÞkLk{ktÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ îkhk Mkk{u÷ fhðk{kt ykðu÷kh000 fu íkuÚke ðÄw ðMíkeðk¤k 74,3Ãk1økk{zkyku{kt 1 + 1 yÚkðk 1 + 2 Lke ykuAk{ktykuAe f{o[khe MktÏÞk MkkÚku fkÞ{e þk¾kyku¾ku÷ðkLkku «ÞkMk fhðk{kt ykðþu. suLku 3 Úke Ãkð»koLkk Mk{Þøkk¤k{kt ¢{çkØ ÃkØrík{kt fhðk{ktykðþu.

7.1.3. Ãkuxk Mkuðk ûkuºk (yuMkyuMkyu)Lkwt rLkÄkohý :

ðíko{kLk ÞkusLkk ytíkøkoík MktÃkqýo ËuþLkk ík{k{6,00,000 økk{zkykuLkk Mk�ðMk yurhÞkLkkrnMkkçkÚke Lkfþku çkLkkððk{kt ykðþu íkÚkk ËhufçkUf îkhk 1000Úke 1Ãk00 ½hku {kxu yuf çkU®føkykWx÷ux ÷økkððk{kt ykðþu, suLku Ãkuxk MkuðkfuLÿ (yuMkyuMkyu) fnuðk{kt ykðþu. Ãkt[kÞíkfkÞko÷Þðk¤k økk{zkyku{kt {æÞMÚk ÃkkuELx çkLkkðeþfkÞ Au. yk árüfkuý 1h1 zeçkexe rsÕ÷kyku{ktyÃkLkkððk{kt ykÔÞku. suLkk Ãkrhýk{ MðYÃku30,8ÃkÃk yuMkyuMkyuLkwt MksoLk ÚkÞwt, íku{ktÚke30,7Ãk1{kt çkU®føk MkwrðÄkyku WÃk÷çÄ Au. yuðwtyLkw{kLk Au fu Ëuþ¼h{kt ÷øk¼øk 1.3 ÷k¾yuMkyuMkyu nþu, su yk ðíko{kLk yr¼ÞkLk nuX¤ykðu Au. ÷øk¼øk 0.8 ÷k¾{kt yuMkyuMkyu{ktÃknu÷uÚke çkU®føk MkwrðÄkyku WÃk÷çÄ fhðk{kt ykðu÷eAu íkÚkk ÷øk¼øk Ãk0,000 Lkðk yuMkyuMkyuLkuMkk{u÷ fhðkLke sYrhÞkík Au. íku rMkðkÞ MkhfkheûkuºkLke çkutfku yLku økúk{eý ûkuºkku{kt ûkurºkÞ økúk{eýçkutfkuLkk 1.4 ÷k¾Úke ðÄw ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ Au.MkkðosrLkf ûkuºkLke çkUfkuLkk ËuþLkk Mk{økú ¼kiøkkur÷fûkuºkLku Mkkr{÷ fhðkLkk WÆuþÚke 31,846yuMkyuMkyuLke MÚkkÃkLkk fhðkLkwt yLkw{kLk Au. íkurMkðkÞ ûkurºkÞ økúk{eý çkUfkuLku yuMkyuMkyu fðhusÃkqhk fhðk {kxu yLÞ 14,h16 yuMkyuMkyu MÚkkrÃkíkfhðkLkwt yLkw{kLk fhðk{kt ykðu÷ Au. yk «fkhufw÷ 46,16h yuMkyuMkyuLku Mkkr{÷ fhðkLkwt ÷ûÞAu. fux÷kf ûkuºk MÚkkrLkf yktfzkLke [kufMkkE LknkuðkLke þõÞíkkLku æÞkLk{kt ÷E ðíko{kLk yr¼ÞkLknuX¤ Ãk0,000 yuMkyuMkyuLke ÞkusLkk íkiÞkhfhðk{kt ykðe hne Au. íkÚkk ðkMíkrðf ûkuºkLkkyLkw¼ð WÃkhÚke òýðk {¤u÷ Au fu yk{kt fux÷kf

18

fkÞoþe÷ LkÚke. yuðwt yLkw{kLk Au fu 7Ãk,000rçkLkfkÞoûk{ çkeMkeLke Vhe rLk{ýqf fhðe sYheAu. Ëuþ{kt ÷øk¼øk 1.h6 ÷k¾ MkkðosrLkf MkuðkfuLÿ (MkeyuMkMke) Au, su{ktÚke 1h,h84 fuLÿ çkU®føkÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ ykWx÷uxLkk YÃk{kt fkÞohíkAu. çkeò çkÄk MkeyuMkMkeykuLku çkUfku {kxu ÔÞðMkkÞ«ríkrLkrÄ ykWx÷uxLkk YÃk{kt «ríkrLkrÄ {kxu Mkûk{çkLkkððkLkku «Míkkð Au.

7.1.4. yuMkyuMkyuLkku Mk{kðuþ : yuðe «MíkkðLkkAu fu yuMkyuMkyu fðhus þk¾k çkU®føk íkÚkk þk¾khrník çkU®føk, yu{ çkÒkuLkk {kæÞ{Úke nkuðe òuEyu.

þk¾k-çkU®føk : fu su{kt yr¼«kÞ ÃkhtÃkhkøkík MðYÃkðk¤e þk¾kyku Au, suLkku çkUf MxkV îkhk Mkt[k÷LkÚkkÞ Au íkÚkk ºkeò ÃkûkLke [wfðýe íkÚkk rÄhkýyhSykuLkk «kuMkuMkªøk Mkrník ík{k{ MkwrðÄk WÃk÷çÄfhkðu Au.

þk¾k - hrník çkut®føk : yk ÞkusLkk{kt çkUf r{ºk(ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lke rLk{ýqtf fhðk{kt ykðuAu, su çkUfLkk «ríkrLkrÄLkk YÃk{kt fkÞo fhu Au.íkÚkk {q¤¼qík çkU®føk MkwrðÄkyku suðe fu ¾kíkw¾ku÷ðwt, hkufz s{k fhkððe, hkufzLkku WÃkkz fhðku,Vtz xÙkLMkVh fhðwt, ¾kíkkLke Ãkwhktík çkíkkððe, íkÚkk¾kíkkLkwt r{rLk Mxux{uLx ðøkuhu WÃk÷çÄ fhkððwwt.íku rMkðkÞ íku çkUfkuLku ðÄkhkLke Mkuðkyku Ãký ykÃkíkknkuÞ Au.

ÃkhtÃkhkøkík MðYÃkðk¤e þk¾kykuÚke hrníkøkk{zkykuLku rLkÄkorhík çkeMke ykWx÷uxkuLkk {kæÞ{ÚkeMk{kðuþ fhe þfkÞ Au. ykðk ykWx÷ux Ãkt[kÞíkfkÞko÷Þ, çkMk MxuþLk, MÚkkrLkf {kfuox ðøkuhu{ktnkuðk òuEyu.

çkeMke ÃkqðorLkÄkorhík Mk{Þu yLku rËðMku ÃkkuíkkLkkÃkzkuþLkk yLÞ økk{zkyku{kt Mkuðkyku ykÃke þfu Au.fkhkuçkkhLkku Mk{Þ íkÚkk f÷kfku íku{Lku fkÞoMÚk¤ WÃkh{níðÃkqýo heíku «Ë�þík fhþu. sB{w-fk~{ehLkk fux÷kfrnMMkkyku, rn{k[÷ «Ëuþ, W¥khk¾tz, Ãkqðkuo¥kh íkÚkkðk{ÃktÚk, WøkúðkË «¼krðík 8h rsÕ÷kyku fu ßÞktËqh Mkt[kr÷ík MktÃkfo íkÚkk ÔÞðMÚkkLke Mk{MÞkyku Au,íkuLku AkuzeLku ykuøkMx h01Ãk MkwÄe Ëhuf rLkðkMkeLku Ãkrf.{e.Lkk ytíkh{kt Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu.ykhçkeykEyu {k[o h016 MkwÄe ík{k{ økk{zkykuLku

Mk{krðü fhðk {kxu çkUfkuLku rLk�Ëü fhu÷ níkku. ykMk{Þ Mke{k ½xkzeLku yk fkÞoLku Ãknkze, ykrËðkMkeíkÚkk Ëwøko{ ûkuºkku fu ßÞkt ËqhMkt[khLke Mk{MÞk Au, suAkuzeLku ykuøkMx h01Ãk MkwÄe{kt Ãkqhwt fhðkLkwt Au.

7.1.Ãk þnuhe LkkýkfeÞ Mk{kðuþ : h011Lke ðMíkeøkýíkhe {wsçk 7.89 fhkuz þnuhe ykðkMkku Au,su{ktÚke Ãk.34 fhkuz ½hku çkU®føk MkwrðÄkykuLkku÷k¼ ÷E hnu÷ Au. 31 {k[o h014 {wsçkçkUfkuLke þnuhku, yÄoþnuhku íkÚkk {nkLkøkhku{kt71,1h0 þk¾kyku íkÚkk 1,36,7h1 yuxeyu{LkwtLkuxðfo Au. þnuhku{kt Ãký ßÞkt sYhe Au íÞktçkUf, çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lke rLkÞwÂõíkfhþu. þnuhku{kt çkU®føk MkwrðÄkhrník ½hkuLkkðkMíkrðf yktfzk nk÷{kt çkUfku ÃkkMku WÃk÷çÄ LkÚkeÃkhtíkw íku ytËksu 1.Ãk fhkuz nkuðkLke þõÞíkk Au.rsÕ÷kykuLkk þnuhefuLÿku{kt yøkúýe rsÕ÷k «çktÄfkuLkuík{k{ WÃk÷çÄ çkUfkuLke MkkÚku Mk{LðÞ hk¾eLku fuLÿLkkík{k{ ÃkrhðkhkuLku íku{kt Mkk{u÷ fhðkLke sðkçkËkheMkkUÃkðk{kt ykðu÷ Au. þnuhLkk fuLÿkuLke Mktík]róh011Lke ðMíke økýíkhe {wsçk su íku fuLÿ{kt þnuheÃkrhðkhku{kt ykuAk{kt ykuAk 1Ãk0% ¾kíkk ¾ku÷eLku{kÃke þfkÞ Au.

7.1.6 : çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lkwt fkÞo :

çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) fuLÿku (økúk{eýíkÚkk þnuhe ûkuºkku) Lku ík{k{ sYhe ykÄkh¼qíkMkwrðÄkyku íkÚkk WÃkfhýku WÃk÷çÄ fhkððk{ktykðþu, su{kt fkuBÃÞwxh íkÚkk yLÞ MkkÄLkku suðkfu Mkqû{ yuxeyu{, çkkÞku{urxÙõMk MfuLkh íkÚkk RLxhLkuxMkwrðÄkyku Mkk{u÷ Au. çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ«ríkrLkrÄ)Lku ykuLk÷kELk ÷uðzËuðz fhðkLke Au,su {kxu RLxhLkux MkwrðÄk yrLkðkÞo Au. íkÚkk ðíko{kLkÂMÚkrík{kt MkwrðÄkLke sYrhÞkík ËuþLkk fux÷kf ûkuºkku{kt¾kMk fheLku Ãknkze íkÚkk sLkòríkÞ ûkuºkku{kt RLxhLkuxMktçktrÄík Mk{MÞkyku Au, suLkwt íkkífkr÷f Mk{kÄkLkÚkkÞ íku sYhe Au. íkuuÚke yuf Mkr{ríkLke h[Lkkfhðk{kt ykðþu, su{kt çkeyuMkyuLkyu÷ Mkrník swËkswËk rnMMkuËkhku nþu su xufTrLkf÷ MktçktrÄík çkkçkíkkuLkwtrLkhkfhý ÷kðþu.«íÞuf çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) Lku {q¤çkU®føkLkw t «rþûký ykÃkðk{kt ykðþu. íkÚkkøkúknfkuLke ykð~Þõíkk yLkwMkkh ðe{ku íkÚkk ÃkuLþLkWíÃkkËLkku Ãký WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu. çkUf

19

r{ºkLku ÔÞksçke {nuLkíkkýwt ykÃkðk{kt ykðþu fusuLkk fkhýu íku rðr¼LLk ûkuºkku{kt rðþu»k fheLkusrx÷ økúk{eý rðMíkkhku íkÚkk Ëqh ytíkhkuLkkrðMíkkhku{kt yçkkrÄík çkU®føk MkwrðÄkyku ÔÞðÂMÚkíkheíku WÃk÷çÄ fhkðe þfu. MkkiÚke ËqhLkk ÔÞðMkkrÞf«ríkrLkrÄLku ykuAk{kt ykuAwwt Y. Ãk000/- «rík{kMk{nuLkíkkýwt ykÃkðkLkku «Míkkð Au, su{kt yuf rLkrùíkíku{s ÷uðzËuðz yLku fkÞoLku yLkwYÃk ÃkrhðíkoLkeÞ{nuLkíkkýwt nkuÞ Au. Ãkrh©{Lkwt {qÕÞktfLk fhíkkt yuMkwrLkùík fhðk{kt ykðuu fu ¼kzw t, ðes¤e,RLxhLkux, Þkºkk ðøkuhu MkkÚku MktçktrÄík ¾[koykuLkuÃký òuzðk{kt ykðu.

7.1.7 çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) {kxuLke

Ãkkºkíkk : ¼khíkeÞ rhÍðo çkUf îkhk çkuuhkusøkkhÞwðkLk, MkuðkrLkð]¥k çkUf f{o[khe, MkuðkrLkð]¥k rþûkf,MkuðkrLkð]¥k Mkhfkhe/MkuLkk fk�{f ðøkuhu, frhÞkýkLkeËwfkLkku, ÃkezeyuMk, ÃkeMkeyku, MkeyuMkMke, yLÞyuLkSyku/yu{yuVykE íkÚkk MkuõþLk hÃk ftÃkLkeyku,yuLkçkeyuVMke/ÃkkuMx ykurVMk/ xÃkk÷e, økúk{eý xÃkk÷e/Mknfkhe Mkr{ríkyku yÚkðk yLÞ Ãkkºk ÔÞÂõíkyku/rLkøk{kuLku ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ íkhe¾u rLkÞwõíkfhðkLke yLkw{rík ykÃkðk{kt ykðu÷ Au. yLÞÃkkºkíkk þhíkku Ãkqhe fhíkk yLku yÇÞkMk fhíkkçkuhkusøkkh økúk{eý ÞwðkLkkuLku çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ«ríkrLkrÄ)Lkk YÃk{kt fkÞo fhðk {kxuu «kuíMkknLkykÃkðwt òuEyu. ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄyku {kxu rðrþühtøkLkku ÞwrLkVku{o Lk¬e fhðku òuEyu. ÞwrLkVku{o{ktçkUfLkk rMkBçkku÷ («íkef)Lke MkkÚku yr¼ÞkLkLkwt r[LnÃký ÷økkðu÷wt nkuðwt òuEyu.

ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄLku rLkÞr{ík ðuíkLk íkÚkk Mk{ÞMkh[qfðýe økúkBÞ Míkhu íkuLkk îkhk ykÃkðk{kt ykðehnu÷e MkuuðkykuLku Mkíkík [k÷w hk¾ðk {kxu {n¥ðLke¼qr{fk Lke¼kðþu.

7.1.8. Ëhuf çkUf, çkUf r{ºkLku WÃkfhý {kxu ykuAk{ktykuAk Y. Ãk0,000, fkÞofkhe {qze {kxu Y.hÃk,000 íkÚkk ðknLk ÷kuLk {kxu Y.Ãk0,000LkeÄLkhkrþ WÃk÷çÄ fhkððkLke ÞkusLkkLkku ykht¼fhþu. yk ÞkusLkkLkku MkwÍkð Ãkrhrþü Mkkík{ktykÃkðk{kt ykðu÷ Au.

7.1.9 : çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) Lke[u sýkðu÷YÃk{kt nkuE þfu Au.

7.1.9.1 : ÔÞÂõíkøkík çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)su çkUf îkhk MkeÄe rLk{ýqf fhðk{kt ykðu Au.

7.1.9.h : Mkk{kLÞ Mkuðk fuLÿkuLkk LkuxðfoLkku WÃkÞkuøk

7.1.9.3 : fkuÃkkuohux çkeMke-ftÃkLkeyku îkhk, suðe fu¾kLkøke ¼køkeËkheLkk {kæÞ{Úke yux÷u fu çkUfkuLkuyk «ýk÷e{kt ðneðx íkÚkk furLÿÞf]ík rLkÞtºkýMktçktrÄík VkÞËkyku Au íkÚkk íku{Lku fux÷kf òu¾{kuÚkeçk[kðu Ãký Au, Ãkhtíkw fux÷efðkh ËqhytíkhLkk ÔÞðMkkÞ«ríkrLkrÄ þku»kýLkku rþfkh Ãký ÚkE þfu Au.

7.1.9.4 : fkuÃkkuohux çkeMke ftÃkLkeykuLku yk{kt Mkk{u÷fhíkk Mk{Þu yusLxLk u ykÃkðk{k t ykðík w t{nuLkíkkýkLkwt MðYÃk íkÚkk [qfðýeLke Mk{Þ {ÞkoËkðøkuhu MktçktrÄík çkUfku îkhk MkwrLkùík fhðk{kt ykððeòuEyu.

7.1.10 : {kuçkkE÷ çkU®føk : ÔÞkÃkf Zkt[kLkk{kæÞ{Úke {q¤¼qík LkkýkfeÞ MkwrðÄkyku WÃk÷çÄfhkððkðk¤k xur÷fku{ {tºkk÷Þ Mk{qnu yuðwt Mkq[Lkfhu÷ Au fu çkUf �{kuçkkR÷ íkÚkk ykÄkhÚke òuzkÞu÷�MkwrðÄkyku WÃk÷çÄ fhkðu. yk ¾kíkkyku{kt {q¤LkkýkfeÞ ÷uðzËuðzkuLkwt rLk»ÃkkËLk {kuçkkR÷ çkU®føkykÄkrhík ÃkeLk rMkMx{Lkku «Þkuøk fheLku �{kuçkkE÷çkU®føk ÃkeykuyuMk�Úke fhe þfkÞ Au. {kuçkkR÷ðkì÷uxLkk {kæÞ{Úke {kuçkkR÷ çkU®føkLke þYykíkh01h{kt ÚkE. yk Mkuðk nuX¤ ¼khíkeÞ rhÍðoçkUfu 3 xur÷fku{ íkÚkk Ãk ¾kLkøke xur÷VkuLk ftÃkLkeykuLkuyk MkuðkLke þYykík fhðk {kxu yrÄf]ík fhe. 3xur÷fku{ ftÃkLkeyku - yuhxu÷ çkúkLzLku{ yuhxu÷{Lke fkÞo¢{ nuX¤, ðkuzkVkuLk çkúkLzLku{ ðkuzkVkuLkyu{ ÃkiMkk íkÚkk ykErzÞk çkúkLzLku{ ykEzeÞk {Lkefu su nk÷{kt Mkr¢Þ Au, íku Äe{u Äe{u 80,000,70,000 íkÚkk 8,000 yusLxkuLku Mk{kðu Au.íku{ktÚke ÷øk¼øk 60 xfk çkUf r{ºk økúk{eýrðMíkkhku{kt Au. {kuçkkR÷ ðkì÷ux Mk�ðMk ðkrýßÞçkUfku îkhk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðu÷ Au. Ëk.ík.yu{ ÃkiMkk MkuðkLke çkkçkík{kt ykEMkeykEMkeykE{Lke xÙkLMkVh {kxu, rçk÷kuLke [qfðýe {kxu íkÚkkhkufz WÃkkzku {kxu íkuLkku WÃkÞkuøk ÚkE hÌkku Au. yk«fkhLke MkuðkykuLkku WÃkÞkuøk fhðkðk¤k økúknfkuLkkuykÄkh ÷øk¼øk 70 ÷k¾ sux÷ku Au. {kuçkkE÷xur÷VkuLk íkÚkk «eÃkuz ðkì÷uxLkku WÃkÞkuøk LkkýkfeÞMk{kðuþ yr¼ÞkLk nuX¤ ÃkrhðkhkuLku Mkk{u÷ fhðk{kxu fhðk{kt ykðþu.

20

7.1.11. LkuþLk÷ ÞwrLkVkEz ÞwyuMkyuMkze Ã÷uxVku{o

(yuLkÞwÞwÃke) :

ÞwyuMkyuMkze Ãkh ykÄkrhík {kuçkkR÷ çkU®føk ík{k{SyuMkyu{ nuLzMkux WÃkh fk{ fhe þfu Au.ÞwyuMkyuMkzeLkk {kæÞ{Úke rðþu»k ÃkqAÃkhA, {eLkeMxux{uLx íkÚkk Lkkýkt xÙkLMkVh suðe {kuçkkE÷ çkU®føkMkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu. yuLkÃkeMkeykEçkÄe çkUfkuLku yuf LkkLkk fkuz *99#Úke økuxðuLkeMkwrðÄk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu. nk÷{kt ík{k{M{kxo Mku÷VkuLk{kt Ãknu÷uÚke s {kuçkkE÷ çkU®føkWÃkÞkuøk MktçktÄe yuÂÃ÷fuþLk ykÃkðk{kt ykðu÷ AuíkÚkk çkurÍf xur÷VkuLkLku Ãký nðu yk Ã÷uxVku{o nuX¤Mkûk{ çkLkkððk{kt ykðe hnu÷ Au. ÞwyuMkyuMkzeÃkh ykÄkrhík {kuçkkE÷ çkU®føk WÃkfhýLke þYykíkh8 ykìøkMx, h014Úke fhðk{kt ykðu íkuðe«MíkkðLkk Au. þYykík{kt 40 çkUfku îkhk ykMkuðkyku WÃk÷çÄ fhðk{kt ykðþu yLku íÞkh çkkË100 çkUfkuLku yk ÞkusLkk{kt òuzðk{kt ykðþu.11 xur÷fku{ Mk�ðMk Ëkíkkyku MkkÚku yøkkW fhkhÚkE [qfu÷k Au.

� fkÞoðkne {wÆkykuLkku Mkkh :

� yuMkyuMkyuLkk {kæÞ{Úke Mk{økú ËuþLkku LkfþkuçkLkkððku � rsÕ÷k MíkheÞ Mktf÷Lk Mkr{ríkyku(zeyu÷MkeMke)Lkk {kæÞ{Úke rsÕ÷k Míkh uyuMkyuMkyuLke yku¤¾ Ãknu÷uÚke s Ãkqýo fhðk{ktykðu÷ Au.

� swËe swËe çkUfkuLku yuMkyuMkyuLkwt yu÷kux{uLx Ãkýfhe Ëuðk{kt ykðu÷ Au.

� Ëhuf fuLÿLke ÔÞðnkrhfíkkLku æÞkLk{kt hk¾eLku çkUfkuyøkkWLkk yr¼ÞkLk{kt ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ îkhk

Mkk{u÷ fhðk{kt ykðu÷k h,000 fu íkuÚke ðÄwðMkíkeðk¤k 74,3Ãk1 økk{zktyku{kt 1+1 yÚkðk1+2 Lkku ykuAk{kt ykuAe f{o[khe MktÏÞk MkkÚkufkÞ{e þk¾kyku ¾ku÷ðkLkku «ÞkMk fhþu yLku ykfk{ 3 Úke Ãk ð»ko ËhBÞkLk íkçk¬kðkh fhðk{ktykðþu.

� LkkýkfeÞ Mkuðk rð¼køkLkk yuf Ãkkuxo÷Lkk {kæÞ{Úkeyk yuMkyuMkyuLke MÚkkÃkLkk íkÚkk «økríkLke Ëu¾hu¾íkÚkk ykLkw»ktrøkf fkÞoðkne fhðk{kt ykðþu.

7.h. Ëhuf ÃkwÏík ðÞLkk Lkkøkrhfku {kxu çkurÍf çk[ík

¾kíkw ¾ku÷ðwt :

Ëhuf ÃkwÏík ðÞLkk Lkkøkrhfku {kxu çkUf{kt çkurÍfçk[ík ¾kíkk ({q¤ çk[ík çkUf s{k ¾kíkw,çkeyuMkçkezeyu - þqLÞ çku÷uLMk MkkÚku) ¾ku÷ðk{ktykðþu. yk ÞkusLkkLkk çkeò ÃkkÞk{kt «íÞufÃkrhðkhku{kt Ëhuf ÃkwÏík ðÞLkk Lkkøkrhfku {kxu çkurÍf¾kíkw çkUf{kt ¾ku÷e ykÃkðk{kt ykðþu. yøkkWLkkýkfeÞ Mk{kðuþ yr¼ÞkLk nuX¤ yu ÷ûÞhk¾ðk{kt ykÔÞwt níkwt fu MkkiLku {kxu çkUf{kt çkurÍfçk[ík ¾kíkw ¾ku÷e Lkk¾ðk{kt ykðu. ¼khíkeÞ rhÍðoçkUfLkk ytËks rLkËuoþ yLkwMkkh {k[o, h014 MkwÄeh4h r{r÷ÞLk çkurÍf çk[ík ¾kíkk ¾ku÷ðk{ktykÔÞk : (http:www.rbi.org.in/ scripts/

BSSpeechesView.aspx?ID=862)

� h011Lke ðMkíke økýíkheLkk yktfzk {wsçk Ëuþ{kth4.67 fhkuz Ãkrhðkhku{ktÚke, 14.48 fhkuzÃkrhðkhku çkU®føk Mkuðkyku MkkÚku òuzkÞu÷k níkk.MkkðosrLkf ûkuºkkuLke çkUfku (ÃkeyuMkçke)Lkk yLkw{kLk{wsçk 31-Ãk-h014 MkwÄe 9.17 fhkuz økúkBÞÃkrhðkhku çkUfku{kt ¾kíkk ¾ku÷ððk {kxu yu÷kuxfhðk{kt ykðu÷k níkk, su{ktÚke Ãk.h3 fhkuzÃkrhðkhkuyu çkUf{kt ¾kíkk ¾ku÷kðe ËeÄkt (çkUfðkhrðøkík- xuçk÷ Ãk{kt WÕ÷u¾ fhðk{kt ykðu÷ Au).çkkfeLkk 3.94 fhkuz økúkBÞ ÃkrhðkhkuLku ÃkeyuMkçkeîkhk Mkk{u÷ fhðk{kt ykðLkkh Au. íku MkkÚku sûkurºkÞ økúk{eý çkUfku (ykhykhçke)Lku 3.97 fhkuz,su íku{Lku yu÷kux fhðk{kt ykðu÷ níkk, íku{ktÚke1.99 fhkuzLku Mk{kðuþ fhe ÷uðk{kt ykÔÞk.1.98 fhkuz Ãkrhðkh nðu íku{Lkk îkhk Mkk{u÷fhðk{kt ykðLkkh Au. ÃkeyuMkçke íkÚkk ykhykhçkeLkuòuze Ëuðk{kt ykðu íkku Ãk.9h fhkuz økúkBÞ Ãkrhðkhku

21

nsw Ãký çkUf{kt ¾kíkkyku ¾ku÷kðkÚke ðtr[ík Au.fux÷ef çkkçkíkku{kt rVÕz Míkhu {u¤ððk{kt ykðu÷zuxkLku æÞkLk{kt hk¾íkk ÷øk¼øk 6 fhkuz økúkBÞÃkrhðkhkuLku nsw Ãký çkUf{kt ¾kíkw ¾ku÷kððk {kxuMkk{u÷ fhðkLke sYh Au.

� íku MkkÚku MkkÚku þnuhe ûkuºk{kt çkUf{kt çk[ík ¾kíkw Lk¾ku÷ðkðk¤k ÃkrhðkhkuLkk ¾kíkk ¾ku÷kððk sYheAu. rLkËuoþ yLkwMkkh þnuhe ûkuºk{kt yktfzkfeÞ{krníke {wsçk þnuhe rðMíkkhku{kt ÷øk¼øk 1.Ãkfhkuz ÃkrhðkhkuLku çkUf{kt ¾kíkw ¾ku÷kððkLkesYrhÞkík Au.

ykÄkh Mk{�Úkík yufef]ík [qfðýe ÃkØríkLkk Mk{Þ{ktLktËLk rLk÷ufýeLkk rhÃkkuxo Vuçkúwykhe-h014 {wsçk�økúknf (yrÄfktþ økúk{eý, ykuAe ykðfðk¤kíkÚkk yrþrûkík)Lkk yLÞ ðøkkuoLku M{kxo fkzo ykÃkeËuðk{kt ykðu÷ Au, suLkku WÃkÞkuøk çkUf r{ºk îkhkÚkE hnu÷ Au. «kiãkurøkfeLkk WÃkÞkuøk îkhk ykLkðeLk «ÞkuøkÚke y-Mkuðk ûkuºkku íkÚkk y-Mkurðík÷kufkuLku Ãknu÷e ðkh çkU®føk Mkuðkyku WÃk÷çÄçkLkkððkLke þõÞíkkyku Q¼e ÚkE Au íkÚkk ykLkðk ík iÞkh fhu÷k fkÞo¢{Úke yuf y÷øk«kiãkurøkfeÞ ÔÞðMÚkk fkÞohík ÚkÞu÷ Au fu suLkuøkúknf yLÞ [uLk÷ku {khVíku ÃkkuíkkLkk çkUf ¾kíkkMkwÄe LkÚke ÃknkU[e þfíkk. [uLk÷Lke yMkwrðÄkLkufkhýu ðkhtðkh økúknfLku ÃkkuíkkLkk ¾kíkk{kt LkkýkfeÞWÃkkz{kt yMkwrðÄk Úkþu.� ykðe yMkwrðÄk Lk ÚkkÞíku {kxuLke íkfuËkhe yk fkÞo¢{{kt ÷eÄu÷ Au.[qfðýeLke ÃkØrík zurçkx fkzo {khVíku íkÚkk ßÞkhuõÞkhuf ËuþLkk {n¥k{ ¼køkku{kt ykÄkh WÃk÷çÄÚkE sþu íÞkhu çkUf r{ºk ykWx÷ux WÃkh ykÄkhMk{�Úkík [qfðýe {khVíku MkwrLkrùík fhðk{ktykðþu.

yøkkW yu òuðk{kt ykðu÷ Au fu ðÄw{kt ðÄw¾ku÷ðk{kt ykðu÷ ¾kíkkyku{kt Ãkqhíke MktÏÞk{kt÷uðzËuðz Úkíke Lk níke, su çkUf {kxu ÔÞðnkrhfçkLkkððwt {w~fu÷ Au. yuLkwt fkhý yu níkwt fu ykðk¾kíkkyku yLÞ MkwrðÄkyku MkkÚkuu òuzký fÞko rðLkk¾ku÷ðk{kt ykðu÷ níkk. nk÷Lke ÞkusLkk{kt yk«fkhLke rðMktøkíkíkkyku Ëqh fheLku Aêk ÃkkÞkLkkuárüfkuý yÃkLkkððk{kt ykðu÷ku Au. nðu yk«fkhLkk ¾kíkkykuLku yuxeyu{Úke òuze Ëuðk{kt ykðþufu suÚke íkuyku yLÞ MkwrðÄkyku MkkÚku Ãký òuzkðk

{kxu Mkûk{ ÚkE þfu. yr¼ÞkLkLkk yk ykÄkhLkkuárüfkuý Lke[uLkk «fkhu nþu :

7.h.1. çk[ík ¾kík w �0� çk u÷uLMkÚke ¾ku÷ðw t(çkeyuMkçkezeyu). Mkh¤íkkÚke çkUf ¾kíkw ¾ku÷kððk{kxu çkUfkuLku Mk÷kn ykÃkðk{kt ykðe fu �E-fuðkÞMke�Lkku árüfkuý yÃkLkkððk{kt ykðu. yuðeþk¾kyku fu suykuyu yk MkwrðÄkykuLkku y{÷ LkÚkefÞkuo íku{Lkk îkhk yk MkwrðÄkLku çkeMke Míkh MkwÄeMk{kðuþ fhðk{kt ykððku òuEyu.

7.h.h. ¾kíkw ¾ku÷ðkLkku Mk{Þ ykuAku fhðkLkk WÆuþÚkeyk ÞkusLkk nuX¤ çk[ík ¾kíkw ¾ku÷ðkLkwt yuf ÃkkLkkLkwtVku{o íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷ Au (Ãkrhrþü-8{ktËþkoðu÷ Au). ík{k{ çkUf, ¾kíkkyku ¾ku÷ðkLkkVku{o{kt íkwhtík ÞkuøÞ MktþkuÄLk fhe ÷uþu.

7.h.3. Ëhuf çk[ík ¾kíkk ÄkhfLku yuxeyu{-zurçkx(YÃku) fkzo ykÃke Ëuðk{kt ykðþu. Ëuþ{kt ykfkhýe{wsçk 13.8 fhkuz f]r»k ¾uík{kr÷fku Au, su{ktÚke10.h fhkuz ¾uík{kr÷fku/¾uzqíkkuLku rfMkkLk ¢urzxfkzo ykÃke Ëuðk{kt ykðu÷ Au. ðíko{kLk ÞkusLkk{ktyuðku «ÞkMk fhðk{kt ykðþu fu ík{k{ rfMkkLk¢urzx fkzo ÄkhfLku (YÃku) fuMkeMke fkzo íkÚkkrçkLk¾uzqíkLkk YÃku (zurçkx fkzo) ykÃke Ëuðk{kt ykðþu.fkzo{kt Yk. yuf ÷k¾ MkwÄeLkku Ëw½oxLkk ðe{ku ÃkýMk{kððk{kt ykðþu.

7.h.4. ¼khíkeÞ hk»xÙeÞ [qfðýe rLkøk{(yuLkÃkeMkeykE) ÃkkMkuÚke yu çkkçkíkLke òýfkhe{u¤ðu÷ Au fu ònuh fhðk{kt ykðu÷ �YÃku� fkzo{ktfkuE Ãký «fkhLke WíÃkkËLk/Mkt[k÷Lk{kt fkuE Ãký«fkhLkwt Ëçkký LkÚke. yktfzkfeÞ {krníke {wsçkËhhkus ÷øk¼øk 18 ÷k¾Lke rLk{koý ûk{íkk Au.WÃk÷çÄ ÔÞÂõíkøkík ûk{íkk Ãký 7.7Ãk ÷k¾ËhhkusLke Au.

7.h.Ãk. Mknfkhe / þnuhe Mknfkhe çkUfkuLkwt yk Lkuxðfofu su MkeçkeyuMk (fkuh çkU®føk rMkMx{) Ãkh ykÄkrhíkAu fu íkuLku Mkk{u÷ Lk fhðk{kt ykðu÷ ÃkrhðkhkuLku¾kíkk ¾ku÷ðkLkk nuíkwyku {kxu WÃkÞkuøk{kt ÷kððk{ktykððwt òuEyu.

7.h.6. ykðk ¾kíkkLkk ¾kíkkÄkhfkuLku ykÄkh LktçkhMkkÚku òuze Ëuðk{kt ykðu, suLkkÚke ¾kíkk{kt yuf÷®çkËw«kó MkeÄk ÷k¼ ytíkøkoík (zeçkexe) fuLÿeÞ Mkhfkh/hkßÞ Mkhfkh / MÚkkrLkÞ yuf{Úke òuzðk{kt ykðu.

22

nk÷{kt MkeÄk ÷k¼ ytíkøkoík ÞkusLkk nuX¤ yu÷ÃkeS/økìMk rzr÷ðhe WÃkh rLkÞtºký {qfðk{kt ykðu÷ AuyLku yk ÞkusLkk WÃkh yÇÞkMk fhðk {kxu økrXíkZkLzu Mkr{ríkyu íkuyku rhÃkkuxo hsq fhe ËeÄku Au.yLÞ Mkhfkhe ÞkusLkk zeçkexe nuX¤ [k÷w Au,Ãkhtíkw Mkhfkhe rð¼køkku îkhk çkUfkuLku [qfððkLkwtÚkíkwt fr{þLk nsw MkwÄe ykÃkðk{kt ykðu÷ LkÚke.MkeÄk ÷k¼Lke ÞkusLkk nuX¤ yu÷ÃkeS {kxuzeçkexe{kt fkuE fr{þLk {kxu ¾[o rð¼køk (zeykuE)îkhk Mkt{rík yuðk íkfo WÃkh ykÃkðk{kt LkÚke ykðefu yk çkUfku {kxu yk fk{økehe yuf Mkk{kLÞ Mkt[k÷LkAu. ßÞkhu fu yLÞ ÞkusLkkyku{kt h xfk fr{þLkçkUfku îkhk çkUf r{ºk WÃkh fhðk{kt ykðíkk ¾[oLkeûkríkÃkq�ík {kxu Au. LkkýkfeÞ Mkuðk rð¼køku yk{k{÷kLku ¾[o rð¼køk Mkk{u WXkÔÞku yLku sýkÔÞwtfu çkUfkuLku yk ÞkusLkkLkk Mkt[k÷LkLke MkkÚku MkkÚkuøkúknfkuLke VrhÞkËkuLkwt Ãký rLkðkhý fhðwt Ãkzu Au,Ãkhtíkw yk «ÞkMkkuLkwt fkuE Ãkrhýk{ ykÔÞwt LkÚke.çkUfku îkhk zeçkexe ÞkusLkk {kxu ÃkqýoYÃku Mkn¼køkeËkheMkwrLkrùík fhðkLkk nuíkwÚke yk rðMktøkríkyku Ëqhfhðe sYhe Au. zeçkexe-yu÷ÃkeS - su ík{k{zeçkexe ÞkusLkkyku{kt MkkiÚke {kuxe ÞkusLkk Au, suLkuVheÚke þY fhðkLke sYhík Au.

7.h.7. ¾kíkw ¾ku÷ðk Mk{Þu ykÄkh MktÏÞk {kxu÷k¼kÚke oyk uLk w t Lkk{k tfLk fhðk {kxuÞwykEzeyuykELkk «ÞkMkkuLke MkkÚku òuzðk{ktykðþu. ÞkusLkk ËhBÞkLk yk «fkhLke MksoLkfhðk{kt ykðu÷e EykEze MktÏÞk ¾ku÷ðk{ktykðu÷k çkUf ¾kíkkyku{kt hk¾ðk{kt ykðþu. ßÞkhuõÞkhuf ÞwykEze MktÏÞk MksoLk fhðk{kt ykðþuíÞkhu EykEzeLku ÞwykEze MktÏÞk MkkÚku ÃkwLk:MÚkkrÃkíkfhe Ëuðk{kt ykðþuu.

7.h.8. yu Ãký «Míkkð Au fu yu÷ÃkeS{kt zeçkexeMkkÚku zeçkexe LkkýkfeÞ Mk{kðuþ fkÞo¢{Lku MkV¤çkLkkððk{kt Mkh¤íkk hnuþu. zeçkexe ÞkusLkkLke ÞkËe5rhrþ»x-6-{kt òuzðk{kt ykðu÷ Au.

7.h.9. - yu- {u¬eLMku (h011) Lkk yÇÞkMk{ktyuðwt yLkw{kLk fhu÷ Au fu Ëhuf ¼khíkeÞ ÃkrhðkhLkurzrsx÷ [qfðýe ÃkØrík íkÚkk Mð-[kr÷ík Mkhfkhe[qfðýeyku MkkÚku òuzðkÚke hh rçkr÷ÞLk zkì÷hLkeËh ð»kuo çk[ík Úkþu, su{ktÚke 80 xfk çk[ík÷efus{kt ½xkzku ÚkðkLkk fkhýu Úkþu.

7.h.10. Ëhuf ¾kíkkÄkhfLku LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk Mkºk{ktyu çkíkkððk{kt ykðu fu íku{Lkk ÄLk íkÚkk ¢urzxMkwrðÄkLkku ÞkuøÞ «çktÄ fE heíku fhe þfkÞ.

7.h.11.¾kíkk ¾ku÷kððk {kxu fuBÃkLkwt ykÞkusLk fhðwt,suLkkÚke yu MkwrLkrùík ÚkE þfu fu ík{k{ ÃkkºkLkkøkrhfkuLkk ¾kíkk Mk{ÞMkh ¾ku÷e þfkÞ. íÞkhçkkË Ãký yk «fkhLkku fkÞo¢{ [k÷w hk¾ðk{ktykðu. fuBÃk ykÞkursík fhðkLke íkkhe¾ íkÚkkMk{ÞLkku Ãkqhíkku «[kh-«Mkkh Ãký fhðk{kt ykððkuòuEyu. fuBÃkLkwt ykÞkusLk Mkhfkh íkÚkk çkUfyrÄfkheykuLkk Mk{LðÞÚke fhðk{kt ykðu. ËhuffuBÃk{kt çkUf r{ºk íkÚkk çkUf yrÄfkhe ¾kíkk¾ku÷ðkLkk Vku{oLke Ãkwhíke WÃk÷çÄíkk MkwrLkrùík fhkðuíkÚkk ¾kíkw ¾ku÷ðk {kxuLke ík{k{ MxuþLkheyøkkWÚke nksh hk¾u.

7.h.1h. Ëhuf økk{{kt 100 xfk WÃk÷ÂçÄ «kóÚkkÞ íÞkt MkwÄe çkUfku îkhk yufÚke ðÄw fuBÃkLkwt ykÞkusLkfhíkk hnuðkLke sYrhÞkík nkuE þfu Au.

7.h.13. ík{k{ Mð-MknkÞíkk sqÚk MkÇÞku {kxu ¾kíkw¾ku÷ðkLkku nuíkw hk»xÙeÞ økúk{eý ykSrðfk r{þLkLkk«ÞkMkku MkkÚku yufºkefhý.

7.h.14.fuLÿeÞ ¼rð»ÞrLkrÄ ykÞwõík (MkeÃkeyuVMke)LkuÞwrLkðMko÷ ¾kíkk MktÏÞk (ÞwyuyuLk) «r¢ÞkLkk YÃk{ktEÃkeyuVykuLke MkkÚku ík{k{ MkÇÞku {kxu çkUf ¾kíkk¾ku÷ðk íkÚkk ¾kíkkyku îkhk LkkýkfeÞ «ðkn nuíkw¼khík MkhfkhLke LkkýkfeÞ Mk{kðuþLke LkeríkLkkMktçktÄ{kt rLkËuoþ fhðk{kt ykðu÷ Au. MkeÃkeyuVMkeykìøkMx yLku MkÃxuBçkh - h014 Mk{Þ ËhBÞkLkíku{Lkk ík{k{ MkÇÞkuLkk çkUf ¾kíkk ¾ku÷ðk {kxurðþu»k yr¼ÞkLk þY fhe hnu÷ Au, su {k[oh01Ãk MkwÄe [k÷w hnuþu. «ÄkLk{tºke sLk-ÄLkÞkusLkk nuX¤ Mkk{u÷ Lk ÚkÞu÷k ÃkrhðkhkuLkk ¾kíkk¾ku÷ðk {kxu yuðku rLkýoÞ ÷uðk{kt ykÔÞku Au fuf{o[khe ¼rð»Þ rLkrÄ MktøkXLk (EÃkeyuVyku),yuMkyu÷çkeMkeLke MkkÚku MkwtËh Mk{LðÞ {kxu MknÞkursíkyÃkh ¼rð»ÞrLkrÄ fkÞko÷Þ / ykhÃkeyuVMke økúuz-1Lku íkuLkk MkÇÞkuLkk YÃk{kt Mkk{u÷ fhðkLkku rLkýoÞ÷uðk{kt ykðu÷ Au. yu÷zeyu{ Ãký EÃkeyuVLkkyuf «ríkrLkrÄLku rsÕ÷k Míkhu çkUfMko Mkr{ríkLkkMkÇÞLkk YÃk{kt MknÞkursík fhþu yLku ¼rð»ÞrLkrÄ«rík»XkLkku{kt fuBÃkkuLkwt ykÞkusLk fhþu.

23

7.h.1Ãk. økúknfkuLku íku{Lkk 6 {rnLkk MkwÄeLkk çk[ík¾kíkk / ¢urzx RríknkMk Mktíkku»ksLkf nkuÞ íkkuYk.Ãk,000 MkwÄeLkku ykuðhzÙk^x (yku.ze.)ykÃkðk{kt ykðþu. yk «fkhLke yku.ze. MkwrðÄk¢urzx økuhtxe rLkrÄ nuX¤ Mk{kðuþ fhðk{kt ykðþu,suLkku Mkhfkh ÃkkMku rLkrÄLkk MksoLk fhðk {kxuLkeÞkusLkkLkku «Míkkð Au, suLkku yk ËMíkkðusLkk MkuõþLk7.4{kt ykøk¤ WÕ÷u¾ ÚkÞu÷ Au. yk ¾kíkkyku{kxu ÔÞksËh, çkuEÍhux +h xfk yÚkðk 1hxfk, su Ãký ykuAwt nkuÞ íku ËhÚke «Míkkrðík Au.ík{k{ Mkhfkhe ÷k¼kuLke hf{ yk ¾kíkkyku{ktykðþu fu suÚke ÔÞksLke [wfðýeLku Mkh¤ çkLkkðeþfkÞ íkÚkk ¾kíkkykuLke rLkr»¢Þ hnuðkLke þõÞíkkykuykuAe ÚkkÞ.

7.h.16. çkUf yr¼ÞkLk þY fÞkoLkk 3 {rnLkkLkeytËh çkU®føk MkwrðÄk nuX¤ Mkk{u÷ fhðk{kt ykðu÷ÃkrhðkhkuLkk MktçktÄ{kt Mkk[k rhÃkkuxo {kxu [fkMkýeMkðuoûký fhðk{kt ykðþu.

7.h.17. ßÞkhu rsÕ÷kLkk ík{k{ ÃkrhðkhkuLkk çkUf¾kíkk ¾ku÷e Lkk¾ðk{kt ykðþu íÞkhu rsÕ÷kyrÄfkhe yu «{kýÃkºk òhe fhþu fu rsÕ÷k{kt100 xfk ¾kíkk ¾ku÷ðk{kt ykðu÷ Au. yk«fkhÚke su hkßÞLkk ík{k{ rsÕ÷kykuLkku Mk{kðuþÚkE økÞu÷ Au íku{Lku 100 xfk Mk{kðuþe hkßÞíkhefu ònuh fhðk{kt ykðþu.

fkÞo¢{Lkk {wÆkykuLkku Mkkh :

� økúkBÞ rðMíkkhku{kt ÷øk¼øk 6 fhkuz çkUf ¾kíkk¾ku÷ðk{kt ykðu íkuðe yÃkuûkk Au.

� íku MkkÚku þnuhe «ò {kxu fu su{Lke ÃkkMku çkUf{kt¾kíkw LkÚke íkuðk 1.Ãk fhkuzLkk çkUf ¾kíkk ¾ku÷ðkLkeyÃkuûkk Au.

� çkUf¾kíkk Lk Ähkðíkk LkkøkrhfkuLke yku¤¾ fhðe.

� rLkr»¢Þ ¾kíkkykuLku VheÚke [k÷w fhðk «ÞíLk fhðk.

� fìBÃkLkk {kæÞ{Úke økúkBÞ Míkhu ¾kíkkyku ¾ku÷kððk.

� þnuhe rðMíkkhku{kt fìBÃkLkk {kæGk{Úke ¾kíkkyku¾ku÷kððk.

� YÃku zurçkx fkzo ík{k{ rçkLk¾uzqík ¾kíkkÄkhfkuLkuykÃkðk{kt ykðþu. rfMkkLk ¢urzx fkzo Äkhfku {kxu{uLÞwy÷ ÃkkMkçkwf «ýkr÷Lkk MÚkkLku YÃku yuxeyu{fkzo WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu. økúknfLkk Lkk{Úke

ÔÞÂõíkøkík fkzo íkÚkk ykÄkh MktÏÞk WÃk÷çÄ fhkððkWÃkh ¼kh {qfðk{kt ykðþu.

� ykuAe rft{íkðk¤k VkuLk WÃkh Ãký çkUfku{ktÚke[qfðýe, WÃkkz íkÚkk ¾kíkkLkk Mxux{uLxLke MkwrðÄkWÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu.

� íku MkkÚku {kuçkkE÷ ðkì÷uxLkku WÃkÞkuøk LkkýkfeÞMk{kðuþLkku ÔÞkÃk ðÄkhðk {kxu fhðk{kt ykðþu.

7.3. LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk yLku ¢urzx çkkçkíku Mk÷kn

(yuVyu÷MkeMke- LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk fuLÿk u

(yuVyu÷Mke)Lke Ãkqhíke MktÏÞk{kt MÚkkÃkLkk íkÚkk

ðtr[ík ðøkkuoLku LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk{kt ðÄkhku fhðkLkk

nuíkw {kxu íktºk :

yk {n¥ðÃkqýo nfefík sLkíkkLku LkkýkfeÞÞkusLkk íkÚkk ¢urzxLkk WÃkÞkuøk {kxu íkiÞkh fhðk WÃkhæÞkLk fuLÿeík fhu Au. yu òýðk {éÞwt Au fu Mkqû{LkkýkfeÞ ÃkuZeyku íkÚkk Mð-MknkÞíkk sqÚkLkk yLkw¼ðÚkerÄhký ÷uíkkt Ãknu÷kt sLkíkkLku yk ykiÃk[krhf LkkýkfeÞÃkØrík, çk[ík, ¢urzx, Mk{ÞMkh rÄhkýLke Ãkhík[qfðýeLkwt {n¥ð íkÚkk ¢urzxLkku Mkkhku RríknkMk sYheAu yu çkkçkíkLke òýfkhe ykÃkðe òuEyu. LkkýkfeÞMkkûkhíkkLku hsq fhðkLke yuf {wÏÞ ÃkØrík LkkýkfeÞMkkûkhíkk fuLÿLkwt ÃkwLk:MÚkkÃkLk fhðkLkwt Au, su íkÆLk{Vík LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk/ rþûkk íkÚkk rÄhký çkkçkíkLke[[ko WÃk÷ûk fhkðþu. ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfLkk sýkÔÞk{wsçk {k[o h013Lkk ytík MkwÄe 718 LkkýkfeÞMkkûkhíkk fuLÿLke MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðe níke. òøk]íkíkkfuBÃk / Mk¼k/ Mkur{Lkkh íkÚkk ÔÞkÏÞkLkkuLkk {kæÞ{Úkeh01h-13 ËhBÞkLk fw÷ h.h r{r÷ÞLk sLkíkkLku òøk]íkfhðk{kt ykðe. òufu yrÄfktþ yuVyu÷Mke økúkBÞrðMíkkhku{kt MÚkkrÃkík fhðk{kt ykÔÞk Lk níkk. ðíko{kLkÞkusLkkLkwt ÷ûÞ Au fu yuVyu÷MkeLkku LkkLkk rðMíkkhku{kt

24

Ãký ÔÞkÃk ðÄkhðk{kt ykðu. ykLkku WÆuþ yu Au furÄhkýLkk WÃkÞkuøk {kxu yrLkÞr{ík LkkýkfeÞ «ýkr÷Lkkþku»ký{ktÚke {wÂõík yÃkkððk{kt ykðu :

7.3.1. LkkýkfeÞ Mk{kðuþLkku WÆuþ yu Au fu LkkýkfeÞMk{kðuþLkk {kæÞ{Úke yu çkkçkík MkwrLkrùík fhðk{ktykðu fu LkkýkfeÞ MkuðkykuLku Mk{ksLkk yu ðøkoíkhV ÷E sðk{kt ykðu fu suyku íkuLkkÚke íkÆLkðtr[ík Au. LkkýkfeÞ çkòh nðu WÃk¼kuõíkkykuLkuswËk swËk rðfÕÃkku hsq fhe hÌkk Au. Ãkhtíkw LkkýkfeÞMkkûkhíkk WÃk¼kuõíkkykuLku ÞkuøÞ rðfÕÃkLke òýfkheÃký ykÃku Au. ÞkuøÞ rðfÕÃk LkkýkfeÞ MkuðkykuLke{ktøk{kt ðÄkhku fhðk{kt {ËËYÃk Úkþu.

7.3.h. ¼khík suðk Ëuþku{kt fu ßÞkt rðrðÄíkkÃkqýoMkk{krsf íkÚkk yk�Úkf ÔÞðMÚkk Au, íku{kt LkkýkfeÞMkkûkhíkk rðþu»k YÃkÚke yuðk ÷kufku {kxu íkfoMktøkíkAu, su ykðk MkkÄLkkuÚke rðrnLk Au íkÚkk Mke{ktíkAu. Mkíkík ½xíkk LkkýkfeÞ Ëçkkýku îkhk yMkwhrûkíkAu. fkuE MÚkkrÃkík LkkýkfeÞ òøk]íkíkk Lk nkuðkLkkfkhýu çkUf hrník økheçk {kU½k rðfÕÃkkuLke íkhVÄfu÷kíkk òÞ Au.

7.3.3. ¼khík rðï{kt xufTLkku÷kuS, rðrLk{Þ íkÚkkÃkØríkLke çkkçkík{kt MkkiÚke ðÄw «¼kðþk¤e LkkýkfeÞçkòh Au. ¼khík{kt LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk ¾qçk{n¥ðÃkqýo Au, fkhý fu yu rðfkMkþe÷ Ëuþ AuyLku økheçkeLke Mk{MÞkykuLke MkkÚku rLkhûkhíkk íkÚkkðMkíkeLke Mk{MÞkyku Mkk{u ÍÍq{e hÌkku Au. LkkýkfeÞMkkûkhíkk yuf {n¥ðLkku {wÆku Au. LkkýkfeÞMk{kðuþLku «kuíMkknLk ykÃkðwt fu suLkk Ãkrhýk{uLkkýkfeÞ ÂMÚkhíkk «kó fhe þfkþu, íkÚkk LkkýkfeÞÂMÚkhíkk ¼q{tz÷eÞ yÚkoÔÞðMÚkkLku ÂMÚkhíkk ykÃkþu.¼khík{kt LkkýkfeÞ ÂMÚkhíkk, MkkûkhíkkÚke Ãký ðÄw{n¥ð Ähkðu Au yLku íkuLkk y¼kðÚke Mk{ksLkeçknw {kuxe ðMkíke MÚkkrÃkík LkkýkfeÞ MkuðkÞkusLkkykuÚkeðtr[ík hne òÞ Au.

7.3.4. ¼khík{kt SzeÃkeLke xfkðkhe{kt çk[íkLkwt«{ký ½ýwt Mkkhwt Au. ykÃkýu ËuþLke çk[íkLku ËuþLkkhkufký{kt Ãkrhð�íkík fhðkLke sYrhÞkík Au. çkÄk÷kufku ¼rð»ÞLke sYrhÞkíkLku æÞkLk{kt ÷E çk[íkfhu Au, Ãkhtíkw ðÄw Ãkzíkwt æÞkLk ðÄw{kt ðÄw çk[íkfhðk WÃkh ykÃkðk{kt ykðu Au fu su ¾hu¾hÃkrhðkhLkk çksux íkÚkk ÔÞÂõíkøkík sYrhÞkík ÃkhykÄkrhík nkuðwt òuEyu.

7.3.Ãk. LkkýkfeÞ yMkkûkhíkkLkku «¼kð : Mkqû{

LkkýkÃkku»kýLkk ûkuºk{kt nk÷Lkku yLkw¼ð yu çkíkkðuAu fu økheçkku îkhk ÷uðk{kt ykðíkwt rÄhký íku{LkeÃkhík [qfðýeLke ûk{íkk fhíkkt Ãký ðÄw nkuÞ Au.rfMkkLkku Ãký ÷eÄu÷k fhsLkwt Ãkhík [qfðýe fhðk{ktyMkûk{ çkLke òÞ Au. íku{ktÚke ðÄww rÄhkýLkeMk{MÞkykuLkk fkhýu ykí{níÞk Ãký fhe ÷u Au.ßÞkt MkwÄe LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk LkkýkfeÞ Mk{kðuþMkkÚku MkðosLk MkwÄe Lknª ÃknkU[u íÞkt MkwÄe økheçksLkíkkLku MknkÞLkk MÚkkLku íku{Lku ðÄkhu {w~fu÷eyku{kt{qfeþwt.

7.3.6. ¼khík{kt LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk íkÚkk LkkýkfeÞMk{kðuþLkk WÆuþLku ykøk¤ ÄÃkkððk {kxu hk»xÙeÞ«íke¼qrík çkòh MktMÚkk (yuLkykEyuMkyu{)LkuLkkýkfeÞ ûkuºkLkk ík{k{ LkkýkfeÞ íktºkku : ¼khíkeÞrhÍðo çkUf, Mkuçke, ykEykhzeyu, ÃkeyuVykhzeyuíkÚkk yuVyu{MkeLkk MknÞkuøkÚke hk»xÙeÞ Lkkýk rþûkkfuLÿLke MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðe Au, suLku MknÞkuøkLkkYÃk{kt ykøk¤ ðÄkhðk{kt ykðe hnu÷ Au. hk»xÙeÞLkkýkfeÞ rþûkk fuLÿ (yuLkMkeyuVE)Lke ¼qr{fkíkÚkk fkÞkuoLku {sçkqík çkLkkððk{kt ykðþu.

7.3.7. ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfLke ÞkusLkk Au ��s{kfíkko rþûký íkÚkk òøk]íkíkk rLkrÄ ÞkusLkk-h014� suLkwt Mkq[Lk s{kfíkkoyku ËMk ð»ko fu íkuÚkeðÄwLke {wËík ËhBÞkLk yËkðkf]ík hf{Úke fhðk{ktykðu÷ Au. yk rLkrÄ{ktÚke yktrþf hf{Lkku WÃkÞkuøkLkkýkfeÞ MkkûkhíkkLku ðÄkhðk {kxu fhe þfkÞAu.

7.3.8. LkkýkfeÞ MkkûkhíkkLkku WÆuþ «kó fhðk {kxuøkúk{eý rðfkMk {tºkk÷ÞLkk hk»xÙeÞ økúk{eý Srðfkr{þLk (yuLkykhyu÷yu{) íkÚkk ykðkMk íkÚkkþnuhe økheçke WíÚkkLk {tºkk÷ÞLkk hk»xÙeÞ þnuheSrðfk (yuLkÞwyu÷yu{)Lkk Mktr{r÷ík «ÞkMkkufhðk{kt ykðþu. yuLkykhyu÷yu{ íkÚkkyuLkÞwyu÷yu{Lke MkkÚku fkÞofíkko rçkLkMkhfkheMktøkXLkkuLkku Ãký yk WÆuþLke Ãkq�ík {kxu WÃkÞkuøkfhe þfkÞ Au.

7.3.9. {q¤¼qík LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk «ËkLk fhðkLkku«Míkkð Au, su{kt ¾kíkk ¾ku÷ðk {kxu ykÞkursíkfhðk{kt ykðLkkhe rþrçkhku ËhBÞkLk yuxeyu{fkzoLkku fuðe heíku WÃkÞkuøk fhðku íkÚkk fhsykuðhzÙkVTxLke [qfðýe fuðe heíku fhðe íkuLkk ÷k¼kuËþkoððk ðøkuhu Mkkr{÷ Au.

25

7.3.10. økúkBÞ þk¾kyku{kt LkkýkfeÞ MkkûkhíkkfûkLke MÚkkÃkLkk fhðkLkku «Míkkð Au.

7.3.11. LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk Mkk{økúeLkwt ¼khíkeÞçkUf Mkt½(ykEçkeyu) îkhk {kLkfefhý fhðk{ktykðþu. íÞkh çkkË «[kh íkÚkk «Mkkh {kxu íkuLkwtMÚkkrLkf ¼k»kk{kt yLkwðkË fhðkLke sYrhÞkíkhnuþu.

7.3.1h. su.yu÷. sqÚk íkÚkk Mð-MknkÞíkk sqÚkLkkýkfeÞ Mkkûkhíkk «[kh{kt MknkÞíkk fhþu.hk»xÙeÞ f]r»k yLku økúk{eý rðfkMk çkUfLkk rsÕ÷krðfkMk «çktÄfLke sðkçkËkhe hnuþu fu íkuyku suyu÷sqÚkku / MðMknkÞíkk sqÚkku îkhk Mkt[kr÷ík LkkýkfeÞMkkûkhíkk ÞkusLkkLke Ëu¾hu¾ hk¾u. {wÏÞ {nk«çktÄf,hk»xÙeÞ f]r»k íkÚkk økúk{eý rðfkMk çkUf hkßÞ Míkhuykðe Ëu¾hu¾ hk¾ðk {kxu sðkçkËkhe rLk¼kðþu.

� fkÞofkhe {wÆkykuLkku Mkkh :

� yuVyu÷MkeMkeLkku rðMíkkh ðÄkhðk {kxu íku{kt MkwÄkhkufhðku íkÚkk íkk÷wfk Míkhu rðMíkkh fhðku.

� ík{k{ Mkn¼køkeyku MkkÚku [[ko fheLku ÃkkXâ¢{Mkk{økúeLku ytrík{ YÃk ykÃkðwt.

� ðerzÞku fkuLVh®LMkøk îkhk «kÚkr{f rþûkýLkk nuíkw{kxu «kiãkurøkfeLkku «¼kðfkhe WÃkÞkuøk fhðku.

� Ëu¾hu¾ íkÚkk íÞkh çkkËLke ykLkwMktrøkf fkÞoðkneyku.

7.4. ¢urzx økuhtxe Vtz :

yk ÞkusLkkLkku [kuÚkku ÃkkÞku ¢urzx økuhtxe VtzLkeh[Lkk fhðkLkku Au. íkuLku hk»xÙeÞ ¢urzx økuhtxe rLkøk{(yuLkyuMkSMke){kt h[Lkk fhðkLkku «Míkkð Au.¼khíkeÞ rhÍðo çkUfLkk yLkw{kLk yLkwMkkh {k[o-h014MkwÄe Ãk.90 r{r÷ÞLk {q¤ çkU®føk ¾kíkkykuLku Yk.16 rçkr÷ÞLk zkì÷hLke ykuðhzÙk^x MkwrðÄk ykÃkðk{ktykðe níke (yk yktfzk {k[o-h013{kt 3.9hr{r÷ÞLk íkÚkk 1.ÃkÃk rçkr÷ÞLk níkk) íkÚkk yuðwt{kLkðk{kt ykðu Au fu {k[o-h014 MkwÄe h4h r{r÷ÞLk¾kíkk ¾ku÷ðk{kt ykÔÞk, Ãkhtíkw ykuðhzÙkVx MkwrðÄk¾qçk s ykuAe ÷uðk{kt ykðe. yuLkwt fkhý yu nkuEþfu Au fu �

� Ëhuf ¾kíkk {kxu Yk. hÃk00Lke Mke{k yLku íku Ãkýfux÷kf ÃkMktË fhu÷k ykÄkh WÃkh.

� çkUfku îkhk yk ¾kíkkyku{kt Lk ÚkÞu÷e Mk{ÞMkh[qfðýe {kxu íkuykuLku rÄhký ykÃkðk{kt hkuf÷økkððe.

7.4.1. Yk. Ãk,000 MkwÄe ykuðhzÙkVTxLke MkwrðÄkLkk«MíkkðÚke Lke[uLkk ÷k¼ku yLkw{krLkík Au :

7.4.1.1. yk fxkufxeLkwt Vtz økheçk WÄkhfíkkoykuLkuíku{Lke {q¤¼qík sYrhÞkíkku, suðe fu MðkMÚÞ, f]r»kðøkuhuLku Ãkqhe fhðk{kt ½ýe {ËËøkkh ÚkE þfu.yk rð[kh økúk{eý íkÚkk þnuhe çktLku ûkuºkku{kt ÷kufkuLkuþknwfkhkuLke Ãk¬z{ktÚke çknkh ÷kððkLkku Au.

7.4.1.h. ykðk ¾kíkkLke ÔÞðMÚkk fheLk uþe¾ðkzðkÚke íku{Lkku ¢urzx RríknkMk çkLkkðeLkuíku{Lku Ãkqhíkwt rÄhký ykÃkðk íkhV Ãknu÷wt Ãkøk÷wtÚkþu. çkUfku {kxu ¼rð»Þ{kt sYh Ãkzu íkku rÄhkýLkk{qÕÞktfLk{kt yk {ËËYÃk Úkþu.

7.4.1.3. Yk. Ãk,000Lkk ykuðhzÙk T̂xLke yk Mkøkðz6 {rnLkkLkk Mktíkku»kfkhf ÔÞðnkhkuu, çk[ík/rÄhkýLkkRríknkMk ÃkAe ykÃke þfkÞ Au (yk rÄhký Au,yLkwËkLk LkÚke).

7.4.1.4. çkUf yuðk økúknfku {kxu ðÄw rÄhký{ÞkoËkyku {kxuLke Ãkkºkíkk WÃkh rð[kh fhe þfuAu fu suLkku 1 ð»koÚke ðÄw Mk{Þ MkwÄe Mkkhku ¢urzxRríknkMk nkuÞ.

7.4.h. þYykík{kt ðíko{kLk ÞkusLkk{kt Y. 1 nòhfhkuzLkk fkuÃkoMk ¢urzx økuhtxe VtzLke h[Lkk fhðkLkku«Míkkð Au, suLkkÚke {q¤ çkU®føk ¾kíkkykuLkkykuðhzÙkVxku{kt {wËíkðeíke hf{ Mkk{u «rík økuhtxeQ¼e fhe þfkÞ Au. ð»ko h013Lkk yLkw{kLk{wsçk 18.h fhkuz {q¤ çkU®føk ¾kíkk Au íkÚkkyuðwt yLkw{kLk Au fu yk ÞkusLkkLkk ytík MkwÄe ðÄw7.Ãk fhkuz ¾kíkk ðÄe sþu. ÷øk¼øk hÃk fhkuzÃkrhðkhku{ktÚke 1h fhkuz rfMkkLk ¢urzx fkzo ÄkhfAu, íkuÚke çkkfeLkk 13 fhkuz Ãkrhðkhku {kxu Ëhufnuíkw {kxu Yk. Ãk,000 MkwÄeLkku ykuðhzÙkVx ykÃkðkÚkefw÷ Yk. 6Ãk,000 fhkuz{kt Ãkrhð�íkík ¾[o Úkþu.yuðwt {kLke ÷uíkkt fu h/3 Ãkrhðkhku ykuðhzÙkVxLkeMkwrðÄk ÷uþu íkku yk hf{ Yk. 43,000 fhkuzÚkþu. 1:10 Lkk r÷ðhus {k�sLkLkku «Þkuøk fheLkuykðíkk Mk{Þ{kt ykÃkýu Yk. 4,300 fhkuzLke sYhÃkzþu. yux÷k {kxu þYykík{kt yuðku «Míkkð Aufu Yk. 1,000 fhkuzLkk fkuÃkoMk ^tzÚke þYykík

26

fhðk{kt ykðu. yk fkuÃkoMk ¼khík Mkhfkh {kxuçksux rLkhÃkuûk nþu íkÚkk Lkkçkkzo îkhk [÷kððk{ktykðíke LkkýkfeÞ Mk{kðuþ Vtz îkhk Vtz ykÃkðk{ktykðþu.

� fkÞoðkneLkku {wÆkykuLkku Mkkh :

� ¢urzx økuhtxe VtzLke MÚkkÃkLkk fhðe.

7.Ãk. {kR¢ku ðe{k ÞkusLkk :

yk ÞkusLkkLkku Aêku ÃkkÞku ÷kufkuLku {kE¢ku ðe{kLkeMkð÷ík ykÃkðkLkku Au. ðe{k rLkÞtºkf íkÚkk rðfkMkrLkøk{u (Ehzk) ðe{k Ãkku÷eMkeykuLke rðrþü ©uýeçkLkkðe Au, suLku {kE¢ku ðe{k Ãkku÷eMke fnuðk{kt ykðuAu. íku Mk{ksLkk yk�Úkf YÃku yMkwhrûkík ðøkkuoLku ðe{kLkwthûký ykÃkðk {kxu Au. Ehzk {kE¢ku RLMÞwhLMk rð-rLkÞ{Lk h00Ãk, {kE¢ku RLMÞwhLMkLku Ãkrh¼kr»kík fhuAu íkÚkk Mk{Úko çkLkkðu Au. {kE¢ku RLMÞkuhLMk Ãkku÷eMkeYk. Ãk0,000 yÚkðk ykuAe hf{Lke ðe{k hkrþLkeMkk{kLÞ yÚkðk SðLk ðe{kLkk YÃk{kt fhe þfkÞ Au.

Mkk{kLÞ {kR¢ku -RLMÞkuhLMk WíÃkkËLk Lke[u{wsçkLkk nkuE þfu Au :

� MðkMÚÞ ðe{k ÞkusLkk

� fkuE Ãký ÞkusLkk su MktÃkr¥kLkk hûkýLku Mk{kðíkenkuÞ, suðe fu �

1.ÍqtÃkzkt

h. ÃkþwÄLk

3. WÃkfhý yÚkðk MkkÄLkku

4. fkuE ÔÞÂõíkøkík Ëw½oxLkkLkk Mktòuøkku{kt

yk ÔÞÂõíkøkík yÚkðk sqÚkLkk ykÄkh WÃkh Ãký fheþfkÞ Au.

Mkqû{ ðe{k WíÃkkËLk yk «{kýu nkuE þfu.

� ykÞw»Þ MkkÚku òuzkÞu÷e ðe{k ÞkusLkk, su «er{Þ{Ãkhík yÚkðk hf{ ÃkkAe Lk ykðe þfu íkuðe nkuÞ

� fkuE Ãký ÔÞðMÚkkLku ÷økíke ðe{kÞkusLkk

� MðkMÚÞ MktçktÄe ðe{k ÞkusLkk

yk Ëw½oxLkk ÷k¼ hkEzh MkkÚku fu íkuLkk rðLkk ÃkýnkuE þfu Au íkÚkk íku ÔÞÂõíkøkík fu Mkk{qrnf ykÄkhWÃkh Ãký ÚkE þfu Au.

7.Ãk.1. ðe{kfíkko {kxu rðrLkÞ{ku{kt rþrÚk÷íkk nkuðeòuEyu. suÚke MktÞwõík Mkwhûkk Ãkufus «kuzõxLkku «Míkkðfhu fu su{kt SðLk íkÚkk Mkk{kLÞ ðe{k MkwhûkkçktLku Mkk{u÷ nkuÞ : {kE¢ku ÔÞðMkkÞ Lke[u sýkðu÷{æÞMÚkeyku îkhk fhe þfkÞ Au.

� rçkLk Mkhfkhe MktøkXLkku

� Mð-MknkÞíkk Mk{qnku

� Mkqû{ LkkýkfeÞ MktMÚkkyku

7.Ãk.h. {kuxk ¼køkLke MktMÚkkyku çkeMkeyuLkk YÃku rLkÞwõíkÚkÞu÷e nkuÞ Au, su{kt ftÃkLkeLkk rLkÞ{ku nuX¤LkkUÄkÞu÷e ftÃkLkeyku Mkk{u÷ Au, su{kt {kE¢kuRLMÞkuhLMk ðu[ðk {kxu {kE¢ku ðe{k yusLxkuLkerLkÞwõík fhðkLke Mkt{rík Ãký ykÃkðk{k ykðu÷Au.

7.Ãk.3. {kE¢ku RLMÞkuhLMk ÃkkuxoVkur÷Þkuyu Mkíkík «økríkËþkoðe Au. ðÄw{kt ðÄw ðe{kfíkkoykuyu ÃkkuíkkLkk{kE¢ku RLMÞkuhLMk fk{fks þY fhu÷ Au íkÚkkyLkuf Lkðk WíÃkkËLkku Ëh ð»kuo þY fhðk{kt ykðíkkhÌkk Au. LkkýkfeÞ Lkuxðfo ÔÞkÃkf YÃk{kt {sçkqíkÚkÞu÷ Au yLku Lkðk ÔÞðMkkÞkuyu ¾qçk MkhMk «økríkËþkoðu÷ Au, òufu íkuLke {kºkk ykuAe Au. {kE¢kuRLMÞkuhLMk ÔÞðMkkÞ Mk{qn ÃkkuxoVkur÷Þku MkkÚku ykrÄLkhneLku {kuxe {kºkk{kt {u¤ðe þfkÞ Au. ¼khíkeÞSðLk ðe{k rLkøk{ (yu÷ykEMke) ðu[ðk{ktykðu÷e Ãkku÷eMkeyku íkÚkk {kE¢ku RLMÞkuhLMkyusLxkuLke MktÏÞk, çktLku{kt MkkiÚke ðÄw ÞkuøkËkLk ykÃkehnu÷ Au.

7.Ãk.4. «krÄfhý îkhk Rhzk ({kE¢ku RLMÞkuhLMk)rðrLkÞ{Lk- h00ÃkLke ðÄkhkLke Mkq[LkkÚke økheçkkuLkesYrhÞkíkku Ãkqhe fhðkðk¤k WíÃkkËLkkuLku íkiÞkhfhðk{kt Mkíkík ð]rØ ÚkE hne Au. rðrLkÞ{ku{kthnu÷e rþrÚk÷íkkykuÚke ðe{kfíkkoLku ftÃkkurÍx MkwhûkkyÚkðk Ãkìfus WíÃkkËLkLkku «Míkkð fhðkLke Mkt{ríkAu.

7.Ãk.Ãk. çkUf r{ºk ÔÞðMÚkkLku {kE¢ku ðe{k WíÃkkËLkkuMkkÚku «ËkLk fheLku Mkûk{ çkLkkððk{kt ykðþu íkÚkkyk{ykË{e ðe{k ÞkusLkk suðe ÞkusLkkykuLku ÃkqýoMkwhûkkyku ykÃkðk{kt ykðþu.

27

fkÞofkhe {wÆkykuLkku Mkkh :

� {kE¢ku ðe{k WíÃkkËLkkuLkwt «ËkLk fhðk íkÚkk

yk{ykË{e ðe{k ÞkusLkk suðe ÞkusLkkLku Ãkqýo

Mkwhûkk {kxu rðMíkkh / rðíkhý ÃkØríkLku Mkûk{çkLkkððe (1h fhkuz ÃkrhðkhkuLku yLkw{krLkík ÷ûÞ

4.6 fhkuzÚke Mk{kððk{kt ykðu÷ Au).

� MkeyuMkMke fuLÿku îkhk ykÄkh MktçktrÄík Mkqû{ ðe{kLke

fkuÃke r«Lx fhe þfkÞ.

7.6. yMktøkrXík ûkuºk ÃkuLþLk ÞkusLkk - Mðkð÷tçkLk :

yk ÞkusLkkLkku Aêku íkÚkk AuÕ÷ku ÃkkÞku ð]ØkðMÚkkLke

ykðfLke Mkwhûkk MkkÚku MktçktrÄík Au. ÷øk¼øk 400r{r÷ÞLk ÷kufku (¼khíkLke fk{Ëkh ðMkíkeLkk 8Ãk

xfkÚke ðÄw) yMktøkrXík ûkuºk{kt fkÞohík Au. íku{kt

ykuAk{kt ykuAe 1h0 r{r÷ÞLk {rn÷kyku Au íkÚkkíku{ktÚke ðÄwLke ÃkkMku fkuE ykiÃk[krhf ð]ØkðMÚkk

Mkwhûkk ÞkusLkk Ãký ÃknkU[u÷e LkÚke. yÂMÚkh ©{

çkòh MktçktØíkk, xwfzu xwfzu ykðíke ykðfku íkÚkkMkk{krsf Mkwhûkk MkwÄe ÃknkU[Lke f{eLku fkhýu

yMktøkrXík fk{ËkhkuLku íku{Lkk fk{fksLkk SðLk

ËhBÞkLk yk�Úkf yk½kíkku îkhk MkkiÚke ðÄw fxkufxeLkkuMkk{Lkku fhðku Ãkzu Au.

¼khík Mkhfkh îkhk ykìõxkuçkh-h010{kt þYfhðk{kt ykðu÷e Mðkð÷tçkLk ÞkusLkk yuf

yiríknkrMkf Ãknu÷ Au fu suLke íkhV nsw MkwÄe

æÞkLk ykÃkðk{kt Lknkuíkwt ykÔÞwt fu su yMktøkrXík /yLkkiÃk[krhf ûkuºkLkk fk{ËkhkuLke ð]ØkðMÚkk ykðf

MkwhûkkLke ykð~ÞfíkkykuLku Ãkqhe fhðk {kxu Au.

yk ÞkusLkkLkk WÆuþ yLkkiÃk[krhf ûkuºkLkk fk{ËkhkuLkuíku{Lkk fkÞoð»kkuo ËhBÞkLk LkkLke hf{ku îkhk çk[íkLkk

nuíkwÚke «kuíMkknLk ykÃkðkLkku Au fu suÚke íkuyku íku{Lke

ð]ØkðMÚkk ËhBÞkLk ÃkuLþLk {u¤ððk{kt Mkûk{ çkLkeþfu.

Mðkð÷tçkLk ÞkusLkk çk[íkkuLku «kuíMkknLk íkÚkk yufrºkík

fhðk {kxu ¼khík Mkhfkh Mkn-ytþ ËkLkLkku ÃkýWÃkÞkuøk fhu Au.

Mðkð÷tçkLk ÞkusLkk nuX¤Lkk ÷k¼ku :

� ÞkusLkk yMktøkrXík ûkuºkLkk 18 Úke 60 ð»koLke

ðå[uLkk ykÞw»Þðk¤k ¼khíkLkk fkuE Ãký Lkkøkrhf

{kxu WÃk÷çÄ Au. fkuE ÔÞÂõíkLku yMktøkrXík ûkuºk{kt

íÞkhu {kLkðk{kt ykðþu, òu íku fuLÿ/ hkßÞ MkhfkhyÚkðk fkuE MÚkkrLkf MktMÚkk yÚkðk MkeÃkeyuMkÞw,

su{kt rLkÞwõíkk Mk{�Úkík Mkuðk rLkÞwÂõík ÞkusLkk Au,

íkuLkku rLkÞr{ík f{o[khe Lk nkuÞ yÚkðk fkuEMkk{krsf Mkwhûkk ÞkusLkk îkhk Mkwhûkk Lk {¤íke

nkuÞ.

� ¼khík Mkhfkh yuðk ík{k{ Ãkkºk yuLkÃkeyuMk

Mðkð÷tçkLk ¾kíkk{kt, ßÞkt Ëhuf f{o[khe Ëh ð»kuo

ykuAk{kt ykuAk Yk. 1,000 yLku {n¥k{ Yk.1h,000 s{k fhkðu Au íÞkt rLkÄkorhík Mk{Þ

MkwÄe Yk. 1,000 «rík ð»koLkwt ytþËkLk fhu Au.

nk÷{kt ¼khík MkhfkhLkk Mkn-ytþËkLkLkku ÷k¼h016-17 MkwÄe WÃk÷çÄ Au.

� WÃk¼kuõíkk rLk�Ëü ô{h{kt ÞkusLkk Akuze þfu Au,sLkyufrºkík Mktr[ík rLkrÄ WÃk¼kuõíkkLku yktrþf yuf

rVõMk hf{Lkk YÃk{kt íkÚkk yktrþf ðk�»kf YÃk{kt

ykÃkðk{kt ykðu Au.

� ÞkusLkkLkwt rð-rLkÞ{Lk yux÷u fu «çktÄLk- ÃkeyuV

ykhzeyu (ÃkuLþLk rLkrÄ rðrLkÞk{feÞ yLku rðfkMk«krÄfhý) îkhk fhðk{kt ykðu Au. yk MktMkËLkk

yrÄrLkÞ{ îkhk MÚkkrÃkík yuf MktðiÄkrLkf MktMÚkk

Au.

� Mðkð÷tçkLk yuf ykuAk ¾[oðk¤e, ©uc

(ykuÃxe{kEÍz) rðþu»kíkkykuðk¤wt {kìzu÷ Au fusu hk»xÙeÞ ÃkuLþLk ÃkØríkLke MkwMkÂßsík ÔÞðMÚkk

WÃkh fk{ fhu Au íkÚkk ÃkqýoYÃku ykE.xe. Mk{�Úkík

Au, su{kt VtzLkk hkufký {kxu ÔÞkðMkkrÞf Vtz{uLkusMko ÔGkÞMÚkkÃkf Au íkÚkk WÃk¼kuõíkkykuLkk rníkkuLke

Mkwhûkk {kxu rððufÃkqýo hkufký {køkoË�þfkykuLkwt Ãkk÷Lk

ÚkkÞ Au.

� yktÄ«Ëuþ, fýkoxf, Íkh¾tz, nrhÞkýk,

A¥keMkøkX, hk»xÙeÞ hksÄkLke ûkuºk, rËÕne Mkhfkh,ykMkk{, rçknkh íkÚkk hksMÚkkLk suðk hkßÞ{kt

hkßÞ MkhfkhkuLke ftÃkLkeykuLku swËk swËk f{o[khe

Mk{qnkuLku {kxu yÃkLkkðkÞu÷ Au íkÚkk íku{ktÚke fux÷kf¾kíkk ÷k¼kÚkeoyku {kxu yríkrhõík Mkn-ytþËkLk

Ãký fhe hnu÷ Au.

Mðkð÷tçkLk MkkÚku fuðe heíku òuzkE þfkÞ Au :

� yuLkÃkeyuMk/Mðkð÷tçkLk yuøkúeøkuxh Lkk{Lke «kÚkr{fMíkhu {æÞMÚkeykuLkk {kæÞ{Úke fu su f{o[khe íkÚkk

28

yuLkÃkeyuMk MktøkXLkLku {æÞ ytíkhkÃkwc WÃk÷çÄ fhkðuAu, ík u WÃk¼kuõíkkykuLk u, ÃkeyuVykhzeyu

rðrLkÞ{LkkuLku yLkwYÃk Mkuðkyku ykÃkðk {kxu

W¥khËkrÞíð nkuÞ Au. yk 79 yuøkúeøkuxhku{ktyLÞLke MkkÚku MkkÚku Mkhfkhe ûkuºkLke ík{k{ çkUf,

hkßÞ MkhfkhkuLke fux÷ef ftÃkLkeyku, yuLkyu÷MkeMke

Lkk{Lke 80,000Úke ðÄw LkkUÄkÞu÷e MktÃkfo fuLÿkuðk¤eyu{yuVykE Mkk{u÷ Au.

� ÃkeyuVykhzeyu yk yuøkúeøkuxhkuLke Mk{økú MíkhLkeMkíkfo «r¢Þk îkhk LkkUÄýe fhu Au.

� yuLkÃkeyu/ Mðkð÷tçkLkLke nuX¤ Mkuðkyku «ËkLkfhðkLkk nuíkwÚke «kuíMkknLkLke sðkçkËkhe ¼khíkMkhfkh îkhk WÃkkzðk{kt ykðu÷ Au.

yuLkÃkeyuMk Mðkð÷ttçkLk ÞkusLkkLkwt fkÞorLk»ÃktËLk :

� yk ÞkusLkkLku ½ýwt {sçkqík Mk{ÚkoLk {¤u÷ Au,Mkt[k÷LkLkk [kh ð»kkuo{kt Ãkt[kuíkuh xfk MkeyuSykhòuðk {¤u÷ Au.

� yktøkýðkze fk{Ëkh, ykþk fk{Ëkh, rLk{koýfk{Ëkh, {rn÷k yuMkyu[S ðøkuhu {kuxe MktÏÞk{ktyk ÞkusLkkÚke òuzkÞu÷ Au.

� ÞkusLkk{kt yÃkqýo WÃk¼kuõíkkLke fw÷ MktÏÞk h.7r{r÷ÞLkÚke ðÄkhu ÚkE økÞu÷ Au.

� LkkýkfeÞ ð»ko h013-14 ËhBÞkLk ÷øk¼øk 1.6r{r÷ÞLk WÃk¼kuõíkkykuyu Mðkð÷tçkLk{kt Mkn-ytþËkLk {u¤ðu÷ Au.

� Ãkkºk WÃk¼kuõíkkyku{kt Ãk0 xfkÚke ðÄw 40 ð»koÚkeô{hÚke ykuAe ô{hLkk Au íkÚkk 70 xfkÚke ðÄw{rn÷kyku Au. yux÷k {kxu ÞkusLkk ÷ktçkwt ykÞw»ÞÄhkðíke rLkÄkorhík ytþËkÞe ÃkuLþLk ÞkusLkk yuWr[ík WÃk¼kuõíkkLkwt ÷ûÞktf Ãkqhwt fhu÷ Au.

� {k[o-h014 MkwÄe MkhfkhLkk Yk. 363 fhkuzLkkfw÷ ytþËkLk Mkk{u WÃk¼kuõíkkLkku rnMMkku Yk. Ãk64fhkuz hnu÷ Au, yux÷u fu ÞkusLkkLku yMktøkrXíkûkuºkLke LkkLke çk[íkkuLku yufrºkík fhðk íkÚkk íkuLkuð]ØkðMÚkk ykðf MkwhûkkLke íkhV ðk¤ðk {kxuMkhfkhe hkufkýÚke 1.6 økýwt ðÄkhu økwýktfÚke ðÄwnktMk÷ fhe ÷eÄu÷ Au.

� ð»ko h010-11 ËhBÞkLk fw÷ 3,01,980f{o[khe, h011-1h ËhBÞkLk fw÷ 6,43,979

f{o[khe íkÚkk h01h-13 ËhBÞkLk 11,01,079WÃk¼kuõíkk ÷k¼kÂLðík ÚkÞu÷ Au. LkkýkfeÞ ð»koh013-14 MkwÄe fw÷ 1Ãk,94,970 WÃk¼kuõíkkyku÷k¼kÂLðík ÚkðkLkk Au.

� fðhusLkk rðMíkkh {kxu çkUf r{ºkLkku WÃkÞkuøkfhðk{kt ykðþu.

ðÄw òýfkheLke MkwrðÄk yuLkÃkeyuMk- Mðkð÷tçkLk

MkkÚku òuzkðk {kxu �

MktÃkfo fhku : fkì÷ MkuLxh : 1800 110 708

yuMkyu{yuMk {kuf÷ku : NPS xkEÃk fhku. íkuLku

56677 Lktçkh Ãkh {kuf÷e ykÃkku. ([kso

÷køkþu.)

ðuçkMkkEx swyku : www.pfrda.org.in

fkÞofkhe rçkLËwykuLkku Mkkh :

� Mðkð÷tçkLk suðe ÃkuLþLk ÞkusLkk nuX¤ Ãkqýo fðhus{kxu rðMíkkh/ rðíkhý íktºkLkku «Þkuøk.

� Ëuþ{kt yLkw{krLkík 3Ãk fhkuz yMktøkrXík ©r{fkuAu. íkk. 31-3-h014 MkwÄe 1Ãk.94 ÷k¾f{o[kheykuLke LkkUÄýe ÚkÞu÷ Au.

29

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ{kt

«kiÄkurøkfeLke ¼qr{fk

30

8. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ{kt «kiÄkurøkfeLke ¼qr{fk :

1. Ëuþ{kt çkU®føk ûkuºk{kt «kiÄkurøkfe íkÚkk LkkýkfeÞMk{kðuþ ÷kufr«Þ Lkðíkh «Þkuøk Au. LkkýkfeÞMk{kðuþ{kt yíÞkh MkwÄeLkk {wÏÞ yðhkuÄku yuAu fu � MktÏÞk ðÄw yLku {kºkk ykuAe, suLkkÃkrhýk{ MðYÃku ¾[o yMkÌk ÚkE òÞ Au.Ãkhðzíkk Míkh MkwÄe ¾[oLku ½xkzðk {kxu íkÚkkËuþLkk ËqhLkk ¼køkku, MkkiÚke ytËhLkk ¼køk MkwÄeÃknkU[kzðk {kxu Võík yuf WÃkkÞ «kiãkurøkfeLkku«¼kðe YÃkÚke WÃkÞkuøk fhðku íku Au.

h. Mk{økú Ëuþ{kt çkU®føk Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððkLkknuíkwÚke ¾[o, MkwrðÄk, ÃknkU[kzðkLke ÍzÃkLkuyLkwYÃk ðkíkkðhý çkË÷ðk {kxu Lkðk«kiãkurøkfe WíÃkkËLkku suðk fu � E-fuðkÞMke,ykEyu{ÃkeyuMk, yuEÃkeyuMk, {kuçkkR÷ çkU®føkðøkuhu{kt ¾qçk s ûk{íkk Au. çkUfkuLkk ÔÞðMkkÞe{kìzu÷ku, ËqhMkt[kh ykìÃkhuxhku íkÚkk yLÞyuf{kuLke {ËËLke ykð~Þfíkk Au.

3. ykhçkeykELkk {køkoËþoLk nuX¤ swËk swËkMktøkXLk � suðk fu ¼khíkeÞ hk»xÙeÞ Lkkýkt[qfðýe rLkøk{ (yuLkÃkeMkeykE), çkU®føk«kãkiìrøkfe rðfkMk íkÚkk yLkwMktÄkLk MktMÚkk(ykEzeykhçkexe) ðøkuhu Lkðk «kiãkurøkfeykÄkrhík WíÃkkËLkkuLku ÷kððk{kt «{w¾ YÃkÚke¼qr{fk rLk¼kðe hnu÷ Au.

4. rhÍðo çkUfu yux÷k {kxu ð»kkuoÚke ¼khíkeÞ çkU®føkûkuºkLkk rðfkMk {kxu «kiãkurøkfe íkiÞkh fhðk

Mkíkík fkÞo fhu÷ Au. çkU®føk ûkuºk{kt yuf «{w¾«kiãkurøkfe rðfkMk fkuh çkU®føk Mk{kÄkLk(MkeçkeyuMk)Lku yÃkLkkððk{kt ykðu÷ Au.MkeçkeyuMk fkuE Ãký MÚkkLk Ãkh, fkuE Ãký Mk{ÞuçkU®føk {kxu økúknf MkwrðÄkLku «kuíMkkrník fhðk{kxuLkw t yuf Ãkøk÷wt Au. yu {n¥ðLkwt Au fuMkeçkeyuMkLkku yLÞ ûkuºkku{kt yk «kiãkurøkferðfkMk {kxu «Þkuøk fhðk{kt ykðu íkku VõíkøkúknfkuLku økwýð¥kkÃkqýo íkÚkk Ëûk Mkuðkyku íkÚkkfkÞoËûk Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkðe þfkÞ, ÃkhtíkwMkq[LkkLke òøk]fíkk íkÚkk «çktÄLk Ãký «¼krðíkYÃkÚke fk{ fhe þfþu. MkeçkeyuMkLk uyÃkLkkððkLkk Ãkrhýk{ MðYÃku swËk swËk«kiãkurøkfe WíÃkkËLk, su{ fu, yuLkEyuVxe,ykhxeSyuMk, {kuçkkE÷ çkU®føk, RLxhLkuxçkU®føk, yuxeyu{ ðøkuhuLke MkwrðÄkyku {¤u÷ Au.sLkíkkLku çkU®føkLkku ðÄw{kt ðÄw Mkuðkyku «ËkLkfhðk{kt {n¥ðÃk qýo Ãkrhðík oLk ÷kðLkkh«kiãkurøkfe ykÄkrhík WíÃkkËLkku{ktÚke fux÷ktf Lke[u{wsçk Au :

� ík{k{ ûkuºkeÞ økúk{eý çkUfku Mkrník çkUfku îkhk fkuhçkU®føk Mk{kÄkLk yÃkLkkððk{kt ykðu.

� íÞkh çkkË nkÚku [÷kðe þfkÞ íkuðk WÃkfhýku �{kuçkkE÷, fkzo, {kE¢ku yuxeyu{ íkÚkk feykuMfLkkuWÃkÞkuøk yuf çknw ykÞk{e þk¾k rðLkkLkkMkkÄLkku íkhefu WÃkÞkuøk.

� ÷uðzËuðz {kxu yuðk «khtr¼f MkkÄLkkuLkk

31

{kæÞ{Lkku WÃkÞkuøk fhðku fu su çkUfkuLku MkeçkeyuMkMkkÚku fkuE Ãký òíkLke ÃkhuþkLke rðLkk yufef]íkfhe þfu.

� ykhxeSyuMk (íkífk÷ LkkýkfeÞ MkwrðÄk) suðeR÷uõxÙkurLkf [wfðýe ÃkØríkLkwt y{÷efhý.u

� E÷uõxÙkurLkf Âõ÷Þ®høk Mkuðk (EMkeyuMk)

� LkuþLk÷ E÷uõxÙkurLkf Vtz xÙkLMkVh (yuLkEyuVxe)

� [uf xÙLfuþLk ÃkØrík (MkexeyuMk)

� LkkýkfeÞ Mk{kðuþ Ãkh hk»xÙeÞ r{þLk nuX¤«ÄkLk{tºke sLk-ÄLk ÞkusLkkLke ðík o{kLkÞkusLkk{kt ¢{çkØ ÃkØríkÚke ÷ûÞ «kó fhðk{kxu «kiãkurøkfeLkku {kuxk ÃkkÞk Ãkh WÃkÞkuøkfhðku yuðku «Míkkð Au. fux÷ktf {n¥ðÃkqýoWíÃkkËLkku Lke[u ykÃkðk{kt ykðu÷k Au :

(1) E÷uõxÙkurLkf MðYÃku ÃkkuíkkLkk økúknfLku yku¤¾ku

(E-fuðkÞMke) :

ykhçkeykEyu ð»k o h013{kt LkkýkfeÞøkuhheríkyku hkufðk {kxuLkk rLkÞ{ku h00Ãk nuX¤fuðkÞMke [fkMkýe {kxu E-fuðkÞMkeLku yuf fkÞËuMkhLke«r¢ÞkLkk YÃk{kt {tsqh fhe Au. yku¤¾ MktçktÄe çkLkkðx,ËMíkkðuS Auíkh®ÃkzeLkwt òu¾{ ykuAwt fhðk {kxu íkÚkkÃk uÃkh÷uMk f uðkÞMkeLkk [fkMkýeLkk WÆuþÚkeÞwykEzeyuykEyu íkuLke E-fuðkÞMke Mkuðkyku þY fheAu. E-fuðkÞMke «r¢Þk nuX¤ økúknfLke Ãkqýo Mkt{ríknuX¤ íkÚkk ÞwykEzeyuykE zuxkçkuMk MkkÚku íkuLkeçkkÞku{urxÙf yrÄf]íkíkk WÃkhktík ÔÞÂõíkLkwt Lkk{, ô{h,òrík íkÚkk íkMkðehLku çkUfku suðe «k{krýf WÃkÞkuøkfíkkoyku îkhk E÷uõxÙkurLkf MðYÃku WÃkÞkuøk fheLku fuðkÞMke{kxu yuf fkÞËuMkh «r¢Þk MÚkkrÃkík fhðk{kt ykðe Au.

WÃkÞwoõík ðýoLk fhu÷e «r¢Þk fkøk¤ hrník AuíkÚkk íkuLkkÚke ykÄkh Lktçkhðk¤k økúknfkuLkk ¾kíkk ¾ku÷ðk½ýk Mkh¤ ÚkE økÞk Au. ÷øk¼øk ík{k{ çkUfkuyu yk«r¢Þk yÃkLkkðe ÷eÄu÷ Au yÚkðk íkku yk «ýkr÷LkuyÃkLkkððk {kxu fkÞoðkne [k÷w fhu÷ Au. ¼rð»Þ{kt¾kíkw ¾ku÷kððk {kxu E-fuðkÞMke ÃkØríkLkku WÃkÞkuøk {kuxkÃkkÞu fhðk{kt ykðþu.

(h) {kuçkkE÷ çkU®føkLkk {kæÞ{Úke ÷uðzËuðz :

{kuçkkE÷ VkuLkLke ¢kÂLík fu suLkkÚke Ëuþ{ktÃkrhðíkoLk ykÔÞwt Au, íkuLke ÃknkU[ íkÚkk ÷uðzËuðzLkuyLkwYÃk çkU®føk ¢kÂLíkLkk YÃk{kt Ãký WÃkÞkuøk fhe þfkÞAu. ðíko{kLk ¼khík{kt {kuçkkE÷Lke MktÏÞk 886 r{r÷ÞLkAu. ËqhLkk økk{ku MkwÄe {kuçkkE÷Lke ÃknkU[ íkÚkk Mkk{kLÞ

{kLkðe îkhk íkuLkku WÃkÞkuøk yksu ÷kufr«Þ ÚkE økÞu÷Au íkÚkk yuðw t yLk w{kLk Au f u {k uçkkE÷WÃkÞkuøkfíkkoyku{ktÚke ÷øk¼øk 1/4 ÔÞÂõík økk{zk/LkkLkkþnuhku{kt hnu Au. {kuçkkE÷ VkuLkLkwt fðhus íkÚkk «òLkk{kuxk ðøkkuo îkhk ykðk WÃkfhýkuLkk WÃkÞkuøkÚke ðtr[íksLkMktÏÞkLku LkkýkfeÞ Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhðk {kxuWÃkÞkuøk fhe þfkÞ Au. ykðk ¾kíkuËkhkuLku MÚkkLk íkÚkkMk{ÞLke MðíktºkíkkÚke íku{Lke LkkýkfeÞ ÷uðzËuðzkuLkkÔÞðnkhku fhðk {kxu Mkûk{ çkLkkðu Au. ¾kíkuËkhkuLkkLkkýktLkk s{k WÃkkz nuíkw {kuçkkE÷ LkuxðfoLkk hexu÷hMkkÚku MktÃkfo fhu Au íkÚkk yuMkyu{yuMk MktËuþkykuLkkuWÃkÞkuøk fheLku ÷uðzËuðzLku ykMkkLk çkLkkðu Au.

{kuçkkE÷ çkU®føk Mkuðkyku Mkk{kLÞ heíku òðk,ç÷ufçkuhe, yuLzÙkuEz íkÚkk ykEVkuLk íkÚkk rðLzkuÍ{kuçkkE÷ yuÂÃ÷fuþLkLkk {kæÞ{Úke WÃk÷çÄ Au.{kuçkkE÷ çkU®føk MkuðkLkk {kæÞ{Úke çkUfLke swËe swËeMkuðkyku suðe fu Lkkýkt s{k fhkððk, íkkífkr÷f[qfðýe, ÃkqAÃkhA Mkuðk (çku÷uLMkLke ÃkqAÃkhA/ {eLkeMxux{uLx), ze{ux ¾kíkkLke Mkuðk, [ufçkwf {kxuLkerðLktíke, rçk÷kuLkk Ãku{uLx ðøkuhuLke MkwrðÄk {u¤ðe þfkÞAu. {kuçkkE÷ çkU®føk {kxu ÷uðzËuðzLke fux÷ef{ÞkoËkyku Au íkÚkk ykðe Mkuðkyku {Vík Ãký Au.{kuçkkE÷ çkU®føk Mkuðkyku yuMkyu{yuMk WÃkh Ãký «kÃíkAu.

{kuçkkE÷ çkU®føkLkku WÃkÞkuøk fhðk {kxu yuf{kuçkkE÷ ykÄkrhík ÃkeLk (ÃkeykEyuLk) ÃkØríkLkk{kæÞ{Úke çkUf ¾kíkkykuÚke {q¤¼qík LkkýkfeÞ ÷uðzËuðzÚkE þfu Au. LkkýkfeÞ Mk{kðuþ yr¼ÞkLk nuX¤ÃkrhðkhkuLku Mk{kððk {kxu {kuçkkE÷ xur÷VkuLk íkÚkk «eÃkuzðku÷uxLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðþu.

3. íkkífkr÷f [qfðýeLke ÃkØrík (ykEyu{ÃkeyuMk) :

yuLkÃkeMkeykE îkhk hh LkðuBçkh, h010Lkkhkus íkífk÷ [qfðýe ÃkØrík (ykEyu{ÃkeyuMk) LkeþYykík fhðk{kt ykðe níke. yk {kuçkkE÷ VkuLkLkeMkkÚku MkkÚku RLxhLkux çkU®føk íkÚkk yuxeyu{Lkk {kæÞ{Úkeyuf íkífk÷, h4x7 ytíkøkoík çkUf R÷uõxÙkurLkf VtzxÙkLMkVh Mkuðk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe Au. Mk{økúçkU®føk{kt LkkýkfeÞ «r¢ÞkLkk 4 íkçk¬kyku, yux÷u fu -(1) Lkkýk {kuf÷Lkkh (h) {u¤ðLkkh (3) çkUf íkÚkk(4) hk»xÙeÞ LkkýkfeÞ Mðe[-yuLkÃkeMkeykE Au.

ykEyu{ÃkeyuMkLkk {kæÞ{Úke LkkýktLke xÙkLMkVh{kxu Lkkýkt {kuf÷Lkkhu Lkkýkt {kuf÷ðk {kxu {kuçkkE÷çkU®føkLkku WÃkÞkuøk fhðku òuEyu. Lkkýkt {u¤ðLkkh

32

{kuçkkE÷ Lktçkh íkuLke çkUf MkkÚku ¾kíkw Ähkðíkku nkuðkuòuEyu, suLkkÚke Lkkýkt {u¤ðLkkhLkk ¾kíkk{kt íkkífkr÷fhf{ s{k ykÃke þfkÞ. yrÄf]íkLkku nuíkw Lkkýkt{kuf÷LkkhLkk {kuçkkE÷ çkU®føk {kxu Mðefkhu÷ nkuðkuòuEyu íkÚkk ÷uðzËuðz þY fhðk {kxu {kuçkkE÷ {LkeykEzuLxeVkÞh (yu{yu{ykEze) yux÷u fu {kuçkkE÷çkU®føk ÃkeLk (yu{ÃkeykEyuLk) {u¤ððku sYhe Au.yu{yu{ykEze yuf Mkkík yktfzkLke MktÏÞk Au fu suøkúknfLku çkUf îkhk hrsMxÙuþLk fÞko ÃkAe ykÃkðk{kt ykðuAu. ÷k¼kÚkeoLkk çkUf ¾kíkk MkkÚku íkuLkku {kuçkkE÷ LktçkhLkkUÄkððku sYhe Au íkÚkk yu{yu{ykEze Ãký {u¤ððkusYhe Au. Lkkýkt {kuf÷Lkkh ÷k¼kÚkeoLkku {kuçkkE÷ Lktçkh,Lkkýkt {kuf÷LkkhLkku yu{yu{ykEze íkÚkk hf{ ytrfíkfheLk u Ãkk uíkkLke çk UfLk u yuMkyu{yuMk {kuf÷eLk uykEyu{ÃkeyuMk ÷uðzËuðzLke þYykík fhe þfu Au.Lkkýkt {u¤ðLkkhLku íkuLkk ¾kíkk{kt Lkkýkt s{k ÚkÞkLkeòý yuMkyu{yuMk îkhk «kó Úkþu. ¼khíkeÞ [qfðýerLkøk{ (yuLkÃkeMkeykE) RLxh-çkUf {kuçkkE÷ [qfðýeÃkØríkLku ykMkkLk çkLkkðu Au.

(4) Mkqû{ yuxeyu{ :

Mkqû{ yuxeyu{ çkkÞku{urxÙf «{kýef]ík Mkûk{nMík[kr÷ík WÃkfhý Au. økúk{eý / yÄoþnuhe ûkuºkku{ktyuxeyu{Lku ÔÞðnkhw çkLkkððkLkk nuíkwÚke ykuAk {qÕÞLkkMkqû{ yuxeyu{ Ëhuf çkUf r{ºkkuLkk MÚkkLk WÃkh÷økkððk{kt ykðþu. yk fkuE ÔÞÂõíkLke fkuE rðþu»kçkUf r{ºk / ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄÚke òuzkÞu÷ çkUfLku çkksw{kthk¾eLku íkkífkr÷f hf{ s{k fhðk íkÚkk WÃkkzðk {kxuMkûk{ çkLkkðþu. yk WÃkfhý {kuçkkE÷ VkuLkLkk fLkuõþLkWÃkh ykÄkrhík nþu yLku íku «íÞuf çkUf r{ºk /ÔÞðMkkÞe «ríkrLkrÄ ÃkkMku WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu.økúknfkuLku íku{Lke yku¤¾ «{krýík fhðe Ãkzþu yLkuLkkýkt íku{Lkk çkUf ¾kíkk{ktÚke s{k-WÃkkz fhðkLkk hnuþu.yk Lkkýkt çkUf r{ºk yÚkðk ÔÞðMkkÞe «ríkrLkrÄLkk hkufzWÃkkz{kt ykðþu. çkUf r{ºk økúknfku {kxu yrLkðkÞo YÃkÚke

çkUfLkk YÃk{kt s fkÞo fhþu yLku íkuýu Võík íku økúknfkufu su ÞwykEzeLkku WÃkÞkuøk fhu Au, íkuLkk «{krýfíkkLkeíkÃkkMk fhðkLke hnuþu. ykÄkh¼qík ÷uýËuýLkk «fkhsu Mkqû{ yuxeyu{ îkhk Mk{�Úkík nþu íku � s{k, WÃkkz,LkkýkfeÞ xÙkLMkVh íkÚkk ÃkwhktíkLke ÃkqAÃkhA. Mkqû{yuxeyu{, çkUf hrník ÷kufku {kxu LkkýkfeÞ MkuðkykuWÃk÷çÄ fhkððkLkku MkkiÚke ykþkMÃkË rðfÕÃk ykÃku Au.Mkqû{ yuxeyu{Lke ÃkkMku «{kýefhýLkk swËk swËkrðfÕÃkku Ãký nþu, suðk fu çkkÞku{urxÙf, ÃkeykEyuLkykÄkrhík, ðøkuhu yLku økúknfkuLku íku{Lkk ½hLke LksËef÷uðzËuðz fhðk{kt Mkûk{ çkLkkððk {kxu {kuçkkE÷yuxeyu{Lkk YÃk{kt Ãký WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðþu.

Mkqû{ yuxeyu{ Ëuþ{kt ËhufLku yuf ykuAe ®f{íkuykìLk÷kRLk Ëqh MkwÄeLkk rðMíkkhku {kxu Lkkýkt [qfðýeLkwtÃ÷uxVku{o Ãkqhwt Ãkkzu Au.Ãk. hk»xÙeÞ yufef]ík ÞwyuMkyuMkze Ã÷uxVku{o (yuLkÞqÞqÃke)

{kuçkkE÷ çkU®føkLkk WÃkÞkuøkfíkkoyku MkwÄe çkU®føkMkwrðÄkykuLkku ÔÞkÃk ðÄkhðk {kxu yuf ¾qçk sþÂõíkþk¤e ÃkØrík{ktLke yuf Au. yksu {kuçkkE÷ VkuLk÷øk¼øk 900 r{r÷ÞLk fLkuõþLk MkkÚku yuf WÃkÞkuøkeMkkÄLk çkLke økÞu÷ Au.

{kuçkkE÷ çkU®føk Mkuðk, yuMkyu{yuMk - yufyuLkr¢Ãx Mkuðk su Mkwhrûkík {kLkðk{kt ykðu Au � íku{s{kuçkkE÷ çkU®føk yuÃkLkk WÃkÞkuøk îkhk þY fhe þfkÞAu. òu fu fux÷ef RLxhuÂõxð nkuðk Aíkkt {kuçkkE÷çkU®føk yuÃk{kt MkkiÚke {kuxe Mk{MÞk yu Au fu íkuLku{kuçkkE÷ Ãkh s zkWLk÷kuz yLku RLMxku÷ fhðkLke sYhhnu Au. 40 xfkÚke ykuAk ¼khíkeÞ WÃkÞkuøkfíkkoykuÃkkMku su2yu{ELku yLkwfq¤ nuLzMkux yLku SÃkeykhyuVfLkuõþLk Au, su yk ÃkØríkLke sYrhÞkík Au.

WÃkhkuõík Mk{MÞkykuLkwt Mk{kÄkLk fhðk {kxuÞwyuMkyuMkze Ã÷uxVku{o yuf ðifÂÕÃkf MkkÄLk Au. økúknfVkuLk ftÃkLke yLku {kìz÷Lkku rð[kh fÞko rðLkk SyuMkyu{Lkuxðfo WÃkh fkuE Ãký {kuçkkE÷ VkuLkLkk {kæÞ{ÚkeÞwyuMkyuMkze MkkuÕÞwþLkLkku ÷k¼ WXkðe þfu Au yLku íku{kxu økúknfkuyu {kuçkkE÷ WÃkh fkuE Ãký yuÂÃ÷fuþLkLkuzkWLk÷kuz fhðkLke yLku SÃkeykhyuMkLkku MktÃkfo fhðkLkeykð~Þfíkk hnuíke LkÚke. ÞwyuMkyuMkze «Þkuøkíkk yLkwfq¤(ÞwÍh £uLz÷e) WÃkh fkÞo fhe þfu Au, yux÷u yk MktÃkfofhðk yLku MkkÚku s økúknfkuLku rþrûkík fhðk{kt Ãký ¾qçkykMkkLk Au. ÞwyuMkyuMkze yuÂÃ÷fuþLk zkWLk÷kuzfhðkLke ykð~ÞfíkkLku ykuAe fhu Au yLku yuMkyu{yuMk[uLk÷Lkk {wfkçk÷u ðÄw Mkwhrûkík Au.

çkU®føk økúknf yk MkuðkLkku WÃkÞkuøk íkuLkk {kuçkkE÷

33

WÃkh *99# zkÞ÷ fheLku fhe þfu Au. òufu yuf�ík{k{ xur÷VkuLk Mk�ðMk «kuðkEzhLke yuf MkkðosrLkfMktÏÞk� Au yLku su {kuçkkE÷ M¢eLk WÃkh Ëu¾kíkeÃkkhMÃkrhf {uLkwLkk {kæÞ{Úke [÷kððk{kt ykðu Au.

*99# Lkku WÃkÞkuøk fheLku økúknf LkkýkfeÞ Mkuðk,suðe fu Vtz xÙkLMkVh yLku LkkuLk çkU®føk Mkuðk suðe fuçku÷uLMk RLfðkÞhe yLku çkUf ¾kíkkLke Mkqû{ rðøkíkku çktLkuÃkkuíkÃkkuíkkLke MkwrðÄk yLkwMkkh WÃkÞkuøk fhðk{kt Mkûk{Úkþu. MktÃkqýo Mkuðkyku su yuLkÞqÞqÃkeÚke WÃk÷çÄ fhkðþuíku{kt yLÞ Mkuðkyku ykÃkðkLke MkkÚku çkUf ¾kíkkÚke VtzxÙkLMkVh, çku÷uLMk RLfðkÞhe MkkÚku yLku Mkqû{ rðøkíkykÃkðe - su Mkk{u÷ fhkÞu÷ Au. ykÄkh {uÃkh ÃkhÃkqAÃkhA Mkuðk (õÞwyuMkyuyu{)Lke þYykík yuLkÞqÞqÃkeMkuðk{kt yuf {n¥ðÃkqýo Mk{kðuþ Au. yk Zkt[k nuX¤«Þkuõíkk çkUfLke MkkÚku ÃkkuíkkLkk ykÄkhLku òuzðkLke ÂMÚkríkrð»kÞ{kt òýfkhe {u¤ðe þfu Au. yk yu Mkuðk Au,su MkhfkhLku MkeÄe MkçkrMkze rðíkhý fkÞo¢{{kt ÔÞkÃkfWÃkÞkuøk{kt ykðþu. yk Mkuðk h8 ykìøkMx, h014Lkkhkus þY fhðe rLkrùík {kLkðk{kt ykðu÷ Au.

7. YÃku zurçkx fkzo :

YÃku, yuf Lkðe fkzo ÞkusLkk Au, su ¼khíkeÞhk»xÙeÞ [wfðýe rLkøk{ (yuLkÃkeMkeykE) îkhk þYykíkfhðk{kt ykðu÷ Au, fu su ík{k{ ¼khíkeÞ çkUfku íkÚkkLkkýkfeÞ MktMÚkkykuLku R÷uõxÙkurLkf Ãku{uLx{kt ½høkÚÚkw,ykuÃkLk ÷wÃk, çknwÃkûkeÞ ÃkØrík «ËkLk fhðkLkk nuíkwÚkeMkk{u÷ fhðk {kxu Mkt{rík ykÃkþu. �YÃku� þçË ¾wËhk»xÙeÞíkkLkwt Mð{kLk Mkk[ðu Au. YÃku YrÃkÞk yLku [wfðýeçktLku þçËkuLku r{÷kðeLku fhðk{kt ykðu÷ Au. YÃku fkzo¼khíkeÞ WÃk¼kuõíkkyku, ðuÃkkheyku íkÚkk çkUfkuLkesYrhÞkíkku Ãkqhe fhu Au. YÃku zurçkx fkzoLkk ÷k¼ �çkU®føk WíÃkkËLkkuLkk Ã÷uxVku{o{kt LkBÞíkk ÷kððe,MðefkÞoíkkLkwt �[wt Míkh íkÚkk YÃku çkúkLzLke þÂõík suík{k{ ðÄu÷k MkkÄLkkuLkk yLkw¼ð{kt MknÞkuøk ykÃkþu,suLkk {wÏÞ ÷ûký Lke[u {wsçk Au.

� ykuAk ¾[o MkkÚku Mkk{ÚÞo

� yLkwfq¤ WíÃkkËLkkuLke MkwËh hsqykík

� ¼khíkeÞ økúknfkuÚke MktçktrÄík Mkq[LkkykuLkwt hûký

� y«Míkwík / yLk-yLður»kík økúknf ðøkoLkuE÷uõxÙkurLkf WíÃkkËLkkuLkku rðfÕÃk WÃk÷çÄfhkððku.

7. ykÄkh Mk{�Ãkík [qfðýeLke ÃkØrík

(yuEÃkeyuMk) :

yuEÃkeyuMk yuf çkU®føk WíÃkkËLk Au, suÃkeykuyuMk (Mkqû{ yuxeyu{) fu feykuMf çkU®føk{kt fkuEÃký çkUfLkk ÔÞðMkkÞe «ríkrLkrÄ îkhk ykÄkh «{kýeík{kæÞ{Úke yktíkrhf Mkt[k÷Lk ÞkuøÞ LkkýkfeÞ Mk{kðuþMktçktrÄík ÔÞðnkhLke yLkw{rík ykÃku Au. ðíko{kLk{kt [khçkwrLkÞkËe «fkhLkk ykÄkh Mk{�Úkík çkU®føk ÔÞðnkhkuWÃk÷çÄ Au, suðk fu (1) ÃkwhktíkLke ÃkqAÃkhA (h) LkkýktWÃkkzðk (3) Lkkýkt s{k fhkððk, íkÚkk (4) ykÄkhÚkeykÄkh{kt LkkýktLke nuhVuh. økúknf îkhk yuEÃkeyuMkÔÞðnkh þY fhðk {kxu çk u {krníke suðe fuykEykEyuLk (yu yku¤¾ðwt fu økúknf fE çkUf MkkÚkuòuzkÞu÷ Au) íkÚkk ykÄkh MktÏÞk yÃkurûkík Au.

8. ykÄkh îkhk [qfðýe Þk usLkkLke ÃkØrík

(yuÃkeçkeyuMk)

ykÄkh [wfðýe ÞkusLkk «ýkr÷ ÃkØrík MkhfkhíkÚkk Mkhfkhe MktMÚkkykuLkk ÷k¼kÚkeoykuLku çkUf íkÚkkÃkkuMxykìrVMkku{kt ykÄkhÚke òuzkÞu÷ ¾kíkkyku{kt [wfðýes{k fhðk {kxu Mkûk{ çkLkkðu Au. fkuE ÔÞÂõíkLkuR÷uõxÙkurLkf ÷k¼Lke nuhVuh (Eçkexe) íkÚkk zeçkexe /zeçkexeyu÷ [wfðýe {kuf÷Lkkh Mkhfkhe rð¼køk íkÚkkMktMÚkkykuLku Võík ykÄkh MktÏÞk íkÚkk hf{ ËþkoðíkeVkE÷ku íkiÞkh fheLku íkuLku íku{Lkk LkkUÄkÞu÷e çkUf{kt s{kfhðkLke nkuÞ Au. íku WÃkhktík yrÄf]ík çkUf íku VkR÷Lke{ËËÚke [ku¬Mk ykÄkh [qfðýe ÞkusLkkLkk {kæÞ{ÚkefkÞoðkne fhu Au íkÚkk ÷k¼kÚkeoykuLkk Lkkýkt s{k ykÃkuAu. ykðfrLkrÄ «kó Úkðk Ãkh ÷k¼kÚkeoLku çkUfyuuMkyu{yuMk íkÚkk yLÞ Mkq[LkkLkk {kæÞ{Úke, su çkUfíkÚkk økúknf ðå[u LkkUÄkÞu÷ Au, íkuLkkÚke Mkqr[ík fhe þfuAu.

{kuçkkE÷ VkuLk

îkhk

LkkýktfeÞ Mkuðkyku

M{kxo fkzo

yLku Ãkeyku

x�{Lk÷

LkkýkfeÞ

Mk{kðuþ Mkûk{

«kiãkurøkfe

{kEfku

{kuçkkE÷ íkÚkk

çkkÞku{erxÙf

yuxeyu{

çkkÞku{erxÙf

nkÚkÚke [k÷íkwt

MkkÄLk

ELxhLkux

Mkt[kr֒k rfykufh

yLku ÃkeMke íkÚkk

Mkqû{ þk¾kyku

34

35

Ëu¾hu¾ {kxu ðneðxe {k¤¾wt

36

9. Ëu¾hu¾ {kxu ðneðxe {k¤¾wt

9.1. fuLÿeÞ Míkhu

yæÞûkíkk yLÞ MkÇÞku [fkMkýeLkku Mk{Þøkk¤ku

r{þLk«{w¾ Lkkýkt{tºke Mkt[kh {tºke, økúk{eý rðfkMk {tºke, rºk{krMkf

Mkr[ð (LkkýkfeÞ Mkuðkyku), økðLkoh

¼khíkeÞ rhÍðo çkUf, Mkr[ð (ËqhMkt[kh),

Mkr[ð (økúk{eý rðfkMk),

yæÞûk (ykEçkeyu).

Mkt[k÷Lk Mkr{rík Mkr[ð (LkkýkfeÞ Mkuðkyku) zuÃÞwxe økðLkoh (ykhçkeykE), {nkrLkËuþf {krMkf

yuLkykEMke, {wÏÞ fkÞoÃkk÷f - ykEçkeyu,

yæÞûk yLku «çktÄ rLkËuþf - çkeyuMkyuLkyu÷,

çkUfkuLkk yæÞûk yLku «çktÄ rLkËuþf,

yæÞûk - Lkkçkkzo, {wÏÞ fkÞoÃkk÷f yrÄfkhe-

yuLkÃkeMkeykE.

r{þLk rLkËuþf MktÞwõík Mkr[ð (yuVykE) çkUfku, Lkkçkkzo, yuLkÃkeMkeykE yXðkrzf / Ãk¾ðkrzf

çkeyuMkyuLkyu÷Lkk Lkkuz÷ yrÄfkhe

9.1.1. rLkËuþf (yuVykE) yrÄf r{þLk rLkËuþf nþu.

9.h hkßÞ Míkh :

yæÞûkíkk yLÞ MkÇÞku [fkMkýeLkku Mk{Þøkk¤ku

hkßÞMíkhu yuLkykhyu÷yu{Lke MkkÚku {wÏÞ çkUfkuLkk «{w¾, {krMkf

y{÷efhý yufºkefhý «kó fhðk {kxu ykhçkeykE íkÚkk LkkçkkzoLkk

Mkr{rík fkÞo¢{ rLkÞk{f, ûkuºkeÞ «{w¾ku, ðe{k

yuLkykhyu÷yu{ yÚkðk ftÃkLkeyku ðøkuhu

{wÏÞ Mkr[ð (Lkkýkt)

9.h.1. hkßÞLke hksÄkLke{kt yuMkyu÷çkeMke MktÞkusf çkUfLkk sLkh÷ {uLkush, hkßÞ y{÷efhý Mkr{ríkLkk Mkr[ðnþu. hkßÞkuLku fkÞkuoLke MkkÚku MktÞkusLk{kt MknkÞíkk {kxu yuf ð»koLke {wËík {kxu yuMkyu÷çkeMke MktÞkusf çkUf{kt hkßÞLkkyuf ðrh»X yrÄfkheLke «ríkrLkÞwÂõík fhkððk {kxu yLkwhkuÄ fhðk{kt ykðu Au.9.3 rsÕ÷k Míkh :

yæÞûkíkk yLÞ MkÇÞku [fkMkýeLkku Mk{Þøkk¤ku

rsÕ÷k Míkhu rsÕ÷k f÷uõxh (zeMke) rsÕ÷kLke çkUfku íkÚkk LkkçkkzoLkk Ãk¾ðkrzf

y{÷efhý ðrh»X yrÄfkhe, yuLkykhyu÷yu{Lkk

Mkr{rík MkÇÞku, ðe{k ftÃkLkeyku, rsÕ÷k ðneðxe

íktºk íkÚkk MÚkkrLkf rLkøk{kuLkk yrÄfkheyku

9.3.1. yøkúýe rsÕ÷k «çktÄf (yu÷zeyu{) y{÷efhý Mkr{ríkLkk Mkr[ðLkk YÃk{kt fkÞo fhþu.

9.3.h. Mkr{ríkLke çkuXf Ãk¾ðkrzf ykÄkh Ãkh ykÞkursík fhðk{kt ykðþu. Ãkqýo sYrhÞkík MkwÄe þYykíkLkk Ãkøk÷k{ktçkuXfLkwt ykÞkusLk íðrhík fhðk{kt ykðe þfu Au. çku ÷økkíkkh çkuXfku{kÚke fkuE Ãký yuf çkuXf{kt rsÕ÷k f÷uõxhLkenkshe yrLkðkÞo nþu.

37

Ëu¾hu¾ ÃkØrík /

yu{ykEyuMk

38

10. Ëu¾hu¾ ÃkØrík / yu{ykEyuMk :

10.1. çkUf r{ºkLke rLk{ýqfLke ykuLk÷kRLk Ëu¾hu¾{kxu LkkýkfeÞ Mk uðk rð¼køk îkhkfinancialservices.gov.in WÃkh yuf ðuçkÃkkuxo÷Lkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykðþu. ûkuºk{ktøkk{Lkwt Mk{økú fðhus MkwrLkrùík fhðk {kxuLkwt ykyuf MkkÄLk çkLkþu.

10.h. íkiÞkh fhðk{kt ykðLkkh rhÃkkuxo rsÕ÷kðkh/hkßÞðkh íkiÞkh Úkþu fu su{kt Lke[u {wsçkLkk {wÆkMkk{u÷ Úkþu :

f. Mkk{u÷ Lk fhðk{kt ykðu÷k Ãkrhðkhku MkrníkMkk{u÷ fhu÷k økk{ fu ßÞkt Lkðk ¾kíkk ¾ku÷ðkLkeykð~Þfíkk Au.

¾. Mkk{u÷ Lk ÚkÞu÷k Ãkrhðkhku Mkrník Mkk{u÷ ÚkÞu÷køkk{, ykuAk{kt ykuAk Ëhuf Ãkrhðkh ËeX yufÃkqýo Mk{�Úkík ¾kíkw ¾ku÷ðwt íku{s sqLkk çktÄ ÚkÞu÷k¾kíkkykuLku VheÚke [k÷w fhkððk.

øk. Lkðk ¾kíkk ¾ku÷ðkLke ykð~Þfíkkðk¤k ÃkrhðkhkuMkrník Mkk{u÷ Lk fhðk{kt ykðu÷k økk{.

½. fðh Lk fhðk{kt ykðu÷k Ãkrhðkhku, su{ýu Lkðk¾kíkk ¾ku÷kððk/ ¾kíkkykuLku VheÚke [k÷wfhðkLke ykð~Þfíkk Au íkuðk þnuhe rðMíkkhku.

[. økúkBÞ íkÚkk þnuhe rðMíkkhku{kt hk¾ðk{kt ykðu÷kLkðk çkUf r{ºkkuLke MktÏÞk.

10.3. Ëhuf çkUfku{kt çkUf r{ºkkuLkk fkÞkuoLke Ëu¾hu¾ {kxu«ýkr÷fkøkík yu{ykEyuMk ÃkØrík nkuðeòuEyu. íkuLku yLkwYÃk Mk{økú ÃkØrík{kt yktfzkyux÷u fu ytf yufMkh¾k nkuÞ. yk «ÞkusLknuíkwÚke íkuLku LkkýkfeÞ Mkuðkyku rð¼køk îkhk Mkqr[íkÃkkuxo÷ WÃkh rLkÞr{ík YÃku yÃk÷kuz fhðk{ktykðe þfu.

10.4. yk yu{ykEyuMkLkwt òuzký LkkýkfeÞ Mkuðkrð¼køkLkk Ãkk ux o÷ yux÷u f ufinancialservices.gov.in Úke Úkþu. ík{k{

çkUfkuLku yk Ãkkìxo÷{kt sðk {kxu sYhe ykEzeyLku ÃkkMkðzo Ãknu÷uÚke s WÃk÷çÄ fhkððk{ktykðþu.

10.Ãk. yr¼ÞkLk ËhBÞkLk Ëu¾hu¾ {kxu yu{ykEyuMkrhÃkkuxo çku ¼køkku{kt yufrºkík fhðk{kt ykðþu.yuf ¼køk çkUf MkeçkeyuMkLku Mkq[Lkk rhÃkkuxo fhþusu yXðkrzf nþu yLk u çkeòu ¼køkyuMkyu÷çkeMkeLku {¤u÷ku rhÃkkuxo nþu, su{kt{q¤¼qík Míkhu ÂMÚkríkLkwt Mkðuoûký Ãký Mkk{u÷fhðk{kt ykðþu. {q¤¼qík MíkhLkk MkðuoûkýLkwtyr¼ÞkLk þY fÞkoLkk 3 {rnLkkLke ytËh Ãkqhwtfhðk{kt ykðþu.

10.6 yuðku rLkýoÞ ÷uðk{kt ykðu÷ Au fu ÃkrhðkhLke{rn÷kLku {wÏÞ ÔÞÂõíkLkk YÃk{kt íkÚkk yLÞMkÇÞkuLku MkeçkeyuMk{kt òuze Ëuðk{kt ykðþu fusuÚke ÞkusLkk ËhBÞkLk Mkk{u÷ fhðk{kt ykðu÷kÃkrhðkhkuLke MktÏÞk rLkÄkorhík fhe þfkÞ.

10.7. ykEçkeyu{kt yuf Ëu¾hu¾ Mkr{rík nþu, suMkkókrnf ykÄkh WÃkh Mkr{ríkLke Mk{eûkk fhþu.Ëu¾hu¾ {kxu Mkq[Lkk LkkýkfeÞ Mkuðk rð¼køkLkkÃkkuxo÷ îkhk {u¤ðe þfkþu.

10.8. LkkýkfeÞ Mkuðk rð¼køk{kt yuf ÃkrhÞkusLkkðneðxe sqÚkLke h[Lkk fhðk{kt ykðþu, su{kthkusuhkusLke Ëu¾hu¾ {kxu ûkurºkÞ MíkhLkkrLk»ýkíkkuLku Mkk{u÷ fhðk{kt ykðþu.

10.9. yuMkyu÷çkeMkeLku yuf xku÷ £e LktçkhÚke òuzðk{ktykðþu, su fku÷ MkuLxh MkkÚku òuzkÞu÷ku nþu. suLkkøkrhfkuLku ¾kíkw ¾ku÷ðk{kt fkuE Mk{MÞk ykðuíkku íku yk Lktçkh WÃkh fkì÷ fhe þfþu, ßÞktíkuLke VrhÞkË ÷uðk{kt ykðþu. íku WÃkhktík íkuLkuykøk¤Lke fkÞoðkne {kxu MktçktrÄík yrÄfkheLku1Ãk rËðMk{kt {kuf÷e ykÃkðk{kt ykðþu.

39

{erzÞk yLku «[kh

40

11. {erzÞk yLku «[kh :

fuLÿeÞ Míkhu, hkßÞMíkhu yLku rsÕ÷k Míkhu /MÚkkrLkf Míkhu fu ßÞkt y÷øk y÷øk MíkhuÃkhtÃkhkøkík heíku Ãkqhíkku «[kh-«Mkkh fhðkLkesYrhÞkík Au. çkUfku yLku çkeò þuhÄkhfkuLkeMk{LðÞÚke ¼khíkeÞ çkUf Mkt½ yLku Lkkçkkzo îkhk«[kh-«Mkkh {kxuLkwt íktºk íkiÞkh fhðk{kt ykðþu.«[kh {kxu çkUfkuLkk Vtz{ktÚke yuf Mkk{kLÞ VtzLkeh[Lkk fhðk{kt ykðþu. hkßÞku{kt hkßÞ MíkheÞçkUfMko Mkr{rík (yuMkyu÷çkeMke), ykEçkeyu /LkkçkkzoLku rðMík]ík rËþk {køkoËþoLkkuLkk ykÄkhWÃkh Mk{LðÞ fhþu íkÚkk MÚkkrLkf MíkheÞ«[kh-«Mkkh MktçktrÄík yøkúýe rsÕ÷k f÷uõxhkuîkhk fhðk{kt ykðþu. ík{k{ «[kh Mkk{økúesuðe fu ÃkkuMxh, çkuLkh ðøkuhu MÚkkrLkf / ûkuºkeÞ¼k»kkyku{kt íkiÞkh fhðk{kt ykðþu. ÞkusLkkLkwtyr¼ÞkLk Lke[u {wsçk ÔÞkÃkf heíkÚke fhðk{ktykðþu.

� fuLÿeÞ Míkh :

� r«Lx

� E÷uõxÙkurLkf

� hurzÞku

� MÚkkrLkf Míkh :

� ÃkkuMxh

� çkuLkh

� çkúkWMkh

� çkkÌk «[kh :

� ðkì÷ ÃkU®xøk

� nku�zøk

� ÃkkuMxh

� çkuLkh

41

r{þLkLkk y{÷efhý

Mkk{u hnu÷k Ãkzfkhku

42

1h. r{þLkLkk y{÷efhý Mkk{u hnu÷k Ãkzfkhku :

1h.1. xur÷fku{ fLkuÂõxrðxe :

çkUfku íkhVÚke «kÃík {krníke {wsçk ËuþLkk ykrËðkMkeyLku Ãknkze ûkuºkku{kt xur÷fku{ Lkuxðfo rðïMkLkeÞ LkÚkeyLku yux÷k {kxu yk ûkuºkku{kt çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ«ríkrLkrÄ)Lke rLk{ýqf fhðe yLku çkUf ¾kíkk ¾ku÷ðkLkeMkwrLkrùíkíkk «kó fhðe ½ýe y½he Mkkrçkík ÚkE hneAu. yk Mk tçk tÄ{k t x ur÷fk u{ rð¼køk yLk uçkeyuMkyuLkyu÷Lkk «ríkrLkrÄyku MkkÚku çkuXfLkwt ykÞkusLkfhðk{kt ykÔÞwt yLku yuðku rðïkMk ykÃkðk{kt ykÔÞkufu xur÷VkuLk fLkuÂõxrðxeLke nk÷Lke Mk{MÞkykuLku ÃkhMÃkhrð[kh-rðrLk{Þ îkhk Mk{kó fhðk{kt ykðþu. yuðwtÃký Mkqr[ík fhðk{kt ykÔÞwt fu xur÷VkuLk fLkuÂõxrðxeLkeMkkÚku W¥kh-Ãkqðo yLku Ëwøko{ ûkuºkkuLkk ík{k{ økk{zktykuLkuMkk{u÷ fhðk {kxu ¼khík MkhfkhLke Mkt{rík y÷økÚke÷uðk{kt ykðLkkh Au. çkUfku ßÞkhu Ãkt[kÞík Míkh MkwÄeÃknkU[þu íÞkhu íku LkuþLk÷ ykìÂÃxf÷ VkRçkh Lkuxðfo(yuLk.yku.yuV.yuLk.)Lkku WÃkÞkuøk fheLku fk{ fhþu.

1h.h. ¾kíkkykuLku Mkr¢Þ hk¾ðk :

yu sYhe Au fu fuLÿeÞ, hkßÞ yLku MÚkkrLkf MíkhLkkMkhfkhe ÷k¼ku yk ¾kíkkykuLkk {kæÞ{Úke ykÃkðk{ktykðu, fu{ fu yuðwt òuðk{kt ykðu Au fu yk ûkuºk{kt ½ýkfkÞkuo{kt ÃkwLkhkðíkoLk òuðk {¤e þfu Au yLku õÞkhufhkßÞ Mkuðk ûkuºk árüfkuýLkku y{÷ LkÚke fhíke yLkuMkuðkûkuºk çkUfku rMkðkÞ yLÞ çkUfkuLku ûkuºkku MkkUÃkðkÚkeÃkrhnkMk suðe ÂMÚkrík ÃkuËk ÚkkÞ Au. «íÞûk ÷k¼ nuX¤LkeÞkusLkk, ¾kMk fheLku {Lkhuøkk WÃkh ¼kh ykÃkðkLkesYhík Au yLku yu÷ÃkeS{kt «íÞûk ÷k¼ ÞkusLkk nuX¤VheÚke þYykík fhðkLke sYrhÞkík Au. nk÷{kt MkeÄk÷k¼ nuX¤Lke ÞkusLkkykuLke ÞkËe Ãkrhrþü-6{kt òuEþfkÞ Au.

1h.3. çkúkLz çkkçkík{kt òýfkhe yLku òøkYfíkk :

�{ktøk� íkhVLke yMkh (ze{kLz MkkEx Vq÷ RVuõx)Lku«kó fhðk {kxu yu ykð~Þf Au fu xÙuz{kfo yLku {q¤çkU®føk Mkuðk «kó fhðk {kxu çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ«ríkrLkrÄ) {kìz÷Lke òýfkhe yLku çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ«ríkrLkrÄ) ykWx÷ux WÃkh WÃk÷çÄ çkU®føk WíÃkkËLkkuyLku YÃku fkzoLke Ãký òýfkhe WÃk÷çÄ fhkððk{ktykðþu. økúknfkuLku yu ðkík {kxu òøk]ík fhðk{kt ykðþufu íku{Lkk ¾kíkk{kt WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðu÷ Ãk,000YrÃkÞkLke ykuðhzÙk^xLke rÄhký MkwrðÄk Au fu suLku LkðeMke{k {u¤ððk {kxu Ãkhík [qfðýe fhðkLke ykð~Þf

Au yLku yk hf{ yu fkuE MkçkrMkze LkÚke.

1h.4. «íÞûk ÷k¼ ÞkusLkk nuX¤ çkUfkuLku fr{þLk:

©e LktËLk rLk÷ufýeLke yæÞûkíkk{kt ykÄkh Mk{�Úkíkyufef]ík Ãku{uLx ÔÞðMÚkk MktçktÄe fkÞo¢{Lku íku{Lke Vuçkúwykheh01hLkk rhÃkkuxo{kt swËk swËk Eçkexe, zexeyuMk íkÚkk{kR¢ku yuxeyu{ yux÷u fu yuxeyu{Lkk {kæÞ{Úke ytrík{[qfðýeyku {kxu ytrík{ ÷uðzËuðz ¾[o nuíkw h0 YrÃkÞkËhuf ÷uðzËuðzLke {ÞkoËk MkkÚku 3.14 xfkLke ¼÷k{ýfhðk{kt ykðu÷ Au. zeçkexeLkk nuíkwÚke ÷køkw fr{þLk{ktzeçkexeyu÷ (yu÷ÃkeS) Ãký Mkk{u÷ fhðwt òuEyu.{LkhuøkkLkk Ãký «íGkûk ÷k¼ fkÞo¢{{kt Mkk{u÷ fhðk{ktykððk òuEyu.

1h.Ãk. Ëwwøko{ ûkuºkkuLkku Mk{kðuþ fhðku :

Ãkqðo ¼køkLkk fux÷ktf rnMMkkyku, rn{k[÷ «Ëuþ,W¥khk¾tz, sB{w íkÚkk fk~{eh íkÚkk 8h ðk{ÃktÚk WøkúðkË«¼krðík (yu÷zçkÕÞwE) rsÕ÷k xur÷fk u{fLkuÂõxrðxeLke MkkÚku MkkÚku RL£kMxÙf[hLkk ÃkzfkhkuLkkuÃký Mkk{Lkku fhu Au. yk ÞkusLkk nuX¤ ykðk ûkuºkkuLkkík{k{ Ãkrhðkhku Ãkqhe heíku Mkk{u÷ fhe þfkÞ íku{ LkÚke.

fux÷ktf ûkuºkkuLkku fËk[ MktÃkqýo heíku Mk{kðuþ Lk ÚkE þfuíkÚkk [hý-h{kt síkk hnuþu.

43

{wÏÞ Mkn¼køkeykuLke ¼qr{fk

44

13. {wÏÞ Mkn¼køkeykuLke ¼qr{fk :

13.1. LkkýkfeÞ Mkuðk rð¼køk :

� LkkýkfeÞ Mk{kðuþ ÞkusLkk WÃkh r{þLk {kuzLkwtMk{økú «¼wíð

� r{þLkLke Mk{økú Ëu¾hu¾ íkÚkk y{÷efhý

13.h. fuLÿ MkhfkhLkk yLÞ rð¼køkku :

� Ãkqýo LkkýkfeÞ Mk{kðuþ «kÃík fhðk yLku÷k¼kÚkeoykuLkk ¾kíkk{kt Mkk{krsf ÷k¼kuykÃkðk, fuLÿ MkhfkhLkk MktçktrÄík rð¼køkku {kxuMkn¼køkeykuLke MkkÚku Mk{LðÞ fhðku Ãkzþu.

� ðíko{kLk{kt «íGkûk ÷k¼ ÞkusLkk nuX¤ h6fuLÿeÞ Mkk{krsf ÷k¼ ÞkusLkk, fuLÿ MkhfkhLkk8 rð¼køkku îkhk «kÞkursík fhðk{kt ykðe hnu÷Au, su Lke[u {wsçk Au :

1. Mkk{krsf LÞkÞ yLku MkþÂõíkfhý {tºkk÷Þ.

h. {kLkð MktMkkÄLk rðfkMk {tºkk÷Þ, Wå[ rþûkkrð¼køk

3. {kLkð MktMkkÄLk rðfkMk {tºkk÷Þ, Mfq÷ rþûkk yLkuMkkûkhíkk rð¼køk

4. ykrËðkMke fkÞo {tºkk÷Þ

Ãk. ÷½w{íke fkÞo {tºkk÷Þ

6. {rn÷k yLku çkk¤rðfkMk {tºkk÷Þ

7. MðkMÚÞ yLku Ãkrhðkh {tºkk÷Þ

8. ©{ yLku hkusøkkh {tºkk÷Þ

� økúk{eý rðfkMk {tºkk÷Þ îkhk {LkhuøkkLku«kÞkursík fhðk{kt ykðu÷ Au yLku íkuLku «íÞûk÷k¼ rðíkhý{kt Mkk{u÷ fhðkLke Mkt¼kðLkk Au.

� rð¼køk suðk fu økúkBÞ xÃkk÷ Mkuðk fkÞko÷Þ /økúkBÞ xÃkk÷ Mkuðf / xur÷fku{ fLkuÂõxrðxe {kxuMkt[kh rð¼køk, {erzÞk yr¼ÞkLk{kt MknÞkuøk{kxu Mkq[Lkk íkÚkk «Mkkhý {tºkk÷Þ yLkuzeyuðeÃke, Ëu¾hu¾ suðk íktºkku {kxu, zuxk yãíkLkfhðk {kxu Ãkkuxo÷Lke h[Lkk fhðk, R÷uõxÙkurLkfrhÃkku�xøk «ýkr÷fk íkiÞkh fhðk {kxu ÷kìrsÂMxfMknkÞíkk íkiÞkh fhðk{kt zeEykExeðkÞ,yuLkÞwyu÷yu{Lkk Mk{kðuþ {kxu yu[ÞwÃkeyu,yuLkykhyu÷yu{Lkk Mk{kðuþ nuíkw økúk{eýrðfkMk {tºkk÷Þ ðøkuhu.

13.3 ¼khíkeÞ rhÍðo çkUf (ykhçkeykE)

� çkUfkuyu íku{Lkk rLkËuoþkuLku r{þLk ÃkØrík MkkÚkuLkkýkfeÞ Mk{kðuþ ÞkusLkk yLkwYÃk çkLkkððwt.

� yuVykEyuV Vtz Vk¤ðýe MknkÞíkk.

� s{kfíkko rþûký íkÚkk òøkYfíkk Vtz ÞkusLkkh014 MknkÞíkk.

� LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk yr¼ÞkLk íkÚkkyuVyu÷MkeMke{kt MkwÄkhku íkÚkk íku{Lkk ç÷kuf MíkhMkwÄe rðMíkkh {kxu çkUfkuLku {køkoËþoLk íkÚkkMknkÞíkk ykÃkðe.

13.4. çkUf : su{ fu r{þLk ÃkØrík ËMíkkðus{ktÔÞkÏÞkrÞík fhðk{kt ykðu÷ Au.

13.Ãk. ¼khíkeÞ çkUf Mkt½ (ykEçkeyu) :

� LkkýkfeÞ Mk{kðuþ «ÞkMk{kt ík{k{ çkUfku MkkÚkuMk{LðÞ fhðku.

� LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk yr¼ÞkLkLke Ëu¾hu¾ MktçktÄe{wÏÞ ¼qr{fk rLk¼kððe.

45

� «[kh íkÚkk yr¼ÞkLk{kt çkUfkuLkk Mk{LðÞÚkeøkúknf VrhÞkËku / {wÆkykuLkku xku÷ £e LktçkhkuLkk{kæÞ{Úke fuLÿeÞf]ík VrhÞkË rLkfk÷{ktMk{LðÞ.

� yuVykELke fkÞoðkneLke Ëu¾hu¾ {kxu yufMk{�Ãkík zuMfLke MÚkkÃkLkk.

� VrhÞkË rLkðkhý nuíkw yuMkyu÷çkeMkeLke MkkÚkuMk{LðÞ.

13.6. hk»xÙeÞ f]r»k yLku økúk{eý rðfkMk çkUf

(Lkkçkkzo) :

� «[kh íkÚkk yr¼ÞkLk{kt Mk{LðÞ

� Lkkçkkzo nuX¤ fkÞohík MktøkXLkkuLkk MktçktÄ{ktLkkýkfeÞ Mk{kðuþ {kxuLke fkÞoðkneLke Ëu¾hu¾.

� LkkýkfeÞ Mk{kðuþ Vtz (yuVykEyuV)LkeðnU[ýe.

� yuMkyu[S / suyu÷S ÷k¼kÚkeoyku îkhkLkkýkfeÞ Mkkûkhíkk.

13.7. hkßÞ Mkhfkh :

� hkßÞ Míkhu r{þLk rLkËuoþfLke rLk{ýqf

� yuMkyu÷çkeMke íkÚkk ík{k{ Mkn¼køkeykuLkkMk{LðÞÚke LkkýkfeÞ Mk{kðuþ ÞkusLkkLkeËu¾hu¾.

� ÷k¼kÚkeoykuLkk çkUf ¾kíkk{kt hkßÞLke ÞkusLkkyku{kxu MkeÄk ÷k¼Lke fkÞoðkne

� y{÷efhý fkÞoLke Ëu¾hu¾ {kxu hkßÞMkhfkhLkk yuf yrÄfkhe «ríkrLkÞwÂõík.

13.8. hkßÞ Míkhu çkUfMko Mkr{rík (yuMkyu÷çkeMke) :

� yuMkyu÷çkeMke MktÞkusf {nk«çktÄf îkhk hkßÞy{÷efhý Mkr{ríkLkk Mkr[ðLkk YÃk{kt fk{fhðwt.

� LkkýkfeÞ Mk{kðuþLke økríkrðÄkuykuLkk nuíkw {kxuík{k{ çkUfku MkkÚku Mk{LðÞ.

� LkkýkfeÞ Mk{kðuþLke rðr¼Òk swËe swËeøkríkrðrÄykuLke Ëu¾hu¾ íkÚkk ykLkwMktrøkffkÞoðkne.

13.9. rsÕ÷k «þkMkLk :

� rsÕ÷k{kt yuVykELkk y{÷efhý fkÞoðkne{kt«{w¾ ¼qr{fk.

� rsÕ÷k f÷uõxh (zeMke), rsÕ÷k MíkheÞy{÷efhý Mkr{ríkLkk yæÞûkLkk YÃk{kt fk{fhþu.

13.10. yøkúýe rsÕ÷k «çktÄf (yu÷zeyu{) :

� rsÕ÷k y{÷efhý Mkr{ríkLkk Mkr[ðLkk YÃk{ktfk{ fhþu.

� yu÷zeyu{ rsÕ÷k{kt yuVykELkk y{÷efhý{ktyu÷zeyu{ ík{k{ çkUfku MkkÚku Mk{LðÞÚke fk{fhþu.

13.11. MÚkkrLkf yuf{ku :

� MÚkkrLkf yuf{ku (økúk{eý ûkuºkku{kt Ãkt[kÞíkku íkÚkkþnuhe ûkuºkku{kt LkøkhÃkkr÷fkyku)Lkk «ríkrLkrÄyuVykELkk y{÷efhý{kt swËe swËe heíku,suðe fu LkkýkfeÞ Mkkûkhíkk yr¼ÞkLk ðøkuhu{kt¾kíkk ¾ku÷ðk {kxu ÔÞÂõíkykuLke yku¤¾kýfhðk{kt MknkÞ fhðe.

13.1h. ¼khíkeÞ hk»xÙeÞ [wfðýe rLkøk{

(yuLkÃkeMkeykE) :

� YÃku fkzoLke WÃk÷ÂçÄ fhkððe íkÚkk íkuLkk ÞkuøÞnuíkw Mkt[k÷Lk {kxu çkUfku MkkÚku Mk{LðÞ íkÚkk sYhe{køkoËþoLk yLku MknkÞíkk.

� çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lke yktíkhfkÞofkhíkkLku Mkh¤ çkLkkððe.

� ykuAe ®f{íkðk¤k {kuçkkE÷ {kxu ÞwyuMkyuMkzeykÄkrhík {kuçkkE÷ çkU®føk WÃk÷çÄ fhkððk{kxu çkUfkuLku ykð~Þf MknkÞíkk «ËkLk fhkððefu suÚke økúknf ík{k{ çkUfku{kt s{kWÃkkz, LkkýktxÙkLMkVh, çku÷uLMk ÃkqAÃkhA ðøkuhu suðe {q¤¼qíkçkU®føk MkuðkykuLke MkwrðÄk {u¤ðe þfu. ykWíÃkkËLkkuLku çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) îkhkÃký Mkûk{ çkLkkððk{kt ykðu.

13.13. ¼khíkeÞ rðrþü yku¤¾ yr¼ÞkLk

(ÞwykEzeyuykE) :

� çkUf ¾kíkw ¾ku÷kððk MkkÚku ykÄkh Lkk{ktfLkLkeÃký LkkUÄýe fhðe.

� çkUfku îkhk ykÄkh Mkûk{ [qfðýe ÃkØrík(yuEÃkeyuMk) {þeLkku îkhk MkçkrMkze MkwrðÄkLkuMkw÷¼ çkLkkððe.

� çkUf ¾kíkkyku{kt ÍzÃkÚke s{khkrþLku MkwrLkrùíkfhðkLkk nuíkwÚke EykEzeLke MkkÚku ÞwykEze{ktíðrhík YÃkktíkhý.

� yuf ykÄkh MktÏÞk MkkÚku yLÞ ¾kíkkykuLkwt {u®Ãkøkfhðwt.

46

47

WËT½kxLk

Mk{khkun

48

14. WËT½kxLk Mk{khkun :

f. rËÕne, hkßÞkuLkk ÃkkxLkøkhku yLku rsÕ÷kyku{kt yuf MkkÚku WËT½kxLk.

¾. yr¼ÞkLkLkwt «íkef íkÚkk ÔÞkðMkkrÞf {wÆkykuLkwt yLkkðhý.

øk. ík{k{ xur÷fkuLk MkwrðÄk «ËkLk fhðkðk¤k {kæÞ{kuLku ykuAe ®f{íkLke {kuçkkE÷ çkU®føk (ÞwyuMkyuMkze) MkuðkykuLkku þw¼kht¼.

½. ÷k¼kÚkeoykuLku ykÃkðk{kt ykðíkk YÃku fkzoLkwt ¾kMk YÃkÚke «fkrþík fhðwt.

1Ãk. y{÷efhý {kxu Mk{Þhu¾k

¢{ «ð]r¥kyku rLkÄkorhík Mk{Þ-Mke{k

1. þw¼kht¼ 28.8.2014

h. yuMkyuMkyuLkwt fðhus (økúk{eý rðMíkkhku{kt Ãk0,000 çkUf r{ºk

ykWx÷uxku ¾ku÷ðk íkÚkk sYrhÞkík {wsçk þnuhe ûkuºkku{kt íku {kxuLke

ðÄkhkLke ÔÞðMÚkk fhðe) –

10,000 15.08.2014

15,000 (fw÷ hÃk,000) 30.11.2014

1Ãk,000 (fw÷ 40,000) 31.03.2015

10,000 (fw÷ Ãk0,000) 30.06.2015

3. ¾kíkk ¾ku÷ðk (ytËkrsík : 7.5 fhkuz)

25 % 30.11.2014

50 % 31.03.2015

75 % 30.06.2015

100 % 14.08.2015

49

Ãkrhrþü-1

Mðkr¼{kLk ÞkusLkk h010-h013 nuX¤ h000Úke ðÄw ðMkíkeðk¤kçkuLf hrník økk{kuLke hkßÞðkh MktÏÞk fu su{Lku çkU®føk Mkuðk WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe.

¢{ hkßÞ çkU®føk MkwrðÄk «kó økk{zktykuLke MktÏÞk

1. yktËk{kLk yLku rLkfkuçkkh 9

2. yktÄú«Ëuþ 6640

3. yhwýk[÷ «Ëuþ 11

4. ykMkk{ 2319

5. rçknkh 9206

6. [tzeøkZ 0

7. A¥keMkøkZ 1050

8. ËkËhkLkøkh nðu÷e 30

9. Ë{ý yLku Ëeð 6

10. rËÕne 110

11. økkuðk 41

12. økwshkík 3502

13. nrhÞkýk 1838

14. rn{k[÷ «Ëuþ 48

15. sB{w yLku fk~{eh 789

16. Íkh¾tz 1541

17. fýkoxf 3395

18. fuh÷ 120

19. ÷ûkîeÃk 0

20. {æÞ«Ëuþ 2736

21. {nkhk»xÙ 4292

22. {rýÃkwh 186

23. {u½k÷Þ 39

24. r{Íkuh{ 14

25. Lkkøkk÷uLz 196

26. ykurhMMkk 1877

27. ÃkkUrz[uhe 42

28. Ãktòçk 1576

29. hksMÚkkLk 3883

30. rMk¬e{ 43

31. íkkr{÷Lkkzw 4445

32. rºkÃkwhk 419

33. W¥kh«Ëuþ 16270

34. W¥khk¾tz 226

35. Ãkrù{ çktøkk¤ 7452

fw÷ ..... 74351

ÃkrhðkhkuLkk MÚkkLku ðÄw{kt ðÄw økk{zktykuLku Mkk{u÷ fhðk WÃkh ¼kh {qfðk{kt ykðu÷.

50

Ãkrhrþü - 2

LkkýkfeÞ Mk{kðuþLkku Ãkrhðkhku WÃkh «¼kð

Ãkrhðkh

↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓hkufz çkUf ¾kíkw Mkqû{ ðe{k ÞkusLkkyku

↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓

rzrsx÷ {Lke ↓↓↓↓↓

(zurçkx fkzo yLku ¢urzx + MkçkrMkze SðLkðe{ku

{kuçkkE÷ VkuLk îkhk)

↓↓↓↓↓

ykhkuøÞ ðe{ku

ykŠÚkf «ð]r¥k

yLku Srðfk

↓↓↓↓↓

MkkÄkhý ðe{ku

↓↓↓↓↓

yfM{kík ðe{ku

↓↓↓↓↓

ÃkuLþLk ÞkusLkk

↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓

÷uðzËuðz Mkwhûkk ykŠÚkf Mkwhûkk Mkk{krsf Mkwhûkk

↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓

↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓

↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓

↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓

↓↓↓↓↓

↓↓↓↓↓

↓↓↓↓↓

↓↓↓↓↓

51

↔↔↔↔↔ ↔↔↔↔↔ ↔↔↔↔↔

SÃkeykhyuMk /SyuMkyu{

Ãkrhrþü-3

çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) fuLÿÚke

Úkíke Mkuðk «ËkLk Ëþkoðíkwt r[ºk

→→→→→ hkufz s{k

→→→→→ hkufz WÃkkz

→→→→→ rÄhkýLkwt rðíkhý yuVykE çkUfLkwt fkuh

→→→→→ rÄhkýLke Ãkhík [wfðýe Mkðoh çkU®føk Mk{kÄkLk

→→→→→ Vtz xÙkLMkVh

→→→→→ ÃkwhktíkLke ÃkqAÃkhA

→→→→→ {eLke Mxux{uLx

økúknf →→→→→ fkzo{kt Lkðk ¾kíkkykuLkwt

òuzký yuVçkeMke / Mkqû{ yuxeyu{ / yrík Mkqû{ þk¾k

LkkýkfeÞ rºkfkuý

LkkýkfeÞ òøkYfíkk

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ LkkýkfeÞ ÂMÚkhíkk

52

Ãkrhrþü-4

ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄLkk fðhus {kxu íkçk¬kðkh ÷ûÞ

hkßÞ «Úk{ [hý rîíkeÞ [hý ík]íkeÞ [hý [íkwÚko [hý(31-08-2014 MkwÄe) (15-08-2014 Úke (01-12-2014 Úke (1-04-2015 Úke

30-11-2014 MkwÄe) 31-03-2015 MkwÄe) 30-06-2015 MkwÄe)

yhwýk[÷ «Ëuþ 25 25 25 25

yktÄú«Ëuþ 400 600 600 yk rMkðkÞ çkkfe hnu÷

WÃk Mkuðk ûkuºk

ykMkk{ 25 50 100 144

rçknkh 1000 1500 1500 101

A¥keMkøkZ 150 225 225 86

økkuðk 20 20 18 yk rMkðkÞ çkkfe hnu÷

WÃk Mkuðk ûkuºk

økwshkík 500 750 750 117

nrhÞkýk 500 500 120 yk rMkðkÞ çkkfe hnu÷

WÃk Mkuðk ûkuºk

rn{k[÷ «Ëuþ 200 300 300 78

sB{w yLku fk~{eh 100 150 120 yk rMkðkÞ çkkfe hnu÷

WÃk Mkuðk ûkuºk

Íkh¾tz 150 225 225 91

fýkoxf 500 750 750 129

fuh÷ 300 350 350 55

{æÞ«Ëuþ 1000 1500 1500 1332

{nkhk»xÙ 1000 1500 1500 1172

{rýÃkwh 25 25 25 25

{u½k÷Þ 25 25 25 25

r{Íkuh{ 25 25 25 25

Lkkøkk÷uLz 25 25 25 25

ykurhMMkk 500 750 750 198

Ãktòçk 400 500 500 3

hksMÚkkLk 1000 1500 1500 643

rMk¬e{ 25 25 25 25

íkkr{÷Lkkzw 50 70 70 4

íku÷tøkkLkk 100 150 150 yk rMkðkÞ çkkfe hnu÷

WÃk Mkuðk ûkuºk

rºkÃkwhk 25 25 25 25

W¥kh«Ëuþ 2000 3000 3000 3055

W¥khk¾tz 50 50 65 yk rMkðkÞ çkkfe hnu÷

WÃk Mkuðk ûkuºk

Ãkrù{ çktøkk¤ 400 700 700 72

fw÷ ..... 10520 15290 14943 7430 yLku yk rMkðkÞ

çkkfe hnu÷ WÃk Mkuðk ûkuºk

53

Ãkrhrþü-5

31-5-20214Lke ÂMÚkrík {wsçk Vk¤ðu÷k íku{s ykðhe ÷eÄu÷ økk{ku, WÃk MkuðkfuLÿku íkÚkkÃkrhðkhkuLkwt çkUfku yLkwMkkh rðøkík

¢{ çkUfLkwt økk{ (MktÏÞk) WÃkMkuðk ûkuºk Ãkrhðkh (MktÏÞk)

Mkt. Lkk{ MkkutÃku÷ Mk{kðuþ MkkutÃku÷ Mk{kðuþ MkkutÃku÷ Mk{kðuþ

(alloted) fhu÷ (alloted) fhu÷ (alloted) fhu÷

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

1 R÷knkçkkË çkUf 17689 4787 5093 2880 46,24,622 26,63,739

2 yktÄúk çkUf 4856 3688 1954 1851 24,12,380 23,53,325

3 çkUf ykìV çkhkuzk 21526 14729 6811 5034 56,21,924 46,28,182

4 çkUf ykìV RÂLzÞk 18533 10866 5283 3691 45,78,361 35,37,927

5 çkUf ykìV {nkhk»xÙ 10235 7106 3048 2128 27,06,761 20,75,228

6 fuLkuhk çkUf 10122 5404 3547 2938 32,19,401 22,77,980

7 MkuLxÙ÷ çkUf ykìV RÂLzÞk 30382 12788 8946 4119 89,67,061 52,82,702

8. fkuÃkkuohuþLk çkUf 1880 1402 1143 1143 2,91,804 1,02,397

9 ËuLkk çkUf 4309 3033 2644 1882 14,96,366 10,08,947

10 ykEzeçkeykE çkUf r÷. 998 974 497 491 2,47,555 1,72,513

11 RÂLzÞLk çkUf 5902 5079 159 159 23,71,454 17,31,684

12 RÂLzÞLk ykuðhMkeÍ çkUf 5672 3659 538 538 21,52,273 15,54,284

13 ykìrhyuLx÷ çkUf ykìV fkì{Mko 4603 2608 1494 1029 18,53,027 12,94,864

14 Ãktòçk yuLz ®MkÄ çkUf 2716 1027 1070 560 14,93,021 6,19,560

15 Ãktòçk LkuþLk÷ çkUf 38970 25147 8490 5171 92,01,800 47,15,921

16. yuMkçkeçkesu 7590 2989 1880 1350 8,08,360 2,26,012

17. Mxux çkUf ykìV niËhkçkkË 3941 3872 1504 1487 18,78,884 25,47,393

18. Mxux çkUf ykìV RÂLzÞk 47622 18201 16691 9643 2,24,14,193 50,00,240

19 Mxux çkUf ykìV {iMkwh 3556 1980 697 438 8,41,910 6,27,633

20 Mxux çkUf ykìV ÃkrxÞk÷k 3612 1762 1030 630 5,04,700 3,99,837

21 Mxux çkUf ykìV ºkkðýfkuh 49 42 426 365 6,39,000 4,30,000

22 rMkÂLzfux çkUf 6380 3547 3358 2152 24,55,945 15,23,140

23 Þwfku çkUf 17102 10198 5636 3881 34,07,505 23,03,399

24 ÞwrLkÞLk çkUf ykìV RÂLzÞk 18617 7494 7650 4398 47,80,816 33,15,536

25 ÞwLkkRxuz çkUf ykìV RÂLzÞk 12671 9949 2065 2065 22,55,159 20,13,092

26 rðsÞk çkUf 3170 2627 1013 798 5,36,071 3,47,329

27 ¼khíkeÞ {rn÷k çkUf 302753 164958 92667 60821 9,17,60,353 5,27,52,864

54

Ãkrhrþü-6

fuLÿeÞ ûkuºk yLku fuLÿ îkhk «kÞkursík h6 ÞkusLkkykuLke ÞkËe

¢{ {tºkk÷Þ / rð¼køk ÞkusLkkykuLke ÞkusLkkLkwt Lkk{

MktÏÞk

1. Mkk{krsf LÞkÞ yLku 7 1 yLkwMkqr[ík òríkLkk rðãkÚkeoykuLku {urxÙf ÃkAe Akºkð]r¥k

MkþÂõíkfhý {tºkk÷Þ h yLkwMkqr[ík òríkLkk rðãkÚkeoykuLku {urxÙf Ãknu÷kt Akºkð]r¥k

3 yMðåA «fkhLkk fkÞkuoÚke òuzkÞu÷k ÷kufkuLkk çkk¤fku {kxu

{urxÙf Ãknu÷k Akºkð]r¥k

4 yLkwMkqr[ík òríkLkk rðãkÚkeoykuLke ÞkuøÞíkkLkwt WÒkÞLk

Ãk yLÞ ÃkAkík ðøkkuo {kxu {urxÙf ÃkAe Akºkð]r¥k

6 Wå[ ©uýe rþûkk ÞkusLkk

7 hkSð økktÄe hk»xÙeÞ Vu÷kurþÃk

h. {kLkð MktÄkLkLk 3 1 {nkrðãk÷ÞkU / rðïrðãk÷ÞkULkk AkºkkuLke Akºkð]r¥k

rðfkMk {tºkk÷Þ, h rðïrðãk÷Þ yLkwËkLk ykÞkuøkLke Vu÷kurþÃk ÞkusLkkyku

Wå[ rþûkk rð¼køk 3 yuykEMkexeykELke Vu÷kurþÃk ÞkusLkkyku

3. {kLkð MktÄkLkLk 3 1 hk»xÙeÞ MkkÄLk Mkn-ÞkuøÞíkk ÞkusLkkyku

rðfkMk {tºkk÷Þ, h {kæÞr{f rþûkk {kxu Þwðíkeyku nuíkw

Mfq÷ rþûkk yLku hk»xÙeÞ «kuíMkknLk ÞkusLkk

Mkkûkhíkk rð¼køk

4. ykrËðkMke fkÞo {tºkk÷Þ 3 1 {urxÙf ÃkAe Akºkð]r¥k ÞkusLkk

2 Wå[ ©uýe rþûkk «ýk÷e

3 hkSð økktÄe Akºkð]r¥k ÞkusLkk

Ãk. ÷½w{íke fkÞo {tºkk÷Þ 3 1 {urxÙf ÃkAe Akºkð]r¥k ÞkusLkk

2 {ki÷kLkk ykÍkË hk»xÙeÞ Vu÷kurþÃk

3 ÞkuøÞíkk Mkn-MkkÄLk Akºkð]r¥k ÞkusLkk

6. {rn÷k yLku çkk÷rðfkMk h 1 RÂLËhk økktÄe {kík]íð MknÞkuøk ÞkusLkk{tºkk÷Þ (ykESyu{yuMkðkÞ)

h ÄLk÷û{e ÞkusLkk

7. MðkMÚÞ yLku Ãkrhðkh 1 1 sLkLke Mkwhûkk ÞkusLkkfÕÞký {tºkk÷Þ

8. ©{ yLku hkusøkkh {tºkk÷Þ Ãk 1 çkeze ©r{fkuLkk çkk¤fkuLku Akºkð]r¥kh çkeze ©r{fkuLku øk]nrLk{koý MkçkrMkze

3 çkk÷ ©r{f ÞkusLkk ytíkøkoík rðþu»k rðãk÷ÞkuLkk çkk¤fkuLku

MxkEVtz

4 yLkwMkqr[ík òrík / yLkwMkqr[ík sLkòríkLkk «rþûkwykuLkk fÕÞkýnuíkw fku®[øk Mkn {køkoËþoLk yLku ÔÞkðMkkrÞf MxkEVtz

Ãk yu÷ zçkÕÞw E «¼krðík rsÕ÷kykuLkk «rþûkwyku {kxu MxkEVtz

fw÷ 26

55

Ãkrhrþü-7

çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lkk {kxu LkkýkfeÞ Ãkku»ký ÞkusLkkyku

MkwrðÄkLkwt MðYÃk {ktøk / MkkðrÄ Éý / fkÞoþe÷ ÃkqtS MkwrðÄkyku

WÆu~Þ • ykurVMkLke MÚkkÃkLkk yÚkðk LkðeLkefhý {kxu fkuBÃÞqxh MknkÞf Mkk{økúe,r«Lxh, VŠLk[h, rVõ[Mko ðøkuhu ¾heËðk.

• fkÞoþe÷ ÃkqtS ykð~Þfíkk.• çku ÃkizktLkk ðknLkLke ¾heËe.

Mke{k • WÃkfhýkuLke ¾heËe nuíkw - Ãk0,000/- YrÃkÞk MkwÄe• fkÞoþe÷ ÃkqtS nuíkw - hÃk,000/- YrÃkÞk MkwÄe• ðknLk fhs nuíkw - Ãk0,000/- YrÃkÞk MkwÄe

5kºkíkk yk WíÃkkËLk rðþu»k YÃk{kt çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) fu su feykìMfLkkuÃkrh[k÷f Au yÚkðk feykìMf Ãkrh[k÷fkuLkk YÃk{kt fkÞo fhðk {kxu «Míkkrðík

Au íkÚkk suLke ÃkkMku LkkýkfeÞ Mkuðkyku nuX¤ çkU®føk Mkuðkyku «ËkLk fhðkLkk

WÆuþÚke çkUfkuLke MkkÚku fkÞËuMkh fhkhLkk{wt Au (ô{h 18Úke 60 ð»ko).{kŠsLk 10 %

ÔÞks Ëh çkUfkuLkk {køkoËŠþfk yLkwMkkh

«kuMkuMkªøk [kso çkUfkuLkk {køkoËŠþfk yLkwMkkh

Ãkhík ¼hÃkkE fhðkLke {wËík rÄhkýLke {ktøk - rÄhký rðíkhýLkk yuf {rnLkk ÃkAe þY Úkíkk ðÄkhu{kt ðÄkhu

3Ãk yufMkh¾k {krMkf nók{kt [qfðýe Úkðe òuEyu.÷ktçke {wËíkLktw rÄhký - rÄhký rðíkhýLkk yuf {rnLkk ÃkAe þYykík ÚkE 60

yufMkh¾k {krMkf nÃíkk{kt [qfðýe Úkðe òuEyu.ykuðhzÙk^x - 1h {rnLkk, þhík yu fu íkuLke Mk{eûkk Ëh 1h {rnLkk{kt fhðk{kt

ykðu.

Mk{ktíkh ò{eLkøkehe f. Wr[ík zeÃke Lkkux

¾. ð]rØ WÃkçktÄ Mkrník nókLkk {kxu ÃkºkMkk{kLÞ ËMíkkðus

1. ½ku»kýkÃkºk MkkÚku ð[Lkr[êe («ku{eMkhe Lkkux)

h. MktÞwõík árüçktÄLk ËMíkkðus3. ðknLk árü çktÄLk MktçktrÄík ËMíkkðus

4. MkeSxeyu{ yuMkELkk MktçktÄ{kt ð[Lkr[êe

Ãk. çkUfLkk ËþkoÔÞkLkwMkkh çkeò çkÄk ËMíkkðus

yLÞ ¾[o çkUf Lk¬e fhu÷k {kÃkËtzku yLkwwMkkhçkeS þhíkku 1.ykuðhzÙk^x ¾kíkk{kt {rnLkk{kt yuf ðkh yð~Þ ¢urzx{kt ÷kððk{kt ykðu.

h. çkUfLkk ËþkoÔÞk yLkwMkkh ¢urzx hu®xøk fhðk{kt ykðu, suLkku ÔÞks Ëh ¢urzxËhÚke Lkk òuzðk{kt ykðu. ykuAk{kt ykuAku hu®xøk yu{yuMkyu{E çkeykuçke-6.

3. «[r÷ík {køkoËŠþfk {wsçk [fkMkýe fhðk{kt ykðu yLku [fkMkýe rhÃkkuxohufzo{kt hk¾ðk{kt ykðu.

4.þk¾kykuyu VtzLkku ytrík{ WÃkÞkuøk MkwrLkrùík fhðkLkku Au.5. yhsËkhkuyu fuðkÞMkeLkk rLkÞ{kuLkwt Ãkk÷Lk fhðkLkwt Au.6. Ëhuf Ãkkºk ¾kíkkykuLku MkeSxeyu{yuMkE nuX¤ Mkk{u÷ fhðk{kt ykðþu.

56

7. fkÞofkhe {qze, ÷ktçke {wËíkLkwt rÄhký, {ktøk rÄhkýLkk MktçktÄ{kt ík{k{ Mkk{kLÞþhíkkuLkwt Ãkk÷Lk fhðk{kt ykðþu.

8. yhsËkh fkuE Ãký çkUf / LkkýkfeÞ MktMÚkkLkku [qffíkko (rzVkuÕzh) Lk nkuðkuòuEyu.

9.yhsËkh íkuLkk MktçktrÄík ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄLkk ûkuºk{kt ykuAk{kt ykuAk ºký

ð»koÚke ðÄw Mk{ÞLkku hnuðkMke nkuðku òuEyu.10. çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) ßÞkhu Ãký íkuLkwt fkÞo Akuze Ëu íÞkhu íkuLkwt Mk{økú

çkkfe Lkef¤íkwt Ëuðwt ¼hÃkkE fhðwt Ãkzþu.11. yk ÞkusLkk nuX¤ rÄhký Mkð÷íkLke Mðef]rík MkeSxeyu{yuMkE ÞkusLkkLke

þhíkku yLku çktÄLkku íkÚkk yLÞ {kÃkËtzku yLkwMkkh ykÃkðk{kt ykðþu.1h. xeyuMkÃke/ çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lku ykÃkðk{kt ykðLkkh Ãkkrh©r{f/

fr{þLk íkuLkk çkUf ¾kíkk{kt s{k fhðk{kt ykðu, íku EhkËkLkwt ð[LkÃkºk rLkÞkuõíkk/ çkUf r{ºk / ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ «{w¾ «ríkrLkrÄ ÃkkMkuÚke {u¤ðe ÷uðwt òuEyu.

rLkhkuÄf Mkíkfoíkk 1. íku çkUfLkk fkÞo fhðkðk¤ku çkUf r{ºk nkuðku òuEyu.

2. fuðkÞMke {køkoËŠþfkLkku MkkðÄkLkeÃkqðof yLku MkgkEÚke y{÷ Úkðku òuEyu,su{kt yhsËkh îkhk íkuLke yku¤¾ {kxu hsq fhkÞu÷ {krníkeLkwt Wr[ík ¾hkÃkýwt/ ¢kuMk [u®føk Ãký Mkk{u÷ Au. yku¤¾ yLku MkhLkk{kLke Mkkûke {kxu hsq fhðk{ktykðu÷ ËMíkkðuòu yux÷u fu huþLkfkzo / Vkuxku yku¤¾Ãkºk / ÃkkLkfkzo / zÙkR®ðøk

÷kEMkLMkLke ÞkuøÞ [fkMkýe íkÚkk yMk÷ ËMíkkðuòu MkkÚku ¾hkE Ãký Úkðe

òuEyu. yMk÷ ËMíkkðuòuLke MkkÚku ¾hkE fhðk {kxuLkk MktçktrÄík ËMíkkðuòu Ãkh

LkkutÄ ÷¾ðe òuEyu yLku rhÃkkuxo hufzo{kt hk¾ðku òuEyu.

3.ykðuËfLkk MktçktÄ{kt rMkrð÷ zuxkLke MkíkfoíkkÃkqðof [fkMkýe Úkðe òuEyu fu suÚkeyhsËkhLke yku¤¾{kt fkuE þtfk Lk hnu.

4. Mðef]rík Ãknu÷kt Lkerhûký, su{kt hnuXký yLku fkÞoLkk MÚk¤Lke MÚk¤íkÃkkMk Mkk{u÷Au. yhsËkhLku yøkkWÚke Mkq[Lkk ykÃÞk rðLkk Mðíktºk YÃku yk fk{ Úkðwtt òuEyuíkÚkk rhÃkkuxoLku hufzo{kt hk¾ðk{kt ykððku òuEyu.

5. çkUfLkk çkkìzo îkhk fkhkuçkkhLkk Wr[ík MÚkkLku árüçktÄLk ¼kh Ëþkoðíkwt Wr[ík çkkuzo«ËŠþík fhðwt.

6. r÷Lf þk¾k çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) îkhk fhðk{kt ykðu÷k hkusuhkusLkk

xÙkLÍuõþLkkuLke Ëu¾hu¾ hk¾þu yLku VtzLkku ytrík{ WÃkÞkuøk MkwrLkrùík fhðk{kxu yuVykE xÙkLÍuõþLkku rMkðkÞ ¾kíkk{kt fkuE yLÞ xÙkLÍuõþLkkuLke Mkt{rík

yÃkkðe Lk òuEyu. òu çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ) fk{økehe Akuze Ëu íkku

rLkÃkxkLk ¾kíkk{kt WÃk÷çÄ s{khkrþLku rÄhký ¾kíkk{kt xÙkLMkVh fheLku ¾kíkkLku

Mkux÷ fhðk{kt ykððwt òuEyu. fhs ¾kíkk{kt Mkux÷{uLx {kxu ðÄw VtzLkesYrhÞkíkLkk MktçktÄ{kt çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lku ík{k{ rÄhký¾kíkkykuLkk Mkux÷{uLx {kxu sYhe VtzLke ÔÞðMÚkk fhðe Ãkzþu. òu çkUf r{ºk

fk{økehe Akuzâk çkkË Ãký zeyu÷/xeyu÷Lku rLkÞr{ík [qfðýe MkkÚku [k÷w hk¾ðkRåAk Ähkðíkk nkuÞ íkku íkuLkk WÃkh r÷Lf þk¾k îkhk økwýËku»kLkk ykÄkh WÃkhrð[kh fhðk{kt ykðe þfu Au.

ÉýLkwt ðøkeofhý : Ã÷kLx íkÚkk {þeLkhe / MkkÄLkku{kt hkufký yLkwMkkh, yu{yuMkyu{E.

57

Ãkrhrþü-8

LkkýkfeÞ Mk{kðuþ {kxu ÔÞÂõíkøkík ¾kíkk ¾ku÷ðk nuíkw ykuðhzÙk^x yhS

íkkhe¾ : _________________

þk¾kLkw t Lkk{:________________________________ økk{/þnuh :____________rsÕ÷ku :__________________ hkßÞ: ___________

«Úk{ yhsËkh / yuf {kºk yhsËkh :-

MÃk»x yûkh{kt Ãkqhwt Lkk{ : («Úk{ / {æÞ yLku ytrík{ Lkk{) : ©e / ©e{íke / fw : __________________________________________________

sL{ íkkhe¾ : ____ /____/____/ òrík : Ãkwhw»k / Mºke

ÄtÄku : ¾uíke / Mkuðk / øk]rnýe / ðuÃkkh / yLÞ : _______________________________________________________________________

xur÷.Lkt. : ___________________{kuçkkE÷ Lkt.______________________ Email : _____________________________________

rîíkeÞ yhsËkh / MktÞwõík yhsËkh :-MÃk»x yûkh{kt Ãkqhwt Lkk{ : («Úk{ / {æÞ yLku ytrík{ Lkk{) : ©e / ©e{íke / fw : ________________________________________________

sL{ íkkhe¾ : ____ /____/____/ òrík : Ãkwhw»k / Mºke

ÄtÄku : ¾uíke / Mkuðk / øk]rnýe / ðuÃkkh / yLÞ : _______________________________________________________________________

xur÷.Lkt. : ___________________{kuçkkE÷ Lkt.______________________ Email : _____________________________________

¾kíkw ¾ku÷kððkLke Mkq[Lkk :

nk÷Lkwt MkhLkk{wt : __________________________________________________________________ ÃkeLk : __________________

fkÞ{e MkhLkk{wt : __________________________________________________________________ ÃkeLk : __________________

yLÞ òuEíke Mkuðkyku (¾kLkk{kt ¾hwt fhku)¢.Mkt. rðøkík nk Lkk ¢.Mkt. rðøkík nk Lkk

1. ÃkkMkçkwf 4. YÃku fkzo / zurçkx fkzo

h. E-{u÷ / xÃkk÷ Ãk. RLxhLkux çkU®føk MkwrðÄk

îkhk ¾kíkkLkwt Ãkºkf

3. [uf çkwf 6. {kuçkkE÷ çkU®føk MkwrðÄk

7. ykÄkh MktÏÞk __>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__> MkkÚku òuzký

{íkËkh ykEze MktÏÞk òu {¤e þfu íku{ nkuÞ íkku :

__>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__> MkkÚku òuzký

Lkkur{LkuþLk :

s{k hkrþ Lkku{eLke

s{kLkwt MðYÃk rðrþü MktÏÞk ðÄkhkLke {krníke Lkku{eLkeLkwt Lkk{ Lkku{eLkeLkwt MkhLkk{wt ¾kíkuËkh MkkÚku MktçktÄ ô{h òu Lkku{eLke Mkøkeh nkuÞ íkku

ð»ko íkuLke sL{ íkkhe¾

òu Lkku{eLke yk íkkhe¾u Mkøkeh Au íkku nwt / y{u ©e / ©e{íke / fw. __________________

MkhLkk{wt :

Lkku MkøkehLkwt {]íÞw ÚkkÞ íkuðe ÃkrhÂMÚkrík{kt Lkku{eLke íkhVÚke s{k hkrþ {u¤ððk {kxu rLk{ýqf fhwt Awt / fheyu Aeyu.

nwt / y{u Lkk çk[ík çkUf ¾kíkkLke þhíkku yLku rLkÞ{kuLku çktÄLkfíkko hneþwt, íku {kxu nwt / y{u Mkn{ík Aeyu.

WÃkh sýkðu÷ {krníke MkíÞ Au. 1 __________________ h __________________

yhsËkh (hku)Lke Mkne

çkUf r{ºk (ÔÞðMkkÞ «ríkrLkrÄ)Lkwt Lkk{ yLku Mkne :____________________________________________________________

ykuðhzÙk^x MkwrðÄk {kxuLke yhS :nwt yu Ãký rðLktíke fhwt Awt fu {khu ÃkrhðkhLkk ykfÂM{f sYrhÞkíkkuLku Ãkqhe fhðk {kxu Yk. ______________ (Yk. __________ __________________

_________________________________________)Lke {ÞkoËk Lk¬e fhðk{kt ykðu. nwt yk çkkçkíku çkUf îkhk rLkÄkorhík fhðk{kt ykðu÷ þhíkku yLkufkÞËkLkwt Ãkk÷Lk fhðk çktÄLkfíkko hneþ. çkÄk s ykðfLkk MíkkuºkÚke {khe ðkŠ»kf ykðf Yk. __________________ Au. {khe ykðfLkwt {wÏÞ Míkkuºk______________________________ Au.

(yhsËkhLke Mkne)

58

yuf s ÃkkLkkLke yhS ÃkºkfLke ÃkkA¤Lke çkkswVõík f[uheLkk WÃkÞkuøk {kxu

(«kuMku®Mkøk MkkÚku {tsqhe LkkUÄ)

þk¾k : _____________________________________________________________________________________________

¾kík uËkh(hku)Lk w t Lkk{ : _____________________________________________________________________________

¾kíkk MktÏÞk : __>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__> __>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__>

økúknf ykE.ze. MktÏÞk : __>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__> __>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__>__>

yhsËkh (hku) îkhk ònuh fhðk{kt ykðu÷ ðkŠ»kf ykðf : Y. ____________________________

{tsqh ÚkÞu÷ ykuðhzÙk^xLke {ÞkoËk Y.___________________ (Y. _____________________________________________

ÔÞks Ëh :_________ % ykÄkh zhÚke ðÄw / ykuAku _______________________

çkuÍhuxÚke ðÄkhu, LÞqLkík{ ____________{krMkf ytíkhkÞ MkkÚku

Mk{Þ {ÞkoËk : 1h {rnLkk

ËMíkkðus : 1. ze.Ãke. Lkkux, h. Éýfíkko îkhk Mkne fhu÷ MkkíkíÞ Ãkºk

¼÷k{ý

{tsqh

ÃkËkrÄfkhe

çk[ík çkutf rð¼køk {wÏÞ / ðrhc / þk¾k ÔÞðMÚkkÃkf

yhsËkh(hku) îkhk hsq fhðkLkk fu.ðkÞ.Mke. yku¤¾ ËMíkkðus (fkøk¤ku)(çkUfLke sYrhÞkík {wsçk Lke[u Ëþkoðu÷ çku ÞkËe{ktÚke fkuE yuf ËMíkkðus)

¢. ÞkËe-1 xef ¢. ÞkËe-1 xef

Mkt. (yku¤¾ Ëþkoðíkk Lkðk/íkksuíkhLkk ËMíkkðus) fhku Mkt. (yku¤¾ Ëþkoðíkk Lkðk/íkksuíkhLkk ËMíkkðus) fhku

1. Vkuxkðk¤wt zÙkR®ðøk ÷kRMkLMk 1. Vkuxkðk¤wt zÙkR®ðøk ÷kRMkLMkh. {Lkhuøkk òuçk fkzo h. xur÷VkuLk rçk÷, ðes¤eLkwt rçk÷, huþLkfkzo3. [qtxýe yku¤¾ Ãkºk 3. ÃkkMkçkwf (MkhLkk{kðk¤wt) {Lkhuøkk òuçk fkzo4. ÃkkLk fkzo (Mkhfkhe ykE.ze. fkzo) 4. hnuXkýLkk MkhLkk{kLke MkkíkíGÞÃkqŠík ËMíkkðus)Ãk. ykÄkh fkzo Ãk. ykÄkh fkzo

6. ¼khíkeÞ rhÍðo çkUfLkk {køkoËþoLk 6. Ãkrhýeík {rn÷k {kxu ÃkríkLkk MkhLkk{kLkku

{wsçkLkk yLÞ ËMíkkðus Ëk¾÷ku MðefkÞo

yku¤¾ {kxu yhsËkh îkhk hsq fhðk{kt ykðu÷ ËMíkkðuòuLke rðøkíkòu WÃkh Ëþkoðu÷ fu.ðkÞ.Mke. ËMíkkðus {¤ðk{kt Lk nkuÞ íkku fkuE Ãký nk÷Lkk ¾kíkkÄkhf ÃkkMkuÚke (ykuAk{kt ykuAk A {rnLkk sqLkkMktíkku»ksLkf [k÷íkk ¾kíkk yLku fu.ðkÞ.Mke.ðk¤k ¾kíkk) «Míkkð {u¤ðe ÷uðku.

Lkk{ : ¾kíkk Mkt.

MkhLkk{wt : ¾kíkk ¾ku÷kÔÞk íkkhe¾ :

økúknf ykE.ze. :

E-{u÷ : þk¾kLkwt Lkk{ :

{kuçkkE÷ Lkt. : ¾kíkkLkku «fkh : çk[ík çkUf/ [k÷w ¾kíkk / LkfË WÄkh / ykuðhzÙk^x

ykÚke «{krýík fhðk{kt ykðu Au fu ©e / ©e{íke / Mkw©e ______________________________________________________

Lku nwt / y{u ytøkík heíku AuÕ÷k _____________ {kn / ð»kkuoÚke yku¤¾wt Awt. / yku¤¾eyu Aeyu íkÚkk ¾kíkk ¾ku÷ðk {kxu ykÃku÷ yhSVku{o{kt Ëþkoðu÷ ÄtÄku, VkuxkuøkúkV yLku MkhLkk{kLke Ãkwrü fhwt Awt/fheyu Aeyu íku{s {khe/y{khe òýfkhe yLku rðïkMk «{kýu Mkk[wt Au.

(«MíkkðfLke Mkne)

59

Ãkrhrþü-9

r{þLk {kuz ÞkusLkk nuX¤ LkkýkfeÞ Mk{kðuþLk {kxu fkÞoðkneLke Ëu¾hu¾ yLku íkuLke WÃkh ykLkwMktrøkf fkÞoðkne{kxu Wå[ ÃkË Ähkðíkk Mkhfkhe ûkuºkLke çkUfkuLkk Lkkìz÷ yrÄfkheykuLke {krníke

¢{ çkUfLkwt Lkk{ «çktÄ rLkËuþf (yuMkçkeykE/ «çktÄ rLkËuþf (yuMkçkeykE/fkÞoÃkk÷f rLkËuþfLkwt Lkk{ fkÞoÃkk÷f rLkËuþfLkk E{u÷/

MktÃkfo fhðk {kxuLke {krníke

1 R÷knkçkkË çkUf ©e su. fu. ®Mkn ¾hçk Email : edk@allahabadbank.in :

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Mobile : 8334030786 033-22103637

2 yktÄúk çkUf ©e yuMk. fu. fk÷zk Email : edsectt@andhrabank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 040-23240079 :

Mobile : 7702642222

Phone : 040-23240071

3 çkUf ykìV çkhkuzk ©e ze. çke. òu»ke Email : ed.bb@bankofbaroda.co

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 022 6698 5800

Mobile : 8879973555

Phone : 022 2652 5746

4 çkUf ykìV RÂLzÞk ©e ze. Ãke. þ{ko Email : ed.sharma@bankofindia.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 022-6668 5604

Mobile : 09920424254

5 çkUf ykìV {nkhk»xÙ ©e ykh. fu. økwók Email : ed@mahabank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Mobile : 020-25535572

Mobile : 08698655556

6 fuLkuhk çkUf ©e Ãke. yuMk. hkðík Email pradyuman_shankar@canarabank.com

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf edscrt2@canarabank.com

Phone : 080-22234280,

Phone : 22116918

Phone : 080-22293516

Mobile : 9686568740

7 MkuLxÙ÷ çkUf ykìV RÂLzÞk ©e yrLk{u»k [kinký Email : edanimesh@centralbank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Mobile : 09167227788

Phone : 022-22025611

8. fkuÃkkuohuþLk çkUf ©e rçk¼kMkfw{kh ©eðkMíkð Email : edbks@corpbank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Mobile : 9900019401

9 ËuLkk çkUf ©e{íke ík]»ýk økwnk Email : trishna.guha@denabank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 022-26545793

Mobile : 9167002300

10 ykEzeçkeykE çkUf r÷. ©e yuMk.fu.ðe. ©erLkðkMkLk Email : s_srinivasan@idbi.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 022-66552039

022-22151244

Mobile : 09821850501

11 RÂLzÞLk çkUf ©e çke. hksfw{kh Email : edsect@indianbank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 044-28134433

Mobile : 08754570880

12 RÂLzÞLk ykuðhMkeÍ çkUf ©e yíkw÷ yøkúðk÷ Email : agarwal@iobnet.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 044-2852 4546

Mobile : 8939447777

60

13 ykìrhyuLx÷ çkUf ykìV fkì{Mko ©e Mkwhuþ yuLk. Ãkxu÷ Email : ed@obc.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 0124-4126553/4126554

Mobile : 8527207000

14 Ãktòçk yuLz ®MkÄ çkUf ©e rfþkuh MkktMke Email : kishoresansi@psb.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Mobile : 08130443335

15 Ãktòçk LkuþLk÷ çkUf ©e hk{ yuMk. MkktøkkÃkwhu Email : ed2@pnb.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 011-26184044

Mobile : 9810995274

16. yuMkçkeçkesu ©e yuMk. ðUfxhk{Lk Email : cgmrb@sbbj.co.in

MkeSyu{ Phone : 0141-5101257

Mobile : 9571888800

17. Mxux çkUf ykìV niËhkçkkË ©e ðe. rðïLkkÚkLk Email : sbhcgm2@sbhyd.co.in :

MkeSyu{ Phone : 040-23387268 040-23387267

Mobile : 09945281003

18. Mxux çkUf ykìV RÂLzÞk ©e yu{. S. ðiÄLk Email : dmd.rsnbg@sbi.co.in

WÃk «çktÄf rLkËuþf Phone : 022 22741920

(ykhuyuMk) Mobile : 7738456300

19 Mxux çkUf ykìV {iMkwh ©e fÕÞký {w¾So Email : cgmrb@sbm.co.in

MkeSyu{ Phone : 080-22251570

Mobile : 9900039870

20 Mxux çkUf ykìV ÃkrxÞk÷k ©e yuMk. rðsÞfw{kh Email : cgmnb@sbp.co.in

MkeSyu{ (ykhçke) Phone : 0175-2209400

Mobile : 08427806666

21 Mxux çkUf ykìV ºkkðýfkuh ©e MkSð f]»ýLk Email : sbtcgm@sbt.co.in

({wÏÞ {nk«çktÄf, ykhçke) Phone : 0471-2358139

Mobile : 09567877935

22 rMkÂLzfux çkUf ©e xe. fu. ©eðkMíkð Email : coedsec@syndicatebank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 22375706

Mobile : 07259533888

23 Þwfku çkUf ©e su. fu. økøko Email : edsec.calcutta@ucobank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 033-44557830

Mobile : 08902497848

24 ÞwrLkÞLk çkUf ykìV RÂLzÞk ©e fu Mkwçkú{rýÞ{ Email : ed@unionbankofmdia.com

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 22896903

Mobile : 09167570144

25 ÞwLkkRxuz çkUf ykìV RÂLzÞk ©e MktsÞ ykÞo Email : edubi@unitedbank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 033-22623268/3269

Mobile : 9163012000

26 rðsÞk çkUf ©e çke yuMk. hk{khkð Email : edsecretariat2@vijayabank.co.in

fkÞoÃkk÷f rLkËuþf Phone : 080-25584201 080-25594412

Mobile : 09740377222

27 ¼khíkeÞ {rn÷k çkUf ©e ySíkfw{kh Email : ajit.kumar@bmb.co.in

{nk«çktÄf, çkeyu{çke{kt Mobile : 09873134400

fkÞoÃkk÷f rLkáþfLke

rLkÞwõík fhðk{kt ykðe LkÚke.

61

62