Mizanul hikmt (xlassi)

Peymbr(s) v mamlar()n mbark hdislri

I I cild

2

Mizanul hikmt (xlassi)

Peymbr(s) v mamlar()n mbark hdislri

Toplayan:

Aytullah Mhmmd Mhmmdi Reyhri

Trcmilr: Aabala Mehdiyev, Eln Mahmudov,

Etibar Quliyev

Redaktorlar:

xtisas redaktoru Hcctl slam vl-mslimin

Hac Adil Mvlayi

dbi redaktor: Drdan Cfrli

3

231

Doruluq 1084. Doruluq Quran:

Ey iman gtirnlr! Allahdan qorxun v dorularla birg olun.1 Hdis: 3467. Allahn Peymbri (s): Cnnt qaplarndan biri olan doruluu

siz tvsiy edirm.2 3468. mam li (): Doruluq dann ilahi fitrt uyunluu, yalan

is dann ilahi fitrtdn uzaqlamasdr.3 3469. mam li (): Doruluq haqqn dilidir.4 3470. mam li (): Doruluq ondan qorxsan da sn nicat verr, yalan is

ondan zn bir thlk hiss etmsn d, sni mhv edr.5 3471. mam li (): Doruluq, hr eyin dzgnlynn, yalansa hr eyin

fsadnn mayasdr.6 3472. mam li (): Doruluq mant sadiq qalmaq, yalan is

xyantdir.7 3473. mam li (): Kiinin dyri onun syi, onun doruluu is

insaniyyti qdrdir.8 3474. mam li (): man odur ki, insan onun ziyanna olmu olsa bel,

doruluu xeyrin olan yalandan stn tutsun.9 3475. mam Baqir (): Sz danmaqdan vvl doru danma yrnin10 3476. mam Sadiq (): Doruluq izztdir.11 3477. mam Sadiq (): Doru danann mli pakdr.12

1 Tvb, ay 119 2 Tarixe Badad, c.11, hdis 82 3 urrul-Hikm, hdis 1552 4 urrul-Hikm, hdis 275 5 urrul-Hikm, hdis 118 6 urrul-Hikm, hdis 1115 7 urrul-Hikm, hdis 15 8 Nhcl-Bla, hikmt 47 9 Nhcl-Bla, hikmt 458 10 l-Kafi, c.2, sh. 104, hdis4 11 Biharl-nvar, c.78, sh. 269, hdis109 12 l-Kafi, c.2, sh. 104, hdis3

4

1085. Doru danan 3478. mam li (): Doru danan nicat v alicnabln astanasnda,

yalan is uurum v xarln kandarnda dayanmdr.13 3479. mam Sadiq (): nsanlarn namazna, orucuna aldanmayn. nki

bzn insan namaza, oruca o qdr adt edir ki, onlar trk ets, qorxu hissi keirir. slind, onlar doru danmaq v mantdarlqla snayn.14

3480. mam Sadiq (): Doruluqdan daha yaxs onu danan, yax idn daha yaxs ona ml edndir.15

1086. n doru szlr Quran:

Allah, Ondan baqa mbudun olmaddr. bhsiz ki, he bir kkin olmad qiyamt gn (Allah) sizi bir yer toplayacaqdr. Allahdan daha sadiq (doru danan) kim ola bilr?16

Hdis: 3481. mam li (): (n yax sz bard suala cavabndan) Allahdan

baqa he bir mbudun olmadna hadt vermk.17 3482. mam li(): Szlrin n yaxs hal hlinin szdr.18

13 Nhcl-Bla, xtb 86 14 l-Kafi, c.2, sh. 104, hdis2 15 mali-Tusi, sh. 223 hdis 385 16 Nisa, ay 87 17 Biharl-nvar, c.77, sh.378, hdis 1 18 urrul-Hikm, hdis 3302

5

232

Dost 1087. Dost

3483. Allahn Peymbri (s): nsan z dostunun dininddir. Bellikl, hr biriniz kiminl dostluq etmyinizin frqind olun.19

3484. mam li (): Dost, yaxnlarn n yaxndr.20 3485. mam li (): Dostu olmayan ksin ehtiyat azuqsi olmaz.21 3486. mam li (): Dostlar mxtlif bdnlrd bir ruhdurlar.22

1088. Nfslrin oxarl 3487. mam li(): Nfslr mxtlifdir. Bir-birin bnzynlr bir yer

ylar v z bnzrlrin daha ox meyl edrlr.23 3488. mam li (): Hr insan z oxarna trf meyl edr.24

1089. Dostlua layiq olanlar 3489. Allahn Peymbri (s): n xobxt insan byk insanlarla yoldalq

edndir.25 3490. mam li (): n byk dzgnlk v mnft all, iman v

mnviyyat sahibi olan insanlarla yoldalq etmkddir.26 3491. mam li(): Sni bdiyyt sarayna aran v o saraya atmaq

n ilmkd sn kmk edn xs, hmin qayke dostundur.27 3492. mam Sadiq(): He kimsni eyd snamam, z dostun bilm;

onu qzblndir v bax gr bu qzb onu haqqdan batil kirmi, pul v qzlla, onunla sfr xmaqla.28

3493. mam Sadiq(): O ksl dostluq et ki, onunla zint taparsan, sninl zintlnnl dostluq etm.

19 mali-Tusi ,sh. 518, hdis 1135 20 urrul-Hikm, hdis 674 21 urrul-Hikm, hdis 8760 22 urrul-Hikm, hdis 2059 23 Biharul-nvar, c.78, sh.92, hdis 100 24 urrul-Hikm, hdis 6865 25 Biharul-nvar, c.74, sh.185, hdis 2 26 urrul-Hikm, hdis 3129 27 urrul-Hikm, hdis8775 28 mali-Tusi, sh. 646, hdis 1339

6

(lk baxda, hdisin mqsdi budur ki, el bir xsl yoldalq et ki, yoldalnz hr ikinizin zintlnmniz sbb olsun. Onu zintlndirdiyin, ancaq snin zintlnmyin sbb olmayan xsl yoldalq etm).29

1090. Lyaqtsiz yoldalar Quran:

Bir gn zalm z llrini didr v deyr: Ey ka, Allahn Peymbri getdiyi yolu gedydim. Vay olsun mn, ka filanksl dostluq etmyydim. Quran mn glib atdqdan sonra, o, mni Allah yad etmkdn yayndrd. eytan hmi insan yalqz qoyub gedndir.30

Hdis: 3494. Allahn Peymbri(s): zn nzrd tutduu v byndiyi eyi

sninn bynmyn bir xsl yoldalqda sn he bir fayda yoxdur.31 3495. mam li(): Birc bilsydin, nfsinl mbarizd sn kmk

etmyn xsl yoldaln sn nec d ar bir ykdr.32 3496. mam li(): Fasiq, xlaqsz, gnahkar xslrl yoldalq

etmkdn kin.33 3497. mam li(): Nadan adamn dostu ziyyt v tinlikddir.34 3498. mam li(): Fasiqlrl (gnahkarla) yoldalq etmkdn kin.

nki pislik pisliy balanar.35 3499. mam li() (ziz olu Hsn () tvsiysindn): Olum! Axmaqla

dostuq etmkdn kin. nki o sn xeyir vermk istyr, amma ziyan vurar.36

3500. mam Sccad () (ziz olu Hzrt Baqir () tvsiysindn): z qohum-qrbas il laqsini ksn adamla yoldalq etmkd ehtiyatl ol. nki Allah kitabnn yerind bel xsin lntlndiyini grdm.37

3501. mam Rza (): Nadan adamn dostu ziyytddir.38

1091. Dostluu pozan amillr 3502. mam li (): Kii z qardan narahat (ya xcaltli) edn zaman

onu itirr.39 3503. mam li (): Dostun dosta paxllq etmsi, dostluun salam

olmamasndan irli glir.40

29 Biharul-nvar, c.76, sh.267,hdis 9 30 Furqan, ay 27-29 31 -d-Durrtul-Bahir, sh. 19 32 urrul-Hikm, hdis 9041 33 urrul-Hikm, hdis 2601 34 urrul-Hikm, hdis 5829 35 Biharul-nvar, c.74, sh. 199, hdis36 36 Biharul-nvar, c.74, sh. 198, hdis35 37 Biharul-nvar, c.2, sh. 377, hdis7 38 Biharul-nvar, c.78, sh.352 hdis 9 39 Biharul-nvar, c.74, sh.281 hdis 28 40 Nhcl-Bla, hikmt 218

7

3504. mam li(): He vaxt bdgmanlq sn qalib glmsin. nki bu sninn he ksl dostluq etmy yer qoymaz.41

3505. mam li(): z dostunun hr bir iin irad tutann dostluq tellri tez qrlar.42

3506. mam li(): Qardalar il yola getmyn xsin dostlar azalar.43 3507. mam Sadiq (): gr mslman qardann sninl dostluunun

xalis qalmasn istyirsns, he vaxt onunla zarafat v mnaqi etm, onun qarsnda ynmk v dmnilikdn kin.44

3508. mam Hadi(): Bir-birinizl kimyiniz khn dostluu pozar, mhkm dynlri aar. Bel ki, mbarizd biruz veriln n az ey, birinin digrin stn glmk istyidir. Bu istk is dostluq laqlrinin ksilmsinin sas amilidir.45

1092. Dostluun srhdlri 3509. mam li(): Hqiqi dost snin eyblrinin aradan getmsi n

nsiht edn, sn olmadn vaxt snin malnn, srvtinin qeydin qalan v sni zndn stn bilndir.46

3510. mam li(): N qdr mhbbtin var, dostuna bx el, amma inamnn hamsn onun aya altna atma.47

3511. mam Sadiq (): Dostluun srhdlri var. Kim onlarn hamsna, ya bir nesin malik olsa dostdur, ks halda, onu sla dost bilm: birincisi, zahird v batind sn qar eyni olsun; ikincisi, snin abrn z abr, snin eybini v rsvayln z eybi v rsvayl bilsin; ncs, srvt v mqam onun sn qar mnasibtini dyimsin; drdncs, lindn gln kmyi sndn sirgmsin v beinci, btn xisltlri znd m edir; tinliklrd sni tnha qoymasn.48

1093. n yax dostlar 3512. Allahn Peymbri (s): n yax dost, sninl uyunsuzluu az v

uyunluu ox olandr.49 3513. mam li (): Allaha itat yolunda sn kmk edn xs, n yax

dostdur.50

1094. Dostun haqq 3514. mam li(): He bir dostla, nakr olsa da, laqni ksm.51

41 Biharul-nvar, c.77, sh.207, hdis 1 42 urrul-Hikm, hdis 8582 43 urrul-Hikm, hdis 8772 44 Biharul-nvar, c.78,sh.291, hdis 2 45 lamud-din,sh. 311 46 urul-hkim, hdis 1904 47 Birahdisul-nvar, c.74, sh. 165 , hdis29 48 Birahul-nvar, c.78, sh. 249 , hdis90 49Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 123 50 urrul-Hikm, hdis 1142

8

3515. mam Sccad (): Dostun haqq, onunla mehriban v insafla rftar etmyindir. Elc d, sn hrmt etdiyi qdr sn d ona hrmt etmlisn. He bir bxid sni qabaqlamaa imkan verm, gr qabaqlasa bu yaxlnn vzini x. Sni sevdiyi qdr, sn d onu sev. gr bir gnah etmyi qrara alsa, onu gnahdan kindir. Onun n zhmt v mhbbt mnyi ol, onun zabna bais olma.52

51 urrul-Hikm,hdis 10196 52 Biharul-nvar, c.74, sh.7

9

233

Sdq 1095. Sdqnin fzilti Quran:

Onlarn mallarndan sdq x ki, bunun vasitsil onlar pak v tmiz edsn. Onlar n dua et. nki snin duan onlar n bir sakitlikdir. Allah eidn v bilndir.53

Hdis: 3516. Allahn Peymbri (s): Qiyamtin torpa (btvlkl) atdir,

mminin klgsindn baqa. nki verdiyi sdq onun zrin klg salar.54 3517. Allahn Peymbri(s): Qiyamt gn insanlar arasnda mhkm

balayanadk, hr ks z sdqsinin klgsinddir.55 3518. Allahn Peymbri(s) : Sdq Allahn qzbini yatrar.56 3519. mam li(): Sdq chnnm odunun qarsnda bir siprdir.57

1096. Allah sdqlri qbul edndir Quran:

Mgr bilmmilr ki, bndlrindn tvbni v sdqlri qbul edn yalnz Allahdr. Allah tvblri qbul edn v rhimlidir. 58

Hdis: 3520. mam Sadiq() : Allah-taala buyurur: Yalnz sdqdn baqa el bir

ey yoxdur ki, onu gtrmy bir nfri mmur etmyim. Sdqni drhal z liml qbul edrm.59

1097. Sdq v blann qarsn almaq 3521. Allahn Peymbri(s): Sdq yetmi nv blann qarsn alar,

onlarn n sadsi czam v dri xstliyidir.60 3522. Allahn Peymbri(s): Sdq rrin yetmi qapsn balayar.61

53 Tvb, ay 103 54 l-Kafi, c.4, sh.3, hdis6 55 Knzul-Ummal, hdis 16068 56 Knzul-Ummal , hdis 16114 57 Vsailu-i, c.6, sh. 258 , hdis17 58 Tvb, ay 104 59 Biharul-nvar, c.96, sh. 134, hdis68 60 Knzul-Ummal, hdis 15982 61 Birahul-nvar, c.96, sh. 132, hdis24

10

3523. Allahn Peymbri(s): Sdq pis v dhtli lmn qarsn alar.62

3524. Allahn Peymbri(s): Sdq verin v z xstlrinizi sdq il malic edin. nki sdq xoaglmz hadislrdn v xstliklrdn qoruyar, mr v savablar artrar.63

3525. mam li() : Sdq faydal drmandr.64

1098. Sdq ruzinin aardr 3526. Allahn Peymbri(s) : ox sdq verin ki, ruziniz artsn.65 3527. mam li() : Ruzini, sdq vermkl banzn zrin endirin.66 3528. mam li(): Kasb vaxtnzda sdq (mal) il Allahla svdlin

(ticart edin).67 3529. mam Sadiq (): Bzi vaxtlar mn kasblayram v sdq vasitsil

Allahla svdlirm.68 3530. mam Sadiq (): Sdq vermk borcu dyr v brkt gtirr.69

1099. Hr bir yax i sdqdir 3531. Allahn Peymbri(s) : Mslman hr gn sdq vermlidir. rz

etdilr: Buna kimin qdrti atar? Hzrt buyurdu: Ziyan vuran eylri yoldan gtrb knara qoymaq sdqdir. Bir kimsy yol gstrmk, xsty ba kmk yaxla dvt etmk v pislikdn kindirmk sdqdir. Salamn cavabn vermk d sdqdir.70

3532. Allahn Peymbri(s) : Hr bir yax i sdqdir.71 3533. Allahn Peymbri(s): Dilini saxla. nki bu i zn verdiyin

sdqdir.72 3534. Allahn Peymbri(s): Pislikdn kinmk sdqdir.73 3535. mam Sadiq (): Allahn sevdiyi sdq bunlardr: insanlarn bir-

biril laqlri pozulan zaman onlar arasnda slh yaratmaq v bir-birlrindn uzaqlaanda onlar yaxnladrmaq.74

3536. mam Sadiq (): Kara, tng glmdn bir sz baa salmaq gzl sdqdir.75

62 l-Kafi, c.4, sh.2, hdis1 63 Knzul-Ummal, hdis 16113 64 Nhcl-Bla, hikmt 7 65 lamud-Din, sh. 333 66 Biharul-nvar, c.78 sh.68 , hdis13 67 Nhcl-Bla, hikmt 258 68 Biharul-nvar, c.78, sh.206 , hdis54 69 Biharul-nvar, c.96, sh. 134 , hdis68 70 Biharul-nvar, c.75 sh. 50 , hdis4 71 l-Xisal, sh.134 , hdis145 72 l-Kafi, c.2, sh. 114 , hdis7 73 Biharul-nvar, c.77, sh.160 , hdis7 74 l-Kafi, c.2, sh. 209 , hdis1 75 Biharul-nvar, c.74 sh. 388 , hdis1

11

3537. Allahn Peymbri(s): n stn sdq salam olduun, hyata mid bsldiyin v yoxsullua dar olmandan qorxduun vaxt verdiyin, cann bdnindn xmasn (lm yatana dmyini) v bu qdr mal filanksin olsun, o qdr mal da bhmnin olsun. demyi gzlmdiyin sdqdir. nki o vaxt hmin mal filanksin v bhmnin mal olacaq.76

3538. Allahn Peymbri(s): n stn insan qdrti atd qdr sdq verndir.77

3539. Allahn Peymbri(s) : n stn sdq gizlind yoxsula veriln v kasb vaxt veriln sdqdir.78

3540. Allahn Peymbri(s): n stn sdq el bir dilin sdqsidir ki, onunla qanlarn tklmsinin, xoaglmz hadisnin qarsn alasan v mslman qardana xeyir gtirsn.79

3541. Allahn Peymbri(s): n yax sdq mslman xsin bir elm yrnmsi v sonra onu mslman qardana yrtmsidir.80

3542. Allahn Peymbri(s) (n yax sdq bard olan sualn cavabnda): Kin bslyn qohumuna verdiyin sdqdir.81

3543. Allahn Peymbri(s): n yax sdq Allah yolunda qurulan adrn klgsidir.82

3544. Allahn Peymbri (s): n stn sdq Ramazan aynda verilndir.83

3545. mam Sadiq (): n yax sdq yanl ciyri su il srinltmk-dir.84

3546. mam Kazim (): Snin imkanszlara kmyin n stn sdqlr-dndir.85

1101.Gizli sdqnin fzilti v nticlri Quran:

Sdqni akar kild versniz, yax i grmsnz. gr gizlind v yoxsullara versniz, sizin n daha yaxdr v gnahlarnz yuyar. Allah etdiklrinizdn agahdr. 86

Hdis:3547. mam li(): Pak v Uca Allaha pnah gtirnlrin istifad etdiyi n yax vasit Allaha, onun Rsuluna iman, gnahlar pak edn gizli sdq, elc d pis lmn qarsn alan akar sdqdir.87

76 Knzul-Ummal, hdis 16251 77 Knzul-Ummal, hdis 16084 78 Knzul-Ummal, hdis 16250 79 Qissul-nbiya, sh.188 , hdis235 80 Knzul-Ummal, hdis 16357 81 Svabul-mal, sh. 171 , hdis18 82 Knzul-Ummal, hdis 16362 83 Knzul-Ummal, hdis 16249 84 Biharul-nvar, c.96, sh. 172 , hdis8 85 Tuhful-Uqul, sh. 414 86 Bqr, ay 271 87 Nhcl-Bla, xtb 110

12

3548. mam Baqir () (mam Sccad () bard): O Hzrt () gec yars torban iynin atb evdn xar v bir-bir evlri gzib qaplar dyrdi. Kim qapn asayd, bir ey verrdi. O Hzrt () yoxsula bir ey vernd zn gizldrdi ki, onu tanmasn.88

3549. mam Sadiq (): nsanlar sni triflsinlr dey, onlarn gz qabanda sdq verm. Bel olan surtd, z mkafatn hr an alm olarsan. slind sa linl verdiyin sdqdn sol linin xbri olmamaldr. nki Onun xatirin sdq verdiyin snin mkafatn akar surtd verckdir.89

3550. mam Sadiq (): Allaha and olsun, gizli sdq akar sdqdn yaxdr. Allaha and olsun, gizli ibadt akar ibadtdn yaxdr.90

3551. mam Sadiq (): Gecnin sdqsi Allahn qzbini yatrar, byk gnah yuyar v soru-sual asanladrar. Gndzn sdqsi mal v srvti artrar, mr uzadar.91

1102. Sdqnin ls Quran:

lini boynuna balama (yni ldn brk olma) v tamamil aq saxlama ki, danlaq altnda qalb peman olarsan. 92

Hdis: 3552. Allahn Peymbri (s): Sdq vermkd hddini aan, sdq

vermyn xs kimidir.93 3553. mam Kazim (): zndn he nyi qardalarna balama ki, onun

sn olan ziyan, onlara olan xeyrindn oxdur.94

1103. Sdq kim verilr? Quran:

Bu sdqlr Allah yolunda tinliy dnlr, i v qazanc mqsdil sfr xa bilmynlr ndr. Tanmayan, onlar ox hyal olduqlarndan varl hesab edr. Sn onlar zlrindn tanyarsan. Onlar insanlardan israrla he bir ey istmzlr.95

Hdis: 3554. Allahn Peymbri (s): Miskin, klri dolanan dilni v iki

para rkl iki xurma dnsini lin alb gedn xs deyil. slind, miskin hyasna v nfsinin izztin gr kmk lini insanlara amayan yoxsuldur. He ks onun yoxsul olduunu baa dmz ki, ona sdq versin.96

88 Biharul-nvar, c.46, sh. 19 , hdis77 89 Biharul-nvar, c.78, sh. 284 , hdis1 90 l-Kafi, c.4, sh. 8 , hdis2 91 Biharul-nvar, c.96, sh. 125 , hdis39 92 sra, ay 29 93 Knzl-Ummal, hdis 16246 94 l-Kafi, c.4, sh. 33 , hdis2 95 Bqr, ay 273 96 Knzul-Ummal, hdis 16552

13

3555. mam Sadiq () (Evin qapsn dyn dilnilr sdq vermk olarm, ya bu idn kinmk v sdqni mhtac olan qohumlara vermk lazmdr? sualnn cavabnda): Xeyr, dilnilr vermk lazm deyil. Ehtiyac olan qohumlara gndrsinlr ki, bu iin savab daha oxdur.97

3556. mam Sadiq () (dilni v mhrum n..aysi bard): Mhrum alverd, ticartd li gtirmyn bxtsiz v ruzisiz bir xsdir.98

1104. Sdq vermyin qaydas Quran:

Ey iman gtirnlr! zn insanlara gstrmk n malndan sdq vern v qiyamt gnn iman gtirmyn xs kimi, z sdqlrinizi minnt qoymaqla v ziyyt vermkl batil etmyin. Onun hvalat, stnd bir qdr torpaq olan daa bnzr ki, leysan ya onun zrin yaanda torpa yuyub aparar v yerind saf da qalar.99

Hdis: 3557. Allahn Peymbri (s): Verdiyiniz sdqd gznz qalmasn.

nki bel olarsa sdqnin savab aradan gedr.100 3558 mam li(): Bhan gtirmk v minnt qoymaqla ehsan

xoaglmz etmyin.101

97 Svabul-mal, sh. 171 , hdis20 98 l-Kafi, c.3, sh. 500 , hdis12 99 Bqr, ay 264 100 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 120 , hdis120 101 urrul-Hikm, hdis 1595

14

234

Sirat

1105. Doru yol Quran:

Bizi doru yola ynlt102 Hdis: 3559. mam Sadiq (): nsanlar saa-sola azdlar, ancaq biz v ilrimiz

doru yola hidayt olunduq.103

1106. Doru yolun (Siratul mstqimin) mnas Quran:

Hqiqtn mnim Rbbim, sizin Rbbinizdir. El is Ona ibadt edin ki, doru yol budur. 104

Allahn aylri siz oxunduu v Onun Rsulu sizin aranzda olduu halda nec kfr edirsiniz? Kim Allahn ipindn yapsa, bhsiz ki, doru yola (siratul mstqim) hidayt olunmudur.105

Hdis: 3560. mam Sadiq () (sirat sznn mnas bard): O, Allah tanman

yoludur v iki nvdr: dnyada sirat v axirtd sirat. Dnya sirat, el itati vacib olan imamdr. Dnyada imam tanyan v onun gstrdiyi yolu gedn xs, chnnmin zrind krp olan axirt siratndan keck.106

3561. mam Sadiq (): Doru yol (Siratul mstqim) mir-l-mminin lidir ().107

1107. Axirt sirat v onun zrindn kemk 3562. Musa () (dualarnn birind): lahi! Snin hikmtini akar v gizli

kild oxuyan xsin mkafat ndir? Buyurdu: Siratdan ildrm srtil ker.108

102 Fatih, ay 6 103 l-Kafi, c.2, sh. 264 , hdis5 104 Ali-mran, ay 51 105 Ali-mran, ay 101 106 Biharul-nvar, c.24, sh. 11 , hdis3 107 Maniyul-xbar, sh. 32 , hdis2 108 Biharul-nvar, c.92, sh. 197 , hdis3

15

3563. Allahn Peymbri(s): Sizlrdn sirat zrind n sabit qdmliniz, mnim hli-Beytim () daha ox mhbbti olannzdr.109

3564. Allahn Peymbri(s): Dstmaz kamil kild al ki, siratdan bulud kimi kesn.110

3565. Allahn Peymbri (s): Sirat tkdn nazik, qlncdan itidir.111 3566. mam Sadiq () (Hqiqtn, snin Rbbin pusquda brk

dayanmdr112 aysi bard): Pusqu, Sirat zrind olan bir krpdr ki, oradan boynunda htta bir mzlm (yni insanlar qarsnda boynunda olan hr bir haqq v xirda, az miqdarda olan pul borclar) olan xs d ke bilmz.113

3567. mam Sadiq (): nsanlar sirat zrindn kemkd bir ne dsty bnrlr: bzilri ildrm srtil ker, bzilri apar at kimi, bzilri srn-srn, bzilri d ondan aslm v bdnlrinin bir hisssini od brrm halda keck.114

109 Fzailu-i, sh. 48 , hdis3 110 Biharul-nvar, c.76, sh. 4 , hdis8 111 Biharul-nvar, c.8, sh. 65 , hdis2 112 Fcr, ay 14 113 Svabul-mal, sh. 321 , hdis2 114 mali-Sduq, sh. 149 , hdis4

16

235

Uaqlq dvr 1108. Uaqlq dvr 3568. Allahn Peymbri(s): Uan balaca vaxt dclliyi (v eytanl),

byynd qlinin oxluuna dlalt edir.115 3569. mam li(): Uaqlq dvr zn ziyyt v tinliy salmayan

xs, byynd rf atmaz.116 3570. mam li(): Uaqlnda soruan byynd cavab verr.117 3571. mam li(): Uaqlnda yrnmyn byynd inkiaf etmz.118 3572. mam li(): Nadan, qoca olsa da uaqdr. Alims, yeniyetm olsa

da bykdr.119

3573. mam Kazim (): Olann uaqlq dvrnd dclliyi (v eytanl), byynd dzmllyn sbb olduuna gr bynilibdir.120

115 Knzul-Ummal, hdis 30747 116 urrul-Hikm, hdis 8272 117 urrul-Hikm, hdis 8273 118 urrul-Hikm, hdis 8973 119 Biharul-nvar, c.1, sh. 183 , hdis 85 120 l-Fqih, c.3, sh. 493 , hdis4748

17

236

l il grmk 1109. l il grmk 3574. Allahn Peymbri (s): Bir-birinizl z-z glnd, salam verib l

tutmaqla grn. Bir-birinizdn ayrlan zaman, gnahlarnzn balanmas arzusu il ayrln.121

3575. Allahn Peymbri(s) : Bir-birinizl l vermkl grn. nki l vermk kin-kdurti aradan gtrr.122

3576. Allahn Peymbri(s): Bir-biriniz l verin ki, bu kini aparar.123 3577. mam Baqir (): ki nfr kii l il grnd, lini saxlayan xsin

savab lini buraxandan daha oxdur. Bilin ki, bu ml (yni l il grmk) onlarn gnahlarn tamamil qurtaranadk yuyub aparar.124

3578. mam Sadiq (): Mslmanlar Allahn Rsulunun (s) qoununda mhariby xanda sx aaclq olan yerdn keib aqla xan zaman Bir-birin baxb l verrdilr125

3579. mam Sadiq (): Peymbr (s) hr bir xs l vern zaman, hmin xs lini kmyinc he vaxt birinci z lini kmzdi.126

1110. Qadna l vermyin qadaan olmas 3580. Allahn Peymbri(s): Mn qadnlara l vermirm.127 3581. mam Sadiq (): Evlnmyi halal olan (yni, mhrm olmayan)

qadna, yalnz paltarn stndn istisna olmaqla, l vermk olmaz. Bel olan surtd d li sxmaq olmaz.128

121 l-Kafi, c.2, sh. 181 , hdis11 122 Biharul-nvar, c.77, sh. 158 , hdis149 123 Biharul-nvar, c.77, sh. 165 , hdis2 124 l-Kafi, c.2, sh. 181 , hdis13 125 l-Kafi, c.2, sh. 181 , hdis12 126 l-Kafi, c.2, sh. 182 , hdis15 127 Knzul-Ummal, hdis 475 128 l-Kafi, c.5 sh. 525 , hdis1

18

19

237

Slh 1111. Mharib vaxt slh Quran:

gr slh meyl etslr, sn d slh doru get v Allaha tvkkl et ki, Allah eidn v bilndir. 129

Hdis: 3582. mam li (): slama ziflik gtirmyn halda, mn slh

mharibdn daha faydal bilirm.130 3583. mam li () (Malik tri Misir vali tyin etdiyi frmanndan):

gr dmn sni slh arsa v Allahn razl bunda olsa, onu rdd etm. nki slh, qoununun v snin znn qsslrdn rahat, asud olmann v vtninin min-amanlnn mnyidir. Amma sulhdn sonra dmnindn ox ehtiyatl v agah ol. Bel ki, bzn dmn qfltn hcum etmk n zn sn yaxnladrar. Bellikl, ehtyiatl v uzaqgrn ol, dmn arxayn v nikbin olma.131

1112. mam Hsnin () slh 3584. mam li(): (ibn Mlcmin qlnc zrbsindn sonra z alicnab

olu Hsn () tvsiysindn): Bil ki, Muaviy mn mxalif olduu kimi snin d leyhin xacaqdr. Bellikl, gr onunla slh v bara glsn, Bni Zmr v Bni c qbillri il slh balayan cddin peymbrin (s) yolunu getmi olarsan. Dmninl mharib etmk istsn, (bil ki,) atann trfdarlarnda olan xeyir v vfallq he vaxt snin trfdarlarnda olmayacaq.132

3585. mam Sadiq (): Hsn ibn li () zn qar sui-qsddn sonra o Hzrtin () ardcllar onunla mbahisy qalxanda xilaft iini Maviyy thvil verdi. Bu vaxt onun ilri Hzrt() bel salam verdilr: Salam olsun sn, ey mminlri xar edn. Hzrt () buyurdu: Mn mminlri xar edn deyilm, slind mminlr izzt bx ednm. Sizin dmn muqabilind qdrtiniz olmadn grnd ii ona thvil verdim ki, mn v siz onlarn arasnda olaq. Bel ki, o mdrik (Xzr peymbr ()) gminin z sahiblrin

129 nfal, ay 61 130 rrll-Hikm hdis 10138 131 Nhcl-Bla, mktub 53 132 Nhcl-Suad, c.2, sh. 742

20

qalmasndan tr onu dediyi kimi, onlarn arasnda qalmamz n mnim v sizin hvalatnz d buna bnzr.133

1113. nsanlar arasnda barq yaratman hmiyyti Quran:

Hqiqtn, mminlr bir-biri il qardadr. Buna gr d qardalar arasnda barq yaradn v Allahdan qorxun. mid var ki, Allah siz rhm etsin.134

Onlarn pldamalarnn oxunda bir xeyir yoxdur, yalnz sdq vermyi, ya yax i grmyi, ya da insanlar arasnda slh yaratma mr ednlrdn baqa. Kim Allah razlna xatir bel edrs, tezlikl ona byk mkafat verrik.135

Hdis: 3586. Allahn Peymbri(s): Siz namazdan, orucdan, sdqdn

(zkatdan) daha fziltli bir eydn xbr verimmi? Bu, insanlar arasnda slh yaratmaqdr. nki insanlar arasnda laqnin pozulmas lm v dinin aradan gtrlmsin brabrdir.136

3587. mam Sadiq (): nsanlar Bir-biril ixtilafa v dmniliy dar olanda onlarn arasnda slh yaratmaq, bir-birlrindn uzaqlaan zaman onlar yaxnladrmaq, Allahn sevdiyi bir sdqdir.137

3588. mam Sadiq (): (Mfzzl xitabn): Bizim ilrdn iki nfrin kidiyini grdkd, mnim malmdan ixtilafa sbb olan xrci dmkl, onlarn arasnda barq yarat.138

1114. Barq xatirin yalana icaz verilmsi 3589. mam Sadiq (): Barq yaradan yalan deyil.139 3590. mam Sadiq (): Sz nvdr: doru, yalan v insanlar arasnda

slh yaratmaq n deyiln sz. mama () dedilr: Sn fda olaq, insanlar arasnda slh yaratmaq ndir? Buyurdu: Bir nfrin digri bard, hmin xsin qulana atarsa onun narahatlna sbb ola bilck szlr dediyini eitdikd, sn o biri xsi grnd filanksin, snin yaxln bard . dediyini eitdim. deyrsn. 140

133 Biharul-nvar, c.78, sh. 278 , hdis2 134 Hcurat, ay 10 135 Nisa, ay 114 136 Knzul-Ummal, hdis 5480 137 l-Kafi, c.2, hdis 209 , hdis1 138 l-Kafi, c.2, hdis 209 , hdis3 139 l-Kafi, c.2, hdis 210 , hdis5 140 l-Kafi, c.2, hdis 341 , hdis16

21

238

Namaz (1)

1115. Namaz

Quran:

Namazlarnzdan v orta namaznzdan riayt edin v tvazkarlqla Allah(a itat) n ayaa qalxn.141

Namaz qlandan sonra Allah (btn hallarda) ayaq st, oturaraq, uzan-dnz halda yad edin v qlbiniz arxayn olanda namaz (kamil surtd) qln ki, namaz mminlr n myyn vaxtlarda tyin edilmidir.142

Ey Rbbim! Mni d, nslimdn olanlar da namaz qlanlardan et. Ey Rbbim, duam qbul et.143

Hdis: 3591. Allahn Peymbri (s): Hr eyin simas var, sizin dininizin d

simas namazdr.144 3592. Allahn Peymbri (s): Allah-taala namaz mnim gzlrimin nuru

etdi. Yemk acn, su tnnin mhbubu olduu kimi, namaz da mnim mhbubum etdi. Frq yalnz budur ki, ac insan rk yeynd, tn d su ind sudan doyar, ancaq mn namazdan doymaram.145

3593. mam li() : Namaz Allahn rhmtini yer endirr.146 3594. mam li(): Allahn Rsulu(s) n am yemyini, n d baqa bir

yemyi namazdan n salmazd. Namaz vaxt atanda, el bil n ailsini tanyard, n d mehriban dostunu.147

3595. mam li(): Namaz hr bir tqval n Allaha yaxnlaman vasitsidir.148

3596. mam Baqir (): Namaz dinin stunudur. Namaz adrn stununun bnzr. Stun mhkm olsa, mxlar v kndirlr d mhkm qalacaq, stun yils v snsa, n mx mhkm qalacaq, n d kndir.149

3597. mam Sadiq (): Allahn yannda n sevimli i namazdr v o

141 Bqr, ay 238 142 Nisa, ay 103 143 brahim, ay 40 144 Daimul-slam, c.1, sh. 133 145 Mkarimul-xlaq, c.2, sh. 366 146 rrul-Hikm, hdis 2214 147 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 78 148 l-Xisal, sh. 620 149 l-Mhasin, c.1, sh. 116, hdis117

22

peymbrlrin insanlara son tvsiyysidir.150 3598. mam Sadiq () (Allah yannda n stn v n ox seviln ml

bard sualn cavabnda): Allah tanmaqdan sonra, namazdan stn he bir ey tanmram. Mgr saleh bnd sa ibn Mrymin Mn namaz tvsiy etdi...!: dediyini grmrsnmi? 151

1116. Namazn tsiri Quran:

Kitabdan sn vhy olunanlar oxu v namaz ql ki, namaz pis v bynilmyn idn kindirr. bhsiz ki, Allah yad etmk hr ibadtdn stndr. Allah etdiklriniz mllri bilir.152

Hdis: 3599. Allahn Peymbri(s): Kimin namaz onu pislikdn v haramdan

kindirms, onda Allahdan uzaqlamaqdan baqa bir ey artmaz.153 3600. Allahn Peymbri (s) (onunla brabr namaz qlan v eyni halda

irkin ilrl mul olan kii bard): Gnlrin biri, onun namaz onu pis ilrdn kindirck. ox kemdi ki, hmin kii tvb etdi.154

3601. Allahn Peymbri(s): Hqiqtn dinin stunu namazdr v Adm vladndan soruulan ilk ey namaz olacaqdr. Namaz doru olsa, o biri mllrinin hesabat aparlacaqdr. Doru olmasa, digr mllrinin hesabat aparlmayacaq.155

3602. mam li(): Kim namaz onun hqiqtini drk edrk qlsa, gnahlar balanar.156

3603. Xanm Fatimeyi Zhra (): Allah-taala insan tkbbrdn kindirmk n namaz ona vacib etdi.157

3604. mam Baqir (): Bnddn soruulacaq ilk ey namazdr, gr qbul olunsa, digr mllri d qbul olunacaq.158

3605. mam Baqir (): Namaz ixlas mhkmlndirr v tkbbr uzaqladrar.159

3606. mam Sadiq (): gr sizlrdn birinizin qapsnn azndan bir arx axarsa v gnd be df o arxda yuyunsa, bdnind bir irk v natmizlik qalarm? Namaz da, hmin bu paklayan, tmizlyn su arxna bnzyir. nsan

150 l-Fqih, c.1,sh.210, hdis638 151 l-Kafi, c.3, sh. 264, hdis1 152 nkbut, ay 45 153 Knzul-Ummal, hdis 20083 154 Biharul-nvar, c.82, sh. 198 155 Biharul-nvar, c.82, sh.227, hdis54 156 l-Xisal, sh. 628, hdis10 157 Biharul-nvar, c.82, sh. 209, hdis19 158 l-Kafi, c.3, sh. 268, hdis4 159 mali-Tusi, sh. 296, hdis582

23

namaz qlanda, namaz yalnz onu imandan xardan v israrla ml etdiyi gnahdan baqa, btn gnahlarn tmizlyr.160

1117. Namaz qlann mqam 3607. Allahn Peymbri(s): Namazda olduun mddtd Qadir padahn

evinin qapsn dyrsn. Kim padahn qapsn ox dys, axrda qap onun zn alacaqdr.161

3608. mam li(): gr namaz qlan, Allahn clalndan hans tacnn onu hat etdiyini bilsydi, ban scddn qaldrmaq istmzdi.162

3609. mam li(): Bir xs namaza dayananda, Allahn bndni hat edn rhmtini grn iblis paxllqla ona baxar.163

1118. Namazda xuu(Allahn qarsnda kiilrk Ona mti olub boyun ymk.)

Quran:

Hqiqtn, mminlr nicat tapdlar. O kslr ki, namazlarnda xuu halnda olarlar. 164

Hdis: 3610. Allahn Peymbri (s): Namazda xuu (v mtilik) halnda

olmayann namaz, namaz deyil.165 3611. Allahn Peymbri (s) (xuu ndir? sualnn cavabnda):

Namazda mtilik v bndnin tam qlbi il z Rbbin z tutmasdr.166 3612 Cfr ibn li Qummi: Allahn Peymbri (s) namaza dayanan

zaman Allah-taalann qorxusundan znn rngi qard. 167 3613. mam li (): nsan namazda xuu halnda olmaldr. Qlbi Allahn

qarsnda xuu halnda olan xsin bdn zvlri d xuu halnda olar v buna gr, he bir zas il oynamaz. 168

3614. Daimul slam: mam li () namaza dayananda mhkm bina, ya dz sutun kimi trpnmzdi. Bzn rukuda, scd halnda (o qdr aram v hrktsiz) olurdu ki, qu glib o Hzrtin () belind otururdu. li ibn butalibdn () v li ibn Hseyndn () baqa he ksin Peymbrin (s) namaz kimi namaz qlmaa taqti yox idi. 169

3615. Biharul-nvar: mam li () dstmaz almaa balayanda, Allah qorxusundan znn rngi dyirdi. 170

160 Biharul-nvar, c.82, sh. 236, hdis66 161 Mkarimul-xlaq, c.2, sh. 366, hdis2661 162 l-Xisal, sh. 632, hdis10 163 l-Xisal, sh. 632, hdis10 164 Muminun, ay 1, 2 165 l-Firdovs, c.5, sh. 195 , hdis7935 166 Daimul-slam, c.1, sh.158 167 Flahus-Sail, sh. 161 168 l-Xisal, sh. 628 169 Daimul- slam, c.1, sh.159 170 Biharul-nvar, c.70, sh. 400 , hdis72

24

3616. Biharul- nvar: Xanm Fatimeyi Zhrann () namazda Allahtaalann qorxusundan nfsi tin gedib-glrdi. 171

3617. Biharul-nvar: mam Hsn () dstmaz alanda znn rngi dyirdi. Bdninin oynaqlar titryrdi. Bunu sbbini soruduqda, buyurdu: rin Allahnn qarsnda dayanan xsin rngi dyimli v bdninin oynaqlar titrmlidir. 172

3618. Daimul slam: O Hzrt (imam Sccad ()) namaz n dstmaz alanda v zn namaz qlmaa hazrlayanda z saralar v rngi qaard. Bir df bu bard soruduqda, buyurdu: Mn byk Padahn qarsnda dayanmaq istyirm. 173

3619. mam Baqir (): mam Sccad () namaza dayananda, sanki aacn gvdsi olurdu. Klyin smyi il hrkt gln eylrdn baqa, ondan he n trpnmirdi. 174

3620. bu yyub: mam Baqir () v mam Sadiq () namaza dayananda zlrinin rngi qaard. Gah qzarar, gah da saralard, sanki grdklri bir ks z sirlrini pldayrdlar. 175

1119. Namazn qbul olunmasnn rtlri v manelri 3621. Allahn Peymbri (s): gr kamantk yilndk namaz qlsanz

v kamana bnzyndk oruc tutsanz, phrizkar olub gnahlardan kinmyinc Allah-taala (bu mllri) sizdn qbul etmz. 176

3622. Allahn Peymbri (s): Allah-taala mn vhy etdi: Ey Rsullar nslindn olan! Ey qorxudanlar nslindn olan! z xalqna byan et ki, onlardan hr birinin boynunda Mnim bndlrimin birinin bir mzlm v haqq olanadk Evlrimin he birin daxil olmayacaqlar. nki o haqq qaytarmaynca, Mnim qarmda namaza durduu mddtd ona lnt edrm. 177

3623. Allahn Peymbri (s): Kim mslman kii v ya qadnn qeybtini edrs, qeybt olunan onu balamaynca, Allah qrx gecgndz onun namaz v orucunu qbul etmz. 178

3624. Allahn Peymbri (s): gr bir xs rab is qrx gn namaz hesaba alnmaz. 179

3625. mam li (): Bax gr, hans paltar v libasla namaz qlrsan. gr onu dzgn v halal yolla qazanmamsansa, namazn qbul deyil. 180

171 Biharul-nvar, c.70, sh. 400 , hdis72 172 Biharul-nvar, c. 80, sh. 364 , hdis30 173 Daimul- slam, c.1, sh. 158 174 l-Kafi, c.3, sh. 300 , hdis4 175 Flahus Sail, sh. 161 176 Biharul nvar, c.84, sh. 258 , hdis56 177 Bihdisarl nvar, c.84, sh. 257 , hdis55 178 Camiul xbar, sh. 412 , hdis1141 179 llu-raye, sh. 345 , hdis1 180 Bartul Mustfa, sh. 28

25

3626. mam Sccad () (namazn qbul olunmasna sbb olan ey bard sualn cavabnda): Bizim mhbbtimiz v vilaytimiz, elc d, dmn-lrimiz nifrt etmk. 181

3627. mam Sadiq (): Allah-taala kimin bir namazn qbul edrs, ona zab vermz, kimin bir xeyir mlini qbul edrs,ona zab vermz.182

3628. mam Sadiq (): Kim z ata-anasna ona zlm etmi olsalar bel, dmn bax il baxsa, Allah-taala onun namazn qbul etmz.183

1120. Namazlar qbul olunmayanlar 3629. Allahn Peymbri (s): Skkiz nfrin namaz qbul deyil: frari

qul z sahibinin yanna qaydanadk, ri ondan naraz olan dikba qadn, zkat vermyn xs, dstmaz olmayan xs, namazn ba rty olmadan qlan hddi bulua atm qz, xalq ondan naraz olduu halda onlarla birg namaz qlan rhbr, mst v zbin adamn, yni z sidiyini v ncisini gcl saxlayan xsin. 184

1121. Namazn qbul olunmasnda rkl qlnman rolu 3630. Allahn Peymbri (s): Allah-taala ryi bdni il birg olmayan

xsin namazn qbul etmz. 185 3631. Allahn Peymbri (s): Bzn bnd namaz qlar, ancaq o namazn

altda biri, htta onda biri bel onunn yazlmaz. Bndnin namazndan yalnz Allah tanmaqla v diqqtini Ona ynltmkl qld qdri hesaba alnar. 186

3632. Allahn Peymbri (s): Tfkkrl mayit olunan iki rkt namaz, gecni sbhdk namaz qlmaqla keirmkdn daha yaxdr. 187

3633. mam Baqir () v mam Sadiq (): Namazndan yalnz rkdn ql-dn qdri qbul olunur. Bellikl, gr bir xs btn namaz boyu shv edrs (fikri tamamil danq olarsa), ya onu qlmaqdan qafil olarsa (vaxtnda qlmasa) hmin namaz ski paras kimi bzdrb onun zn rparlar. 188

3634. mam Sadiq (): Kim iki rkt namaz qlsa v onun snasnda n dediklrini bils, namaz qurtaran kimi, Allahla onun arasnda he bir gnah qalmaz. 189

1122. Namaz namaz olmayan xs 3635. Allahn Peymbri (s): Namazn ruku v scdsini dzgn

yerin yetirmynin namaz namaz deyil. 190

181 l-Mnaqibu li ibni hr Asub 4 c.sh. 131 182 l Kafi, c.3, sh. 266 , hdis11 183 l Kafi, c.2, sh. 349 , hdis5 184 Mkarimul xlaq, c.2, sh. 324 , hdis2656 185 l Muhasin, c.1, sh. 406 , hdis921 186 Biharul nvar, c.84, sh. 249 , hdis41 187 Svabul mal, sh. 68 , hdis1 188 Biharul nvar, c.84, sh. 260 , hdis59 189 l-Kafi, c.3, sh. 266 , hdis12 190 Biharul nvar, c.72, sh. 198 , hdis26

26

3636. Allahn Peymbri (s): Kim namaz snasnda qsdn sanda v solunda kimin olduunu baa ds, namaz namaz deyil. 191

3637. mam Sadq (): Zkat vermyn xsin namaz dzgn deyil. 192 3638. mam Sadiq (): Haqinin, haqibin v haziqin namaz dzgn deyil.

Haqin sidiyini sxb saxlayan kims, haqib ncis ona sxnt vern v haziq d ayana geydiyi eydn sxlan xsdir. 193

1123. Namazda ziflik v sstlyn qadaan olmas Quran:

Mnafiqlr Allaha hiyl glrlr, halbuki, Allah onlara hiyl glckdir. Namaza dayananda tnbllikl qalxar, xalqla riyakarlqla davranar v Allah ox az yad edrlr.194

Hdis: 3639. Biharl-nvar: Merac hdisind deyilir ki: Ey hmd!

bndy tccb edirm: namaza duranda llrini kim trf uzatdn v kimin qarsnda dayandn biln v bununla bel, yuxulu v sst olan bndy 195

3640. mam li (): Namaz vaxt sni yuxu aparanda, namazn saxla v yat. nki bel halda zn dua, yoxsa lnt etdiyini bilmirsn.196

3641. mam Baqir (): Yuxulu, sst v ar halda namaza dayanma. nki bunlar ziyankarln xisltlrindndir v Allah-taala, mminlr mst halda, yni yuxunun mstliyind namaza dayanma qadaan etmidir. 197

1124. Namazn vaxtlarna riayt etmk Quran:

Vay olsun namaz qlanlara. O kslr ki, namazlarndan qafildirlr.198 V namazlarndan riayt ednlr. Onlardr varis olanlar.199 Hdis: 3642. Allahn Peymbri (s): nsann dindarl n, namazlarndan ox

muayat olmas kifaytdir.200 3643. mam li () (Mhmmd ibn bubkr mktubundan): Namazn

vaxtna riayt et v onu vaxtnda ql. N bekar olduuna gr onu vaxtndan vvl ql, n d iin gr onu z vaxtndan sonraya keirm. 201

191 Biharul nvar, c.84, sh. 249 , hdis41 192 Miktul nvar, sh. 46 193 mali-Saduq, sh. 337 , hdis12 194 Nisa, ay 142 195 Biharul nvar, c.77, sh. 22 , hdis6 196 Biharul nvar, c.84, sh. 283 , hdis5 197 Tfsirul yyai, c.1, sh.242 198 Maun, ay 4, 5 199 Muminun, ay 9, 10 200 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 122 201 Biharul-nvar, c.83, sh. 14 , hdis25

27

1125. Namaz ilk vaxtda qlmaa hvslndirmk 3644. mam Baqir (): Bil ki, hmi vaxtn vvli daha yaxdr.

Bellikl, bacardn qdr xeyir i tls. Allah yannda n sevimli i, az da olsa insann daim grdy idir. 202

3645. mam Sadiq (): lk vaxtn (qlnan namazn), vaxtn sonu zrind olan stnly axirtin dnya zrind olan stnly kimidir.203

3646. Qzzaz: Hzrt mam Rza () bir ne lvini qarlamaq n evindn xd v bu zaman namazn vaxt atd. Hzrt () yolunu yaxnlqdak qaladan sald v bir qayann klgsind oturub, buyurdu: Azan ver. rz etdim: Gzlyk, dostlarmz glib biz qoulsunlar. Hzrt () buyurdu: Allah sni balasn, he vaxt bir sbb olmadan ilk vaxt namaz txir salma, hmi vaxtn vvlin riayt et. Bu vaxt mn azan verdim v biz namaz qldq. 204

1126. Binamaz v kfr Quran:

Balarn iind bir-birindn soruarlar. Gnahkarlar bard: Sizi chnnm atin gtirn n oldu? Deyrlr: Biz namaz qlanlardan deyildik.205

Hdis: 3647. Allahn Peymbri (s): Mslmanla kafir arasnda vacib namaz

qsdn trk etmkdn v ya onu yngl tutub qlmamaqdan baqa bir fasil yoxdur. 206

3648. mam Sadiq () (Niy namaz qlmayan kafir adlanr, amma zinakar yox? sualna cavabndan): nki zina v bu kimi gnahlar edn xs hvtin ona qalib gldiyin gr bel ilr l atr. Amma namaz qlmayan, namaz yngl saymasndan v onu hmiyytsiz bildiyindn qeyri bir ey gr onu trk etmir. 207

1127. Namaz yngl hesab etmyin! 3649. mam Baqir (): Namaz yngl sayma! nki Allahn Peymbri

(s)dnyadan knd Namaz yngl sayan mndn deyil dey buyurdu. 208 3650. bu Bsir: mam Sadiqin () vfat il laqdar basal vermk

n Humeydnin yanna getdim. Humeyd alayb dedi: Ey bu Mhmmd! Ka, o Hzrt () vfat ednd burada olaydn. Gzlrini yumub mn buyurdu: Qohumlarm v yaxnlarm yanma arn. Ham o Hzrtin () bana

202 l-Kafi, c.3, sh. 274, hdis8 203 Svabul-mal, sh. 58, hdis2 204 Biharul nvar, c.83, sh. 21, hdis38 205 Mudssir, ay 40-43 206 Svabul mal, sh. 275 , hdis1 207 llu raye, sh. 339, hdis1 208 l Kafi, c.3, sh.269 , hdis7

28

ylanda buyurdu: Bizim fatimiz he vaxt namaz yngl sayana atmaz. 209

1128. Camaat namaz 3651. Loman () (oluna nsihtindn): Niznin ucunda olsa da, namaz

camaatla ql.210 3652. Allahn Peymbri (s) (namaz qlmaq n mscid glmyn bzi

mslmanlar bard): Bzi adamlar mscidd namaz qlma trk ediblr. Az qalb mr edk ki, odun gtirsinlr, onlarn qaplarnn azna qoyub od vursunlar v balarnn stnd evlrini yandrsnlar. 211

3653. Allahn Peymbri (s): Be namaz camaatla qlan xsin haqqnda yax fikird olun. 212

1129. Camaat imam ny riayt etmlidir? 3654. mam li() (Mhmmd ibn bubkri Misir vali tyin edrkn):

z namazna fikir ver gr necdir. nki sn z xalqnn rhbrisn. (Sn layiq olan budur ki,) Namazn kamil qlmalsan. Onu yngl v naqis yerin yetirmmlisn. Bel ki, camaat imam il birg qlnan namazda, namaz qlanlarn namaznda n skiklik v nqsan olarsa, hams camaat imamnn boynuna glr v onlarn namazndan he n skilmz. Namazn kamil ql v ondan muayat ol ki, onlarn hamsnn qazand savab qdr savab qazanarsan v bu onlarn savabndan he nyi azaltmaz. 213

3655. mam li () (hr valilrin yazd mktubundan): Onlarla, namaza n az taqtlri olanlar kimi namaz qln (v uzun namazla) fitnkarlq etmyin.214

3656. mam Sadq () (Camaat imamlna kim daha layiqdir? sualna cavab olaraq): Allahn Rsulu (s) buyurmudur: Camaat imamln Quran daha ox oxuyan (ya qirati daha yax olan) z hdsin gtrsn. gr qiratd brabr sviyyd olsalar, daha vvl hicrt edn xs camaat imam olsun. Hicrtd d eyni olsalar, ya ox olan z hdsin alsn. gr hmyad olsalar, Peymbrin snnsini v fiqhi (ritin hkmlrini) daha yax biln, imamlq etsin. Sizlrdn he ks baqasnn evind ev sahibin v baqasnn nfuz dairsind olan yerd nfuz sahibin namazda pinamazlq etmsin.215

209 Mustdrkul-Vsail, c.3, sh.25 , hdis2923 210 l-Mhasin, c.2, sh.126, hdis1348 211 Vsailu-i, c.3, sh. 487 , hdis2 212 l-Kafi, c.3, sh. 371, hdis3 213 mali Tusi, sh. 29, hdis31 214 Nhcll Bla, mktub 52 215 -Kafi, c.3, sh. 376, hdis5

29

239

Namaz (2)

Gec namaz 1130. Gec namaznn fzilti Quran:

V gecnin bir hisssini oyaq qal ki, bu (gec namaz) snin n nafil ibadtidir. mid var ki, Rbbin sni bynilmi bir mqama atdrsn.216

bhsiz ki, gec yuxudan qalxman ziyyti daha oxdur v szlri (o zaman) daha dorudur.217

Hdis: 3657. Allahn Peymbri (s): Cbrayl ibadt n gec oyaq qalma

mn o qdr tvsiy etdi ki, mmtimin n yax xslrinin, he vaxt geclr yatmayacan gman etdim.218

3658. Allahn Peymbri (s): Allahn rhmti olsun, gec yars yuxudan qalxan, namaz qlan, z hyat yoldan namaz qlmaq n oyadan v gr qalxmaq istms onun zn su ilyn kiiy. Allahn rhmti olsun, gec yars yuxudan qalxan, namaz qlan, rini namaz n oyadan v gr imtina edrs, onun zn su ilyn qadna.219

3659. Allahn Peymbri (s): Bnd qaranlq gecnin yarsnda z Aas il xlvt kilib onunla z sirlrini v ehtiyaclarn bldrrs, Allah-taala onun qlbind nuru sabit edr.. Sonra mlklrin buyurar: Ey mnim mlklrim! Baxn mnim bndm, qaranlq gecnin yarsnda batil hli bo v hdr ilrl mul olduu v qafillr yatd zaman mniml xlvt kilmidir. ahid olun ki, Mn onu baladm. 220

3660. Allahn Peymbri(s):badt n gec oyaq qalma siz tvsiy edirm ki, bu sizdn vvlki lyaqt sahiblrinin hyat trzidir.Gec oyaq qalmaq Allaha yaxnlamaq v gnahlardan kinmyin vasitsidir. 221

3661. mam li (): badt n gec oyaq qalmaq bdnin salamlnn, Allah-taalann razlnn, Allahn rhmti altnda olman v peymbrlrin xlaqndan yapman mnyidir. 222

216 sra, ay 79 217 Muzmmil, ay 6 218 mali Sduq, sh. 349, hdis1 219 Sunni bni bu Davud, hdis 1450 220 mali Sduq, hdis 230, hdis9 221 Knzul Ummal, hdis 21428 222 Bihdisarul nvar, c.78, sh. 143, hdis17

30

3662. mam li (): Peymbrin (s) Gec namaz nurdur szn eitdiyim vaxtdan gec namazn trk etmdim. bn Hvva sorudu: Htta hrir223 gecsi d? Buyurdu: Bli, htta hrir gecsi d. 224

3663. mam Sadiq (): Mminin rfi onun gec namaz v izzti is xalqn abrn tkmkdn kinmyidir. 225

3664. mam Sadiq (): badt n gec oyaq qalma trk etm. nki uduzan o olacaq ki, gec oyaq qalma uduzsun. 226

3665. mam Sadiq (): Quranda gec namazndan baqa bndnin grdy hr bir xeyir i n savab vardr. Gec namaz Allah-taalann yannda o qdr hmiyytlidir ki, O, onun savabn mlum etmmi v buyurmudur: Yanlar yataqlardan ayrlar Onlar n etdiklri mllr gr gzlrinin ina sbb olacaq n mkafat hazrladm he ks bilmz.227 228

3666. mam Sadiq (): Gec namaz z a v nurani edr. Gec namaz insan xo tirli edr, gec namaz ruzi gtirr. 229

1131. Gec namazndan mhrum olman amillri 3667. mam li() (bir kii Mn gec namazndan mhrum olmuam.

dey rz edrkn): Sn el bir adamsan ki, gnahlarn sni zncirlmidir.230 3668. mam Sadiq (): nsan hr bir yalan danar v buna gr, gec

namazndan mhrum olar.231

1132. Gec namaz qlmaq niyytind olan v yuxuya gedn xsin savab.

3669. Allahn Peymbri (s): Namaz qlmaq n gecnin bir hisssini oyaq qalma niyyt edn, amma yuxuya qalan el bir bnd yoxdur ki, onun yuxusu, Allahn onun trfindn verdiyi sdq v etdiyi niyyt, bir savab kimi onunn yazlmasn. 232

223 Hrir gecsi Siffeyn mhribsind gecni sbhdk davam edn iddtli dy kimi tannmdr. 224 Biharul nvar, c.41, sh.17,hdis10 225 l Kafi, c.3, sh. 488, hdis9 226 Mani xbar, sh. 342, hdis1 227 Scd, ay 16 228 Biharul- nvar, c.8, sh. 126, hdis 229 llu raye, sh. 363, hdis1 230 l-Kafi, c.3, sh.450, hdis34 231 llu raye, sh. 362, hdis2 232 Knzul-Ummal, hdis 21475

31

240

Namaz (3)

Cm namaz 1133. Cm namaz Quran:

Ey iman gtirnlr! Cm gnnn namazna arldnz zaman, Allah yad etmy tlsin v ticartinizi saxlayn. gr bilsydiniz bu sizin n xeyirlidir.233

Hdis: 3670. Allahn Peymbri (s): Kim cm namazn ona hmiyyt

vermdiyindn trk edrs, Allah-taala onun qlbin qflt mhr vurar.234 3671. Allahn Peymbri (s): Cm namaz yoxsullarn hccidir.235 3672. Allahn Peymbri (s): Kim imanla v Allah xatirin cm

namaznda itirak edrs, mllrini yenidn balamdr. (Allah mkafat olaraq onun kemi gnahlarn balayar v onun n yeni ml namsi aar) 236

3673. mam Baqir (): Cm namaz vacibdir v imamn olduu halda, onun n toplanmaq vacibdir. Bellikl, bir zr olmadan cm namazn trk edn xs, vacib mli trk etmidir v bir sbb olmadan vacibat mnafiqdn qeyri he kim trk etmz. 237

1133. Xtby qulaq asmaq qaydas 3674. mam li (): Cm imam xtb oxuyanda shbt etmk v z

namazda icaz veriln hddn artq qibldn evirmk olmaz. 238

233 Cm, ay 9 234 Vsailu i, c.5, sh. 6 , hdis25 235 d Dvat, sh. 37 , hdis91 236 l-Fqih, c.1,sh.427 , hdis1260 237 Biharul nvar, c.89, sh.184 , hdis21 238 l-Fqih ,c.1,sh.427 , hdis1230

32

241

Namaz (4)

Peymbr v onun ailsin salavat gndrmk 1135. Peymbr v onun ailsin salavat gndrmk Quran:

Allah v onun mlklri peymbr salavat gndrirlr. Ey iman gtirnlr, ona salavat gndrin v onun mrin yax trzd tslim olun.239

Hdis: 3675. Allahn Peymbri (s): Harada olsanz mn salavat gndrin,

nki sizin salavatnz mn glib atr. 240 3676. Allahn Peymbri (s): Mn salam v salavat gndrmk, sirat

stnd bir nurdur. 241 3677. Allahn Peymbri (s): Kim bir yazda mn salavat gndrs,

mnim adm hmin yazda olanadk, mlklr daim onun gnahlarnn balanmasn dilrlr. 242

3678. Allahn Peymbri (s): n xsis insan, onun yannda mnim adm kilnd mn salavat gndrmyndir. 243

3679. mam li (): Peymbr (s) salavat gndrmyndk hr bir dua hicab altndadr. 244

3680. mam Baqir () v ya mam Sadiq (): Qiyamt gn trziy qoyulacaq n ar ml Mhmmd v Ali Mhmmd salavat gndrmkdir.245

1136. Peymbr v onun ailsin salavat gndrmyin usulu 3681. Allahn Peymbri (s) (O Hzrt (s) salavat gndrmyin trzin

dair sualn cavabnda): lahi! Mhmmd v Ali Mhmmd salavat gndr, nec ki, brahim () v Ali brahim salavat gndrmisn. Sn ox trif olunan v byksn. Mhmmd v Ali Mhmmd () brkt ver, nec ki, brahim

239 hzab, ay 56 240 Knzul Ummal, hdis 2147 241 Knzul Ummal, hdis 2149 242 Knzul Ummal, hdis 2243 243 Knzul Ummal, hdis 2144 244 Knzul Ummal, hdis 2153 245 Biharul- nvar, c.94, sh. 49, hdis 9

33

v Ali brahim brkt vermisn. Sn ox trif olunan v byksn deyin. 246

246 Knzul Ummal, hdis 3993

34

242

Skut

1137 Skt

3682. Allahn Peymbri (s) (buzr nsihtindn): Drd ey var ki, mmindn baqa he kimin ona li atmaz: ibadtin balanc olan skut.247

3683. mam li (): Skut frastin lamti v aln meyvsidir. 248 3684. mam li () (mminin vsfind): Sakit qalma oxdur v vaxt

tamamil (Allah v axirt ilrin, dnclrin) srf olunar.249

1138 Skutun smrlri 3685. Allahn Peymbri (s) : ox susma sn tvsiy edirm. nki

bu eytann qovulmasnn sbbi v din ilrind snin yavrindir. 250 3686. mam li (): Daim skut etmyi se ki, onun n az faydas salamat

qalmandr. 251 3687. mam li (): Skut tfkkrn badr. 252 3688. mam Hsn (): Sakit insan ox heybtlidir. 253 3689. mam Hsn (): Hrnd gzl natiq olsan da, ox vaxt susmaq

nec d yax kmkidir. 254 3690. mam Rza (): Skut hikmt qaplarndan biridir. Skut mhbbt

gtirr, skut insana hr bir xeyrin v yaxln yolunu gstrr. 255

1139. Bynilmi skut 3691. mam li (): Dili hikmt balamaqda bir xeyir yoxdur. Hminin

nadanlqla sz danman da bir xeyri yoxdur. 256 3692. mam li () (tqvalnn lamtlrini byan edrkn): Skut etmyi

ses, skutu onu qmgin etmz v gls ssini ucaltmaz.257

247 Mkarimul xlaq, c.27, sh. 377 248 urrul-Hikm, hdis 1343 249 Nhcl Bla, hikmt 333 250 Biharul nvar, c.71, sh. 279 , hdis19 251 urrul Hikm, hdis 2314 252 urrul Hikm, hdis546 253 Biharul nvar, c.78, sh. 113 , hdis7 254 Mani xbar, sh. 401 , hdis62 255 l Kafi, c.2, sh.113 , hdis1 256 Nhcl-Bla, hikmt 182 257 Nhcl-Bla, xutb 193

35

243

Msibt 1140 . Msibtlrin cri 3693. mam Hsn (): Msibtlr crin aarlardr.258

1141. n byk msibt 3694. mam li () (n byk msibt bard sualn cavabnda): Dind

(faci v) msibtdir. 259 3695. mam li (): n byk msibt qlbi dnyaya balamaqdr. 260 3696. mam li (): n byk msibt nadanlqdr. 261 3697. mam Sadiq () (olunun lmn gr ox dzmsz olan kiiy

xitabn): Ay kii! Sn kiik msibt dzmrsn amma, byk msibtdn xbrin yoxdur! gr sn olun getdiyi yer hazrlql olsaydn, he vaxt ona gr sbrsizlik etmzdin. Snin o gn hazrszlnn msibti olunun msibtindn daha bykdr.262

1142. Msibt vaxt istirca263 (qayd) istmk Quran :

Hqiqtn, sizi bir qdr qorxu, aclq, maln azl, can v mallarnzla imtahan edrik. Sbrlilr mjd ver. O kslr ki, balarna msibt glnd hqiqtn, biz Allah nk v ona trf qaydarq deyrlr.264

Hdis: 3698. Allahn Peymbri (s): Kim msibt vaxt stirca klmsi ilham

olunsa, cnnt ona vacib olar. 265

1143. Msibtd zn aparmaq qaydas 3699. Allahn Peymbri (s): ivn qoparmaq cahilliyytin iidir.266

258 lamud Din, sh. 297 259 mali-Sduq, sh. 323 , hdis4 260 urrul Hikm, hdis 3081 261 urrul Hikm, hdis 2844 262 Uyunu xbari Rza (), c.2, sh. 5 , hdis10 263 stirca yni hqiqtn Biz Allah nk v ona trf qaydacaq klmsidir. 264 Bqr, ay 155, 156 265 Svabul mal, sh. 235 , hdis2 266 Biharul-nvar, c.2, sh. 103 , hdis50

36

3700. Allahn Peymbri (s): Msibtlri, xstliklri v sdq vermyi gizltmk yaxln xzinlrindndir.267

3701. Ai: brahim dnyadan knd Peymbr (s) gz yalar mbark yanaqlarna axana gdr alad. Dedilr: Ey Allahn Rsulu, siz alama qadaan edir, amma znz alayrsnz? Hzrt (s) buyurdu: Bu alamaq deyil, bu rhm etmkdir. Kim rhm etms, ona rhm olunmaz.268

3702. bu Hreyr: Allahn Rsulunun (s) ailsindn bir nfr vfat etdi. Qadnlar yb ona a demy baladlar. mr yerindn qalxb, alama onlara qadaan etdi v yncaqlarn datd. Allahn Rsulu (s) buyurdu: Ey mr! Onlar rahat burax, nki gzlri yal, qlblri dal v msibtlri tzdir.269

3703. mam li (): Peymbr (s) buyurmudur: ki ss lntlnib v Allah onlara nifrt edir: msibt vaxt ahzar edib ivn qoparmaq v nemt vaxt (mstliyindn) sslr xarmaq. Yni, nal kmk v mahn oxumaq.270

1144. Musibtlri ynglldirn amillr 3704. Allahn Peymbri (s): Kim qlbindn dnya mhbbtini xarsa

msibtlr ona asan glr.271 3705. Allahn Peymbri (s): Kim byk bir msibt z vernd mnim

msibtimi yad ets, msibti ona yngl glr.272 3706. mam li(): lm, qbirdn qalxb Allah qarsnda

dayanacanz gn ox yad edin ki, msibtlr siz asan olsun.273 3707. mam Sadiq () (msibt z vern zaman): kr olsun Allaha ki, o

mni dinimd msibt salmad. kr olsun o Allaha ki, gr istsydi msibtim bundan da byk olard. kr olsun o Allaha ki, bir iin ba vermsini istdi v o da ba verdi.274

3708. mam Sadiq (): Bir nfr lnd Allah-taala onun ail zvlrindn n ox naharat olannn yanna bir mlk gndrr. Bu mlk onun qlbin sal kr v qm yansn, dan ondan gtrr. gr bel olmasayd, dnya abad olmazd.275

1145. Baqalarnn msibtin adlanmaq 3709. mam Sadiq (): Kim qardann msibtin ad olarsa, msibt

grmmi dnyadan kmz.276

267 Biharul-nvar, c.2, sh. 103 , hdis50 268 mali-Tusi, sh. 388 , hdis850 269 Sunni Nsai, c.4, sh. 19 270 Daimul-slam, c.1, sh. 227 271 Knzul-Fvaid, c.2, sh. 163 272 Biharul-nvar, c.82, sh. 84 , hdis26 273 l-Xisal, sh. 616 , hdis10 274 Biharul-nvar, c.78, sh. 268 , hdis183 275 l-Kafi, c.3, sh. 227 , hdis1 276 l-Kafi, c.2 hdis 359 , hdis1

37

244

Ss 1146. Ssi ualtman qadaan olmas Quran:

Yeriini rahat yeri (n ox tez, n d ox asta yeri) v (dananda) ssini ucaltma ki, sslrin n pisi uzunqulan ssidir. 277

Hdis: 3710. Allahn Peymbri (s): Allah-taala asta ssi sevr v uca ss

(qqra-qqra danmaa) nifrt edr.278 3711. Allahn Peymbri (s) (buzr tvsiysind): Ey buzr!

Cnazlrin dfnind, mharibd v Quran oxunanda ssini astadan xar.279 3712. mam li(): ey alicnablq lamtidir: baxlar aa salmaq,

ssi astadan xarmaq v yolu rahat yerimk.280 3713. mam li(): Astadan danmaq, baxlar aa salmaq, rahat yol

yerimk imann v gzl dindarln nianlrindndir.281

277 Loman, ay 19 278 Munytul-Murid, sh. 213 279 Biharul-nvar, c.77, sh. 82 280 urrul-Hikm, hdis 4660 281 urrul-Hikm, hdis 5073

38

245

Oruc 1147. Oruc

Quran:

Ey iman gtirnlr! Sizdn qabaqklara tyin olunduu kimi, sizlr d oruc tyin olundu. Blk tqval olasnz.282

Hdis: 3714. Allahn Peymbri (s): Oruc tutma sn tvsiy edirm ki, oruc

hvt damarlarn ksr v loval aradan gtrr.283 3715. Allahn Peymbri (s): Hr eyin zkat var, bdnin zkat da

orucdur.284

3716. Allahn Peymbri (s): Oruc tutun ki, salam olasnz.285 3717. Allahn Peymbri (s): Oruc tutan z yatanda yatsa bel,

mslmannn qeybtini etmyinc, Allaha ibadt halndadr.286 3718. Allahn Peymbri (s): Hr bir oruc tutan, yemk yeyn xslrin

arasna daxil olanda, onun bdn zalar Allaha tsbih sylr, mlklr ona salam gndrr v dua edrlr. Bel ki, dualar onun gnahlarnn balanmas istyi il olar.287

3719. Allahn Peymbri (s): Oruc od qarsnda bir siprdir.288 3720. Xanm Fatimeyi Zhra (s.): Allah-taala orucu ixlasn mhkmliyi

n vacib etmidir.289 3721. mam Baqir (): Oruc v hcc qlblr rahatlq bx edr.290 3722. mam Sadiq(): Allah-taala buyurur: Oruc Mnim ndr v onun

mkafatn zm vercym.291 3723. mam Sadiq (): Oruc tutann yuxusu ibadt, skutu tsbih, mli

qbul olunmu v duas mstcabdr.292 3724. mam Sadiq(): Oruc tutann iki sevinci var: bir sevinci iftar vaxt

v digri z Rbbi il grnddir293

282 Bqr, ay 183 283 Knzul-Ummal, hdis 23610 284 Fzailu-hrus-Slasti, c.75, sh.57 285 l-Dvat, sh. 76 , hdis179 286 Svabul-mal, sh.75 , hdis1 287 Svabul-mal, sh. 77 , hdis1 288 l-Kafi, c.4, sh. 62 , hdis1 289 Biharul-nvar, c.96, sh. 368 , hdis4 290 mali-Tusi, hdis 296 , hdis582 291 l-Kafi, c.4, sh. 63 , hdis6 292 l-Fqih, c.2,ch.76, hdis1783

39

3725. mam Sadiq(): Oruc tutana iftar vernin savab, oruc tutann savab qdrdir.294

3726. mam skri () (orucun vacib olmasnn sbbini byan edrkn): Varl aclq drdini dadsn v yoxsula kmk etsin.295

1148. Knll v msthb oruc tutmaa hvslndirmk 3727. Allahn Peymbri (s): Kim knll olaraq bir gn oruc tutsa, gr

ona yer z qdr qzl da verils z mkafatn tam kild almam olar v yalnz hesab gn mkafatn btnlkl alar.296

3728. Allahn Peymbri (s): Kim lahi savab qazanmaq n bir gn knll oruc tutarsa, mtlq balanar.297

3729. Allahn Peymbri (s): Kim hr ay gn oruc tutsa, mr boyu oruc tutmu xs kimidir. nki Allah-taala buyurur: Kim bir xeyir ml grrs, ona on df artq savab yazlar.298

3730. mam Sadiq (): nsan lahi mkafat qazanmaq n bir gn knll oruc tutar v Allah-taala buna gr onu cnnt aparar.299

1149. Oruc tutman dbi 3731. Allahn Peymbri (s): Allah-taala buyurur: Kimin bdn zvlri

Mnim haramlarmdan oruc tutmursa, Mn gr yemkdn, imkdn kinmy he bir ehtiyacm yoxdur.300

3732. mam li(): Oruc insann yemkdn, imkdn kindiyi kimi, haramlardan da uzaqlamasdr.301

3733. Xanm Fatimeyi Zhra (s.): gr oruc tutan z dilini, qulan, gzn, l-ayan, bdn zvlrini haramlardan saxlamrsa, orucunun n faydas var?302

3734. Mhmmd ibn Muslim: mam Sadiq () buyurdu: Oruc tutanda grk qulan, gzn, san, bdninin drisi d oruc tutsun. O Hzrt () digr zalar da sadalad v buyurdu: Oruc tutduun gn, oruc tutmadn gn il eyni olmasn.303

1150. sti havada v qda oruc tutman fzilti

293 l-Kafi, c.4, sh. 65, hdis15 294 l-Kafi, c.4, sh. 68, hdis1 295 Biharul-nvar, c.96, sh. 369, hdis50 296 Mani-xbar, sh. 409, hdis91 297 mali-Sduq, sh. 443, hdis2 298 Daimul-slam, c.1, sh. 283 299 l-Kafi, c.4, sh.63, hdis5 300 l-Firdovs, c.5, sh.242, hdis8075 301 Biharul-nvar, c.96, sh. 294, hdis21 302 Daimul-slam, c.1, sh. 268 303 l-Kafi, c.4, sh. 87, hdis1

40

3735. Allahn Peymbri (s): Qn orucu frh bx edn bir qnimtdir.304

3736. mam Sadiq(): n stn cihad, isti havada oruc tutmaqdr.305 3737. mam Sadiq(): Q fsli mminin bahardr. Gecyar ibadti n

onun uzun geclrindn kmk alar v oruc tutmaqdan tr qsa gndzlrind imdad axtarar.306

304 l-Fqih, c.4, sh.356, hdis5762 305 Biharul-nvar, c.96, sh. 256, hdis38 306 Mani-xbar, sh. 228, hdis1

41

246

Gl

1151. Gl v tbssm 3738. mam li(): Peymbrin (s) gl tbssm idi.307 3739. mam Baqir(): Qhqh il glndn sonra de: lahi! Mn

qzblnm.308 3740. mam Sadiq(): Qhqh kmk eytandandr.309 3741. mam Sadiq() : Mminin gl tbssmdr.310 3742. mam Sadiq (): Kim z qardana tbssm ets, hmin tbssm

ona bir savab olar.311

1152. ox glmyin mzmmti 3743. Allahn Peymbri (s): ox glmkdn ehtiyatl ol ki, qlbi

ldrr.312 3744. Allahn Peymbri (s): gr mn bildiyimi siz bilsydiniz, az glb

ox alayardnz.313 3745. radul Qulub: Merac hdisind deyilir: Allah-taala buyurur:

Mnim ondan raz, ya naraz olduumu bilmdiyi halda gln bndy tccb edirm.314

3746. mam li(): ox glnin zhmi aradan gedr.315 3747. mam skri(): Tccb gr olmayan gl nadanlq

niansidir.316

307 mali-Tusi, sh. 552, hdis1156 308 l-Kafi, c.2, sh. 664, hdis13 309 l-Kafi, c.2,sh. 662, hdis10 310 l-Kafi, c.2, sh. 662, hdis5 311 l-Kafi, c.2, sh. 206, hdis1 312 Mani-xbar, sh. 335, hdis1 313 Nurus-Sqleyn, c.1, sh. 249, hdis261 314 radul-Qulub, sh. 200 315 Tuhful-Uqul, sh. 96 316 Biharul-nvar, c.76,sh.59, hdis10

42

43

247

Mstzf (zifliyi dar edilmi)

1157. Mustzflrin fzilti 3748. Allahn Peymbri (s): Sizi Allahn n pis bndlrindn xbrdar

etmyimmi? Tkbbrl kobud. Sizi Allahn n yax bndsindn agah edimmi? Aciz mstzf.317

3749. Allahn Peymbri (s): Mni ziflr arasnda axtarn. nki siz zif insanlarn vasitsil ruzi yeyir v kmk olunursunuz.318

3750. Allahn Peymbri (s): slind, Allah-taala bu mmt, onun ziflrinin duas, namaz v ixlas vasitsil kmk edir.319

1154. Mstzflrin dvlti Quran:

stdik yer znd zif saxlanlanlara yaxlq edib, onlar insanlarn rhbrlri tyin edk v yer znn varislri qrar verk.320

3751. mam li() (stdik yer znd zif saxlanlanlara... aysi bard): Onlar Mhmmd nslinin mstzflridir. Allah-taala, gstrdiklri sylrdn sonra onlarn Mehdilrini gndrck v onlar ziz, dmnlrini zlil edck.321

1155. Mnvi ziflik Quran:

Yalnz arsiz qalb bir yol tapa bilmyn mstzf kiilr, qadnlar v uaqlardan baqa. Ola bilsin Allah onlar balad. Allah mehriban v balayandr 322

3752. mam li(): Allahn hccti v dlili ona atan, qula il onu eidn v qlbi il onu baa dn xs mstzf deyilmz.323

3753. mam Baqir () (Yalnz arsiz qalb, bir yol tapa bilmyn mstzf kiilr, qadnlar v uaqlardan baqa aysi bard): Mstzf, kafir olmaq gcnd olmayan, eyni halda, mmin olmaq n iman yolunu tapa

317 Knzul-Ummal, hdis 5944 318 Knzul-Ummal, hdis 6019 319 -d-Durrul-Mnsur, c.2, sh.724 320 Qss, ay 5 321 Nurus-Sqleyn, c.4, sh. 110 322 Nisa, ay 98-99 323 Nhcl-Bla, xtb 189

44

bilmyndir. Uaqlarn, qli v fikirlri uaq sviyysind olan kii v qadnlarn zrindn rit vziflri gtrlmdr. (yni, onlar rit hkmlri qarsnda cavabdeh deyillr)324

3754. mam Kazm(): Zif, dlil v sbutlarn yetimdiyi (mxtlif fikirlrdki) ixtilaf ayrd etmyn xsdir. gr (frdlrin fikirlrdki) ixtilaflardan agah olarsa, mstzf deyil.325

324 Mani-xbar, sh. 201, hdis4 325 l-Kafi, c.8, sh. 125 , hdis95

45

248

Aznlq

1156. Aznln sbblri Quran:

Kim iman kfrl vz ets, hqiqtn, doru yolu azmdr.326 Kim Allaha, mlklr, kitablara v Onun rsullarna kfr ets, bhsiz

ki, uzaq v uzun aznla dar olmudur.327 Kim Allaha v Onun Rsuluna itatsizlik edrs, bhsiz ki, aq-akar

aznla dmdr.328 Nfsi istyini, hvsini z mbudu edn xsi grdnm? Allah-taala onu

elmi olduu halda aznla buraxd, onun qulana, qlbin mhr vurdu, gzlri nn prd kdi. Allahdan baqa onu kim hidayt edr? Mgr nsiht gtrmrsnzm?329

3755. mam li(): Hr aznlqn bir sbb v hr hdi sndrmaq n bir bh var.330

3756. mam li(): Bilin ki, dinin hkmlri (rit) vahid v yollar mqsd atdrandr. Kim bu yollara qdm qoysa, mqsd atar v xeyir qazanar. Kim bu yollar getmkdn imtina ets, azn v peiman olar.331

3757. mam li(): Peymbrimizin hli-beytin baxn, onlarn yol v slubundan ayrlmayn... Onlardan qabaa kemyin ki, yolu azarsnz v onlardan geri d qalmayn ki, mhv olarsnz.332

3758. mam li(): Kim hidayti, onun hli olmayandan istyrs, yolunu azar.333

1157. Yolu azdranlar 3759. mam li(): Allah yannda n pis insan, z azn v baqalarnn

aznlna sbb olan, ml olunan snnni aradan gtrn v trk olunmu bidti brpa edn zalm rhbrdir.334

326 Bqr, ay 108 327 Nisa, ay 136 328 hzab, ay 36 329 Casiy, ay 23 330 Nhcl-Bla, xtb 148 331 Nhcl-Bla, xtb 120 332 Nhcl-Bla, xtb 97 333 urrul-Hikm, hdis 7501 334 Nhcl-Bla, xtb 164

46

3760. mam li(): Allahn yannda iki nfr n nifrt olunmu xs var. Bunlardan biri Allahn onu zbana buraxd xsdir. Bel xs doru yoldan azm v qlbini bidtbnzr szlr, azdrc dvtlr balamdr. Buna gr d, ona aldanan xslrin fitn v fsadna sbb olur. O, ata-babalarnn doru yolundan xb v z ardcllarn azdrr. Hyat zaman v lmndn sonra baqalarnn gnahlarnn ykn z iynin kr v xtalarnn girovu olar...335

3761. mam li() (mnafiqlri tsvir edrkn): Sizi mnafiqlrdn uzaq durmaa arram. nki onlar hm zlri azblar, hm d baqalarn azdrarlar, zlri bdryiblr v baqalarn da bdrdrlr.336

1157. Aznln saslarn dadan amillr 3762. mam li(): tinliy dnd Qurandan kmk aln. nki Quran

n byk drdlrin -yni kfr, nifaq, yinti v aznlq kimi drdlrin fasdr.337

3763. mam li(): Bu slam Allahn dinidir, onu znzn sein... v onun saslar aznln saslarn viran edr.338

335 Nhcl-Bla, xtb 17 336 Nhcl-Bla, xtb 194 337 Nhcl-Bla, xtb 176 338 Nhcl-Bla, xtb 198

47

249

Dymi zrr dm 1159. Dymi zrr dm 3764. Allahn Peymbri (s): l, gtrdy hr bir eyin qaytarlmasna

zamindir. 339

3765. Allahn Peymbri (s): Hkim xstni, baytar heyvan malic edn zaman, xstnin yiysindn, yaxud da heyvann sahibindn bratnam v icaz almaldr. ks tqdird (mala v cana vurduu zrr, xsart gr) onun qarsnda zamindir.340

3766. mam Sadiq (): Kims muzdla bir ii grmkn tutularsa, hmin ii zay etdiyi halda, zamindir. mirl-mminin () fhlni zamin bilirdi341

3767. mam Sadiq () (z ata-babalarndan nql edir): Sntkarlar bir eyi istr shvn, istrs d qsdn xarab etslr, myyn qazanc mqabilind ilyirlrs, zamindirlr.342

1160. Zamin durman v zmant vermyin mzmmti 3768. mam li(): Bir iin hdsindn glmirsns, zmant verm.343 3769. mam Sadiq(): Kfil (yni bir xsin cavabdehliyini z hdsin

gtrmk v zamin durmaq) olmaq xsartdir, crimdir, pemanlqdr.344

1161. Ariynin345 dnii yoxdur 3770. mam Sadiq(): Ariy aradan gedib xarab olarsa, ariy gtrn min

v etibarl adam olduqda hdsind he bir dni haqq olmaz.346

339 Mustdrkul-Vsail, c.17, sh. 88 , hdis20819 340 Mustdrkul-Vsail, c.14, sh. 37 , hdis16038 341 Mustdrkul-Vsail, c.14, sh. 37 , hdis16039 342 Mustdrkul-Vsail, c.14, sh. 31 , hdis16040 343 urrul-Hikm , hdis 10178 344 l-Fqih, c.3, sh. 97 , hdis3405 345 Ariy bir eyi mvqqti istifad etmk, ya saxlamaq n, ya borc kimi bir xs vermkdir. 346 l-Kafi, c.5, sh. 239 , hdis5

48

250

Qonaqprvrlik

1162. Qonaqprvrlik 3771. Allahn Peymbri (s): Allaha v qiyamt gnn iman gtirn xs

z qonana hrmt etmlidir.347 3772. Allahn Peymbri (s): Qonaq z ruzisini gtirr v ev hlinin

gnahlarn aparar.348 3773. Allahn Peymbri (s): Yemk vern xsin ruzisi v yemyi,

onunn ban dvnin hrgcn batmasndan daha srtl glib atar349 3774. Allahn Peymbri (s): Qonaq glmyn ev mlklr daxil

olmaz.350 3775. mam li(): Allah kim srvt vers, onunla z qohumlarna kmk

lini uzatmal v qonaqprvrlik etmlidir351 3776. Biharul-nvar: Bir gn mam lini () qmli halda grdlr.

Sbbini soruanda Hzrt() buyrdu: Yeddi gndr ki, evimiz bir qonaq glmyib.352

1163. Qonaqla layiq olanlar 3777. Allahn Peymbri (s): Allaha xatir sevdiyin xsi z yemyin

qonaq et.353 3778. Allahn Peymbri (s): z sfrsin varllar qonaq edn v

yoxsullar armayan xsin dvtini qbul etmk mkruhdur.354

1164. Mminin dvtini qbul etmy hvslndirmk 3779. Allahn Peymbri (s): z mmtimdn burada olanlara v

olmayanlarna tvsiy edirm ki, mslmann dvtini be mil msafdn olsa da, qbul etsinlr. nki bu i dinin bir hisssidir.355

3780. Allahn Peymbri (s): Kiinin, bir qonaqla dvt olunduqda dvti qbul etmmsi v yaxud qbul edib, amma yemk yemmsi dbsiz-likdir.356

347 Camiul-xbar, sh. 377, hdis1053 348 Biharul-vnar, c.75, sh. 461, hdis14 349 l-Mhasin, c.2, sh.147 , hdis1388 350 Camiul-xbar, sh. 378 , hdis1058 351 Nhcl-Bla, xtb 142 352 Biharul-vnar, c.41, sh. 28 , hdis1 353 Knzul-Ummal, sh. 25881 354 l-Dvat, sh.141 , hdis358 355 Mhasin, c.4, sh.180 , hdis151 356 Qurbul-snad, ch.160, hdis583

49

3781. Allahn Peymbri (s): (buzr nsihtind): Fasiq (gnahkar) insanlarn yemyindn yem.357

1165. Qonan xatirin zn zhmt salmaq 3782. Allahn Peymbri (s): Qonaq qbul edn xs n el bu gnah

bsdir ki, z qardalarnn qabana qoyduu yemyi az hesab etsin. Qonaqlara da el bu gnah bsdir ki, qardalarnn onlarn qabana qoyduu yemyi az hesab etsinlr.358

3783. Allahn Peymbri (s): He ks qonaqlarn xatirin zn imkanndan artq zhmt salmamaldr.359

3784. mam Sadiq(): Qardan snin evin arlmam gls, evd olan yemyi onun n gtir. El ki, onu dvt etdin, onun qulluunda zhmt k.360

3785.mam Rza():Bir kii mirl-mminini() qonaq dvt etdi. Hzrt() buyurdu: Dvtini bu rtl qbul edrm ki, eyi mn sz ver-sn. rz etdi: Nyi sz verim, ey mirl-mminin () ? Buyurdu: Bayrdan mnim n bir ey almayasan, evind hazrladn mndn sirgmysn, arvad-uana ziyyt vermysn. rz etdi: Bu rti qbul edirm, ey mirl-mminin(). Bununla da, li() onun dvtini qbul etdi361

1166. Qonaq qbul etmyin qaydas 3786. Allahn Peymbri (s): Kim Allahn v Onun rsulunun (s)

mhbbtini qazanmaq istyirs, z qona il birg yemk yesin.362 3787. Allahn Peymbri (s): Sizlrdn biriniz qonaq dvt olunanda

vladn z il aparmasn. gr bel etms, haram i grmdr v itatsizlikl dvt ednin evin daxil olmudur.363

3788. Allahn Peymbri (s): Qona iki gec qbul edrlr. nc gecdn ail zvndn saylar v ev hr n ruzi gls, ondan yeyr.364

3789. Allahn Peymbri (s): Qonaq qbul etmk bir gn, iki gn, gndr. Ondan sonra ona hr n versn sdq saylar.365

3790. Allahn Peymbri (s): Qonaqlq vermk bir gn haqdr, ikinci gn ehsandr. ki gndn sonra riya v hrt axtarmaq hesab olunur.366

3791. mam Baqir(): Sizlrdn biriniz qardann evin daxil olan zaman ev sahibinin gstrdiyi yerd otursun. nki ev sahibi z otann vziyytini qonaqdan yax bilir.367

357 Biharul-nvar, c.77, sh. 84 , hdis3 358 l-Mhasin, c.2, sh.186 , hdis1533 359 Knzul-Ummal, sh. 25876 360 l-Mhasin, c.2, sh.179 , hdis1506 361 Uyunu xbari Rza, c.2, sh. 42 , hdis138 362 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh.116 363 l-Mhasin, c.2, sh. 181 , hdis1515 364 l-Kafi, c.6, sh. 283 , hdis1 365 l-Kafi, c.6, sh. 283 , hdis2 366 l-Kafi, c.5, sh. 368 , hdis4 367 Biharul-nvar, c.75, sh. 451 , hdis2

50

3792. bn bi Yfur: mam Sadiqin () evind bir qonaq grdm. Bir gn o, durub i grmk istdi. Hzrt () ona icaz vermdi v xsn z o ii yerin yetirrk buyurdu: Allahn Rsulu (s) qonaa i grdrmyi qadaan etmidir.368

368 l-Kafi, 6 c, sh. 283 , hdis1

51

251

Tibb

1167.Hqiqi hkim 3793. Allahn Peymbri (s): Hkim Allahdr, sns mehriban dost.369

1168. nsan tbabtdn ehtiyacsz edn ey 3794. mam li() (olu Hsn () tvsiysindn): Olum! Sn drd

inc mqam yrdimmi ki, onlara riayt emkl tbabtdn ehtiyacsz olasan? rz etdi: Bli, ey mirl-mminin (). Hzrt () buyurdu: Acmam yemk yem, doymam yemkdn lini k, yemyi yax eyn v yatmaqdan qabaq ayaqyoluna gedib rahatlan. gr bu mqamlara riayt etsn, hkim ehtiyacn olmaz.370

3795. mam li (): Havalarn soyumann vvlind znz soyuqdan qoruyun (soyuq hava fslinin) sonunda ona z tutun. nki soyuq aaclarla etdiyini, bdnlrl d edir. vvld (aaclarn yarpaqlarn) yandrar, v sonda yarpaqlar bitirr.371

1169. Tbibdn daha yax hkim 3796. mam li(): Tcrbli insan tbibdn daha yax hkimdir.372 3797. mam li(): Hkimlik edn xs Allahdan qorxmal, xeyirxah

olmal v z syini sirgmmlidir.373

369 Knzul-Ummal , hdis28100 370 l-Xisal, sh. 229 , hdis68 371 rhi Nhcl-Bla, c.18, sh.319 372 urrul-Hikm , hdis1203 373 Damul-slam, c.2, sh. 144 , hdis503

52

252

Yemk vermk 1170. Aca yemk vermyin fzilti Quran:

Allah sevdiklrin gr miskin, yetim v sir yemk verrlr. (Deyrlr) Biz yalnz Allahn razlna xatir siz yemk veririk, sizdn n mkafat istyirik, n d tkkr. 374

Ya ac gnlrind qohum olan yetimi, ya tamamil yoxsullam insan yedirtmk.375

3798. mam li (): Bdnlrin xryi qida mhsullar, canlarn (ruhun) xryi is yemk yedirtmkdir.376

3799. mam li(): Yediyin ey gedck, yedirtdiyin ey bol v brktli olacaqdr.377

3800. mam Baqir (): Allah-taala yemk yedirtmyi v qurban ksmyi sevr.378

3801. mam Sadiq (): Cnnt v balanmaa sbb olan amillrdn biri ac insana yemk vermkdir. Sonra Allah-taalann bu klamn oxudu: Ya aclq gnnd yemk yedirtmkdir... 379 380

3802. mam Sadiq (): mirl-mminin() yemk v qidalanma chtdn Allahn Rsuluna (s) n ox bnzyn insan idi. z (arpa) rk, sirk v ya yeyr, camaata is (buda) rk v t yedirrdi.381

374 Dhr, ay 8, 9 375 Bld, ay 14-16 376 Miktul-nvar, sh. 325 377 urrul-Hikm , hdis9634 378 l-Mhasin, c.2, sh.143 , hdis1370 379 Bld, ay14 380 l-Mhasin, c.2, sh.145, hdis1381 381 l-Mhasin, c.2, sh. 279 , hdis1901

53

54

253

Tlaq 1171. Tlan pislnilmsi 3803. Allahn Peymbri (s): Allah-taala, tlaq qdr nifrt etdiyi he bir

eyi halal etmmidir.382 3804. Allahn Peymbri (s): Allah-taala daim z zvqn dyin kii v

qadnlar dmn bilr, ya z rhmtindn uzaqladrar.383 3805. mam Baqir (): Allah-taala qadna ox tlaq vern v hr zaman da

bir qadn snaqdan xaran kiilr nifrt edr.384 3806. mam Sadiq (): Allahn halal buyurduu eylrdn Onun yannda

tlaq kimi nifrt olunmu qeyri bir ey yoxdur. Allah-taala ox qadna tlaq vern v hr zaman da bir qadn snaqdan xaran kiini dmn bilir.385

3807. mam Sadiq(): Allah-taala, iind toy olan evi sevr v iind tlaq olan evi dmn bilr. Allah yannda tlaqdan mnfur qeyri bir ey yoxdur.386

1172. df tlaqdak hikmt Quran:

gr (ri n df) ona tlaq vers, baqa kii il evlnmyinc ona halal olmaz. gr (ikinci ri) ona tlaq vers, (vvlki r v arvad) Allahn hdudlarn yerin yetir bilcklrini baa ddklri tqdird (yeni bir kbinl) Bir-birinin yanna qaytmalarnda he bir gnah yoxdur. Bunlar anlayan bir camaat n Allahn aqlad hkmlrdir. 387

Hdis: 3808. mam Rza (): (Ny gr iddi tla il (yni df tlaq

verilmi) qadn baqa kii il evlnmyinc z rin halal olmaz? sualna cavab): Allah-taala iki dfy qdr tlaa icaz vermi v buyurmudur: Tlaq iki dfdir. Lyaqtl saxlamaq, ya yaxlqla boamaq. Yni, nc tlaqda. Kii nc tlaqla Allahn xouna glmyn bir i grdyn gr Allah-taala hmin qadn ona haram etmidir. Baqa kii il evlnmyinc

382 Knzul-Ummal , hdis27871 383 l-Kafi, c.6, sh. 54, hdis1 384 l-Kafi, c.6, sh.55, hdis 4. 385 l-Kafi, c.6, sh.54, hdis 2. 386 l-Kafi, c.6, sh.54, hdis 3. 387 Bqr, ay 230.

55

qadn ona halal bilmmidir ki, insanlar tlaa yngl yanamasnlar v qadnlara ziyan dymsin.388

3809. mam Rza () ( df tlan sbbi bard Mhmmd ibn Snana yazd mktubunda): df tlan myyn olunmasnn sbbi budur ki, birinci tlaqdan nc tlaqa qdr ail hyatn yenidn balamaa meyl, rbt yaranmas, ya gr arada sbilik v qzb olmusa onun aradan getmsi, hminin qadnlarn grub ibrt gtrmkl rlrin itatsizlik etmkdn kinmlri n bir frst vardr. nki qadn rin itatsizlik kimi nalayiq mlin gr ayrlmaa v tlaa layiq olmudur. Doqquz df tlaqdan sonra qadnn kiiy bdi haram olmasnn sbbi is budur ki, kii tla bir oyuncaa evirmsin, qadna ziyyt vermsin, z ilrind gzaq, ibrtgtrn olsun v bilsin ki, doqquz df tlaqdan sonra onunla birg yaamaq ona bdi haram olacaq.389

388 Uyunu- xbar Reza(), c.2, sh.85, hdis 27. 389 llu-raye, sh.507, hdis1.

56

254

Tamah

1173. Tamahn pislnilmsi. 3810. Allahn Peymbri (s): Tamah alimin qlbindn hikmti aparar.390 3811. Allahn Peymbri (s): Tamah el srkn qaya parasdr ki,

alimlrin aya onun zrind sabit qalmaz.391 3812. Allahn Peymbri (s): Tamahdan ehtiyatl ol ki, o nqd olan

yoxsulluqdur.392

3813. mam li () : Tamahkarlq bdi kllikdir.393 3814. mam li(): Kim mrn azad yaamaq istyirs z qlbind

tamaha yer vermsin.394 3815. mam li(): Tamahkar xarla dar olubdur.395 3816. mam li(): Kim tamah libasn ynin geys, zn xar edr.396 3817. mam li(): Tamahkardan zlil adam yoxdur.397 3818. mam li(): Allarn n srkn yeri tamahlarn parlts

altndadr.398 3819. mam li(): Tqva v tamahkarlq bir yer smaz.399 3820. mam Baqir(): Nec d pis bnddir, rhbri tamah olan xs.400 3821. mam Kazm() (Hiama nsihtindn): Tamahdan kin v

insanlarn malna gz dikm. Xalqa gz dikmk adtini z qlbindn xar. nki tamah hr zlaltin aardr. O, qli ourlayar, insaniyyti didr, abr lklyr v elmi aradan gtrr.401

3822. mam Hadi (): Tamah irkin xisltdir.402 3823. mam skri (): Nec d pisdir mmind onu xarla kn istyin

olmas.403

390 Knzul-Ummal, Hdis 7576 391 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.49 392 Knzul-Ummal, Hdis 8852 393 Nhcl-Bla, hikmt 180 394 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.49 395 rhi Nhcl-Bla, c.19, sh.50 396 rhi Nhcl-Bla, c.18, sh.84 397 urrul-Hikm, Hdis 10593 398 rhi Nhcl-Bla, c.19, hdis 41 399 urrul-Hikm, hdis 10578 400 l-Kafi, c.2, sh.320, hdis 2 401 Biharul-nvar, c.78, sh.315, hdis35. 402 -d-Durrtul-Bahir hdis 42 403 Biharul-nvar, c.78, sh. 374, hdis35.

57

1174. Yax tamah. Quran:

Yanlarn yataqlardan ayrarlar. Qorxudan v (mid) tamahla z Rbblrini arar v onlara verdiyimiz ruzidn ehsan edrlr.404

Niy Allaha v haqdan biz trf glnlr iman gtirmyk? Halbuki Rbbimizin bizi layiqlilrin crgsin (cnnt) xaracana tamah salmq?405

Hdis: 3824. mam Sccad () (duada): Ey Aam! z gnahlarma baxram,

qorxuram. Snin balamana baxram, (mid) tamahlanram.406 3825. mam Sccad() (yen d duada): lahi! Sn bsldiyim oxdank

midim, Sndn umduum byk tmnnaya gr, Snin zn vacib etdiyin mehribanlq v rhmt xatir drgahna dilk llrimi aram.407

404 Scd, ay 16 405 Maid, ay 84 406 Biharul-nvar, c.98, sh.83, hdis 2 407 qbalul-mal c.1, sh.168

58

255

Thart v paklq

1175. Thart (dstmaz, qsl, tymmm). 3826. Allahn Peymbri (s): Thart imann bir hisssidir (ya

yarsdr).408 3827. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn bnddn soruulan birinci

ey thartdir.409 3828. Allahn Peymbri (s): Thartsiz he bir namaz qbul

olunmaz.410

1176. Pak ednlr. Quran:

z rhmtindn (yadan) qabaq mjd vern klklri gndrn Odur. Smadan pak edn suyu yer endirdik. 411

Hdis: 1. Su:

3829. mam li(): Allah-taala suyu pak v pakedici yaratd. He bir ey onun rngini, ya dadn, ya da iyini dyimyinc onu ncis etmz.412

2.Gn: 3830. mam Baqir (): zrin gnin as dn hr bir ey pakdr.413 3.Torpaq:

3831. mam Sadiq(): Allah-taala torpa da su kimi pakedici qrar vermidir.414

4.Od:

3832. mam Kazim() (gr gci (qurumu v basdrlm) ncis v lnn smy il birg biirslr, sonra onunla mscid (dmsin) mala kslr hmin dmd scd etmk olarm? sualnn cavabnda): Bli, su v od onu pak etmidir.415

408 Knzul-Ummal, hdis 25998 409 Knzul-Ummal, hdis 26010 410 Knzul-Ummal, hdis 26006 411 Furqan, ay 48 412 Vsailu-i c.1, sh.101, hdis9. 413 Vsailu-i c.2, sh.1043, hdis 6. 414 l-Fqih, c.1, sh.109, hdis 224 415 l-Kafi, c.3, sh.330, hdis 3.

59

1177. Mnvi paklq. Quran:

Allah siz hli-beytdn() rkab aparb sizi pak-pakiz etmk istyir.416 Onlarn mallarndan sdq gtr ki, bunun vasitsil onlar pak edrsn.

Onlar n dua et ki, snin duan onlarn sakitliyin sbb olar. Allah eidn v bilndir.417

Hdis: 3833. mam li(): Allah-taala iman, irkdn tmizlnmk n vacib

etdi.418

3834. mam li (): Hqiqtn, ilahi tqva sizin qlblrinizin xstliyinin drman v canlarnzn irkabn pak edndir.419

3835. mam li(): Bir halda pak olmayandan qamrsnz, onda znz eyblr v gnahlarn irkabndan pak edin.420

416 hzab, ay 33 417 Tvb, ay 103 418 Nhcl-Bla, hikmt 252 419 Nhcl-Bla, xtb 198 420 urrul-Hikm, hdis 3743

60

256

tat

1178. Allaha itat v onun nticsi. Quran:

Ey iman gtirnlr! Allaha itat edin, onun Rsuluna v z mr sahiblriniz itat edin.421

Hdis: 3836. Allahn Peymbri (s): Allah yannda olan mqama itatdn baqa

he bir eyl atmaq olmaz.422 3837. mam li(): Allaha itat hr dzgnlyn aar v hr fsadn islah

sbbidir.423 3838. mam li(): Allahn rhmtin hamdan ox layiq olan insan, Ona

hamdan ox itat edndir.424 3839. mam li(): Nadanlna dair dlil gtir bilmdiyiniz bir kimsy

itat etmyinizi, siz tvsiy edirm.425 3840. mam Hadi(): Yaradann mrin itat edn insan yaradlmlarn

qzb v narazlndan qoxmaz.426

1189. tat layiq olanlar. 3841. mam li(): All adama itat et ki, xeyir grsn. Nadann szn

qulaq asma ki, salamat qalasan.427

3842. mam li(): Elm itat et v nadanla tabe olma ki, nicat tapasan.428

3843. mam li(): Mxluqa itat edib Yaradana itatsizlik gstrnin dini yoxdur.429

3844. mam li(): zndn yuxardakna itat et ki, sndn aada olan da sn itat etsin.430

421 Nisa, ay 59 422 Vsailu-i, c.11, sh.182, hdis2. 423 urrul-Hikm, hdis 6012 424 urrul-Hikm, hdis 3192 425 Biharul-nvar, c.70, sh.95, hdis1 426 Biharul-nvar, c.78, sh.366, hdis2 427 urrul-Hikm, hdis (2263+2264) 428 urrul-Hikm, hdis 2309 429 Uyunu- xbarir- Reza (), c.2, sh.43, hdis 149 430 urrul-Hikm, hdis 2475

61

3845. mam li(): Qlbi Allaha mti olan xsin cismi Allaha

itatdn yorulmaz.431 3846. mam Hadi(): Kim z mhbbt v fikrini snin ixtiyarna vers,

sn d z itatini onun ixtiyarna ver.432

1180. itat layiq olmayanlar. Quran:

V deyrlr: Ey Rbbim! Biz z aalarmza v byklrimiz itat etdik, onlarsa bizi doru yoldan sapdrdlar. Ey Rbbimiz! Onlara ikiqat zab ver v byk bir lnt et.433

3847. Allahn Peymbri (s): Kim Allah naraz edn bir ii grmkl hanssa rhbri raz salsa, Allahn dinindn xmdr.434

3848. mam li(): Bax! z sil-ncabti il lovalanan v bununla zn baqalarndan stn biln aalarnza v byklriniz itat etmkdn kinin, kinin!... Onlarn bulanq sularn z duru suyunuzla birg idiyiniz, xstliklrini z salamlnzla qardrdnz, batillrin z haqqnza yol verdiyiniz v gnahlarn sas olan bu byklk iddias edn alszlara itat etmyin.435

3849. mam li(): radsi olmayan bir zif itat edn haqq-hququ zay edr, szgzdirn qulaq asan dostunu ldn verr.436

431 Biharul-nvar, c.78, sh.90, hdis 95 432 Biharul-nvar, c.78, sh.365, hdis 4 433 hzab, ay 67, 68 434 Uyunu-xbarir- Reza(), c.2, sh.69, hdis 318. 435 Nhcl-Bla, xtb 192 436 Nhcl-Bla, hikmt 239

62

257

tir

1181. tir. 3850. Allahn Peymbri (s): Xo tir qlbi (ya ruhiyyni) gclndirr v

cinsi qvvni artrar.437 3851. Allahn Peymbri (s): Allaha xatir zn tir vuran xs qiyamt

gn tnd iyli mkdn d tirli olar. Allahdan qeyrisin gr zn tir vuran xs qiyamt gn murdardan da funtli iy verr.438

3852. ns ibn Malik: Allahn Peymbri (s) bir tir verilnd onu geri qaytarmazd.439

3853. mam li(): Xo tir malic edndir.440 3854.mam Sadiq():tir vurmaq peymbrlrin snnlrindndir.441 3855. mam Sadiq(): Allahn Rsulu (s) tir, yemkdn daha ox xrc

krdi.442 3856. mam Sadiq(): Gnn vvlind zn tir vuran xsin al

gecydk znd olar.443 3857. mam Kazim(): Yax olard ki, kii hr gn xo tirdn istifad

etsin. gr hr gn bacarmasa, gnar tir vursun v buna da imkan atmasa, cm gnlri onu trk etmsin.444

3858. mam Rza(): tir vurmaq peymbrlrin xlaqndandr.445

1182. Qadnlarn tri. 3859. Allahn Peymbri (s): Qadn trinin rngi akar, iyi is gizlidir.

Kii trinin iyi akar v rngi gizlindir.446 3860. Allahn Peymbri (s): zn tir vuran v bir ne kiinin

yanndan onun trini duyduqlar halda ken qadn zinakardr.447

437 l-Kafi, c.6, sh.510, hdis 3 438 Muhctul-Beyza, c.8, hdis 105 439 Sunni-Nsai, c.8, hdis 189 440 Nhcl-Bla, hikmt 400 441 l-Kafi, c.6, sh.510, hdis2 442 l-Kafi, c.6, sh.512, hdis18 443 l-Kafi, c.6, sh.510hdis7 444 l-Kafi, c.6, sh.510, hdis4 445 l-Kafi, c.6, sh.510, hdis1 446 l-Kafi, c.6, sh.512, hdis17 447 Sunni-Nsai, c.8, sh.153

63

258

Bd fal amaq

1183. Bd fal amaq. 3861. Allahn Peymbri (s): Kim faln bd glmsin gr z iindn

kinmidirs, Allaha rik qomudur.448 3862. Allahn Peymbri (s): Sfr xmaq n evini trk edn, sonra

bd fala gr geri qaydan xs Mhmmd (s) nazil olana kfr etmidir.449 3863. Allahn Peymbri (s): n doru fal, yax (gln) faldr.450 3864. Allahn Peymbri(s): Bd fal aan, ya onun n bd fal alan

xs (baqalarnn ona ad bd fala inam olan), glckdn xbr vern, ya baqas onun glcyini deynd ona inanan, cadu edn, ya baqasna cadu etmk n falya v cadugr mracit edn xs bizdn deyil.451

3865. Allahn Peymbri (s): Bd faln kffarsi tvkkldr.452 3866. Allahn Peymbri (s): N bd fal dorudur, n d nhslik.453 3867. Biharul-nvar: Allahn Peymbri (s) faln yax glmsini

sevrdi. Faln bd glmsini xolamazd v buyurard:Hr ks nzrin uursuz grnn xoaglmz bir eyl qarlaanda desin: lahi! Yaxl Sndn baqa he ks vermz. Pisliyin qarsn da, Sndn baqa he ks almaz v snin kmyinl olmayan he bir hrkt v qvv yoxdur.454

3868. mam Sadiq (): Bd faln tsiri zndn asldr. gr ona yngl yanasan, yngl olar, ar yanasan, ar. He bir hmiyyt vermsn, he n olmaz.455

448 Knzul-Ummal, hdis 28566 449 Knzul-Ummal, hdis 28570 450 Knzul-Ummal, hdis 2858 451 t-Trib vt-Trhib, c.4, sh. 33,hdis4 452 l-Kafi, c.8, sh.198, hdis236 453 Nurus-Sqleyn, c.4, sh.382, hdis35 454 Biharul-nvar, c.95, sh.2, hdis2 455 l-Kafi, c.8, sh.197, hdis235

64

259

Drnaq

1154. Drnaq tutmaq. 3869. Allahn Peymbri (s): Drnaqlar tutmaq byk xstliyin qarsn

alar v ruzini artrar.456 3870. mam Baqir (): Drnaqlar tutman sbbi, onlarn eytanlarn

yuvas v unutqanln mnyi olmasdr.457 3871. mam Sadiq (): eytann insana hakim olmasnn n gizli v

gzgrnmz yolu onun drnaqlarnn altnda yuva qurmasdr.458

1185. Qadnlar drnaqlarn uzatmaa hvslndirmk. 3872. l-Kafi: Allahn Peymbri (s) kiilr xitab edrk buyurdu:

Drnaqlarnz tutun. Qadnlara da buyurdu: Drnaqlarnz uzun saxlayn. nki, bu sizin n daha gzldir.459

456 l-Kafi, c.6, sh.490, hdis1 457 l-Kafi, c.6, sh.490, hdis6 458 l-Kafi, c.6, sh.490, hdis7 459 l-Kafi, c.6, sh.491, hdis15

65

260

Zlmkarlq

1186. Zlmkarlqdan kinmk. Quran:

Allah-taala zalm xalq hidayt etmz460 Hqiqtn, zalmlar nicat tapmayacaqlar.461 Hdis: 3873. Allahn Peymbri (s): Zlm etmkdn kinin ki, qlblrinizi

viran edr.462 3874. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn bnd z yax mllrin

gr sad halda mhr ayana kilr. Bir kii glr v deyr: Ey Rbbim! Bu bnd mn zlm etmidir. Bu zaman hmin bndnin savabndan gtrlr v dalt tlb edn kiinin savablarna lav edilr. Bu minvalla, zlm etdiyi insanlar bir-bir glib z haqlarn tlb edrlr. Axrda, bndy bir savab v xeyir ml d qalmaz. Bundan sonra kim glib z haqqn tlb ets, onun gnahlarndan gtrlb hmin bndnin gnahlarna artrlar. Bellikl, bnd chnnm oduna daxil olanadk insanlarn haqq ondan gtrlr.463

3875. Allahn Peymbri (s): Zlm etmkdn kinin ki, zlm qiyamt gnnn zlmtlridir.464

3876. mam li (): Zlmkarlq n irkin alaqlqdr.465 3877. mam li(): Zlmkarlq addmlar bdrdr, nemtlrdn mhrum

edr v mmtlri mhv srklyr.466 3878. mam li ()(zlm nifrtini aqlad xtbd): And olsun Allaha,

gecdn sbhdk dvtikan kolunun stnd qalmam v lim-ayam qandall, zncirl halda srklnmyim, qiyamt gn Allah bndlrindn birin zlm, ya dnyann alaq malndan n xrda bir eyi qsb etmk gnahna bulam halda Allahn v Onun Rsulunun (s) qarsna xmaqdan mnimn daha xodur. Nec ola bilr ki, ipi-sap srtl rmy doru gedn v uzun zamanlar torpaq altnda qalan bir cism xatir kimsy zlm edim?467

460 Bqr, ay 258 461 nam, ay 21, Yusif, ay 23 462 Knzul-Ummal, hdis 7639 463 l-Bidaytu-vn-Nhytu, c.2, sh. 55 464 l-Kafi, c.2, sh.333, hdis11 465 urrul-Hikm, hdis 804 466 urrul-Hikm, hdis 1734 467 Nhcl-Bla, xtb 224

66

3879. mam li() (hmin xtbd): Allaha and olsun, gr yeddi iqlimi, onun planetlrinin altnda olan hr eyl birlikd, qarqann azndan arpa dnsinin qabn gtrmkl Allaha itatsizlik etmyim rtil mn verslr, he vaxt bunu etmrm.468

3880. mam li (): Zlmdn ehtiyatl ol ki, zlm edn hr bir xsin taleyi xoaglmz oldu.469

3881. mam li(): Allahn nemtinin mhv olmas, onun qzbinin v intiqamnn tez glmsi n zlmdn tsirli he n yoxdur. nki, Allah-taala mzlumun duasn eidir v daim zalmn pusqusundadr.470

3882. mam li(): Kim zlm ets mr (beli) snar.471 3883. mam li(): Kim zlmn miniyin qalxsa, miniyi onu bast yer

rpar.472 3884. mam li(): Kim zlm ets, zlm onu mhv srklyr.473 3885. mam Sadiq(): Allahn Rsulu (s) qarqann az v aya il

dad hr bir eyi yemyi qadaan etmidir.474

1187. Zlmn nvlri. 3886. mam li (): Bilin ki, zlm nvdr: he vaxt balanmayan

zlm, soru-suala kiln zlm, balanan v soru-sual olmayan zlm. He vaxt balanmayan zlm, Allaha rik qomaqdr... Balanan zlm, bndnin bzi kiik gnahlar etmkl zn rva bildiyi zlmdr. Nhayt, soru-suala kiln zlm, bndlrin Bir-birin etdiklri zlmdr.475

1188. Zlmn n irkin nv. 3887. Allahn Peymbri (s): Allahdan baqa kmyi olmayan insana

zlm edn xs Allahn qzbi ox ar olar.476 3888. mam li(): Zif zlm etmk, zlmn n irkin nvdr.477 3889. mam li () (Hans gnahn czas gnahkara daha tez atar?

sualnn cavabnda): Allahdan baqa kmyi olmayan insana zlm edn, nemtlrin haqqn yerin yetirmkd shlnkar olana, yoxsula zlm v tcavz lini uzadana.478

3890. mam li (): n irkin zlmlrdn biri alicnab insanlara zlm etmkdir.479

468 Nhcl-Bla, xtb 224 469 urrul-Hikm, hdis 2638 470 Nhcl-Bla, mktub 53 471 urrul-Hikm, hdis 7940 472 urrul-Hikm, hdis 5391 473 urrul-Hikm, hdis 7835 474 l-Kafi, c.5, sh.307, hdis11 475 Nhcl-Bla, xtb 176 476 Knzul-Ummal, hdis 7605 477 Nhcl-Bla, mktub 31 478 Biharul-nvar, c.75,sh.320, hdis 43 479 urrul-Hikm, hdis 9272

67

3891. mam Baqir (): li ibn Hseynin () lm an atanda mni sinsin sxb buyurdu: Olum! Atam dnyadan krkn mn tvsiyy etdiyini v onun atas da lm annda ona verdiyi tvsiyyni indi mn sn tvsiyy edirm: Olum! Allahdan baqa kmyi olmayan insana, mbada zlm edsn!480

1189. Zalma mhlt vermk. 3892. Allahn Peymbri (s): Allah-taala zalma o, Allah mni z

ixtiyarma buraxmdr. deyn qdr mhlt verr. Sonra, ona iddtli cza verr. Allah-taala zalmlar mhv edndn sonra zn hmd sylyib buyurmudur: Zlm edn insanlarn kk ksildi. Hmd olsun almlrin Rbbi olan Allaha.481

3893. mam Baqir (): Allah-taala iki sz arasnda Firona 40 il mhlt verdi. Sonra ona axirt v dnya zabn dadzdrd. Allah-taala Musa () v Haruna () Siz iki nfrin duas mstcab oldu klmsini buyurduu andan onun qbul olunmasn Musaya mlum etdiyi vaxtadk 40 il kdi.482

1190. Zalmn pemanl. Quran:

O gn ki, zalm z llrinin arxasn dilyr v deyr: Ey ka, mn d peymbrl yoldalq edydim. 483

Hdis: 3894. Allahn Peymbri (s): Zlm etmk pemanln mnyidir.484 3895. mam li(): Zalm n dalt gn, mzluma zlm olunan gndn

daha ardr.485 3896. mam Baqir (): Mzlumun zalmn dinindn gtrdy, zalmn

mzlumun dnyasndan aldndan daha oxdur.486

1190. Zalma kmk etmkdn kinmk. Quran:

Zlm ednlr meyl salmayn ki, chnnm odu siz yetir v Allah qarsnda siz dostlar taplmaz, nticd siz kmk olunmaz. 487

Hdis