-
Modelo
prikupio i klasifiko
Veze - Re
Svojstva
Stepen
Kardin
Veza 1
Veza 1
Veza n
Maksim
Kandidat
ER mode
Razni s
Grafičk
Simbo
Softveri z
Heuristič
Primjeri
Prevođen
1. Prav
2. Pr
3. Pr
Access i E
ovanje en
ovao: Miroslav Mih
elationships .
veza ............
n veze ..........
nalnost .........
1:1 ................
1:n (n:1) .......
:n ................
malna i minim
ti za ključeve
el i ER dijag
standardi izra
ki elementi E
li za grafičku
za modelova
čka uputstva
ER dijagram
nje ER mod
vila za objek
ravila za bina
ravila za una
ER dijagram
ntiteta i v
haljišin
Izrada
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
malna kardin
e i primarni k
grami entite
ade E‐R dijag
ER dijagrama
u predstavu k
anje baza pod
za ER mode
ma ................
dela u relacio
te (entitete)
arne veze ....
arne veze .....
m ................
veza
Modelovaa ER dijag
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
nalnost.........
ključevi ........
eta i veza .....
grama ..........
...................
kardinaliteta
dataka ..........
liranje .........
....................
oni ...............
: ..................
....................
....................
....................
1
anje entitegrama i r
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
a veza kod ER
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
eta i veza2relacionih
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
R dijagrama .
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
2 h šema
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
....................
................. 3
................. 3
................. 3
................. 4
................. 4
................. 5
................. 6
................. 7
................. 7
................. 9
................. 9
............... 11
............... 12
............... 14
............... 14
............... 15
............... 17
............... 18
............... 19
............... 23
............... 24
4
4
6
7
7
9
9
4
4
7
8
9
4
-
2
Modelovanjeentitetaiveza Relacioni model podataka teorijski je
razradio britanski matematičar Codd E.F. Osnovna ideja je
korišćenje „relacija“. Te relacije su u stvari skupovi podataka u
logičkoj formi. Svaka relacija se postavlja kao jedna „tabela“,
koja se sastoji od „registara“ (redova jednog stupca), koji
predstavljaju polja (stupce jedne tabele). Kako oblikovati šemu za
bazu podataka, usklađenu s pravilima relacionog modela? U stvarnim
situacijama dosta je teško direktno pogoditi relacionu šemu. Zato
se često koristi modelovanje entiteta i veza kao međukorak koji
vodi do relacionog modela. Modelovanje entiteta i veza zahtjeva da
se svijet posmatra preko tri kategorije:
• entiteti : objekti ili događaji koji su nam od interesa; •
veze : odnosi među entitetima koji su nam od interesa; • atributi :
svojstva entiteta i veza koja su nam od interesa.
Riječ je o oblikovanju jedne manje precizne, konceptualne šeme,
koja predstavlja apstrakciju realnog svijeta. Pojam entiteta smo
(relativno) detaljno obradili u predhodnom poglavlju pa ćemo se
sada pozabaviti vezama i načinima predstavljanja veza između
entiteta i modelovanjem tih veza. Ponovi (odgovori): Šta je:
• entitet? • tip entiteta? • atribut? • domen atributa?
Entitet odgovara pojmu objekta • Entitet je stvaran ili
apstraktan predmet ili događaj o kojemu se u informacionom sistemu
prikupljaju podaci. • Entitet (pojava entiteta) je pojedina kuća,
osoba, predavanje, avionski let. • Postupkom klasifikacije skup
srodnih entiteta (sve kuće ili određen skup kuća, osobe,
predavanja, avionski letovi) se predstavlja tipom entiteta (KUĆA,
OSOBA, PREDAVANJE, AVIONSKI LET). Tip entiteta sastoji se od skupa
entiteta (pojava entiteta) koji imaju zajedničke atribute: • Naziv
tipa entiteta • Najprikladnija je imenica (naziv u poslovanju) •
Imenica se piše u jednini, jer se imenuje tip entiteta (npr.
OSOBA), a ne skup pojava entiteta (npr. osobe). Sve pojave entiteta
istog tipa imaju jednake atribute, ali se vrijednosti atributa
pojedinih pojava razlikuju. Atribut
• Atributi (obilježja ili svojstva) opisuju entitet ili vezu. •
Atributi entiteta OSOBA: Matični_broj, Ime, Prezime • Domena
opisuje moguće vrijednosti atributa
Npr. Atribut Matični_broj ima domenu od 1-5000 • Atribut je
funkcija koja skupu entiteta pridružuje skup vrijednosti
odgovarajuće domene. • Vrijednost svakog atributa mijenja se tokom
vremena.
Još malo o apstrakciji, objektima i atributima. U rеаlnоm
svijеtu svаki оbјеkаt (čоvjеk, dоkumеnt, prеvоznо srеdstvо...) imа
оbilје оsоbinа. Pri prојеktоvаnju bаzе pоdаtаkа vrši sе
аpstrаkciја, tо јеst zаnеmаrivаnjе nеbitnih stvаri. Nа primjеr, аkо
је rеč о bаzi pоdаtаkа nеkоg prеduzеćа, zа оbјеkаt tipа čоvjеk оd
znаčаја su nаm оsоbinе kао štо su stručnа sprеmа i rаdni stаž, а
kаd bi sе rаdilа bаzа pоdаtаkа nеkоg spоrtskоg društvа, оndа bi оd
zаnаčаја zа čоvjеkа bilе оsоbinе spоrt kојim sе bаvi, visinа,
tеžinа i sl. U tеоriјi bаzа pоdаtаkа оvе оsоbinе sе nаzivајu
аtributimа.
-
Veze‐Re Jedna baza Veza je agatribute. NRečenica “kpostoji veza
ULOGA enimenicom. (Npr. Uloga(glagol), a e Veza se poskupa. Veze se
im„prevedemonačinu na kVeza može Ako svaki pobavezno čl
Pojednostavmeđusobneodređuje koU literaturi (Još više zbun
Svojstva Binarne vezModalnost (roditelja) e
• “nu• “jed
KardinalnoMoguće kar
StepenvezVeze se uspvezi između
Slika gore pjednog tipa
elationshi
se može sastgregacija/po
Na pojmovnomkupci kupujua ili odnos zo
ntiteta u vezi(preporučenoa entiteta Oentiteta OSO
ojašnjava i m
menuju i njo“ ova rečenkoji povezujuimati i svoje
primjerak enlanstvo u toj
vljeno: Terme odnose izmoje kolone jes(i praksi), neknjuje to
što su
veza
ze definisane– (uslovljen
entiteta. Mogula” ako ne pdan”, ako je post - određujrdinalnosti
v
zepostavljaju izu primjeraka
pokazuje pokentiteta), Bin
ips
tojati od jednovezivanje dm nivou, vez
u robu” pokaovu se učesn
i opisuje funo glagolom,
ODJEL u vezOBA rječju ra
matematičkim
ihovi nazivinica znači d objekte.)
e atribute koj
ntiteta nekogvezi. Inače t
minom vemeđu primsu ili nisu pr
ki bi rekli samorelacija i veza
e su sa dva sost) određuje
guće modalnopostoji izričitpojavljivanje
uje koliko ineze su 1:1, 1
zmeđu dva ilentiteta zada
kazuje načinnarnu (izmeđ
nog ili više endva ili više za ili odnos (azuje da postoici veze
(pra
nkciju koju eda lakše razlzi Zaposlenj
adnik (imenic
m pojmom
i odslikavajuda veze imaju
je ne možem
g tipa mora tip entiteta im
za „ odnosarnih i straimarni ili stro zbog zbunjvaa sinonimi,
a
vojstva: e da li instanosti su: ta (nije obave relacije oba
nstanci entite:N ili M:N
li više tipovaatih tipova. B
uspostavljanđu instanci d
3
ntiteta. Izmeentiteta u
( relationshipoji veza izm
aticipants).
entitet u njojlikujemo entje je opisanca) ili radi (g
pridruživanj
u sematnikuu imena koja
mo pripisati ni
sudjelovati ma neobavez
s“ (izbjegavanih ključevrani ključevi anja, koristi su
terminologij
nca entiteta dj
vezujuća) potavezno. eta roditelja
a entiteta ZaBroj entiteta
nja veze izmdva tipa entit
eđu entiteta mnovi entitep) jeste asoc
među entiteta
j označava.titet:imenicana rječju radglagol).
ja elemenata
u povezanosa bi trebala
i jednom od
u zadatoj vezno članstvo
vajte terminva tabela. Otabela relaci
se i termin tipiji baza podata
djeteta (child)
treba za relac
je asocirano
apravo je rijeu vezi preds
među dva entteta) i Ternar
mogu postojat – vezu koijacija izmeđKupci i Rob
Uloga entitea; veza:glagodno mjesto (
a jednog sku
ti između oda odgovara
tipova entite
ezi, tada kaž(vidi jaki i sl
„relacija“) Ovaj koncepione baze pod poveznika a aka nisu
(Rela
) može posto
cijom ili ako
o sa koliko
eč o imenovatavlja stepen
iteta: Unarnurnu (između
ati određene oji može imđu entiteta. ba. Entiteti i
eta opisuje sol) (imenica) il
upa element
objekata. (Akraju njihovom
eta.
žemo da tip labi entiteti)
obično se pt je važan jdataka. to je isto što i
acija=Tabela)
ojati bez insta
je relacija p
instanci enti
anoj binarnojn veze.
u (između dvinstanci tri t
veze. mati i svoje
zmeđu kojih
e glagolom
i zapošljava
tima drugog
ko treba dam značenju i
entiteta ima.
ukazuje najer se njime
i veza ).
ance parent
o izboru, ili
iteta djeteta.
j ili k-narnoj
vije instanceipa entiteta).
e
h
ili
a
g
a i
a
a e
.
j
e .
-
Ternarna vunarna ponKako utvrdPravilo opis• Nprpovezana te•
"funfunkcija vez KardinalnoKardinalnosiz wiki
Kardinalnosodređenog emora niti jemaksimalni neograničenpojaviti
fiks OdređivanjeStepen vezeJedan-ka-jJedan-ka-mMnogo-ka- Veza 1:1
Jedan primjtakođe jedan1:1 je najproPrimjer1: veza RUKSEKTOR, gsamo
jednimjednog ruko
Primjer2
veza ostvarujekad se korisditi veze višesano rečenicor.
"funkcija ernarnom veznkcija osobezana samo uz
ost st predstavlja
st podataka elementa posednom pojavbroj puta št
n broj puta ksiran, potrebn
e kardinalnoe se određujeedan (1 : 1),
mnogo (1 : N-mnogo (M :
jerak prvog n primjerak dostiji oblik v
KOVODI izgde se vidi dm sektorom, ovodioca.
je između dsti termin refeg stepena? om u kojoj sosobe u pr
zom Funkcije" upućuje naz osobu, a ne
a odnos broja
definisana jstavljen je u viti, potrebnto se može pokao
vrijednono je kao vrij
sti se uglavne njenu funkc,
N) i : N
tipa entitetadrugog tipa m
veze,
zmetu entiteda jedan ruko
ali i obratno
dva entiteta pfleksivna vez
e pojavljuje rojektu" gova_osobe_u_pa binarnu veze i uz
projekt
a objekata ko
je atributimaosnovi na "
o je u vrijedojaviti vrijed
ost se treba pijednost atrib
nom vrši proucionalnosti i
a može biti umože biti u v
eta RUKOVovodilac možo - jedan sek
4
preko trećegza.
tri ili više imvori da su projektu. zu Funkcija_t.
oji se povezu
a "minOccur"1". Ako se žednost tog atdnost određepostaviti
"unbuta navesti
učavanjem vfunkcionaln
u vezi s najvvezi s najviše
VODILACže rukovodit
ktor ima sam
g što ćemo
menica (entitetri entiteta,
_osobe entite
uju.
rs" i "maxOceli navesti neributa upisa
enog elementnbounded". Ataj broj.
eza i odnosanost veze mo
više jednim e jednim prim
i ti o
ObjašnjeSTUDENSTUDENKORISNIME možSTUDEN
RUKO
kasnije razj
eta) upućuje OSOBA, F
eta FUNKCI
ccurs". Minieki drugi bro
ati "0". Atribta. Ako se neAko je broj p
a između posmože biti:
primjerkommjerkom prv
enje: Veza izmNT i KORISNNT može imaNIČKO IME,že pripadati
sNTU
ROVODIOC
jasniti. Umje
na vezu višeFUNKCIJA,
IJA i OSOBA
imalni broj poj, npr. da sebut "maxOcceki element mputa što se
el
matranih obj
m drugog tipavog tipa.
zmeđu entitetNIČKO IMEati samo jedn, dok KORISsamo jednom
UKOVODI S
esto termina
eg stupnja. PROJEKT,
A, u kojoj je
pojavljivanjae element necurs" navodimože pojavitilement
smije
jekata.
a entiteta, te
ta E–Svaki no SNIČKO m
SEKTOR
a
,
e
a e i i e
e
-
Veza 1:n (nJedan primjprimjerak dTo znači dau drugoj
taidentifikaciOvo je najčZa Primjer ZAPOŠLJARADNIK uzaposleno v
Posmatrajućuočiti vezu može raditi
Primjer2
Srbija
n:1) jerak prvog t
drugog tipa ma za svaku vrabeli. Pri oviona kolona ešći tip
vezeovog tipa
AVA RADNu vezi l:n,
više radnika.
ći ovu istu RADNIKRAu jednom se
tipa entiteta može biti u verijednost ne
vome se mogza uspostav
e, a da li je veveze se mo
NIKA, gde jer u jedn
vezu u supADI U SEK
ektoru.
može biti u ezi s najviše jeke kolone jegu definisativljanje
odnoseza l:n ili n:lože uzeti ve
su entitetinom sektoru
protnom smjKTORu, gdje
Be
5
vezi s 0, 1 ijednim prim
edne tabele pi ograničenjsa. zavisi od tog
eza SEKTORSEKTOR
u može bit
jeru možeme više radnik
eograd
Niš
Primjer: sektora p Veza 1:1glavnoj tpodatakaOvaj tip
ili više primjmjerkog prvog
postoje jednja ključa ili
ga u kom smR i
ti
o ka
Objašnjeviše gradjednoj dr
Predsednici preduzeća i s
znači da tačtabeli odogova u drugoj tabveze rijetko
jeraka drugog tipa.
na ili više odse jednostav
mjeru je posm
enje: Svaka Ddova dok svaržavi
država, direksl.
čno jednom pvara tačno jebeli. koristimo.
og tipa entite
dgovarajućihvno može ko
matramo.
DRŽAVA maki GRAD pr
ktori škola,
podatku u edan
eta, no jedan
h vrijednostioristiti neka
ože imati ripada samo
n
i a
-
Vezan:nVeza n:n znentiteta, te tVeza n:n jetakva kakvado nemoguć
Problem veU opštem postoji međpostoje jedn„1-M“ jedn Primjer1 Veza
RAPROJEKATentitet (tabe
Primjer2
nači da jedantakođe jedan e veza (više pa jeste - ne mćnosti
stroge
eze n:n izmeslučaju ovađusobni odnna ili više vrna prema dr
DNIK:PROJT:P_R (l:n) ela u bazi) ko
n primjerak p primjerak dprema više) k
može da se de definicije.
eđu dva entitakva ne ukljnos dvije korijednosti odrugoj (dva
o
JEKAT (ni P_R:RAD
oji objezbeđu
prvog tipa enrugog tipa mkoja se u moirektno imp
eta se prevazljučuje ključolone u razlidgovarajućednosa, po
je
:n), dijeliDNIK (n:l), uje strogu ko
6
ntiteta možemože biti u veodelima vrloplementira u
zilazi "razbičeve već ideičitim tabela
e kolone drugedan odnos „
na dvijegdje je P_
ontrolu mode
Primjer: knjiga sa Ovaj tip Jednom pviše poda
biti u vezi sezi s 0, 1 ili v
o često javljau relacionom
ijanjem" oventifikacionama, i da zge tabele ili„1-M“ jedn
e veze: _R novi ela.
OSvsvst
Veza koja poa tabelom gdj
veze se najč
podatku iz jeataka druge t
s 0, 1 ili viševiše primjeraa, a ono što je
modelu baz
e veze na dve kolone. Oa svaku vrij, češće, da se tabele
prem
Objašnjenje vaki STUDEiše PREDMEvaki predmettudenata
ovezuje tabedje su naslovi
češće sreće.
edne tabele otabele
e primjerakaaka prvog tipe za nju spe
ze podataka, j
vije veze tipOvaj odnos jednost u jesu dvije tabeema
drugoj).
ENT može bETA, dok t može sluša
elu pisaca i knjiga.
odgovara
a drugog tipapa. cifično je dajer bi dovela
a l:n. ukazuje da
ednoj koloniele u odnosu
iti upisan na
ati više
a
a a
a i u
-
Ova veza nejedne tabele
Maksimaln Maksimaln
U navedeno Minimalna
U navedeno Minimalna Minimalna
Kandidat U svakoj ridentifikuje skup ili komKandidat zzadatog
tipkandidata zaUkoliko jedprimarnim BROJ_INDE Ključ K rel
1. Vrijtork
2. Ako Budući da ssvojstvo 1. IDešava se dAtributi koju jednoj
n-t
e može da see.
naiminima
na kardinaln
om primjeru,
a kardinalno
om primjeru,
kardinalnostkardinalnost
tizaključ
relaciji (tabe svaku torku
mbinacija jedza ključ je
pa. Dakle, nea ključ. (Na dan tip entitključem. (N
EKSA.)
acije R je pojednosti atribke s istim vrijo izbacimo iz
su sve n-torkIzbacivanjemda relacija imji sastavljaju torki
ostati ne
e direktno rea
alnakardin
nost je maks
veza je 1:N,
ost je minim
minimalna k
t 0 – učešće ut 1 – učešće u
čeveiprim
eli) mora pu. Ako taj udnog ili više a
atribut, ili se mogu posprimjer za titeta ima višNa primjer
odskup atribubuta iz K jedijednostima az K bilo koji
ke u R međum suvišnih atma više kandprimarni klj
eupisana
alizuje u rela
nalnost
simalan broj
, ali je maksi
malan broj in
kardinalnost
u vezi je opcu vezi je oba
marniklju
ostojati odrslov nije redatributa zoveskup atributastojati dva
rp entiteta AU
še kandidataprimarni k
uta od R koji dnoznačno oatributa iz K. atribut, tada
usobno razlitributa doći ćdidata za kljjuč zovu se p
7
acionim baza
j instanci en
imalna kardi
nstanci entit
sa lijeve stra
ciono avezno
učevi
ređena kombdovi takve ree se kandidata, čije vrijerazličita
primUTO, kandida za ključ, tključ za ti
ima sljedećaodređuju n-to. a se narušava
ičite, K uvekćemo do podjuč. Tada jedprimarni at
PTtaimtr
ama podataka
ntiteta koji m
inalnost 1:5.
eta koji mor
ane je 1, a sa
binacija atrielacije nisu tt za ključ (cadnosti jedno
mjerka entitedat za ključ jeada biramo p entiteta
a "vremenskiorku u R. D
a svojstvo 1.
k postoji. Nadskupa koji zdan on njih ributi. Vrije
rimjer3: Tabela sa učenabelom gdje mamo takmičreća tabela je
a, već mora p
može da uče
raju da učes
a desne 0
ibuta koja ntorke u smis
andidate key)označno odreeta istog tipe atribut REGjednog od
STUDENT
i nezavisna" akle ne mog
aime, skup svadovoljava iproglašavam
ednost primar
enicima se posu predmeti čenja u tekuće sa spiskom
posredno pre
estvuje u vez
stvuju u vez
na nedvosmslu relacione) . eđuju primje
pa s istim vG_BROJ). njih i proglmogao bi
svojstva: gu u R posto
vih atributa i svojstvo 2.
mo primarniarnog atributa
ovezuje sa iz kojih ćoj godina i takmičenja
eko još
zi.
zi
mislen načine teorije. Taj
erak entitetarijednostima
lašavamo gabiti atribut
ojati dvije n-
zadovoljava
im ključem.a ne smije ni
n j
a a
a t
-
a
. i
-
Definicija: pojedine el U jednoj reidentifikuje
slučajevimaone moraju Utvrđivanjepodataka. Agarantovati slučaju
tako Pojam semamodeliranjaIzvorno pojkoji daje znjeziku, kodu U
relaciji {CategoryNkandidiat je{Descriptio{CategoryNjedinstven,
atribut Desc
Budući da
Po definicijtorku. Kandnjih složen Neki smatrvještačke
idVještački kMeđutim, kdijelove; zb Ponekad -
slučajevimaalternativnSuperkey –Superključ jće
garantovNon-primeNon-prime Najčešće (ndjetetu. (vid
Identifkatolemente enti
elaciji može svaku torku
a. Uzgred moda predstavl
e kandidata zAko je određda će tako b
ođe, morate r
antika zasluža podataka. Ojam semantiknakove, značau ili nekom
dr
prikazanojName} (e za ključ, kn} (opis
Name, Denije kandid
cription suviš
a kandidati z
ji, svaka reladidat za ključključ, engl.
raju da složedentifikator
ključevi su čkandidat za kbog toga skup
mada ne čea, jedan od knim ključevi– superključje atribut
ili
vano imati iste attribut attribut je atr
najjednostavndi modalitet)
r ili PRIMAiteta.
biti više odu u relaciji,ora biti ispuljaju isti entit
za ključeve đeno polje ibiti za i za svrazumjeti sem
žuje šire objObično se kaka odgovara ajan, simptom
drugom obliku
j na slici (ime katkao što je is), ali escription}, dat za
ključšan.
za ključeve m
acija mora dač može se sacomposite keeni ključevi re – npr.
polesto praktičn
ključ mora dap svih atribu
esto - događkandidata sema (alternatč
set atributa te superključ
ribut koji se nije) se kaže
ARNI KLJU
d jednog kan i to ne sa
unjen i suprotet.
semantički jili kombinacve torke. što jmantiku mo
jašnjenje kojaže da da taj
proučavanjumatičan, od u predstavlja
atribut tegorije) i atribut
skup iako
č jer je
moraju biti at
a ima barem astojati od samey).
nisu ispravlja tipa autonniji, ali složena ispuni još jeuta
relacije ne
đa se da rela odredi kao te keys).
koji jedinstvčeve.
ne javlja ni u da je veza d
8
UČ (ključni
ndidata za klamo određen
otan uslov. A
e postupak. cija atributa je uslov da bdela podatak
je se može ppojam odgo
u riječi kao nšema, znak)
anja.
tributi koji se
m jednog kandamo jednog a
vno rješenje number; da ni ključevi suedan dodatane mora
obave
acija ima viprimarni kl
veno određuj
u jednom kljdefinisana sp
atribut) je a
ljuč, ali svakni skup tork
Ako dve tork
To ne možejedinstvena
bi ta kombinka, tj. šta pod
primjeniti i uovara značenjnositelja znase odnosi na
e ne mogu daali {
didata za kljatributa (pros
i da zato mbi izbjegli su ispravnije n uslov, a to ezno biti
kan
še od jednoljuč (primary
ju slog u tab
juču kandidapoljnim ključ
atribut koji
ki kandidat ki, nego sveke imaju jedn
ete uraditi saza određeni
nacija bila kadaci znače, a
u drugim obju.
ačenja. Semaa aspekte zna
alje razdvaja{CategoryNa
uč: to je skust ključ, eng
moraju da dložene ključrješenje. je da se ne m
ndidat za klju
og kandidata ry key), a dru
eli, tj. dva je
atu. čem (foreign
i jedinstven
mora da nede moguće tonake kandid
amo ispitivači skup torki
andidat za kljne šta privid
blastima, a n
antika (grčkiačenja koji s
ati, {Categoryame, Descrip
up svih atribugl. simple key
dodaju svojičeve. To je d
može razbitiuč.
a za ključeveugi kandidati
edinstvena sl
n key) od rod
no određuje
dvosmislenoorke, u svimate za ključ,
č vrijednostii, ne možetejuč. U ovomdno znače.
ne samo kod
semantikos,su izraženi u
ryName} odgption} ne odg
uta koji činey) ili od više
im tabelamadiskutabilno.
i na prostije
e. U takvimi se smatraju
loga u tabeli
ditelja prema
e
o m
,
i e
m
d
u
govara, govara.
e e
a .
e
m u
i
a
-
ERmode Koncept baobjekti i vemodel se naSvoju
popuRelationshilako crtaju iCilj kreiranj Nakon što jednostavnone
samo umodele).
Raznistan Postoji više
1. Ori2. pro
a) b) c)
1 koncept ER
eliERdija
aza podatakaeze među njaziva i MOVularnost duguip (ER) dijai
razumiju.
nja i korišćen
se kreira o prevede u u relacioni,
ndardiizrad
e modela i staiginal E-R mšireni (ExtenJames MarIDEF1X (InUML
(Unifi
modela posta
agramien
a poznat podjima) ne raz
V(skraćenica uje načinu pragrami, koja
nja ER dijagr
ER dijagrarelacioni mo
već i u
deE‐Rdijag
andarda izradmodel (Chennded) E-R mtinov – IE (I
ntegrated Defied Modeling
avio je Peter C
ntitetaive
d nazivom Ezlikuje se bitod Model Oredstavljanja je postala
o
rama je izgra
am se odel (i druge
grama
de ovih dijagnov model) iodel s verzijInformationfinition 1, Exg
Language)
Chen 1976.
Prikaz e
9
eza
E-R model1
tno od relaciObjekat-Veza stukture baopšteprihvaće
aditi koncep
grama, a najpi ama:
n Engineerinxtended)
entiteta i at
(Entity – Rionog (Kodoe).
aze podataka ena. Velika p
ptualnu (logi
poznatiji su:
ng) model
tributa
Relation, (envog) modela
pomoću dijprednost ER
ičku) šemu.
ntiteti – relaca. U našoj li
agrama nazvR dijagrama je
.
cije) to jest,iteraturi ovaj
vanih Entityeste to što se
, j
y e
-
Mi ćemo (u
Očigledno n
Standardna E-uglavnom) ko
notacija nije
-Roristiti primje
toliko bitna
ere sa standa
koliko je kva
10
ardnom notac
aliteta i doslj
cijom (E-R).
jednost dijaggrama.
-
Sljedeća slik
Grafičkiel ER dijagram
1. od oa)b)c)
2. i ve Veze su povObjekati seispisuje naz
2 glagolska im
ka prikazuje
lementiER
mi se sastoje objekata: pravoug
) elipsi, k rombov
eza (konekto
vezane poteze identifikuje
ziv entiteta, k
menica
osnove kom
dijagrama
gaonika, kojikoje predstavva, koji predsra, poveznik
zima s odgove nazivom i
koji je najčeš
mponente ER
i predstavljajvljaju atributestavljaju vezeka) među obje
varajućim tiplistom svojs
šće imenica.
11
R dijagrama:
OčigodreTo egrafirješe
ju entitete, e i e između entektima
povima entitestava, a graf
ŠUa
AsmjKKP
gledno za cediti (znati) elementi su ička predstenja, ali i
kas
titeta
eta. Naziv vefički se preds
Šta je gerunUmjesto termasocijativni e
Asocijativni slučajevimamodelu trebaje asocijativnKada treba
pKada veza imPrimjer:
crtanje ERentitete, njihkoji u potpu
tava nam nije izmjene
ze je najčešćstavlja kao p
nd2? min gerund, pentitet ("asso
entitet-gerunN:N veza. A
amo povezatini entitet rješpovezati dvijema atribute, o
R dijagram hove atribuunosti određolakšava p
e.
će glagol. pravougaonik
ponekad se kociative entit
nd se redovnAko takve vei sa drugim ešenje. e veze, one pona
postaje g
trebali bite i veze. đuju bazu, apronalaženje
k u kome se
koristi y").
no javlja u eze u ER entitetima, on
postaju gerungerund.
i
a e
e
nda
nd.
-
Primjer: atributa (INumber, SZašto AdreProtupitanje: Š
Atributi kviševrijedn
Atribut koji Simboli za Kardinalbosna više načiPrrema
orgiza svaki smjP. Chen:
Primjer stazastarjele) (možda i nijkoji program
Predstava eId i Name)Streat i City. ess nije prostŠta kad kupac
(a t
koji imaju ovnosni atributi
i odgovara pr
grafičku pr
st između eina. Mnogi kinalnoj Chenjer veze.
andardne (neČenove
ije stara, ali jm podržava)
ntiteta Costu) i atribut A
t? takvih sigurno im
vako definisi (multi-valu
rimarnom klj
redstavu kar
ntiteta („jedakoriste simbonovoj notacij
R01
eki kažu notacije
je rijetko :
umer koga Address kog
ma) ima više adres
sani kardinalued attribut
juču se preds
rdinaliteta v
an prema jedole 1 i M ili 1i kardinalnos
Radi pojedna0..N označav
..1 označava
12
čine dva prga čine atri
sa?
litet nazivajutes).
stavlja sa po
veza kod ER
dan“, „jedan1 i ∞ (simbolst je ispisana
astavljinja čea samo oznaa samo oznak
rosta ibuti
u se
dvučenim im
R dijagrama
n prema više“l za beskonača dva puta po
sto se akom N kom 1
PAŽ
menom:
“ ili više prečnost). ored linije ko
ŽNJA
.
ema više“) pr
oja označava
redstavlja se
a vezu‐jedna
e
-
Česnot
Pri
OdjZapjed
sto se koristitacija kardina
mjer1
djeljenje ima posleni može
dnom Minimalni entiteta A. Maksimalnpojavom en
i i . „vranina aliteta.
jednog ili vie biti u samo
kardinalite
ni kardinalitntiteta A
kandža“ („c
iše zaposlenio jednom ode
et: Minimaln
tet: Maksim
rows foot“),
h eljenju ili ni u
ni broj pojav
malni broj po
13
, tzv.
J.
u
Prim
ZapoJednkojih
va entiteta B
ojava pojava
Uk
Ul
. Martinova
Martin ozna
mjer2
osleni mora dnu vještinu mh nema kod z
B koji mogu
a entiteta B
U ovom primkardinalnost
U ovom primlijeve strane j
ake:
da ima jednumože da ima vzaposlenih.
u biti poveza
koji mogu b
mjeru, veza je1:5
mjeru, minimje 1, a sa des
u ili može da više zaposlen
ani sa svako
biti povezan
e 1:N, ali je m
malna kardinasne 0
ima više vešnih. Ima vješ
om pojavom
i sa svakom
maksimalna
alnost sa
ština ština
m
m
-
Ponekad seobaveznost
SoftverizPostoje raznpodataka. N
• Mic• ERw• Edr• DB• My
Neobavezujukoja je specijkoristi u dizaj
Heuristič
• Ime• Gla• Fraz• Pos
potr• Vez
vez• Vre
egz• Potr
samuka
Šta su i gdje Metode i tehnKoriste se daPrimjeri: kor
e posebno prčlanstva u v
zamodeloni softversk
Navešćemo ncrosoft Visiowin raw Designer
ySQL Workb
uća preporukajalizirana za r
ajniranju baza
čkauputs
enice ukazujagolski oblicze oblika “ba
stojanje razlirebu uvođenjze između enza je preporučemensko
pretzistencijalnu reba selektiv
mo entiteti kazuje na neop
se koriste heunike rješavanja ubrzaju procrišćenje raznih
rilaže lista avezama.
ovanjebai paketi za
neke: o
bench
a: Testiraj yErazvoj profesi
a podataka je E
stvazaER
u na potrebuci ukazuju naar jedan”, “ničitih uloga enje više
veza ntiteta jednočljivo da se uthođenje entzavisnost envnog
povezi
koji su već uphodnost kor
urističke metoja problema, uces pronalaženh uopštenih pr
atributa za sv
azapodatamodelovanje
D. ionalnih rješeER modelovan
Rmodelira
u uvođenja tipa potrebu uvonajmanje jedaeniteta jednoizmeđu
odgo
og skupa ukauloge entitetatiteta jednog ntiteta drugogivanja
entitetu nekakvoj drišćenja geru
de? učenja i otkrivnja dovoljno dravila, intuicij
14
vaki entitet
akae i izradu d
yEd -Graenja koja omognje.
anje
ipova entitetaođenja veza ian”, “više” i og skupa u vovarajućih
tiazuju na pota eksplicitnoskupa u odn
g skupa od enta tri ili višdrugoj vezi
unda, kao mo
vanja znanja kdobrog rješenjije i zdravog r
odnosno ve
ijagrama koj
aph Editor jegućavaju vizu
a ili gerunda slične, ukazu
vezama sa enpova entitetatrebu uvođeno navedu. nosu na
entitntiteta prvoge skupova, ksa entitetim
odela tih veza
koje su baziranja od strane ljrazuma.
zu. U toj lis
ji se koriste
e besplatan prualizaciju dijag
uju na kardinntitetima druga nja rekurzive
tete nekog drg skupa (slab kod kojeg u
ma jednog (ila.
ane na iskustvujudi i mašina.
sti možemo
e pri projekt
roizvod kompagrama i mrež
nalitete vezaugih skupova
e veze. Kod
rugog skupaentitet).
u vezi moguli više) drug
u.
specificirati
tovanjz baza
panije yWorksža. Dio koji se
a ili gerundaa, ukazuje na
d rekurzivnih
a, ukazuje na
u učestvovatigih skupova,
i
a
s e
a
h
a
i ,
-
Primjeri
AnalizaBA
Primjer ER Entitet VOZAtribut RegEntitet VLAAtribut Ime Između
entiVeza je tipVLASNIK,VOZILO. Primjer1Problem: Preduzeće jPrate se
podVaže sljedeSvaki sektoNeki od radNacrtati dioRješenje:
ERdijagraProblem: Na univerzifakultetimaSvaki kandiNa svakom
ERdijag
AZEVozilo_
dijagrama sa
ZILO ima čegBroj je podvASNIK ima 3e kod entiteta
iteta VOZILOpa N:1 što z a istovreme
e podjeljenodaci o radnicća pravila: r mora da im
dnika su rukoo ER dijagram
amPrimjer2
itetu u toku ua (id, naziv). idat može daod fakulteta
grama
_Vlasnikpr
a slike govor
tiri atributa. vučen zato št3 atributa, a Ba VLASNIK
O I VLASNIznači da svakeno i svaki e
o na sektore. cima (mat.bro
ma jednog rukovodioci u sema koji opisu
2
upisnog rokaVaže sljedeć
a se prijavi naa može biti vi
redstavljen
ri nam da im
to predstavljaBrojDozvoleje složeni at
IK postiji veki elemenat elemenat iz s
oj, ime i prez
kovodioca. ektorima. uje vezu ‘ruk
a prate se podća pravila: a više različiiše prijavljen
15
eERdijagr
mamo dva ent
a primarni kle mu je primatribut čije su
eza POSEDUiz skupa V
skupa VLAS
zime) i sekto
kovodjenje se
daci o prijavl
itih fakultetanih kandidata
ramom
titeta: VOZIL
ljuč. arni ključ. komponente
UJE . VOZILO poseSNIK može d
rima (id, naz
ektorom’.
ljenim kandi
. a, ali takođe j
LO i VLASN
e LičnoIme i
eduje samo da poseduje
ziv).
idatima (mat
je moguće da
NIK.
Prezime
jedan elemeviše elemen
at.broj, ime i
da se niko nij
ent iz skupanata iz skupa
prezime) po
e prijavio.
a a
-
Rješenje:
ERdijagraProblem: U okviru škudžbenici (Važe sljedepredmet moza
jedan preudžbenik seRješenje:
ERdijagraProblem: U okviru nastavnici(Važe sljedesvaki
predmsvaki nastavRješenje:
ERdijagraProblem: Prate se opšVaže sljedeSvaka opštiU
okviru svRješenje:
amPrimjer3
kolskog infor(id, autor, naća pravila:
ože i ne moraedmet može pe koristi u na
amPrimjer4
školskog in(id, ime, prezća pravila:
met može prevnik predaje
amPrimjer5
štine (id, nazća pravila:
ina pripada jevakog okruga
3
rmacionog sislov).
a da ima izdapostojati i vistavi za jeda
4
nformacionogzime) koji ih
edavati jedanjedan ili više
5
ziv, brojStano
ednom i sama može biti je
istema prate
at udžbenik;iše predviđenan ili više pre
g sistema ppredaju.
n ili više nastae predmeta.
ovnika) i njih
mo jednom okedna ili više
16
se nastavni p
nih udžbenikedmeta.
prate se na
avnika,
hova podela
krugu. opština.
predmeti(šif
ka;
stavni pred
po okruzima
fra, naziv, bro
dmeti (šifra,
a (šifra, naziv
rojBodova) i
, naziv, bro
v).
njihovi
ojBodova) ii
-
Prevođen Konceptualnrelacioni. Prevođenje
1. Di2. Og
deSU
Redosljed r
1. Svak2. Svak3. Kljurelacio
Svaki od enključevi, sekentitetima ć Kreiranje rePrevođenje
Građu relacu zagradam Primjer relaUČENIK (lpri čemu je podvučeni
pili ispravnije(ovakva not Kako za sarealizaciji jeModel objemanje
bogastrukturom bogatog moprocedura s Kao rezultaintegriteta. Nmodel
može
njeERmo
ni model ba
MOV u relaio strukture Mgraničenja, oefinisanja nadUBP.
radnji pri pki entitet (objki atribut entučni atribut(ione
šeme.
ntiteta biće pkundarni jedće se transfor
elacione šeme tipa entitet
cije kratko opma. Primarni a
acije mogao blični broj, impodatak ispr
podaci su klje UČENIK{tacija je prim
ada ne postoe potrebno m
ekti-veze je sat (model II g
semantički odela. Iz togsemantički m
at prevođenNa osnovu se biti formali
odelaure
aze podataka
acioni model MOV, odnosoperacije i dd relacionim
revođenja Ebjekat, klasa etiteta postaje i) (primarni
reveden u šedinstveni idenrmisati u stra
me odgovara kta:
pisujemo tzvatributi su po
bi se prikazame, odjeljenred zagrade nučevi za iden
{ { lični brojmjerenija rela
oji komercijamodel podatasemantički bgeneracije), p
bogatog mga neposrednmanje bogato
nja ERD doskupa pravilaizovan i auto
elacioni
a predstavlje
izvodi se nasno DOV (ERdio strukture
m modelom, a
ER modela uentiteta) ER atribut relacključ) odnos
emu tabele, antifikator po
ane ključeve.
kreiranju baz
v. šemom relaodvučeni.
ati kao: nje) naziv relacijentifikaciju re, ime, odjeljacionoj
algeb
alno raspoloaka izrađen pbogat model pa to dovodi odela mora
no slijedi da g modela.
obija se relaa koja se u promatizovan.
17
en ER dijaga
a sljedeći načR dijagram)e MOV se pra implementi
u relacionu šmodela se pr
cione šeme psno identifik
atribut u koloostaje jedinstv
ze podataka š
acije, koja se
e (tabele), poedova. jenje },{ ličnbri)
oživi SUBP prema MOV
(model III do određeni predstaviti apstraktnoj
aciona šemarevođenju pr
amom se jed
čin: se predstavljredstavljaju iraju korišćen
šemu: revodi u relaod istim ime
kator entiteta
onu, jedinstvveni (sekund
što i jeste naš
e sastoji od im
odaci u zagra
ni broj}}
zasnovan naprevesti u negeneracije),
ih problema.eksplicitnimoperaciji se
a baze podrimjenjuju, p
dnostavno p
ja relacionomoperacijama
njem sredstav
acionu šema enom. a se prevodi
veni identifikdarni, alterna
š cilj.
mena relacije
adi su nazivi
a MOV (EReki od model dok je rela Po pravilu s
m organičenemantički bo
dataka sa odpostupak prev
prevodi (tran
m šemom. a za očuvanjva odabrano
sa istim imen
i postaje pr
katori će posativni) ključ a
e i popisa im
domena (po
R) modelu ula za koji posacioni modese dio seman
njima semanogatog mode
dgovarajućimvođenja ERD
nsformiše), u
je integritetag relacionog
nom.
rimarni ključ
tati primarnia veze među
mena atributa
lja), a
u praktičnojstoji SUBP.l semantičkintike iskazanntički manjeela
odgovara
m pravilimaD u relacioni
u
a g
č
i u
a
j
i n e a
a i
-
Na
Tak
1.Pravila
1.1 Sv
objpri
1.2 SObilježšeme reIdentifjedinstvobjekta
primjer, za E
1.3 Objrelacije
1.4 Objpodtipa
ko se sljedeć
zaobjekte
vaki objekat jekta su obimarni ključ
vaki "slab" žja objekta selacije koja o
fikator slaboveno identifa.
ERD dat na
jekat nadtip . Obilježja n
jekat podtip a su obilježja
ći dijagram
(entitete):
iz ERD postilježja šemešeme relacije
objekat takou obilježja šodgovara "sl
og objekta čfikuju pojav
slici:
(generalizovadtipa su obi
takođ e pošeme relacij
E
se nalazi
taje šema ree relacije. Ze.
ođe postaje šeme relacijelabom" objekini identifik
vljivanje "sl
vani tip objeilježja šeme
ostaje šema je. Identifika
18
elacije. Ime tZa osnovne
šema relacije. Identifikatoktu. kator nadređlabog" objek
ekta) postajerelacije. Iden
relacije. Imator nadtipa p
tipa entiteta objekte ide
je. Ime tipaor nadređeno
enog objektkta u okvir
Prevođdefinisarelacija drzava
proizv
e šema relacntifikator nad
me podtipa pprestavlja klj
može p radnik
nastav
sluzbe
odrzav
postaje ime ntifikator ob
objekta posog objekta po
a i obilježjaru pojavljiva
đenjem u relaanih pravila:
a (sDrz, naz
odjac (sDr
cije. Ime nadtipa postaje
ostaje ime šuč šeme rela
prevesti u rela
k (jmbg, im
vnik (jmbg,
enik (jmbg,
vanje (jmbg
šeme relacijbjekta (entit
staje ime šeostaje jedno
a "slabog" oanja njemu
acioni modella dobijam
zivDrz)
rz, sPro, n
adtipa postaje ključ šeme
šeme relacijacije.
acionu šemu
me, datumRo
, zvanje, da
stSprema)
g, zaniman
je. Obilježjateta) postaje
eme relacije.od obilježja
objekta kojanadređenog
l primjenom o sljedeće
(prema prav
azivP) (prema prav
je ime šemerelacije.
je. Obilježja
u:
od, vrstaPo(prema prav
atumIzb) (prema prav
) (prema prav
je) (prema prav
a e
. a
a g
do sad šeme
vilu 1.1)
vilu 1.2)
e
a
osla) vilu 1.3)
vilu 1.4)
vilu 1.4)
vilu 1.4)
-
2. Pr 2.1 Vez
Veze tivezi, zobjektu
2.1.1 Vez
relarela
2.1.2 Vezobjejednspo
Šemu relacvrijednosti i ERD dat na
prevodimo ua) Jed
radnili
b) Jedradn
ravilazabi
za sa kardiipa 1:1 po p
zapravo su ou, a time pos
zu sa kardinaacije, čija suacije su ident
zu sa kardinekat u vezi pnog od objek
oljnim ključemcije u koju i da njeno ko
a slici:
u relacioni minica (sJed, jnik (jmbg, im
inica (sJed, jnik (jmbg, im
narneveze
inalnošću 1ravilu nemajobilježja jedstati obilježja
alnošću (1,1)u obilježja stifikatori jedn
nalnošću (0,1po jedna šemkta koji su um. ćemo uvrst
orišćenje bud
model sa sljededNaz) meRad,
sprem
edNaz, jmbgmeRad, sprem
e
1:1 ju obilježja. dnog od obja šeme relacij
) : (1,1) i obsva obilježjanog i drugog
1) : (1,1) i oma relacije (pu vezi ubaci
titi spoljni de što efikasn
dećim šemam
ma, sJed)
g) ma)
19
Sva obilježjjekata koji
ije kojom se
ba objekta ka jednog i dg objekta koj
objekte u veprema već dei za obilježje
ključ biranije.
ma relacija:
ER dsljede radn
radni
radn
ja koja bi evčine tu vez
taj tip objekt
koji u njoj udrugog objeki su u vezi.
ezi prevodimefinisanom pe druge šem
mo tako da
(prema p(prema pr
(prema pr(prema pr
ijagram prevećim šemam
ik (jmbg, imp
kStudent (jm
ikSportista
ventualno mozu. Dakle, mta predstavlja
učestvuju prkta. Kandida
mo u dvije pravilu 1.1),
me relacije. D
a relacija sa
ravilu 1.1) ravilu 1.1 i 2
ravilu 1.1 i 2ravilu 1.1)
vodimo u relma relacija:
me, datumprema pravilu
mbg, fakulte
a (jmbg, sp
ogla biti pripmogu biti pra.
revodimo u at za ključ u
šeme relacis tim što se
Dakle, veza s
adrži što m
2.1.2)
.1.2)
acioni mode
Rod, vrstaP1.3
et, datumUpprema pra
ort) prema pra
pisana samojripisana tom
jednu šemuu ovoj šemi
je. Za svakiidentifikatorse prestavlja
manje nula -
l sa
Posla)
isa) avilu 1.4
avilu 1.4
j m
u i
i r a
-
-
Šeme relacijobilježja sJedpredstavljanj Prema tomeključem u š
2.1.3 Za
(presu i
ERD dat na
prevodimo u kandidat (student (bupis (broj Alternativno
2.2 Identifobiljež
ERD dat na
prevodimo predmet (katedra (s
a pod a) uzrod (tj. spoljni kje veze RUKO
e, pravilo zašemi relacije
vezu sa karema već defii identifikato
a slici:
u relacioni m
(sKand, imebrojInd, imeInd, sKand
o šema relac
Veze safikator objekžje šeme rela
a slici:
u relacioni m
sPred, nazisKat, nazivK
okovale bi daključ). Prema OVODI spoljn
a prevođenje objekta sa
rdinalnošć u inisanom pra
ori objekata k
model sa sljed
eKand, oceeStud, smed)
cije UPIS mo
a kardinalnokta sa straneacije koja odg
model sa slje
iv, sKat) K)
a svaka n-torkšemama relac
nim ključem u
je veze sa kastrane (1,1)
(0,1) : (0,1avilu 1.1) i jekoji su u vezi
dećim šemam
na) erStud)
ože za primar
ošću (1,1) : e za koju je govara objek
dećim šema
20
ka za svakog cija pod b), s ou šemi relacije
kardinalnošć).
1) kreiraju sedna za vezi i oba su kan
ma relacija:
rni ključ ima
(0,M) i (1gornja gran
ktu sa strane
ma relacija:
(prema pravil(prema pravil
radnika koji obzirom da ra rJedinica dov
ću (0,1):(1,1
e tri šeme u. Obilježja ndidati za klj
(prema pr(prema pr(prema pra
ati sKand um
1,1) : (1,M)nica kardinal
za koju je G
lu 1.1 i 2.2) lu 1.1).
nije rukovoddna jedinica ovodi do pojav
) je njeno p
relacije. Pou šemi relac
juč.
avilu 1.1) avilu 1.1) avilu 2.1.3)
mesto brojInd
) ne postaju iteta preslika
GG = 1.
dilac ima nulaobavezno ima ve nula - vrijed
predstavljan
o jedna za svcije koja odg
d.
u posebne šeavanja GG =
a - vrijednostrukovodioca,
dnosti.
nje spoljnim
vaki objekatgovaraju vezi
eme relacija.= M postaje
t ,
m
t i
. e
-
ERD dat na
prevodimo u opstina (sOokrug (sO
2.3 posebn 2.4 Obiljeidentif
ERD dat na
prevodimo u predmet (udžbenik (koristi (inERD dat na
prevodimo upredmet nastavnikpredaje
2.5 Vposebnrelacije
slici:
u relacioni m
Ops, nazivOkr, nazivOk
Veza izne šeme rela
2.4 Veežja ove šemfikator objek
a slici:
u relacioni m
sPred, nazi(invBroj, nanvBroj, sPrea slici:
u relacioni m(sPred, nazk (sNas, pre (sPred, sN
Veze sa kardne šeme relace je složeni k
model sa sljed
Ops, sOkr) kr)
zmeđu nadređacija. One su
eze sa kardime relacije kta za koji je
model sa sljed
iv) aslov) ed)
model sa sljedziv) ezIme) as)
dinalnošću pcija. Obilježjključ koji se s
dećim šemam
đenog i slabveć ostvaren
inalnošću (0su identifikGG = 1.
dećim šemam
(prema p(prema p(prema p
dećim šemam(prema p(prema p(prema p
preslikavanjaja ove šeme rsastoji od ide
21
ma relacija:
bog objekta kne pravilima
0,1) : (0,M) katori objeka
ma relacija:
pravilu 1.1) pravilu 1.1)
pravilu 2.4)
ma relacija:pravilu 1.1) pravilu 1.1) pravilu 2.4)
a (0,M) : (relacije su identifikatora o
(prema pr(prema pr
kao i veza iz1.2, 1.3 i 1.4
i (0,1) : (1ata koji su
0.N), (1,Mdentifikatoriobjekata koji
ravilu 1.1 i 2.2ravilu 1.1).
zmeđ u nadt4.
,M) postaju u vezi, a k
) : (0,N) i objekata koji su u vezi.
2)
tipa i podtip
posebne šeklju č šeme
(1,M) : (1ji su u vezi, a
a ne postaju
eme relacija.e relacije je
1,N) postajua ključ šeme
u
. e
u e
-
ERD dat na
prevodimo upredmet (student (bpoložio (br
2.6 Aodsesp
Na primer, E
(isprekid prevodimopredmet (snastavnik (predaje (sP
a slici:
u relacioni msPred, nazi
brojInd, prerojInd, sPre
Argegirani odgovarajuća e veza prevopoljni ključ.
ERD sa slije
dana linija na
o u sljedeće šsPred, naziv)(sNast, preziPred, sNast,
model sa sljediv) ezIme, smeed)
objekat (mjeveza. Ukolik
odi u posebn
ede će slike:
slici znači da j
šeme relacija)
me, ime) fondCas)
dećim šemam
erStud)
ešoviti tip oko veza posjnu šemu rela
je gerund, prir
a: (prema (prema (prema
22
ma relacija:
objekat-vezaeduje obiljež
acije ili se u
rodno, u vezi s
pravilu 1.1)pravilu 1.1)pravilu 2.6)
(prema p(prema p(prema p
a, gerund)žje ista posta
uključuju u o
sa još nekim p
pravilu 1.1) pravilu 1.1) ravilu 2.5)
se posmatraaju obilježja onu šemu re
poveznikom ko
a na isti nšeme relacij
elacije u koju
oji ovdje nije p
način kao ije veze kadau se upisuje
prikazan)
i a e
-
23
3. Pravila za unarne veze Prevođenje unarnih veza (unarnom
nazivamo vezu između dva objekta istog tipa) u relacioni model
podataka zavisi od kardinalnosti tipa veze i izvodi se kao i za
druge tipove ranije opisanih binarnih veza. Napomenimo da kod
unarne veze tipa (1:1) parcijalnost samo na jednoj strani veze,
odnosno totalnost samo na jednoj strani veze, ne bi imalo smisla.
Naime, time bi se istom tipu objekta istovremeno dopuštalo i
poricalo opicono učestvovanje u vezi. Pri prevođenju unarnih veza s
obzirom da bi spoljni ključ u šemi relacije imao isto ime kao i
primarni ključ, vršimo njegovog preimenovanje.
Model podataka dat ERD na slici gore predstavlja situaciju
shvatanja braka u na šim uslovima. Naime, jedna osoba nije u vezi
ni sa jednom drugom osobom (nije u braku) ili je u braku sa samo
jednom osobom. osoba (jmbg, ime, prezime) (prema pravilu 1.1) brak
(jmbg, jmbgBracniDrug) (prema pravilu 2.1.3) U šemi relacije BRAK
za ključ relacije mogli smo odabrati jmbgBracniDrug umesto jmbg.
Model podataka dat na slici:
predstavlja situaciju u kojoj jedan radnik mo že da rukovodi sa
više radnika i može imati jednog nadređ enog rukovodioca. Svaki
radnik ne mora imati nadređ enog rukovodioca i svaki radnik ne mora
biti rukovodilac. Prevođ enjem u relacioni model dobijamo slijede ć
e šeme relacija: radnik (jmbg, ime, prezime) (prema pravilu 1.1)
rukovodi (jmbg, jmbgRukovodilac) (prema pravilu 2.4) Model podataka
dat putem ERD na slici:
predstavlja model sastavnice u kojem jedan proizvod može sam da
predstavlja sastavljeni objekat ili se sastoji od jednog ili više
objekata koji ulaze u sastav. Prevođenjem u relacioni model
dobijamo slijedeće šeme relacija: proizvod (sProizvoda, nazivP)
(prema pravilu 1.1) sastav (sProizvoda, sProizvodaUSastavu) (prema
pravilu 2.5).
-
AccessiE Na kraju ov
1. Ide2. Ide3. Ide
Jednostavan
ERdijagra
vog uvoda u Mentifikacija kentifikacija aentifikacija v
n primjer : o1.
2.
3.
am
MOV podsjekandidata zaatributa veza
od ER mode
ećamo: Osnoa entitete
la do Access
24
ovne aktivno
sa:
osti prilikomm kreiranja
ER dijagrama su:
