Upload
avcb-vsgb
View
218
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
tijdschrift van de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Citation preview
Monitor van deMonitor van de
Duurzame OntwikkelingDuurzame Ontwikkeling
Driemaandelijks │ nr. 16 │ zomer 2012
Leuven: kennismaking met projecten rond duurzaamheidLeuven: kennismaking met projecten rond duurzaamheidLeuven: kennismaking met projecten rond duurzaamheidLeuven: kennismaking met projecten rond duurzaamheid
Verandering belevenVerandering belevenVerandering belevenVerandering beleven
IIINHOUDNHOUDNHOUD
Deze publicatie is de vrucht van samenwerking tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en
de vzw Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB)
Ze kan gedownload worden op www.vsgb.be
Nr. 2012/16 — Zomer 2012
Redactie: Philippe Delvaux, Philippe Mertens, Virginie Randaxhe
Lay-out: Philippe Mertens
Vertaling: Liesbeth Vankelecom - Revisie: Philippe Delvaux, Virginie Randaxhe
Coördinatie: Philippe Mertens - Verantwoordelijke uitgever: Marc Thoulen
Adres: Aarlenstraat 53/4 - 1040 Brussel
Leuven: duurzame ontdekkingen op het menu Leuven: duurzame ontdekkingen op het menu Leuven: duurzame ontdekkingen op het menu 03
Verandering! En dan?Verandering! En dan?Verandering! En dan? 10
PAGE 2 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
Leuven: duurzame
ontdekkingen op het menu
Op 22 maart 2012 nodigde de Vereniging de
coördinatoren Lokale Agenda 21 uit om in
Leuven de verwezenlijkingen van onze
Vlaamse vrienden van nabij te bekijken.
Op het programma stonden enkele bezoeken
aan innoverende projecten rond duurzame
ontwikkeling.
BLZ 3 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
N aar traditie legden
de deelnemers ver-
schillende bezoeken
af per fiets. Bij onze aan-
komst huurden we fietsen
aan het station. Zo ontdekten
we meteen de immense par-
king aan het Leuvense
station: praktisch, goed
georganiseerd, ecologisch …
jammer genoeg zonder
equivalent in Brussel.
Op het stalen ros doorkruis-
ten we de stad, naar de
stadsdiensten die gevestigd
zijn in een charmant klooster
aan de rand van het water.
Daar werden we ontvangen
door Geert Vanhorebeek,
duurzaamheidsambtenaar bij
de milieudienst.
De voormiddag werd gewijd
aan een kennismaking met
de Lokale Agenda 21 van de
stad en enkele acties die op
touw gezet werden in het
kader van de fase gewijd
aan burgerparticipatie en
–raadpleging.
Netwerk Duurzaam
Leuven1)
Sinds 1998 werkt de stad
Leuven een Lokale Agenda 21
uit aan de hand van enkele
concrete projecten. Het doel is
een bewoonbare stad voor ie-
dereen te creëren zonder mili-
eubekommernissen te laten
vallen.
In de loop van de verschillen-
de fasen, zowel intern als met
de burgers, heeft de stad Leu-
ven steeds meer partners
rond de tafel gebracht
(verenigingen, universi-
taire deskundigen, instel-
lingen en ondernemin-
gen). Deze samenwerking
heeft geleid tot de creatie
van een platform dat ide-
aal is om te netwerken.
Leuven Klimaat-
neutraal2)
In het kader van de Loka-
le Agenda 21 heeft de stad
Leuven het pact van de
burgemeesters3 van de EU
ondertekend. Dit engage-
ment verbindt de onderte-
kenaars ertoe hun CO2-
uitstoot met 20 % terug te
dringen tegen 2020. Leu-
ven heeft een nog sterkere
visie ontwikkeld, die een
CO2-uitstoot van nul
BLZ 4 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
vooropstelt tegen 2030.
Daartoe werd er nagedacht
samen met deskundigen
van de KUL, maar ook met
het Netwerk Duurzaam
Leuven. Er werden verschil-
lende thema's besproken
(energie, gebouwen, mobili-
teit, landbouw, natuurbe-
houd, consumptie, participa-
tie, …) om overgangsstrate-
gieën uit te werken.
Dankzij die samenwerking
zijn verschillende rapporten
opgesteld, die gepubliceerd
werden naarmate de raad-
pleging vorderde.
Leuven overmorgen4
In het kader van deze cam-
pagne in samenwerking met
de gemeentediensten konden
de inwoners van Leuven na-
denken over de duurzame
toekomst van de stad.
Er werden 3 grote thema's
belicht: mobiliteit, huisves-
ting en voedselbevoorrading.
Op verschillende manieren
(theater, improvisatie, sket-
ches, tekeningen, karikatu-
ren, conversatiesalon, leerlin-
genoverleg, …) konden de in-
woners hun visie geven op
Leuven voor de toekomst.
Deze raadpleging van de
burgers heeft heel wat re-
sultaten opgeleverd, die
geanalyseerd werden en
een beeld van een vernieu-
wend Leuven voor over-
morgen geven.
Leuven namiddag
Daarna sprongen we terug
op de fiets, richting Valke-
rijgang, waar we verwacht
werden in het sociaal res-
taurant "De Drukkerij"
voor het middagmaal.
Daarna werd de duurzame
voeding belicht, met een
bezoek aan een sociale
BLZ 5 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
1 Info: www.duurzaamleuven.be
2 Info: www.leuven.be/klimaatneutraal
3 « Convention of Mayors » is een Europese beweging waarbij lokale en regionale besturen zich vrijwillig engageren voor de verbetering van de energie-efficiëntie en de toename van het gebruik van hernieuwbare energiebronnen op hun grondgebied. Info: www.conventiondesmaires.eu
4 Info: www.leuven.be/leven/leuven-overmorgen
BLZ 6 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
kruidenier en een uiteenzet-
ting over voedselteams die
tips geven aan mensen die
het moeilijk hebben.
Sociale kruidenier
De vzw "Leren en onderne-
men" heeft een sociale krui-
denier opgericht waar kans-
armen biologische groenten
en fruit kunnen verkrijgen.
Dit project biedt een degelijk
alternatief aan zijn klanten
en is volgens het coöperatief
model opgebouwd. De sociale
kruidenier bevordert tevens
ontmoeting, door behoeftigen
op te vangen en echt naar
hen te luisteren.
Er werd ook een project opge-
zet rond een educatieve tuin
voor de deelnemers.
Voedselteams
Dit is een project ter bevorde-
ring van kleinschalige duurza-
me landbouw en de ontwikke-
ling van de lokale economie.
De teams bestaan uit mensen
die in eenzelfde buurt wonen en
samen hun voedsel kopen recht-
streeks bij de plaatselijke land-
bouwers.
Deze voedselteams trachten
duurzaam en eerlijk voedsel
aan te kopen en ook anderen te
overtuigen die minder geneigd
zijn om voor deze alternatieven
te opteren.
De dag werd afgesloten met een
bezoek aan een originele boer-
derij in Heverlee. Kasseien en
landwegjes worden getrotseerd
op het stalen ros.
Het Open Veld
Aan de rand van de stad, in
Heverlee, ligt "Het Open
Veld", een tuinbouwbedrijf
dat in 2007 opgericht werd
door de jonge ondernemer
Tom Troonbeeckx.
De originaliteit van de boer-
derij ligt in het feit dat de
consumenten en de landbou-
wer er samen werken.
Tegen een jaarlijkse bijdrage
oogsten de consumenten
(leden) er zelf de seizoens-
groenten en –fruit volgens
hun behoeften van het mo-
ment.
Het Open Veld bestrijkt in-
middels een hectare en kan
bogen op 350 leden.
BLZ 7 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
Het concept is uit Noord-
Amerika en Japan overge-
waaid en is een positief alter-
natief voor een energiever-
slindende productie- en ex-
ploitatiemethode die veel
ruimte vergt.
Tom Troonbeeckx legde ons
uit hoe dit soort initiatief heel
wat jongeren, zoals hij, die
niet in het landbouwmilieu
opgroeiden, de mogelijkheid
biedt zich in het avontuur
storten zonder al te veel risi-
co's te nemen.
De verantwoordelijkheid
wordt immers gedeeld tussen
de ondernemer en de leden
dankzij hun bijdragen.
Het project is echter coöpera-
tief, terwijl de deelnemers
een inzagerecht hebben in de
boekhouding en de investe-
ringen.
Milieuvriendelijk
Op milieuvlak is de ecolo-
gische impact van dit soort
landbouwbedrijf minder
hoog dan andere, aangezien
de verbruikers er enkel oog-
sten in functie van hun be-
hoeften van dat ogenblik.
Het charter dat ze bij hun
aansluiting ondertekenen,
stelt dat de geoogste groen-
ten en fruit vers geconsu-
meerd moeten worden en dat
ze dus bewaring in de diep-
vriezer moeten vermijden.
Van meet af aan is Tom
Troonbeeckx de uitdaging
van de biologische landbouw
aangegaan. Door dit engage-
ment mogen er dus geen pes-
ticiden gebruikt worden en
wordt de natuurlijke cyclus
van de seizoenen bevorderd.
Op de boerderij staan ook
enkele bijenkorven, die de
gewassen elk jaar verrij-
ken.
De ecologische voetafdruk
blijft beperkt, aangezien
het systeem het korte cir-
cuit bevordert van de sei-
zoensproducten op het
vlak van de distributie.
De producent moet zijn
opbrengst dus ook niet
stockeren.
Economisch
rendabel
voor iedereen
Het concept van door de
gemeenschap gedragen
landbouw CSA
(Community Supported
Agriculture) verdeelt de
risico's onder de landbou-
wer en de leden door hun
jaarlijkse bijdrage.
BLZ 8 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
Die financiële bijdrage is
niet gelinkt aan een vooraf
bepaald gewicht aan pro-
ducten, maar zorgt voor het
budget van het hele bedrijf.
Zo krijgen de leden pro-
ducten in functie van de
seizoensvariaties en schom-
melingen in de opbrengst.
Het aantal cliënten hoeft
ook niet zo groot te zijn als
bij een traditionele handels-
zaak.
Het opbouwen van een net-
werk en klantenbinding
staan hier voorop. Daarom
wordt er voorrang gegeven
aan de lokale gemeenschap.
Deze aanpak beperkt de ri-
sico's en kosten op het vlak
van marketing en commerci-
alisering.
Op die manier kan de produ-
cent zich toeleggen op de
kwaliteit van de bodemver-
zorging, de teelt, het ontvan-
gen van klanten en de op-
bouw van netwerken.
Dankzij de financiële stabili-
teit kan de landbouwer zijn
investeringen degelijk plan-
nen.
Dit systeem stelt één per-
soon te werk voor een ruimte
van anderhalve hectare en
twee personen voor 2,5 hec-
tare.
Dankzij dit concept heeft de
landbouwer ook een vast
loon van om en bij de 2.000
euro netto, dat jaarlijks
vastgelegd wordt door de
stuurgroep in functie van de
winst en de geplande
uitgaven.
De boerderij Het Open Veld
streeft naar volledige auto-
nomie op economisch vlak en
maakt geen gebruik van
subsidies.
Mensen
samenbrengen
In de loop der jaren is het
domein ook een plaats ge-
worden voor ontmoeting tus-
sen buurtbewoners, wat het
sociaal contact bevordert.
BLZ 9 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
Veel gezinnen zijn inmid-
dels klant geworden van
Het Open Veld. Zij zijn
zeer enthousiast over het
idee biologische producten
te consumeren en naderbij
kennis te maken met de
landbouw.
In vijf jaar tijd heeft het
initiatief al navolging ge-
vonden: in 2007 begon het
met één boerderij, maar
intussen tellen we er al een
tiental in Vlaanderen.
De belangstelling voor het
concept blijft groeien, zo-
wel bij jonge ondernemers
als bij de consumenten.
Ieder jaar krijgt Tom
Troonbeeckx jongvolwasse-
nen op stage in het hoog-
seizoen om ze in te wijden
in de stiel en ze warm te
maken voor de visie.
Wat de klanten betreft, is er
een wachtlijst die jaarlijks
vernieuwd wordt.
Een totaalproject
voor duurzame
ontwikkeling
Dit bezoek was één van de
meest gewaardeerde ont-
dekkingen van de dag. De
reacties over de bezoeken,
in het bijzonder betreffende
Het Open Veld, waren zeer
positief.
Naast de drie pijlers van de
duurzame ontwikkeling die
op opmerkelijke wijze aan-
getoond worden, ligt het bij-
zondere van deze kleine on-
derneming in het streven
van Tom Troonbeeckx om
het hele proces zelf in han-
den te houden.
Hoewel hij misschien het
domein ooit zal uitbreiden,
meent Tom dat een bedrijf
op mensenmaat, waar geen
bijkomende werkkrachten
nodig zijn, hem de kans
biedt nauw contact te hou-
den met zijn klanten en zijn
knowhow optimaal toe te
passen.
Hopelijk vindt dit initiatief
gauw ook navolging in het
Brussels Gewest.
Virginie Randaxhe
BLZ 10 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
Verandering! En dan?
Onze samenleving wordt continu geconfronteerd met
allerhande veranderingen. Die moeten absoluut in goede
banen geleid worden.
Soms is er zo veel weerstand tegenover verandering dat
iedere projectleider goed gewapend moet zijn om die
weerstand te bestrijden.
D uurzame ontwikke-ling is zo'n uitda-ging waarbij men
zich naar verandering toe moet keren.
Bovendien houdt duurza-me ontwikkeling een flinke dosis innovatie in, aange-zien er momenteel geen pasklare oplossingen be-staan in de praktijk. De uitdaging in projectbeheer bestaat er dus in ervoor te zorgen dat het publiek, zo-wel intern als extern, het project aanvaardt.
Duurzame ontwikkeling - en bij uitbreiding de uit-voering van een Lokale Agenda 21 - ontsnapt dus niet aan weerstand, die vrij hevig kan zijn.
In april 2012 heeft de Ver-eniging een workshop ge-wijd aan dit thema "Verandering! En dan?"
De workshop werd geleid door Serge De Backer, con-sultant en oprichter van Cap Conseil, een bedrijf dat advies verleent en ana-lyses verricht op het vlak van duurzame ontwikke-ling.
Eén verandering, verschillende mogelijke reacties
Niet iedereen reageert het-zelfde op verandering. Ie-dereen heeft zijn eigen kijk op de zaken, in functie van zijn ervaring. Zo'n ziens-wijze kan overigens evolue-ren in tijd en naar gelang van de problematiek.
Men moet ook voor ogen houden dat de reactie van een individu, collega, hi-ërarchisch overste of buur bepaald wordt door diens plaats binnen de organisa-
tie. Om de verschillende po-sities te illustreren die een individu tegenover verande-ring kan innemen, baseert Serge De Backer zich op Mishra en Spreitzer. Hij reikt een eenvoudige analy-se aan zonder in categorieën op te delen en personen in hokjes te plaatsen.
Naargelang men actief of passief staat tegenover een verandering en men een de-structieve of een construc-tieve houding aanneemt, kunnen er vier profieltypes onderscheiden worden: de cynicus, de actieve verdedi-ger, het slachtoffer en tot slot de meeloper.
In iedere groep zijn deze vier profielen in diverse gra-den en soms zelfs gecombi-neerd aanwezig. Per defini-tie vertegenwoordigt de ac-tieve verdediger de persoon met wie men het vlotst kan werken om de gewenste ver-andering te bewerkstelligen, omdat hij van meet af aan overtuigd en gemotiveerd is. De cynicus daarentegen zal de advocaat van de duivel spelen, omwille van zijn kri-tische geest: hij zal ervoor zorgen dat de groep de voe-ten op de grond houdt en onderwerpen die boosheid uitlokken, aansnijden. Het is dus altijd nuttig het woord te geven aan de cyni-cus en naar hem te luiste-ren. Deze persoon zal zeer vaak de knelpunten en mankementen binnen een organisatie onder woorden brengen.
Als er echter meer dan één cynicus in een groep zit, kan deze vorm van weerstand zich tot de hele groep uit-breiden en de besprekingen op termijn 'besmetten'. Deze negatieve dynamiek moet
dus zo vroeg mogelijk ge-neutraliseerd worden. In dat geval stelt Serge De Backer voor opnieuw te be-ginnen bij de waarden en de visie op verandering. Het is dan nuttig terug te komen op het 'waarom' en dat te verduidelijken. Als die fase niet door iedereen aanvaard wordt, moet men de tijd ne-men om uitleg te geven en die mensen te overtuigen.
Hij voegt daaraan toe dat het beste middel om tot ver-andering te komen is erover te praten en niet te aarzelen de verschillende stadia van de verandering toe te lich-ten.
Anderzijds is het doorvoeren van een verandering een proces dat ons een hele reeks emotionele stadia laat doorlopen. Naargelang het individu een actieve of pas-sieve houding aanneemt, zal hij allerlei emoties ervaren gaande van weigering tot aanvaarding, van shock tot creativiteit.
Volgens Serge De Backer zal een actieve verdediger door zijn aard veel sneller de verschillende etappes doorlopen of van een meer gevorderd stadium vertrek-ken dan een cynicus of een slachtoffer. De weerstand tegenover verandering zal afhangen van de shock die de oorspronkelijke aankon-diging teweegbrengt. Om die shock te beperken is het primordiaal op de weer-stand te anticiperen en de mogelijke reacties op dit soort aankondiging te ver-duidelijken.
Zo kunnen de deelnemers zich een beeld vormen van de weerstand die ze kunnen ervaren. De reacties en de
BLZ 11 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
BLZ 12 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
mogelijke profielen ten aan-zien van verandering onder woorden brengen zullen ie-ders luisterbereidheid en begrip bevorderen. Iedereen zal voelen dat er naar hem geluisterd wordt en dat zijn gevoelens erkend worden. Het wordt dus makkelijker bondgenoten te vinden.
Tips om verandering in goede banen te leiden
De uitvoering van verande-ring berust vooral en in de eerste plaats op mannen en vrouwen die het weefsel van de organisatie vormen.
Een verandering doorvoeren houdt een leerproces in.
Men moet leren zich anders te gedragen in een andere omgeving dan de gewone, een nieuwe kijk op de zaken ont-wikkelen.
Om een verandering in goede banen te leiden heeft men dus heel wat capaciteiten nodig, zowel op menselijk als tech-nisch vlak. Het is dus belang-rijk dat de projectleider ver-schillende basisbegrippen voor ogen houdt.
Een verandering is vaak een bron van spanning. Het eer-ste dat men dan moet doen, is de spanning toegeven, er re-kening mee houden en niet verwachten dat een project sowieso door iedereen aan-vaard zal worden.
Wat met dwang doorge-voerd wordt, zal blocages en weerstand uitlokken.
We hebben reeds gezien dat iedereen anders rea-geert op veranderingen.
Serge De Backer illustreert dat met een formule: succes = kwaliteit x aanvaardbaarheid.
Het succes van een project hangt met andere woorden niet alleen af van de intrin-sieke kwaliteit van de voor-gestelde oplossing, maar ook van hoeveel aanslui-ting ze krijgt.
Het beste middel om die aansluiting te verkrijgen, is praten met alle betrok-
De vier typeprofielen tegenover verandering.
ACTIEF
PASSIEF
DESTRUCTIEF CONSTRUCTIEF
Hoe reageert u op verandering?
BLZ 13 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
ken partijen en zo veel moge-lijk mensen aan het denkpro-ces te laten deelnemen.
Denken dat unanieme aan-sluiting mogelijk is, is nage-noeg een mythe. In een orga-nisatie of binnen een groep individuen zullen er altijd onvermurwbare protesteer-ders en tegenstanders uit principe zijn.
Een goed project berust zo-wel op input als output. Ser-ge De Backer onderstreept wijst erop dat het belangrijk is het overleg met iedereen te bevorderen, maar op een be-paald moment moet men tot een concreet en tastbaar re-sultaat komen om te voorko-men dat het project verzandt en aanhang verliest.
Er moet een gunstige krachtverhouding tegen-over het project gecreëerd worden; het zwaartepunt binnen de teams moet ver-plaatst worden. Zodra de balans naar de verandering toe overhelt, moet men vooruitgang boeken in de uitvoering van het project, zonder tijd te verliezen bij het trachten van het over-winnen van de laatste weerstand.
Iedere trekker van een pro-ject dat verandering te-weegbrengt, moet ook be-wijzen dat hij er persoonlijk bij betrokken is. "Het be-heer van verandering is één van de weinige vormen van beheer waar men zijn eigen emoties niet opzij mag
schuiven", onderstreept Serge De Backer.
Empathie is een essentiële kwaliteit voor iedere pro-jectleider: dat moet in rui-me zin geïnterpreteerd worden en niet gewoon tot luisterbereidheid beperkt worden. Men moet zich kunnen verplaatsen in de 'schoenen' van de anderen die dagelijks met de ver-andering geconfronteerd zullen worden.
Om het mechanisme van aansluiting bij een project te begrijpen is het essenti-eel dat de projectleider zich ermee begaan voelt als hij er niet bij betrok-ken is.
De uitvoering van een pro-ject dat verandering be-
CONSTRUCTIEF DESTRUCTIEF
ACTIEF
PASSIEF
Wie bent u echt ?
Cynicus Ac#ef
verdediger
Slachtoffer Volger
BLZ 14 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
"Hoe alle medewerkers betrekken bij de MVO-strategie?
8 tips om een veranderingsproces in goede banen te leiden"
In 2010 organiseerde Serge De Backer met Business and Society Belgium samen werk-
vergaderingen rond de motivatie van mensen op het vlak van Maatschappelijk Verant-
woord Ondernemen (MVO). De lessen die uit die ontmoetingen getrokken werden, werden
gebundeld in een brochure. In een eerste deel geeft Serge De Backer op basis van zijn er-
varing acht praktische tips om verandering in goede banen te leiden. Een tweede deel be-
handelt zes methodes om betrokkenheid te creëren.
8 tips om een veranderingsproces in goede banen te leiden:
Tip 1: neem de tijd om het project samen op te bouwen
Tip 2: het loont altijd de moeite om naar de cynici te luisteren
Tip 3: verzeker je ervan dat het ‘waarom’ duidelijk is en door iedereen aanvaard wordt
Tip 4: laat iedereen zich een mening vormen en zijn gevoelens ten opzichte van de veran-
dering uitdrukken
Tip 5: er kan geen veranderingsproces plaatsvinden zonder betrokkenheid
Tip 6: zorg voor een goed evenwicht tussen input en output
Tip 7: zorg voor een duidelijk kader en een duidelijke feedback
Tip 8: zorg voor permanente vorming om een lerende organisatie te worden
6 methodes om betrokkenheid te creëren:
• Informatie
• Sensibilisatie
• Begrip
• Passieve toepassing
• Aansluiting
• Actieve toepassing
Meer info
Deze publicatie kan (in pdf-formaat) geraadpleegd worden via de website van 'Business and Society Belgium':
www.businessandsociety.be
BLZ 15 MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING N° 2012/16
werkstelligt, strekt zich vaak op lange termijn uit.
In dat geval moet regelmatig feedback gegeven worden: an-ders zal de doelgroep gedemo-tiveerd geraken en afhaken.
Er moet een duidelijk en niet onderhandelbaar kader gecre-ëerd worden: elk idee is wel-kom, maar niet ieder idee zal behouden worden.
De deelnemers hebben het recht te weten wat er met hun suggestie gebeurt: of ze aan-vaard wordt of niet, wanneer, waarom en hoe de uitvoering aangepakt zal worden.
Naast de reflex om de ver-schillende attitudes tegenover verandering te bekijken om de aansluiting te bevorderen, is het belangrijk de doelgroe-pen voor te bereiden om de verandering zo proactief mo-gelijk te benaderen.
Daarvoor zijn grote communi-catiecampagnes nuttig, maar niets is zo goed als de recht-streekse ervaring van een col-lega, informele uitwisselingen en het delen van ervaringen.
Het proces van wederzijdse 'besmetting' bevordert de ver-andering.
Daartoe moet er ruimte gecre-ëerd worden om de uitwisse-lingen mogelijk te maken, waar de geest van openheid voor verandering gestimu-leerd wordt.
Alle coördinatoren van Agen-da's 21 zullen het zeggen: de uitdaging van duurzame ont-wikkeling berust op verande-ring of overgang en zelfs breu-ken bewerkstelligen (breuk in de zin van systeem en veran-dering op het vlak van gedrag en gewoontes).
Duurzame ontwikkeling is een concept op zich dat ertoe aanzet alles opnieuw in vraag te stellen: waarden, levenswijzen, gewoontes, productie- en consumptieme-thodes, mobiliteit, governan-ce, instellingen, human re-sources, …
Rond die ingrijpende wijzi-gingen binnen onze heden-daagse samenleving draaien begrippen van onzekerheid, overgang of aanpassing aan verschillende crisissen die we sinds meer dan 50 jaar meemaken.
Individuen reageren ver-schillend op aansporing tot verandering: ofwel keren ze zich ertegen, ofwel sluiten ze zich erbij aan.
Daarom moeten personen die projecten en verandering in goede banen dienen te lei-den, alle middelen ter be-
schikking krijgen die nut-tig kunnen zijn om die knelpunten te vermijden en de mechanismen te be-grijpen die weerstand te-genover verandering uit-lokken.
In die zienswijze kaderde de workshop "Verandering! En dan?", waar antwoor-den gezocht werden om projecten rond verandering met betrekking tot duurza-me ontwikkeling in goede banen te leiden.
Virginie Randaxhe
C’est électronique… c’est écologique !
Par soucis de cohérence et d’engagement en faveur d’un développement plus durable mais aussi
afin d’éviter des gaspillages inutiles de papier, nous souhaitons diffuser le Moniteur du
Développement Durable prioritairement par courriel.
Inscrivez-vous !
Vous n’avez pas reçu personnellement le Moniteur du Développement Durable ?
Vous souhaitez être tenu au courant de la parution des prochains numéros ? Pas de problème !
Abonnez-vous sur le site internet de l’Association.
Pour remplir le formulaire : www.avcb.be>publications>moniteur du développement durable.
Téléchargez-le !
Vous pouvez également télécharger gratuitement le moniteur à l’adresse suivante :
www.avcb.be>publications>moniteur du développement durable.
Pas d’adresse électronique ?
Vous n’avez pas accès à internet et vous souhaitez quand même recevoir le Moniteur du
Développement Durable. Téléphonez-nous, ensemble nous trouverons une solution.
Contact: Forum pour un Développement Durable
Association de la Ville et des Communes de la Région
de Bruxelles-Capitale.
Rue d'Arlon 53 Boîte 4 à 1040 Bruxelles
Tél: 02/238.51.62 Fax: 02/280.60.90 Courriel : [email protected]
MONITOR VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING BLZ 16 N° 2012/16
Zomer 2012
Forum van de gemeenten
Feest van het Leefmilieu (juni 2012)
Elektronisch … dus ook ecologisch !
Ons engagement voor duurzame ontwikkeling indachtig maar ook om papierverspilling tegen
te gaan, wensen wij de Monitor van de Duurzame Ontwikkeling prioritair per e-mail onder
onze lezers te verspreiden.
Neem een abonnement!
Hebt u de Monitor van de Duurzame Ontwikkeling niet persoonlijk ontvangen? Wenst u de
volgende nummers te ontvangen? Geen probleem! Neem een abonnement via de website
van de Vereniging. U kan het formulier invullen op www.vsgb.be > Diensten > Publicaties
> Monitor van de Duurzame Ontwikkeling.
Download via onze website!
U kan de Monitor van de Duurzame Ontwikkeling tevens gratis downloaden op
www.vsgb.be > Diensten > Publicaties > Monitor van de Duurzame Ontwikkeling.
Geen e-mailadres?
U hebt geen rechtstreekse toegang tot internet en wil de Monitor van de Duurzame
Ontwikkeling toch ontvangen? Bel ons en we zullen samen een oplossing zoeken.
Contact:
Forum voor Duurzame Ontwikkeling van de
Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB)
Aarlenstraat 53 bus 4 - 1040 Brussel
Tel: 02 238 51 62 - Fax: 02 280 60 90
E-mail: [email protected]