Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ISBN 978-83-7658-494-2
Monitoring i ocenakonkurencyjności
polskich producentówżywności (5)
Syntezanr 1152014
Monitoring i ocenakonkurencyjności
polskich producentówżywności (5)
Synteza
�
�
�� �
Monitoring i ocenakonkurencyjności
polskich producentówżywności (5)
Synteza
2014
Redakcja naukowadr Iwona Szczepaniak
Autorzy:dr Łukasz Ambroziak
dr hab. Joanna Bednarzdr hab. Małgorzata Juchniewicz, prof. UWM
dr Grażyna Morkisdr Iwona Szczepaniak
mgr Mirosława Tereszczuk
Współpracamgr Małgorzata Bułkowska
Dr hab. Joanna Bednarz jest pracownikiem Uniwersytetu Gda�skiego Dr hab. Ma�gorzata Juchniewicz, prof. UWM, jest pracownikiem Uniwersytetu Warmi�sko-Mazurskiego w Olsztynie Pozostali autorzy publikacji s� pracownikami Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki �ywno�ciowej – Pa�stwowego Instytutu Badawczego Prac� zrealizowano w ramach tematu: Monitoring rynków rolno-spo�ywczych w warunkach zmieniaj�cej si� sytuacji ekonomicznej w zadaniu: Monitoring stanu konkurencyjno�ci polskich producentów �ywno�ci. Celem pracy jest ocena mi�dzynarodowej konkurencyjno�ci polskich producentów ywno�ci w okresie cz�onkostwa Polski w Unii Europejskiej. Recenzenci: prof. dr hab. El�bieta Kawecka-Wyrzykowska, Szko�a G�ówna Handlowa w Warszawie dr hab. Karolina Pawlak, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Opracowanie komputerowe Anna Staszczak Korekta Barbara Walkiewicz Redakcja techniczna Leszek �lipski Projekt ok�adki AKME Projekty Sp. z o.o. ISBN 978-83-7658-494-2 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki �ywno�ciowej – Pa�stwowy Instytut Badawczy ul. �wi�tokrzyska 20, 00-002 Warszawa tel.: (22) 50 54 444 faks: (22) 50 54 636 e-mail: [email protected] http://www.ierigz.waw.pl
�
�
Spis treści��Wstęp ............................................................................................................................................... 7(dr Iwona Szczepaniak)
1. System „konkurencyjność” – wybrane aspekty teoretyczne i empiryczne .......................... 9(dr Iwona Szczepaniak) �� � ����� ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ��� �����������������!" �"�#������ �$%������������������������������������������������������������������������������������& �&� ' �"�#������ �$�� ��"��( ���"� #����� ��� ��( ���� ���)�*�� ���)�+�������)������������/
2. Wyniki handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi ......................................... 25(dr Iwona Szczepaniak) ��� 0+# ��� #�*����� ���������)���� �����# ��"�����# �� 1�� ���*������
;����������� (<�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������= ���� >�#�"��#��(� (#�?��*���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*������������������������������������������������&/ ��&� >�#�"��#��� ��# ���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�����������������������������������������������������&& ��@� A���*������# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���)������*�(#����*����� ��"������������������������������&F ��=� H�*����� ��"�������������)���� �����# ��"�����# �� 1�� ���*������
H������# ����"������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������@� ��L� H��#��" ����������*�( �# *� ���� ��"��( �)������*�(#����*��( ��# ��"������
# �� 1�� ���*���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������@Q
3. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi na podstawie wybranych wskaźników ................................................. 51(dr Łukasz Ambroziak)
&�� 0������"�T��"<����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������= &��� 0������ *�����" �"�#���������� ��"��������� ����)�������# ��"������
# �� 1�� ���*���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������=& &�&� 0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�����
*�� �*�*�(<������(#������"#��<�������������������������������������������������������������������������������������������=L &�@� � ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������L@
4. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi .................................................................................................................. 67(dr Iwona Szczepaniak) @�� H��(����� ���*���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������LF @��� V�" ��� � 1��� �����#���(���" �"�#��������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�����
� ��"�� (<�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������L� @�&� V�" ��� � 1��� �����#���(���" �"�#��������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�����
� ��"��*�� �*�*�(<������(#�������������������������������������������������������������������������������������������F� @�@� >�#�"��#��� ��"��( ��"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)������(��� � �����)�
��" ��� � 1��� ���)���#���(���" �"�#���������������������������������������������������������������������������������FL @�=� >�#�"��#�������� +# �<��� ��"��( �)������# �� 1�� ���*�( ������(��� � �����)�
��" ��� � 1��� ���)���#���(���" �"�#���������������������������������������������������������������������������������FQ @�L� � ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������Q/
�
�
5. Wspólna Polityka Rolna a konkurencyjność polskiego przemysłu spożywczego .............. 82(mgr Mirosława Tereszczuk) =�� X�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������Q� =��� X���#�����# �"������+���*������������������� ��"����#*��������� ���*��������������������������Q& =�&� !X���#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( �����#���������X��<������ ����"���
Y �����H������# ����"�������������������������������������������������������������������������������������������������������������QQ =�@� � ���� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������=
6. Cenowe aspekty konkurencyjności sektora żywnościowego ............................................... 97(dr hab. Małgorzata Juchniewicz, prof. UWM)
L�� X�# ���*�������*�� �������� ���*��������������������������������������������������������������������������������������F L��� ' ���#(�����������# ��"�<����� ��� ���)���"#����)�H��������������������������������������������������Q L�&� � *� �������# ��"�<����� ��� ���)���" �"�#������ �$��#*��������� ���*�( ��
�������H�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������/@ L�@� Z#���������������������)���# ��"�<����� ��� ���)��������H������������������������������������� L�=� � ���� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������&
7. Stosowanie systemów zarządzania jakością a konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego......................................................................................................... 115(dr Grażyna Morkis)
F�� [�*����*����� �*�# � ��������" �$���� ������" ���*���*��"��" �"�#������ �����#*�����+� #�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������=
F��� >������# ���������#*������� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ���������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ���������������������������������������������������������������������Q
F�&� >������# �������� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ����������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ����������������������������������������������������������������������&
F�@� X������� � ������������<��*�#*��*�������" ���������" �"�#������ �$��#*�����+� #�����������������������������������������������������������������������������������������L
F�=� � ���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������Q
8. Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego na wybranych rynkach zagranicznych (na podstawie badania ankietowego) ................. 130(dr hab. Joanna Bednarz)
Q�� X�# ���*����\���������� ���+�����*����������������������������������������������������������������������������������&/ Q��� � ��������" �"�#��������� ��"��)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ���
�����+#����)�#��"��)�*�(#����*���)�����������������������������������������������������������������������������������& Q�&� >�#���(���" �"�#�������� � ������#*�*�� ��"����#*�����+� #������
�#*��������� ���*�( ������+#����)�#��"��)�*�(#����*���)�������������������������������������������&L Q�@� ]���#�������" �"�# �������� � ������#*�*�� ��"����#*�����+� #������
�#*��������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)��������������������������������������������������������������&Q Q�=� ^ ����" �"�#������ ����� ��"��)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ��
���#��"��)�*�(#����*���)������������������������������������������������������������������������������������������������������@& Q�L� � ���� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������@� Q�F� _��"��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������=
Zakończenie ................................................................................................................................ 154(dr Iwona Szczepaniak) Literatura .................................................................................................................................... 156 �
�
F�
Wstęp�
�#*��"������� �#�� ���������� ��������*��+������# ���* ���)���#����)�*�������+�����*�( �!^ ��� #��(�������" �"�#������ ����� ��"��)��# ������<����� ���%\� +���1��( � �*������ ������� +�����*�( � !^ ��� #��(� #��"<�� # �� 1�� ���*��)� �� ��#��"��)�*������������ ���� ��������� �" � ���*���%��[��������# ���* ���+������ �����)��/1�/@����#����)��# (#����X��� ������( �!' �"�#������ �$�� ��"����( �� ��#"����� ��� ��������#��"��)�(� +���*�����������(#�������# ����"���%\�#����* ����( ���]�����������" � ��"��Y ����������` �� ��#"������ ��� ����;������� ����]����������[�����*���q]�Y�`�1�][v��
� ������ " �"�#������ ���\� � "<�� "�<#�( � " �����#���� ���� �# ���* ��� +������\�*# +�� ��� �������)������)�*��# �����#��*�"�#��#�������� ������ ����������*��"���� ������' �"�#������ �$� �� ����#���#*�� �#*���� ��� ����� # *������� ��?��� ����\� �� � �*�*�(<������� #*�� *�#������ ���(�� ��� #<��� ����"��� ��( � � ������� A� ����� ���� ����� " �"�#�����\�"�<#��������# ������#��" ���\���" �"�#������ �$\�"�<#����������������#��������� *������ ��� �����" ���"�������( ��# ����\�� ����*��$�*��������*�����������*��)����)���*1�<�����<��*����( �������� ���*� 1( �� ��#�*�( ��
0���������*������� �����\�"�<#�( �� ���*���������*��+������\�� * ������ �� �� (# �1�������������"������� ��"��� �H������# ����"���� qH�v��H*��"����� �*� �" �������H��+�� ������ ��"���������" �)��� #��*��������#*������+�*��#��������\�����#<���������1#*������ �����" ������)��"��"��)\�� ��"��������#�"���*������*���"��)��?�#��� ���*� 1�1( �� ��#�*�( ������"#�����A����������# ������� ��� � � ��" # � ������*�������#�"��1#�����)� � ��"���� ( �� ��#"�\� ����"������)� *� ?��"�� � ������ �����(� *����� ( �� ��#"��#��" ���\���*��#�(��������� ��*��������*��"��� ������q�"#<�����v����������������*����1��( ��*������( ����*�"#��� ��"#��<����� " �# *��������)��` �� ��#�*������(#�����#�(� 1������ *���*���� ���� � ��"�� #<����� ����*����� ���� �� �# ����� (� +���*������\� �� �����*� ��������������#*���)� ���\� ��"� �+��� (��� ��� ��# ���$�(� +������" �"�#������ �� *�1+�*����*�$������#*���������(����������"��"�����
'�����������"��������*���# � �������"��� ������" �"�#������ �$\����# ���* 1���)���]�Y�`�1�][�+�������)�" �"�#������ �$�� ��"��)��# ������<����� ����*��?�1�� ��� ���" ���)�*� �� �$�� " �������������#��"��)�*�(#����*���)�;�*�#<�� ����#��"���������\���"������#��"��)��#*����)\���������� ���;�*� �� �$�# *���������"�� #����x��� 1�#*�+�� �������"�# *��������" �"�#������ ����� ��"��( ���"� #����� ��� ��( ��# ��1�* � ������*��� ���������" �"�#�������( \���#���(���" �"�#�����\�����#�����<��" �"�# 1������ #�*�� *�����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� �������#��"������� ����q��" ������)������)���+#����)�*�(������v�������������������������������������������������^�����]��>*�*������" q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (1)\���#��� !�# (#��� X��� ������ �/1�/@%\� �#� �=\� ]�Y�`�1�][\� X�#�*���� �/{� ]��>*�*������" q#���v\Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (2)\� ��#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\� �#� @/\� ]�Y�`�1�][\� X�#�*���� �/�{� ]��>*�*������"� q#���v\� Monitoring i ocena konku-rencyjności polskich producentów żywności (3). Potencjał konkurencyjny – wybrane elementy\� ��#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F&\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&{�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (4). Pozycja konkurencyjna\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F@\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&{�]��>*�*������"�q#���v\�Assessment of the competitiveness of Polish food producers in the European Union,� ��#��� !^����1�1��������# (#������/1�/@%\��#��L�\�]_}�1xY]\�X�#�����/@��
�
Q�
`�<������������#�*��� �����)�+�����+���� ���������*���# � ����" �"�#�����1� ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( � �� ��#�?�"����� ��*�\� �� " �"�#������ �$� ��( ���"� #���� "#������*� �" ������ ��"����H��*���"�*���������_+��*#����* ��$� ��"�� ���1�� ������\����������*��� �#�� �������#*������� � �"��"��*�(��������
X�# *�*��������#��*��\����� ���������#*�(���������#���#�\�*��#�*��� ��� ���+#������ #����*�������"�����������!" �"�#������ �$%\� ����*�#<�� �� ����� ������������ ��( ��������\� ��"� ������ "��#��" ��� #�����������*��������Y *������� �� #����*��� �" �?# �1� ��� � *� ����"���� ����#��*���)� +����� ����*���# � ���� " �"�#������ ���� � ��"��( ���"� #����� ��� ��( ��# ���* ���)��� �����)�� �#*�����)��H*����������*���# � ������T���"�� ������" �"�#������ �$\�*��������*�����������*��)��#*����<��"�*���� ����������� *�����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� �����#*���� �����"��)������*�(#�1���*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*���\� "�<#���� � � *�(��������� � ����� � � # *�*�����#�(�� �#�� ������� X� # *�*����� �#*����� �#*������� � � ����� � *����� " �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ���\���"�<#�����" #*�1���� ��*��#����"�T��"���� ��� ��\�������"�T��"���������*������"�� #� ���\���"�T��"�� "#�1���� ��� #��� �"�� #���\� ��"�T��"� ������ ���)� �#*���(� " ���#�������)� �� �"�� #����[��[������� #�*� ��"�T��"� #������� �"�� #� � 1��� #� ���)� ~�?����� Y *�*���� �*��#����� ����� � ������*�����#���(���" �"�#�������� � �����)��#*�*�� ��"��)��# ������<����1� ���� ��� #��"�� ����� ���� q��" #*�������� ��� ���'��_�(��(�#�v��� ���� ��������#<+�� �� ����*������������\��*���# ���������� � �������#���(����#*��<�*����" �*� ��( \��*���#��*� �#*�������\� #��*��� ��" #*��������� ��#���(��� *#<��� ������� X� # *�*����� �������� " ��� � �������" #*���������#*�*�� ��"���#*������ �� ���*���# �"<����+���*���)\�"�<#��* ������� ����� ���� ���( ����� *�������#����)�X�Y� #�*���)���������������*�1��# � ���" �"�#������ �$���( ���"� #���Y *�*������*<��������<�������� ����" �����������# +������"���*����"<��" �"�#������ ������ ���(����)��#*����)���*������#*���(�" �"�1#��������)\������� ������� " ��� ������)������*��*#<��� ������������� ����� ����*��� �*�*�(<������ ���������� �*� �" ��"���� H�� #�*� �����*�� ������ ��# ����� � � �*�1����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ����� �� �#*�����+� #�����)� �#*������� �� ���*�( ���� *� ��� �� � ����$\���"�"�*��������������� �������" ��� ����#*���(��" �"�#��������� �1�"��)� �# ������<�� ��� �������� #��"�� ��� ����� 0�#�� ������ " ��*�� �����*�� ����"<��+����� ��"��� ���)\� �� "�<#��� � ���� � �#<+�� ������?�"����� �*����"<�� " �"�#������ ���\�"�<#�� �#*��*������ ���� � � ��"����� � ��"��)� ����)� �� �#�����)� �#*�����+� #���� �#*��������� ���*�( �q���������+#�� ���v������+#����)�#��"��)�*�(#����*���)��
' ��*�����������*��#����*�����+������# ���* ���)���#����)�*�������!^ ��� #��(�������" �"�#������ ����� ��"��)��# ������<����� ���%\���#������*���*� �$���*���"���_�� # �\�*�]�Y�`�1�][���*�*��#*���T�� ���)� ���� ���"����" � 1+�����*��)\�+�*�"�<1#��)�+��������������"���*�"#���������� (��+������ �+�$��0�*����������������� � �$\����#*������� ���*�(����������������*�#�����������"��" �"�#������ ����� ��"��)��# ��1����<����� ���\������������*����\���+�������� ��$�������������������������#*��*���"�� ��# ���*���������*��)������*��
0�������� ���������#�"����� � (#�?��\��"������#<�������#���*���� �*��" ������#����*���" �\� ���� �# ?�� �#� )�+�� ��+������ '����"���1X�#*�" ��"���� �� �#� )�+�� '�# �����������"�*����*��� �$������������(���
�Iwona Szczepaniak
�
�
��
1. System „konkurencyjność” – wybrane aspekty teoretyczne i empiryczne
�
1.1. Podstawowe pojęcia
� ������ " �"�#������ ����� # *������� ��?��� ������ X����(� X��' ������"��( � *���*�� � � �����( � # �*���� ���<�*�� ������ � �*�� ��� #�����*����� �� �� ��� ����(�<������ �)��������A���������� �����" �"�#������� ���*�������"���"�������������)��*���*��� ����� �� ���*��( \� ( �� ��#�*�( \� � �����*��( � �*�� ��� "����#����( ��^�V��>���"�����*�" �"�#��������?���������" �!*�����" \�"�<#�( ���*��������#�����*��������*��� +�����������)�� ����� (��*���)����<�\�� � *���*�\����*��������� ���� 1����� �#*�*� ������)� ���� ���(����� "#��� ���)� ���<�� ��#�������� q�� ������ ���"���������� �������v� ���(����� ��"��)� �����)� ���<�� �#*�*� �����)%&�� ' �"�#������ � �����$��)�#�"��#�#��" ���q���� �+������������*��� ��� �����#��"��*�#<�� �� ���# ����� ����\� ��"� �� � ���v� ��+� � *�#��" ���� � ��� ����� " �"�#������ � (�� +�$� +� "���������\�( �� ��#"����# � ��\� ?�#��\� ���� ��"�� #(���*�������������#*� ?�#���*�� ���� �*�*�(<���� � +��*��#���� �����?�#���)���#*���� ����" �"�#������!����������%�����*�# " � # *������� *�� +�� q������ ��# ���\� ����#����\� �<��# ��"��\� �# ��"��\� ����(�\��# �"���#���� #��\�"������\�(#����\����*��\�����*�\���? #�����v\������!�������%�;� ?�#����# ��"�<�� ( � ���)� q��# +<�� ��+� ����(v�� A�"#��� " �"�#������ ��*���*�� +�*�#���"���� ����� ��� �<�� �� � ��� ���*�$�(���*�� �# ��"���\� �� #���������# ��"�<�\���(������#��"�\� (����������)��" ��#������� � ���\�#��"<��(� (#�?��*���)��*�����" �����������A���*(���������)�#�"��#�" �"�#��������#<��������" �"�#������� �" �����q� ��� ��v������� �" ������' �"�#������� ���� ���� �# *���#���$�*����"������*�1����������������� ���\������"�����*�������������"<��� ���� �����)��#*�*�" �"�#������*��� +��� ��� �������#����*�����*�� ���)����<�@��
X��# ������" �"�#������ �#*�����+� #�������#*������ ������ ����� ���(����� " 1#*�����*��������?��"�� � ���������#��"��q������(���# ������*��"�\�*���"�*�������#� ����?�#��\��*# �����*�������#��"�v��*��"��*��# � � ������ ?�#����# ��"�<��" #*�������1�*������ #<�������*����������*�����"����#��"��� ���*(����������\���" ���\���� 1������ ���� �*�� ������ �����*� �����# ��"�<����#*�����+� #�����" �"�#�����#*������*���"��� ���+���<���� ��)��# ��"�<��q���#��"��*+���v\� ���# ���� ������#�������" #*��������� �� ��)� �# ��"���� q��� #��"�� *� ���#*����v\� ��"� #<����� #�����*��������*��� +��q���#��"���#*�����+� #���v=��
x�� (<������#*��*�+� #��\�" �"�#������������ �#�����*������ ��� �<��������)�� �#����*�����*�� ���)����<�����#<+��� " �������������# ������#�������*��"��� ��������� "#��� ���)�*�� +<�� ��" ���������\� �#�� ������ �"����*���)� ��#���(��� " �"�# ������������������������������������������������������X��' ������"�\�Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych\������� ���"1 ���������" ������"���&�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność przedsiębiorstwa. Budowanie konkurencyjności przedsiębiorstwa w warunkach globalizacji\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #����//=\����Q��@�]+����\����F1�Q��=�V��[����#*\� Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż\�X��������� �H����#�������`����"��( \�`����"��/&\����L1F��
�
/�
#�*���" #*���������� �� �������)�����#�����<��" �"�# �������Y�����*������������������� ���(�����" #*�����*���*����)�*��*������ �����( �� ��#�*�����#��"��"#�� �����������*���# � ���\�� ���*��*�#<�� �#��"���# ��"�<��( � ���)�������(\���"���#��"���*����"<���# ��"���\� �+��������� ����*��� ��� �����( �� ��#�*�����
X� �#<������� �� " �"�#�����\� "�<#�� ����� �# ������ #��" ���\� " �"�#�����1� �$� ����� ���������#��������� *���������( �� ��� �����" ���"����� ��( ��# ������A� � �$� �� ���� �����# � �$� *�����"�� " �"�#������ ���� � � ����\� �� +#�"� ��������� *���*�������#�� �����)���� ��*��)�����"���� �����)���?���������( �*�����"���x���*������� ���*��� � " �"�#������ ���� ��" #*������� ���� *����� �# ���\� *���*��� "#�1������\� ������� �� ��� *��� � ������ � � �����* ����( � ����"��� �*�� ����( � � *� ���# *������A�+�#�*���� (<����)���?�������" �"�#������ ����� ����#*�� �*�$���?�������^�V��>���"�����*�\�"�<#�� ������������" �*� �� �$�� ���#����( �#����* ���������<�����#��" ���� �#����� " �"�#�����\� �#*�� �*��� �#*�*� ��#��� �$� # *����� �"����*� �$\� " 1#*���� �$����" � ���*� �$��X�#<���� ������# �*����" �"�#������ ���\����� ��#�������q� ���*���� ����#*�� ����( � � ��� ��v� �� ������ ��� q� ���*���� �*�# "��( � " ���"����*��) ����� ��� ��vL��' �"�#������ �$\���"����*��V��^�����\������� ������\�"�<#��� 1*����� �����$��*��������� ��� �<��( �� ��#�*��)���*������*����)���������" �"�1#��������� *� ���"��� ���*����� ���(����)� ����"<��� ^��)���*���� �� ����������� ����� ���)� ����"<�� ����� �*�# " � # *������� #���"\� ��� "�<#��� � " ����� ���� ����"����� ��� �<��� ���*(������� *� �����)�" �"�#������ ���F��
' �"�#������ �$� ��" � ���)�� � ��� �<�� �*���������)� ��� #��"�� �� ��#��"��)�" �"�#�����������"����?�" ����������(�������"#���#�<���V��� �*�"#���#�<��"����?�"������ ������ ��$�*����(� ��( �" �"�# �������X� ��"����������� ����<��$� �" �"�#��1���� �������"����"#�� ����q#�(� ������v���+�����*���# � �����X�����#���#*���#*���� ���" �"�#������ �$��*������� �� �* �������������"�� �#��"��*�(#����*��( ���+�(� +����( \��) ���� � ������ ���� � (���\� �� � ��"������ ��� ���)� #��"��)� ��������� ��(#���� ���"��" �"�#�������� ��� #��"�� "#�� ���� �� #�(� �������� Z�"��� � �������� �#�*������� � 1��*��)������� �������?�������0���\�*�"�<#�������"�\���!�" �"�#������ �$� *���*��*�#<�� � *� �� �$� ?�#�\��#*�����<�\� #�(� �<�\���# �<�� ��+� � �����# � ���)� �(#�1� ���� � � ��# ������� ����*���# � ���� " �"�#�����\� ��"� �� � � *����������� #������������� "������ ���*�# ��� ��*��� � �����)��*����"<���# ��"������#������������� "��( �*��#��������� ��� �#�����)� � �������)%Q�� 0�� ������ � � ��"�� " �������� _��X ���\�������(�"�<#�( �" �"�#������ �$�# ��������q��������������)��*���<��( �� ��#"�v�� ���# *���#���$�*���<�)����"�<�����*������� ����#��*�\���#����)�( �� ��#"����# � ���\��������������� �" �"�#������ �$�������#*�����( ��*�����( �� ��#"���� ��#�(��\��������������*���# � ���\��������������� ���( �" �"�#������ �$�*�����#*�����
����������������������������������������������L�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność�\� �������\����&L1&Q��F�V��^�����\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna i międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej. Podstawy teoretyczne\ � �����)��"��Y�� ��"�\�Y�� ���//F��Q�Industrial Structure Statistics 1994\�0���\���#�����L\��*����^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność�\� �������\����&L����_��X �\�Konkurencyjność wewnętrzna rolnictwa\�]�Y�`�\�X�#�*�����//\����&/1&@��
�
�
~���#���#���#*���� �������"�T��"���#*������� � �����" �"�#������ �������� *� 1������"� # ������"�*���\���" �"�#������ �$����� *� ������* �����*������� ������������� �� ����"���� ����"<�� )������ *�(#����*��( � � �*�*�(<������ �# ��"����� ��+� ��)�(#������ #�*�� *������# ��"�<����"� #�����#��"������� �����*�����#��"��)�#�(� ���1���)/��X�����#���#*���*��� �� ���*����T$� �����\���#���"�*�(#����*���������#������1�*�������# ������<�����#���"�"#�� ��\��������#*��*�������� *� ��" �"�#������ ������"� #��� ��������#�*�$����" ����� ������������"<�� ���(����)��#*�*��# ������<�����#��"������*���# � ������ �������� � � �������" #*�����������"���#*�� �����)�" �"�#������ ������"� #����� ��� ��( ��V�"����*��'�������"\�!�������*��)�" �"�1#������ ���� ��"� #�� # �� 1�� ���*�( � �*�*�(<����� �#*������� ������� ���� � ��������*���*����*���#���� �� #���)������*�(#����*��( \� �� ������� ����� �" �"�#������ ������" �*� �� �����"����*������#*����������#*����)��# ��"�<�����#��"��)�����*���1# � ���)\���������������#*���������+�� ���"�*�������*���<��#��" ���)%���
A�������?�" ������ �� �������)� �����)� +����� � ���*����)� ����*���# � ����" �"�#������ ���� ��� #<����� ������� *���*�"� *� �# ������� ����(#��������� �� (� +���*�1���������������������# �������\�������������*�#<���������������������� +�*�#��)������ �� ���*��( � ��( �� ��#�*�( \������#����+ �����*���*������������� ?��"�� 1� ����������#���"�����# *� ����#*�����+� #�������� #* ���)��#*�*�������"� #<���
H�*(����������� ���*�\����# ���* ���)� ���//=�# "��+�������)�" �"�#��1���� ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( &� � �"#����� ���\� �� �# �������� ��� �������� ������ ������+�$�" �"�#����������� #<�������� ��#*�����+� #����?��"�� ����1���)����V��� ������Y��"����# ����"���qVY�v\���"������#��"��)��� *��H��q�#*����)v\������"��" �"�#��������� +���*�(#����*���)�?�#�� +�����)����#��"��"#�� �����Z�"���� ����������������� *���*���*�������#�*�����\���" �"�#������ �$���"� #��� �*� �� �$�� ���# �������" �"�#����������*���# � ���\��������#����* ������*���*���( ��"�� #��\����� ��"�� *� �� �$� � � ��#*������� ��� "��( � � *� ��� �� ������ # *� ��� #��"���������#*��( ��>"��"���� � ��#*���������������"��������*��)�+�������?������� " �"�1#������ ���� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���\� ��" � *� �� ���� � � � " ������ ���� "#�� 1���)��# ������<����� �������#��"��)�*�(#����*���)�;�*�#<�� ����#��"���������\���"������#��"��)��#*����)�;� #�*�*� �� ����# *���������"�� #����
^� ( �$���?�������" �"�#������ ����� � ����\���� �*�*�(<����+����*��#<�������"����?�"���\�*�#���������(�����#<�����������"����������*����������#<���)�����*�*�*���)��
����������������������������������������������/�^����� V��^�����\� Międzynarodowa zdolność…\� ��� ����\� ��� @1@={� V��^�����\� Międzynarodowa konku-rencyjność gospodarki narodowej\ � ��"��� X��������� � �" � ���*��\� X�#�*���� �/\� ��� L&1Q={�'�������"\�X��� �*��\�Międzynarodowy handel rolny\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/\����@1FF���^��0��*�"\�Konkurencyjność. Teoria i praktyka\�X�����������}��) �������X���~\�X�#�*�����//Q\����=&1=@����'�������"\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna sektora rolno-spożywczego krajów Unii Euro-pejskiej\�Y *�#����x��" ����#�@@Q\�H����#�������#*�# ����*����� *�����\�� *�����/&\����&�1&L��&�^�����]��>*�*������" q#���v\ Ocena konkurencyjności polskich producentów żywności po akcesji do UniiEuropejskiej (synteza)\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=/\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//�{�]��>*�*������" q#���v\ Monitoring i ocena… (2)\� ��������
�
��
X����(� ^�V��>���"�����*�� ��� ������� !" �"�#������ �$%� q�#*�����+� #����\� ��"� #�v��"����������� ��������" �"�#������ ���\��#*���(��" �"�#�������\�����#�������" �"�1# ������ #�*�� *�����" �"�#���������� ��������" �"�#������ ������#��"�����*��"����� "#��� �����#*���(��" �"�#����������Z��*�" ���������� �������� ��#*�( � ������ ?�#�����*��� � ������ "#��� ���)�����#�����<��" �"�# �����\�"�<#��;�� ���#�?�"������#*�*�#���"� ;� � *������� ��� ���(������� "#��� ���� � *����� " �"�#���������� V��� �*�����\�"����� ��� ��? #���������� �����#���(���# *� ��������*����� ��$��#*��*���� *�����" �"�#�������\� "�<#�� ����� �� � +��� ����� ������ ��#���(��*���\� �� � ���� � ������� ���� ��#*�(������ ��� ����#*�*���*�����"<��#��"���� *�����" �"�#��������� ���"���?�"�����<�*�� ���������#*�����+� #�������������+#���\�# *���#��������" ���"�����#�*��1���<�� ���(����)��#*�*�" �"�#���<���>������!" �"�#������ �$%� ��" ���� �$�� ���1����������� ���� ������ �� � �*�����*�����#*��( \��#*�*�"�<#��# *�����������*���"���*��#*����\� +��"��\���������\�*�����"����� ��� ��\���������������" �"�#������ �$\��������+��������( �������������"��� ����@��X������������^�V��>���"�����*��#*��) �*�� �� � ��������� " �"�#�������( � � � �#*���(�� " �"�#��������\� �� ���������� � � ����#�1����<��" �"�# ��������� *�����" �"�#����������
x��� � ����*���*�(��������� ������*�� V��^�����\�"�<#��� �� " ���������� ����"1� ���������� �����# ���������*��� ������" �"�#������ ��������*���# � ������#<1�����#*������" �� �����������*���# � ���*� �� �$�" �"�#�������\�����*���# � ���" �"�#������ �$�sensu stricto� ������*���# � ���� *�����" �"�#���������^���*���# 1� ���*� �� �$�" �"�#��������������� ��( �# �*����*� �� ������ �#�����*����� �" #*�������������*�����*���# � ������������( �� ��#�*������"���������*���<�)�" �� ����<���#�����( � #�*���������� �����( �q������ ��( v��^���*���# � ���" �"�#������ �$�sensu stricto, *�����������*������#<���� ����*���# � ����#*���(��" �"�#�������\������� �*�" �����"��������������"��#��"��*�����#�����( ������������ �����( �" �� ����������*���# � ����*� �� ����" �"�#����������������� �" #*�����*���*����������������*�1��# � ����� �*������#�����0+��� �����\���������*���# � ���*� �� �$�" �"�#��������������*���# � ���" �"�#������ �$�sensu stricto��*�������������+��� ��*��������0+������ ������*�������� ��"���� ��� �*���#������������"�*���� ������ ��������*���# � 1���� � *����� " �"�#��������\� � �� � ������� "�<#��� # *����� ���� ��*���� ����( � "#������� �*�# " � # *�������)� +# ���)� ����*���# � ���)� q*�#<�� � �� )������ � ��#�����������(���\� ��"� �����#*�������)��*����"<�� ����<#�*��)v\��� ��"��*��������#�"��#�����)� +# �<���^���*���# � ���� *�����" �"�#��������� �������"�#<����� ��*��1����$� ��� ����*���# � ��� *� �� �$� " �"�#�������� �� ����*���# � ��� " �"�#�����1� �$�sensu stricto q(������� �� �������������*��v=��
X� *+�� ��� �� �<+� *�(��������� ��� � #*��"���� X��[���" ��"�\� "�<#�� � " ������#<������� *� �� ���� " �"�#��������� �� � *����� " �"�#���������� � *����� " �"�#��1������ q*����� ��� " �"�#������ ����� ����" ��v� � � ���(������ �#*�*� ����� ������ ��� *� �� # *� ��� ( �� ��#�*�( \� �� ���� � *����� �� )������ *�(#����*����� A� �� �$�
����������������������������������������������@�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność…\� �������\����Q�1���=�V��^�����\�Międzynarodowa zdolność…\� �������\����&@1@/��
�
&�
" �"�#��������q" �"�#������ �$��*����" ��v���� ������� ���*���" �� \�� ���������� � � ��� �����)� " �"�# ������ ��� #��"��)� *�(#����*���)� �� ���(����� �#*�*� ������( �� ��#"�� "#��� ����� *�����" �"�#��������L��
� � " �"�#������ ���� �*����" ���� �� ����" ���� �����*���� ��"�� ^��` #����\�"�<#�� ��������� ������������ �����#�� " �"�#������ ����� � �������� " �"�#�������\���#���(���" �"�#�������� ��� *�����" �"�#���������X� ������������ ��������" �"�#��1������� �*� �� �$��#*�����+� #������ �" �"�# ���������#*��*� ����q" �"�#������ �$�� ������ �*#����* �����v��>�#���(���" �"�#�������� ���������� �����\�����"���� �<+�?�#���+������ ����" #*������� ��<��� ��������" �"�#�������\��+�� ���(��$� "#��� ���� *�����" �"�#�������� q" �"�#������ �$� *#����* ����v��� ��������� ��������" �"�1#�������������*�����"���( #����*����" ��\��� ���(������� *�����" �"�#��������;�"���1( #��� ����" ��F�� >������*����\� � ��� �����#�*�$\� �� � �������� �#*�*� �#*�����+� #1��� �� ��������" �"�#����������#��"����*��� � ������ "#��� ������#���(���" �"�#�����\������� *����� ���(��$� "#��� ���� *�����" �"�#���������
x���*�#*���*�(���������� *�����" �"�#���������# *�����V�X��[ ���"\�� �����"��*� �#*���������� �#*�*��� ���"��� ���" ���� �����*�� " �"�#������ ���� ����*���# � �����*�+����� +# �<��)���� ���)\�����( ���)\����)� � (��*���)���"������ ���)��������*�1��# � ������#��" ������ # *� ���( �� ��#�*�( ��X� ������������ *�����" �"�#��1������ �� ��� ���� ���� ���" � � � ����"<�� )���� ���)\� ���� ��"�� � � �#*��*���)� �*������� *�(# ��\� ���+ ���� �� ����� " �"�#��������� #�*� �������*���� *�����������)� ���� ���1#��" ����#��" ���)\�������?����� ���)��0������� �������\�����\�� ����*� �� �$�� ��� #*�������#� �����H�*(����������*�*�(<�� ������"���"������\���"��#<�� ��(���" � 1���*��\���?�����\�+�*# + ���\�*������+�����\�+���������������?����� ��\�*�������������*���# � ��\�#�*�#�������� ��\�*������"�#�<������� ���)Q���1.2. Elementy systemu „konkurencyjność”
X� ����#���#*�� �#*���� ��� � ���*����� " �"�#������ ���� ��" �� *����� ��������!" �"�#������ �$%� �����*�����#<���� "#������\��� �������������#<������?��� ���������"���� ������X�" ���"�����*��#�*��� �����)�# *����\����� �#*�+���# ���* ���)�+���������*���# � ����" �"�#������ ����� ��"��( � ��"� #����� ��� ��( ���#<1�� � � ������������ ��������� �������� !" �"�#������ �$%�� � �������� " �"�#�������\���#���(���" �"�#�����\�����#�������" �"�# ��������� *�����" �"�#��������q��)������v��'����*����)�� �������<��� ���� ���� �� �*����$����" �� ������ ��������q��*�������*+�� ����v���+�� ������� �*�*�(<���������������������!" �"�#������ �$%�� ���*������������������������������������������������L�X��[���" ��"�\�Reaganomika i jej wpływ na konkurencyjność gospodarki amerykańskiej\�X����1����� � x��" ��� �Xx\� X�#�*���� ��=\� �*���� ^�V��Y��� \� Międzynarodowa konkurencyjnośćgospodarki. Uwagi na temat definicji, czynników i miar\� �����X��[���" ��"�� �� ���\�Czynniki i miary międzynarodowej konkurencyjności gospodarek w kontekście globalizacji – wstępne wyniki badań\�!�#������^���#����%��//Q\��#��Q@\�]��������` �� ��#"������� ���\�>`�\�X�#�*�����F�^��` #����\� Luka konkurencyjna na poziomie przedsiębiorstwa a przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Implikacje dla strategii firm i polityki gospodarczej\� X��������� � _�� �� � *�����\�� *�����//�\����LQ1L���Q�V�X��[ ���"\�Konkurencja i współpraca międzynarodowa\���?��\�X�#�*�����/&\����L�1F@��
�
@�
#<���)� ��( � +�*�#<�� �� ��"�*���� ������ � ���*����� � �)�#�"��#*�� �#*��*�� � 1�1�"��" �����x�� (<������� ��������#�*�$\���� ���������#*�*��#*�����+� #��� �� 1��������" �"�#����������#��"����*��� � ������ "#��� ������#���(���" �"�#�����\�"�<#������� � ������� � � ��+ #�� "#��� ���)� ����#�����<�� " �"�# �����\� �� ��� *� " ������ *���������� ���(������� "#��� ����� *�����" �"�#����������X�#*��*����� ����#�������� ����*��������*��#�����������������������!" �"�#������ �$%���������"����� "��1#��" ��� �� �� � +�#�*���� *� ���� ����*��� � ������ �� *�"#����� �����( � � ���������������������?��"�� � ������� * ������)��� *�����" �"�#��������;���"�����"��*�� �1���� ����*���� ����;����������"����" �"�# �����\����� ���� �*������� �������� �" �"�# ������ ��� � *� ���� ����"������� �������� *� ���� � *������ � ���������� � +���*������ ���(������� "#��� ����� *�����" �"�#�������������(��*�" �����? #��� ��������#���(��� " �"�#�����\� � + #�� �"����*���)� ����#�����<�� " �"�# �����\� �� ��*��������*�*�(<� ���������*��� ���������" �"�#�������( ��� ��������� ��������� �� "�*�$����������"� ��������#�*������ �� � ���# � ��( � # *+�� ������ � � ��� *�� +�� �� " ����������q�*���� *+�� ������ � ��( � � ��������� " �"�#�������( v� � *� ��� ��# �$� "#��� �����#���(��� " �"�#������ �� ��"#� ��$� ����#������� " �"�# �����\� �� �� �?�"���� �*��"�$����� ������ *�����" �"�#���������x���+�*�*���*������������"����#*��������� �� 1�����������" �������<��#����*� � �*������*�����#*���\�"�<#��*����������# ��������������#*�����+� #��� \���*��#�(����*������������ ����( �����������
>�)��������>������!" �"�#������ �$%���*���*"���#*��*�� � 1�"��" �������*����( ������������
�Źródło opracowanie własne na podstawie: M.J. Stankiewicz, Konkurencyjność przedsiębiorstwa.Budowanie konkurencyjności przedsiębiorstwa w warunkach globalizacji, Wydawnictwo TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń 2005, s. 90; J. Bednarz, Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013, s. 27.�
Z���������*���� ����� ����*��� �*�*�(<�������������������������!" �"�#��1���� �$%�� � ����\���*�#*��*�����" �"�#������ ����� ����� ���*��� ������ ��"����(���� ��*����������\� ���� ���� ������\�+�� ������\���" #*����������� �� ���(�����\��
��
�
�
Potencjał konkurencyjności
Strategia konkurencji
Instrumenty konkurowania
Pozycja konkurencyjna
Otoczenie zewnętrzne
�
=�
��*�"#������*��#��)�� �������<���� ���������" �"�#�������( \���#���(���" �"�#�����\�����#�����<��" �"�# ��������� *�����" �"�#��������\�"�<#��� ���# ����*�������� ���� �" �"�#������ ������"� #<������ #*����)����� ��� �<�����
� ��������#�� ������#*�������$�(�<����#�������� ����*��� �*�*�(<������������1�������������!" �"�#������ �$%\������ ����������������(����+�#�*�����*�*�(<� ��( ��#*�����������\�*����*�*����" ���"����������?�"���# ���* ���)�+������
� ������ � ��������� " �"�#�������( � ����� #<���� ��� ������ x���*������� � ���1�����" �"�#������ ������?�������������" � (<��*�� +<������#������)����������#������)��#*�����+� #�����q���� *� ������* �;���"� #�v\����*+�����)�� ���( \��+��� (� � � �?��"�� � ��$� ��� #��" ���� �#����� " �"�#������� � �������� � �������� " �"�#�������������*������ ����� ����#�*�#���#���T#<�����#*���(��" �"�#��������\������� �������� � *��� � ������ "#��� ���)� ����#�����<�� " �"�# ������ �� � *����� ��� ���(������� "#��� ����� *�����" �"�#����������� ��������" �"�#��������������� +���������������������"� �" �"�#������ ����/��
� ������������"�����)�*�� +<�� ���������� ���\� ������� �� ����*����"<����"1����\������*���������� ������������*��T#<����+�� �������#*���(��" �"�#������������#��"��� >���� *�� +�� ��� �����"� #<���� � ��#*�(����� X� ���"��)� �" � ���*���)� � ��� ������� *�� +<�� # *����� ���� ��� (<�� �*����"�� �# ��"���� q*�����\� "������\� �#���v\�� ��*���(��������"��)� �*�#*��*�����*�� +����� � ���*���"�����������\�"�<#����������� *� ?��"�� � ������� �#*�����+� #����� ��" � #(���*����\� ��( � +��� ����� ��� #��"���*��#���������*� � �*�������� ��������" �"�#��������*�����*����� �����#��" ����#��" ���)� ��� *�#��" ���)\�������#*���)�q*������)� ���#*�����+� #����v� #�*�*�����#*���)�q��"# 1�����* �" � ���*���)v���0+��� �����������*��'�������"\�"�<#��� � �#����� ����#�*�\� �� � �������� " �"�#�������� ��"� #�� # �� 1�� ���*�( � ����������#��� ����� �#*�*� ����" �$� �� �?�"���� �$� ��" #*�������� � ��������)� *�� +<���# ��"������)\��������� �*�������� ������\��� �����*���# � ����*� �� ����" �"�1#��������� ��( � ��"� #�� ��������� ���� ���" � ��( � � �������� " �"�#�������\� ���� ��"���*�(#����*���������*���# � ���� ����"���" � ���*������
A�(������������� #*��"����^��` #����\������(�"�<#�( �� ��������" �"�#��������� ��� # *���#���$��� ���"��� �� �*�# "���*���*������ X����"���������� +������� ����*���"��� *�� +�� ��" #*��������� ��+� � ������ � ��" #*�������� �#*�*� �#*�����+� #1��� \��#*���*���*�� +������ ���� �*����$�����#*��(#��������#� ���\���<#���������" ����X��*�#�*���*���*������ ��������" �"�#��������?�#��\�� *���*�# " �# *���������*�� +���\���*(���������"�������������)��������<�\���"��)���"��"����#���#*�����+� #1����\���( ���#�"��#�� #(���*�����������*�����#���(��*��\���������������#*�����+� #������� �<+�*��) ����������&��
������������������������������������������������^�V��>���"�����*\ Konkurencyjność…\� �������\�����{�V��[����#*\ Konkurencyjność…\� �������\�����F���/�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność…\� �������\����Q�1�����V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\����F=�����'�������"\�Międzynarodowa zdolność…\ �������\����@/����&�^��` #����\� Teoretyczne aspekty konkurencyjności\� ����� ^��` #����\� ���|�T�����"�� q#���v\� Kom-pendium wiedzy o konkurencyjności\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*�����//�\����==1=F��
�
L�
A����"������*�����+�� �����\���#*����������������������� *�����" �"�#�����1�����#*�����+� #��������#��"������*���# � ���\�������"#� ��������#� ������ ���(�1���� � ����#*��������)� ����"<�� �� ������ ��"� #*�\� �*�*�(<����� ����� ��� ��� *�� +���"����������������� ��������" �"�#�������\�"�<#���������������( �� ��� ����Z�"���������� ������" ���*�� +�\��*��� � ��)�#�"��#*����#���(��*���\�"�<#����#<������������ ��� ����� ���� ��( � " �"�#���<�\� �� �������� ��( � # *�<�� �� �"�������� *�(#����*���� � �������" �"�#������ ����������?�"���� �$��" � ���*�����" #*����������"��)�*�� +<���
>�#���(���" �"�#������� �*����(# ��������" #��� �����*���<���*��������* + 1���*��\� � ���� ������#*�*� �#*�����+� #��� ���������*��"������#*���(��" �"�#��1���������� "#��� ����#��"���>�#���(���" �"�#������ � � #<�������#���(���* #���� �������� � �#���� � *����� " �"�#��������� �# ��"�<�� ?�# �����)� �#*�*� �#*�����+� #��� ����#����)� +���(�����( ���(������#��"��@��
X����(�"�����*��( �� ��������� �? #��� ��������#���(���^����� #��#�\�*�"�<#�( ��*�#�������"�* �$���� #<�� ����������)���#���(���" �"�#�������#*�����+� #���\���#�1��(��� " �"�#������ ����� � � � ���� ������ �#*�*� ?�#��� �*������ *��*�����)� ��+� +# �1���)\� �������)� ��� ����� ��#*������� � *����� �� ������ ��"� #*�\� �"����*��� #��*������� +���*������ ����������" �"�#�������������*��"������#*�*�?�#������*����� ���*��"���0������$�����" �"�#��������)����� �����(# T+����������� ���"� #��� ���)�" �"�#��1�<�\��*# ���#�����*���������*��?�#����������������������"� #*�\�(# T+����# ���*�1������+�����������)���# +<����+�����(\�������#*���#( �����+���<�\�������#*���#( ���� �����<��� X�*���"��� ��� ����� ��*���*���� ��������� " �"�#������ �� ������ ��"� #*�������( �#��� �� �$\����������+���������� ������*������������������*���*���������? #��1� ��������#���(���" �"�# ������=��
0�#�� ��������#���(���" �"�#������ *���*�� �#�� ������ (<�����? #����\�����"���� �<+������� ��� ��*����#*��" �"�# ��$\���"���� ������+�$���( ������q( �� ��#�*���� � *�( �� ��#�*�v� �� ��"��� *������� ���� ������+����� �#*�+���� � #����*����� ���)� ����<��q������#��"��� ��� ��\��� #���������# +<�\���#"����(\���#*������"���������1�#�+����\� �# ��"���\� ����� # + �*�\� *� ���#*����\� +������� ��# *�<�\� ?������� �� " ��# ��v��]�������� ��������� �" �+����������<�\�� �"�<#��)�?�#���*���#*�\����# �"<�\�*��� 1� ���"�<#��)����#������� ����)�� ��$�L��
^����� #��#���#<���� �#*��� ����� ���# �*������#���(���" �"�#�����\�"�<#�����������$� ��� #*����� �� ��#*������� �#*�*� �#*�����+� #��� � ������� � *����� " �"�#���������������(��� "#����� #�*��*��"��������#*�*�������*��)�����"<�����" �"�#���������"� #*���>��� ���������������#���(�����#*��<�*����" �*� ��( �q�� ������� *������ ���*(������" �*�<�����" �����)v\�*#<��� ������q��?�#��������v���" �����#�����q���*��#��" ���v�F��
�����������������������������������������������@�`��V )�� �\�'��>�) ���\�Y��X)�����(� �\ Exploring Corporate Strategy\��#�����������\�H���#�>�����Y���#��//Q{�Z�~��X)�����\�V�������(�#\�Concepts in Strategic Management and Business Policy\��)����\����#� ���#�����������\�H���#�>�����Y���#��//Q\��*����V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\����L&���=�^����� #��#\� Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów\� X��������� � ^Z�[�*����>���*� � �\�X�#�*�����//L\�����&1�L\�L/���L�]+����\����L1Q���F�]+����\����L/��
�
F�
���#��*��*� ���)���#���(���� ��(�����*� +������� ������� *������� ��"� #*��� ���*(������ " �*�<�� ���" �����)�� �#*�����+� #��� � #����*����� ��� ��#���(��� ���#�� �����#*�������$� ?�#��� �# ��"�<�� �����#*����)� � � ���*��)� " �*���)� �� � #<��������*�" �"�#������\������ ����������#<�������#�"���������� �+� #����� *��������� � ?�1# ��$����*����������" �"�#�������+� ���(�$����*����#���#*��� � +����� *� �������\��� �#*�������*��"������������"��� �) �<����" #*����$�� ��� ���������� 1��( �� ���������" �"�#�������( ��X���(�����#*�������������" ��# ���" �*�<��+�*� 1�#�����)��� (<����)����������*�������������*���?�"���� ������" #*�����������)� � (��\�� + #�� ��# ��<�� �� ����#���<�\���" #*�������� *� �� �����# ��"������)\� #(���*�����?�#��\�"����?�"������#�� ���"<�\��"����*� �����*�������� +�*�#*����#*����\� +���(��"�����<�\� #�"����� �*�� �*������ ���� [�Y�� >�#���(��� *#<��� ������ � ��(�� *� " ���� ���*� ?�# �������#*�*� ?�#����*�( �\� � �����������"� #*���*������� ����� *�����"�� ��\���������� ���;�*����*��������"��)���#�+��<�\�"�<#������������� ��#*�(�����?�#�����" ��� �*�����!� �����" �$%����#���"��>� � +����*#<��� ������� (��+�$���������*<#���# +����+���#"�\����)� � (��\����)����# +�\� +���(��� ��#*�����\����$���#*�����\��#*�� �*��� ���������� ����\� (��� ?�#��� #<������� �� ��� ?�#��� � �� "��" ��� �*(��������X�+<#� ��#���(��� ��?�#��������� ����� ���� *� " ����*� ����� � � �*����� �#*�*� �#*�����1+� #��� �� ���" ���)�" �*�<�\�"�<#��*�������� �*���#������������� ���������*��)����������" �"�#���<���Z#*�����*� ��������)���#���(���� ��(�����" �����#������*�����1� ���� �#*�����+� #����� ��� �� ���" � � ���"��� +�*�#*�\� ���� ��� "#��� ���� (#������ �+� #�<�\� "#��� ���� �� #��������� �# ��"�<�� �*�� ��� "#��� ���� #��"�� (� (#�1?��*������*��"�����"������������*�����?�#���� ����#����������"����*����� ��" �"�#��1�<�� +����$���+#������(�����#��"�\������������*��� " �$�� �#*�+����( ���(����������+�*������$� ���*�� " �*��� ��( � +���(��� }�#��\� "�<#�� � �#�?�� ���� �" �����# ��$\� � ���*��"�$�*��"�����*�� ���#*��������)�����"� #*��Q��
A��?��� ������#*�*�^����� #��#�� ��#���(���" �"�#������ �*��� � ����#*���� ����+������ ����� ���)�" �"�#������ �����x��"����� ��#���(����#*��<�*����" �*� ��( ���*������ �������#���(������ ��\�����#���(���*#<��� ������;���#���(��� ��" ��� ��� ��+��#�������X���������������"���������#���(��\�������#���(�����? #��������q ��#�������*�+�*��� � ������� �� ����*��� ��" #*�������� ��? #�����v� �*�� ��#���(��� !�*�� ��%�q ��#��� ��� �"#������� �*���� �#������ ��*���"��)� �# ���<�� *��) �*����)� �� �#*�����1+� #�����v����^�� �#<���)��#<+���?��� ��������#���(���" �"�#�����\�^����� #��#�������� * ���������"����� � ��������� #��������������*���*������
]���#�������" �"�# �����\��#*��������������������!" �"�#������ �$%\�� *��1������#*�����+� #�������#<���$��������#��"���������" �"�#���<������������ �<+�*� 1+���$�"�����<������������ � ���\��*����+�������+��#*�� ?�#��������� ?�#��\��*�� ����# � *�����" �"�#���<���^�V��>���"�����*� ����#������� " �"�# ��������?������� ��" �!�# �"������� ����"#� ������#*�*��#*�����+� #�<���������� *��"�����" ��#�)���<��
�����������������������������������������������Q�V��[����#*\� Konkurencyjność�\� �������\� ���L@1L={� ^����� #��#\� Strategia�\� �������\� ���L/1LF{��]��>*�*������"\�Strategie konkurencji stosowane przez polskich producentów żywności na rynku Unii Europejskiej\�!�#����x��" ���H����#��������" � ���*��( ����X# ������%��/@\��#�&L\�����&Q1�@Q�����^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność�\� �������\����Q1Q���
�
Q�
���� �#�*��� ������ ?�#��� #��" ���%&/�� Y ��� ����#�����<�� " �"�# ������ ����� ��? #1� ��������"�������"�*������*+����+���<�� � ?�#�����#*�����+� #����\�*�#���������)����(�� �� �#*�" �������\� �� ?�#��� ������ ?�#��� ����� �������*��� � � � ����� ���)� ��)�*����������� ��"��� �# ���*������ �*#����* ������ �#����"���� " #*������������#*��1���+� #����� �� �����?�"�� �������� ���� ��+���<�\� +�� ������ *��?����� � � � ��� ��\����������*�����#���"��������#*���������� ���� ����"�����<�����"�����������)�� �*����1#������ � ����)��#����"�������#*��*� ���&��]���#�������" �"�# �������� � �����������#*��)� +�*�#��)�q!�#����)%v\��������#��"��*� ���#*�����q!�����������)%v\�#��"��*+����q!�����������)%v� #�*�����*���#��"���#*�����+� #���\��*���������\�"����� � ���� �������#*���� ���� ?�#���q!�)�������� +#*����#*���$%v��X�*���"��� ��� ����#�������� ������� �# ���*�$�� ��"��������� ?�#����#*�����+� #������#*�*�#���"\������?�"����� ����� 1#*�������#� ����� �������� �������*(������������"�*��*���*���������� �����"�����#�1������ !��� ��������)%\� �� � ����� ��� #��"��)� *+����� ]���#������� ��� ��� +�*� �#���� �T#<������ �) �<���#*�����+� #����\��������)�# �����������#*����&���
~����� ����#�����<��" �"�# ������� ��+�$�����*����+�"#<��*�\���*���� ���� �������?�"������( ���"� #�\�# �*�����# ��"��\�# *� ���#��"�\��"���� ����" �"�#���<���*������(���"�����<���x��+�#�*����� ����#��������" ���������*�����#"����(�1����q@�v\�"�<#���� #*���*��#����#*��*�����#"����( ���q����#������v\�*��� � ���"�<#��)��#*��1���+� #��� �� �� ��*������$����#���"��>��� ���# ��"��qproductv\������qpricev\�����#�1+�����qplacev����# � ����qpromotionv&&��A��*���������������#�����<����#"����( ���)����(���# *�*�#*����� �� �����������\��������*��qpeoplev\��# ����qprocessv\�� �<������1#������ qphysical evidencev� �� �#*����� �$� qpleasurev&@�� V��*�*�� +�#�*���� # *�*�#* ���" ����������#"����(�1�����#*���������^����??�#\�"�<#����#<���� ����������� ����#�1����<��" �"�# �������� � �����)��#*�*��#*�����+� #����&=��
X�" #*�������� " �������� ��#"����(�1���\� ^�V��>���"�����*� � (#�� ���� ��1��#�������" �"�# ������q���������� ����#*�*�^����??�#�� #�*�����v������(��?�#����)���#��������#*�*�"�����<������#<�����*��#��(#��������#�����<���� ����#�������" �"�#��������" ��� ���\�� �"�<#��)�*����*�����"���������� ����q��1
���*� ���v��# ��"�<����+�����(\���"����" �$\�� � �*��� �$\�*#<��� �����\���#"�\���#<������\� �" � (��*� �$\� �*�# " �$� �� #�������\� �������*� �$� � �� � ������� �� �#*�+�"�����<�\���# ���*��������#���"�� ���)���*� ��#��* �����)���# 1+<�� #�*�"#� ������*����)�� � ����#�?�#������"�����<�\���#�"���� �$� ��" �����{�
� ����#�������" �"�#��������� ���\�����#<�����)��� *� �����\�������# � �����\������� � ���\���#��"������� ���\� ������� ��� ��\� +��"�� ��* � ��\� ��#*����
����������������������������������������������&/�]+����\�����@��&�V��[����#*\�Konkurencyjność…\ �������\������1��/��&��^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność…\� �������\�����@�1�=��&&����' ���#\ Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola\ X��������� �}��+�#(�>V_\�X�#1�*�������\����Q�1���&@�V��[����#*\�Konkurencyjność…\ �������\������&��&=�^����??�#\�Instrumenty konkurowania\������^�V��>���"�����*�q#���v\�Budowanie potencjału konku-rencyjności przedsiębiorstwa\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #������\����=���
�
��
���#���������"#����\����������(� " � 1���� ��#*������)\�������*�����*��������)\���#��"��(��#�����{�
� ����#�������" �"�#������ +���(��������(���\��*�����*�"#�������(� " � 1���� ��#*�1�����)\���)���" �$\�� ����� �$��*�����*��������)\�������� ������ ��# ��"�<�����#��"�\�� ( �� �$��*����������������)���+����\�#<��� �������� � +������#�+����\���#��� � �$�� ����{��
� ����#������� " �"�#������ " ����"����� �� ��? #�����\� �� ����� #�"����\� �# � ���\���#*���� � +����\� public relations\� ��#(�� �� �������\� �# (#���� � ���� ��� ��\���#*���������" ���"�<��*�"������������*�+"���#��( �����������(����� �����)\��� � ������]���#�������" ���������" ����"�����on-line36��
]�� ������� � ��� �<�� ( �� ��#�*��)� " �"�#���� *�� � +�� ��� #��"�� �� ��� +�#�*����� �#*�������������#���"\������������*��# ��� �(#����������#�������" �"�# �����������������"�*���*�"#������������� � ��$�#<���" �+�����������#�����<��" �"�# �������
A#<��� ��������������#�#�������� ������� *�����" �"�#���������^�V��>���"�����*���#<�����#*��� ��������� �������������� *�����" �"�#�������������#��*��*����)��#�"1����� � *����� " �"�#�������� ��" � �#*����� � ��� ���� " �"�#��������)� �#*�����+� #1����� ���*�����)� ex ante\� �"������)� �� � ��������)� �#*�*� �#*�����+� #��� � �����)�q"���* ���)��*����"��)���"����v��X����������������� ���T#<����� ���(������#*���(����#�(��� � �������� �#�"����� � *����� " �"�#�������� ��" � ���#�� ���(������� �#*���(��" �"�#��������\� �� ����� ����"� " �"�# ������ q"���( #��� ex postv�� A( ����� *� �#*������ ��������\� � *����� " �"�#�������� ����� ���� �*������ T#<����\� �#*������� �� ���#��" �"�#������ ���&F��� ���<�)����#��*��)�� ��$� �� �������#<�����^��` #����\�"�<#���# � �������#<�������" �"�#������ ����ex post� #�*�" �"�#������ ����ex ante.��#*�*����#��*�� *� ���)� # *����� +����� � *����� " �"�#�������\� �*���� ���(�����\� *� +������� �# ������ " �"�# ������� �#�(�� ����� �#*��*��� � *����� " �"�#�������\� � ����� � �*#����* �����\� "#��� ����#*�*�*� �� �$� +��"���� �" �"�# ���������#*��*� ���\��*�����#*�*� ��( � � �������� " �"�#�������&Q�� � �$� ��������*���� � *����� " �"�#���������#*���������X��H#+����"\����*��\����"�*���� ��� +���������\��?�"����*������ ���\�� *�1���� ���(������ �#*�*� ����� � ��� �� �� #�����*����� *� " �"�#������� �� ���� ��� �� ��( �# �*����� ���� ��������( ����������+ ������#�������� �" �"�#���<�&���
x��������� ���(�� ����*���# � ���� � *����� " �"�#��������� � ������� *� " ����V��^�����\��#*���*������ #<�������*�� * ���������������������������!" �"�#�����1� �$%�� ������� ������*���� ���" � ����"�����#*�*�����*���# � ���� *�����" �"�1#�������� # *����� �� !����� �� *������ ��*���<�� ����( � "#���� �� �*�# " � # *�������)� +# ���)� ����*���# � ���)\� ���� �� )������ ����*���# � ���� � ��#���� �� ����(����
����������������������������������������������&L�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność…\ �������\�����=@1�==��&F�]+����\������&1��Q��&Q�^��` #����\�Teoretyczne aspekty�\� �������\����=@��&��X��H#+����"\�Konkurencyjność – próba zdefiniowania zjawiska\�!_����H����#��������~ �*��������} ����0�� � ����%\�Wybrane zagadnienia z zakresu finansów i handlu międzynarodowego\�Z ���/@\�|<�T��//F\�����@&1�=�\��*����'�������"\�Międzynarodowa zdolność…\ �������\����&���
20
oraz w mi�dzynarodowych obrotach czynników wytwórczych, a tak�e ewolucj� struk-tury tych obrotów (…) z uwzgl�dnieniem relacji przyczynowo-skutkowych towarzy-sz�cych rozwojowi zewn�trznych powi�za� gospodarczych tego kraju”40.
Do oceny tak rozumianej pozycji konkurencyjnej wykorzystywane s� miary wy-nikowe, które pozwalaj� na ocen� kszta�towania si� ró�nych cech handlu zagranicznego w przesz�o�ci. Podstawowymi miarami wynikowymi s�u��cymi do oceny mi�dzynaro-dowej pozycji konkurencyjnej w uj�ciu mezoekonomicznym s� ró�nego rodzaju wska�-niki oparte na wynikach handlu zagranicznego (m.in. relacje importowo-eksportowe, sytuacja w bilansie obrotów bie��cych) oraz dodatkowo na wynikach produkcyjnych (m.in. poziom penetracji importowej rynku wewn�trznego, poziom specjalizacji eks-portowej, wska�nik orientacji eksportowej), a tak�e wska�niki oparte na relacjach kosztowo-cenowych. Istnieje równie� ca�a rzesza mierników syntetycznych, kon-struowanych w zale�no�ci od potrzeb w oparciu o ró�norodne metody41. Porz�dkuj�c to zagadnienie, J. Misala podzieli� mierniki mi�dzynarodowej pozycji konkurencyjnej na dwie podstawowe grupy: ilo�ciowe (a w�ród nich mierniki proste i mierniki otrzymy-wane przy wykorzystaniu odpowiednich metod) oraz kosztowo-cenowe42. W takim uj�ciu ocena osi�gni�tej pozycji konkurencyjnej najcz��ciej opiera si� na wska�nikach ex post. Ka�dy z tych wska�ników ma swoje zalety i wady. Aby w sposób miarodajny dokona analizy pozycji konkurencyjnej, nie nale�y ogranicza si� zatem do stosowa-nia tylko jednego wska�nika. 1.3. Konkurencyjno�� polskiego sektora �ywno�ciowego w dotychczasowych
badaniach
Podsumowuj�c dotychczasowe rozwa�ania, ka�dy podmiot, którego celem jest zdobycie silnej pozycji konkurencyjnej na rynku mi�dzynarodowym powinien budowa swoj� przewag� konkurencyjn� w oparciu o posiadany potencja� konkurencyjny (zw�aszcza zasoby i kompetencje o znaczeniu strategicznym), skuteczne strategie kon-kurencji i w�a�ciwie dobrane kombinacje instrumentów konkurowania, jednocze�nie wykorzystuj�c szanse, jakie stwarza mu funkcjonowanie w otoczeniu zewn�trznym. Dotyczy to tak�e polskich producentów �ywno�ci, dla których cz�onkostwo Polski w UE, oznaczaj�ce w��czenie Polski do obszaru JRE, a w konsekwencji wej�cie polskiej gospodarki do strefy wolnego handlu, stworzy�o nowe mo�liwo�ci i sta�o si� silnym impulsem rozwojowym43. 40 J. Misala, Mi�dzynarodowa zdolno��…, op. cit., s. 37-38. 41 J. Misala, Mi�dzynarodowa konkurencyjno��…, op. cit. 42 J. Misala, Wymiana mi�dzynarodowa i gospodarka �wiatowa. Teoria i mechanizmy funkcjonowania, SGH, Warszawa 2005, s. 300. 43 Cz�onkostwo Polski w Unii Europejskiej zasadniczo zmieni�o warunki ekonomiczne funkcjonowania polskich producentów �ywno�ci i przyczyni�o si� do przyspieszenia rozwoju polskiej gospodarki �ywno�ciowej. Najwa�niejszym powodem tych zmian, obok uwarunkowa� makroekonomicznych i globalnych, by�o w��czenie Polski do obszaru Wspólnego Rynku Europejskiego, a w konsekwencji wej�cie polskiej gospodarki do strefy wolnego handlu. By�o to równoznaczne ze zniesieniem w obrotach z innymi krajami cz�onkowskimi UE ce� oraz innych ogranicze� handlowych, obj�ciem naszego kraju zewn�trzn� taryf� Unii i umowami handlowymi zawartymi przez UE przed dniem rozszerzenia oraz
�
��
X� �#�*��� �����)� +�������)� " �"�#������ ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� 1��( �������� "# ����� �� �* � ������ �*�(���������� ���������" �"�#�������( �����" 1#*���������)�����#�����<��" �"�# ��������# +������"������#�"� ��� �+�#�* ��*�# " \������*�������" ������)���+��"�����)�#<�����������"����[�������*���( �*�"#���� +��� 1������*�# "������"�#���*�(�������;� ��*�����#*���)����#��" ����� �������#*���)��*����"<��" �"�#������ �����Z�"���� ���������� ����� ����� ����*�*�*� ��������*��" �"�#������ ���� � ��� �<�� ( �� ��#"�� ��� ��� ����� A�����#*��� ���#��" ������" �"�#������ ��������"������(�<��������#*��*��# ���<��(� +���*����\�"�<#��������������" ����*� �$�� ���� ����������*����� "�������)�*( �����*� ?�#���(� +����( �#��"���X�����" ���"�������� ����������������*������ �����# ������<����� ��������� ��*��1��������X��<������ ����"��Y ������������ ����H�\�"�<#������)���*���������������������*���� ���� ������#*�*�� �*�*�(<����� ��� ����� ��#*�������*������*�(# ������ �������*���� *������������ ���� �������� *�����#*���� �� ������ �����*�� � �*����\�"�<#�� � ������ +�$� � ������� � � �#�� ������ ��#���(��� �*�������� �� �� � +�� +�� �������#*���(�� " �"�#����������_����*�� *�����#*���)����#��" ���� " �"�#������ �����# 1������<�� ��� ���� � ������ +��� ��$� ���� ���" � *��) �*���� ����*�� ����� �# �����" �"�#������� X���� �?�#�� ��)� �*������ ���� � ������ +�$� ��"�� �# ����� ���<��*����������� ���<��#���� �� ���������� �*��"����� �?�"��� ����#(��@@�� � �#���� " �"�#������ ����� ��"��( ���"� #����� ��� ��( �� ���� �� ��#*�(�$�����*�����#<������#*�*��#�*����� ��� ���� �� #*����� #������� " �"�#������ 1" ��#�������)� ����*�� � ��� ����\����������� ���;�� ���*��� ��)�#�"��#*��" ����������@=��
�?�"���� �$�������� �� ����� ���)����#�� ���������" �"�#�������( \��� 1����������)� ��( � ����� �#*�*� "#�������� �?�"���� ���� #<���)� # �*��<�� ��"���<�\��������������� *��������������?�"�����T#<�����*# �����?�"�<���*������ ���\��*�����#*�1"��� � � ����� �� ����\� �� ��"��� ��� ��� #�*�������� ��"���<�� ����#������)� q*������� �#�����( v\�������"�����"���<���#������"��������q�����"���#����( ��� +# � ��( v��Y �������?�"���� �$��#*���<#�����# �� 1�� ���*�( �q*�#<�� ��#���\���"���<������1#������)\���"���*���(� ����( ������"�v\��*�*�(<�����*���*�������"������"# \� *���*���*# ���� ���������" �"�#�������( ���( ���"� #�\�����"��� �#������( �� *�����" �"�1#���������� �# �������� ��� ���\� *���"�*����� �"�� #�� �� ��*���� �"�� #��� �� ��#*������# ��"�<�\� ���(�����#*������� �#����#�����������*���?�"������*������ ����( �� ��#1�*�����*�� +������(� �������������*������ �$���# ��"���� �$��������� ������*����1���*����*����"����" �"�#������ ������#*����*��+ ����� �*� �� ����� ���" #*��������� ��������)�*�� +<���A� ��( ��*(������������" � ����<���� �������# ��"���� �$��*�" �"�#������ ����\� � �"#�������� ����"���* ��� # �������#���(���)� # *� ����#*�����1+� #�����x��"����*�����# ��"���� �������" ����������*# ������# ��"�����#*���<#�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<�������� ��*���"��)� ��<�� )���� ���)� *���#���)� ��*������� �#*�*� � ��"�� �� #�� ]��>*�*������"�q#���v\�Ocena rozwoju konkurencyjności polskich producentów żywności po integracji z Unią Europejską\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#���\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q\��������@@�]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena… (3). Potencjał konkurencyjny�\� �������\����Q1���@=�]��>*�*������"\�Koopetycja w formie klastrów a konkurencyjność polskiego sektora żywnościowego\������ Y��[ # ����"�\� Z��Y ��"� q#���v� Współczesne formy relacji międzyorganizacyjnych. Współpraca – kooperacja – sieci\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<���/@\����=1L/��
�
���
# �� 1�� ���*�( �������*�� � ���\�������� ���������� ��� �$�*���"�*������ ���1������" �"�#�������( �� ��� �<����( ���"� #�\������#*�*��*# ���� ���������)���*� 1�1 #(���*������( ����#*�����+� #�����)@L��
� ���)�*�� ���+���������"�*��������� ��� ��\���������������*���*������*����������#*���(���� ���)���� #��"��)��# ��"�<�� # �������� �� �#*���<#����� �� ���*�( \���� ��"�� ��� #��"�� " ��������� ��� ���\� ����"������ *� � ����������� " ���#(������ ����"#�� ���)� *� ������� �� H���� ��# ����"����� X� " ���"������� �*#����� *���*����� "���������� #�������)� *� �# ���������� #�*� � �*�"���� ���� �?�"������)� #������� �#*��) � � 1�1" �*� ���)�� X� � #�*� ���"�*��� �� ����� ���*+����� ������ ���� ��" #*���������� �#*�*��# ������<��� *���� ���)�����#�����<��" �"�# �������[���������"�*���\����# ��1��������� ������� #�*����"�*����� ������ ��������*���*�������" ��������� ������ ������" � ����#�����<��" �"�# �������V���� � ��#*�����"����"�*�����\����#*�������������1"�<#�� *� � ��"��)� �#*�����+� #���� �#*������� �� ���*�( � �� ����� " �"�#������ �#*�*���#<������\� "�<#�� � �� �� ����$� ��� *+�� ������ �#������ �#*���(�� " �"�#����������x��*+������������*���*"��*�������# ���*��������#*�����+� #�����)���"��)�# *���*����#*��) � � 1" �*� ���)\� "�<#�� ��#*������ *����������� ������<�� (��#������ ��" �������+�*����*�������*�# � ���( ��X�*���*"��*�# ��������#<��" �������<������� � �����*�# � �� 1������ ��� � #�*� ���"�*�� *���*����� ��#<�� �# ��"�<�� ��� ��� ���)��+���������� ��"���# ��"��� ���� "��)���� #��)��# *�# � ����)��X�" ���"������#*�1�# ���* ���)�# *������ ��������#�*�$\���T#<�������#*���(��" �"�#���������� �1�"��)� �# ������<�� ��� ���� �#*���� ��*���"��� ��� ���"��� " �*��� �� ����� ?�# �����)��# ��"�<�� #�*� � #�*� ���"�*�� ����� � �$� �� ��#������ " �"�#������ ��" ��� ������X���#���"���������( "#�� ������"�����#*�����+� #���������#������� ��"����( ��?�"1���� �$����# ��"���� �$\�*� �� �$�� ��# ��� ��������)��*������ #�*��*���������� +1�*�#*��*�#*��*���������*�@F��
� ������# ����������� ���\��*����������� #�*��#�������*�������*���# � ���� � �*����\���������#��"��)��(#��������#�����*�����*�� ��� �����*�(#����*�����*�#<�� ���� #��"�� "#�� ���\� ��"� �� *�(#����*���\� *���*���� ��� � � �*�*�(<���( � �#�"� �������*�(�������*���*����)�*�" �"�#������ ������x���� � ������ ����� � #�(���(#�� #��" ���\�"�*���� �����)��#*�*����������(� +��������#��" �����\�� ��+ ������� � � ��$���1������\���"�<#���� ������# ����������� ����* ������*���)������� �# ���+��#���)���*���1��"<�\� �� ���� ���� �#�����)� ��#���#<�� ( �� ��#�*��)@Q�� >���� " ����*� �$� � � ����������"�����? #��� ������ ��"��)���#���(���" �"�#������ ��� �*�"������� ��"��)� ����#����1�<��" �"�# �����\�"�<#���� �������#*�����+� #��� ��� �#����� *�����" �"�#������������ #��"��"#�� ���� ������*���# � ������# ����� ����*�����" ����*����� �*�"��������*����"<�� �����������)� � � *� ���� " �"�#������ ���� �#*�����+� #���\� ��"� #<�� �*�����"#��<������)��(#�� �����]�����?�"��������)��*����"<������#���������������� ������ ����"���" � ���*���"#��������#���(����*��������� �*�*�(<����)�� ��� �<�������������������������������������������������@L�]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena��(2)\� �������\����&@1=/��@F�]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena��(3). Potencjał konkurencyjny…\ �������\�������@Q�]��>*�*������"\�Wpływ globalizacji i integracji europejskiej na konkurencyjność polskiego sektora żywnościowego\� ����� ^���) # ����"�\� V�V��X��� �� ���� q#���v\� Nowe strategie na nowy wiek – granice i możliwości integracji regionalnych i globalnych\�H����#������V�(���� ��"����'#�" ���\�'#�" ��"��0?������x��" ���Z�'>Z\�'#�"<���/&\����=�1F���
�
�&�
V�����*���� �������*���� � +��" �"�# ���������#��"������*���# � ������" 1#*������������#�*��� �����)�+�������)��������" ��� � 1��� ������ ���*��# � � 1����� �#*�*� '��_�(��(�#�@��� ^�� ��� ��� � ��(�� ��� +������� ���)� �������� )���� �����*� ���"��� ���*����� �+� ������)\� �� ���� " ���#�������)\� �#*���(� "#���� ���� *�(#���������#<���)��*���*����)�( �� ��#"���0�������#���(���" �"�# ������� ��"��( �)������# �� 1�� ���*�( \�� " ������� ��#���� �������� ��\��"�*���\���� � "#�����#<� 1"��#��" ���)���)���*���*������ �*�*�(<����)���#���(���" �"�# ��������� ��"����"�1� #����# �� 1�� ���*����� �������)������)������������#�T����*# ���*���*�������#���(���#<��� �����\� ��#������� �"����*����" �"�# ������ ��" ������# ��"�<���X�����*������(��� �$���� ����+�� �*���*������"����*������#���(���" �"�# ���������*��������� * 1��������#���(��� �(#�������� �������*��# ��=/��
X�����*��$�+�����" �"�#������ ����� ��"��( ���"� #����� ��� ��( ����� ��� �����*������ *�����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� �������#��"��)�*�(#�1���*���)��A��������*�����������*��)��#*����<��"�*���� ��������������� *������#*���� �����"��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*������*���*������ ��"����)��������� �����H������# ����"�����_����*����#�������)������*�(#����*��( ���"�*���\���� ��*��"����� � ������ � � #��"�� H�� �� � ����� ��������� �������*��� # *�<�� )������ *�(#�1���*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*����� X� �����)� �//&1�/&� ��#� �$� �"�� #��� ���)��# ��"�<���*# ��������� "# ����\���� ����������� � +# �<��)���� ���)�*���"�*�� ������#������*��#���� "# ������`�<�������#���#���)���� ����� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����� * ������H������# ����"���V��� �*������"��"�"# ������*#<�����*����� ��"������������)������# �� 1�� ���*����Z�"�*���*����� �#��������"<��)���� 1���)� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( � ����� � � ���� ��� � \� �� � ����� �# ����������� ����*�������� #�*���������*��� *�����" �"�#�����������#��"�����������
A������� *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ���� ������ ��� ��#���� ������*����+#����)���"�T��"<�\�������"�T��"����������*������"�� #� ����q>]v\���"�T��"��� "#�������� #����"�� #����qZ�v\���"�T��"�������� ���)��#*���(�" ���#�������)����"�� #����[��[�������qY�_v\���"�T��"��#���1���� �"�� #� � 1��� #� ���)� ~�?���� q~}]v� #�*� � ���" � � ��"�T��"�� ��������� ����)������ ������#*(���*� ��( � ���`#�+���� �� ���~� ���� q`~v�� X�+<#� *��� � �����)���������*�����"�T��"<������"���*��#*�����( ������+���������*(��������?�"�\������ � +1���)������*��)�*����� ��������������������" #*������$�"��"�����#�������" ����������#���A� ���"��� ���*����� � �#��� ���� ��� �" ������ ����� +��� ��"�� ?�"�\� �� ��+#������"�T��"�� � (��� +�$� +���* ��� ��� � �������� ��( � ����( � T#<���� �����)� �� ���� ��( ������( �) #�* �����*�� ��( =��
����������������������������������������������@��'��_�(��(�#\�Unit Values to Signal the Quality Position of CEECs\������The Competitiveness of Transi-tion Economies� q� #����� #� ��� X �?���#v\�0�����# ������(�\�X]}0\�X]]X\�0������Q\� ��� �&1�{�'��_�(��(�#\� The use of unit values to discriminate between price and quality competition\� !���+#��(��V �#���� ?��� � ����%\�� ����\��#�=\�0�? #��H����#������#������F\����=F1=����=/� ]��>*�*������"� q#���v\� Monitoring i ocena… (2)\� ��� ����\� ��� F1�/{� ]�� >*�*������"\�Strategie konkuren-cji�\� ��������=�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\����&Q1F@��
�
�@�
�) ������ ����#���#*���#*���� �����*���"��������* �������"�T��"�����*����*����� ��������(#�������#��"<������*���# � ����� *�����" �"�#��������\�� ������"�� *��1����� ������ ��������� � �����)�����"�<��" �"�#������ ��������#��*���*��#����"�T��"��������*�� ���������*���������*�(���*� ������)�����������(#�����# ��"�<���Z�"��# �*����������������*�*���*����� ��������*�� �����������#*�*������"#����#*���(�" ���#�1������)�q�*(������)v���)��������"������# +�����X�"�����*�"#��<��������������"�*����+�������*��� ��� �����#*�"�*����������#*���(�" ���#�������)����#*���(��" �"�1#����������+�"#� ������� ���)��#*���(���( �������A�" ������"�T��"��)������������#*1(���*� ��( ���? #����� ���������*�����������#*(���*� �����X��#*�������������� ����1�����*���������*�(���*� ����"#������*������*��������������*�����������#*(���*� ��� �" �"�#�������#��"��)�*�(#����*���)��# ��"�����+��T� ����������# ��"�<����#����)����� ������ (���*�� q�� ���� (#������ �# ��"�<�\� �� "�<#��)� ����� �#*���(�� " ���#��������� +��� ��#���#<�� )���� ���)v�� ]�? #������ � ���\� �� ��� *��� "�<#��)� � ��#<�� �����"#�����������*�������� #�*� ��"� ����������� ����� �����������*����\�� *����������� �<+��� �#����� ����$�� *� ��" �"�#������ ����������( �� ��#"��������������)�"#��<�=���
0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� �����������)��//&1�/&\� ��#�����������*�����+#����)���"�T��"<��" �"�#������ ���\��"�*����*#<��� ����������������( ���"� #�����"���*���� ��# �����V��� �*������� � �*�\����� "#�����������������(#����)��# ��"�<������������*���*����� �#����� �*�*�(<����)���"�T��"<���Z���������*���"�*������������" �������"�1� #����# �� 1�� ���*�����*�����# ��"�<�\���*�"#�����"�<#��)�� ��"��+����" �"�#��1���������#��"������� ���=&��
�������*����*# ��� +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�� ���*���� #�*�� �#��������*���# � ����� *�����" �"�#���������� ��"��( ���"� #����� ��� ��( ��� � �����\���� ������# ����������� ����+����� +#*���#*�( � ������ ��*� �" �������H������# ����"���� ��� �?��"�� � ��������� #��"��(� +�������A��" ������� #��*����� +����������(�������#��"������*���# � ���\��������(���*�������������?��"�� � 1������� ��"����#����)�V��� ����( �Y��"����# ����"��( �������������� ����������"�����������#��"���� �#��������*���# � ����� *�����" �"�#���������� ��"��)��# �����1�<����� ��������+���+�������"�� ����\�(��+������# *������� ����� ��( �� ���������" �"�#�������( \� ���� �� � ����� �"����*���)� ��#���(��� " �"�# ������ �� ���� ��" #*�1�����������������)�����#�����<��" �"�# �����\���*�����(��+������� �#�?����*���"��1���� *�#*��*�$� � �*�*�(<������ ����������� �������� !" �"�#������ �$%�� A� � �$���������!" �"�#������ �$%������� �����# � �$�#�����������*����( �����������������1"���� ) ������*��� � �������� *�#<�� � � � #*��*������( � "#� ������ " �"�#������ ������"� #<������ #*����)����� ��� �<�\���"��� �������( �*�����"��� �
����������������������������������������������=��]+����\����\�F=1�{� ]��>*�*������"\�Development of Intra-industry Trade as a Measure of Com-petitiveness of the Polish Food Sector\� !0�� � ���� � ��#������%\� x#� �\� ][`\� �Z�\� H����#������^�" �����' ��#��"�\�Z #����/&\����@F1L@��=&�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\ �������\����\�&Q1���
�
�=�
2. Wyniki handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi
�A����(������#*�������*����\� ������#��"��)�(� +���*�����( �� ��#"�� " �"�1
#�������� ����� �*���*�$� ���� ���� ���" � " �"�#������ ����� #��"�� ������#*��( \� �����#*������*���"���� ������� �����$�" �"�#������ �$�����*���# � ��\� �������*����1�������*��)� �#*����<�� " �"�#������ ���� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���� ������ ��������"�� )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*����� A�(��������� ������ ����� � ��������*��# *�*�����X����#��*���" ���� �����#*������� � �*������� *� ����� ������"�� +# �<�� �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �� "#����� �*� �" ����� � ��"�����H������# ����"�����x���������*��#�*��� ��� �����"�������*����#�"��#��(� (#�?��*������� ��# ������( �)�������X�����*���" ���� �����#*������� � �*���*�����)������# �� 1�1�� ���*�( ���)������*�(#����*����� ��"�� (<���� #�*�� *������ ��"�������������)���� �����# ��"�����# �� 1�� ���*����H������# ����"�����Y *�*����" ��*���#<+�� ����� �#*��*��( � # *� ��� )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*������X������*���*#�*�(� ��� �*���*�*�(<� ��( ��#*������������*����\�"�<#�������� ������� �����)� �//&1�/&� q���"����� �� �����)� �//&1�/@v\� " �����#����� ���� +�#�*���� ����#*������������ (<����)����������\���"���*�*���*����������)������# �� 1�� ���*��������� ������"��*��\� #�*�����#*�������������"�����������������������*�"#������
[�������� +��� � � ��"�� )������ �# ��"����� # �� 1�� ���*���� (<���� #�*���������*��#*����(#������"#��<�\��������#���������������*� �" ��"����H������# ���1�"���� qH�1=v\� � ����� ���������� �*� �" ��"���� H�� qH�1&v� �� "#������ �� *�� H��q"#������ �#*�����v�� _����*�� ��#�"��#�� � ��# ���� �#*��# ���* � � �����(� �*���<��A)�#� ��* ����( �>�������0*���*����� ��' � ������Z ��#<��q�*��� ���������>v\� *���* ���)� �����?# ����� " ������ [������� �#*��# ���* � � (�<����� ��� �����)�� �) �*����)�*�����#���_�������*��( �_�������#������������q�__�v���^������#������}�����<��q^}v\���#� ���)�����# \�*������������)�� #<������� �$�����"<�� +��1�*��� ��� ��*���"��)� �����)�� � ���" � � �� ���"�<#��)� �#*����"��)� �" #*����� � *� +�*��X]Z>1� ��#����qWorld Integrated Trade Solution�– Comtrade\�"����?�"������>��//������Lv\��# ���* �����#*�*�[��"������ ���q�������H>�v���2.1. Obroty oraz saldo wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi
– tendencje ogólne
�*������� �������*� �" ������ ��"����H������# ����"����� � "#�������������*��( ��*# ���� �� � �#���� ����"<�� )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*������ *�������*��������� �*���+����������//&�# "�\�"������ �� ��"��� �#�*����#��*�������� ���� �"�� #��#��� ���� � �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)\� �*��"����� � ������� ���� � +# �<������� " ����@=@�������# ��� �� � �����������?# ������� ��*# �����"�� #������ ��� #���� X� # "�� �"������ +# ��� � ��"��( � )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�1�� ���*����+���� �+���" �&/�����"�*��������//&�# "���0+# ���)���� ���� ��"���# ��"�����# �� 1�� ���*���\��*��"����#*���������������*# �� �����#� ����*�#<�� �
�
�L�
�"�� #��\���"������ #��\�*���"�*����������"����" ������)������)��X�����"����� ��������1����# "��//�\�(��� +# ���*������� ��#*��*� �=����� #<�������*�# "����� �#*�������A�������������"����*���� � ��������( �� ��#�*�( ���� ����( ��#*�*������ ���"#�*���?����� ���� X� �/&� # "�� ��#� �$� +# �<�� )���� ���)� � ��"�� �# ��"����� # �� 1�1�� ���*�������� ����� ����&@\F�������# \��������"�� #�� ���(����#�" #� ���� *� ���/\@�������# \������ #��@\&�������# �q��+������v��X�� #<�������*�# "����� �#*������ *���*�� � � �*# ��� +# �<�� )���� ���)� � /\=�\� �� ���� ����( � �"�� #��� � @\��\������� #��� �=\L���0���"������� ��"��� �H��� ����������� ���������)���� �����# ��"1�����# �� 1�� ���*������"������������*����*���"�*�� �����q*������"�����//Q�# "�v��X� �/&� # "�� ��#� �$� ������ +# �<�� �#*�"# �*���� ����� ��"���� � ���)�*��� ��#� �$�L\�������# \�� � *���*�\������ #<�������*�# "����� �#*������+�������*�� ��#�����\Q�������# \������� �@���
�Z�+��������X���"��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*����
q��������# v�>�#������)������ '��#���"� �//&� �//=� �//F� �//�� �/� �/�� �/&� �/@��
�"��
#��
Ogółem 4 010,4 7 028,0 9 942,5 11 277,6 15 223,5 17 891,3 20 427,2 21 347,9H�� ��LL\F� =��/\Q� Q�//\@� ��/LL\�� ��/L\L� &�FL&\�� =����\@� L�QFL\F�
UE-15 2 041,6 4 063,0 5 941,2 6 698,8 8 789,0 10 295,2 11 956,2 12 576,5UE-13 575,1 1 127,8 2 060,2 2 368,1 3 117,6 3 468,6 3 973,2 4 300,2
'#������ *��H�� �&�&\F� �Q&F\�� ��@\� ���/\F� &�&L\�� @��F\@� @�@�F\Q� @�@F\��
]��
#��
Ogółem 3 556,9 5 373,5 7 972,3 9 111,0 12 628,2 13 557,3 14 312,5 14 792,2H�� ��F=\�� &�&QQ\�� =�&@F\@� L�&�/\@� Q�Q&\&� ���Q@\@� ���&L\Q� /��/\F�
UE-15 1 848,5 2 938,0 4 484,6 5 448,9 7 511,4 7 802,1 8 472,3 8 763,4UE-13 327,4 450,2 862,8 871,5 1 301,9 1 482,2 1 464,5 1 447,3
'#������ *��H�� �&Q\/� ��Q=\&� ��L�@\�� ��F�/\L� &�Q@\�� @��F�\�� @�&F=\F� @�=Q\=�
>���
�
Ogółem 453,5 1 654,5 1 970,2 2 166,6 2 595,3 4 334,0 6 114,7 6 555,7H�� @@/\Q� �Q/�\L� ��L=@\/� ��F@L\L� &�/�&\&� @�@F�\=� =����\L� L�LLL\/�
UE-15 193,1 1 125,0 1 456,6 1 249,9 1 277,6 2 493,1 3 483,9 3 813,1UE-13 247,7 677,6 1 197,4 1 496,7 1 815,7 1 986,4 2 508,7 2 852,9
'#������ *��H�� �\F� 1@Q\� 1LQ&\Q� 1=Q/\/� 1@�Q\/� 1@=\=� ��\� 1/\&����# (� *������������� ������������"<��*��/�����������/@�# "��Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.�
�X��/@�# "�������������������*���*# ��� +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�
1�� ���*����� x�� � �������� �# (� *�� ��" ������ �� ��#���� � ����� *�� ���#��*��)��/������������( �# "��� ��������#�*�$\������������/@�# "���"�� #��*���"�*������� �@\=��� ��\&�������# \������ #�� �&\@��� �@\Q�������# ��X��?�"�������� ���������)���� �����*# ������ �L\L�������# \����� �F\������ #<�������*�# "����� �#*�������Z�"��� *������ ��#������� )������ �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �� �����)� �//&1�/@� *���*����+���" ������ ��<�"# �����*# ����"�� #��\�� �����*��# "# ����;���� #��� #�*��*��#���� ��<�"# �����*# �����������������������# ��"����������� #<������\�������
�
�F�
������ "#������"���� �������"�T��"��*# �����'[\���#� ��( ��������)�������)\�����������#��� � � +���� "��L�=@��������"���"�� #�����������)������*�(#����*1��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*���� *���*���� �#*����*�� ����� ������"�� �'[\�� ����#�*������# �"�� #� ����)�#�"��#� # *� ��� ��( ���"� #����� ������ ^�� � �#�������������*������(�����������( �� ��#�*�������������\���� ������*# ��� +# �<��)���� 1���)� ��� ����� ����������*���� *����� � ��������� [������ �*��������� ���� �*� �" ������ ��"����H������� ��� �<��� ��"��( ���"� #����� ��� ��( \�"�<#��*����� ���������# *����$���#*�����"�� #� ����������������"���������*������*�$����# ����������#��1�� ����*����\� "�*�������*����� ������" #*�������
x�� # *�<�� �������� *�(#����*���� �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �� "#������*� �" ������ ��"��� �H�� ;� �#<�*��#*��*���� �*�������\� ��"��+�� ������� ���#����#��"<�����*��"������� + �����)������� ��"��*�����������H����;����������� �� +#���#*�( � ������� ��"����( �� ��#"����� ��� ����� ��*� �" �������H��q� �#*��* ����#*�"�*����������� ��#�"��#������� �#*������� �� ���*�( � �� "#����� �#���? #������������ ���v��A������ ��� � ������������*����"<���� ����#��*�\��# ���������� "#�����+�*� �#���� �� �#*��*���������������� �H�����#*��# ���*������ ������������� �� 1� �������)�*�"������ �������#�<���������)��� ��#�(��\�� ������# ����������"�*��������� +#��*��� � �����#��"��������( � #�*������"���� ������*���������������#��"���' ��������*����"����+����������+�*� �#�����)������������*�(#����*���)� #�*���������*�(#����*���)� ������ #<�� ��#���(��*���)� � � � ��"��)� �#*�����+� #���\� � � �� � � 1��� \������������*��)��#*�����+� #�������� ������*��������?�#��*�(#����*���)\�* ���1����������������� �����*��������* ������# �����(� +���*���������������*���������*�1��# � ����� �������*��� # *�<�� )������ �# ��"����� # �� 1�� ���*���� ������ ������"���*��"��� *��"�����*���*���)��# �"<��*�?�����*���������)\�*�#<�� ��� "#������#*���"��������\���"���� ��"������� ��"��� �H���Z������ ���������*����"���#*��*���������� �#*���� ��*���"��� � � *������*����� ��"�� ���)� � (��*���� �*�������� �#*������ �� 1���*����� ����� ���#*��������� ���*�( ���"#����)���� " �# *��������)��x���+�*�*���*�����+����#<������"���� �$�����*���# � ���)�������)���� ���)\�"�<#��� " 1������*�"��<��� ��"��)��# ��"�<���� ���*��)����� �#*�+��*�(#����*���)� ��*��1�<�\� �� �� ����� �� �<+� �# � ����� � ��"�� ��� �$�� Z�"�� ����� �#*�����+� #������#����* ������������*�������������)��*��"������#�����)��#*���(�" �"�#��������)� ��� �� �������� ��)� � *����� " �"�#��������� ��� #��"�� ����*���# � ����� x������� � ����)� �*�������� ��� #*��*� �*# ���� �?�"���� ���� ��" #*�������� �*����"<�� �# ��"���� #�*�� �#������" ������+�*����*���������� ����q�������� ��*��)��������� � ������� � �*�����)�������<��*�#*��*�������" ����v\���#������#<��( �# �*������� �����\��*�������� ��? #������ 1�# � �����\� # *�<��"�������� ������"������( � �� �����)��*�������*� +�*�#��*�#*��*���������*�\���"�#<������� #*������ ����*��� ��� ������ ���*��� ��)�#�"��#*��" �����������q��������? #����"����#<�v==��
����������������������������������������������=@��# (� *������������� �������������)�*��&�"��#������/@� # "�� �� #��)�����������( �������"�*��"�1��"# �" � ���*�����==�]��>*�*������"�q#���v\�Ocena rozwoju konkurencyjności�\� �������\����F{�]��>*�*������"�q#���v\Monitoring i ocena… (1)\� �������\����L1F��
�
�Q�
�#���� # �*���������"��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*���� �*�� ��� � ��" #*�������� " �������� �# ������ �"������( =L� #�*� ������� ��� ����1������q��"������*��?��"���� �#����v��X����(�������� ����"�� #���� �����)��//@1�/@��*#�������#���� � �L\@��# �*���\������ #�� �&\Q��# �*�����X��*��������"���*# �����"�� #��� ��� ��� #��� �"��" ����� � �#���� � ������( � ������ +# �<�� )���� ���)\�"�<#�������� "#������*#����� ��#���� � ��F\=�� # �*����q��+�������v��X��������+�*1�*(������� �#���� # �*��� �#*�# ���� +# �<�� )���� ���)� �# ��"����� # �� 1�1�� ���*���� +���* � ���" #*�������������*���# �����#�(#��������� �����X��<��*����"�"��#��" �����#<����������� ����?��"�����#��������������#�#�� �������" ��#���� # �*����#*�# ��� ��#� ���� +# �<�� )���� ���)�� X� ��"��� ������� �"�� #�� �# ��"�<�� # �� 1�1�� ���*��)��������)��//@1�/@��*#�������#*��������� �\=L�������# �# �*���\�����1� #�� � \/Q� ���� ��# �� X� �?�"���� �����"�� �"�� #��� ���� ��� #���� *���"�*���� �����#���� # �*���� �/\@Q�������# ���
Z�+���������������"�� +# �<��� ��"��( �)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*����
>�#�1������
)������'��#���"�
�/@+��#������# �*������� �*�������������)�
�//@1�/@+� �//@1�//Q� �//�1�/@+��//&���//�
�//Q���//�
�/&���//�
��������# � ���# ��� ������
��# � ���# ��� ��������# � ���# ���
�"��
#��
Ogółem� 532,3 186,9 104,5 1,56 16,4 1,50 23,3 1,87 11,0H�� L@=\/� Q&\� /=\�� \�L� Q\=� \&@� �Q\L� \@�� /\L�H�1=� LL\/� QQ\@� /=\�� /\�&� Q\/� /\�@� �L\F� \/�� \�H�1&� F@F\F� L�\�� /Q\�� /\&&� �/\� /\@/� &@\L� /\&&� �\��'#������ *��H�� &�/\Q� �/�\�� ��\@� /\&/� \�� /\L� �\L� /\@=� �\=�
]��
#��
Ogółem� 415,9 146,6 103,4 1,08 13,8 1,27 23,2 0,97 6,6H�� @L�\&� @=\@� /�\Q� /\FQ� =\� /\�&� �L\@� /\LL� L\@�H�1=� @F@\� @L\@� /&\@� /\LL� =\�� /\FQ� �L\=� /\=L� L\L�H�1&� @@�\� &�\@� �Q\Q� /\�� @\=� /\=� �L\/� /\/� =\F�'#������ *��H�� &&\Q� @�\@� /@\F� /\&/� \=� /\&@� F\&� /\&� L\��
>���
� � Ogółem� 1 445,6 491,8 107,2 0,48 27,5 0,23 24,1 0,90 30,4H�� �=�\&� &/&\F� \�� /\@Q� �Q\/� /\@� &F\�� /\FL� �/\&�H�1=� ��F@\F� ==\=� /�\@� /\�F� &\�� /\�=� ��\� /\=&� &�\��H�1&� �=\Q� Q�\F� &\F� /\�� �@\�� /\L� @&\@� /\�&� \&�
���#���� # �*���������"��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*���� �*�� ��� ���" #*�1�������" ���������# �������"������( �q[��~���#�#\����x ����\�'�������#�\�Mathematical Formulas for Economists\�>�#��(�#\��)�����*\��#�������//�\����&@v\�+��# (� *������������� ������������"<��*��/�����������/@�# "�\������� �)������# �� 1�� ���*�( �� ��"��*�"#�������� *��H���������)��//@1�/@�q*������"�����/&�# "�v�+�� �������\� ����� �*�*�(<����)� �����)������* ����( � "#������"�*���� � #<� "��#��" ���*�����\���*���*"��*��������������� ����� +���*������#�����)�# �*���)���"�T��"<����( �������"��Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.�����������������������������������������������=L�[��~���#�#\����x ����\�'�������#�\�Mathematical Formulas for Economists\�>�#��(�#\��)�����*\��#�������//�\����&@��
�
���
A�� #<������� �#�����( � �������*# ���� ��#�������� ��"��( �)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���� �� " ������)� �����)� �*� �" ����� ����"�\� �� ���� � � � �� "#�����+�*� �#���� �� ��"������+�� ���#�T�������*����������������� "#������� ���*�� � �*����*�*����� #��\�"�<#���������)��//@1�//Q��*#������ ��&\���# �*���\�� ��*���(����������)� �//�1�/@� � L\L�� # �*����� �"�� #�� �� ���)� ��<�)� "#����)� �*#������ �� 1������ � � �&\&�� �� \/�� # �*����� X� �?�"���� ��"��)� *����� ��#������� )���� ���)��*# ��������� +# �<�\���"��������������������#��*���*����)� "#��<�\�����<����@\�\���� �� " ������� &/\@�� # �*����� Z�"��� *#<��� ������ ������ # *� ��� )������ *�(#�1���*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*����� ����#�*����( �������� ���*�����*��"��1����� ��"��� �H������# ����"�����X�*���* ���?��"�����#�����*�#<�� ���#� �����"�� #��\���"� �� ��� #��� # �� 1�� ���*�( ��)�#�"��#�* ����� ������ "#����� �*� �" ������ ��"�����H��+�#�* �� � +�����#*�+��(���� #�*���� "����� ������� ��� ������� ������)�����#��*���)=F�q��"#�����v����
X�"#�������� ��"��)������*�(#����*����# ��"�����# �� 1�� ���*����q��������# {��������#����v�
����# (� *������������� ������������"<��*��/�����������/@�# "��Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.��
_����*�����������*����*�#�(<���*�� ���)�q�1�1_Y]^_v���"�*���\���� ��"��)������ *�(#����*��� �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �)�#�"��#�*���� ���� ��* � �������)������=Q��>�* � ����*# ��� �"�� #������������� *��"������#�(����<�# �*�\�(���+�*� �#���� � � � *+� #��)� �*#����� � ��� ��# ��<�� �� � ��� ��� ��"� #�� ���#���� ��������������������������������������������������=F�X���"�� �����*�� #�(#����� +���� ���������*���� ��� ���\� � � � ����#�*���� +�#�* � ��� "��� ��#� �������<��*����"<�� ����#�������� Y�� q �� ������ � /\�Q/�� �� /\�Q=v\� "�<#�� ��"�*���� #<����� ��� ��������� " #������� ��#�*<�� �� �*�#�(�� �*�� ����� _����*�� ��#� ���� ������ +# �<�� �# ��"����� # �� 1�1�� ���*���\� �#*��# ���* ��� ���� ���� �//&1�/@\� ��"�� ��"�*���� ��#�T��� ��( � �#���� �*# �� ����A�*���* ����������#��������) ���������"����� ����*�����<��*����"�����#��������Y��q/\Q/�v��=Q�^��������*�"\�Prognozowanie cen surowców rolnych z wykorzystaniem modeli szeregów czasowych\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�/\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��
y = 1,5657x + 1,9724R² = 0,9809
y = 1,0806x + 2,4018R² = 0,9815
y = 0,4851x - 0,4294R² = 0,8019
0
5
10
15
20
25
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*
eksport import saldoLinia trendu eksportu Linia trendu importu Linia trendu salda
�
&/�
*���"�*�$���#*�����x��(��+�*�������"��"�� #��������(��# "������������������*���\����������*��;������������)�"�������1��������>�* � � �$���� #����� �� ��������*����\�(����������)��//@1�//L���)�������* � ���+����*���*�������"�*�������" ������)������)�� � ���������� ����(#����� "#�� ��( � #��"�� *� #��"���� �������� �� � � ����\��� � ��� �# ��"�<�� *� ��� #��� ��"�*���� � #�*� +�#�*���� #<�� ���#��� # *"�������������# "���Y�����������������"����* � ����*# ����#*�� *������� +��#� ������������� �� ���������)� �*�#����1���#����� #�*� ����*��1����\� �� ��* � ��� �����"��;����*��#����"��#����=���
�2.2. Struktura geograficzna handlu produktami rolno-spożywczymi
� ���*�����)���� ���� ��"��( ���"� #�� # �� 1�� ���*�( �*�*�(#������ �� �������������#��*��\� ����� �������������#���#����������������������*��������� * ������"#���� �*� �" ��"��� H��� V���� � � �?�"�� ������� ����(#����� � ��"�� *� H���� ��# ����"�������# ���*�����X��<������ ����"��Y ����� ������� �������# ����"������(#�����( �� 1��#�*��*�"������� + �����#*������� ��#<�\�����(\�"�������� #�*� �<+���� +�*�#*��H���'#�� ����# ����������� ���\�"�<#*������������ "#��� ���������#���������#��\�����#�1��#����\�?�� ������#��� #�*�� +# ������*���#*����� �)# ����# � ���"�\��*��"�������1 (#����* ��� � ����� � � (# ���( � #��"�� *+���� �)�#�"��#�*�����( � ���� ��� "�� �������+���*�� " �������<��� X� �/&� # "�� ��*���� "#��<�� H�1�Q� �� �"�� #���� # �� 1�1�� ���*���� ��"������<���FQ�\�������"#��<��!��������"�%�=Q\=���� ����������� ��������� *� "#������ H���� ���� �� � �#����� L� ���� ��# �� X� �/@� # "�� ��*���� H������"�� #����� ���*# ���$�� �F���q������H�1=�� �=��v\��������"��)���� ���� �� ���(��$���#� �$� "��L\F�������# �q��+������&v��Z�"�*���*������*����H������# 1����"���� �� ��#�"��#*�� (� (#�?��*������� *�� #�*� ��"���� "����#� �$� ������ +# �<���*�"#������H�����" ��������#(��������� ����#�*���������*�\���� ��"����"� #���� 1��� ��������" �"�#���������� ���<�����"����������<�����#��"����
Z�+������&��>�#�"��#�� +# �<��)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*����q���# ��v�
'��#���"��"�� #�� ]�� #��
�//&� �//F� �/�� �/&� �//&� �//F� �/�� �/&�H������# ����"�� L=\�� Q/\=� FL\�� FQ\/� L\�� LF\� LQ\=� L�\@��}Z_� \&� \/� /\Q� /\Q� @\�� @\&� @\� @\��'#����# *��������( �� ��#�* � =\=� &\� &\� �\F� @\&� &\/� �\F� &\Q�'#����+��"���"��� @\@� \�� \� /\F� \�� /\&� /\&� /\��'#����Xx�� =\L� Q\Q� \&� /\F� &\F� �\Q� @\�� &\L�'#����# *�������������� Q\/� =\@� L\Q� F\� �=\@� ��\=� �\=� Q\�0(<���� //\/� //\/� //\/� //\/� //\/� //\/� //\/� //\/�Źródło: opracowanie własne na podstawie: „Handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi.Stan i perspektywy”, nr 19-40, seria „Analizy Rynkowe” z lat 2004-2014, IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW, Warszawa. ����������������������������������������������=��Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność polskiego sektora rolno-spożywczego��q��� #����� ���>*����#�\� ]��>*�*������"v\� ����� _��' ����"�� q#���v\� Analiza produkcyjno-ekonomicznej sytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 2013 roku\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��
�
&�
~��*����� ���� #��"���� *+���� � ��"���� ��� ���� ��� ��"�� "#���� Xx�\� "�<#��)���*���� �� � ��"��� �"�� #���� # �� 1�� ���*��� �� �/&� # "�� ����<��� /\F��� H�*����"#��<�� Xx�� �� � �*�*�(<����)� �����)� � ���(��� ����� ��)��� �� ����"������� *��*��������� ����"��)���� ����Y ����q �(#����������� �����# ���( �� ��#�*��������(#�1����������v��Y ������ ���" � ��*��� ���# ���*����#<��� (#����*�������� �������� ��� ��( �#��"�\�� ���(��������������� ��������"�����"�� #���� #�*����������#��" ������ �" � ���*��� ���"�<#��)� +#��� q���� �������\� � � � 1��#*�����v�� X� �/@� # "�\����*���*"��*���# ���*�������#*�*����"�<#��"#����Xx��*�"�*���� *������#* ����\��� � � ����( � ��"#������ ��#���� �?#�"���"��( � � � #�� ����� q_>}v� �� ������)���*�"<�\� #�*���# ���*�������#*�*�Y ���������#�������( �# "��*�"�*���� *�������(#�����# ��"�<����� ��� ���)L/\���*����"#��<��Xx����� ��"����"�� #���� # �� 1�1�� ���*���� �� +���$������ � "��Q���
A�� * ������)�"#��<��*���*����� *��������"�� #������� ����*����������*�*����������# *�������������( �� ��#�* �q���/&�# "��F\�v��'#����# *��������( �� ��#1�* ��������� �������� ���" � ��������"����*�������"�� #����q�\F�v\�� �����"���#*������*���"���*���)��# ��"�� ������*����� ����"��)���� ���\����"�<#���"�������������� "�������"�������� #�*�+�#��#��� *�1�����#���#�? ����
>�#�"��#�� (� (#�?��*��� � ��"��( � ��� #��� # �� 1�� ���*�( � ��"�� �)�#�"��#�1*����������� "�����*������H�1�Q�q���/&�# "��L�\@�v\��������������H�1=�q=�\��v��X��/@�# "����*��������� �����" ����*���*����*���"�*�$������������ �����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)� � ��"�� ��# ���*��� ���� � *�"#��<�� # *���������)� ����( �� ��#1�* �qQ\�v��>��� ��#*������*���"����# ��"���# ����� �) �*����*������)���#�?�"����1���*���)�q � ���� ����� ��\�"������)�#+���\���� �\��#*��#���� #�*�#�+�v\�*���"1�*������ #<� # �� �$� "#�� ���� � ���� ��� ���� �� � �������� �#*���<#�*�� � ��"��( ��#*��������� ���*�( ��]�� #�������������������#*����"�����*���" ����(������#�?�1#�������\� "�<#��H������# ����"��*( �����*�� ���� ���������XZ0��#*�*�����"#�� ��������+����# *���������q~��v� #�*������� ��#�� ���_?#�"�\�'�#��+<��������?�"��q_��v��� * ������ "��#��"�� (� (#�?��*��� ����� #���������� �������"��� *���*����� �� ��� #������� ����� �� ��"���
����������������������������������������������L/�X� ����� �F�/��/@� #�\� �� *���*"�� *� ������������� ��<�)� �#*����"<�� _>}� �� �*�"<�� ��� ~�����\�Y ����*�"�*������� #�������������#* ��( �*���#�� #����������H�\�*�����������F�/���/@�#��*�"�*������ *��*�� ��"������\���)�����#�����(������*��( ����# ��"�<������#* ���)������ ������)� +#<+�����#���*�����0�������F�/@��/@�#��*�"�*������ *��*�� ��"����"��� * ������)��#*��� #<������#* ���)��X�������/�/���/@�#��[��� #�����# ���*����*�"�*���� #���*�� ��"������)�����\�����������#* ��( �����)��#*��� #<�\���������\�" ���������*��0��F�/���/@�#��� �Q�/L��/@�#� + ���*�����*�"�*���� #����*�� ��"�����H"#���������\�����������#* ��( �����)��#*��� #<���0���=�/F��/@�#�� + ���*����*�"�*���� #��� ���)� �# ��"�<�� *� � ���<�*���� � ����"��( � ��� H"#������ A� ������ L�/Q��/@�#�� ��� "#��������( �# "��* �������# ���* ���*�"�*���� #���� �Y �������"�<#��)��# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��*��������H������# ����"���\�H>_\�'�����\�_���#�������x #��(����A�"�*����� +�������"�* �$�# �*��<�������\� �# ��"��� ����*�#�"��\� ��#*���\� � ��� �� #*��)�\� "���+���\� ���"�<#�� �#*��� #�� �� ���*���*���"�\�"��*\����*"�\��"# +�\��"��#�"����� � ��( \�����"�����"�<#���# ��"����� ���*��*����#����������*�*�� *� ���"�� �� #�� |��_�+# *��"\� ]��>*�*������"\� ^��Z�#��*�*�"\� Konkurencyjność polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w kontekście rosyjskiego embarga na wybrane unijne produkty żywnościowe\��"���#��*������_(������Y��"��Y ���( \�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@���
�
&��
X� �����)� �//@1�/@� �� � ��"��� )������ *�(#����*���� �# ��"����� # �� 1�1�� ���*���� *� H�1�Q� ������ ����� ����������*��� � �#���� ������� X� �/&� # "���� ������� ���� � �������� ����� �# ��"����� *� "#������ H���� ���� �� � L\/� ���� ��# \�������/@�# "��� �� ���(��$�#�" #� �����#� �$�L\F�������# ��������*��� ���#�T���� � ���\� �� � ����� �# �������� ��� ���� ��� �� ����*��� ���(�� " �"�#�������� ��� #��"����������q��"#������v��0������ ��//F�# "������ �� �+�� ��#*������*���"���(���# ������#*�*� �������� *� "#������ !��������"�%\� � ����� �� �����)� �//Q1�/� ��( � T#<����� +���(�<�����)������*�� ����������������*� �" ��"������*� �" ��� ���H������# ����"��������� �+ ������ ��\�+�#�* �����������������������)���� ����� ��"�����# ��"�����# �� 1�� ���*����*������"#�������� �*���*�� ���/��# "��#�������������(��� ��#<1������������"���"��������*��( ��*# ���������� +# �<��*�"#������H�1=�q� �&\=�������# ����/&�# "�����#��� � � +���� "��&\Q�������# ����/@�# "�v����� �� �� � ���������������������*������(���# �������#*�*���"� #����������
�X�"#��������>��� � +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�� ���*����� ��"��
q��������# v�
���# (� *������������� ������������"<��*��/�����������/@�# "�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.��
0�������� ��������� ���������� �� +# ���)� )���� ���)� *� "#������ �� *�� H����X������)��//@1�//Q������������ � +# �<��)���� ���)���� �����*������"#���������1�������*���� ���� � (��+��� � ;� �� � � /\�� ���� ��# �� X� " ������)� �����)� +������ +# �<��)���� ���)� *� "#������ �#*������ � �#������ ���\� � � *� � � ��� � ���(�������� �� �/&�# "��� �#�*����#��*���������"���������"��q/\��������# v��Y "��/@�� � ����������"�� �� *��"��$� ���� ��?������� �� ��� " ���� "�� /\� ���� ��# �� H������ ���� � )������*�(#����*��( �*�"#�������� *��H��+�� ��#*������*���"�������"�������( ���?������������������*����������� # *���������������( �� ��#�* � q���/&� # "��\��������# v� #�*�"#�������}Z_�q/\=�������# v��>���������*���� � �� �#������������"���"�� #���������� #���������������*�����������Xx��q\F�������# v� #�*�*�"#������+��"���"������ ������� ���������� # *���������� ( �� ��#�* � q�� +�� �#*����"��)� /\� ���� ��# vL������������������������������������������������L�!�������*�(#����*����# ��"�����# �� 1�� ���*�����>��������#���"����%\��#��1@/\���#���!_����*��Y��" ��%�*������//=1�/@\�]�Y�`�1�][\�_YY\�^Y�YX\�X�#�*���.�
-1,0
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*
Kraje spoza UE
UE-13
UE-15
Ogółem
�
&&�
� ������� ���� � )������ *�(#����*��( � *� "#������ �*� �" ��"���� H���� ��# ����"���� �*������"��� "#���������"���?����������������)���� ����*�"#�������#*�����������?�"����� ��"����"� #�# �� 1�� ���*���*��"����� ������+������)���� ����
` �� ��#�*������(#�����#�(� �����������*�#<�� ������������*������������# �����(� +���*������\� ��"� �� ? #��� �*� �������� ������#*���)� ���\� ��"� �+�� � ����� +�� ���# ������� (� +������ " �"�#������ �� �)# ��� �#*��� ��(��������� �"��"���� (� +�����)��#*�����L���X����)���#��"��)�������� ���*�����( �� ��#�*��� ��"��*�H������# ����"����� *����� ��"� ���+�#�*���� *# *�������� 0(#����*����� *�����#�� ������ �# ������<�� � �#��"�� ��# ����"��( � #�*� ������*�� �"���� �$� �� �"�������� )���� ��� ��� � * ������)�#��"��)� *�(#����*���)� � (�� �����"� "�*�$� ���� �� �#*��*� ���� *�(# ������ ���� � �1�"��( ���"� #����� ��� ��( ��>������ ���*�����*��������#��"����*+����+����+ �����#�*�" ���� ��#���(��� �"�� #� ���� Y���"� H�� ����� ������������� (# ���� �� �*(����������+����\������ ��� ����� " �������������� ��"��)��# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���� (#����* ����>������*# ����# ��"������� ������� ����������#�*������*�����#(��*����*���������"��# ��������� �*�"�������� ���)�#��"<��*+�����>�#���(�������#��?�"�����*�(#����*���)�#��"<��*+��������������� �� ��������# *���*��������"��*����(�����������)�����" ����"��#�����#��"��)�*�����#*���)��X�������� ��������"�*����� ����# +������� *���*������ ������ *� ����#�+����\� �#���� #���\� � (����"�\� ��"� #<������� �� � �������� � ��������)�(���<��������(���" �������<�L&��
�2.3. Struktura towarowa handlu produktami rolno-spożywczymi
X� � ��"��� )������ *�(#����*���� �# ��"����� # �� 1�� ���*���� � ��������# ��"����#*��������� ���*�( ��X����(��*����"<��]�Y�`�1�][���*�����# ��"�<���#*������� �� ���*�( ������" �������"�� #���� # �� 1�� ���*����#���� ���� ��� "��Q=���������*���*�������*������#*�����������"#����)�H�1�F��Y����������������*���������� ��������*�����# ��"�<���#*��������� ���*�( ������ #����# �� 1�� ���*��\�"�<#�� �������� � "<�� F/�� q��"#��� ��&v�� X� �/&� # "�� ��*���� �# ��"�<�� �#*��������� ���*�( ����"�� #���� # �� 1�� ���*������� ���"��� �# "��� �#*�����( ����1*���*���� +��������� ������<��� �� ������ �Q@����LQ���>��� ���)�������# ��"������#*��������� ���*�( �� �*���*�� ����F�# "�������� ������\��� ���//@�# "���*�+" ��*#����� q���/&� # "������ �� �F\=�������# v\�� ��*���(�����?�������)������*�(#�1���*�����#��"������# ������ ��*���*��+����������+�#�* �(��+ "��q1\@�������# v��
Z�"����#�"��#��� ��# ���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���������" #*����������� ��"����( �� ��#"����� ����#�*����*�� ��# �"�� #� �����)�#�"��#*��# *� ���� �1�"��( ��#*������� �� ���*�( ���"�� #�������# ��"��� � #<������ ������#*��� #*�1���\��# �������� ���(����*���*�������"�*��" #*�����*���#� ����� ����������"�� #���������" � ��# ���� � �#*�+��� � � ��)� ���� #*������ �#*����� ��� �#*���<#��� � ��� �����*��#*�*���*����������"�� #���� ������� ���� �����*����" #*��������*�� +<�\������������� � *����� �*�#��$� " #*����� �"����� �"�� #�� �# ��"�<�� �#*��� #* ���)� ��#*��������������������������������������������������L��X��>*�����"�\�Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia\���?��\�X�#�*�����//���L&�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\�������
�
&@�
��"�� �# � ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( � ��� #��"��)� *�����#*���)\� "�<#���#������� ����� �# ���*�$��"�� #������ ��# ���� # �����*�� ����<�?�+#�"�����#*����� �����" #*��������������<#�����#*���<#��������� ���L@���
X�"#�����&���������*�(#����*���� ��"���# ��"������#*��������� ���*�( ����# ��"�����# ������q��������# v�
�
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.��
A�" ������� #����# ��<��q����*�������*������)���#�?�"�������*���)v\���������1���� ��)��#*���<#��� ���"#���\� �����+�#�*����" #*��������� ��� #����# +<��?�������)\�(��� ��#*���� � �#����� ������ )������ *�(#����*��( \� �� ��"�� �� ������ �����#*��������*��� ��#� ����� �����\� ����*����" #*��������� ��������� �" � ���*��( � #�*�� 1����������� ���)���������#�����]�� #�����)��# ��"�<�����*����������# ����)�#�"��#��*������������� ���#��" ������*+ (�������� ?�#���"#�� ���)��# ������<��q��������" ���"��������� ���" �"�#����������"#�� ���)��# ��"�<�v\���*��#�(������# ����)�#�"1��#��#*���<#�*�\�(��� �*��$��# ��"�<�� ����� �#*����#*������"#�� ���)��#*�����+� #1�����)\� �� ���������� #��"�� #� ����� q�� ���� " ���"����� ����� " #*������ *�#<�� � �����# ������<�\� ��"� �� ���� ������ ( �� ��#"�v�� ]�� #�� � �)�#�"��#*�� �#*���<#�*��\� �"��1#��" ���������*# ����"�� #��\�# *����������#*������*���"����*��"�����*���" �*� ���# ��"����q������ �������#���\���# ��<�\����#(��v������*�����# ����� ��"����#*�1������ �� ���*��\� � � � ����#�*�� ��*�� � � ��������� �#*�*��� ��� � 1" �*� ���)��#*���(�" �"�#��������)L=������������������������������������������������L@�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\�����1����L=�]+������
SaldoEksport Import
-5,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Produkty przemysłu spożywczego Produkty rolne
�
&=�
Y *�<���"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��� "#������*� �" ������ ��"����H������# ����"���\� + "��*# �����)� �� ����#��"��"#�� ��( \�+����������*������1�����*��)� �*����"<�� # *� ��� �#*������� �� ���*�( �� H�*���� �"�� #��� �� �# ��"������#*������� ��"�*����� ����������*��� ���������� �*# �� ��� �� �� �����)� �//&1�/&�*���"�*������� �+���" ��������q*�=\��� �&&\��v��X�� #<�������*�# "����� �#*��*�1�������"������ *���*�� � �� �������"# �����*# �����"�T��"�� #��������� �"�� #� �����#*��������� ���*�( LL��X������*������"�� #���#*������ ����=/���#*�# �����# ��"�����#*������� �� ���*�( �� [�*� # *� ��� �"�� #��� +�����( � �?�"���� ����(#����� *� H���#*�# ����# ��"��������(���*���#*��������� �������)������)�q�������)�������)v�*����� 1����� +��+�� � " � � � � ��� ���*�LF�� >�#*���� *�(#����*��� +���� ���� ���" � �������"�������*+��������"#�� ��( ��#*��������� ���*�( \�(���*�( �� ��# ������������*��$�# �������� �����# ��"�<����( ���"� #�����#*��*����������� �� �#������( �����1����� �" � ���*� 1?����� ���� q*�� �*(����� ��� ���*�� ����� �*��"������ �� �"�� #�����# ��"�<��� " �����)�(�<��������#��"���������v\����������� �������"��" ����"��#���������������)�+#����)�q� ���*����)�*��#*���������� ���*��v��
X� �����)� �//&1�/&� �*# ���� ��#� �$� �"�� #��� ���"�* ���� (#��� � ��# ���)���X��#*��������*�����)��>�� � ��� ��*# ������*�� ���#*�������( ��x����������*�����1����(�<����)�(#���� ��# ���)���"��*��*��������� "#�������#�T���*������q��+������@v��A��"�����*��������"#������# +����"��#���*�� #�*���#*���\�� ������������� ��������� ���� ��# +�� ��� �� ��� #�*� #�+�� �� � ��� � #*��� X�#<�� � * ������)� (#��� � ��# ���)����(�� *�#���� �*# ��� *���*����� � ��������( � �� �"�� #���� �*����� ���� � �� � �# +�\�����"���# ��"�<������*�#�"��)\�#<���)��#*��� #<���� ���*��)\��#*��� #<��*+ 1 ���)� �� ����*���� ��"��#���*�( � #�*� "�"� � �� �#*��� #<�� *� "�"� �� V��� �*�����\����"�<#��(#���� �#���������� ���*����������� ��"����"�� #���� # �� 1�� ���*��\� ��"�����"� � ����� #*��)�\��#*��� #��*� � �<������#*��\��#*��� #��*���������#�+\���#���������*���*������X��?�"�������)�*����\��������)��//&1�/&�*������*��������� �����" �1����#����� � ��# ���� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�� ���*�( �� x�� �*�����$� (�<����)�(#���� ��# ���)����/&�# "���#*������ �F�\�����( ��"�� #��\��*���� �@\@����������������#*����*���������������
X� �����)� �//&1�/&� �*# ���� ��#� �$� ��� #��� ��*���"��)� (#��� � ��# ���)���X� � � ���� �*���<�� �>� �*# ��� ���� +��� ���*�� �� �#*�������( �� X� �����* ������ "#����� ������ �*��������� (�<����)� (#��� � ��# ���)� �� � ��"��� ��� #���� # �� 1�1�� ���*���#<��������(���*���� ��q��+������@v��A�(#�����������������"���\�)�#+��������#*��#���\��#*��� #��*� � �<������#*��� #�*���#*������ ���������������������� 1����������� ���� �# +�\��# ��"�������*�#�"��� #�*�*���#*�������\���������#���������� ��"��� �# ��"��� �"�� #� ���� X�#<�� � * ������)� (#��� � ��# ���)� ���(�� *�#�����*# ���*���*�����#�+��� � �<��� #*�� #�*���� �<���V��� �*�����\�������(#����#���1������� +�����)� �� � ��"��� ��� #���� # �� 1�� ���*��\� �� ���� � ��������� �� ����
����������������������������������������������LL�Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność…\ ��������LF�Sytuacja ekonomiczno-produkcyjna przemysłu spożywczego� q��� #����� V���# �\� Y��H#+���v\�������_��' ����"��q#���v\�Analiza produkcyjno-ekonomicznej sytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowejw 2013 roku\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��
�
&L�
������ �� ���*�� ���� *���#*��\� �� ��"�� #<��� �#*��� #�� �� ���*�\� ����*�*�\� � ������ #*��)�� #�*�"�"� ����#*��� #��*�"�"� \���#���� ����*���*������A����������"��" �����*������*�����������������)��//&1�/&��� �����" �����#������ ��# ����� ��"��( ���1� #���# �� 1�� ���*�( \����"�*����#*����������"�� #����X��/&�# "������*�����$�(�<����)� �*���<�� �>� �#*������ � LL\&�� ��( � ��� #��\� �� ����� � =\@� ����� ������ ������# "��� �#*��*��������"��������
Z�+������@��~�����/�(�<����)�(#���� ��# ���)���� ��"����"�� #��������� #����# �� 1�� ���*����������)��//&����/&�
q" � #���<�����*�*���* � �(#���\�"�<#��*��"�������*���*����v�
~���
�"�� #�� ]�� #���//&� �/&� �//&� �/&�
�*�����>���*����
���"�� #���\����# ���
�*�����>���*����
���"�� #���\����# ���
�*�����>���*����
����� #���\����# ���
�*�����>���*����
����� #���\����# ���
�� ^��� ���� �# +�� �\=� ^��� ��
��� �# +�� L\=� 0� ������ #*��)�� @\L�
0�����������*�������*���#*���
�\��
����#*��� #��*� � �<������#*���
/\&� �# ��"��������*�#�"��� �\@�
0�����������*�������*���#*����
�\� ^��� ����� �# +�� �\��
&�� 0� ����� #*��)�� /\/�
Z�� �������# +������ �� ����
F\��Y�+���� � ����� #*��
Q\/�Y�+���� � ����� #*��
�\=�
@�� X�#*���� �\@�Y<�����#*��� #����� ���*��
L\=�Y<�����#*��� #����� ���*��
F\Q� 0� ������ #*��)�� Q\/�
=�� �# ��"��������*�#�"��� Q\L�
�#*��� #���*+ ���������*�� ����"��#���*��
=\Q�'�"� �����#*��� #���*�"�"� ��
L\��Y<�����#*��� #����� ���*��
=\@�
L��Y<�����#*��� #����� ���*��
L\@� 0� ������ #*��)�� =\F�
Z���*�*����� ������*���#*������+��# �������
L\��
Z���*�*����� ������*���#*�������+�# �������
=\&�
F��
�#*��� #���*+ ���������*�� ����"��#���*��
=\��#*��� #��*� � �<������#*���
=\=�'���\��)�#+���\���#*��#�����
=\� �# ��"��������*�#�"��� =\�
Q���#*��� #���*����������#�+�
=\/�'�"� ����#*��� #��*�"�"� ��
=\=��#*��� #��*� � �<������#*���
&\��'�"� ����#*��� #��*�"�"� ��
@\Q�
�����"#������# +�����"��#���*���
@\���#*��� #���*����������#�+�
@\Q� x�� ���� &\F� A���#*���������� @\��
/��'�"� �����#*��� #���*�"�"� ��
@\@�Y�+���� � ����� #*��
@\L� X�#*���� &\@� x�� ��� @\��
Top-10 76,6 Top-10 72,2 Top-10 71,7 Top-10 66,3
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CAAC i MF.�
�
&F�
� ��"��)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����;�*�#<�� ��"�� #�\� ��"� �� ��� #���;��)�#�"��#�*����*�������#�T���" �����#������ ��# ��\���� �*��������*���#<��������1�����*������"�� #� ��LQ���#*�� ��"���� "���� *� ����" �����#������"�� #��� �� ��� #��\�"��"����"� ��( �����"�� +����"�T��"<�\���"��������������������� ������"��*��\����������� *����� � ��#*�(�$� ��(��������� A� +��#� ����� *������ ������*�� #��*��� � # 1�����������#��?�"������ ��# ������#�������)�����\�����# *�*�#*����� ?�#����"�� #� �����# ��"�<������� #����� ���)��� #������<���# ��"�<�������������� "<��� ����������+��*�$��*# ������ #����# ��"�<�\�"�<#���#���������� +�����+������� ��"����"�� #������
2.4. Znaczenie produktów rolno-spożywczych w handlu zagranicznym Polski
��������# ��"�����# �� 1�� ���*���� �� ���� �(#��������� # ������ ��"���)������*�(#����*���\������� "#������*� �" ������ ��"����H����#�T����*��"������*�*�����*���*�����q��"#�����@v��H�*�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���� ��"����"�� #����"�*���� ���� ���� �#*��� �"������ �� (#������)� Q1��\� ���������� �*#<��� � � +���" � /�\���� �� �����)� �//�1�/�� ��)��� ���� �� �#*��*����� 1���� X� �/&� # "�� �*#<��� �� ���� ��\����H�*���� ��� #��� # �� 1�� ���*�( ���������� ��"��� ��� #����+������*����� �� �����)� �//&1�//Q� ��)��� ���� �� (#������)� L1F�\� �� �� �//�� # "�� ����#*�#�������#*�"#��*��Q���X��/&�# "����"�T��"� ��������<����\���Y<���������*����*�������# ��"�<��# �� 1�� ���*��)����"�� #��������)���*����������� #�����������������1* ������ "#�����*���"�*�����������" #*��$��"�� #��������/&�# "������ ����&\Q�������
x�����*����*�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���� ��"����"�� #���������� 1������)������*�� ����������������*� �" ��"���\�� ��*�( ���#�T�����#*��*���� �����(�<�����*����������+�#��#���)������# �� 1�� ���*��� + ���*������)��#*����"������� � H��� ^�� � �� ���" � � �����( � ����"�� �� �����)� �//1�/\� ��*���� ���� � � ������*#����������/&�# "���"�*���� �������������� "���� *� ����q=\�v��X��"�� #����� �"#��<�� H�1=� *���*����� �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � �� ��� � � �*#����� \� ����������#*�*����"�* �$��*����� * ������ ����*�������� * ������)���<�)� ��������)�(#�1���)�"#��<���H�*���� �����*#<���*���*�� � q� �&�v�� ���# ����/&� # "��� X�)�������*�"#�������#*�������������)��//@1�//Q�� � ��� ������"�*���*������# ��"�<��# �� 1�1�� ���*��)����"�� #���\���" ������)������)��� ��� ����*# ��\������/&�# "��� 1� ������( ������"�q� �\@�v��
V������) �*�� ���� #��# �� 1�� ���*�\�� ��������* ������ "#����� ��#<�����*��"��� ��� *���*����� �� �� ���"��)� *� +����� (#������ ������� �*� �" ��"��)� H���>*�*�(<��������� *������ *��*��� �� �#*����"���������H�1=\��� #�������)� *�"�<#������*���� ���� ���//�� # "������� ������#�T�������*�������� * ������)���<�)�(#����)�"#��<��q��"#�����@v��X��/&�# "������<��� ��\���X���� #����*��������H�1&�� �$��������*# �����( ���*�����������������/��# "�\����������" �������# "�� �� � ��� �
����������������������������������������������LQ�� ����#�*��� ������������*����"�T��"����������*������"�� #� ���\�� #��|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\����&�1@���
�
&Q�
�������"�� ��( ������"�q� ��\=�v��X�#�������)�*�"#�������� *��H�1�Q���*���� ��� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)������ #����� ��"��+����#*�*����"�* �$������* ����( � "#����������*�\���)���������(#������)�L1F����
X�"#�����@��H�*���� +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�� ���*������)������*�(#����*����� ��"�\������(�(#���"#��<��q���# ��v�
Eksport Import
�
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Rynek światowy UE-15
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
UE-13 Kraje spoza UE �Źródło: M. Błaszczuk-Zawiła, E. Kaliszuk, Zmiany w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi na tle zmian w handlu Polski ogółem, materiał niepublikowany, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2014. �
�#���� # �*��� ���� � �*# ���� � ��"��( � �"�� #��� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)���� #���"� ����� ��� +�� � �� �����)� �//&1�/&� ��#�T���� ���*�� ��� ����( � � ��"��( ��"�� #��\�� � �*���#������� ���"��������������"�� #����� ��������H������# ����"����q��"#�����=v��� ��//Q�# "���"�� #��# �� 1�� ���*���#*�������#<����*�+��������������"�� #�\������//��# "��*��������������*����� ������X������)��//1�/��� ����*# 1����*�#<�� ��"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)����#���"������ ��\���"����"�� #������)��# ��"�<��� �"#��<��H�1=�+����*+�� ���� �������*���������( �� ��"��( ��"�1� #���� � ���)�"#��<�\� ���� �����)��/�1�/&�� � ��������*���X� �����)��/1�/��+�#�* �*+�� ���� ����+���+���� ������*������"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� �"#��<��H�1��������( �� ��"��( ��"�� #���� ����)�"#��<���
X� �#*����"�� "#��<�� �#*����)� �#���� # �*��� ���� � �*# ���� �"�� #��� # �� 1�1�� ���*�( ����#���"������ ����������)��//&1�/&�+�� ����*���������( �� ��"��( ��"�� #��\� ���� *������ ���)� #������� �� � �*�*�(<����)� �����)� +���� #<� "��#��" �����"�� #��# �� 1�� ���*��� ���������� *��H�1�Q�� ��//Q�# "��#<���� ��������������� ��"���"�� #��� ����)�������\����//��# "���"�� #��# �� 1�� ���*��*�������������1�*��� �� ����� ��� ����� ���*� �"�� #�\� �� �����)� �//1�/� +��� �� ��� �*# ���� +�����*(���������#<�����\���" �������# "���"�� #��# �� 1�� ���*��� �"#��<���#*����)��*#<������� �+�#�*����������" ������"�� #��� ����)�"#��<�\������/&�# "��� � �����*�*���*�������� ��# ����#��������
�
&��
X�"#�����=��A������� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �������( ��"�� #����q���� ���"��� �# "��� �#*�����( \����# ��v�
Świat UE-15
� �
UE-13 Kraje spoza UE
� �
Źródło: M. Błaszczuk-Zawiła, E. Kaliszuk, Zmiany w polskim handlu…, op. cit.�
�#���� # �*������� ��*# ������� #���# �� 1�� ���*�( �*����*���"��)�"#��<���������+�� ��� �����)��//&1�/&����*����� ����( �� ��"��( � ��� #��\�� � +���� ��"������� #����*�����#��)���� ���)���������*� �" ��"��)�H��q��"#�����Lv��>� ����*# 1���� ��� #��� # �� 1�� ���*�( � +���� �#*�*� ���"�* �$� �����* ����( � "#���� ���*���������( ���� #��\�������"��;����*�\�� ���������� ����� �*���#������� ���"��*�������� ��� #���� *� ������� H�1=�� X�����"� ���� ����� ����� �//L� �� �//\� (��� ��� #�� # �� 1�1�� ���*��#<���� ����������������� #��� ��"���]�� #��# �� 1�� ���*��*�"#��<��H�1&�#<���� ����������������� #���#*�*�� � ��������* ����( � "#���\����������/&�# "����
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
-30-20-10
010203040506070
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Ogółem
-40-30-20-10
0102030405060
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Rolno-spożywcze
�
@/�
X�"#�����L��A������� ��"��( ���� #���# �� 1�� ���*�( �������( ���� #���q���� ���"��� �# "��� �#*�����( \����# ��v�
Świat UE-15
�
UE-13 Kraje spoza UE
� �
Źródło: M. Błaszczuk-Zawiła, E. Kaliszuk, Zmiany w polskim handlu…, op. cit.�
X��#*����"��"#��<���� *��H�1�Q��#���� # �*������� ��*# ������� #���# �� 1�1�� ���*�( �+�� ����*����� ��� #���� ��"�� *� ���)�"#��<�\��) ���� #<�����+���� ����������"���]�� #��# �� 1�� ���*��*�"#��<���#*����)�� ��//Q�# "��# *����������*���*1����� ����������������� #��*����)�"#��<���Y���"������� #���# �� 1�� ���*�( \���"�������������������//�� # "�\�+���� ��"��������*���������( � ��� #����X������)��//1�1�/��*# ������ #���# �� 1�� ���*�( �+���� � �����������*���������( ���� #��\����� ����� �/�1�/&� �#*��� ���� ��#<������ ���� ���������� q��� #�� # �� 1�� ���*���*#<��\�� ��*���(����������� #�����(��*������*����v��
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
50
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
50
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
-40-30-20-10
0102030405060
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Ogółem
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Rolno-spożywcze
�
@�
>�"� #�# �� 1�� ���*�� ����� ������*�������*���)�(���*��( �� ��#"����# � ���\�"�<#���*��"����� ������+�����������������)���� �����X���#��"��)�*���*���( ���?�1����\�"�<#��������������� ��"���)�������# ��"����������� ��� �����q���/&�# "��Q\�������# v\���� "�������"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����qL\�������# v� ��� *����� (# ���� *���*����� ���� ���*�( � +������� )���� ��( � �� �������*�( ��X������)��/�1�/&������"������ "#���� �� ������ ��&���&�@���?��������)�������# ��"������ * ������)� ��"� #<�� ������#��� ��� �������������"��#���"�*�������������������)���� ����� ��"��;�� #����"#�����F���
X�"#�����F��>��� � +# �<��)���� ���)�� ��"���# ��"�����# �� 1�� ���*������� * ���������q��������# v�
���� ����������"#�������#� ����� ���*������������( �)������*�(#����*��( �� ��"���Źródło: opracowanie własne na podstawie: „Handel zagraniczny produktami…”, op. cit.��
X�*���"��� �� #����������� ����*���# � ���� ��� *( ����� �� � ��( \� ��)����������*���# � ����� #*������( �� ��#"��� ���" ���� �)<�L���A���( �����*(������*�1# "���� ���*�������"� #��# �� 1�� ���*�( �*�#��"����*�(#����*���������� (# ����*���*���������� ��"����( �� ��#"���>���� ����������" �� *��"�������#��"<��*+��������� ��"������� ���\�����������������"���*����"�������+���*������������#���"�������#*��\� (#����*������� �*���������� +������� ��������� �� ��)��� " ����"��#�� ��� #��"��)��*�����#*���)� �� (#�� � �����*����� � ������� ���� � )������ *�(#����*��( � �# ��"�����# �� 1�� ���*���\� �*�+�*�� ������"�� �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � ��� ����( � �"�1
����������������������������������������������L��V��Y���#�*�"�q#���v\�Handel zagraniczny. Organizacja i technika\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/�\����@/=��
-12,8-11,7
-9,7
-12,9
-18,6
-26,2
-8,7
-13,8-15,9
-10,6
-2,0
-30,0
-25,0
-20,0
-15,0
-10,0
-5,0
0,0
5,0
10,0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Produkty rolno-spożywcze Produkty pozostałe Ogółem
�
@��
� #��� ��� #���"� ����� ��\� # ������ ��*���� ��� ���� �� � ��"��� �"�� #���\� �� ��"���# ��������������*��������"�� #���� ���)��# ��"�<����#�T����� ����#�*����� *�������*��������#�"��#����\� ��"���� " �������������"� #*����� ��� ����� ��"������� ��"��� �H�\������?�"������"�*�������# ��������( �" �"�#������ �$���*���*���������( �� 1��#"����# � ���F/���2.5. Udział Polski w wymianie handlowej produktami rolno-spożywczymi
Unii Europejskiej
� #<��������#�����( ��������*# �����"�� #���# �� 1�� ���*�( �� ��"����"#�1�<�� H���� ��# ����"���� ��"�*���\� �� �� ���#��*��)� �����)� �*� �" ����� q�//@1�//Qv����� � � ���� ��������� �� �&/\L�� ��+�� �� ���������<�"# ��������*�������������H�� q&\&�v�� X*# ��� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � +��� �*�*�(<����� ��� "������ #<�������*�"#������H�1=�q�\���# �*���v\��������*��#<����� ���� ����*# �����"�� #��� "#��<�� H�1�� q�=\L�v\� �) ���� �� �#*����"�� � * ������)� � ���)� ��������*� �" ��"��)�#<�����+�����������"���� �#��������*���# � ����� *�����" �"�#��1�������� ��"��( ���"� #����� ��� ��( �+����*�������#�T���q��+������=v���
Z�+������=��������"���"�� #�������� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� ��"���������H������# ����"����q���*����intra EU���extra EUv�
>�#�1������
)������'#����
�/&��#������# �*������� �*�������������)�
�//@1�/&� �//@1�//Q� �//�1�/&��//&���//�
�//Q���//�
�/����//�
������H>�� ���# ��� ������
H>�� ���# ��� ������H>�� ���# ���
�"��
#��
H�� ��@\&� �/\� /Q\�� &�\L� Q\@� @=\@� &\&� �\F� &\F�H�1=� �/F\=� L\L� /Q\&� �L\L� F\L� &Q\L� �\�� @\@� &\�H�1&� =/@\�� =\Q� &\/� L\/� F\L� L\�� �F\�� =\� Q\F�H�1�+� @F/\&� =/\F� /\�� &\Q� L\F� @\@� �=\L� &\&� Q\L�� ��"�� =Q=\�� =&\�� F\&� �\� �\&� �\=� &/\L� \�� �\/�
]��
#��
H�� �/�\Q� /\=� /F\� &/\&� F\F� @�\L� &\F� \/� �\/�H�1=� �Q\Q� /�\F� /F\/� �=\=� F\� @�\/� �\L� �\� \��H�1&� &FL\=� F\@� /F\�� @\F� @\�� F\L� �L\&� \�� &\&�H�1�+� &@�\@� @\�� /F\�� &\&� &\&� =\@� �@\�� \�� �\Q�� ��"�� @LF\L� �@\� /�\�� \@� L\F� �\�� &/\@� /\F� @\@�
���#���� # �*��� ������"�� )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*���� �*�� ��� � ��" 1#*�������� " �������� �# ������ �"������( � q[��~���#�#\� ���x ����\� '�������#�\� Mathematical Formu-las…\ �������\����&@v\��+�(#�����������H�1�� +�������� ������������*� �" ��"���H��qH�1&v�*������*������� ��"��Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade.
����������������������������������������������F/� ]��>*�*������"\�Znaczenie wymiany handlowej sektora rolno-spożywczego w handlu zagranicznym Polski ogółem miarą konkurencyjności tego sektora\� ����� '��}�#���\� ]��>*�*������" q#���v\� Przemysł spożywczy – otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna\� ]�Y�`�1�][\�H����#�������" � 1���*�����'#�" ���\�'#�"<�\����#�"���
�
@&�
X������)��//�1�/&����� ��*# �����"�� #���# �� 1�� ���*�( �� ��"��+�� �������*��������������*�������*��� "#����������� �� ��\/���x�����+�� ������"�*���*�������*�� ��� �� ������ H���� q&\F�v\� �� *����*�*�� �� �� ���"�� � � "#��<�� H�1=� q&\�v��X*# ���� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �+������ ������*+�� ���� ��� ����*# �����"�� #��� � * ������)� � ���)� ������� �*� �" ��"��)\� "�<#�� �� ���� "#����� ���� ����Q\L���� +#��" ����"��#����� ���� ��� ������#*����������#�T�������" #*��������������" �� ��"�\��������"�* �$�"#��<��H�1&��
x��� �����*����#*��������������������������� #����# �� 1�� ���*���� ��"������� ��"��� �H����#���������� ��*# ����� ��"��( ���� #���*�#<�� ��������)��//@1�//Q\���"� �� �� �����)� �//�1�/&� q �� ������ � &/\@�� �� @\@�v� +�� � *���*�� � ���*�� ������"#����)�H�1=�q&\F�����\/�v������*��q�) ���������v������"#����)�H�1��q�@\�������\Q�v��������*��� � ������" � ��*�+"���# *� ������ #���# �� 1�� ���*�( �� ��"���������� * ������)�"#��<��H������# ����"����q��+������=v��
X������� "#������*� �" ������ ��"����H���"�� #��# �� 1�� ���*��*���"�*������� �#����� �*���� "# ����\� ��� #�� ;� +���" � ����� "# ����\� �� � ������� ���� � +# �<���;�� ������������ "# ������������"���*# ���� +# �<��)������# �� 1�� ���*�( �� ��"��+���� � "�� �/1&/�� ���*�� ��� � * ������)� � ���)� ������� �*� �" ��"��)� �� ���1\��#*�"# ��������*����� #<�������*�"#������ !��������"�%��Z \�� ���#<������� ������� ��"�� ��#<�� � �*�*�(<����)� "#��<�� H�� � � ��#�T��� � �#���� � ������( � ���������������# ��"�����# �� 1�� ���*�����
>*�+"�� �*# ��� +# �<�� )���� ���)� �# ��"����� # �� 1�� ���*���\� ��"�� � 1" ���� ���� �� � ���)� ��������)� �*� �" ��"��)� *� �)����� ��)� ����������� � � H�\� ������������ �� �� �<+� *���*���� ��� *������ ������ # *� ��� �������� )���� ���� �������!��������"�%��Y *�*�#*�����H������*�+�#*�� �*�����#<�� ��(��)���� ���� ��( ��(#�1� ������� ^ �� � � �����"� ������*�$� ��"�� � !���+ ���%� � ���)� ������� �*� �" �1�"��)\�(������ ��*�+"��( ��������*# ���� +# �<��)���� ���)��������H�1�\� ��)���*����������������# ��"�����# �� 1�� ���*����H��� * �������������"���X�#���*������ ��"����"�� #����# �� 1�� ���*���*���"�*������� ��*� "��=�����//&�# "��� ������ �/�� # "�\� ���� (<���� � *����� � ���)� ������� �*� �" ��"��)� ��" � �"�� #��#<����� �����������������H������������������*+���� �����
Y *�<���"�� #���# �� 1�� ���*�( ��� "#������*� �" ������ ��"����H���� � 1� ������� ����*���"�*�������*������ ��"�������" �������"�� #����# �� 1�� ���*���H��;�*�\F�����//&�# "�\�&\@�����//Q�# "��� �@\@�����/&�# "��q��"#�����Qv��X�*��1�* ���?��"�����#�������*������ ��"�������������"�� #����# �� 1�� ���*���� ��"������� ��"�� � �H�\� ������� � ���$� ?��"���� ���� ���\� �)�#�"��#�*���� ���� ��� "��� �� ������� ��� ������� ������)�����#��*���)F��^�� �*���*���( �� �����\���"��� " ���������� ���� �*���*����\� � ��"�� ������ ���� ������ � � ���+�#�*���� ���*����)� ���� �"�� #��#<����� ����������������
����������������������������������������������F�X���"�������*��#�(#�����������������*���� ��� ���\����� ���"�*����+�#�* ���� "����#� �$����<��*��1��"������#��������Y��q/\�&==v\�������*����#<����� ����������� " #���������#�*<�����*�#�(���*�� �����
�
@@�
X�"#�����Q��H�*����� ��"�����"�� #����# �� 1�� ���*���H������# ����"����q���*����intra EU���extra EU\����# ��v�
�Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade. �
_����*����#�"��#���"�� #���# �� 1�� ���*�( �H��qintra EU���extra EUv\���"�<#���� ��"�� *�@\@����*������*����*��� ���� ���/&� # "�����<����� �������� q���//&� # "��+�������������������������v\�� ����#�*����������*+���*���*��������� *��������#��"������������ ��"��� * ����������" ��������*����"����������"�*�����"�� #��#������� ���\���"��� ������\�x�����\�}#�������*�����*������q��"#������v��A���������� ������ *������ ��"�� ��� �������� #��"�� # �� 1�� ���*��� ������ ���� �� ������ ���� � ������� ����# ��"�������\����������+��� ���� �*�"����� �����*��)��# ������<����� �����
A���*���� ������� �#*��������� ���� � *����� � ��"�� ��#<�� � �*�*�(<����)� �������H��� ���*(��������#� ������������������)���� �����# ��"�����# �� 1�� ���*�����0�<�� ��"�����/&�# "��*�������� +# �<������� " ����F\=�����H>��*����*�����������*��#������������q���//&�# "��+�������<����v���#<�����������"#��<��H������# 1����"����� ����������)�� ����������� �������������q��"#�����/v��x�����"�*������� #1��#����q��"������ #��#�������� v���� ����������*���������X���"��[#���������x�������A�" ����������*���� ���������������)�#�"��#�*���������� ������\�}#�����������*�������>� �#<���������H�1&�������"�*��� ����������� � +# �<��)���� ���)����(#�����# 1��"�<������ ��"�\�������������X�(#�\�[��(�#�����~������
X�� "���� ����������� �)������*�(#����*��( �������*�� � ������� ����� �1�"��( � �"�� #��� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)�� Z#��� � + ����� �#*����*�*�$\� ���#*�����+� #������*���������*( �����*�*��������( �� ��#"��#��" ����������������� �����"�� #���#�������� ��������\���� � �* �����#����� "#������*�*��"<�� ���(����)����#��"��"#�� ����q �*��������� ������������������������"�� #��� ������)������ "#�1�������)�" �*�<�\��������#*�����+� #�����*��������� ��#*��������� ���� +��� �������#��"�\����� �*������������� �#����" ����"��#�vF�������������������������������������������������F��|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\����&&��
1,72,2
2,8 3,0 3,3 3,4 3,6 3,8 3,7 4,1 4,4
y = 0,2386x + 1,8459R² = 0,9355
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
�
@=�
X�"#��������H�*����� �*�*�(<����)�"#��<�����"�� #�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�H������# ����"����q���*����intra EU���extra EU\����# ��v�
�Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade.
�X�"#�����/��>��� � +# �<��)���� ���)��# ��"�����# �� 1�� ���*����
� �*�*�(<����)�"#��<��H������# ����"����q���*����intra EU���extra EU\�������H>�v�
�Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade.
��#*���� ���� � ��"��( � )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*����
��� �#*���� ��*���"��� �# ��"��� �#*������� �� ���*�( �� X� �����)� �//&1�/�� ��*�������)� �# ��"�<�� �� � ��"��� �"�� #���� # �� 1�� ���*��� +��� �*(������� ��#<�������
4,4
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18H
olan
dia
Nie
mcy
Fran
cja
His
zpan
ia
Bel
gia
Wło
chy
Wlk
. Bry
tani
a
Pol
ska
Dan
ia
Irlan
dia
Aus
tria
Węg
ry
Szw
ecja
Cze
chy
Por
tuga
lia
Rum
unia
Gre
cja
Litw
a
Buł
garia
Sło
wac
ja
Łotw
a
Finl
andi
a
Est
onia
Cho
rwac
ja
Luks
embu
rg
Sło
wen
ia
Cyp
r
Mal
ta
2013
2003
7,5
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
Hol
andi
a
Fran
cja
His
zpan
ia
Pol
ska
Dan
ia
Węg
ry
Bel
gia
Irlan
dia
Buł
garia
Litw
a
Rum
unia
Łotw
a
Est
onia
Mal
ta
Cyp
r
Sło
wac
ja
Cze
chy
Cho
rwac
ja
Luks
embu
rg
Sło
wen
ia
Aus
tria
Gre
cja
Finl
andi
a
Por
tuga
lia
Wło
chy
Szw
ecja
Nie
mcy
Wlk
. Bry
tani
a
2013
2003
�
@L�
����� ���� "��Q1Q����X��/&�# "���*#<��� ��� ��#�����Q@�\�� ��*���(����#*�����1������H������#*�#��������� ��� "��F=��q��"#�����v��� ��"������������ �*������� ����)�������\���"�<#��)���*��������������� �������*��)�;����/&�# "��*��� ������ �������*(������<����� *�������#<��"#��<��H������# ����"�����Z�"����#�"��#���"�� #��\���"������"�*�� ���*������\������*�����"����+�#�* �" #*������\�(���� ��� �����"� #��#����*��������*����#� �$�� ����\����������" #*�������� ��������*�� +���� ���(�������*��*��"���
�X�"#�������H�*�����# ��"�<���#*��������� ���*�( ����"�� #�����
# �� 1�� ���*���� �*�*�(<����)�"#��<��H�����/&�# "��q���*����intra EU���extra EU\����# ��v�
�Źródło: obliczenia M. Bułkowskiej na podstawie danych WITS-Comtrade. �
0����������*���#*��# ���* ������� ����������#� ����+�*�*(������)���"�*���\��� � ��"�� *��� ����� ��#<�� ������� H���� ��# ����"���� �� ���" � � ������ � *��������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���\� ������ ��������� ����������#� �����*(���1���)���������������"����� *���*����X��/&�# "��� ��"������� ���������+ ������ ���# ��������*����������#��*�������������#<���������H��� ���*(��������#� �����"�� #������ ���� ��� �����( � ����*"����� q��"#��� ���v�� ^�� � ��#�T���� � �#���� ��#� ������( ���"�T��"��� ��"������� �H�\�������+��� �����"�������/&�# "������<���*��������LF��H>��per capita. X��* �<������( �#��"��(��*����*�������"#���� �������������( 1�� ��#���# ����\���"�����"��� ������\�[��(��\������� ��]#��������X�#� �$�) �����#�"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( ���������( �����*"�����+�������/&�# "��� �����*������� 1"# ��������*�������� ������X��*�������� �������"�T��"�� �� � �������"�����"1�* �$� � ���)� ������� �*� �" ��"��)� H��� X� "#����� �*� �" ����� �*�*�(<����� ����� �#������( ���"�T��"���������������~��������| ����F&������������������������������������������������F&�0�������������*�������� #<���������#� �����"�� #���per capita� ��#���� ���#������������+���*����������
83,9
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Irlan
dia
Luks
embu
rgW
lk. B
ryta
nia
Mal
taFi
nlan
dia
Aus
tria
Nie
mcy
Pol
ska
Dan
iaP
ortu
galia
Wło
chy
Sło
wen
iaE
ston
iaB
elgi
aC
zech
yFr
ancj
aŁo
twa
Cho
rwac
jaH
olan
dia
Szw
ecja
Sło
wac
jaW
ęgry
Gre
cja
Cyp
rH
iszp
ania
Litw
aB
ułga
riaR
umun
ia
UE
-28
UE
-15
UE
-13
20132003
�
@F�
X�"#���������"�� #���# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� �*�*�(<����)�"#��<��H�����#*����*�������������( �����*"�����q���*����intra EU���extra EU\���H>�v�
Źródło: obliczenia Ł. Ambroziaka na podstawie danych WITS-Comtrade oraz Eurostat. �
X�"#�����&���"�� #���# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� �*�*�(<����)�"#��<��H�����#�������� ��'[�q���*����intra EU���extra EU\������+�����\����# ��v�
�Źródło: obliczenia Ł. Ambroziaka na podstawie danych WITS-Comtrade oraz IMF World Economic Outlook Database 2014.
�~�������������� ��"����#<���������H��� ���*(��������*������"�� #����# 1
��"�<��# �� 1�� ���*��)���#�������� ��# ��"���"#�� ��( �+#��� �q�'[v\����* ��( ��� �����)� +������)�� X� �/&� # "�� ��#� �$� �"�� #��� ��� ���� ���� ����� =\/�� �'[�
672
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000H
olan
dia
Bel
gia
Dan
iaIrl
andi
aLu
ksem
burg
Litw
aA
ustri
aE
ston
iaŁo
twa
Fran
cja
Nie
mcy
His
zpan
iaW
ęgry
Szw
ecja
Sło
wac
jaC
zech
yM
alta
Wło
chy
Buł
garia
Por
tuga
liaP
olsk
aG
recj
aS
łow
enia
Cyp
rW
lk. B
ryta
nia
Finl
andi
aC
horw
acja
Rum
unia
UE
-28
UE
-15
UE
-13
2013
2003
5,0
0
2
4
6
8
10
12
14
Litw
aH
olan
dia
Buł
garia
Bel
gia
Łotw
aW
ęgry
Est
onia
Dan
iaIrl
andi
aP
olsk
aS
łow
acja
Cze
chy
Rum
unia
His
zpan
iaP
ortu
galia
Mal
taA
ustri
aFr
ancj
aG
recj
aC
horw
acja
Sło
wen
iaN
iem
cyLu
ksem
burg
Wło
chy
Cyp
rS
zwec
jaW
lk. B
ryta
nia
Finl
andi
a
UE
-28
UE
-15
UE
-13
2013
2003
�
@Q�
� ��"�\� � � � *� ��� � ���� ����� ��$� ���� ��� �*��������� �������� ��#<�� ������� H���q��"#�����&v��H�*�����"�� #��� # �� 1�� ���*�( ����'[���� �����+������*�������������x����*��)\����X� �*��)�����X���"����[#������\�����"#����)� �� +#*��# *�����1����# ������������#*��������� ���*���q*����(���������" �$�( �� ��#�"��"�� #����������� �� ���)� "#����)� #���������� �������"��� *���*����v�� x�����*�� ��*���� �"�� #�������'[��#����������������"#���� �������������( �� ��#���# ����\������ ���������[��(��\�����"�����"�<#��� ������������*� �" ��"��\�����~����\�[��(�#�����| ���\�"�<#��� ��"1������ �� � �����������*���*# �����( ���"�T��"���
A�� " �����������*������"�\���# *�<��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( ����#���"������ ���� ����*��$�*�����"��"���#������" ��<��*��\�������# *���#��������( � ���� ��*(���������� *����� �� )������ � * ������)� � ���)� ������� �*� �" ��"��)���#�������� ����*# ����� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �+������#���*����������)��//@1�/&����*������� ����*# �����"�� #����������H�1�\�����#<����� �������+���������Z#��� ��*��$� *���������"�� � ��"�� *�� �� � ����*����� �����)�������� #�(� �����*�����$������*� �" �������H�� "�*�� ����� "#�����*+���"#<�"��\��+��� ��"�������������������*��* � ���)��������)��"�� #��#<����� �����x����������*��� � �����"�?�"��\���� *����\���"��� ��"��*������� +�����������������#��"����� ���\� ����� (# ����� ���(����������� #<�������*� "#������ �#*��*��������"�����\�*����*�*����" ���"1������ �����\���"��� " �������������� "#���������������"� #*��# �� 1�� ���*�����2.6. Uwarunkowania dalszego rozwoju polskiego handlu zagranicznego
produktami rolno-spożywczymi
������� *�(#����*��� ���� ��� ������"�*�� �� ����������*�� �*��$� ����*���# � 1���)� �� ���"<�� ( �� ��#�*��)�� ]������?�"����� �������� ����*���# � ���� ����� ���1����*�����������*��)���*���*��"<��� �������# �����(� +���*����\���" #*�����*��������� ���"����� � ������ x�� (<������ #*��*� +� #��\� )������ ������� ��� �#*������*�����������# *� ���( �� ��#�*�( �� �*�*�(<����)�"#��<���]�� #���� ������*���"�*������"��������������\�� ��*���(����"�� #��;�� �#*�*����)���*���� ��"��;�*���"�*��� 1�)<����# � ��F@������� ���)������*�(#����*����# ��"�����# �� 1�� ���*�����#*�*����(�� "#��� +��� ���� ����� � ����� ��� (#���� � ��#<�\� ���� �# ��"��� ������ ��#�?��"�������*���\�"�<#���"�� #� ��� �� ���������#�?�� #�*���# �����# ��" �������� � �������������* �����)�#�(� ���)\�(�<������*��"����#*�����������#��" ���#*�# ���1�*���� A������ ���� ��������� ���������� *�� ��#���� (� +���*����� �� ����(#����� ( �� ��#�*����>� ��� ��� (#����*�����+�#��#�������)���� *���#�? ���)� #�*��������� ���������*�1���� " �*�<�� �����#*����� ��� ���� �#*�*� �� ���*�� " #� #����� �#�����# � ��\� ��"�#<�����#���"����" �*�<���#���� #������������������������������ �# *� ���������������� ������*�"#������# ��"�<����� ��� ���)F=��
�������*��� # *�<�� � ��"��( � )������ *�(#����*��( � �# ��"����� # �� 1�1�� ���*������ "#����� �*� �" ������ ��"����H������# ����"���� �� ������� ���*�����
����������������������������������������������F@�V��Y���#�*�"\�Biznes międzynarodowy\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/�\�����=��F=�>��' ����*�"\�Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji\�>`�\�X�#�*�����//���
�
@��
� ��"��( ���"� #����� ��� ��( �*� #��"����*�(#����*������ � ����\��� ��"� #� ����������#���������*�������*����"<������#���������)�)������# �� 1�� ���*���X���������\����"��������� ����� ���*���*������������������(#�����*����"<�\������" ����"��#����� #��"��)� *�����#*���)\� �� ����� ���#*�� �� ���������� #<����� *�� *������ ������� �������#��"������� ���\� #�*�� ����"��)���� ��\�"�<#����������*�����#�����<�����"�#�������� ��FL��
Y "��/@�� � "#��\���"�<#���(�<����( �� ��#"������� ��\�����*�������� �H�\�� � ������) �*��*�"#�*���\�����������"����( ��# ����������#<������ �*�*�(<����)�#�(� ���)� ������FF�� >*������ ���\� �� ����� ��� �'[� �� �/@� # "�� �*# ����� � &\���q���/&�# "���*# �� � ��\��v��x�����"�*������ ��*# �����#*�����������������"#�1���)� # *���������)����� q���/@� # "��@\F�v\����*�� ;���H>_�q�\@�v� #�*���"#����)�# *��������)�q\��v��X�����*�����#���"����������#*��� ��*�����*���"�*������"�� #���� ����)�"#��<���� �#����������"��" ����"��#�������"�* ����"#��<��H�\�����������#�1?��� ��# \� ���� ��� �#*���������� �*# ��� +��*��� #��*��� �������"�� q/\Q�v�� x����� �#������+��*��������������Y �����������)���������)�Xx�\������ (#����* ���+����� ��� ����*���"�*������"�� #������#��"�����) ������� ������"�� #��#*��� �*�"���$�+��������#1��������)�#��"<��*+������#��"�������#���#�"������)������*�Y �����
' ����"��#�� ( �� ��#�*�� ��#��"���� �� ����� ���#*�� #������� � ����� �� � ���\���� �� �?�"���� *������ ���� ��� ���� �� � ��� ���� � " ������ �# ��"�<�� ��� *�(#����*1���)� #��"��)� *+����� 0+������ ����� � � �*�������� *� ��� "���� ����� ����� ����������"�* ���� �# ��"�<�� � �) �*����� # ����*�( �� ��+��" ����� �#*�*� }_0� ����"��� ������� ���� ��� #��"�� ����� ���� �� ���� ��#*������ ���� ��� +�#�* � ��� "��� � *� ���������"�*������� ���� #�������# ����FQ�� X�� "��� ����� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� ���� ����#�*������� +#���" ����"��#����� ����� ����#��"����� ��� ���\����� ���� 1�*������ � (�� ���� ��$� �*����"� (#����*������ � ���� ��� ��� �$� *�#<�� � ��� #��"��"#�� ���\���"������#��"��)������ ���)��
� ��"������� �H������# ����"����� ����"��)���� �������"� #*����� ��� ���������� ���� ���������� X��<����� � ����"�� Y ����� �� ����� ���� H�\� �� *����� ��*(���������*���"������#��" ����������"������*�#�(�������#��" ���)� #�*�*���������#����# �1������� �� ( �� ��#"�� ��� ��� ������ ����"�� )���� ��� +������� ��#*��*��� ���#�����\�"�<#���������"�������� ��# ����)���+�����#�����)�� # *������)���� ���)\� #�*�����#�1������� ���*����������( �� ��#"�\�������"�#������� ����A������"�#�������� ��( \� "#���������" ���#����������+����#�������\��������������� ������� �$��#����"����)���1� ���)� #�*� �(#�����������# �����+�� ��������� � 1" �*� ���)��#*���(�" �"�1#��������)�"#�� ���)��# ������<���X���"��� ��"��( �)������*�(#����*��( ��# ��"�����# �� 1�� ���*���� �� �������"��� �� ����� ����#��� ����� +���� �����"� *����� �����
����������������������������������������������FL�|��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena… (4). Pozycja konkurencyjna\� �������\����&@1&=\Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność…\ ��������FF�)������������ �?�#����1+ �#�� #(������(� +�� ��� "\��/�/���/@��FQ�X��/&�# "������"��������� ���������(�}_0�q�//�1�//@���//v�����<����/�\Q�\������/@�# "������������#��� � � +���� "���/����)����������?� � #(�� #��? �������� ��? ��#���������\��/�/���/@���
�
=/�
"�#��� ����� ��( �� � ����#�*�� � � �#*��# ���* ��� �����*�� ���������*��F��� X��"�*��*���*����������*���������� ������ �������� ��"����� �$����#��"��)�*�����#*���)� #�*���#*������������" �"�#������ �$�� ��"��)��# ������<�\�+�*����������#*���(��)� ��)�#�"��#*����� ���\���" ��� ����������
!X���#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( �����"������*��X��<������ ��1��"�� Y ����\� *� "�<#�( � � � �"������ � ����� �#*�����+� #��� � (��� " #*����$� ��� #<�����*��#*�����+� #�������������\��� ��� � ������ (#����*�����A���*��������� � �*�#�? #���X�Y\�"�<#��*�"�������"�����������"�<#��)�? #������#����#��"�\��*���������*��*�"�<��1�����)����������*���# � ����]���#������� ��\� ��*������������?�#���#*���<#������� ��������*���# � ��� " �"�#������ �$� �� �� �<+� � �#����\� ���� +���� ������ �� �#*��*� �������"�*�( ���������������?�#���*������ ����� ��� �<����"� #���
x��+���*�������� ������+�$� "#���������*�( �# *� ���� ��"��( �)������*�(#�1���*��( � �# ��"����� # �� 1�� ���*���\� ���� �*# ���� �"�� #��� �� � �#���� ������ ��1������� � �#���� " ����"��#�� ( �� ��#�*��� ��� �������� #�*� ���+����� *������ ?��"�� 1� ������� ����"��)���� ���\��#*�������������������)��#*���(��)�" �"�#��������)�� ��"��)��# ������<����� ���\�� (����#*���$�� �#�������)�� *�����" �"�#������������ #��"�� ����� ����� A� ����� ���� ����� ���*+����� +��*��� �����"� ����#��?�"�����"��#��"<����#*��������
����������������������������������������������F��Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność�\� ��������
�
=�
3. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi na podstawie wybranych wskaźników
�X� �������*��� # *�*����� �#*������� � � *������ � *����� " �"�#��������� � ��"���
��)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� �����X����������� " ��� � ���������*���# � ����� *�����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� ������1" #*���������*��#��q�������"�<#��)��#*����"��)��#*�v���"�T��"���qv���"�T��"���������1*����� �"�� #� ���� q>]v\� q�v���"�T��"�� "#����� ��� #����"�� #����qZ�v\� q&v���"�T��"������� ���)� �#*���(� " ���#�������)� �� �"�� #���� [��[������� qY�_v� #�*�q@v���"�T��"� ~�?���� q~}]v�� X�"�T��"�� >]� �� Y�_� +�*���� ��� ��#��������)� �"�� #��\����� ��������"�T��"��Z����~}]� �� �*������� �#��������"�� #� � 1��� #� ���)��X����������� ������#��"��������*�� ���������*���������*�(���*� ������)�����������(#�����# ��"�<��� Z�"�� # �*��� �������� ����� *�*���*��� �� �������� *� � ���������� �#*�*������ "#��� �#*���(� " ���#�������)� �� �# ��"���� ��"��)� ��# +<��� >�������*���������# ��"�������"�� #���� "#��� ���)��# ��"�<��*�������� �*���#������������������# ���1������������ +# �<��)���� ���)�������# ��"������
0������ *�����" �"�#����������#*��# ���* � ����� �������������)�)���� 1���)� � �) �*����)� *� +�*�� X]Z>� ;� World Integrated Trade Solution q� ��#���\���>�;���#� ��*���>�����\��//�� #�*���Lv\���#� ���)���H>���0"#��� +��������1��*�� +�������������//&1�/&���3.1. Opis wskaźników
X�" #*���������� �� +������� ����*���# � ���� � *����� " �"�#��������� "��"�����#��"<��� *�������������* ��$����"�������� �*�*�(<����)���"�T��"<��*� � +��������� �<+�+�#�*�������# ������� " ����$� ����� ����� *������� ����� ����� � ��� �������� �<+�����#�#��������*��#��)���"�T��"<��q��+����&�v�*��� � �����)��� ������� *�1����" �"�#���������� ��"��)��# ������<����� �������#��"��)�*�(#����*���)���� X�"�T��"���������*������"�� #� ����q>]v�� *����� "#����$\��*����*����������(#����
�# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� �� � ��"��� �"�� #���� (<���� q# �� 1�� ���*�������#*����� ���v���� "#��� ���#���"���������"�*��q>]���v�+��T�������*��q>]���v������*��������(#�����# ��"�<����� ��"����"�� #�������#���"������ ����X�#� �$���"�T��"��>]���� *���*�\���� ��"����������*�����������"�� #����������(#�����# 1��"�<�����" �"#�����#���"��
�� X�"�T��"� � "#����� ��� #��� �"�� #���� qZ�v� "#����\� �� ��"��� �� ����� ��������*� �"�� #��� ������ (#���� �# ��"�<�� � "#������ �����"�� ��� ��)� ��� #��� X�#� �$���"�T��"��Z����//�� *���*�����������������"���� +# ���)�)���� ���)�� ��"��*� ���������� H�1�Q� �� ������ (#����� �# ��"�<�\� ��� ������ Z����//�� *���*�����?����� +# �<��)���� ���)��
&� X�"�T��"������� ���)��#*���(�" ���#�������)����"�� #����[��[�������qY�_v�� *����������#�*�$\��*����*����������(#�����# ��"�<����� ��"����"�� #����q# �� 1�
�
=��
1�� ���*������#*����� ���v���� "#��� ���#���"���������*��qY�_���v�+��T����*��qY�_���v������*��������(#�����# ��"�<��������� �����"�� #�����������#���"��X�#� �$���"�T��"��Y�_���� *���*�\���� ��"��� ������������ ����#*�1��(��" ���#������� q� +���" �"�#���<�� ����� ���)v����"�� #����������(#�����# ��"�<�����" �"#�����#���"���
@� X�"�T��"�#��������"�� #� � 1��� #� ���)�~�?����q~}]v�� *����� "#����$��)�#�"��#� +# �<�� )���� ���)� �# ��"����� ������(#���\��� ��������� (��� )������ (<���� q�# 1��"�����# �� 1�� ���*�������#*����� ����v�+��+��*#<�� �� ����� ���������#1� ������"�T��"����? #����\���� ��"������#*���(��" �"�#��������� +���*�(#����������"�� #�����# ��"�<��������(#���\��� ��������*������"�� +# �<���H��������#1� ������"�*������� ���������+#�"��#*���(�" �"�#��������)\���������������?�������
�Z�+����&���0������"�T��"<����" #*�������)���+�������
X�"�T��"� ]�� �����"�T��"��]���#�#���������"�T��"��
q��#� �$�� �������#� �$�(#����*���v�
X�#� �$�(#����*���
]���#�#���������"�T��"��q��#� �$�� �����
��#� ����(#����*���v�
>]�
X�"�T��"�>]� "#����\��*����*����������(#�����# ��"�<��# �� 1�1�� ���*��)���� ��"����"�� #1���� (<����q# �� 1�� ���*�������#*����� ���v�� �������(#����"#��<����������*�����*��������*��������(#�����# ��"�<������ ��"����"�� #�������#���"������ ���
>]���� *���*�\���� ��"������� ��������������*���������"�� #����������(#�����# ��"�<��� �������(#����"#��<��
/�
>]���� *���*�\���� ��"����������*�����������"�� #����������(#�����# ��"�<��� �������(#����"#��<��
Z��
X�"�T��"�Z�� "#����\�����"����� ������������*��"�� #���������(#�����# ��"�<��� "#�����������"�������)���� #��
Z����//�� *���*��������������?��������� +# ���)�)���� ���)������(#�����# ��"�<�\�� ���"�*�������+#�"��*(�������������#*�����#*���(��������#���#����
//��
Z����//�� *���*��������1���������"���� +# ���)�)���� ���)������(#�����# ��"�<�\�� ���"�*��������*(������������#*����#*���(��������#���#����
Y�_�
X�"�T��"�Y�_� "#����\��*����*����������(#�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)���� ��"����"�� #����q# �� 1�� ���*�������#*����� ���v���������#���"���������*�����*�������*��������(#�����# ��"�<��������� �����"�� #������������#���"�
Y�_���� *���*��+#�"������� ���)��#*���(�" ���#�������)�q� +���" �"�#���<������� 1���)v����"�� #����������(#�����# ��"�<�����" �"#�����#���"�
�
Y�_���� *���*������������������ ���)��#*���(�" �1��#�������)�q� +���" �1"�#���<������� ���)v�����"�� #����������(#�����# ��"�<�����" �"#�����#���"�
~}]�
X�"�T��"�#��������"�� #� � 1�1��� #� ���)�~}]� "#������)�1#�"��#� +# �<��)���� ���)��# 1��"�����������(#���\������������(���)������# �� 1�� ���*��+��+��*#<�� �� ���
~}]���/� *���*��+#�"��#*���(�" �"�#�����1���)�� +���*�(#����������"�� #�����# ��"�<��������(#����
/�
~}]���/� *���*�������������#*���(�" �"�#��������)�� +���*�(#��������)�����������(#�����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)\��� 1��������*������"��� +# �<��
H��(��� �*�*�(<� ��� ���� ��"�T��"<�\� ���*���� *� �* #���\� � ��� *����T$� ��� |��_�+# *��"\�]��>*�*������"\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (4). Pozycjakonkurencyjna\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F@\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&���Źródło: Ł. Ambroziak, I. Szczepaniak, Monitoring i ocena…(4). Pozycja konkurencyjna, jw.
�
=&�
3.2. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w światowym handlu produktami rolno-spożywczymi
0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ����� " ��� ����� ��������*�������������#� �����#*��)���"�T��"<�\����� ��"�T��"�� � "#����� ��� #��� �"�� #���� qZ�v\� ��"�T��"�� �#*���(� " ���#�������)�qY�_v� #�*���"�T��"�� #������� �"�� #� � 1��� #� ���)� q~}]vQ/��Z�"��� *������������� *���������� �#�+������� �������#����<����������� q��+����&��v��A����"������*����������*���*�*�(<����� ��� ���� ���������#�����\���"�<#��)�*���#� ������*���"��)� �#*��)���"�T��"<������"���� ��"����������� �"��� �� �� *�����" �"�#������������"�� #����������(#�����# ��"�<���Z�������������� ������������� ��� � ����������#*�*������"#��� �#*���(�" ���#�������)� ��)�����������(#���� �# 1
��"�<�� ��� #��"�� ����� ���\� � ����#�* ��� �#*�*� ��"�T��"� Z�� qZ����//�v\���"�T��"�Y�_�qY�_���v� #�*���"�T��"�~}]�q~}]���/v{�
� +#�"� �#*���(� " ���#�������)� ����( � "#���� �� )������ ����� (#���� �# ��"�<������ #��"�� ����� ���\� � ����#�* ��� �#*�*� ��"�T��"� Z�� qZ����//�v\� ��"�T��"�Y�_�qY�_���v� #�*���"�T��"�~}]�q~}]���/v��
A�� * ������)���#����<����������"������ *���*��� ������ *�����" �"�#���������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ���\�(�������"����"�*���*��� � 1�����)����#��"<�����# *+������^ (�� ��������������� ��$��*����������������*����
Z�+����&����0������ *�����" �"�#�����������)����������� ��������� ����������"�T��"<��Z�\�Y�_���~}]�
X�#� �$���"�T��"����������# "��X�"�T��"�Y�_�
��\/� ��\/�
X�"�T��"�Z��
��//��X�"�T��"�
~}]�
��/\/� + + + + – +��/\/� + + – + – –
��//����/\/� – + + – – +��/\/� – + – – – –
Źródło: opracowanie własne.�
0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ����� " ��� ������ �*�*�(<����)��*���<���>��_����*��� ���*��� 1*�����" �"�#������������/&�# "�� #�*�����*������������)��//&1�/&\��#*���*������1�*������� � ������ � ��� �#*����"�\� �� "�<#��)� "��#��"�� *����� ��#� ���� ��������)���"�T��"<��+����# *+������
A� ����� � *����� " �"�#��������� � ��"�� �� )������ # �� 1�� ���*��� ��� #��"������� ���\��#*��# ���* �������� ����������"�T��"<��Z�\�Y�_���~}]\�����"�\������*+���*���<�\���"�<#��)�� ��"���������#*���(��" ���#����������#��"������� ��������������������������������������������������Q/�]�� ��� ��"�T��"�� ��������*����� q>]v� ��#����\� �� ���� ����� � ����� ��( � +���*����� ���� �"�� #��� ����#���"������ ��\����������������"�� #���� �� �*�*�(<����)�"#��<����(#���"#��<�\��� +���#*����"��)������(��*���<��������( � ������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"������� ����� " ��� ����" ����� ���������#*��)���"�T��"<�\�����Z�\�Y�_� #�*�~}]��
�
=@�
q*( ����� *�� ��"�*������� ��*���"��)� �#*��)� ���#��"<�v\� *���"�*���� ���� �� �����)��//&1�/&�*� ������ ��*����������X��/&�# "���"�� #���# ��"�<�����)��*���<�����1� ���� L��� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � ��� #���"� ����� ��\� ���� � /� ������������������//&�# "��q��"#���&�v����
X�"#���&���>�#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( ����#���"������ ���������(� ������ *�����" �"�#���������q���# ��v�
�Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �
X� � ��"��� )������ # �� 1�� ���*��� �� �����)� �//&1�/&� *�� *����� ������" �"�#��������� ����*��$�������������(#�����# ��"�<������� ���� �# +��q/�v\��# 1��"�������*�#�"��� q/@v\���#*����q/Fv\��#*��� #��*������� �� #�+�qLv\��#*��� #��*+ 1 ���������*�� ���"��#���*��q�v� #�*��#*��� #��*� � �<������#*���q�/v��X�"�*�������� ���#� ������*���"��)��#*��)���"�T��"<��q����+����&�&�������������* �������"�*����(#�?��*������� �������#*��)�����<����"�����# "�v��� +#��+������"��� *�����" �"�1#���������*�������"#�� ����# +����"��#���*�� qFv\��) ������ �����#*����"���������)��//�����/���#� ������"�T��"��~}]�+�������*�� ��*�#���A�*�������������#� �������)���"�T��"<�� ����"�\� �� �#*���(�� " ���#������� ���)� �*���<�� ��� #��"�� ����� ����������)�#�"��#��*(��������#�������
X� ������ ���� "#����� � ����� �# �������� ��� ���� ���� � �������� ��� �������#*���(�" ���#�������)���)���������#��"������� ������������������(#�������# 1��"�<�������# ��������"������������q/Lv\��"��#�"���# �������q&v\�����*�*���� �����*���1#*���� ��+� # ������� q=v\� ������ �� ���*�� ���� *���#*��� q�&v�� ������*�� � ���� ��#� ������*���"��)� �#*��)� ��"�T��"<�� q�� ��+���� &�&� �#*������� � � � � (#�?��*���� �� � �������#*��)������<����"�����# "�v��X����"�* ���������#*���(�" ���#�������)������������ ���� ��# ��������#�+��� � �<��� #*��q/&v\�"���\�)�#+�������#*��#���q/�v\�*+<�q/v\��# ��"�<�������#�"��)\��� ������"# +��qv\����� ���� � �<�� �������)�q�v\�� * ���1���)��# ��"�<��# �������)�q@v� #�*���� �<��+�*��" ) � ���)�����" ) � ���)�q��v��X����)��*�����)����" ���� ������*��)������)� �� � ��� �*�� �����������#� �������1"�<#��)���"�T��"<���� *�����" �"�#�����������)��*���<���*��$�� ���*�����*�����+���
�
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
TC < 100,RCA < 1,LFI < 0
pozostałeprzypadki
TC > 100,RCA > 1,LFI > 0
�
��
Z�+�
���&
�&��0
����
�� *
�����
" �"
�#��
����
����
��"
������
���
���
�)��
����
# ��
1��
��
�*��
\����
�� �
����
����
�"�T
��"<
��Z
�\�Y
�_
���~}
]�q��
����
+��T
����
����
���
�*�
*�(<
����
)��
���)
���+�
��� �
� �
����
����
�"�T
��"
���
���
#*��
����
� ��
��" �
���
���v\
����
��(�
�*��
�<�
��> �
�*�
���
�>�
0��
���*�
����
�//&
��/
/@�
�//=
��/
/L�
�//F
��/
/Q�
�//�
��/
/�
�/
��/
��
�/&
�A�
����
���
�����
�)��
�//&
1�/
&�/
�A�
��#*
����
��
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
;�;�
��;�
;���
;�;�
;�;�
����
��/�
�^
���
����
�# +
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��/&
�Y
�+��
�� �
���
� #
*��
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;���
;�;�
;�;�
;���
;���
����
/@�
�# �
�"��
����
�*�#
�"��
���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��/=
��
* ��
����
�# �
�"��
�*�
��#*
����
;���
;�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
����
;���
����
/L�
���
��#
����
����"
���
����
����
�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
��/F
�X
�#*�
���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
/Q�
0�
���
�� #*
��)�
�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
����
;���
��;�
����
��/�
�'
���\
�)�#
+���
\��#*
��#�
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;���
;���
����
/�
A+
��;�
;�;�
;�;�
;���
;���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
;���
��;�
��;�
;�;�
��;�
����
;���
����
��
��#
��"
����
����
#�"�
�\���
<�\��
"# +
���
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;���
;�;�
��;�
����
;���
����
��
x��
� ��
��� �
���
���
����
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;���
����
&�
�"��
#�"�
��#
����
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
����
@�
� *
����
���#
��"
���#
����
���
��;�
����
����
��;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
����
=�
Z���
*�*�
��� �
����
*���
#*��
����
+�#
����
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
����
L�
�#*�
�� #
��*�
���
�����
#�+�
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
F�
��"
#����
��#
+��
��"�
�#��
�*��
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
����
����
;���
����
����
����
����
Q�
'�"
� ���
�#*�
�� #
��*�
"�"�
�;�
��;�
����
;���
��;�
����
;���
��;�
����
;���
��;�
����
;���
����
����
����
����
����
���
��#
*���
#��
*+
���
�����
�*��
���
"��#
���*
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
���/
��#
*���
#��
*� �
�<�
����
�#*�
��
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��
Y<
����
#*��
� #
����
��
�*��
;���
;�;�
��;�
����
;���
��;�
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
���
x��
���
+�*�
�" )
� �
�����
�" )
� �
��;�
;�;�
;�;�
;���
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
���&
�0
����
�����
��*�
����
�*�
��#*
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
����
�@�
Z��
�����
�# +
����
� ��
���
��;�
��;�
;�;�
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
Źród
ło: o
blic
zeni
a wł
asne
na
pods
taw
ie d
anyc
h W
ITS-
Com
trad
e.
==
�
=L�
X����"�<#��)��*�����)��� �����)��//&1�/&�*��*���������#�����*��������"�T1��"<��q� ���������������( v\�"�<#���� � � ������*��"�������+���#�����#*���(�" �1��#�������)� �� )������ �# ��"����� ���)� �*���<�� ��� #��"�� ����� ����� � � �*���<�\�"�<#��)� � *����� " �"�#�������� *���*�� � � �#������ ���� ������� ��� �� �� ��# +�� ��� 1�� ��� q�@v� ;� ���//L� # "�\� #<����#*��� #�� �� ���*�� q�v� ;� ���//Q� # "�� #�*�"�"� ����#*��� #��*�"�"� �qQv�;� ���/�# "���� ( #�*������ *�����" �"�#��������\������?�"������#�����#*���(�" ���#�������)����#��"������� ���\��������� ���� ���������*�����*���#*��������q/v�;����/&�# "���
' ������(#�������� �����*����\����#*����"��"�<#��)� ������ *�����" �"�#��1����������#��"������� ����������������� *���*��\����������*���"��)���+������"�* ��������� *� �����"�<#��)���"�T��"<�������*�� ��������\���� *� ��� * ������)����*�� ����#� �����# ( ���)��� ��*���<�����)��������� * �������# ��"���*���#*����q/=v� #�*� � ��� �� #*��)�� q/Qv�� X� ��+���� &�&� ��������� ��� * ������ �"�*���� (#�?��*���� �� � ��������<�)�����<���������( ����������+������( �����������<�)������<���
���"����)� ��� �"<�� � ���#�*�� �����*�� *����� � �*�*�(<����)� ��"�T��"<�\�"�<#��� " ���������� ����*���//&����/&�# "����q ��������" ��������+����&�&v��H��(��*�#������*����*�*��������������������#��*��*����)�� ���*���*���<�\�"�<#�����#����������������* ������ "#�������#*�������� ����#*���(��" ���#���������)����������1� ���\�� ��� �*������*�����������*���"��)��#*��)���"�T��"<���>��� ��������������*��������#*���\���"#������# +����"��#���*�� #�*��#*��� #��*� � �<������#*�����#�(�������1����� ���*���*���<�\�"�<#������� �������������� "#������#*���(�" ���#�������)\������� "�<#��)� �������� � *���"�*����� ��#� ���� �#*��)� �����* �����)� ��"�T��"<��� >�� � ������������� �*������ "���\� )�#+���� �� �#*��#���\� *+ �\� �# ��"��� �����#�"��\� ���� ������ � ��� ������\�����*�*���� �����*���#*������+�# ������\���� ���+�*��" ) � �������" 1) � ��� #�*� ������ �� ���*�� ���� *���#*���� X� �#*��*� ���� � ��� *����� �*�"���$���� ����)�*������ *�����" �"�#��������)����)��*���<����3.3. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w handlu produktami rolno-
-spożywczymi z poszczególnymi grupami krajów
0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*������� #��"�� ������� H�1=\� H�1&� #�*� "#��<�� �� *�� H�1�Q� � " ��� � ��� � ���������*�������������#� �����*��#��)���"�T��"<�\�������"�T��"����������*�����q>]v\���"�T��"��� "#����� ��� #����"�� #����qZ�v\���"�T��"���#*���(�" ���#�������)� qY�_v� #�*���"�T��"�� ~�?���� q~}]v�� Z�"��� *����������� � *����� ��� �� �#�+������� �*�����������#����<�����������q��+����&�@v��A����"������*����������*�����+�#�*������� ������������"����" �������#�����\���"�<#��)�*���#� ������*���"��)��*��#��)���"�T��"<������"������"����������� �"��� �� �� *�����" �"�#������������"�� #����������(#�����# ��"�<���Z�������������� ������������� ��� � ����������#*�*������"#����#*���(��" ���#�����������"�� #����������(#�����# 1
��"�<�������+#����#���"\�� ����#�* ����#*�*���"�T��"�>]�q>]���v\���"�T��"�Z��qZ����//�v\���"�T��"�Y�_�qY�_���v� #�*���"�T��"�~}]�q~}]���/v{�
�
=F�
� +#�"��#*���(�" ���#�������)�����( �"#�������"�� #����������(#�����# ��"�<����� ��+#���� #���"\� � ����#�* ��� �#*�*� ��"�T��"� >]� q>]���v\� ��"�T��"� Z��qZ����//�v\���"�T��"�Y�_�qY�_���v� #�*���"�T��"�~}]�q~}]���/v��
A�� * ������)���#����<����������"������ *���*��� ������ *�����" �"�#���������)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���������+#����)�#��"��)\�(�������"����"�*���*��� � �����)���"�T��"<�����# *+������x��"������ (������ ��$� ��������"�������*����������������*���
0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������#��"���������H�1=\�H�1&� #�*�"#��<���� *��H�1�Q�� " ��� ������ �*�*�(<�1���)��*���<���>��_����*��� ���*��� *�����" �"�#������������/&�# "�� #�*�����*������� �����)��//&1�/&\��#*���*��� ��� (<��� ������ � ����#*����"�\���"�<#��)�"��#��"��*�������#� ���� ��������)���"�T��"<��+����# *+������
�Z�+����&�@��0������ *�����" �"�#�����������)������*�(#����*����������+#�����#��"������ ����������"�T��"<��>]\�Z�\�Y�_���~}]�
X�#� �$���"�T��"����������# "��
X�"�T��"�>]�
��\/� ��\/�
X�"�T��"�Y�_�
��\/� ��\/� ��\/� ��\/�
X�"�T��"�Z��
��//��X�"�T��"�
~}]�
��/\/� + + + + + + – +� – + + +� – + – +�
��/\/� + + + –� + + – –� – + + –� – + – –�
��//����/\/� + – + +� + – – +� – – + +� – – – +�
��/\/� + – + –� + – – –� – – + –� – – – –Źródło: opracowanie własne.�
0������ *�����" �"�#���������� ��"����)������# �� 1�� ���*���*�����������H�1=� ��� � �������� ��"�T��"<�� >]\� Z�\� Y�_� �� ~}]� ��"�*���\� �� ���*+�� �*���<�\����"�<#��)�� ��"���������#*���(��" ���#�������q*( �����*����"�*���������*���"��)��*��#��)� ���#��"<�v� *���"�*���� ���� �� �����)� �//&1�/&� *� �#*��)� � � ���������X� �/&�# "�� �"�� #�� �# ��"�<�� ���)� �*���<�� �#*�"#��*��� &@�� � ��"��( � �"�� #������ ���� � � "#��<�� !��������"�%� q� +��� ���������� ��� �� �//&� # "�v� ;� ��"#��� &����A�#�������(�\���������"�*���*# �����*�����" �"�#��������)��# ��"�<�����"�� #������������������#��*��)��*��#��)������)��*� �" �������H���X��//F�# "����*����" �"�1#��������)��*���<����� ��"����"�� #����# �� 1�� ���*���� ��������H�1=��#*�"# 1�*��� =/��� X� �//�� # "�� �������� � ��#�T��� *������*����� *���*����� " �"�#��������)��# ��"�<��q� ������������&�v\�� ��*������������� � �����*��*��������� �#����$���
0������ *�����" �"�#���������� ��"����)������# �� 1�� ���*���z państwamiUE-15\�� " ��������� ����������"�T��"<��>]\�Z�\�Y�_���~}]\���"�*���\����������)��//&1�/&�� ��"��� ���������#*���(��" ���#���������)��������������������(#������
�
=Q�
�# ��"�<���#�+���� � ���� #*��q/&v\��#*��� #��*���������#�+�qLv\��#*��� #��*� � 1�<�� ����#*���q�/v� #�*��# ��"�������*�#�"��� q/@v� ;� ���//@� # "���X�"�*������� � ���#� ���� � � ��������� �#*��)� ��"�T��"<�� q�� ��+���� &�=� ��������� ��� * ������ �"�*�����(#�?��*������� �������#*��)���+��*��#��)�����<�v��A�*�������������#� �������)���"�T1��"<������"�\����#*���(��" ���#����������)��*���<�����#��"��H�1=�������)�#�"��#��*(��������#�������X�"#���&����>�#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �� ��������H�1=\�H�1&�
#�*�"#��<���� *��H�������(� ������ *�����" �"�#����������q���# ��v�
���*��" �"�#���������*��� �����*����\���"�<#��)���*���"����*��#�����#��"���#*�"#��*������#� �����# 1( ��\���� ������ ���������\�(����#*�����#��"���#*�"#��*���������#� ����Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �
X������� "#������ ������# ����������� ��������� ����������� �������#*���(�" ���#�������)���)������*�"#������!��������"�%���� �����+�*��" ) � ���������" 1) � �����q��v��������*�� �������#� ������*���"��)��*��#��)���"�T��"<��q����+����&�=��#*������� � �� �(#�?��*������� �������*��#��)������<�v���#*�*����"�* �$������* ��1��( � "#�����#*���(�" ���#�������)������������ ���� ��# �������� � �<���� #*�1�)<��q/Qv�;� ���//@�# "�\��# ��"�<�������#�"��)\��� ������"# +��qv�;�� ��/�# "�\��"��#�"�<��# �������)�q&v�;� ���//=�# "�\�����*�*<���� ���<��*���#*����)���+�# ����1���)�q=v�;��� �����)��//&1�//@� ���//Q1�/&\�"�"� � ���#*��� #<��*�"�"� � qQv�;�� ��//�� # "�\� "���\� )�#+���� �� �#*��#��� q/�v� #�*� ����<�� �� ���*� ���� *���#*��� q�&v� �;� � � �/�� # "��� X� ���)� �*�����)� ���" � �� ���"�<#��)� �����)� �� � ��� � ���*�� ���# ( ���)���#� ������+#����)���"�T��"<���� *�����" �"�#��������� ��"����)�������# ��"��������)��*���<����������+���
�
UE-15 UE-13 Kraje spoza UE-28
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Posiadanie przewag komparatywnych Nieokreślone przypadki Brak przewag komparatywnych
�
�
� Z�+�
���&
�=��0
����
�� *
�����
" �"
�#��
����
����
��"
����)
����
��#
�� 1
��
���*
���*
����
�����
��H�1
=\��
���
����
���
���"
�T��
"<�
�>]\�
Z�\�Y
�_
���~}
]�q�
����
�+��
T��
����
���
�� �
*�*�
(<��
��)�
� ��
�)���
+����
��
���
����
���"
�T��
" �
����
#*��
����
� ��
��" �
���
���v\
����
��(�
�*��
�<�
��>�
�*�
���
�>�
0��
���*�
����
�//&
��/
/@�
�//=
��/
/L�
�//F
��/
/Q�
�//�
��/
/�
�/
��/
��
�/&
�A�
����
��
�����
�)�
�//&
1�/
&�/
�A�
��#*
����
��
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
����
��/�
�^
���
����
�# +
��;�
����
��;�
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;�;�
����
;�;�
����
��;�
����
;�;�
����
;���
����
��/&
�Y
�+��
�� �
���
� #
*��
����
;���
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
/@�
�# �
�"��
����
�*�#
�"��
�;�
��;�
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
����
����
��/=
��
* ��
����
�# �
�"��
�*�
��#*
����
����
����
����
����
����
����
����
��;�
����
����
����
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
����
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
����
����
/L�
���
��#
����
����"
���
����
����
���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;�;�
;�;�
;���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
;�;�
;���
����
��/F
�X
�#*�
���
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
��;�
;���
��;�
;���
��;�
;���
��;�
����
����
/Q�
0�
���
�� #*
��)�
���
����
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
����
��/�
�'
���\
�)�#
+���
\��#*
��#�
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
;�;�
����
����
/�
A+
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
��;�
��;�
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
����
����
��;�
����
��;�
����
����
����
����
����
����
��
��#
��"
����
����
#�"�
�\���
<�\��
"# +
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;���
��;�
����
����
��
x��
� ��
��� �
���
���
����
��;�
;�;�
����
;���
��;�
;�;�
����
;�;�
����
����
����
;���
����
;���
����
;���
��;�
;�;�
����
;�;�
����
;���
����
����
&�
�"��
#�"�
��#
����
���
��;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
@�
� *
����
���#
��"
���#
����
���
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
����
;���
;���
��;�
��;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
����
����
=�
Z���
*�*�
��� �
����
*���
#*��
����
+�#
����
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
L�
�#*�
�� #
��*�
���
�����
#�+�
;���
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
F�
��"
#����
��#
+��
��"�
�#��
�*��
;�;�
;�;�
;���
����
;���
����
;���
;�;�
;�;�
;�;�
;���
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;���
��;�
;���
��;�
����
����
Q�
'�"
� ���
�#*�
�� #
��*�
"�"�
�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
����
;�;�
����
;���
����
���
��#
*���
#��
*+
���
�����
�*��
���
"��#
���*
��;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
����
��;�
����
;�;�
����
��;�
����
��;�
����
;�;�
����
;�;�
����
;�;�
����
;�;�
����
;���
����
���/
��#
*���
#��
*� �
�<�
����
�#*�
��
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
����
����
����
����
;���
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��
Y<
����
#*��
� #
����
��
�*��
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;���
��;�
;���
��;�
;���
��;�
;���
��;�
����
����
���
x��
���
+�*�
�" )
� �
�����
�" )
� �
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
����
���&
�0
����
�����
��*�
����
�*�
��#*
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
����
����
�@�
Z��
�����
�# +
����
� ��
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
;�;�
;���
����
;���
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
Źród
ło: o
blic
zeni
a wł
asne
na
pods
taw
ie d
anyc
h W
ITS-
Com
trad
e.
=�
�
L/�
X����"�<#��)��*�����)��������)��//&1�/&�*��*�����"�����*��������"�T��"<�\����# ���������*��"������+���#�������#*���(��" ���#���������)������*�����������H�1=��� � �*���<�\� "�<#��)� � *����� " �"�#�������� *���*�� � � �#������ ���� ������� ��� �������# +����� �� ���q�@v�;� ���//F�# "�� #�*�*+ ��q/v�;� ���//��# "���H�#�����#*�1��(�" ���#�������)�������������� ����������"��)��*�����)\���"��*���#*��������q/v��;����//Q�# "�\���#*����;����//�# "�� #�*�� * �������# ��"���# �������;����//Q�# "���X������)��//� #�*��/�1�/&��#*���(�" �"�#��������)����#��"��"#��<��!��������"�%���������������# ����������������� �# +<��q/�v��
X��#*����"��� * ������)��*���<�� ������ *�����" �"�#������������#��"��H�1=����� ����� ���� *���*��\� ���� ��� ��*���"��)� ��+� �� ���"�* ���� ���� � *� �� ���"�<#��)���"�T��"<�������*�� ��������\���� *� ��� * ������)����*�� ����#� �����# ( ���)��� ��*���<�����)��������� * �������# ��"���*���#*����q/=v\����� ����� � ��� �������q�v\��#*��� #��*+ ���q�v� #�*�#<����#*��� #���� ���*��q�v��
_����*��*�������"�T��"<�\���"���� " ���������� ����*���//&����/&�# "����q��+����&�=v\�*�#�������(������*����\�"�<#������� ���������#*�*����"�* �$������* ����( � "#���� �#*���(� " ���#�������)\� ���� �� "�<#��)� �������� � *���"�*����� ��*���"��)��*��#��)���"�T��"<���>��� ��*������"���\�)�#+�������#*��#���\��# ��"��������#�"��\�����*�*���� �����*���#*������+�# ������\���"#������# +����"��#���*�\�"�"� ����#*��� #��*�"�"� \�#<����#*��� #���� ���*�\���� ���+�*��" ) � �������" ) � ��� #�*� �������� ���*������ *���#*���� ^ ��� ���$����*����\� �����#*��*� ����� *�����" �"�#�����������)��*���<��� �#���������
X����(� ����� � *����� " �"�#��������� � ��"�� �� )������ # �� 1�� ���*����z państwami UE-13����/&�# "��;�� � +������"����//&�# "��;�" �"�#��������+�����# ��"������������*���<��q�����(���"�*�����*���"��)��*��#��)����#��"<�v�;���+����&�L��H�*���� �# ��"�<�� ���)� �*���<�� �� � ��"��� �"�� #���� � � � ���)� ������� �*� �" �1�"��)�H��*������*��� ������� ������ *�+���" �LF���� �//&� # "�� � � L�� �� �/&� # "���[� #��� � �� ���(�� ����� �����* ����� "#��\� � ��� �����#�*�$\� �� ;� � � +���� ��"���� �#*����"�� "#��<�� !��������"�%� ;� ��*���� " �"�#��������)� �# ��"�<�� �� �"�� #����� ��"�� � � ������� H�1&� ��#�T���� *���"�*��� ���� � � �"�����\� � � Q&�� �� �//Q� # "����0���//��# "�� +��#� ���������������"�����������*��������"�*���*��������)��# ��"1�<����� ��"����"�� #����� �H�1&���
X������)��//&1�/&�� ��"��� ���������#*���(��" ���#���������)������*����1�������H�1&���"����(#�������# ��"�<�\���"������ ���� �# +��q/�v\��# ��"�������*�#1�"���q/@v\���#*����q/Fv\�"���\�)�#+�������#*��#����q/�v\��#*��� #��*���������#�+�qLv\���"#�� ����# +����"��#���*�� qFv\�"�"� � ���#*��� #��*�"�"� �qQv\��#*��� #��*+ ����������*�� ���"��#���*��q�v\��#*��� #��*� � �<������#*���q�/v\�#<����#*��� #���� 1���*�� q�v\� ��� ���+�*��" ) � ��� �� ��" ) � ��� ;� *� �����"���� �//&� # "�� q��v� #�*���� ������# +����� �� ���q�@v��X�"�*�������� ���#� ����� �����������#*��)���"�T��"<��q�#*����+��*��#����������� �*�*�(<����)�� ���)���+����&�Lv��A�*�������������#� �������)���"�T��"<������"�\����*���<��� ����������)��#*���(��" ���#����������#��"��H�1&�������������������#��"��H�1=������#*���(�����������*(��������#������)�#�"��#��
�
�
��Z�
+���
�&�L
��0��
����
*��
���"
�"�#
����
����
�� �
�"���
�)��
����
# ��
1��
��
�*��
�*��
�����
����H
�1&
\����
� ��
���
����
�"�T
��"<
��>
]\�Z�
\�Y�
_���
~}]�
q���
���+
��T�
���
����
���
�*�
*�(<
����
)��
���)
���+�
��� �
� �
����
����
�"�T
��"
���
��#*
�����
��
����"
���
� ��
�v\��
����
(��*
���<
���
>�
�*�
���
�>�
0��
���*�
����
�//&
��/
/@�
�//=
��/
/L�
�//F
��/
/Q�
�//�
��/
/�
�/
��/
��
�/&
�A�
����
���
�����
�)��
�//&
1�/
&�/
�A�
��#*
����
��
��;�
;�;�
;�;�
����
;�;�
����
;���
����
����
����
;���
����
;�;�
����
;���
����
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
����
��/�
�^
���
����
�# +
��;�
����
��;�
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��/&
�Y
�+��
�� �
���
� #
*��
;���
;���
;���
;���
;���
;���
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;���
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
����
����
/@�
�# �
�"��
����
�*�#
�"��
���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��/=
��
* ��
����
�# �
�"��
�*�
��#*
����
;�;�
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;�;�
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;�;�
;���
;���
;���
;���
����
����
/L�
���
��#
����
����"
���
����
����
�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
����
����
��/F
�X
�#*�
���
����
����
����
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
����
����
/Q�
0�
���
�� #*
��)�
�;�
����
����
����
��;�
����
����
����
����
����
����
����
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;���
����
��/�
�'
���\
�)�#
+���
\��#*
��#�
���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
/�
A+
��;�
;�;�
;���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;���
����
��
��#
��"
����
����
#�"�
�\���
<�\��
"# +
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
��
x��
� ��
��� �
���
���
����
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
&�
�"��
#�"�
��#
����
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
����
;�;�
����
;�;�
����
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
����
;�;�
;���
;�;�
����
����
@�
� *
����
���#
��"
���#
����
���
;���
;���
;���
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
=�
Z���
*�*�
��� �
����
*���
#*��
����
+�#
����
���
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
����
;�;�
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��;�
����
����
����
����
L�
�#*�
�� #
��*�
���
�����
#�+�
;���
����
;���
����
����
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
����
����
����
F�
��"
#����
��#
+��
��"�
�#��
�*��
����
����
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
����
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
����
Q�
'�"
� ���
�#*�
�� #
��*�
"�"�
���
����
;���
����
����
����
����
����
;���
����
����
����
;���
����
;���
����
����
����
����
����
��;�
����
����
����
���
��#
*���
#��
*+
���
�����
�*��
���
"��#
���*
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
����
���/
��#
*���
#��
*� �
�<�
����
�#*�
��
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
����
����
����
����
����
��
Y<
����
#*��
� #
����
��
�*��
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
���
x��
���
+�*�
�" )
� �
�����
�" )
� �
��;�
;�;�
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
���&
�0
����
�����
��*�
����
�*�
��#*
���
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
��;�
;�;�
����
;�;�
����
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
����
;�;�
����
;�;�
����
;�;�
����
����
�@�
Z��
�����
�# +
����
� ��
���
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
Źród
ło: o
blic
zeni
a wł
asne
na
pods
taw
ie d
anyc
h W
ITS-
Com
trad
e.
L
�
L��
X����������� "#������ ������# ����������� ��������� ����������� �������#*�1��(� " ���#�������)� ��)������ *�� �����"#������ �*� �" ��"���� H����������������(#�������# ��"�<���*+ ��q/v\��# ��"��������#�"��\���<�����"# +���qv\����� ����� � ��� ������� q�v�� ������*�� � ���� ��#� ���� ��*���"��)� �*��#��)� ��"�T��"<�� q�� ��+���� &�L��#*������� � � � �(#�?��*���� ��� ������ �*��#��)� �����<�v���#*�*� �*��$� �����* ����( � "#�����#*���(�" ���#�������)������������ ���� ��# �������������q/v\��"��#�"�<��# �������)�q&v� #�*� ����<�������*�����*���#*���q�&v��X����)��*�����)����" ���� ��1����*��)� �����)� �� � ��� ����*�� ���# ( ���)���#� �������"�<#��)���"�T��"<���� *�����" �"�#��������� ��"����)�������# ��"��������)��*���<��� ����*��$�*�����+���
X� "#������*� �" �������H������ ������ ������*��"�$��#*���(��" ���#��������� )������ *� ���������� H�1&� �� (#����� ����*�*�� �� ����� *���#*���� ��+� # ������� q=v��;����//F�# "���H�#�����#*���(�� ���*������� ������ � �<���� #*��)<��q/Qv�;����//��# "�� #�*�� * ������)��# ��"�<��# �������)�q@v�;����/��# "���
X�� * ������)��*�����)� ������ *�����" �"�#������������ #��"��H�1&����� ��������� *���*��\������ *� ��� �*�*�(<����)���"�T��"<����#<���)������)������*#<��� 1������� ��*���<�����)��������#�+���� � ���� #*��q/&v\�����# ��������"������������q/Lv� #�*�� * �������# ��"���*���#*����q/=v��
_����*�� *������ �*�*�(<����)���"�T��"<��" �"�#������ ���\� ��"���� " ���������� ����*���//&����/&�# "����q��+����&�Lv\�*�#�������(������*����\�"�<#������� ���1������#*�*����"�* �$������* ����( � "#�����#*���(�" ���#�������)\�������"�<#��)��������� � *���"�*����� ��*���"��)� �*��#��)� ��"�T��"<��� >�� � � �*������ � * ������ �# 1��"���*���#*���\�*+ �\��# ��"��������#�"��\��"��#�"���# ������� #�*� ������ �����*������*���#*����]��������+ ������*�������� ���(��������#*���(�" ���#�������)����"�1� #�������)��# ��"�<�������+���*��)������)��X*# �����*���"��)��*��#��)���"�T��"<��� ���*��� ��"�� (#��� �# ��"�<�\� "�<#�� �� ������ +������� "#����� � �������� �#*���(��q���� ���� �# +�\��#*��� #��*���������#�+\���� ���+�*��" ) � �������" ) � ��v\������1�*��� ��� ���������������)��#*���(��A�" ���������"���*���"��)��*��#��)���"�T��"<����� ��"���)������*�H�1&���#*��������"�*���\��������+���*����*������ ������# 1����������#*���� (����#���$�� ��������� *�����" �"�#�����������#��"��)�� * ���1���)�� ���)���������*� �" ��"��)�H������# ����"������
0����� � *����� " �"�#��������� � ��"�� �� )������ # �� 1�� ���*��� z krajami spoza UE-28��"�*���\����������)��//&1�/&�� *�����" �"�#��������� ��"��)��# �����1�<����� �������#��"��)�� *��������)�� ( #�*���������~��*+��" �"�#��������)��*���<���� � ��"��� �"�� #���� ��� ��� #��"�� q�����(� ��"�*��� ��*���"��)� �*��#��)� ��"�T��"<�v�*������*����������+������� "#�����*������������ ����������H�*�����# ��"�<�����)��*��1�<��*��������� ������*�F@�����//&�# "��� �*��������&�����/&�# "��q��"#���&��v��
X������)��//&1�/&�� ��"��� ���������#*���(��" ���#���������)������*�"#�1������� *��H�1�Q�����"��)�(#����)��# ��"�<�\���"��*���#*��������q/v\����� ���� 1�# +��q/�v\��# ��"�������*�#�"���q/@v\�����# ��������"������������q/Lv\���#*����q/Fv\��# ��"��������#�"��\���<�����"# +���qv\��#*��� #��*���������#�+�qLv\���"#������# +����"��#���*�� q�v\� "�"� � �� �#*��� #�� *� "�"� � qQv\� �#*��� #�� *+ ��� �� ����*�� ����"��#���*��q�v\�#<����#*��� #���� ���*��q�v� #�*���� ���+�*��" ) � �������" 1) � ���q��v�;�� ��/��# "���X�"�*�������� ���#� ����� �����������#*��)���"�T��"<��q�� ��+���� &�F��"�*�� � � �(#�?��*������ � ������ �#*��)� ��+��*��#��)�����<�v���#*���(��" ���#����������)��*���<�����#��"��"#��<���#*����)�������)�#�"��#��*(��������#������
�
�
� Z�+�
���&
�F��0
����
�� *
�����
" �"
�#��
����
����
��"
����)
����
��#
�� 1
��
���*
���*
�"#�
���
����
*��H
�1�Q
\����
� ��
���
����
�"�T
��"<
��>
]\�Z�
\�Y�
_���
~}]�
q���
���+
��T�
���
����
���
�*�
*�(<
����
)��
���)
���+�
��� �
� �
����
����
�"�T
��"
���
��#*
����
���
����"
���
� ��
�v\��
����
(��*
���<
���
>�
�*�
���
�>�
0��
���*�
����
�//&
��/
/@�
�//=
��/
/L�
�//F
��/
/Q�
�//�
��/
/�
�/
��/
��
�/&
�A�
����
���
�����
�)��
�//&
1�/
&�/
�A�
��#*
����
��
����
����
����
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
����
����
����
����
��;�
����
��;�
����
����
����
����
����
����
����
��/�
�^
���
����
�# +
����
����
����
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
����
����
����
����
��;�
����
����
����
��/&
�Y
�+��
�� �
���
� #
*��
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
/@�
�# �
�"��
����
�*�#
�"��
���
����
����
����
����
����
��;�
����
����
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
����
����
��;�
����
��;�
����
����
����
��/=
��
* ��
����
�# �
�"��
�*�
��#*
����
;�;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
;�;�
��;�
����
����
����
����
/L�
���
��#
����
����"
���
����
����
�;�
��;�
����
����
����
����
��;�
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��/F
�X
�#*�
���
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
/Q�
0�
���
�� #*
��)�
�;�
;���
;���
;���
;���
;���
;�;�
;���
;���
;���
;�;�
;���
;���
;���
;���
;���
;���
;���
;���
����
����
����
����
����
��/�
�'
���\
�)�#
+���
\��#*
��#�
���
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
/�
A+
����
����
����
;�;�
;�;�
��;�
����
��;�
����
��;�
����
;�;�
;���
��;�
��;�
��;�
��;�
;�;�
;�;�
��;�
��;�
��;�
����
����
��
��#
��"
����
����
#�"�
�\���
<�\��
"# +
���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��
x��
� ��
��� �
���
���
����
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
&�
�"��
#�"�
��#
����
���
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
����
����
@�
� *
����
���#
��"
���#
����
���
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
=�
Z���
*�*�
��� �
����
*���
#*��
����
+�#
����
���
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
L�
�#*�
�� #
��*�
���
�����
#�+�
����
����
����
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
����
����
F�
��"
#����
��#
+��
��"�
�#��
�*��
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
��;�
����
����
����
;���
����
����
����
Q�
'�"
� ���
�#*�
�� #
��*�
"�"�
���
;���
;���
;���
����
;���
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
���
��#
*���
#��
*+
���
�����
�*��
���
"��#
���*
����
����
����
����
��;�
����
����
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
����
����
��;�
����
����
����
���/
��#
*���
#��
*� �
�<�
����
�#*�
��
����
����
����
����
��;�
����
;�;�
����
;�;�
��;�
;�;�
����
;�;�
����
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
����
����
��
Y<
����
#*��
� #
����
��
�*��
����
����
����
����
����
����
����
����
����
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
;���
����
����
����
���
x��
���
+�*�
�" )
� �
�����
�" )
� �
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
��;�
����
����
����
��;�
����
��;�
����
��;�
��;�
��;�
����
����
���&
�0
����
�����
��*�
����
�*�
��#*
���
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
;�;�
����
����
�@�
Z��
�����
�# +
����
� ��
���
����
����
��;�
��;�
��;�
����
��;�
����
��;�
��;�
;�;�
����
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
;�;�
��;�
����
����
Źród
ło: o
blic
zeni
a wł
asne
na
pods
taw
ie d
anyc
h W
ITS-
Com
trad
e.
L&
�
L@�
X������������* ������ "#������ ������# �������� ��� ��������� ����������1� ������ �#*���(� " ���#�������)� �� )������ *� "#������ �� *�� H�1�Q� ��������������(#�������# ��"�<���#�+���� � ���� #*��q/&v\����� ����� � ��� �������q�v\�� * �������# ��"���# �������q@v� #�*�����*�*���� �����*���#*������+�# �������q=v��������*�� �������#� ������*���"��)��*��#��)���"�T��"<��q����+����&�F��*��#��������v���#*�*����"�* �$������* ����( � "#�����#*���(�" ���#�������)������������ ���� ��# ��������"���\�)�#+�������#*��#���q/�v\��"��#�"�<��# �������)�q&v� #�*� ����<�������*�����*���1#*���q�&v��X����)��*�����)����" ������"�<#��)������)� �� � ��� �*�� �����������#� �������"�<#��)���"�T��"<�\���*������ *�����" �"�#����������)�������# ��"����� ���)��*���<����������+���
X� ���"�<#��)� �*�����)� �� �����)� �//&1�/&� *��*��� ���� *������ ��"�T��"<�\�"�<#�� *���*���\����# ���������*��"������+���#�������#*���(��" ���#���������)������*�"#�������� *��H�1�Q���*�����\�"�<#�( �� *�����" �"�#��������*���*�� �� �#���������� �� �/�� # "�� +���� � ��� �� #*��)�� q/Qv� #�*� � * ������ �# ��"��� *���#*���� q/=v��H�#���� �#*���(� " ���#�������)� ���������� ��� ������ �� �*������ �#*��� #�� *� � �<�������#*���;� ���//=�# "���
0������ *�����" �"�#���������� * ������)��*���<�����#��"��"#��<���� *��H�1�Q�������������� *���*��\�������" ������)������)�� *� ��� �*�*�(<����)���"�T��"<�������*#<��� ������� ��*���<�����)��������*+ ��q/v� #�*���� ������# +����� �� ���q�@v���3.4. Podsumowanie
0������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����*�#<�� ����#��"������� ���\���"������#��"��)��������H�1=\�H�1&���"#��<���� *��H�1�Q\� ��#�����������*�����+#����)���"�T��"<��" �"�#������ ���\��"�*����+�#�* �*#<��� ����������������( ���"� #�����"���*���� ��# �����V��� �*������*������*����������"�\����� "#������*� �" ������ ��"����H������# ����"������+�#�* �������(#����)��# ��"�<�� ���������� *���*���� � �#���� � � ���� � �*�*�(<����)� ��"�T��"<�\� � ��� ����� ����#*��" � ���(��������#*���(�" ���#�������)��#*�*�� ��"��)��# ��1����<�����#��"��)�*�(#����*���)��A�����������"�*���������#�T���� ���������������"� #*��# �� 1�� ���*���� ��"����
~��*+�� �*���<�\� �� "�<#��)� � ��"�� ������ �#*���(�� " ���#������� ��� #��"������� ����q*( �����*����"�*��������#*��)����#��"<�v�*���"�*���������������)��//&1�1�/&�*� ������ ��*����������X��/&�# "���"�� #���# ��"�<�����)��*���<������ ����L��� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�� ���*�( � ��� #���"� ����� ��\� ���� � /� ����� �������������//&�# "���� *�����" �"�#��������� ��"��)��# ������<����� �������+�#�*����� �#�������������)������*�"#������!��������"�%��X�+������� "#��������*+��" �"�#��1������)� �*���<�� q�����(� ��"�*��� �*��#��)� ���#��"<�v� *���"�*���� ���� *� �#*��)� � �������\�����*�����# ��"�<�����)��*���<��;�*�����������������//&�# "��� �� ����&@�����/&�# "���' �"�#���������# ��"��������������"�������"�*��*���*�������� ��"���)������*�� ����������������*� �" ��"�����X��/&�# "���# ��"�����������" �"�1#��������)��*���<������ �����L���"�� #��� # �� 1�� ���*�( �� ��"��� ���������
�
L=�
H�1&\� ���� � L� ����� ������ ��� �#*��� �"������� >�������� �# ������<�� ��� ���� �� ���)���������)�� ���*����� ����$���" ��*(����������+������X�+������� "#�������#�T������� ������ ���+���� ���� � *����� " �"�#�������� � ��"�� �� )������ ��� ����� *� "#�������� *��H����#*����"������*��" �"�#��������q�����(��*��#��)���"�T��"<�v�� ���+�� ��*��$��# ��"����������������*���<�\�"�<#������ �����F@��� ��"��( ��"�� #������ 1���� � � "#��<�� �� *�� H��� X� �/&� # "�� " �"�#��������)� �*���<�� +�� � ������\� ������*�����# ��"�<�����)��*���<�����"�� #����*������*�������� �*��������&���0*���*��� \���� ������# ��������+����" �"�#�����������#��"��)�*�(#����*���)������)�(#����)��# ��"�<�\�"�<#��������#�����������������*���*��������"�� #����������#��"�����
Z�+����&�Q��� *�����" �"�#��������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����
�*�����>� 0�����*�����
� *�����" �"�#��������
�������)��//&1�/&��
H*��"�����q↑v���#����q↓v��#*���(�" ���#�������)�
�������)��//&1�/&�
(<�
���
H�1
=�
H�1
&�
"#��
����
*��
�H
�1�Q
�
(<�
���
H�1
=�
H�1
&�
"#��
����
*��
�H
�1�Q
�
/� A���#*�������� �� �� �� �� ↓ ↓/�� ^��� ���� �# +�� �� �� �� �� ↓/&� Y�+���� � ���� #*�� ;� �� �� ;�/@� �# ��"�������*�#�"��� �� �� �� ��/=� � * �������# ��"���*���#*���� �� �� �� �� ↓ ↑/L� �����# ��������"������������ ;� �� �� ��/F� X�#*���� �� �� �� �� ↓/Q� 0� ����� #*��)�� �� ;� �� �� ↓ ↑/�� '���\�)�#+���\��#*��#���� ;� ;� �� ;�/� A+ �� �� �� ;� �� ↑� �# ��"��������#�"��\���<�\��"# +��� �� ;� ;� ���� x��� ����� � ��� ������� ;� �� ;� ;� ↑&� �"��#�"���# ������� ;� ;� �� ��@� � * �������# ��"���# ������� �� �� �� ;� ↓=� Z���*�*���� �����*���#*������+�# ������� ;� �� �� ;� ↑L� �#*��� #��*���������#�+� �� �� �� ��F� ��"#������# +����"��#���*�� �� �� �� ��Q� '�"� ����#*��� #��*�"�"� � �� ;� �� �� ↑�� �#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� �� �� �� ���/� �#*��� #��*� � �<������#*��� �� �� �� �� ↓�� Y<����#*��� #���� ���*�� �� �� �� �� ↑��� x�� ���+�*��" ) � �������" ) � ��� ;� ;� �� �� ↑�&� 0�����������*������*���#*��� ;� ;� �� ���@� Z�� ������# +����� �� ��� �� �� �� �� ↑ ↑ ↓
���� )������ # �� 1�� ���*��� (<���� *�� " �"�#�������� �#*���� � ��� �*����\� �� "�<#��)� ��#� �$���*���"��)��#*��)����#��"<���#*�"#��*������#� ����(#����*�����������+������� "#�����q�//&1�/&v{���)������*�H�1=\�H�1&���"#�������� *��H��*��" �"�#���������*��� ���� ����������*����\���"�<#��)���#� �$���*���"��)��*��#��)���"�T��"<���#*�"#��*������#� ����(#����*�����������+������� "#�����q�//&1�/&v�Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade.
�
LL�
X� ������ �����* ������ "#����� � ����� �# �������� ��� ���� ������ �#������#*���(�� " ���#������� ��� #��"�� ����� ���� q�����(� ��"�*��� �#*��)� ���#��"<�v���� )������ ��"���� �# ��"����\� ��"�� ���� � �� � �# +�\� �# ��"��� ����*�#�"��\� ��#*���\��#*��� #��*���������#�+\���"#������# +����"��#���*�\��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� #�*� �#*��� #�� *� � �<�� �� ��#*��� q��+���� &�Qv�� � � �"������ �*��"�� ��#*���(�� " ���#������� ��� #��"��)� *�(#����*���)� �� )������ ��� ����� �� ��# +������� �� ����\� #<������#*��� #������ ���*���� #�*�"�"� � ���#*��� #����*�"�"� \����� ��������#�� � �;���)������*���#*�������������
A� ������ *�����" �"�#���������� ��"����)�������# ��"�����# �� 1�� ���*�������� �*�*�(<����)�#��"��)�qH�1=\�H�1&� #�*�� *��H�1�Qv�����"�\� ��� ������# 1����������<�)�(#����# ��"�<�\������# ��"�<������*�#�"��)� #�*��#*��� #<��*� � �<������#*��\��������#������#*���(��" ���#������������*���"��)��#*��)�#��"��)��X�"��"��(#����)��# ��"�<����"����#*���(�������� �������������)�H�1&� #�*�"#����)��� *��H���� ���*�� �� ���������� �# +<�\���#*��\���"#<������# +<����"��#���*��)\�"�"� ����#*��� #<��*�"�"� \��#*��� #<��*+ ���)�������*������"��#���*�( \�#<���)��#*�1�� #<���� ���*��)� #�*���� �<��+�*��" ) � ���)�����" ) � ���)��X�)���������1���� ��� �# +���� #�*� ��#*������� ��"��� � ������#*����"������ �#*���(�� " ���#�1��������"��*�"#������!��������"�%\������"���� "#������*� �" �������#����������A�" �����#*��� #��*���#*����� � �<��+����" �"�#����������+������� "#��������#��"��H��q*�#<�� �H�1=\���"���H�1&v\�� ��*���(�����)������*�"#�������� *��H��� ������# 1����������� ������#������� ���������#*����"�������#*���(���
Y���������\�� *������ ��"��������� ����)������# �� 1�� ���*����� "#������*� �" ������ ��"����H������# ����"����*���*�� ������ �#�������X�"�*�������� ���#1� ����� �*�*�(<����)���"�T��"<��" �"�#������ ���� #�*��*# ���*���*��������"�� #����# �� 1�� ���*��� (<���� �# ��"�<�� ������?�" �����)� ��� #��"�� ����� ���� ��" �" �"�#��������� X�#�T��� � ����\� ��"�� � " ���� ���� �� ���� �*���*����\� ����"�� �#*������*���"��� *�� �*# ���� �#*���(� " ���#�������)� �� � ��"��� �"�� #���� ��� ���� ���#���"�H������# ����"���\�*�#<�� ����#���"�"#��<��!��������"�%\���"������#���"�� ���)���������*� �" ��"��)�H��q�) ������#<����*�"#����v���
�
�LF�
4. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi
�X� ���� �*����� �#���� � ���� � �#<+�� *������?�" ������ � ����� ���)� ��#���(���
" �"�#������ �� � �����)� �#*�*� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���� ��� #��"��)� *�(#�1���*���)\� ���� *�#<�� � ��� #��"�� H���� ��# ����"���\� ��"� �� ��� #��"��)� "#��<�� �#*����)��]�������� �����#<+ ��� � �� ����*��$�����������\�����*��� ���#��������� ���)�*�������*���# � ��� " �"�#������ �$� � ��"��( � ��"� #�� # �� 1�� ���*�( �� �*�� � ����1� ���������#���������" �"�# ������+�������*��" �*����# ��"���\�"�<#���� �������� ?�# ���������*��)������# ��"�<�\���*������# ���������� � �������#���(����#*��<�*����" �*� ��( ���*���#��*��#*�������\�� ��� ����� � �����#��*���� *���� �������#�������" �"�# �����\� �� ���� �*�# " � # *������� ��" �$� �# ��"�<�\� �*���� ��" #*�����������#���(���*#<��� �������V����� ����� *���*���*��*+�������\��*��� ��"����" #*���������(�<������#*���(����" �*���)������#*��������"�� #� ������ ��#�����*�����" ���\����*���#�"��������� � \��*�� ���*���*(���������������� ������ ���*���)���� ���)�*����1+�#�*���� # *���������� "#������ H�� �#<+ ����� " �"�# ��$� �� ��(������)� ��� "������" ���\��*���������*��+�#�*������#���"�����*����� ���" � ���# *�*����������"�*�� \�����"���"��#��"���� �������� � �������#���(���" �"�#��������4.1. Uwagi metodyczne
V�����*���� �������*��" �"�#������ ������ � �����)��� �������)������)���H������# ����"���� ����� ��" ��� � 1��� ��� ��� ��� *��# � � ����� �#*�*� '��_�(��(�#�Q\���" #*��������� �*��� ��"�T��"� !��(�1����%Q�\� +������ ��"� ���#����� ��� ��� �����*���� � +�� " �"�# ������ ��� #��"�� ����*���# � ����� ^�� ��� ��� � ��(�� ��� +����������)� �������� )���� ���� *� ���"��� ���*����� �+� ������)\� �� ���� " ���#�������)\��#*���(� "#���� ���� *�(#������ �� #<���)� �*���*����)� ( �� ��#"�\� �� �*�*�(<�� ��������*���*������# ��"�����#*����� ���Q&��
� ����� ����*�� ��������#�� #��*���������*������������� ��������������������#*(���*� �����X��#�"����� *���*��� � +��� �$������������)���� ����#<���)��# ��"�<��q�����)������ #���������"�� #���v\������ �) �*����)�*����)������)��*���<���# ��"���� �� �����( ��� �����������)������ ����*���# � ��( �"����?�" �����)��� ���)������)� (#����)� � ��#<��� � �*�*�(<���� �# ��"��� #<���� ���� ����*�� � +�� ��" �������� ����\� �� ����� �# ���*����� �����*�� ��� � *� ���� (#��� � ��#<�� q������ �*���<�� �>v� *���*�� ��# ��������#� ������� �#���������#*�"��� � \� �����#�*����\� ����������(#������# ��"�<��q�*������>v���������"�� #�����#*����*�������������� #���� *���*�\�
����������������������������������������������Q�'��_�(��(�#\�Unit Values…\� �������\�����&1�{�'��_�(��(�#\�The use…\� �������\����=F1=����Q��^��0��*�"\�Konkurencyjność…\ �������\ ���FL1FF��Q&�X��[�#*���"�\�Analiza konkurencyjności polskiego eksportu do Unii Europejskiej przeprowadzona metodą jakościowo-cenową\ �����V��' ����"��q#���v\�Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Euro-pejskiej. Tom I\ ]'��A\�X�#�*�����///\����&/@��
�
�LQ�
���#*���� ������������� (��+�$�#<���� ��#���)�#�"��#�*����������*�#<�� ���\���"���� ��# ����#���������� ����� � +���\��#*��*���������� ������� ������( ���+�����1��( ��������� ��� ��( ���������(#������� ��#<��� ��+�$�#<�������" �$�� ��������� �*�*�(<����� ��#����"#����)�;���#���#��)�)���� ���)���
� � �����*�� ? #�� " �"�# ������ ��� #��"�� ����*���# � ���� '��_�(��(�#Q@��*��# � � ���� ��" #*�������� ��<�)� ���#� " �"�#������ ���\� ���� #������� �#�����)� ������� �"�� #���� � � �#�����)� ���� ����� #���� #�*� ������ �������� )������ *�(#����*��( ������������� ��� ���Q=��X��<����*��� � ������ +�����)����#��"<�\�*�������"����" ���"�T��"�!��(�1����%\�� ���(#�?��*�������$���� �������*��������#*��" �"�#������ �����Y�����������qUVv�� ��+ �����+�$����"�*����+�#<�������� ����qUV���v���+ �������*�� ������ ����qUV���v��>��� ��� ��� ��� +# �<��qSqv�� ��+�$���� ������� ���������+�#<����/�qSq���/v���+ ��������qSq���/v��x��� ��������*�������������#� ���� +��������)����#��"<��" �"�#������ ����� ���� " ��$�� �*������ ��#<��+������)��#*���� ����)������*�(#����*��( �����( �"#��������*��#����(������q��+����@�v��� >�(�����]�;�*����#�����(#����� ��#<�\�����"�<#��)�#��������������"�� #����� �����
����� #������������"�*�� ������ ������+�#<�������� ���\������� � +# �<�������� ��1"��)�?�*��*���)������� ���������+�#<����*�#�\�� ������"����skuteczną strategię konkurowania jakością{�
�� >�(�����]]�;� +����������(#������# +<�\�����"�<#��)�#��������������"�� #����� ���������� #���������������*�� ������ ���\������� � +# �<�������� ��"��)�?�*��*���)������� ���������+�#<����*�#�\�� � *���*��dominację skutecznej strategii konku-rowania niższą ceną{�
&� >�(�����]]]�;�*����#�� ���(#����� ��#<�\�����"�<#��)�#��������������"�� #����� ���������� #������������"�*�� ������ ������+�#<�������� ���\������� � +# �<�������1� ��"��)�?�*��*���)������������\�� �������*�� �potencjalnie skutecznej strategii konkurowania jakością{�
@� >�(�����]��;� +����������(#������# +<�\�����"�<#��)�#��������������"�� #����� ���������� #���������������*�� ������ ���\������� � +# �<�������� ��"��)�?�*��*1���)� ����� ������\� � � ��"�*���� ��� �#*���(�� nieskutecznej strategii konkuro-wania niższą ceną��
_����*�� " �"�#������ ���� +�����( � "#���� � �� "����� �#*��*�������� �"�� #� 1�����)� �# ��"�<�� � � �����( � *� �*��#��)� ��(����<�� ���� �����#*�� � *����� ��� 1�" ��$� � ?����������)� " �"�#������ ���� ��( � "#���\� + ����� ��#� �$� ���#��"�� UV���? #����� � �#*������� ��#���(��� " �"�# �����\� ��� ������ *��"� ���#��"�� Sq� � ���#�*����? #������ ��"����*� �����#*�������? #���" �"�# �����QL��� �
����������������������������������������������Q@�'��_�(��(�#\�Unit Values…\� �������{ '��_�(��(�#\�The use…\ ��������Q=�>*�*�(<� ��� ���� +����"�T��"<�\����*����*�? #������\�*���������������]��>*�*������"�q#���v\�Monito-ring i ocena… (2)\� �������\����F�1F@��QL�x�����*"�����*�q#���v\�Konkurencyjność. Poziom makro, mezo i mikro\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*�����//Q\����/F��
�
�L��
Z�+����@���>�#���(���" �"�#�����������(�'��_�(��(�#��
� UV���� UV����
Sq���/� II. Skuteczna strategiakonkurowania niższą ceną
I. Skuteczna strategiakonkurowania jakością
Sq���/� IV. Nieskuteczna strategiakonkurowania niższą ceną
III. Potencjalnie skutecznastrategia konkurowania jakością
Źródło: opracowanie własne na podstawie: K. Aiginger, Unit Values to Signal the Quality Position of CEECs, [w:] The Competitiveness of Transition Economies (coordinator Y. Wolfmayr), OECD proceed-ings, WIFO, WIIW, OECD 1998, s. 93-121. �
_����*�� ��" ��� � 1��� ���)� ��#���(��� " �"�#������ �� � ��"��� )������ *�(#�1���*�����# ��"�����# �� 1�� ���*���� ��#� ���������)�)���� ���)�� �) �*����)�*�+�*��X]Z>�;�World Integrated Trade Solution� q� ��#���\��>�;���#� ��*���>��1���\��//�� #�*���Lv\���#� ���)���H>����4.2. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w handlu produktami rolno-
-spożywczymi Polski ogółem
Skuteczna strategia konkurowania jakością
A������*�������#*��" �"�#������ ������� #* ��������)������# �� 1�� ���*�( �� ��"�� (<����q��+����@��v�����"�\������//&�# "�����*+���*���<�\���"�<#��)�� ���+�� ��"����*����" �"�# ��$���" ��������#��"������� ����+���� (#����* ���� �*���1����� �*��#��)� q*� ����*������ �*��#��)� �*���<�v�� X� �/&� # "�� ���*+�� ��"��)� �*���<��*���"�*���� ���� � � �*������� V�" ��� � � " �"�#�������� ���� *�(#����*���)� �+� #�<������/&�# "��+��������� ���� �# +��q/�v\�����# ��������"������������q/Lv\���"#������1# +����"��#���*��qFv\�"�"� ����#*��� #��*�"�"� �qQv\��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*��q�v� #�*���� ������# +����� �� ���q�@v��>� �#<�����)��*���<�����" �����q���� ���� �# +�� #�*��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�v���#*������" �"�1#������ �$� �� ������ �����* ������ "#����\� � � ������*�� � �#�����)\� ��" ��� ���)�� �������)���)�" �"�#������ ������Potencjalnie skuteczna strategia konkurowania jakością
A� ������ ��*������*������*���������������)��//&1�/&����*+���*���<�\�"�<#��)��# ��"��� ��#*������ � ��� #��"�� ����� ���� � � ���*��� �����\� ���� �� ���� ������*����q���� ���(�������� ������( ������v��� ����q��+����@��v��X�#<���*���<���>�*�� ������������"����*�����#���(���" �"�# ��������" ��������/&�# "��� ����������$�������������(#����� ��#<���#�+�� �� � ���� #*��q/&v\�"���\�)�#+���� ���#*��#����q/�v\��# ��"����#*������������#�"��( ����"# +� ��( �qv\� �����������*������*���#*���q�&v\�*���#*�������� q/v\�� * �������# ��"��� # ������� q@v�����#��*���*��#��*����)�*��) ��� � ��<��
�
�F/�
� �������������" ��� � ��"����*����)�#�"��#���������+������� "#������X�� * ������)���<�)��#*����"��)�� ������������"����*�����#���(���" �"�# ������ ��" �����*����������"����*���+��T�����"����*�����#���(���" �"�# �����������q���*�����*���#*�������� �;� ���/��# "�\������*������ * �������# ��"���# �������;� ���/�# "�v���
Z�+����@����V�" ��� � 1��� �����#���(���" �"�#��������)������# �� 1�� ���*���� ��"�� (<���\������(��*���<���>�
�*�����>� 0���� �//&� �//=� �//F� �//�� �//� �/� �/�� �/&�
/� A���#*�������� II II II I IV IV III III/�� ^��� ���� �# +�� I I I I I I I I/&� Y�+���� � ���� #*�� III III III III II III III III/@� �# ��"�������*�#�"��� II II II II II II II II/=� � * �������# ��"���*���#*���� IV IV II II II II II II/L� �����# ��������"������������ III III III III III III III I/F� X�#*���� II II II II II II II II/Q� 0� ����� #*��)�� III IV III II IV IV II II/�� '���\�)�#+���\��#*��#���� III III III III III III III III/� A+ �� IV II IV II II IV II II� �# ��"��������#�"��\���<�\��"# +��� III III III III III III III III�� x��� ����� � ��� ������� IV II II IV II IV IV II&� �"��#�"���# ������� IV III III IV IV IV IV IV@� � * �������# ��"���# ������� II II II III IV III III III=� Z���*�*���� �����*���#*������+�# ������� IV IV IV IV IV IV IV IVL� �#*��� #��*���������#�+� I II I I I I II IIF� ��"#������# +����"��#���*�� II II I III I III I IQ� '�"� ����#*��� #��*�"�"� � III III III III III I I I
�� �#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� I I I I I I I I
�/� �#*��� #��*� � �<������#*��� I II II II II I II II�� Y<����#*��� #���� ���*�� II II II II II II II II��� x�� ���+�*��" ) � �������" ) � ��� IV IV IV IV IV IV IV IV�&� 0�����������*������*���#*��� III III III III III III III III�@� Z�� ������# +����� �� ��� III III III I I I I I
H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �
����� �� � ��"��� �"�� #���� ������� ���)� ����� � ��#<�� +���� ���*�� ��������� #���\��#*��#<�� �*������������*��� ��)��� ������� ����*�� ��"������#*�� 1 ����� ����*�( �"#�����Z�"����#���(���" �"�# �������������� �������)������(#�������# ��"�<�\���"�<#��)�����# ��� �(#����#��"�� #��+�������?�"������������*������ ��"�����#*���<#���������+�*������ #� ����( ���# ����q�����������"��������������������#*�1������ #�+���\� �"# +� �����*�� ����#*���<#������"���� ��)�#+���v��X����+���*���
�
�F�
�*��������������������� �*����$����"�*��)�*�������#���(���" �"�#��������������� ���)�(#����)� �# ��"�<��� �"�� #�� ���)� ��# +<�� ���)���� ��� "�� ��� #� �)� �� �$\� � ���#����\���"�� #�* ���*���"�*�������#*�����*�(#����*����� ���(��*��� +���*# ������ #�����# ��<�����<��# ��"�<������ �#*�+���# ��"�����"�� #� ������Skuteczna strategia konkurowania niższą ceną
x���*�*�(<�������(��*����(�����*����\���"�<#��)�� ��"�� �� � �������"�������#��"�� ����� ���� (�<����� �*��"�� ?�# ������ ���"��� ��� �� ��� *�� q��+���� @��v���X��/&�# "���"����*�����#���(���" �"�# ���������*�������+����� ��������������������*���������������������)�(#����)�� ��#<����# ��"�������*�#�"���q/@v\�� * �������# ��"��� *���#*���� q/=v\� ��#*���� q/Fv\� � ��� �� #*��)�� q/Qv\� *+ �� q/v\� ���� ������ � ��� �������q�v\��#*��� #��*���������#�+�qLv\��#*��� #��*� � �<������#*���q�/v� #�*�#<����#*��� #���� ���*��q�v��� *����������+��� �$�������(#������*���<�\���*�����"����*������ ���" �"�#������ �$��#*�*����"�* �$�+�����( � "#���\�*��) ����������"����" ��*��#��������� ����*�����q�# ��"�������*�#�"��\���#*���\��#*��� #�� �*� � �<�� �� ��#*��� #�*� #<��� �#*��� #�� �� ���*�v�� X������� )���� ��� �� ���)��*�����)� �#����� �)�#�"��#�* ����� ���� ���*���� ������� �� �"�� #���� ��� �� ��� #���\��#*�� #<�� �*���������"�*��� �� ���� � ��#<�����"�� #� �����)�*� � ��"����� ��# ��1�* ���)� � � � ��"��� ]������ �� ��\� ���(������� � ������( � ������ ��( ��( � +# �<��)���� ���)���������� ���)������(#����)��# ��"�<��+�� �� ������*��"��" �"�1# ������������"�� #� �����)��# ��"�<���
X� � * ������)� ������� �#*����"��)� �"����*��� ��#���(��� " �"�# ������ �����*����������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����q���*������#*��� #��*���������#�+�;� ���/�� # "�v�+��T�����"����*��� ��#���(��� " �"�# ������ ����� q���*������ * �������# ��"���*���#*����;� ���//F�# "�\������*�����)�� � ����� #*��)�\�*+ �� #�*����� ����� � ��� �������;�� �"��"�������)�*�������)���#���(���;� ���/��# "����+��/&�# "�v���Nieskuteczna strategia konkurowania niższą ceną
x���"����*�����#���(���" �"�# ���������*��������)�#�"��#�* ��������/&�# "��� ��"��)��������������������(#������ � ��#<��q��+����@��v���"��#�"���# �������q&v\�����*�*���� �����q=v� #�*���� ���+�*��" ) � �������" ) � ���q��v��X�������)���� ��������� ��#�������) ������������*�������������� ��"����"�� #���������� #���\��#*��#<�� �*����������������( ��������*��� +# �<��)���� ���)��X��#*����"������*1�*<���� ���<��������������+���� ���������" #*�����\�����#���(���" �"�# ���������"�� #1���� ���)���# +<���������)�#�"��#� �#����\�(��������� ���������#*�#��������������+������� "#������ � � +��� ��������� ������ �������� �� �*����� ��� ��� +�*��" ) � ������ ��" ) � ��\� (�*��� ���" � �� �//L� # "�� ��#���(��� " �"�# ������ ����� +���� �"����*��� #�*� �� �*����� �"��#�"��� # ������\� (�*��� �� �����)� �//=1�//F� ��������� � � �*���������*�� ������������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �������
�
�F��
Zmiany strategii konkurencji w handlu produktami rolno-spożywczymi Polskiogółem w latach 2003-2013QF
X� �����)� �//&1�/&� �� )������ �# ��"����� # �� 1�� ���*���� � ��"�� (<����" #*������ *������ ��#���(��� " �"�#�����QQ� q��+���� @��v� ������ �������� �� ������������)�(#����)��# ��"�<��q�*�����)��>v��� � * �������# ��"���*���#*����q/=v�;�*������*�����"����*������#���(���" �"�# ������
���*�������q]�v�����"����*�����#���(���" �"�# ���������*�������q]]v\�� ��"#�� �� ��# +�� ��"��#���*�� qFv� ;� *������ *�� �"����*���� ��#���(��� " �"�# ������
���*�������q]]v�����"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����q]v\�� ��� ������# +����� �� ���q�@v�;�*������*�� ������������"����*������#���(���" �"�# 1
��������" �����q]]]v�����"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����q]v��A�#���� ���(�� *������ ��#���(��� " �"�#������ �� �"�� #���� ��"#<�� �� ��# +<���
��"��#���*��)��0������ ��//L�# "��� ���������( ������� � +# �<��)���� ���)��������# +���� +�� � �?�"���� " �"�# ������ ���*�� ����� �"�� #� �����)� �# ��"�<�\�� � ����� ���//F�# "������"�� �*�" �"�# ������ ��" ������"�� #� �����)��# ��"�<��q�����"�* ���������"����*��v��A�" �������*����������"�� #������������ #������� ��������# +<����� �� ���)\��������������"����*���" �"�# ��������" ��������"�� #�������)� �# ��"�<�\� � *� ��� � ���(�$� �� �//Q� # "�� � ������� ��( ��� ���� � +# �<��)���� ���)��������# +�����X��#*����"��� * ������)��# ��"�<��*���#*����)����*��������"�� #� �����)�� ��#<�� ���//F�# "�����T#<������ ������( ���������������������# ��"������
x��" #*������ *������ ��#���(��� " �"�#������ �� )������ �# ��"����� # �� 1�1�� ���*����� ��"�� (<�����������* ������ "#����������������������" ���"#<�"��)� "#����)�q# "���+���������v\������#*�"�����������������#�T������#���������������*������� � +<��" �"�# �������
�
4.3. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w handlu produktami rolno- -spożywczymi Polski z poszczególnymi grupami państw
_����*�� ��"�T��"<�� !��(�1����%� �� � ��"��� )������ �# ��"����� # �� 1�1�� ���*���� *� � �*�*�(<������ (#������ ������� ��"�*���\� �� �� �/&� # "�� ���" �����#*����"�������( ��*������>�;�#<����#*��� #���� ���*��q]]v�;���#���(���" �"�#��1���������������)���� ����*�� �*�*�(<������(#�������������qH�1=\�H�1&\�"#������
����������������������������������������������QF�H�*(����� � ����" � ���*�����\�"�<#���������)�#�"��#��#����\� ����� ������ �(#�����"�� #� �����)��# ��"�<�\�"�<#��)�*��������#���(���" �"�# �������������* ������ "#�����+����#<� "��#��" ����QQ�� �#*�*�" #*������*��������#���(���" �"�# ������# *���������*��������#���(�������"������*�� �#����� ���������������( �*���<�)����#��"<��" �"�#������ ����q#��������#�����)��������"�� #����� ��#��1���)� ���� �� ��� #���� ����+� �� ��� ��( � ������ �������v�� x�� ������ ���" #*������ *������ ��#���(���" �"�# ������ *���*��*��������#���(��\�"�<#������"��*�� ( #�*������ ���������������( �*���<�)��������#��"<��" �"�#������ �����
�
�F&�
�� *��H�1�Qv�+�����������*��\���"������)������# �� 1�� ���*��� (<����q��+����@�&v��X�� * ������)�(#����)��# ��"�<�������� �������#�T���#<���������#���(���)�" �1"�#�������� � �����)����� �*�*�(<����)�#��"��)�*+������
Z�+����@�&��V�" ��� � 1��� �����#���(���" �"�#��������)������# �� 1�� ���*���� ��"��*�� �*�*�(<������(#����������������/&�# "�\������(��*���<���>�
�*�����>� 0���� 0(<���� H�1=� H�1&�
'#������ *��H�1�Q�
/� A���#*�������� III III III II/�� ^��� ���� �# +�� I I II II/&� Y�+���� � ���� #*�� III I I III/@� �# ��"�������*�#�"��� II II I II/=� � * �������# ��"���*���#*���� II II I II/L� �����# ��������"������������ I III II II/F� X�#*���� II I II II/Q� 0� ����� #*��)�� II III II II/�� '���\�)�#+���\��#*��#���� III III II III/� A+ �� II II IV II� �# ��"��������#�"��\���<�\��"# +��� III II III II�� x��� ����� � ��� ������� II II III IV&� �"��#�"���# ������� IV IV II III@� � * �������# ��"���# ������� III IV III III=� Z���*�*���� �����*���#*������+�# ������� IV IV I IIIL� �#*��� #��*���������#�+� II I II IIF� ��"#������# +����"��#���*�� I II I IQ� '�"� ����#*��� #��*�"�"� � I III I I�� �#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� I I I II�/� �#*��� #��*� � �<������#*��� II II I IV�� Y<����#*��� #���� ���*�� II II II II��� x�� ���+�*��" ) � �������" ) � ��� IV II IV II�&� 0�����������*������*���#*��� III II I III�@� Z�� ������# +����� �� ��� I I I III
H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �
� ��������������H�1=��������������*���#��"����*+��������� ��"��)��# 1��"�<�� # �� 1�� ���*��)� #�*� ������"�*��� � ������� ���)� �# ��"�<�� � � � ��"��q=����"�� #�������� #���# �� 1�� ���*�( �� ��"�����/&�# "�v\���#���(���" �"�#��1������)������ (<����+�������+�#�*����*+�� ���� ����)��� � �����)���)������# �� 1�1�� ���*��� *� ���������� H�1=�� A+��� �$� �� � +<�� " �"�# ������ ��������������#*����"�����#*��������*���<���>��
�
�F@�
A� � #<������� ��#���(��� " �"�#������ �� � �����)� �� � ��"��� )������ # �� 1�1�� ���*��� *� � �*�*�(<������ (#������ ������� ����"�� � ���� \� �� ������"�*��*+��� �$� �� � +<�� " �"�# ������ ������ �������� �� �"�� #���� � � "#��<�� H�1&����"#��<���� *��H�1�Q�;����/&�# "���������*�����#���(��������� ��������*����������*�����)� �>�� x�� ������ �� �"�� #���� � � ������� H�1=� �� H�1&� ��"��� ����� �� � +��" �"�# ������ �� � ��� � �������� �� ������� �*�����)� �>� ;� *���#*���� ���\� #�+����� � ���� #*�\��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�\���� ������# +����� �� ��� #�*�#<����#*��� #���� ���*��q �������*��*���<�����) ������������*�����#���(���������*���"��)�(#���"#��<�v���Zmiany strategii konkurencji w handlu produktami rolno-spożywczymi Polskiz poszczególnymi grupami państw w latach 2003-2013
A������*����"�T��"<��!��(�1����%���� ��"���)������# �� 1�� ���*���*�� 1�*�*�(<������(#�����������������"�\����� "#������*� �" ������ ��"����H���*������������� �����" #*������*��������#���(���" �"�#�������X��*�*�(<�� ���������� �������1������������������)�(#����)�� ��#<��q��+����@�@v���v ��)������*�"#������H�1=�;�#�+���� � ���� #*��q/&v\�� * �������# ��"���*���1
#*����q/=v\�*+ ��q/v\�#<����#*��� #���� ���*��q�v\���� ���+�*��" ) � ��������" ) � ���q��v\� �����������*������*���#*���q�&v\���� ������# +����� �� ���q�@v{�
+v ��)������*�"#������H�1&�;�*���#*��������q/v\�� * �������# ��"���*���#*����q/=v\��"��#�"���# �������q&v\�����*�*���� �����q=v\�"�"� ����#*��� #��*�"�"� �qQv\� �����������*������*���#*���q�&v{�
�v �� )������ *� "#������ �� *�� H�1�Q� ;� � * ������ �# ��"��� *���#*���� q/=v\� � ������ #*��)��q/Qv\�"���\�)�#+�������#*��#����q/�v\��"��#�"���# �������q&v\�� * �������# ��"���# �������q@v\�����*�*���� �����q=v\���"#������# +����"��#���*��qFv\�"�"� ����#*��� #��*�"�"� �qQv��
x��" #*������*��������#���(���" �"�#��������� ��"���)������# �� 1�� ���*���*�� �*�*�(<������(#��������������������)��//&1�/&� �� � ��� ���� �������������1�������)�(#����)�� ��#<��q��+����@�@v���v ��)������*�"#������H�1=�;��"��#�"���# �������q&v\�� * �������# ��"���# �������q@v\�
����*�*���� �����q=v{�+v ��)������*�"#������H�1&�;� � ����� #*��)��q/Qv\�"���\�)�#+�������#*��#����q/�v\�
#<����#*��� #���� ���*��q�v{��v ��)������ *�"#������ �� *��H�1�Q�;��# ��"����#*������� �����#�"��( � �� �"# +� 1
��( �qv\��#*��� #��*���������#�+�qLv\��#*��� #��*� � �<������#*���q�/v��X����"�<#��)��#*����"��)�*��������#���(�����)������*�� �*�*�(<������(#������
���������������" ������)������)��)�#�"��#�#<� "��#��" ���� ��
� ��
Z�+�
���@
�@��V
�" �
�� �
1��
� �
����
#���
(���
" �"
�#��
�����
�)��
����
# ��
1��
��
�*��
�� �
�"��*
�� �
*�*�
(<��
����(
#���
����
����
�\�
���
��(�
�*��
�<�
��>�
�*�
���
�>�
0��
��H
�1=
�H
�1&
�'
#���
��� *
��H
�1�Q
�
�//&�
�//=�
�//F�
�//��
�/�
�/��
�/&�
�//&�
�//=�
�//F�
�//��
�/�
�/��
�/&�
�//&�
�//=�
�//F�
�//��
�/�
�/��
�/&�
/�
A���
#*��
���
���
IIII
IIIV
IVIV
III
IVII
IIII
III
III
III
III
IIII
IIII
IIII
/��
^��
� ���
� �#
+��
II
III
III
III
II
IIII
IIII
IIII
IIII
IIII
IIII
IIII
/&�
Y�+
����
� �
���
#*�
�II
III
II
II
III
III
II
III
II
III
III
III
III
III
III
III
I/@
��#
��"
����
���*
�#�"
���
IIII
IIII
IIII
III
III
II
II
III
IIII
IIII
II/=
��
* ��
����
�# �
�"��
�*�
��#*
����
IVIV
IIIV
IIII
IIII
III
IIII
III
III
IIV
IVIV
IIII
II/L
���
���
# ��
����
��"�
����
����
���
III
IVIV
III
III
III
III
IIII
II
III
III
III
IIII
IIII
/F�
X�#
*��
��I
II
III
II
III
IIII
IIII
IIII
IIII
IIII
IIII
II/Q
�0
� �
����
#*��
)��
III
III
III
III
III
III
III
II
IIII
IIII
IIIV
IVIV
IIII
IIII
/��
'��
�\�)
�#+�
��\��
#*��
#��
��II
III
III
III
III
III
III
II
II
IIII
III
IVII
III
IIV
III
III
III
/�
A+
��IV
IIIV
IIII
IIII
IVIV
III
III
III
III
IVII
IIII
IIIV
IIII
�
�# �
�"��
����
��#�
"��\
���<�
\��"#
+��
�II
III
IIV
IVIV
IIII
III
III
III
III
III
III
III
III
III
IIII
II�
�x
���
�����
� �
�� �
����
��II
IIII
IIII
IIII
III
III
III
III
III
III
III
IVIV
IVIV
III
III
IV&
��"
��#�
"���
# ��
����
�II
III
III
IIV
IVIV
IVIV
IVI
IIII
IIII
IVII
IIV
IVIV
III
III
@�
� *
����
���#
��"
���#
����
���
IIII
IIII
III
III
IIV
III
III
II
III
III
IVII
III
III
III
III
III
I=
�Z�
��*�
*����
���
��*�
��#*
����
��+�
# ��
����
�II
IIV
IVIV
IVIV
IVII
III
II
III
II
IVIV
III
IVII
III
III
IL
��#
*���
#��
*��
����
���#�
+�I
III
II
II
IIII
IIII
IIII
III
II
II
IIII
F�
��"
#����
��#
+��
��"�
�#��
�*��
IIII
III
II
IIII
III
II
II
III
III
III
II
IQ
�'
�"�
����#
*���
#��
*�"�
"� �
III
III
III
III
III
III
III
III
II
II
III
III
II
III
II
I�
��#
*���
#��
*+
���
�����
�*��
���
"��#
���*
��II
III
III
III
III
III
II
II
III
II
II
II
II
III
�/�
�#*�
�� #
��*�
� �
<����
��#
*��
�I
III
III
III
II
II
II
II
IVIV
IVII
IIIV
��
Y<
����
#*��
� #
����
��
�*��
IVIV
IVII
IIII
III
II
IIII
IIII
IIII
IIII
IIII
II��
�x
�� �
��+�
*��"
) �
���
����"
) �
���
IVIV
IVII
IVIV
IIIV
IVIV
III
IVIV
IVII
IIII
III
IIII
�&�
0��
����
�����
*���
���*
���
#*��
�II
III
III
III
III
IIIV
IVII
III
III
III
II
III
III
III
III
III
III
III
�@�
Z��
�����
�# +
����
� ��
���
III
IVI
II
II
II
III
II
III
III
III
III
III
III
III
IH
��(
���
�����
�#���
(���"
�"�
#���
���*�
����
�����
���
���+�
���@�
��
Źród
ło: o
blic
zeni
a wł
asne
na
pods
taw
ie d
anyc
h W
ITS-
Com
trad
e.�
F=
�
�FL�
4.4. Struktura polskiego eksportu produktów rolno-spożywczychwedług stosowanych jakościowo-cenowych strategii konkurencji ^�� ��� ��" ��� � 1��� ��� � ��� ��" #*����$� ��"�� � � � �*����� ��#��������
�"�� #� �����)� �# ��"�<�� ��� �*��#�� (#���� � ��#<�\� "�<#�� ���)���� ������ *� �*��#��)���#<�� ���)������� �����#���(���" �"�#�������x����"#�����@���#*������� � ���#�"1��#�� � ��"��( � �"�� #��� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� (<���� �� �����)� �//&1�/&��x�� (<������#*��*�+� #��\�*������*��������#�"��#������"�\����� "#������*� �" ������ ��"����H��+���� ���� �$�*������\��#*���*���*������*��) �*����(�<������������*������"�1� #��\�"�<#�����) ����������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����q]v���+��"����*�����#���(���" �"�# �����������q]]v���
X�"#���@���>�#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( � (<���������(��� � �����)���#���(���" �"�#������q���# ��v�
�H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �
X����#��*��)������)�� ��"������q�//@1�//=v�;���� #<�������*� "#�����+�*� 1�#���� � ��� � �#*��*������� q�//&v� ;� *���"�*��� ���� ��*���� � ��"��( � �"�� #��� # �� 1�1�� ���*�( � (<���\�+�����( ��?�"������ � �������"����*������#���(���" �"�# ���������*�������������" #*��$��"����*������� ������������"����*������#���(���" �"�# ��������" ������0*���*��� \���� ������# ����������� ���\��#�(�����#������� " ��$��� ����# ��"������#��"���������\��������������" #*���������� ���������#*���(��" �*� ����X�" ������)� �����)�q�//L1�//Qv�������������������� ��# ����;�*���*������"����*������#���(���" �"�# �������������#�T��������� ����#*��*��"����*������#���(���" �"�# ��������" ����\���"�*�������� # *�<���# ����� ����(# ������ ���� � ��"�� *� #��"�������������X� "#���������� ��( �"#�*����( �� ��#�*�( �q�//�1�//v\�� ����������#����\�" �"�#��1���� �$���� ���� � �����*��"�������*���*������X������)��/1�/&\��#�*�*�� �# ����
32,922,4 20,4
39,829,2
44,337,2 38,4
48,039,8 39,2
33,144,9 49,4
30,938,4
27,1 37,7 32,222,6 41,8 43,7
26,4 17,2 17,223,8 25,5 20,0 18,1
16,9 14,7
12,2 11,67,6
15,5 13,05,5 6,9 8,6 7,1 12,4 14,8
6,1 5,5
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
IV
III
II
I
�
�FF�
�������� � � � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( \� ��������� �*# ��� *���*����� *�#<�� ���#���(���*#<��� �����\� ��#��������"����*����" �"�# ��������" ����\� ��"�����#���(���" �*� ���\� ��#���� ��� �"����*���� " �"�# ������ ����� q" �*���� � * ������)� ��<�)���#���(��v��X��?�"����*���"�*���������� ��"����"�� #����# �� 1�� ���*��� (<������*�����"�� #����# ��"�<��" �"�#��������)�*�#<�� � ��" ��� � \� ��"� ����� � ��X�����"�����)�*����\����/&�# "����&����"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� ���+�� ��#*�����$�*��� � �������"����*������#���(���" �"�# ��������" �����q �L�������������������//&�# "�v\���@@��;��"����*������#���(���" �"�# ���������*�������q �����������������+�*� �#���� ��#*����"�����v��Y ���� * ������)���<�)� ��#���(����� ��#�"��#*�� �"�1� #���+����*���*����������*��q���*���� "��F�v��
�X�"#���@����>�#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �*�� �*�*�(<������
(#������"#��<�������(��� � �����)���#���(���" �"�#������q���# ��v�
UE-15 UE-13
Kraje spoza UE-28
�
H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
0102030405060708090
10020
03
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
IV
III
II
I
�
�FQ�
X�#�T��� #<����� ������ ����� �� (� (#�?��*���� ��#�"��#*�� � ��"��( � �"�� #���# �� 1�� ���*�( ������(��� � +<��" �"�# ������q��"#���@��v��H (<�������\���� 1#<�������*����#�"��#���"�� #���# �� 1�� ���*�( � (<�����"����*�����#���(���" �"�1# ������ ��" ����� ������ *����� ������ ���"�*�� *���*����� �� #�������)� *� �����������H�1&\��"����*�����#���(���" �"�# ���������*�������;�*�"#�������� *��H�1�Q\���� ���1���������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �����;����"�� #����� ��������H�1=��
� ��"������� ��"��� �H��������"�*��*������ �� � ��� �����#�"��#*���"�� #���# �� 1�� ���*�( �� ��������H�1&� #�*�� �"#��<���� *��H�1�Q��^�� ��������"��( �����"��*���*�������#���(���" �"�# ��������" ����\����/&�# "��������� ����=/���"�1� #��� # �� 1�� ���*�( � � � ������� H�1&� +�� � �?�"���� �� � ������ ��( � �� � +��" �"�# �������X��"�� #����� *��H��+�� �� ����" �/��q ��@������������������//&�# "�v��A������*�������*������"�� #���" �"�#�������( ���" ��� � �� ��#*��*����*# �����*������"�� #��\�"�<#�( �� �������+�����"����*�����#���(���" �"�# ������������X��?�"���\ ����/&�# "��*�*��� � ������ ������#���(�������"�� �&����"�� #��� # �� 1�� ���*�( �� ��������H�1&�����F=���"�� #���� �"#��<���� *��H�1�Q��X�� #<�������*� "#������#*���"�����������*��������*���"�*������� �� ������ � ������&������
� ��� � �������)������*����\���#�"��#��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( �� � ������� H�1&� #�*� � � "#��<�� �� *�� H�1�Q� �*��$� � ��� *�� �*(������� ���+�����q��*(���������� ����� # �*��\� �����#���� ��v�� >� � ����� ��� +�� #��"��)� ��#���(�����#*�������*����� ���������"�* ��������"����*��� q�*�� � �� ���*(������" �"�# 1������ ��" ����� �*�� ��� ����v� �� ����� �)�#�"��#� �*(������� �#������ 0��# ���� ������������)���� +#<���# ��"�����# �� 1�� ���*����*�����������H�1=��Y����������������1+�������#�"��#���"�� #����������#���"\��)�#�"��#�*������������������)�������*���*������ �*�*�(<����)���#���(���" �"�# �����\�� ��������*�$� �������+��� ������ � �����)���#���(���� ]������ �� ��\� *�����" � � � ��"�*���� ��� ���(��� � �*�"������� �"����*���)�? #��" �"�# ���������#��"��"#��<��!��������"�%���4.5. Struktura salda obrotów polskiego handlu rolno-spożywczego
według stosowanych jakościowo-cenowych strategii konkurencji
^�� �����" ��� � 1��� ���� �����" #*����$���"��� ������*�������� +# �<��)������ *�(#����*��( � � �� "����� ��( � � �*����� ��� �*��#�� (#���� �# ��"�<�\� "�<#������)���� ������*���#<�� ���)�������� �����#���(���" �"�#�������x����"#�����@�&��#*������� � ���#� �$�������� ��"��( �)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���� (<�����������)��//&1�/&����"�*�� \���"����( ��*��$�����"��*�*��� � �����������* �����)�? #��" �"�# �������� +# ����� �*�*�(<������(#�������# ��"�<�\��������*�*�(<�� ����)������"�<#����*����)�(���#���������"�\���"�<#��������������� ��
X�������+������� "#������ ����������� � +# �<��� �) �*�� �*�)�������# ��"1����� # �� 1�� ���*���\����"�� #����"�<#��)� �� � ��� � �"����*��� ��#���(���" �"�1# ��������" ����� #�*�������0+#<���# ��"����\�"�<#�����) ���������� * �������� � +��" �"�# �����������*���"��)������)�+���T#<�������?�������X�#� �$������"����)������# �� 1�� ���*�����"�*������������ "#�������#�T��������������*# �� ��\�(�<�����
�
�F��
*����#�������������# ��"�����" �"�#������������" ��� � \�� ������*�����"����*��1��� ������� *���������X��/&�# "������*������ ��"��( ��"�� #���# �� 1�� ���*�( \���"�<#��)�� ���+�� ��"����*����" �"�# ��$����#��"������� ������" ������#*���1��� �� ����������� �������������� " �����#*��*� �=\&�����H>��q����� "# �������1�*�����+�*� �#���� ��#*����"�����v\�������*�����" �"�#�������������#��"�����*����������� ;� �����"�� #*���� =� ���� H>�� q�*���� "# ����� ���*�� ��� �� �//&� # "�v���������� ��" #*��������� ����� � * ������ ? #��� " �"�# �����\� ���� � ����������� �"�1���*��� ��#���(��� " �"�# ������ ��" ����� #�*� ����"����*��� ��#���(��� " �"�# ���������*���� ������\� �#*���<�����?������� ���*������� " ���� �\Q�����H>�� q���"# ��������*��������//&�# "�v��
�X�"#���@�&��>��� ���� ��"���)������# �� 1�� ���*��� (<����
�����(��� � �����)���#���(���" �"�#������q������H>�v�
�H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �
`� (#�?��*������������#�"��#��������� ��"��( �)������# �� 1�� ���*�( ������(��� � +<��" �"�# �������"�*�� �+�#�* �������( �*#<��� ����������*��� �*�*�(<�1�����#��"����q��"#���@�@v��x�� (<������#*��*�+� #��\�T#<����������"�������������1����� * �������#*���� ��*���"���)������ *�����������H�1=� ��H�1&�� ���*����(#����# ��"�<�\����"�� #����"�<#��)��� ����������"����*�����#���(���" �"�# ��������" �������+� ������ >� ���" � � �������"�� ��?����� �� ��������� *� ���������� H�1=� ����"���*� )������ �# ��"����� ���" �"�#���������� ��� � � �� � ����������� " �"�#������������" ��� � \�� ��*���(�������������� � +# �<��*�"#������H�1&�;����" �*�)�������# 1��"������ �����������" �"�#������������" ��� � ��]��������������)�#�"��#�*������1������*�"#�������� *��H�1�Q\�(�*���������"�*��# ��� �(#����� ������������"����*���
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013IV -468 -780 -513 -474 -738 -1 602 -505 -749 -1 772 -1 115 -430III -918 -767 -998 -1 128 -1 422 -2 226 -1 381 -1 509 -1 840 -2 285 -2 323II 823 1 669 2 463 1 561 2 458 2 000 1 919 2 010 2 043 4 148 4 956I 1 040 908 1 124 2 635 2 400 3 799 2 889 3 612 5 144 4 554 5 254
-4 000
-2 000
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
�
�Q/�
��#���(���" �"�# ��������" ����\�+�����������"�T#<�����# �����( ���?�������X������)��/1�/&����*���*�����*��"����+�#�* ������"����)�������# ��"�����" �"�#�����1�������� � ���������*�"#�������#*�������# ��"�����" �"�#������������" ��� � �������������"���*���*�����*����"������*�����(���# �����������"���
�X�"#���@�@��>��� ���� ��"���)������# �� 1�� ���*���*�� �*�*�(<�������(#������������������(��� � �����)���#���(���" �"�#������q������H>�v�
��� �
�H��(��� ������#���(���" �"�#������*����������������+����@���Źródło: obliczenia własne na podstawie danych WITS-Comtrade. �4.6. Podsumowanie
0�����" �"�#������ ����� ��"��( �)������# �� 1�� ���*�( \�� " ������� ��#1���� ���� �����" ��� � 1��� ��\�+�*���������" ��������'��_�(��(�#�\��"�*���\���� � "#����� #<� "��#��" ���)� ��)��� *���*����� � �*�*�(<����)� ��#���(��� " �"�#������
-2 000
-1 000
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
UE-15
-1 000
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
UE-13
-4 000
-3 000
-2 000
-1 000
0
1 000
2 000
3 000
4 000
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Kraje spoza UE-28
IV
III
II
I
�
�Q�
�� � �����)���� ��"���)������ # �� 1�� ���*��� �� �����)��/1�/&������������1#�T����*# ���*���*�������#���(���*#<��� �����\� ��#��������"����*����" �"�# ��������" ����� �# ��"�<�\� �� �� �����)� �/�1�/&� ;� ��"�� �*# ��� *���*����� ��#���(��� �#*�1�<�*����" �*� ��( \� ��#������� �"����*����" �"�# �������������#*������� � ���� � �����������*# �������*������"�� #���# �� 1�� ���*�( \�+�����( ��?�"������ � �������"����*���� ��#���(��� " �"�# ������ ��" ����� #�*� �"����*���� ��#���(��� " �"�# ����������\�����"��� �#����� ������( ������� +# �<�\�(���# ����( ���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*���\���*�"#�����"�<#��)��� � ��� � +��������#���(����
X�����"�� ���)� *����\����/&� # "��&����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��"�1� #� �����)� �#*�*� � ��"�� � ��� +�� � �#*�����$� *��� � ������ �"����*���� ��#���(���" �"�# ��������" �����q �L�������������������//&�# "�v��V��� �*����������# ��"�������#*������ �� ����������� �������������� " �����#*��*� �=\&�����H>��q����� 1"# ��������*�����+�*� �#���� ��#*����"�����v���#�����@@��� ��"��( ��"�� #���# �� 1�1�� ���*�( � ����"�� � ��� ������ *� *��� � ������ �"����*���� ��#���(��� " �"�# ���������*�� ����� q � � ����� ������� ��� �� �//&� # "�v�� �"�� #�� " �"�#��������)� ��� � ��# ��"�<�� �#*���<��� �����"�� #*���� =� ���� H>�� q�*���� "# ����� ���*�� ��� �#*����"�����v��A���*�������<�)�� * ������)���#���(�����*#����* �������"�� #����+�� ��� 1���" � ��������"��\������� � +# �<�\���"��� ��������" �����;���������
X� "#����� �*� �" ����� � ��"�� �� H�� ���(������� �����"�� +# �<�� )���� 1���)��# ��"�����# �� 1�� ���*����+�� ��?�"����" �"�# ��������" ��������"�� #1���� ��"��)�(#����# ��"�<�\� ��"������ � ��� �# +�\���"#�� ����# +����"��#���*�\�"�"� �����#*��� #��*�"�"� \��#*��� #��*+ ���������*�� ���"��#���*�� #�*� ��� ������# +����� �� ���� 0*���*�� � � *��� � ������ �� ���)� �*�����)� �# ��"���� �"����*���� ��#���(���" �"�# ��������" ������
� ��"����������"���#*���(��" �"�#��������q� ���������( ������� ��������v���)�������# ��"���������*�#�"���\�� * ���������# ��"�����*���#*�����\���#*�����\��#*��� #����*� � �<������#*��� #�*�#<������#*��� #������ ���*�����0���(������������"���� +# ���)�)���� ���)�������# ��"�����+�� ������"�� ������*��"��" �1"�# ������������"�� #� �����)���# +<���]����"����� ��"����*�����#���(���" �"�# 1���������*��������
X� "��"�� (#����)� �# ��"�<�\� ��� � ���(����� ���*��)� ���� �� �"�� #���� ��������� #���\��������� ������ ������*��"�$��#*���(�" �"�#��������)���#� ���)�� 1������� ��( ���� ������� �������� q������*�� � � � � ����������� �"����*���� ��#���(���" �"�# ������ ��" ����v�� [���� � �� #�+�� �� � ��� � #*�\� "���\� )�#+���� �� �#*��#���\��# ��"����#*������������#�"��( ����"# +� ��( � #�*� �����������*������*���#*����
x��+�#�*�������" #*������������������) �����)����������*�*������ ������\���� 1����� +�*��" ) � ����� �� ��" ) � ����� #�*� �"��#�"����� # ���������� � ��"�� ��� #1� ����� ���"�*�� �� ���� ���)� �# ��"�<�� ��� �"�� #� ����\� �� � ���" � � ����� �� ��)��"�� #����+�������*��������������� #�����0*���*��� �����"����*�����#���(���" �"�1# ���������*��������
�
�Q��
5. Wspólna Polityka Rolna a konkurencyjność��polskiego przemysłu spożywczego
�5.1. Wstęp
X����������� ��"������#�"��#��H������ ���������������������# *� � ��������� ��"��( � �#*������� �� ���*�( �� >�� #*�� � � � � ��"��� �# ������ �� ��� ����� ��� � ��� ���� �� � ������ �� + ���( � � ������ � � ���*���( � � ���� =//� ���� �<��" �������<��#��"��������( ��� ������# �������� �#*������#<������*������" #*��������*�?�����*���������)\�"�<#��������*��*�����������#�����# ������ ��#��*������#*�����1+� #��������)�� �� � ������� �?��"�� � ���������V��� ������Y��"����# ����"���qVY�v��Y<�� �*������ ���#���� #��"�� "#�� ��( � ���� �# ������<�� �������)� ���*�� � �����*� (# ��������*�������\��� ���� ��# �������� ������� ����*���# � ����" �"�#�����\�"�<#�� ��� (��� ����������� �� *���*���� *� ����� �# ����� " �� �������� �� #���#�"��#�*�����+#���� x������� � #<����� �*� �������� �# ���<�� ����(#����� � *� ���� q����*�� �#*�1��<#����v����� � ����q����*���# ����������# �����\��#*���<#�������)���� �����v��
A� ? #�����( � ���"��� ���*����� ��#��"���� �����#�*������� � � ��" #*��������� �������)�� ��� ���� � " ��������� �������# *���������#��"����# ����"��\�"�<#������� ������� *� +�#�*���� ����(������)� #��"<�� # �� 1�� ���*��)� ��� �������\� +�� ��#*���#*�(����� �#*�*� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���� �������)� ������#�<�� ������#1���)\�����#���#�����)\�?�� ������#���)� #�*�� +# ������*���#*����� �)# ����# � ���"����#�����*���*����*�" ����*� ������ �� � �����������#*�����+� #�����#*��������� ��1�*�( �� ���� (<�� + ���*������)���H���������������#*�����+� #���)��*# �����1"���<�� �������������)� �������)� � ��#��*����\� *�#<�� � � �� "����� � �� � ������ +��"�<��� �����(����)�������#�<�\���"�������������#"�����*�� ��( \������"�������"�� ��# ���*����� *�������� � ���)� ���)� � (���� X���#���� ����������� �# �"�������+���*�����+�� �#����* �����*� "#��� ���)��# (#��<��� � � ���)�H������# ���1�"����������"�� �*��X��<������ ����"��Y ������
�# ���� � �� � ���� � � ������#�<�� ����(����)� �#*�������� ��������� �� � �1�"����#*��������� ���*���# *� �*������������ "#������#*���"��������\��*�( ���1#�*��� +���� ��#�T��� � �#���� �?�"���� ���� �#*���<#����� �� ���*�( �� x��+�#�*����" �*� �������" ����" ����� "�*�� ������������������#��"<�����# ��"�������#*���<#1�������# ��"�<��� �) �*�����*���#*���( \�����������#���#��\��#*���<#�������������\�#�+����������*�#�������>*���������#*������*��������*+�����)�� �� � ������� �#����" �"�#������ ���� ���)� ��"� #<�� �� "#����� �#*���"��������� ��� #*���� ������� �# 1(#����� � � ������_Y����>_�_Y�Q�������������������������������������������������Q��PHARE�qPoland and Hungary: Assistance for Restructuring of the Economyv�;�� � ��*���_Y�� +������*�������������#����������#�������� ����"��# ����\������������ #�����������#"����( ��������"� #*��# �� 1�� ���*��� #�*��# � ��������+�#���*�����)������# ���( ��Y����* ��� ���������# ��"�����*�"#�������# ���*����� ��������+�*����*���������� ���� #�*�� +#��)��#�"��"��# ������"��)����#*��������#*���<#�*��� �� � #�� ]>0\� � �� � ������ ��������#����� ?�� ������#���� �� ����#���#�����\� �*� ��������" ��# �������#���#������(#�����*�����#*���)�H�\��*� ���������#*�� ����" ��# �����" ����)���� ����
�
�Q&�
�*� �" ��� � � ��"�� �� H���� ��# ����"���� �#*��� �� � � ��� � ��� ���� " #*�1��������#*�*� � ��"��)� �#*�����+� #�<���#*������� �� ���*�( �*�� �# �"<�� ����#����� �) �*����)�*�#<���)��������)��# (#��<��� � � ���)\��������>�"� # ��( ��# 1(#���� 0��#������( � !Y���#�"��#�*����� �� � ��#��*����� ��"� #�� ��� ��� ��( � #�*�# *�<�� +�*�#<�� �����"��)� �//@1�//L%� q>�0� !Y ������ %v\� >�"� # ��( � �# (#����0��#������( �!Y�+ �<���� ����#*���<#��� �#�+ �//@1�//L%�q>�0�!Y�+ �<���� %v\�# (#����Y *� ���0+�*�#<��X����"��)����������//F1�/&�q�Y0X��//F1�/&v� #�*��# (#����0��#������( !A#<�� �� ���# *�<����"� #��#�+ �<�����������+#*����)� +�*�#<��#�+��"��) �//F1�/&% q�0�!Y�+�%v��
� ������#*�����+� #���*���"� #���� ���*�( � ��� �*��"�����*�( ��*� �" ������� ��#�"��#��)� �������)� �*��"���� � ���� � � ��� �$� " #*�������� *� ���)���*�<��!����#���� #��" ��( %���#����)�X�Y��[���� � ����*�*�(<�� �����������������*����1���������#�������#��" ���q*�"���\���#*���\��#��������#*��) �������\����*���*������# �"������#����#��"�v\�� ������� ��# ��"�������#*���<#����\���+���� �������"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)� #�*�����#����" ������������# � ������
X���#���� ��+���*��� ����"������ *� X�Y� �)�#�"��#�*���� *�#<�� � �� ��� ����� �����\���"������+��� �$�����#��*��*����)�� ��(������ �� � ������������#������#����� ����"�� � � *�����������)� ���� ���#��" ���� ��"# �" � ���*���)� #�*� � ��� ����?����� ���)\����#�(��;���� ��#��������#�������������+����������#������#����X�Y�/����5.2. Wsparcie środkami publicznymi inwestycji w polskim przemyśle spożywczym
���� �������� ������������\� ��"����������� ����#*������� �� ���*���� ������(#������ ��"��*�H�\�+�� �� ������������*��"������#���� ��( ���"� #���# �"�������+���*������ V�� �#*��� �"������ � ����� �#*�����+� #��� � (��� " #*����$� *� ������( ��� ?����� �������"��# ����( ����# *�<������ � �*���������*�"���<���#*���<#�*��)\��#*������*���"�����#����)��# (#����>_�_Y��;��*����������!� �#�����#*���<#1���������#"����(���#��"��<��# ����)���#�+���)%��X�" ������)������)�����#�����*�������������������)����#*��������� ���*����# �"�������������+�� �" ����� �����*��� �#����������>�"� # ��( ��# (#����0��#������( �!Y���#�"��#�*�������� ��#��*�������"� #����� ��� ��( � #�*�# *�<�� +�*�#<�������"��)��//@1�//L%�;��*���������=��!� �#�����#*���<#���������#"����(���#��"��<��# ����)%\���������������#����)��# 1(#����Y *� ���0+�*�#<��X����"��)����������//F1�/&�;��*�����������&��!A���"�*�1������#� ����� ������� ����� �����# ��"����# �������������%�q��#����)�0�����!� �#����" �"�#������ ������"� #��# ���( ��� �����( %v��Y<�� �*��������"� #�#�+��������#����+��� �# �"���� � �) �*������ *� >�"� # ��( � �# (#���� 0��#������( � !Y�+ �<���� ��
������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ���� #�*��#*�( � ����������������#��?�"����� SAPARD qSpecial Accession Programme Agriculture and Rural Developmentv�– >����������#*���"���������# (#������Y*��*�Y ����������Y *� ���0+�*�#<��X����"��)� ;� �# (#��� ���� ���� ���� ����#������ ����#���� �#*�*� H�� ������� "�����������)� �� �# �������#*�"�*���������#�"��#�����)���� �� � ����*��)�� �������#�<���������)������������# �����������/�^��X�(��#\�Pomoc publiczna dla polskiego sektora żywnościowego\������'��}�#���\�]��>*�*������"�q#���v\�Przemysł spożywczy – otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna\�]�Y�`�1�][\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<�\����#�"���
�
�Q@�
���#*���<#��� �#�+��//@1�//L%�;��*��������&�@���#*���<#��� ���#���"�#�+��\ ��������1���� *� �# (#���� 0��#������( � !A#<�� �� ��� # *�<�� ��"� #�� #�+ �<������ �� ���1+#*����)� +�*�#<�� #�+��"��)� �//F1�/&%� ;� �*�������� ��=�� ]���������� �� *�"#������#*���<#������� +# ���.�
X� �����)��//&1�/&� �� #����)������# (#��<��� � � ���)� �������#���� ��1������������#*��������� ���*����#*�*���* � �"� �������� " ����=\������*�\�������*�+������������( �� �) �*�� �@\&�����*��qF&\L�v�;� ��+����=������ �$�����#�������1� ����� �����"�*�������� "��Q\@�� (<�������#� ���� ����������� *#����* �����)��� �����*����� �� � ��"��� �#*������� �� ���*���� _+�� �#*���$� � ?���� ������ � � �*�������������������)\��#*�����+� #��� ��������#��) ��$� �# �"��������\� � ����?�"���� *��1�*�� ��#*�������������"# ��������*��" �� �����#� �$�*#����* �����)��������������
Z�+����=���X���#������������������#*��������� ���*������ �����*��# (#��<��� � � ���)�H���������)��//&1�/&�
X��*�*�(<��������
'� ��������" �����)��# �"<����+���*���)�
q������*�v�
>�#�"��#������#������������������#*��������� ���*���*��# (#��<��� � � ���)�
q���# ��v�"� ��� (<����
��������# �"��H��
SAPARD�;��*����������!� �#�����#*���<#���������#"����(���#��"��<��# ����)���#�+���)%� �=�=\/� �@&\Q� �=\Q�
SPO�„Rolnictwo” ;��*���������=��!� �#�����#*���<#���������#"����(���#��"��<��# ����)%� �F/�\&� �FQ\&� �Q\Q�
SPO „Rybołówstwo”�; �*��������&�@��!�#*���<#��� ���#���"�#�+��% �&@\&� ��\=� @\/�
PROW 2007-2013�;��*�����������&��!A���"�*�������#� ����� ������� ����� �����# ��"����# �������������%�
��//F\F� �=/=\Q� &@\/�
PO „Ryby” ;��*����������=��!]������������*�"#������#*���<#������� +# ��%� @&\�� &�&\�� F\@�
Razem =��/\�� @�&@@\&� //\/�
Źródło: opracowanie własne na podstawie niepublikowanych danych Agencji Restrukturyzacji i Mo-dernizacji Rolnictwa (ARiMR). �
���#��*������<�?����� �������#*�*�H���# (#�����#����* ��������#����)�� � ����#*���"��������� �� �����#��������#*������ �� ���*��+���>_�_Y��� V�" ��# (#��� ��� �� ��� *�� �*��" ���� #����*����� �� � ����� *����� *� *�"#���� ����#�����#*��������#�"��#�����)\����*�*�(<������# ����� �� � ����� ���� (<��VY����*�"#�����������#�<��������#���)\�����#���#�����)� #�*���" ��� ���)��X���#����?����� ���� ��1(�� ����� � ������������������#*�����+� #� ��*��*��#��)�+#����#*��������� ���*�( ��
������������������������������������������������X�� �#*�����)������*��)�����#�����������������+#����#�+�����# �"������+���*����� (#����* � ����" �� ��# (#����>_�_Y��q� #��^��Z�#��*�*�"\�Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej na konkurencyjnośćpolskiego przemysłu spożywczego\� ����� ]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena… (3). Potencjałkonkurencyjny…\� �������\����L1Q�v��
�
�Q=
�������\� ���*����*��+ ���� ���#*���<#�������# +��\�����*�#�"���\� #�+���� �� � � � 1�1��#*�������H�*������� � �+�� �����#*������*�������������*���*����*�� �� � �������*�"���<�� �#*���<#����� ��� ���� � � ��� (<�� ������#���)� �� ����#���#�����)� H�\�*���"�*����� ��#� ���� � �����\� � �#���� ��" ���� �# ��"�<�\� ��# ���*����� � ���)����)� � (��� �� ��� �������X���#���� � ������ ��*� ��������� *������ ��"��)� �#*�����1+� #�����#*��������� ���*�( ����#��"�����������A#����* ��� ��LQ��# ��"�<��������*���"� ���� ������=�=\/�����*��q������*�+������H��� �) �*�� �@&\Q�����*�v���#��������#� �$�� ?����� ������ �����( ��# ��"������� ����\������*�����x�����"�*����*���� � �� �*(������ ���*+�� �� "� ��� ����#���� ����� �#*������ ������� q=\&�v\��������*���" ���� ��������*�#�"��q�=\=�v\� � � � 1��#*�����q=\��v���#�+���qF\&�v�;���"#���=����
X�"#���=���X���#������������������#*��������� ���*������ �����*��# (#��<��� � � ���)�H���������)��//&1�/&\������(�+#���q������*�v�
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARiMR.�
' ������� �������� �# (#����� � � � ���� q���� ������� " ���������� �# 1(#����>_�_Y�v\���#����)�"�<#�( �� ��"����#*�����+� #������#*��������� ���*�( �� (����+��(�$����� �� ?����� �������*�������������������)�����+#����)�+#����)\�+���>�0�!Y ������ %��X���#������*����� ����� �#������#��"<��������#� 1)�(�����*���)��� ����#���#�����)� �# ��"���\� #��" ��� �"��#��" ������ �# ��"���� �� ��" #*��������������������)����*�#��" ���)\��� #*������ ���)���#��� ����*����������������)�"����<��*+���\� � �#���� ��" ���� �# ��"�<�\� �*# ��� ��#� ���� � ������ �# ��"���\� *������*�����
�������������������������������������������������x�����*���*����)��# ��"�<��* ������� ?����� �����*���# �"<��������Y *� ���0+�*�#<��X����"��)��//@1�//L� q�Y0X� �//@1�//Lv�� `�<����� ������ ��( � �# (#���� +��� �*�# " � # *������� # *�<��� +�*�#<�������"��)\����������* ����� ����*(����� ������������*��������*����
781,7600,6 540,8
387,7506,9
313,4
243,2 383,8573,7
112,4 234,3 431,987,5
207,950,6
92,272,9
98,2
181,5
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
SAPARD SPO "Rolnictwo"+ SPO "Rybołówstwo"
PROW 2007-2013+ PO "Ryby"
przetwórstwo roślinna cele energet.
pozostałe
paszowa
zbożowa
rybna
owocowo-warzywnai ziemniaczana
mleczarska
mięsna
�
�QL�
��(������( ������������# � ���" \�� �#����� +# ������*���#*��� #�*���# ���*�1���� � ���)� �� � ��#��*����� �����������)� ���)� � (��� �# ��"����&�� � �*�#* � � #<�����*�"#���+#����#*��������� ���*�( \�"�<#��� (����+��(�$����� �� ?����� �������*�������������������)�� 0�#<�*� �#*�����+� #���� *� +#���� �������\� ����*�#�"���\� � � � 1�1��#*������ �� #�+���\� �����#����� (����+��(�$����� #<������ ��� ���*�+#����*+ 1 ���� �� *�������*����\� �� ��"���#*���<#������)������ ���# ��"������ ��� #�*� �����)��# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��
X�#����)���( ��# (#�����#*�������� ���*�� �#*���������#��������� " ����\F�����*���x����������# �"<��� *��"����+#�����������qL//\L�����*�v\����� ��� �� �&=\&���# �"<�������� ���)�*��*����������q�������#*���<#��� ��������*�#� ��( ��;�=\��\��#*���<#��� ��# +���;��\��\��# ��"����� * ������)��# ��"�<��*���#*����)�;� /\��v�� [#���� ����*�#�"�� � ?����� ����� * ������ "� ��� =/L\�� ���� *�� q�#������&/���# �"<����( ��*�������v\� � � � 1��#*�����;�&F�\������*��q�\��v\�*+ ����;� /�\@� ���� *�\� � * ������ +#���� �#*������� �� ���*�( � �#*������ &&� ���� *�� �q��"#��� =�v�� X� ����"�� *#����* �����)� �# ��"�<�� /Q� *�"���<�� *���������)� �����#*���<#������ �� ���*��� � " ��� � � �� � ���� ��#�"��#�����)\� �� ����� *� +#���� � � � 1��#*������;��&L�*�"���<�\�����*�#�"����;��&=\���������;��/\��# +��#�"����;��� #�*�� * ������)��# ��"�<��*���#*����)�;�L����#��������#� �$�� ?����� ������� ������( ��# ��"������� ����\L�����*����# ��"���� ���*����(�<������ �#������" �1�# �����#��"<��*�# � ����)�*���#*��� �� ��" �����# ��"����q=/�v\��� � ������� ���)����)� � (����# ��"����qQ�v\�� �#������+�*#��� ����* �������# ����#����#*���<#1������q@�v\��# ���*������# ��"����*( �����*��#*�������������#�������qF�v\�� �#�����#�*�����������#*�( � �������# ��"�<��q=�v\� �)# ����# � ���"��q@�v� #�*�� �#������+�*#��� ����* ������"����<����#"����( ���)�q��v�@���
X���#������������������#*��������� ���*���+�� �" ����� �����*��# (#�����Y0X��//F1�/&���������*�����������&��+����� �#����" �"�#������ �����#*�����1+� #�����#*���<#�������� ���\����#��" ������*# �������#� ����� �����\�� �#������#��"<�� �# ��"���� �� ����������� � � + ���*������)� � #�� �� ������#�<�\� �� ��"�� +��������" �*�<���# ��"���� #�*�# *� ����� ���)��# ��"�<�������)� � (����# ��"�����0+��� � � � ������������ +#����� ������\� ����*�#�"�\� � � � 1��#*����\� *+ ��\����* ��\� �#*���<#����� *������"<�� ��� �"# +��\� ����*�#�"�\� ����#�"�\� �#*���<#������� ��\������#�"�\����#���� ��\��)� ����*�\�)������)�#� ��( \������#*�������<"���*���� ��� �������� �� " � ����� #�*� �#*���<#����� # ����� ��� ����� ���#(����*���� X���#�����"��# ����� +�� � ������ ���� ����������\� # *�<�� � ��������� �#*������� �#*���<#�*�( \��� #*�������������#���� #�*� #(���*�����(#����# ������<��# ����)��X��# (#�����������*������*�� � /Q� �#*�����+� #�<�� *���������)� ���� �#*���<#������ �#��"��<�� �� 1���*��)�qLF���#*�����+� #���v\���#*�����)�#� ���q�&�v� #�*��#*���<#�������#��1
�����������������������������������������������&�10 lat Polski w UE: osiągnięcia w gospodarce rolno-żywnościowej i na obszarach wiejskich\��X��������� �}���������# (#��<��� � � ���)�����Y ��������q}_�_v\�X�#�*���\��#*�������/@���@�Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za rok 2009\�_Y�^Y\�X�#�*�����//��
�
�QF�
"��<������� ���*��)�q/�v��'� ��������" �����)��# �"<����+���*���)����� ����� ����������*�\�*��*�( �F=��� �) �*�� �*�+������H��=���#��������#� �$�� ?����� 1������� ������( ��# ��"������� ����\=�����*���x�����"�*������#�����#�?�� �� �+#���� � � � 1��#*������q=F&\Q�����*�\��Q\L�v\���������q=@/\Q�����*�\��L\��v� #�*����1�*�#�"����q� ����&//�����*�\�=\L�v���*+ ����q� �����//�����*�\�/\&�v���#*���<#1��� � # ����� ��� ����� ���#(����*��� * ���� � ����#��� "� ��� Q\=� ���� *�� q��"#��� =�v���# �"�� ��� �#*�*���* ��� * ������ ��� �� � �*��������� �� � ��#��*����� *�"���<�� �#*�1��<#�������� ���\�� �#������" ���������#*����)��# ��"�<�\�*���"�*�������#� ����� �����\�����"����? #����*������������# ��"������)���
[#���� #�+��� �� "#����� �#*���"��������� +���� � � ����� �# �"���� �# (#����>_�_Y�\� �� � � �"������ �# �"���� �# (#���� >�0� !Y�+ �<���� %� ;� �*�������� &�@��!�#*���<#��� ���#���"�#�+��%��`�<�������( �������+����� �#�����?�"���� ������"� #��#�+��"��( � #�*� � ����������� " �"�#������ ���� � ��"��( � #�+������ �� �#*���<#�����#�+��( ��X�#����)���( ��*��������+#����#�+��� �#*������� ?����� ����������� " �����&@\&� ���� *��� �# �"�� ��� �#*�*���* � � ��� � ��#��*����\� �� � �*��������� �� +�� ���� ���)�*�"���<���#*���<#�����#�+� #�*�� �� � ��������)�� �������#�<������� (<��H������# ����"�����' ������������������#����+����# (#����0�!Y�+�%\��"��# ������ ���*���"��)��*���<����"� #��#�+��( �q#�+ �<���� �� #�"������#<���� ��\��#*�����+� #1����� �"��"����#�\� #(���*����� �# ������<�� #�*� �#*���<#��� v\� �� ��"�� ��� +�*�#��*������ �� #�+ �<�������X� #����)� �*����������=�� !]������������*�"#������#*���<#1����� �� +# ��%� �#*���<#��� � #�+� �� � ����� �#*���� � � ?����� ������ �� ��� " ����@&\�� ���� *��� �# �"�� ��� �#*�*���* ��� * ������ ��� � ��#��*����� �� �� � �*��������� �*�"���<���#*���<#�*��)���*��"�����������#����*�"������#*���<#�����#�+���� �� � ������*+�������#*��\����*�������#*��*������������� �#�����+�*����*��������� #(���*������# ��"�����#*��� #<��#�+���)� #�*�*�#*��*�����( �� ��#"����(�*�� ����A#����* ���������������� �� *���*���� �� �<+� � *� ����� ��� (#����*����� " �*�<�� �#*��) ����������# ���� �� ( � ��( � � ��#�\� �� � � �*����� ��� ������� �� ����� � ��#�������*����� +�#�*���� �?�"������ �# ���*����� �*������ ���� �#*�*� ?�#���� �?�"���� ���)� �# ��"�<��+�� � *���"�*����� �# ��"���� �� ��#*����� �#*��� #<�� #�+���)�� �#*��*���� � ���� � � � ��*��# "# ���( ��*# ���� �"�� #��� #�+� �� ��)��#*��� #<�� �� �������)��*��������� �����)���X��?�"����?�#���+#����#�+�����*� �������� ���� *��������#��"���������\� ?�#������ #�*�+�#�*������� ���������#*��� #��#�+�����
X� �����)� �//&1�/&� �# �"���� ��+���*����� ����#� � ����������� �� �#*��������� ���*������ �������"� ����=\������*���x�����"�*������#���� �#*�������#*�����1+� #�����+#������������;�\�������*��q&�\L�� (<����# �"<�v\���������*���" ���� ���������*�#�"����;�\������*��q�/\=�v\� � � � 1��#*������;�\�/�����*��q�/\��v\�#�+1����;�/\FQ�����*��q&\��v���*+ ����;�/\�������*��q=\/�v�;���"#���=�����
H�*�����# �"<����+���*���)������" �����)������"��)��������������)���(�<�1���)�+#����)��#*��������� ���*�( ���� ������������)��//&1�/&�����<��� "��=�������������������������������������������������=�Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za rok 2013\�_Y�^Y\�X�#�*�����/@���
�
q������\� ����*�#�"�� �� *+ ��v\� ���� � ���*�� +��� �� +#���� � � � 1��#*���������*�������*�����;�Q\=���x�����"�*����*��������#����� ����� ���+#����#�+����;�� ����&=�\������������*�������* ����;��#�����=�����
X�"#���=����X���#����������������#*��������� ���*�( ����*����*��# (#��<���� � � ���)�H���q������*�v�����*������( �����#��������"�����)��������������)��
q���# ��v��������)��//&1�/&\������(�+#���mln zł %
���# (#���� � � � ��� H��� >_�_Y�\� >�0� !Y ������ %\� >�0� !Y�+ �<���� %\� �Y0X� �//F1�/&\��0�!Y�+�%�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARiMR i niepublikowanych danych GUS.�
�#*������� ����# (#��������#����������������#*��������� ���*�( �q>_�_Y�\�>�0�!Y ������ %\�>�0�!Y�+ �<���� %\��Y0X��//F1�/&����0�!Y�+�%v��)�#�"��#�1* ����� ���� ���(� ����� #����* �����)� ���<�� �� �#*��*������ ���� � � �� � �*����������*�"���<�� �#*���<#����� ��� ���� �� � ����� #�*� � �#���� ��)� " �"�#������ ���� ���#��"��"#�� ����������*���# � ������ ��"���#*�������� ���*�������������� +������*��������*����� � �*�������*��)�����# ���\�����( � ?�#��������" �"�#�����������#��1"��)� *�(#����*���)\� � �*��� ������*�� ������ ����"�� � ��"��( � )������ *�(#����*��( ��# ��"�������( ��#*����������5.3. „Wsparcie rynkowe” sektora rolno-spożywczego instrumentami Wspólnej
Polityki Rolnej Unii Europejskiej
�*������X��<������ ����"��Y �����H���������"��� ��� �$�� ?����� ������*�+�1�����H����+#����)�# �*��<���*������ ���� ��#�������\�*�����!����#�����#��" ���%���"� #�� # �� 1�� ���*�( �� � ����� �# �������� ��� ���� � (��� ��� #<���� *� ���������" #*����$�*�+�#�* ��*�# "��( ����)��#*������#�����<��!����#����#��" ��( %��[����� ������������#�������#��" ���q*�"���\���#*���\��#��������#*��) �������\�����#�����
1 923,1
1 208,0 1 200,7
778,6
295,4142,8
352,6
14,8%
14,6%18,5%
35,3%
14,4%
4,7%
0
5
10
15
20
25
30
35
40
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
mięsna mleczarska owocowo--warzywna
i ziemniaczana
rybna zbożowa paszowa pozostałe
wsparcie inwestycji z programów pomocowych w mln zł udział wsparcia w wartości inwestycji ogółem w proc.
�
�Q��
*� ����������������"#�*�� ���)v\�� ������� ��# ��"���� ���#*���<#�������+#����)��# 1��"�<��# ����)\���+���� �������"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)� #�*�����#����" ������������# � �����V����������������������+���*�����#��"�\�������*# ����# ��"���\������*�*��������*# ���" �����������
X������)��//@1�/&���"� #�# �� 1�� ���*����� ����� �#*�����!����#����#��1" ��%������ " ����\&�����*���x����������# �"<��q&&�v���" #*����� �����*������������#���������;�&\FF�����*�\�*��*�( �� ����=/���#*�*���* � ����*�"���� ����#���1������*+<\���"#���������\�&&�� �#*�������"� #���"# ����*������ � ��#���#�"��#�*�1������q���//��# "�v�L\���� * ������F���#*�*���* � ����� ?����� �������#������( ��#*��) ����������������*���������X���#������? #����� ������ ��# ��"����q�\�@�����*�v���LL\=���#�?�� �� �������� #<����� ���\���F��;�� ��# ������<������#�����������( \�� ���� Q�� ���� ����� � ������ ���� ������� #<�� *������"<�� �"# +� ���)\� �� =�� �����# ������<���� �����"�� #��# �� 1�� ���*��*�� ��"��� *��H�� �#*������ ?����� 1������ �� ��� " ���� � ���� �� ���� *�\� �� �*�������� �����#������ " ��������� �# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�;�� �����\=�����*��q��+����=��\���"#���=�&v����
Z�+����=����!X���#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( ���#����)�X��<������� ����"��Y �������*���# �"<��"#�� ���)�q������*�v�
X��*�*�(<�1�������� �//@� �//=� �//L� �//F� �//Q� �//�� �//� �/� �/�� �/&�
Y�*����//@1�1�/&�
]���#�������#��" ��� /\� F@@\� F@\�� =�\&� &\=� �==/\Q� �Q�\/� �==\�� @Q\@� /\�� &�FFL\��
� ������� ��# ��"��������#*���<#�����
/\&� �/\�� �=@\/� &=L\�� @�\@� @@=\Q� L\/� &L@\&� LQ\�� /=\L� ���&F\F�
>�+��������"�� #� ��� F\L� @�/\@� =Q\=� &/Q\� &QQ\/� ��\@� @@\�� =Q\&� F@\�� F\@� ��/��\Q�
X���#�����" �������������# � ����
�\�� =\�� @�\&� //\=� &&&\@� =/�\/� �F=\F� �&\�� @F&\L� ===\&� ��=/Q\Q�
Y_A�^� �/\�� �&�/\L� �=��\F� ��@\Q� �=L\&� ��L/=\/� ���/\L� QF�\@� FL@\&� LLQ\=� �&��\=�H�*���������#����q���# ��v��� *�+�������
������( �� *�+�������
"#�� ��( �
����
//��
/�
����
QL\L��
&\@�
����
Q=\/��
=\/�
����
@Q\���
=\�
����
=&\���
@L\�
����
FL\��
�&\��
����
@\Q��
=Q\��
����
@F\L��
=�\@�
����
L@\/��
&L\/�
����
L=\���
&@\Q�
����
LF\��
&�\��
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Agencji Rynku Rolnego (ARR).
�����������������������������������������������L�X�*���*"��*�#�? #����#*���������"# ����*�( ���H��q���//L�# "�v\�� ��(��������������� (#���1�*������# ��"������"#�\�' ��������# ����"����� #*����Z���*�� ���}�����*�Y���#�"��#�*������#*�*��1��* ��� ��� �?����� ������ � � ��� #���#�"��#�*�������� ���� �# ������<�\� "�<#*�� *�����)���� �*���� ������+����" �������# ��"������"#�\�����"������������� #<��+�#�"<����"# ���)\�"�<#*��� ���#�*����+�#�"����"# ��������# ������ ���X�����"��#���#�"��#�*������#*���������"# ����*�( �"� ����# ��"��������"#����� ��������(���� ������*����� �&LF������ � �� ����� ��� +������\@����� � ���� ��# ������<����"#����������� #<��+�#�"<����"# ���)���� ������#�?�� �����#��������� " ����\�������*���[#������"# ����*�� * ������ #<����� ����#��� "� ��� �F\=� ���� *�� �#*�*���* ��� ��� � ?����� ������ �*����������#��?�"�������)\��� ������������*�������# ?�����# ��"�����������������#����+�#�"����"# ��( ��
�
��/
X�"#���=�&��>�#�"��#��!����#����#��" ��( %���"� #��# �� 1�� ���*�( ����#����)�X��<������ ����"��Y �������*���# �"<��"#�� ���)��������)��//@1�/&�
q�����(���#� ���\����# ��v�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 5.2.��
A������� ���� ��#�"��#�� !����#���� #��" ��( %� ��"� #�� # �� 1�� ���*�( ����#����)�X�Y��' ��������# ����"��� #�*����"�*����(���#*�"������ ��*# ����" �1����������+#����)��# ��"�<����� ��� ���)\�� ?����� �������*���������# � ���� 1�1��? #���������� (#����*������ * ������# �*����!����#����#��" ��( %�q��"#���=�@v���
X�"#���=�@��!X���#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( ���#����)�X��<������� ����"��Y ������������)��//@1�/&�q������*�v�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 5.2.��
� �����#�����<��X�Y����+���*���� � ��*�����������)����#���"�# �� 1�� ���*����� ������������)��//@1�/&���������*�"��������#*��������#���������������������)��# ��"�<���*+<�q�/\&�����*�v\���"#��q==\������*�v���������q�&�\L�����*�v��� � +���
interwencja rynkowa;
33,4%
subsydia eksportowe;
18,5%
dopłaty do produkcji;
25,9%
wsparcie konsumpcji i promocji;
22,2%
1 390,61 599,7
668,5764,3872,4
2 605,0
924,8
120,2
1 220,61 156,3
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
interwencja rynkowa subsydiowanie eksportu
Razem11 322,5
mln zł
�
���
��*����������������� ������� ��#������( ��#*��) ��������;������������#* �����q���//Q����/�# "�v���������q���/&�# "�v\���#����)�"�<#��)�� ������#*�����+� #��� �#*������ ���*���� �@\=� ���� *��� ]���� ? #��� ����#������� +�� � ����#���� �# ������<������#*���<#�<����� ���������������)�"#�*�� ���)\��� � � �����)�������+��� �����#��"<�\� �� ��������� ( � ����\��) # +����*���#*��\� *�"���������*���"���������# ��"�<���X� ���������*������� ������ ��"�������#���� �#*�������������# �������� ��������# +���q=\Q�����*�v���*���*"��*����#�������� � � ��������������(#����q���//F�# "�v\��# ���������# ��"�<������*�#�"��)�q=@�����*�����//F�# "��F���Q�\������*�����//�# "�v�Q\�����"���# ����������#*���qF�\@�����*�v\���*���*"��*�"#�*������� � � 1������+�"��#������)�#��)���� ���q���/�# "�v��Z���# �"�\�� �#*�*����+���*����������1����#��" ���\�������������� �#����" ��������#*�����+� #�������)�+#��\��*������������)�� *�����" �"�#�����������#��"��"#�� ��������# ����"�����*�������� ������������������"�+�*� �#�����( ������������#*�������� ���*����� ������� X����� ����#��������X�Y�����������������*# ��� �� ������� �$��# ��"������� �������� ������ ������� ��# ��"�������#*���<#�������+#����)��# ��"�<��# �� 1�1�� ���*��)��X������)��//@1�/&����� ���� ����\������*���[����� ���������#������# 1��"������ ��� #��"�� �"# +�� *�������*����� qFL\&� ���� *�v\� � ������ � � �#*���<#�������� ��� �������� �� " � ����� ��� ��<"� � q&\�� ���� *�v� #�*� � ������ � � �# ��"���� ���*�� ����* ��( �q=\Q�����*�v��x�����"�*��+�� �����#�����# ������<����# ������� �� ��( �q�=�\�� ���� *�v� �� ������� #<�� *������"<�� �"# +� ���)� q�@\Q� ���� *�v�� [#���\��"�<#��������#�������#����)�X�Y�����)�#�"��#�� �#����\��������*�*���#��� ��� � ��?����� ��� ��*��� ��� �� �����)� �//@1�/&� �# ������ �� �� ��� �� ? #���� � ������q@@\=�����*�v���������������� �#������" ������ ��� #�*��*� ��������� �*�*�(<�1���)� (����*���*����)�*��# ��"������*+������# ��"�<����*�*����)� #�*�*����*������) # +����*�*<��;���## *����
�*�����������������*���"�*������?�"���� �����# ��"����# ����������� �#�������" ���� ��� ���\� � �#*�*� � ����� +� � (��*��\� +���� � ������ � � ����#����� ������( �*+<� ��#��)� �� *����)\� # �������#��*" ���)\�*������"<�� #�*�����*���"�*+ ���)�������������)��X��� ���� ����#�����=//�����*����
' ������� ����#�������� X�Y� �����#������� �� ���+���*������� � ��"�� �#*�������� ���*�� #�*� ������������ ��� � �#���� " �"�#������ ���� � ��"��)� �# ������<����� ���� ��� #��"��)� *�(#����*���)� +���� ��+������ �"�� #� ���� [���� ��� ����������� ���+#����)��#*�*�' ��������# ����"���# ��"�<��# �� 1�� ���*��)\��"�� #� ��1���)�� *����#�� #����H���� �#*�*�#�" ���������#<������ ����*�����*��������������#��"���������������*�������#��"������� �����#*��*����������� ���� �� �#������� ���� " �"�#������ ���� � ��"��)� �# ��"�<�� ��� ��� ���)� ��� #��"��)� "#��<���#*����)��]���#���������� ��(#����*�*�(<����������# ��������#��*��)������)����*�( ��*� �" ����� �� H�\� "����� ����"�� ��+����<�� "�*���� ����� ���� ��� ��� "��� � *� ����������������������������������������������������F�X��//F�# "���# �����������"��q���" � ��# ��v� �#*������#�" ���������*�+������H��*��*#*�"����������������������)��� ����#�?�#��������)����Q�' ��������# ����"������� ������*�*�(<�����# �"������#����#��"������*�#�"��( ���*���*"��*�"#�*�1����( �� ��#�*���qY'��#��&&��//�v��
�
���
�� � ���*���� �*�# "��( � ���)��#*�� �# ��"�<��� A� # "�� ��� # "� ' ������ ��# ����"��*������*���������"��# �"���#*�*���* ������� �����#���\���� ����" ����( ���)�*����1�*����� �� �/�� # "����� � ����� �#*�����+� #��� �"������� ��*������*���� �� ���� ? #��������#���\� ��*���������*��"� ���� ����������*����+����<��� ���� ���)�� ��"�� #���� ��"��)��# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��x�����"�*��+�� �����#�����"�� #����# ��"1�<�� +#���� ��"# ����*��� ;� \Q� ���� *�� q=L\��� (<��� ������ ���)� ��+����<�v\������#�(�����������*��\@����*������*����*��������# ��"���+#������������q/\@�����*�v\���������*���" ���� ��������*�#�"����q=\��v\��# ��"����#*��� #* ���qx �1���"��]v�qL\��v\�*+ �����"# +���q\&�v� #�*� � �������#*����q�v��
�X�"#���=�=��>�+������� ��"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�q������*�v��
����)���*��������#� �����"�� #������)��# ��"�<��� *��H��q���# ��v���������)��//@1�/&�\������(�+#���
mln zł %
* ���/&� # "�������� ���* ��������+������� ����������"�� #� ����( ����/�� # "�� ����� �"<��*� ���)����/��# "�\**�� * ������;���*������+����<���"�� #� ���)��� � �����)�� ��"�� #���� * ������)��# ��"�<��# �� 1�1�� ���*��)� ����� �#����� � � "#�������� *�� �*(����� ��� �� � ������ ����#���� � � �"�� #��� � ����� 1���)� �# ��"�<�� # ����)� ��" #*���������)� �� �# ��"���� � ��#<�� �#*��� #* ���)� x �1���"�� ]{���������)��//@1�/���#�����&L/������� ���# ��"�<���#*��� #* ���)�x �1���"��]�* ���� ����"�� #� 1�����)\��#*������#����"� �����\�����*��Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARR.
�H�*������+����<������#� �����"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� *��H��
������"�*��+�����+#������"# ����*���������<����#�����F/���X���#����� * ������)�+#�����+���������"�� #� �����"�*���� ��� ������ �����/����#� ������)��"�� #����������������������������������������������������x����*�������* ���� �*����� �����+���� �������"�� #���*+<����"# +��*�������*�����q���//L�# "�v\����������� ;� �� ����"�� #�? #��� #��"�� � �<�� �� ��#*��� ;� �� �//Q� # "�� *����� � � ��+������ � ��"�� #��� � �<������#*����>�+���� �������"�� #�����"#��* ���� �*�����* ���*��������L��#*�������//Q� # "�\� �� ���"�� �� �# ��"�<�� ����*�#�"��)� ;� �� �/� ���� ����� �//�� # "��� A� " ���� ��+������ � ��"�� #��� �# ��"�<�� +#���� �������� * ������ *�����* ���� ���� �# +��� �� ���� ;� �� ������ �/� # "�\�����#* �����;��/�"���������/��# "�\�� � ����� ;��/��#*�������/��# "�\����������# +� ��( ��;����������/&�# "���
406,5334,2
21,5
1 180,4
28,2 129,15,8% 7,4%
3,1%
69,4%
4,6%0
10
20
30
40
50
60
70
80
0
200
400
600
800
1 000
1 200
1 400
mięsna mleczarska owocowo--warzywna
cukrownicza zbożowa pozostałe**
wartość subsydiów do eksportu w mln zł udział subsydiów w wartości eksportu produktów branż poza UE w proc.
Razem2 099,9 mln zł
�
��&�
� *��H��q��"#���=�=v��[� #��������"�� �����(�\����"�� #����+���� �����)��# ��"1�<��� *��H������ ����*�������� "���/������( �� ��"��( ��"�� #������)��# ��"�<�\�����#����� ����� ��(#�� ����"�*���# ����
X���#���� " ��������� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� #����* ����� +�� ����������? #������ ?����� ������"���������# � ���� 1��? #��������)��# ���* ���)���� #��"��)� ��+#����)� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)\� � ����� � � �� ����� ���"������#*��� #<������*���)� #�*� � �<������#*���������<�"��)��*" ����)��� ����� 1���)��*������ ���#�*�����������"���� ��������+ �*������� ����H������# ����"����q� � ����� ��� ��v���
� ?����� ������"���������# � ������)�qQ/��"� ������� �" �*�<��?�"���*����� ����� ���)� ��� #����*����� �*������ +�����)� "�������v� � (�� �*��"�$� #(���*�����+#�� ��� �� ����*�+#�� ���� ������ ���)� "�������� ����� � (��+������ ����*�� " ���1����<�� ��� ������ *����� �# ��"�<�� ��� ��� ���)� �����#*����)� ��� ��#����� H����� *���"�*������������� ����\������?�"�����*# ����# ��"���//��X� "#����� �*� �" ������ ��"����H����*#����* ��� ��&�"���������# ��������# ��"���# �� 1�� ���*�\�*�"�<1#��)� =� * ���� � ��� *�" ��* ���)�� '�������� ��� ����#� � "� ��� �#����� @Q� ���� *�\��*��*�( �QL�����*��� �) �*�� �*�+������H���x�����"�*������#�����*�������# � ���� 1�1��? #��������)� �#*������ +#���� ������� ;� &F\Q�� (<��� �# �"<�� �����" �����)����#����)���( ��*���������x���#�(�����������*����*�������+#��������*�#�"��;��\Q�\���������*���" ���� ���� � � � 1��#*�����;�Q\/�\��# ��"����" � (��*�����#�(� ������;�=\/�� #�*�� * �������# ��"���# �� 1�� ���*��q ����#*���" ��\���<�� #�*���"�1# ��v�;�F\=�/�q��"#���=�Lv���
�*���������# � ������ �� ��? #����������� #��"���# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� (��+�$��# ���* ���*�#<�� ����#��"��������#*����H�\���"������#��"��)�"#��<��������������)�� �H���� �" �����/&�# "������*���������# � ���� 1��? #�����������#��"��� ��"��������" ��� �FQ\������*��q���� ��� �� �=&���# �"<�������" �����)���� �*�������� �# � ������ �� #����)� X�Y� �� �����)� �//@1�/&v�� � * ������ @F���qL�\=�����*�v��#*�*���* � �����# � ������� �������#��"��)�*�(#����*���)\�����"��)�"#����)\� ��"�� H"#����\� Y ���\� H>_\� �)���\� V�� ���\� X������\� ' #��� ����\� >��(���#\�Z��������\�Y������\�[��(�#��\�| ������x�����/���'���������# � ���� 1��? #��������
����������������������������������������������//�^��Z�#��*�*�"\� Promocja jako źródło przewag konkurencyjnych polskich producentów żywności\�������]��>*�*������"�q#���v\�Ocena rozwoju konkurencyjności�\� �������\����/@1@��/�0���//��# "������������ ���" � �� ��� �$�" #*��������*���# �"<������#�����*�������# � ������)���� ��? #��������)���#����)��*��������&&�!�*����������? #�����������# � �����%��# (#�����Y0X��//F1�/&��0�����#����� (���+��(�$�����(#�����# ������<��#����*������)��*������ �$���? #����������� �# � ������ �# ���* ��� ��� #*��*�� �# ��"�<�� �����#*����)� �� #����)� ������<�� ��" ���� ��� ���\�*���"�*�����*�����#�� ������" �������<��������"����" ������� ���\����������?��*������������ ��������� *�������\� ��"� #<�������� "���� ������#������ +# ������*���#*��� �����X���#����� ���*���*�����)�������<�� ��" ����� � � " ���� �/&� # "�� �� #����)� ���� ? #��� ����#���� � � � ��"��)� �#*�����+� #�<����"� #��# �� 1�� ���*�( ��#�?�� �=\Q�����*���/��X� "����� *� ���)� "#��<�� +���� �# � ����� ����� �# ��"��\� ����� ��� H"#������ ;� ���� \� ��+�"�������"�# ��{���Y ����;���+�"�{���H>_�;����� {����)����)\�V�� ���\�X��������\�' #�������\�>��(���#*����Z���������;����� {���Y���������[��(�#���;� � ������ "�{����| �����;� ����#*���" ��{���x����*��)��;��#<+��# ��" �����������������_}����
�
��@
�# ���* ��� ��� ���� #��"��)\� �� ��*��)������� ����*�� � ��� "��)� ������#���)� �# 1��"������� ������H������# ����"���� #�*��# ������������" �$\� #�(����� �$������ #�����" ��\� �#*��*������ ���� � �#���� � � � �*# ���� �"�� #��� ��# ����"��)� �# ��"�<����� ��� ���)�q������� ��"��)v����#��"��*�(#����*�����
�X�"#���=�L��X���#�����*�������# � ������)�����? #��������)����#��"��)���+#����)�
�# ��"�<��# �� 1�� ���*��)��������)��//@1�/&\������(�+#���q������*�v�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARR.�X�"#���=�F��|��*���!����#����#��" ��%���"� #��# �� 1�� ���*�( ���#����)�X�Y��
���# �"����"#�� ������������)��//@1�/&\������(�+#���q������*�v�
500,0
1 805,7
388,9
1 466,6
3 151,4
2 781,7
1 228,3
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
3 500
mięsna mleczarska owocowo- -warzywna
zbożowa + skrobia
ziemniaczana
cukiernicza pozostałe pomocżywnościowa
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ARR.�X� ����� "�*���� ������ *�# ���)� ����"<�� ������ ���)� ��#<�� �� ���*�������
�����#����������� ������#*�*��*����������"���*" ��������#*���*" ������# ��"�<������*���)�q�# (#���!^��" ����*" ��%v� #�*� � �<������#*���q�# (#���!0� ����
53,6
30,925,5
21,3
4,8 3,8 2,05,8
0
10
20
30
40
50
60
mięsna mleczarska owocowo--warzywna
produktyekologiczne,regionalne,oznaczenia
makarony olejrzepakowy
miód PROW2007-2013
Razem: 147,7 mln zł
�
��=�
���*" ��%v��X�#����)����)��# (#��<����*��� � �� ���)�*�������#��������� " ����\&�����*��q����#������ ������# ��"�<������*�#�"��)�;��L�\@�����*�� #�*� � �<������#*���;�L�\=�����*�v���
|��*���!����#����#��" ��%��#*��������� ���*�( ���� ������������)��//@1�1�/&� �# �"���� ��+���*����� ���� �� � \&�� ���� *��� x�����"�*�� � ?����� ������ �#*������+#������"# ����*��q�Q�� (<����# �"<�v\���������*���" ���� ��������*�#1�"��qL�v���*+ ���q���*����*���"# +���*�������*���v�;�&���^������# �"<���#�?�� �� �+#������������q� ����@�v��� � � � 1��#*������q� ����&�v��x��� � ����� 1��� ����������+��������*��)/&��#*�"�*�� �"� ���\�&�����*��q��"#���=�Fv��
�# �"��� *��"������#����)�#��" ���)�����#�����<��X�Y��#*��*����������� �� �#������#��"<��?��"�� � �������#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ���� ������' #*�������������������# *�<�����)��#*�����+� #���� #�*�� �#������)�� *�����" �"�1#������������#��"������*���# � �������5.4. Podsumowanie
X��<���� � ����"�� Y ���� ����� �#*�"������ �*���������� �� �����#����� �#*�����������"� #*��# �� 1�� ���*���*��� �#�����������*������?����� ���)���#�(���������)��^�� ������� �������#������#������#*��*��������#��" ��( �q �� �*��������� �#�(�� 1������� ������� ����v� #�*������� *�#��" ��( �q� ������+�*� �#��������� �#�����v���*��������X�Y�" �����#������������+�*� �#����������#����� �) �<��# ���"<�\�#�(�1������� �����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�q�������"� ���# ��"������)��� �� ( ��1���� (#���<�v\� ����#���� #��"�� ������#*��( � �� � ��#*��������� ����� q����#�������#��" ��\��#��������#*��) �������\�� ������� ��# ��"���\��#*���<#�������" ��������v\� �)# ����#��"��q������� #� ��\�������������\�" ����(������� ��� ��\�"���*����*�+�*1����*�����v\������#�����" �"�#������ �������#��"��(� +������q��+�������"�� #� ��v\��#*�"�*���������)� ��#�"��#�����)� ( �� ��#"�� ��� ��� ���� �� +�*�#<�� �����"��)�q�# (#���� # *� ��v� #�*� �)# ���� �# � ���"�� ����#����( �� X� � ����� �� �//@� # "����#����������*���"�������#�������X�Y��]�)�������"�*����������������*(���������1+���*������ ����"��# ����������(��� "#����/@��
0+������� ��"��( ��#*��������� ���*�( �X��<����� ����"��Y ���� *���*�� ����*�*�(<�� ������" #*������������"��)�����#�����<��#�(�������#��"<��# ����)\���"������#�������#��" ��\���+���� �������"�� #����# ��"�<��# �� 1�� ���*��)�� �"#��<���#*����)\� � ������ �# ��"������ #�*� ����#���� " ��������� �� �# � ����� Y<�� �*���������� ������#��) �� ���* ��������������# (#����� � � ������ "#������#*���"���������;�>_�_Y�\�����#���"�������//@1�//L�;�>�"� # ����# (#���0��#�������!Y���#�"1
����������������������������������������������/&�A� �)����� �"������ � � H�� _(������ Y��"�� Y ���( � # *� �*���� #����*����� ��# ����"��( � �# (#����� � ��� ���� ��� ����� X� ��( � #����)� ��+#���� �� �#*���#(�� �#*�����+� #��\� �� *������ *�� � ��#���� ������ ��� �#*�*� H�� +��T� ��� *�� �#*�"�*���� ��� �# �"�� ?����� ��\� � ���#�*���� � � ��(�*��<�� #(���*����� �)�#���������)� ���� ��#� ��� ��� ( � ��� �#��"���� �� ���*�\� "�<#�� ���������� +�����#*�"�*������ � + �����+�#�*����� �#*�+��������/@�^��X�(��#\�Pomoc publiczna�\� ��������
�
��L�
��#�*�������� ��#��*�������"� #����� ��� ��( � #�*�# *�<�� +�*�#<�������"��)%����>�"� # ����# (#���0��#�������!Y�+ �<���� ��� �#*���<#��� �#�+%\�������#���"1������ �//F1�/&� ;� �# (#��� Y *� ��� 0+�*�#<�� X����"��)� �� �# (#��� 0��#�������!A#<�� �� ���# *�<����"� #��#�+ �<�����������+#*����)� +�*�#<��#�+��"��)%��
X����������� ��"������#�"��#��H������ ������������������������� ��#*�����1�* ��( �# *� ���� ��"��( ��#*��������� ���*�( ���#�����*���*����*�" ����*� ������ �� � �����������#*�����+� #�����#*��������� ���*�( �� ���� (<�� + ���*���1���)���H��*�������?�#���� ��*# ������"���<���������������)��������)�� ��#��1*����\� *�#<�� � � �� "����� � �� � ������ +��"�<�� � � ����(����)� ������#�<�\� ��"��������������#"�����*�� ��( \������"����� ��"����# ���*�����*��������� ���)����)� � (���� X� ?����� ������ ���)� ����������� ��� ���� # ��� ��(#���� �# �"�� � *��"�����*� ?�����*�� �������)\� "�<#�� ���� ����� �����( � # �*���� !"�����*�� #%� �������������#*�����+� #��\� �+�� �#*���$� � � �� ������\� �������� + ����� *���(� ��$� �� ����# �"�\�� ����?�"����*���*����*���"�*�� ����" �������#� �$��������������*��"��#����1*����� (# ����)� ������������ ��"���#*�������� ���*����������� �������*����� � 1�*�������*��)�����# ���/=��
Y���������\�� ��"���#*�������� ���*���� "#������#*���"����������������#�1�*��)� �����)� �*� �" ����� �� H���� ��# ����"���� � *��"��� �� � +#*�� ��" #*��������*���*��� �# �"�� ��+���*��\� "�<#�� �#*��*������ ���� � � � ��#��*����� �� �� � �*�����������( ���"� #��( �� ��#"�� #�*�� ��*# �������+��� ������#��"<����( �?��"�� � �������Y *�<�� �#*������� �� ���*�( � �� �*# ��� ����*���# � ���� " �"�#������ ���� � �1�"��)� �# ������<�� ��� ���� ���� ���� �������*�� ��( � � �<��� x������������ � ��"���#*������ �� ���*�� ����� +���?��������� � � ��� ��+���*���� ���<�?����� ������ �� #�1���)�X�Y��0�*��������*�����\���"���*��*������#*��������� ���*���q��"����# �1�������v\���������"������������*� +������� ��"���*����������X�Y\�����#<�����q��� ���#*������*���"��v�*���"# �" � ���*���)�*���������( � � �*�����#��" �����^ ����#*�������$\� �� �� �#*��*� ���� � � �� ��+���*��� +��*��� �(#���$� ��������� # ������"�*���� ��������������"��#��"���#*��������#�"��#�����)���( ���"� #���
�
����������������������������������������������/=�]��>*�*������"\�^��Z�#��*�*�"\�Impact of the Common Agricultural Policy on the competitiveness of the Polish agri-food sector\������`��� �����\�x��]���� #\����[ + ��q#���v\�Competitiveness of Agro--Food and Environmental Economy (CAFEE’2012)\� � ����� \� ]����� �/�\� [��)�#���� _������� ?��� � ���� >������\� [�"�#��*�� qY������v� Q1����/�\� ��� FQ1/\� )����������#����#��� ��� �&�����#����?���+��#���������Q@/FL��
�
�F�
6. Cenowe aspekty konkurencyjności sektora żywnościowego
�6.1. Wprowadzenie i założenia metodyczne
�*����"���������������� �*��"������#*���(��" �"�#������������ #<���)�� *� 1���)������*�����#<� # ���\��������������������������*����)�����*��"�����\��#*�*�+� 1#������*������#�����*���������*���# � ����� ��� ���( �� ��#�*�\��#*���(����� ����X�����" ���"�����*�#<� � ��� �#�� ���������(�����*�"#���" ���#(�����������# 1��"�<�� ��� ��� ���)� �� "#����)� H���� ��# ����"���\� *���� �$� ����*�� � *� �������� ��� �*�*�(<����)� ��������)� �� ��)� " �"�#������ ����� #�*���� �#��������� �������������)����� ��� ������
� ������ " ���#(������ ���� � ������ ���� �� " ���"����� ����(#����� �" � ���*�����X���"��� �*�*��) �*����)����#��"��)�*�����*���*����)�*�����������+�#��#�)���� 1���)\� )�#� ��*����� ������<�� � ���" ���)\� �*# ����� �#�����#���� ���� ���� #�*� #�1��"����#�*�"��"�#� ��( ��Z� #����*����#*�����"��" ���#(���������� ��#����������#������������������� ����� ���*�� �������������� ��������( �� �����������#��"��)���1� ��� ���)� �*�*�(<� � � ������� x��^�� �/L�� X�"�*���������)\� �� ���" �"�#�����1���)�#��"��)\�� ����)� ��" �*�<���#���� #����� ?��������)�+�#��#�)���� ���)\�) � 1(����*���� +#�������#*��������� ������������������X��#*���������#*����"��#<�������� ��������� ��� �$��#+��#����Z��������# �������(#�������# ����"�������# ����������1(#����������# ��"�<����� ��� ���)\�*�� � \���" ���#(������ ���*��) �*�\�"����������#����q*#<��� �����v�����*������*���������*������V�" ����#�������#������" #*�1���� ����<��*����"�*����� �����*(�����( �����"��������# ��"�<����� ��� ���)��A�"��������� ��� �$�#<��( ���������� ���������(#���������*��� �*�*�(<���������1������� �*� �" ��"���� ��� �# ���� " ���#(������ ���\� �����*�� �#*��# ���* � � ��#<��������������)�(#����H�1�Q�q��*���"������������*� �" ��"���H�v\�H�1=�q=���������*� �" ��"��)��#*���# *�*�#*���������//@�# "�v\�H`�X1�q��#�?����# ���*�� �����1�"����"���*��v� #�*�H�1Q�q���������*� �" ��"��\�"�<#���#*���������� �H�����//@�# "�\�*� �����*������ ���)\� "�<#�� �� �<T�����*��� "#����� �#*��������� � � ����� ����� ���v��H�*(����� � �*�������"�\������������" �"�#������ �$���� ����# ��"�<��� �) 1�*����)�*�#<���)�"#��<��q���#*����"��+#�"������ ������������v������" �*���*���*����*��������������� #�*�" �*���#�*�"������� ��( ��
' ������� ������� �����*�� +���� "����?�"����� "#��<�� H���� ��# ����"���� �����(�� *� ����*(�����( �����"��������# ��"�<����� ��� ���)��X�"�T��"������ #<���� �*���������*����� *� ����" �"�#������ �����������H�1�Q��� � ��( �� ���#��*��� 1� ��� ���"�T��"�� ��#������)����������*���# � ���\������� ���������*������#��"���"�� #� ���\���"�T��"�������� ���)��#*���(�" ���#�������)\���"�T��"�� "#�����
����������������������������������������������/L�x��^�� �\�Transmission of World Food Price Changes to Markets in Sub-Saharan Africa\�Y�� #�� ?���>�����}������+���)��� ���������Y����#�)������� �� ?��)������#������? #�]���#���� ��������� ������q�?]�v� ?��)��H������'��(� �\��//��
�
�Q�
��� #����"�� #���� #�*�����"��`#�+���1~� ���/F��� �"����?�"�����"#��<�������(�� 1*� ���������" �"�#������ ������" #*����� �������#����#�����#��"����"� � ���*��( \����� �#������ �#�������*��� q x v� �� ��)������� ������#� ��� q>v� �#*������)� ��"�T��"<���x�� ���� � �������� � " ��� � � �*����� ������� ��� �*��#�� (#���� �� ��� "��� � *� ����*�������� ���(� ����*���� q SxW �� v\� �#������ � *� ���� *�������� ���(� ����*�����q xWSx ��� v\� ���"��� � *� ���� *�������� ���(� ����*���� q SxWx ��� v� �� +�#�* ����"���� *� ����*�����������(� ����*����q SxW �� v���
X������������#������?��"�� ������( �#��"��� ��������*����$����)���*���#*�1� �*������(���������*���*�*�+�����������)����� ��� ��( ��A���( ��*(������� �#�1� ������� ���� �#<������# +������"���#�������������*��) �*��������� �*�*�(<����)���( � � *� ���)�� A#<��� ������ ���� ��� ���� ��� #��"�� ��# ����"��� � �� + �����*����$� ���"�������*�+" �����#*�"�*���������(���<����� ���)�����*����*�����"����#��"��� ������#�� �� [�'��` ����/Q� ��"�*���\� �� ����� � � *���*���� *� ������ �����������*��"#������# *+��� ��������#�"��#��)�#��" ���)\�#<�������#*�"�*���������? #1������ ��+� �������( � �� ����� ����#������� #*��<��� Y *������� � ���*���� �#�������������*���*(��������� ����� �$������)����������*���)�*��� � ����" �� �*�(#�( ��1���)�������� ������ *� ���#*�� �*����� ��(���<����� ���)� ����*���# ����������# �����\��#*���������� ���*����������������� "#��� � ����� �����������<��*����"��" #����������#� ��\���*(����������� ��� �$� �<T������*�� ���)����6.2. Konwergencja cen produktów żywnościowych w krajach UE
^�����������*�����*#<��� ������� *� �����������*��( �� ��#"��������� "#�1�������������" ���#(�������������(����X��<��*����"�*����� ���\��������" ����#��*#<��� ������ ���\� ��"�*���\� �� �� �����)� �//@1�/&� �� "#����)� H�1�Q� �� � ��� ��� ��� ��� �# ���� *������*����� ���� ��)� ����#(������� ' ���#(������ ���� ����*�+������#*�+��(������(#�������� ������� �$�q*������*��������<��*����"��*����� ��������"����*(�����( �� *� ������� �� ������ � �&\Q��������Q\Q�����v��
^�����*���"������( �*�����"�� �� � ��� ����#*����"���# ������<����� �<��+�*��" ) � ���)�����" ) � ���)�q*������*����������#�������� �� ������ � �=\=��������� =\@�����v��Y *���#����� �"�����#*���#*����( �*#<��� ������ �����������* �����)� ������)\������#�* � \����# ������#<�����������������+����*�*�(<�������#�T������ 1�*��" ���� "#������X�" ������)������)�q�//�1�/&v� �� � ��� ��� ��� ���*�����1�*���������" ���#(������������ ���*�� �� ��#*������*���"���������� ���� �� ��� �����^�����*��*#<��� �������# �������#<����������������� �� � ��� ���#<���# �����1�<����� �<��+�*��" ) � ���)��X�(#�������� �<����" ) � ���)�� �*��" ��\�*���*���" ���#(������ ���� �� �����)� �//@1�//=� * ������ *�)�� ������ X� #�*�������\� �� �����)��//�1�/&��������� �*���"�*��������<��*����"�������#���� ���� �&\&������� � +���
����������������������������������������������/F�^��V��)������*\�'��|�"����"�\�Konkurencyjność wybranych branż polskiej gospodarki na rynku Unii Europejskiej\�X��������� ��Z����0��*�����\��/@\����F���/Q�������#�\�[�'��` ����\�Analysis of Price Transmission Along the Food Chain\�0����} �\��_(#������#������}��)�#����X #"��(�����#�\�x ��&\�0������+���)��(\��//=\�������
�
���
���������� �� � ��� ������*�������*��)������*��)��# ���* ���)���]�Y�`�1�][/�� #�*���+�������)�_��A�� ��"���/� ��[��'�#" ���"���#*������� �������"����"�1*���� ��"�\� �� �# ���� " ���#(������ ���� ���� ��� ����*������� �)�#�"��#�� ���� ��( ��>��`������)������������� �"#������\�����������"��� �*���#����������#+��#������\����*��*�#���������������#���"������)�*#<��� ��������� �#*������ "#������
]���#���������� ��#*����������"����*������*��*����� ��������"�<���*(�����( �� *� ���������"#����)�H�1=\�H`�X1� #�*�H�1Q�q��"#���L�v��X��#*����"��������� ���� ���������*�� *#<��� ������ �������� � ��#<�� "#��<�� ��#�?�� ��# � �� *�� �1�����"��� �"���*���� X�"�*���� � � ��� � *������� �?�"�� ������*�( � �� ����� ����(#������" � ���*���\���"��������#*����������<�����������\���#���"����*����� ����������� �����^��� ��������"�*��*���*����\���*������*����������#��������*�� � ��� �� ��//Q�# "�\��*���� �� ��������\� (��� �� � * ������)� (#����)� ������� �# ���� " ���#(������ ���� ���(���� � ���������X��<������������� � � ����������������#�*�"��"�#� ��( ����\����*# ����#*��#*��� ���������������������*��*#<��� ��������������*��"#�������� � +������1������� �����#���� ���� �� �����* ������ �#*��*����� �*�� ���\� �) ���� ��� ���� � ��1�*���� *� ���\� �� � ��� ���#<��=��������H���#*���# *�*�#*��������#*���#*����������#����������� ������"#����)�H�1Q���������� ������ #<� "��#��" ����#*�+��(��X������)��//@1�//L�+���� ���*����� ���������*����� #<�������� ���*���"��)����1��* �����)�(#���������\�*������*���������*��\��� �F\@���X�" ������)������)� �� 1� ��� �*�����" �����������*��( �����#�T��( �*���"�*�������������#(������������1� ��������*�������"#�������>� � � ������ �+�� �*���"�*�������� �����" ���#(�������������>� �����\�| ����������*��)��)� #�*�#�����������������"����*����������� * 1������)���������)��>� �����" ���#(�����������# ������<����� ������� �����*��������#�T���� �� "#���������*���X������)��//@1�//Q������������ �#����" ���#(������������� �������#�������� ��#�������H�1�Q�q*�� *� ���==\L��� �F�\Q�v��X�" ������� "#�1���� �� � ��� � *���"�*����� ����#(������ ����� X� " ���"������\� �� �/&� # "�� �������� ������� �����"�*���� ������������� *� ���� "��L/���#����������������A���*����� �+�� �*���)�������"�#�<�������\�"�<#���#*�"��������������*��������#� ���)�������1����"#�� ����������� ������#*�"��� � \����//Q�# "��"�#��*� ��( �� ���# ���� ����&\=�\�� ��*���(������/&�# "��;�@\�/&��� ����#�*��� \�������������������" �1��#(���������������#���"����#�*�"��"�#� ��( @���
����������������������������������������������/��]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena… (3). Potencjał konkurencyjny…\� �������\�����/1�&��/�_��A�� ��"�\� Zróżnicowanie i konwersja cen dóbr konsumpcyjnych w integrującej się Europie\�!Y �*��"���" � ����Y ����������Y *� ���0+�*�#<��X����"��)%��/�\������\�*���\����L1&����[��'�#" ���"\� Significant differences in price levels for food, beverages and tobacco across Europe in 2012\���# ����\�>���������� ���? ���\�=\��/&\�)�����������# ����������# ������������������������������������)�����>��`������)����\�^����x��� �\�Y�V��> � #�\�Price Level Convergence Among United States Cities: Lessons for the European Central Bank\� !]���#���� ������ � ����Y�����%��//�\�� ��� @&� q@\�x ��v\�����/Q1/����&������+����\�/Q�/���/@��@���'��` �+�#(\�}����#+ ���\�Market integration and convergence to the Law of One Price: evidence from the European car market\�!V �#���� ?�]���#���� ������ � ����%��//=\�� ���L=\����@�1F&��
�
//�
X�"#���L���' ���#(����������� ����� ���)�(#����# ��"�<����� ��� ���)���H���������)��//@1�/&�q���# ��v�
�
������ �Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014.��
A+��� �$�����������" ���#(������������#<���# ������<����� �<��+�*��" ) 1� ���)� *� ������� �# ������<�� ��� ���� ������ ����� ���" � �� (<����)� "��#��"��)�*������� ����#�*��������*���� �$����������*�������#(������������#<���������H`�X1�q��"#��� L�v�� X��"�*�� �����#���� ���\� ��� �� ��������)� *����* ���)� � � (#���� H�1Q\� �� � ��� ���� ��������"#����)�!���#��%�H����� X���������)�H�1=�����"�� � � � *��*���"�*���������#(�������������X� �*��)���}#������ #�*�� �#����" ���#(������ ����
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,020
04
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
UE-28 UE-15
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
UGiW-11 UE-8
Żywność Napoje bezalkoholowe
Napoje alkoholowe Tytoń
�
/�
�� _���#��� �� �����\� �#*�� #���������� �������"��)� *������)� ��#<�� � * ������)� ��������X�#<�� "#��<�� H�1Q� ������"�*�� " ���#(������ ���� ��� �<�� +�*��" ) � ���)� �� 1� ��� � ��� >� �����\� | ����� �� ~������� ' ���#(������ ���� ��� �<�� +�*��" ) � ���)����� �����+�������*������������ ����;����/&�# "����� �����F�\&����
�#*���#*����� *#<��� ������ ���� ��� �<�� ��" ) � ���)� ��"�*���� ��� ���*�\����� #<�������*���*������� �<�� �����+#�������#*��������� ���*�( \����� �" �1��#(������ ���� q��"#��� L�v�� X�#<�� �� �#�+�� ���)� (#��� "#��<�� �� � ��� � ��"�� ������������ �" ���#(�����������x�����"�*������# � #�������\����"�*������#������������\������� �������"#����)�H`�X1��x��� �������*��*#<��� ���������� �� � 1��� �����������)�!���#��%�H��������)���)�#�"��#�����*���+��������������*�����" ���#1�(������������� �<����" ) � ���)������)��(#�� ������)���� �*�*�(<����)� "#����)������*��� X� �����)� �//@1�//� *� +��#� ��� � *�����" � *������*����� *#<��� ���������\� �� �� �����)� ���������)� � (��+������ �����#���� ����� X��<��*����"�� *����� �����*(������)� ����"�<��������� �<����" ) � ���)���"#����)�H�1Q��������������* 1������ �*����� +���� ������*��� A������*����� �����#���� ���� �� � ��� � �� "#������//@1�//F��X�" ������)������)������#�* � �*���"�*�����*#<��� ������������ ��� ����)� " ���*� ����#<���������*�����<��*����"����*����� ����������� �<����" ) 1� ���)����/&�# "�\� �� � ���������*��"#������H�1�Q\�H�1=� ��H`�X1������1�������H�1Q\���� ����� �� ������ �;�/\=�����\��\F��������=\&������A���*���������� �*������� ������� ��������)������H����������<��)������������# ��"�������#*�"��1� � ���>*������ + ���*���������� ���� � � �����)��������� �������" ) � ������ �����&\=��������"���_Z��=��q���*����*������v=��� � ������ \������#*����"������(#�����# ��"�<��#�(� ������*#<��� ������� ����"�)���� ���)��������"�� ���" 1���)���#<���)�"#����)������(�<������*����"�������"����" ���#(�����������
' ���#(������������� ������#����)�H�1�Q�+������� "��q��"#���L�v��X��#*�1������������ � � ��*������� ��������)� ��"� #<�� �#*������� �� ���*�( � *������ 1��� � ��������"�*��������������*����� ��������� "#�����*������*���������# � #����������"#����)�H�1Q��X�����(#���������������<��*����"�*����� �����*(�����( �����"���������� ���� +���������*�� *� ���&@\F��� �\@���#���������# ����"������# ����" �1��#(������������# +<����� �� ���)���"#����)��� #*����)�H�1=���H`�X1���*�1���*������������� �����>�(�#����� \����*����"��������� ����������������#�?�����������������)�+�� �*����� �����*������*���������#(������������� ��������������)�H�1Q��x�����"�*��" ���#(�����������������)��//@1�/&�������������Y�������q �@�\=�����v\����| �����q� �&L\L�����v������ �����q ��@\@�����v���
>� �����" ���#(���������\�*�������_��~�����+�������>��}���#�����L\�*����� ��*��� � ����( ��� ������(#�(����������)��_�� #*�� ����#�*�\���� ����� �����" ���#1(����������*�(#�( �����)��# ��"�<�\������ ���*�*����� ��� �$�#<�������� *� ����� �*�*�(<����)� (#��� �# ��"�<�� q�� ��# ����v�� A�� ����� � � +�� � �#*�����"�� �����*�������#��������� ����� ���)��# ��"�<����(#�����!��� �$%�q��"#���L��v���#*��# ��1����������������������������������������������=�����������+ ��(�������L�_��~�����+����\�>��}���#�����\�Price Convergence after the Eastern Enlargement of the EU: Evidencefrom Retail Food Prices\��/@\��������1)�����+�#(���\��/�/���/@��
�
/��
�* ���+���������"�*���\������������*��*#<��� ��������"#����)�H�1�Q� �� � ��� ����#*����"������ ���<��������*�*<�� #�*����"�\���#<��������;����<��*����"�*����� �����*(������)�����"�<��������� �������/&�# "�� �� ������ ��\L����L\&���x��� ����"�*�������#�������������� �������#<���# ������<��� * ������)��# ��"�<����1� ��� ���)� qF\&�v� �� #�+� qQ\/�v�� A����� ������ ������"�*�� #<����� �� �/&� # "�� �� � ��� � �� �����)� � �<�� q��\@�v\� *+<\� �#*��� #<�� *+ ���)� �� ����*���� #�*�������q�F\L�v���X�"#���L����' ���#(����������� ����� ���)��# ��"�<����(#�����!��� �$%���H���
�������)��//@1�/&�q���# ��v�
�
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Pieczywo i zboża
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
UE-28 UE-15
7,0
9,0
11,0
13,0
15,0
17,0
19,0
21,0
23,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
UGiW-11 UE-8
Mięso
Ryby i przetwory rybne Mleko, sery i jaja
�
/&�
����X�"#����L���
�
Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014. �
0���������"�*���� ����������� �������# ����" ���#(�����������Y<�������� �����#<���# ������<����� ����"#��<��H�1�Q�*������*���������*�*�(<�������(#������# 1������<�� � �<������#*��\�#�+����#*��� #<��#�+���)� #�*�*+<\��#*��� #<��*+ 1���)� �� ����*����� x��������*�� " ���#(������ ���� �� � ��� � �� �#*����"�� ���<����� ����*�*<�� #�*����"�\� ��#<�� �� �����X�"�*���� � �� � ����\������"�*�������#����������� � �*��" ���� "#����� ��#*���� *������*����� #<���� ��� ���)� �� ���������)� �����)��Y�������������"���� �����*����� �������������� ���)�� � ����\����"������( �*�����"���������� ������*����� ������������*���X�#� ������"�*�����$\����# ����" ���#(������������(#����)��# ��"�<����� ��� ���)� ���)���� "����*����� ���������� � � ����*�������" ���� ������ �����*#<��� ����������� ����� ���)�(#������ �����
5,0
7,0
9,0
11,0
13,0
15,0
17,0
19,020
04
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
UE-28
UE-15
UGiW-11
UE-8
Oleje i tłuszcze
Pozostała żywność
Owoce, warzywa, ziemniaki
�
/@�
X����"�* ����(#����# ��"�<����� ��� ���)�*� +��#� ��� �������*��*#<1��� ������������"#����)�H�1=���H`�X1\��#*������ �*���������*��\��������* ��1���� "#����\� " ���#(������ ����� X����"���� +���� �# �������� ������ #�*� � * ���������� �����x�����*��*#<��� ���������������)�(#����)��# ��"�<���������� ������1�����)�H�1Q\���"�<#��)�������//@�# "��*� +��#� ��� �#�������������"�������#��������� X�#<�� ���� (#���� ������\� �� �#*����"�� �# ������<�� �����\� �� � ��� � �����"����*���*����*# ���*#<��� �����������>� � � ������ �+�� �*���"�*�������������������| ����\�~�����������*��)��)��>���������*���" ���#(������ �� � ��� ���� ��������#<���# ������<��� * ���������� �����A���*����� �+�� �*��*������*����������#1(����������� * ���������� ���������*���"��)���������)�����(#������6.3. Poziom cen produktów żywnościowych a konkurencyjność przemysłu
spożywczego państw UE
�#*������� ��� �� � �#*������ � �# *�*����� *#<��� ������ ���� ��� ���� #�*����� � ��)� " ���#(������ �� ���*�*�(<��� ���)� (#����)� "#��<�� ��"�*���\� �� ���������#<������� ������� ����������� ���)�*�������" �"#�����)���������)��A� ��( ��*(������ " ��� � +�#�*���� �*�*�(<� ���� �����*�\� "����?�"����� "#���� ��# ����"��� �����(� � 1*� ��� �*(�����( � ����"��� ���� �# ��"�<�� ��� ��� ���)�� X�"�T��"�� ��� � #<���� ��*� ��������*���� � *� ���� � *����� " �"�#��������� ������� H�1�Q�� � *� ��� � � � �����"�*����� *���*����� ��" #*���������� �� � �*�*�(<����)� "#����)� ��#���(��� ��� ����" �"�#������ �����'#������������� �H��� �*��� � �����*��#��(#����� ���� "��\��#��1���\����"�����+�#�* ����"���� *� ��������"����*(�����( �� *� ��������� ����#��*���(#�����)�#�"��#�*�����������������*���� *� ����������� ��������� �<��+�*��1" ) � ���)�*����* � ����/&�# "�����$�"#��<��������\�>*�����\�}��������\�_���#������ ~�"���+�#(� q��+���� L�v�� �#����� � *� �� �*(�����( � ����"��� ���� ������ ������� ]#������\� [��(��\� ��� X� �*��)\� �� x����*��)\� ��� }#�����\� ��� ���#*�\� �� `#��������X���"����[#��������' ������(#���� ����"���� *� ���������# ��"�<����� ��� ���)���� ��� �<�� +�*��" ) � ���)� �� �/&� # "�� �� #*���� >� �����\� � ������\� ���*�����\��) #�����\�� #��(����\�>� �����\���� ���\�| �������*��)���� ��"����������� �"#��<�� �+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��" ) � 1���)��� �����(#����"#��<��*����* � ���"���X�(#�\�~����\�[��(�#�����Y��������Y<��������� ����*�� � ��"�� �� ������ ��� ����� �� �Q\Q� ����� Y *���#����� *������ ��"�T��"���*(�����( � ����"��������# ��"�<����� ��� ���)� ����� �<���� �����)������*�\����������#�* � ���� ����)�*�������*��#�*��� ������"����?�"�������
� *� �� �*(�����( � ����"��� ���� ��� ���� �� ��� �<�� +�*��" ) � ���)� +����#*�����"�� �#*��# ���*����� �����*�� *���� ���� ����*�� ��� "���( #��� �� ��������*������"�T��"����� *�����" �"�#����������������H��q��+����L��v��[��(��\�}#��������x�����\��)�#�"��#�*������ ���� �#������ ����"���� ���� ��� ���� �� ��� �<�� +�*��" ) � ���)\�*����*���������(#�����"#��<�� ���� "����� *�����" �"�#�����������������������#<���������� ������*��� ��*������ �� ������#*�������� #��"�� �"�� #� ���� #�*� �������"���"���������"��)���� �����X���"���� ���*�������������������#*(���*� ������������)���� ��������� "��( ��� �������"��������������#��������"�� #�������� #����� +# ���)�
�
/=�
)���� ���)� �# ��"����� �� ���*���� ���)� "#��<��� x��"�� � *� �� ���� ��� ���\����#�������� �"#��<��H�1�Q\� �� � ����������*��������� ������\��� ����������"#�� ���"����*��� " �"�#������ ��� #��"�� ��# ����"���� ���)�� ���)� ������� +�� � � ���� � ����*���*������#*��������� ���*�( ���( �� ��#�����# � ������#*���(����� ��\���#�1����������+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��1" ) � ���)\� +���� ����#���������� �*����"���� " �"�#������ ���� ��� #��"�� ��������� ��"�\� X�(��#� �� [��(�#���� X������ ��� "#���� � �������� �#*���(�� " ���#����������)�������# ��"������� ���*���\�������)�*���*����������������#��"���"�� #� ����+�� �#�����������������"�����#*������� ����������"�*����#<����\������#*����"��"#�1�<�� � �������"��� � ��������� �# ��"������� �#*������� �� ���*�( � q}��������\� ���#����^����vF�#���������� *� ��������� �������������� ���( �*���*��������*��"��������#*�*������ *�����" �"�#������������
Z�+����L���X*(����������"���������� ��������� �<��+�*��" ) � ���)���"#����)�H������# ����"�����������)��//=\��//�����/&�qH�1�Q���//v�
'#����//=�
'#����//��
'#����/&�
����"�� � *� �� ����"�� � *� �� ����"�� � *� �������� @\Q�
���
"��
������ &Q\���
�� "
�� ������ @/\�
���
"��]#������� �L\� ]#������� �Q\F� >*������ �=\�
}��������� �\L� }��������� �\� }��������� ��\F�>*������ �/\&� ~����+�#(� L\@� _���#��� �\L�X� �)�� L\&� _���#��� L\�
�#��
���
~����+�#(� Q\��~����+�#(� =\/�
�#��
���
[��(��� =\�� ]#������� F\/�
�#��
���
X���"��[#������� &\L� x������ /\=� [��(��� \F�_���#��� /\�� }#������ /\� X� �)�� \F�[��(��� /�\�� ���#� /Q\Q� x������ /F\��x������ /=\Q� X� �)�� /Q\� }#������ /F\��}#������ /=\L� >*������ /@\� ���#� /F\F����#� /@\L� `#����� /@\� `#����� /\F�`#����� �L\� � ������� �F\F� X���"��[#������� //\=����*������ �\&�
���"
��
X���"��[#������� �L\��
���"
��
^����� //\/�� ������� QQ\L� ���*������ �L\L� >� ������ �Q\L�
���"
��
� #��(����� QQ\@� >� ������ �L\� � ������� �F\/�>� ������ QF\&� �) #������ �@\F� ���*������ �&\=��) #������ QL\=� ^����� �&\=� �) #������ ��\��^����� Q�\=� � #��(����� ��\�� � #��(����� �/\����� ���� F&\� | ���� Q=\Q� >� ������ QQ\&�X�(#�� F\Q� >� ������ Q\@� ��� ���� QQ\��Y������� LQ\=�
+�#�
* ��
��"�
�
��� ���� Q/\=� | ���� QL\L��*��)�� LL\�� X�(#�� FQ\Q� �*��)�� Q&\Q�| ���� L=\�� �*��)�� F@\��
+�#�
* ��
��"�
� X�(#�� F�\L�
+�#�
* ��
��"�
�
� ��"�� L@\L� ~������ F&\=� ~������ FF\F�>� ������ L@\=� [��(�#��� LL\=� [��(�#��� L�\/�~������ L\=� Y������� LL\/� Y������� L�\/�[��(�#��� =@\� � ��"�� L&\=� � ��"�� L\L�Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014.�����������������������������������������������F�^��V��)������*\� Klastry a konkurencyjność przemysłu spożywczego\� ����� ]��>*�*������"� q#���v\�Monitoring i ocena … (3). Potencjał konkurencyjny…\� �������\ ���Q&1//��
�
/L�
Z�+����L����� *� ���*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��" ) � ���)����"#����)�H������# ����"��������)�� *�����" �"�#�����������/&�# "��
X��*�*�(<��������� *� ���*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��" ) � ���)�
��� "�� �#����� ���"�� +�#�* ����"��
� *�
����
" �"
�#��
����
��
��� "�� ;� [��(��\�}#�����\�x������
���*�����\�� ������� ;�
�#������ �����\�_���#��� ]#������\�X� �)�� ;� X�(#�\�[��(�#��\�
� ��"��
���"�� >*�����\�~�"���+�#(�
`#����\��X���"��[#�������
>� �����\��) #�����\�� #��(����\�>� �����\�
��� ���\�| ���\��*��)��
~����\�Y�������
+�#�* ����"�� }��������� ���#� ^����� ;�
Źródło: opracowanie na podstawie danych z tabeli 6.1 oraz M. Juchniewicz, K. Łukiewska, Konkurencyj-ność wybranych branż polskiej gospodarki na rynku Unii Europejskiej, Wydawnictwo PTE w Olsztynie, 2014, s. 137. �
`#����������� ���� "���� *� ����������� �������/&�# "���� #*���������\�>*�����\� _���#��\� }��������� �� ~�"���+�#(� q��+���� L�&v�� [�#�* � ���"�� � *� �� ���� ����(#�����# ��"�<�� �� � ��� ����X�(#*��)\�~�����\���Y������\�[��(�#�������� ������Y<����� ����*�� ������ �� � ��"�� ��� ����� �� FL\/� ����� X�� "�� � *� �� ���� ��� �<��+�*��" ) � ���)� �� � ��� ���� ��������������������)�"#����)�� �����\� ]#����������>*�������[��(�#��\� � ��"�� �� Y������� *�"����?�" ��� �� � ������ �(#������������ �+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"���������� �<��+�*��" ) � ���)�������#��������+������ �����#*����"�� ���*�*�����"�*�� ����� ����� �� ������ ��Q\Q� �� �Q\Q������ #�*�/�\=������ X�"�*���� � �� � ����\� ��(�<����� ����#�������� " �"�# ����������������)�#��"��)���� ��������� �<��+�*��" ) � ���)���������)�"#����)����*���������
x��� � �������� ���������� *�� � ��� � ��#<�� �# ������<�� ��� �<�� ��" ) � 1���)� q��+���� L�&v�� � � (#���� "#��<�� � ������*��� � *� ���� ���� ��" ) ��� *����* � �"#�����"��������"��� #�*�]#���������X���"��[#��������[�#�* ����"��� *� �����������1� ������� ���������X�(#*��)\���Y������� ��[��(�#���������#������������*�������1�*�����������*���� *� ����������" ) ������ �����/L\Q������'#���� �������*���� *� ����������� ������#<��H�1�Q�� ��]#������\�X���"��[#������\�}#�����\�>*��������� � �������� x��������*�� � *� �� ���� ��� ���� �� � ��� � ��� ~������ �� �� [��(�#����A#<��� ������ ���� ��� ��� � @/\� ����� X�� "�� � *� �� ���� �� � ������� �� �#�������� x����*��)� +��� � #<��������� *� �*��"���� �#*�*� ��� "#���� � *����� " �"�#���������[����� ����� �*�������������� �������"�*���*���*���������������#��"���"�� #� �����0���)�" #*����������������" �"�#���������������*��#<����������#*���(��)���� ������ � ��������� �#*���(� " ���#�������)�� � ��"�� ��" � "#��� � ������"�*��� ��������)���� ���� #�*� ����)� �#*���(��)� " ���#�������)� �� *���*����� ��*����� �� #��"����� ����" �"�# ��������������" #*���������#*���(����� ���q��+����L�@v��
�
�
�
Z�+�
���L
�&��X
*(��
����
����
"���
����
��
� ��
�\���
� �<
��+
�*��
" )
� �
��)\
����
�<�
���"
) �
���
)� #
�*���
� ��
���
�"#�
���)
�H��
����#
���
�"��
�����
/&�
# "�
�qH�1
�Q��
�//
v���
��
�$�
x��
���
+�*�
�" )
� �
��x
�� �
����
" )
� �
��Z�
� ��
"#��
���
��"�
��
*� �
�"#
���
����
"��
� *�
��
"#��
���
��"�
��
*� �
�"#
���
����
"��
� *�
��
���
���
&L\
�
��� "��
���
���
FQ\
�
��� "��
}���
����
��F
&\Q�
��� "��
]#���
����
�@\
=�
��� "��
>*�
����
��
=\&�
]#���
����
��\
=�]#�
����
��L
�\=�
X��
�"��
[#�
����
��Q
�\��
_��
�#���
��\
Q�>*
���
���
�@\
��>*
���
���
=�\
=�}#
����
��&
/\@�
}���
����
���
�\Q�
}���
����
���
�\@�
�#�����
���
���
&�\
L�>*
���
���
��\
&�~�
"���
+�#(
��
\/�
X��
�"��
[#�
����
��
@\�
X��
�"��
[#�
����
��&
Q\/�
� �
����
��
=\/�
]#���
����
=\
Q��#�����
_��
�#���
&\
��`
#���
���
F\L�
�#�����
���
���
�\
Q�
�#�����
X�
�)��
&\
���
��#�
&\
L��
��#�
L\
F�}�
����
����
/�\
��[
��(�
��
�\=�
^��
���
/�\
��^
����
�
@\&�
x��
���
���
\@�
}#��
����
/�\
@�|
����
/Q\
��|
����
/�\
L�X
� �)
���=
\/�
x��
���
�/
Q\@�
�)
#���
���
/F\
����
� ��
��/
@\L�
���"��
[��
(���
�@\
��
��#�
/F\
�`
#���
��/
L\��
�)
#���
���
/&\
L�^
����
\@�
`#�
����
/\
&�>�
���
���
/=\
=�>�
���
���
/&\
/��
��*�
����
�Q=
\/�
>� �
����
���
\@�
[��
(���
/@\
L�X
� �)
��/
/\/�
_��
�#���
Q@\�
�X
���"
��[
#���
����
��\
�x
���
���
/&\
Q�[
��(�
����
\L�
���
#�Q@
\L�
^��
���
��\/
�~�
"���
+�#(
�/
\Q�
���"��
� �
����
����
\L�
� #��
(����
�Q�
\Q�
���"��
� �
����
���F
\=�
���"��
�*�
�)��
�F\�
�_
���#�
���L
\&�
~�"�
��+�
#(�
F�\�
��
��*�
����
��@
\��
~���
���L
\F�
�*�
�)��
�@\Q
�`
#���
��F&
\��
�)
#���
���
�\�
�X
� �)
���=
\/�
~���
���&
\=�
>� �
����
�F�
\�
� #��
(����
��/
\/�
}#��
����
�@\=
��
��"�
���
\�
Y��
����
�F
\Q�
���
����
QF\L
���
� ��
���@
\@�
>� �
����
��
\�
>� �
����
�F/
\/�
>� �
����
�QL
\Q�
� #��
(����
��&
\&�
}#��
����
�/\=
��
*��)
��L=
\F�
| ��
��Q@
\F�
>� �
����
���
\&�
~�"�
��+�
#(�
�/\@
���
� ��
��L�
\��
�*�
�)��
Q�\=
��
���
����
�\Q
��
#��(�
����
�/\&
�|
����
L�\L
�X
�(#�
�F�
\��
+�#�* ����"��
���
*���
���
Q=\�
��
��*�
����
�QF
\��
�)
#���
���
=�\�
�~�
����
FL\�
�X
�(#�
�Q@
\F�
x��
���
�Q
\@�
� ��
"��
=�\&
�Y
����
���
LQ\=
�[
��(�
#���
F�\&
�
+�#�* ����"��
X�(
#��
F�\F
�
+�#�* ����"��
X�(
#��
=F\@
�[
��(�
#���
LF\�
��
��"�
�F�
\&�
Y��
����
�FL
\Q�
~���
��=@
\Q�
+�#1�* ����"��
� ��
"��
L/\
�Y
����
���
F=\L
�[
��(�
#���
LF\/
�[
��(�
#���
=@\@
�Źr
ódło
: opr
acow
anie
na
pods
tawi
e da
nych
Eur
osta
t, ww
w.e
pp.e
uros
tat.e
c.eu
ropa
.eu,
06.
09.2
014.
/F
�
/Q�
Z�+����L�@��� *� ���*(�����( �����"���������� ������"#����)�H������# ����"��������)�� *�����" �"�#�����������/&�# "��
X��*�*�(<��������� *� ���*(�����( �����"���������� ����
��� "�� �#����� ���"�� +�#�* ����"��
� *�
����
" �"
�#��
����
��
��� "�� � ������� x������ � ��"�� ;�
�#������ ;������\��[��(��\��^�����
� #��(����\�~�"���+�#(\��
`#����\�Y������\��*��)��
~����\��[��(�#���
���"��]#������\��
X���"��[#������\�}#������
X� �)�\����*�����\�_���#��\����#�
��� ���\�| ���\��) #�����\�X�(#��� ;�
+�#�* ����"�� >*������ }��������� >� �����\�>� ������ ;�
Źródło: opracowanie na podstawie danych z tabeli 6.1 oraz M. Juchniewicz, K. Łukiewska, Konkuren-cyjność…, op. cit., s. 137. �
� #<������� �*(������)� ����"�<�� ���� � �*�*�(<����)� (#��� �# ��"�<�� ��1� ��� ���)� �� "#����)� �������)� ��"�*���� � � ����� ��� ��� "�� " �"�#������ �$����� ���"#��<��*����*����)�� �(#����H�1Q��Y������\�� ��"�� ��[��(�#������������ �������\���"�<#��)� �� � ��� �������*��� *� ��� ����"�<�������# ��"�<����� 1��� ���)� q��+���� L�=v�� x�����*�� ����� *+<\� �#*��� #<�� *+ ���)� �� ����*����������� ������������\�_���#��\�>*������ #�*���}����������x��"��" �"�#������ �������� ����������)�#�"��#�* ������������ �������_���#��\�~�"���+�#(\�x�����\�>*�����\������\�}#�����\�}�����������[��(����X��#*����"������#�+�������*������� �� � ��� ���~�"���+�#(�\�_���#��\���������[��(�����
��������"�\���#<��������+�������������" �"�#��������������#*�\���`#����������X� �*��)�� X�� "��� *� �� �*(�����( � ����"������� ���<�� �� ����*�*<�� �� � ��� ���� �������������\�_���#�����>� �������x��"��� *� ��" �"�#������ ������� ������(#�1���� � ��\� ��#*���� �� *������"�� ������ ���� �� *���*���� �*�#�*��� (#����� ������\�������� ��������>*�����\�]#������\������\�}��������\�_���#�������~�"���+�#(���X�� "��� *� �� �*(�����( � ����"��� ���� � * ������� ��� ���� *� +��#� ��� � ��� �����������������������#*���[#�"��#*���(���� ���)���#<���# ������<����� �<��+�*��" 1) � ���)������� �����������\�]#���������>*��������#*������� ��������*����"�*���\��������������"#����� �������*���� *� ��������� �*�*�(<����)�(#����# ��"�<����1� ��� ���)� q�#����� � *� �� �� � ��� � ���" ����#*����"������ ���"�\� ��#<�� �� ���v��� ������# ����������� ����" �"�#������� #��"����������(�<������� ��#���� ��#*�1��(�� ��� ��� ;� ��� ��*���"��)� (#����)� �# ��"�<�� ��� ��� ���)� *������\� ��#<��(#����"#��<�� �+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"������\� ����������+��#*�� 1������������������
�
�
�
Z�+�
���L
�=��X
*(��
����
����
"���
����
� ��
���
���
)��#
��"
�<�
���(
#���
��!
���
�$%�
#�*
����
�<�
�+�*
��"
) �
���
)���
��"
#���
�)�H
�����
�# �
���"
�����
��/
&�#
"��qH
�1�Q
���
//v�
����
*��
���*
+ �
�^
���
�Y
�+��
^��
" \��
�#��
�����
��"#
���
����
"��
� *�
��
"#��
���
��"�
��
*� �
�"#
���
����
"��
� *�
��
"#��
���
��"�
��
*� �
��
����
�=
F\=�
��� "��
_��
�#���
&=\
��
��� "��
~�"�
��+�
#(�
�F\
Q�
��� "��
���
#�@
=\�
��� "��
_��
�#���
&F\
��~�
"���
+�#(
�&
�\��
_��
�#���
�L\
L�`
#���
��&
�\��
>*�
����
�&
@\Q�
x��
���
�&
/\@�
���
���
�=\
��X
� �)
���
F\&�
}���
����
��&
&\F�
>*�
����
��
Q\Q�
[��
(���
��\
F�}�
����
����
�\
��
�#�����
~�"�
��+�
#(�
�/\
��
�#�����
���
���
�F\
F��
��#�
Q\
Q�
�#�����
~�"�
��+�
#(�
�/\
F��
��#�
Q\
L�}#
����
���
@\�
}���
����
��
F\&�
]#���
����
�\
&�X
� �)
��
@\�
}���
����
���
&\��
>*�
����
�
=\��
���
���
L\
F��
��*�
����
�
\L�
[��
(���
�/\
@�
�#�����
X�
�)��
@\
/�>*
���
���
L\
L�`
#���
��
\@�
� �
����
��
Q\/�
`#�
����
�\
&�^
����
�
@\&�
[��
(���
/�\
��X
� �)
��
@\��
x��
���
�
/\��
[��
(���
�\
L�]#�
����
��/
Q\L�
]#���
����
\
�]#�
����
��/
�\Q�
� #��
(����
�/
@\@�
x��
���
�/
=\@�
X��
�"��
[#�
����
���F
\/�
}#��
����
/Q\
��_
���#�
��/
&\/�
���"��
}#��
����
/=\
��>�
���
���
�@\F
�
���"��
>� �
����
�/
@\L�
�)
#���
���
/�\
Q�>�
���
���
/\
�`
#���
��Q�
\=�
^��
���
/@\
=�X
���"
��[
#���
����
/�\
&��
#��(�
����
�Q\L
�
���"��
���
#�QF
\F�
� �
����
��/
@\=�
>� �
����
�/
\L�
�)
#���
���
�F\
�^
����
�Q&
\@�
�*�
�)��
/�\
L�>�
���
���
�F\�
�^
����
��L
\��
���
*���
���
Q&\
�>�
���
���
//\
L�
���"��
}#��
����
�F\L
��
���
����
�\Q
���
� ��
��Q/
\=�
�)
#���
���
��\
�|
����
�=\L
�X
���"
��[
#���
����
QQ\
�|
����
F@\F
���
� ��
���@
\Q�
x��
���
��=
\=�
���
����
Q=\�
�
+�#�* ����"��
� #��
(����
�F@
\@�
X��
�"��
[#�
����
���&
\Q�
Y��
����
��@
\@�
>� �
����
�Q
\Q�
�)
#���
���
F&\=
��
��*�
����
\Q�
� �
����
���&
\Q�
| ��
��F�
\F�
>� �
����
�F�
\L�
X�(
#��
QF\Q
��
��*�
����
��&
\�
~���
��FL
\Q�
�*�
�)��
F�\�
�|
����
F�\F
�
+�#�* ����"��
[��
(�#��
���
\&�
X�(
#��
F�\Q
�X
�(#�
�F�
\�
� #��
(����
�FF
\/�
�*�
�)��
�\/
��
*��)
��F�
\@�
~���
��L�
\��
+�#�* ����"��
~���
��F@
\��
~���
��Q�
\/�
Y��
����
�L&
\��
[��
(�#��
�=�
\L�
[��
(�#��
�F&
\@�
���
����
QF\/
�
+�#�* ����"��
� ��
"��
=Q\/
�Y
����
���
=Q\�
�Y
����
���
L�\L
�X
�(#�
�Q@
\Q�
[��
(�#��
�=F
\Q�
� ��
"��
=@\F
��
��"�
�LL
\L�
� ��
"��
L�\F
�
/�
�
�
����Z
�+��
��L�=
�
0��
�����
����*
�*��
0�
��\
���#
*��
����*
���
���"
���
* ��
����
��
� �$
�x
�� �
��+�
*��"
) �
���
"#��
���
��"�
��
*� �
�"#
���
����
"��
� *�
��
"#��
���
��"�
��
*� �
�"#
���
����
"��
� *�
��
���
���
&F\
L�
��� "��
>*�
����
�&
�\F�
��� "��
���
���
F@\
&�
��1� "��
���
���
FQ\
�
��� "��
_��
�#���
�\
��]#�
����
��&
@\�
���
#��
&\=�
]#���
����
��\
=�>�
���
���
Q\
���
����
��
�\Q�
`#�
����
�\
@�
�#�����
>*�
����
��
@\��
>� �
����
�
F\F�
�#�����
}���
����
���
=\L�
^��
���
Q\
Q�}�
����
����
��\
@�
�#�����
`#�
����
L\
F�_
���#�
���
@\/�
X�
�)��
Q\
�X
���"
��[
#���
����
@\
��
��#�
L\
/�~�
"���
+�#(
��
/\&�
>*�
����
�
F\/�
_��
�#���
&\
��>*
���
���
=\
@�}#
����
��
F\/�
�#�����
]#���
����
L\
���
��#�
&\
L�~�
"���
+�#(
�
@\L�
X��
�"��
[#�
����
��
&\/�
}���
����
��
L\��
^��
���
/�\
��^
����
�
�\&�
x��
���
�/
�\@�
� #��
(����
�
@\��
| ��
��/
Q\��
| ��
��
�\��
[��
(���
/=\
��_
���#�
��
&\F�
�)
#���
���
/F\
��[
��(�
��
�\��
X�
�)��
/&\
F�[
��(�
��
/\��
`#�
����
/L\
����
� ��
��
\��
^��
���
�Q\Q
�~�
"���
+�#(
�
/\/�
>� �
����
�/
=\=�
}���
����
��/
�\@�
� �
����
���F
\@�
���"��
�)
#���
���
/Q\
Q�[
��(�
��/
@\L�
X�
�)��
/&\
��
���"��
���
*���
���
�F\&
�>�
���
���
/Q\
L�x
���
���
/&\
Q�x
���
���
/&\
��>�
���
���
�L\�
��
��*�
����
�/
&\&�
���"��
~�"�
��+�
#(�
/\
Q�
���"��
�*�
�)��
//\
F���
� ��
���&
\Q�
}#��
����
/\
��
*��)
���F
\��
]#���
����
//\
��
#��(�
����
��\&
�X
���"
��[
#���
����
//\
@�~�
����
�L\F
�X
���"
��[
#���
����
//\
/�>�
���
���
��\&
�|
����
�Q\/
�X
� �)
���=
\/�
� #��
(����
���
\��
�)
#���
���
QQ\�
�x
���
���
�F\�
�}#
����
���@
\=�
�)
#���
���
�Q\/
��
*��)
��QF
\F�
>� �
����
��L
\F�
���
����
�@\@
�~�
����
�F\Q
�|
����
Q=\�
���
� ��
���=
\��
� #��
(����
��&
\&�
X�(
#��
�F\�
��
��#�
Q=\L
��
*��)
���@
\F�
>� �
����
���
\&�
[��
(�#��
��L
\/�
X�(
#��
F�\@
�X
�(#�
��&
\F�
� �
����
���
\Q�
}#��
����
�=\�
�~�
����
FF\@
��
���
����
Q�\F
��
��*�
����
�Q=
\��
���
*���
���
�&\F
�`
#���
��F=
\��
+�#�* ����"��
[��
(�#��
�QF
\L�
+�#�* ����"��
X�(
#��
Q@\F
�Y
����
���
��\�
�Y
����
���
L\=
�Y
����
���
QF\=
�[
��(�
#���
F�\&
�
+�#�* ����"��
� �
����
��Q
\�
+�#1�* �
���"��
[��
(�#��
�L/
\Q�
~���
��QL
\@�
� ��
"��
F�\&
��
��"�
�F�
\��
� ��
"��
=L\L
��
��"�
�F�
\F�
Y��
����
�F=
\L�
Źród
ło: o
prac
owan
ie n
a po
dsta
wie
dany
ch E
uros
tat,
www
.epp
.eur
osta
t.ec.
euro
pa.e
u, 0
6.09
.201
4.
/
�
�
6.4. Transmisja cen w łańcuchu produktów żywnościowych państw UE|�����)� � ����� ��� ���� �� #*�� �#*�� (�<���� ��"� #��� # ������ \� �#*������
�� ���*����)�������������*������ � ����#�������������� ��+�$���)�#�"��#�* �����*��� � �������" ���\��#��" ���� ���)�#�"��#�� q��(<#�� ��+����<�v�������#<���)���(1������)� ������)�� � ����Q�� �#*��# ���* ��� +������� ��"�*���\� �� " #������� ����*��������� �"�����# ��"�<�� # ����)��� ������� �# ��"�<���#*������� �� ���*�( �+�������*�����*���*�"������# ��"�<���#*��������� ���*�( �*���)���������������*�����q��+����L�L���L�Fv��0*���*��� \���#���"��#*��������� ���*�( �#��(����+�#�*�������1����*�������*�����������"�����X�#<��� �*�*�(<����)��������H�1�Q�������������������������"�#<� "��#��" ����#*�+��(���*�"#������ *� ������#��" ����*������X����"�* �����������H�1�Q� �<T���������(���<����� ���)���� ��� ����1�#*������������X�#<��(#���������� ���� "����" #������������# ��"�<��# ����)����# ��"�<���#*��������� ���*�( �q�*��)����[��(�#��v� �� � ��� ��#*�1�������������*���#��"�������*�����������# ��"1�<�� # ����)�� X� � ����� �� � ��� � ����������*��� �<T������� �� � �� � ������ �����# ��"�<���#*��������� ���*�( �� ������# ��"�<��# ����)����#������ *� ��" #������������x��������*��*���*�"�������# ��<��# ����)��������# ��"�<���#*��������� ��1�*�( � �� � ��� � �� � #��(����� x��"�� ��"�T��"� �#*�� ����� ���� �# ��"�<�� # ����)����� ������# ���������� ����"#���� #�*���`#����\�}��������� ����� ���������"�*���\� ���*# ��������"�������# ��<��# ����)�� ��+�$���)���������#*�*��# ������<����1� �����#*�*�*������*�������#��#*���<#�*��)����
Z�+����L�L��' #������������# ��"�<��# ����)�*���������# ��"�<���#*���������� ���*�( ����/&�# "��
'#��� 0�<T������� � *� ������������������� ��������� ����������� &�����������*��)�� /\Q��&� /\Q�=L� /\�&/&� /\�&�� ��� "��[��(�#��� /\�/&@� /\��Q�� /\�Q=� /\QFQF�_���#��� /\FQL� /\Q==&� /\Q��L� /\QQQ�
�#�����
X���"��[#������� /\FQ� /\QQ=� /\Q�@� /\�&&@�x������ /\F=� /\Q&F/� /\QQQQ� /\�/���}#������ /\F@/� /\Q�� /\QF�/� /\�/FL�X� �)�� /\Q@&�� /\QFL@� /\QF=�� /\Q&�Q������� /\FL� /\FLQ� /\F���� /\FQF�X�(#�� /\L/Q=� /\FL�� /\F�=F� /\Q@//�]#������� /\F&=F� /\FQ@F� /\F�/Q� /\F=Q@����*������ /\LQ&� /\F&Q/� /\FLF� /\FLQ=�� ��"�� /\L@QL� /\F&/�� /\FL=&� /\FL/=��) #������ /\FL� /\F@�/� /\F@LL� /\F/Q�
���"��>� ������ /\F=L=� /\F@�&� /\F�=� /\LF/��>*������ /\@LLF� /\=Q�� /\LQF&� /\FF/L�Y������� /\=�/Q� /\L�@=� /\LFLQ� /\LF�Q�[��(��� /\@L/F� /\=F��� /\LL/� /\F&Q�`#����� /\L/�Q� /\LL@� /\L&�F� /\=���
+�#�* ����"��
}��������� /\&F&F� /\@QFL� /\=QL/� /\LL@/�� ������� /\=&@� /\=LFF� /\=QF� /\=FQ@�� #��(����� /\@/&�� /\@@L/� /\@F&L� /\@Q�Q�Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014. ����������������������������������������������Q�~��[�"��������\�_�����#�\�}��]�*" ���*\�`��Y ��\�The functioning of the food supply chain and its effect on food prices in the European Union\���# ������ ������ �\��� � ��������}���������_??��#�\�0����� ��������#��@F\�^����//�\�)�����������# �������� � ���?���������+������ �����+������ �=�&@������?\��/�/���/@��
�
��
A�������*��#<���������*���#����������������� �*�*�(<����)�������)�������)����#"����( ��( � ������ ����� �� �*�+" ���� �#*�� �*����� ���)� *������ A����� �������*�+�*��#��"���\��#*�����*������<��*����"��" #������\������� ��������� *� ���������# ��"�<���#*��������� ���*�( ��� ��)������������*���)��A#<��� ������ ����#��"������� �*�*�(<����)���������)�H�1�Q�+�� ������"�+�#�* �����q��+����L�Fv��X�[��(�#��\�>� �����\� �*��)��)\� }��������\� Y������� �� ��� X�(#*��)� �#*�"�*������� ��(���<������ ���)�����*���#*���������� ���*�����)��������������*����+�� �����*�+�*���A ������ ������� �*������*����* ���� ��������q*������"����X�(��#v� ���� "������#������� *� ���� " #������� ���� ��� � *� ���� �#*������� �� ���*�( � �� )������ �������*��( ��^������*��� �<T��������#���������������������������������)����� ��� ��( ��� � 1� ��� \���~����\�_���#�����x������* ������*�"����?�" ������ �"#��<�� ��#�������� *� �����#*�� �*�������(���<������*����������# ��"�<���#*��������� ���*�( �����)���������������*������V��� �������*��� �<T��������#��������������������� *� �������) #�����\�X���"����[#������\�� #��(���������� ����� #�*�����������*��������*�����\���������`#������"��" ��� �*����*���������)��������� �(#���� ����"���� *� ����" #�������������� ��������*���#*���������� ���*�����)��������������*�����x��������*��� *� �� �� ���� �*����� �#��������� ��������*�� �#*���������� ���*��� ��)��������������*���������������� ����������
Z�+����L�F��' #������������# ��"�<���#*��������� ���*�( �*���)���������������*��������/&�# "��
'#��� 0�<T������� � *� ������������������� ��������� ����������� &����������[��(�#��� /\��F&� /\�/Q� /\QL�@� /\QLQ� ��� "��>� ������ /\�=�� /\QQF� /\Q&QL� /\FF�F�~����� /\�//&� /\�/�Q� /\Q�Q�� /\QLQL�
�#�����
_���#��� /\QF�/� /\Q�Q� /\QQ&Q� /\Q=/��*��)�� /\Q=QL� /\Q@Q�� /\QL@� /\FL�L�x������ /\Q=@Q� /\QL&&� /\Q@F� /\Q/L�}��������� /\Q@F�� /\Q&FL� /\QQ � /\FQ�@�Y������� /\Q@F@� /\FFF�� /\LL=/� /\=&/L�]#������� /\F�F�� /\Q�L=� /\Q@@=� /\Q=&L�
���"��
X�(#�� /\FF=Q� /\L�LQ� /\=QQ�� /\@LL/����*������ /\FF==� /\QLQ� /\Q�FF� /\Q&F��) #������ /\FF@�� /\F�FQ� /\FQF� /\FLLQ�X���"��[#������� /\FF&/� /\Q/Q�� /\QQ/� /\Q/F�X� �)�� /\F@/�� /\Q@Q� /\QL=L� /\Q�@������� /\F@//� /\FQQ� /\FQ�Q� /\F==L�� #��(����� /\F&QF� /\FL�� /\F=�Q� /\F&L@�}#������ /\LF�@� /\F@&� /\FQ�&� /\F�FL�>*������ /\L=FQ� /\F//�� /\F�/� /\F�=�`#����� /\L@/@� /\LQ/� /\L���� /\LQQ��� ��"�� /\L�F&� /\L&&L� /\=L&@� /\@=F��� ������� /\�@�L� /\&LF�� /\@F&�� /\=LFQ� +�����"��Źródło: opracowanie na podstawie danych Eurostat, www.epp.eurostat.ec.europa.eu, 06.09.2014. � �
Y������������� "��� *� ��" #������������# ��"�<��# ����)�*���������# ��"1�<���#*��������� ���*�( ���� �����q�#��������"����H�1�Qv���"�*��������������*���#��"�����#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ����*�����������# ������<��# ����)��
�
&�
A����� ������ ������������������������������#*�"�*���������(���<����� ���)����� *� ���������# ��"�<���#*��������� ���*�( ��� ��)������������*���)��X�#<��"#�1�<��H������# ����"����+���� �����������*�������*��)��X�"�*����� ����#<�������������#*���#( ��������*����������������� ��� ������#*��������� ���*�( ����6.5. Podsumowanie
� A#<��� ������ ���� ��� ���� �� "#����)� H���� ��# ����"���� *������*�� � ������� �����* ������ �#*��*����� �*�� ����� X���"�� �����*�� �� � �*����� ��� � � "#������"�*�������������� � �$� ��( ��# ������� ��//Q�# "�� ���� �" ���#(����������+�� ��*�+�*�\�����" ������)������)�*����� ������� ������*��������#��������+�������������*���� ��"� #*�� ��� �� ���� �� ��"� #*�� �# ��"���� ��� ����� X� ������*��� �� ����� �"������( �*�����"��������������#<���# ������<����� �<��+�*��" ) � ���)�����" ) � ���)�����( �$����<��#������#����)���#�"��#�H������# ����"���������<�����������+�����*��1��"���� ��#*���������� ������*���� *#<��� ������ ����� � (��+� ��� ����(#����� �" � 1���*������������� ������#�*�"��"�#� ��( �� � �����+ ��������"�*��" ���#(�������������#��"���x�����"�*�������#�������� �� � ��� ���#<���������H�1Q���� X��"�*��) � (����*� �$���������������)�H�1=���H`�X1���(�#����� *�1����������������(#���������*���������#���������������\���#�������������"��*����� �$�������"�*�������� �*���������(#�������# �������)���#<����������X�����" ���"������ ��� �����#�*�$\� �� ����*�� � *� �� " ���#(������ ���� �� H�1�Q� +��*��� *������ ���� ���������� ���������������\�*���#������������\���� ���)���������)��*� �" ��"��)��x����������"�� �"#����$\�������� ��� �*�"���$����" ����( ��������� ���������1��#����������� ��������������)��������)��A���*���������� ��#*������*���"��\����*�1������ �� �� ����� ����(#����\� *�+�#�* ������ *#<��� ������� # *���#<�� ��( � #��"������ �*�*�(<����)�"#����)���� Y *���#�����" ���#(������������#<��� �*�*�(<����)�(#����# ��"�<����� 1��� ���)\����������*��*#<��� ������ �� � ��� ����#*����"������ ���<��������*�*<�� #�*��������"�\���#<���� ���\���������"�*���������)� � �<�\�*+<\��#*��� #<��*+ 1 ���)�������*���� #�*��������X�#<������(#�����# ������<���������������� �*���������������*��" ���#(�����������X�"�*����� \������"�*�������#����������� �*��" ���� "#�������#*����*������*�������"����� ���������������)������)��� H�#*�����������������#����������� ��������*��� �*�*�(<����������������H������# ����"���\���"����� �#�+�� �������#<�������(#������"#��<�\��"��" �������� "���*#<��� ������� ���� ��� ���� �� ��� �<�� +�*��" ) � ���)� ;� # *+��� �$� ����*��������*����������� �� � �����������������������*������� �������� �����FQ\F�������� � #<�������� *� ���������� ���� ����� �<��+�*��" ) � ���)�*� ��)�� *�����" �"�#��������� *� ��� ������ �#�+�������������������)�(#�����������[��(��\�}#��������x�����\��)�#�"��#�*�����������#����������"����������� ��������� �<��+�*��" ) 1� ���)\�*����*���������(#�����"#��<�� ���� "����� *�����" �"�#�����������# ����������� ����\����X�(#*��)�����[��(�#��\���" #*����������#*���(����� �����#�����������+�#�* ����"���� *� �����*(�����( �����"���������� ��������� �<��+�*��" ) � ���)\�
�
@�
* ������*�"����?�" ������ �������� ��#������� *� ����" �"�#������ �����X������ ���"#���� � �������� �#*���(�� " ���#������� �� )������ �# ��"����� ��� ��� ������������*��� � ������*���*������#*��������� ���*�( �����)�( �� ��#"��)���# � 1���)\����� ���� �*������ � #�����������������"���� ��( � # �������������#��"���"�� #� 1������*����"���� �������������)���������)\���� ������������( ��*# ����*���*������ *���� ���)� T#<���� " �"�#������ ���\� (�<���� ����#�������� �*��"������� �#*���(�" �"�#��������)����#��"������������� �����������*���*��������*��"������#*�*�� �*�*�(<����"#����� *�����" �"�1#������������#��"����� �����������)���*������#��"���X�� "��� *� ��������� ������� ��� �#�������x����*��)�+���� #<���������*��*��"�����#*�*� ���"#����� *�����" �"�1#����������# ����������� ����\�*����*����� �"#��<�� �������"�*�����������)���� 1���� #�*�����)��#*���(��)�" ���#�������)���*���*�������*���������������#��"����� ���\�" �"�# ��������������" #*���������#*���(����� ������ >"���� ���#��" �$��#*�"�*���������(���<����� ���)���������)����� ��� 1���� *������� �� �*�*�+��� ���� # *���#�������� >�������*�� *���*�"� " #��������� �� 1� ��� � ����*�� ������� �"���� �# ��"�<�� # ����)� �� ������� �# ��"�<�� �#*��������� ���*�( \��� �<T���������(���<����� ���)���� ��� ����1�#*������������>*�+�*��#��"���� ��� *������ ���� �#*������� �� ���*�( � ������ �������� ��� � *� ���� ������\�������#*�����*�����"�T��"��" #��������A#<��� ����������*��"#������H��+�� ������"��������� *� ����������)����� ��� ��( �+�#�* ������X�� ����� �� � ��� ��#����\��� �"���� �������\� � *� �� �#*�"�*������� ��(���<�� ��� ���)� ����*�� ������� �"�����# ��"�<�� # ����)� �� ������� �# ��"�<�� �� ���*��)� q*� ����������*��� #��"���� ���*���������v��A����� ������������*��*���*�"������� ��������*����������# ��"�<���� ���*��)�����)���������������*������� ��"��* ������*����* ���� �������*(������� � (#���� "#��<�� � ���"��� � *� ���\� *�������� �#*�� �������� �������� �� "����?�"������X�"�*���� � � ��� ������"�*�� �#*��)���������� ��#� )���� ���)� ��� �������� �������������)����#"����( ��( ����
�
=�
7. Stosowanie systemów zarządzania jakościąa konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego
�7.1. Bezpieczeństwo zdrowotne i jakość żywności jako wyznaczniki konkuren-
cyjności przedsiębiorstw
`�<���������#����������#*���(�" �"�#��������)�� ��"��( ��#*��������� 1���*�( ����#��"����������������� ���\��*�*�(<����������#��*��)������)�� ��"������� ��"�� *� H���� ��# ����"�\� +���� �*����"�� " �*� � 1��� ���\� ����� ������)�T#<����" �"�#������ ���� ��( � �#*������� ������ *����*�$� ��"�� ��" �$� ��� ���� ?�# �������#*�*�� ��"��)��# ������<���[�*����*����� �*�# � ��������" �$� ?�# ��������� ��������������+ ������������*�� ����� ���)��*����"<�������������)����" �"�#�����1� �$��#*�����+� #����������<��*������#��"����� ��� �����x ���� ���������#*��1���+� #�����#*��������� ���*�( �� ��# +������"����" ������� ��������"��*����������# ��� *�� �*# ���� ����*�\� ����(��\� � �#*�+� �� �*�"����� " �������<�\� *� �#�(������# ���*�*� ��#*���������(����#�����)���*�"#�����+�*����*���������� ������ �� 1����*���� ���� �# ������<�� *�� �����#*���� �# ��"���� X����� ?�� ������ ���*��)��*��<�������*����������>"#*���"�/�*����������*# ���*���*�����?��"������" ���\�"�<#��!��������������*��������"�*��+# ����" �"�#������#��" ������)����������*���# � 1�����V�" �$���( �� ��#��������+�$���������#���(��*���%��
V�"� ��� � �"#����� � �� � �#*������� ��+��"����� *� ��( � *�"#����\� *������ � ��1���*� 1( �� ��#�*����� ��������������*������� ��������� ���?��� ��������" ������" �"���( #����#*�� ��������# +<���X��#*��*� ��������� �+ ����\���������# ��"���������" ��� � � � +#�\� ������ �������� ����(����� "#��� ��� �� � #���)� ������ ���)\�+#�� ���)���*�"��� ���)\����������#*����"�\�"������ #������������(������������������� �*�"����� �� � �#*�+� " �������<��� A������� Z��>�" #���� !�� (� �* ������(���� )��� \� �� ������ ���$� � � �# ��" ������ � ��#<�� ������*��� ��" ���\� ����*�������� �*����������� �� �*������*��� #��" ���� #*��*����� ����� 0+������ � ��#\� �� ������"�� ��� �$\� � ������� *���� ��$� ���� ��� ���������� � *� ���\� �*��� ��� � *� ���� �� �������\� �*�"��������#*�*�" ����������x���*���*�����������(����������*�\�� ������ � ���(�������� *� ����" ���%���
���������( �" ����������#� #���� ���*���*��������������*����" �$� ���� 1#��*����# ��"��\�+�*����*����� �*�# � ������� ���\���( ���#� �$� ����*�\�����������( �����\�*����"��� ����+�$��# ��"������( �# �*�����_"�������� ��������� ��# 1
������������������������������������������������Y��H#+��\�]��>*�*������"\�Y��^# �*�"\�Polski sektor żywnościowy w pierwszych latach członkostwa (Synteza)\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�FF\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���/����>"#*���"\�Jakość i efektywność\�X��������� �H����#�������^����#��1>"� � ��"���\�~�+�����//�����`��^ #"��\�Wpływ stosowania systemów zarządzania jakością na konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\������]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena… (1)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#��=\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/�����Z��>�" #�\�Zapewnienie jakości. Od Biblii do ISO 2000\������Teraźniejszość i przyszłość polskiego sektora rolno-spożywczego\�����#�����" �?�#�������\�]�Y�`�1�][\�H�'\�'#�"<���/��
�
L�
+������"�� ��" ���� ����� ��*(������$� � *� �� *�� � ������ ��+����� q" ��������v�����( ���# +���x������������ ���" ����#*����"��+�*����*�������*�# � ���( ���1� �������������$�� � ���(�����������*��)�� �����)���#����#<���A�(# �����+�*����*���������� ����������������#*��*� ���\���������� +�����\�����"�����#*��*� 1�������� �����+��*������" �����*�(��#��� ������+�*����*��������# ��"�<����� 1��� ���)� ?�# �����)����#��"��)�� "�����)���(� +�����)��' ����*������*������*��1�����\� "�<#�� (#����*�� � � �������� � ��� �$� ��# ���*����� � � +��(�� #��" ��( ���� ���� *�(#�������� *�# ���� ��+� ����� ���� ���\� �� ����"�<�� *�# ���� ��+���*��( ������ (����"�����$��������������������� ����*�\������# ��������������#�+�� #*����� ���\�������������" ����������
x����� �#*�� ����$\� �� ��" �$� q�����(� � #��� ]>0� �///��//=v� � � �� ����\���� ��"��� *+�<#� ��)�#������)� ������� ���� �������� ����(����� ��( � ��������� A�������'��>�� �&���������#<��$��#*��# �*������" ���\���������(���\�� ��� ������ �� � ������� ��� ������� ��" ��������(����������� # *����$� ��" �$\� ��"���� �*�"����"������{� ���" �$�� ��� ���� ���"�\���"���������� ���(�$��#*�����+� #��� \�����������*�#*��*���������{� ��" �$� � �� � ����� ��� ������ � � ��" �$� ���(���� �"�������� �#*�*� �#*�����+� #1��� \��� ���� �*������ �� ����������� �#*�+ ��"�����<���Y��A�����"��@� ����#�*�\� ����" �$���� ����� � (<�����)���������� �����# ��"��������������)� �*� �� ����*��� 1" ������� �#*�+�" ����������� �#*�+���� �*�"�������" �������<��� ���*������" ������� ���� "�*�������� ���� � �� �������� #<� # ����)� �*����"<�� "����# ���)\� �� 1���*���)\��" � ���*���)\�����) � (��*���)� #�*�?�*� � (��*���)��
X���� ��#���� ����� ��������� # *#<������� � ������ ��" ���� ��� ���� �� � ���������" ����*�# � �������� �����V�" �$���� ���������� ��������*�#�*��\����"����"�<#�( ���) �*�� ��" �$� *�# � ���� ��� ���\� ��#� �$� ���� #��*��� #�*� ���� ���� *����� �$��x�� ������ ��" �$� *�# � ���� ��� ���� � � +�*����*����� \� �*���� +#�"� *�(# ��� ����*�# �����������" ��������� #�*���#� �$� ����*���
X�H������# ����"���� + ���*����#�(��������#������ ���*�����# ��"������ +# ������ ����\���������"��#�(��������#�������# ���*������ + ���*�"���# ��������� 1� ���������"�<#��)�������<��*�����������+�*����*���������� ������*�#*��*�������" ������� � +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( �������=��� ������������������������������������������������&�'��>�� \�Osiem podstawowych zasad japońskiego stylu zarządzania\�!�# +�����V�" ���%���Q\���#� F\� �*���� ���>"#*���"\� Jakość i efektywność\� X��������� � H����#������� ^����#��1>"� � ��"���\�~�+�����//����@�Y��A�����"�\� Zarządzanie jakością w produkcji żywności\� _"������� �" � ���*��� �� � *�����\�� *�����//@���=�A( ����� *� H������ *� ����� � ����� �//� #�� � ��#��"��)� *�# � ����)� ��� ���� �� �������� #�*�H������*�������=����#������//L�#�� �+�*����*����������� �������������\�����"��Y *� #*��*������x#�FQ��//��X����#����������# ����"��( ���Y����*�������Q�����*�����//��#����������������� (<����*������ �� ����(����� �#���� ��� ��� ��( \� � � �������� ��# ����"�� H#*��� ���� [�*����*����������� ���� �� ��������������� �# ����#�� �� *�"#����� +�*����*������� ��� ���\� �� Y *� #*��*�������x#�Q=&��//@�X�� ��#�������� ��# ����"��( � �� Y���� *� ����� ��� "�������� �//@� #�� ����������������*�*�(<�����#*������� ���*����)�(������� ������������ ���� ����� �) �*�����*���#*���( ��
�
F�
� � +#���#�"��"����(�����*���qGood Hygienic Practice�;�`��v\�� � +#���#�"��"���# ��"������qGood Manufacturing Practice�;�`^�v\�� >������_����*��A�(# �����'#����*���)����"�<��' ��# ����)�qHazard Analysis
and Critical Control Point�;��_���v��� +#�� �#�"��"�� ��(�����*��� "#����� �*�������\� "�<#�� ���*�� +�$� � �����\� #�*��
��#��"��)�(�����*��\�"�<#�����*��+�$������� �����" ��# � ����������*���"��)�������)��# ��"������+� +# ��\��+��*������$�+�*����*����� �*�# � ������� ������ +#���#�"1��"���# ��"��������������*�������\�"�<#�����*��+�$�� �����\�����#��"�\�"�<#�����*��+�$����������\��+���# ��"������� ���� #�*�����#���<������# +<���#*�*���* ���)�� �" �1��"��� *� ��� ����� �+������ ���� �� �� �<+� *������������ ��������� ��" �$� *�# � ������� ���\�*( �����*��#*�*���*�������>������_����*��A�(# �����'#����*���)����"�<��' ��# ����)� "#����� � "�� ���� �����\�"�<#�� ����������� *�����������+�*����*���������� ����� �#*�*�������?�"������� �*�� �������"����*�(# ���*����"������*�������" ������� ���� #�*�#�*�"��������������*�(# ���� ��*����#*�+��(����*���"��)�����<���# 1������# ��"�����( ��� +# ������ ������>�������_�������#<������������� "#����������� �� (#����*�����*�(# ��� #�*������������*���������#���*��)��
x�� +��(�� #����� �������� *�#*��*����� ��" ����\� "�<#�� � (�� +�$� �� � ���������#*��������� ���*���*�#<�� ���� ����\���"�����H��� �(�<�������������*�#*��*�1������" ����������(�� #��]>0���#����///�q]>0��//v\��������*�#*��*�����+�*����*��1��������� ���������(�� #���]>0���///�q]>0���///v\����"���" ��# ����*�������������" ����q�_��v\�*����(# ������������*�#*��*�������" �����qA>AVv\�*����(# ������������*�#*��*�����qA>Av\��# ��"������������ ����� *� ����qX�^v\�����"��������\�*�"��1� �����������*�#*��*�������" ����� #�*�������#�������� � 1��#��?�"�����\�����������#��International Food Standard�q]}>v���������#��British Retail Consortium�q[Y�v��X�# �1���� �� �� � ������ *�#*��*����� ��" ����������(�� #�� ]>0���#��� �///\� ���� �*�*�(<�� ����]>0��//\� *�������� ������ �� � ���#*����� ��" �$� ?�# �����)� �#*�*� �#*�����+� #��� ��# ��"�<��L��X�# �����]>0��//������ �������*��*����"<��� �" ��������*�#*��*�1�����#*�����+� #�����\���*������ ����*�������( �" �"�#������ ���������#�( �� ���\��� ��"�� � �#���� ��" ���� ��# +<��� >������ *�#*��*����� +�*����*�������� ��� ���������(�� #����x1�x�]>0���///��//L����*������(��������������_������� +#��)��#�"��"���"����� #(���*��������������� �������)����� ��� ��( ��x #������������ �� 1� ������ �� #���]>0��//��X�X���"����[#������\�x����*��)\����X� �*��)���}#������� ������� ���� ����� ������#��\� �����(� "�<#��)� �������� ��� � ������� �# ��"�<�� �� 1���*��)\���#*���������� �����# +�����������)�)���� ���)��>�����#�� International Food Standard�q]}>v���������#��British Retail Consortium�q[Y�v�� ���*(����������1(������������)��# ������ ���#��"��<���� ���*��)��������������+�#�* �� ����+���*+�� ������ ]�)� � ����� ���� ������ ����� *����������� +�*����*������� ��� ������#*������������������)�)���� ���)\����������� +��"������ �������( �+�*����*�������
�����������������������������������������������L�Z��>�" #��q#���v\�Zarządzanie jakością według norm ISO serii 9000:2000\�X��������� �_"��������" � ���*���\�'#�"<���//=��
�
Q�
#�*�*( �� ����*� + ���*�������������*�"#������#������>�����#��]}>� ���#�����������������)�`��\�`^�����_���\���" � +��(�� #�����)���������)�*�������������" ���������*���"��)���������)�H������# ����"�������7.2. Stan wdrożenia i utrzymania obligatoryjnych systemów zarządzania
jakością w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego
x��*<#�������#�����������#*�������� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ���#������]����"����X���#���1#������������� ���]����"����>�����#����]����"����X���#���#������� ���(�����#*�����1+� #����� �#*����#*������ �# ��"��� � �) �*����� *���#*���( \� ���� ������\� ����*�#�"������ #�+���������� ���� ]����"����>�����#����� ���(���� ��� ������ �#*�����+� #������#*�1���#*�������# ��"���� �) �*��������*���#*���( \� ���� � � � 1��#*����\�*+ � 1�1�����#�"��\� ����#�" 1����*�* ��\���"�# � ��\����"�#�"��\� ��"��#���*�\���"# ����*�\��<������#�����)������ �<��+�*��" ) � ���)\���� ��#�"��\������#�"��� #�*��# ��"�1������ * �������#��"������ ���*���
0����� ��������# �����`��\�`^�� ���_�������#*�����+� #�����)��#*����1#*������)��# ��"���� �) �*�����*���#*���( �� " ��� ��� ��#���� ������+��" ���������� ]����"���� X���#���#������ �����(� ������ ��� &� ����*���� �/&� # "�� #�*� �����(�����������������/@�# "��������� ���]����"����>�����#�������*�*�+���� ���<�*"���������#����������� ��� #�������+���� ���������# ����� ����#������ +��(�� #�����)�������<��*�����������+�*����*�������*�# � ���( ���� ������*�#*��*�������" ��������� ���(������)�����#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ��0�������������# �1���� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������#*�����+� #�����)��#*����#*�1�����)� �# ��"��� � �) �*����� ���*���#*���( � ��#� � ��� �����+��" �����)� # �*���)���#�� *������)�^A1@Q�*��*������ ������*�"#�����)�(�������� ���\��������� ���#*��1�� �<�� ���"��� X� *���*"�� *� � ���*��� �����*��� * ����� � ������ ����� ��# �������� �� � ������ +��(�� #�����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ����� �� �/&� # "�� q����� ����&�(#�����v\�+#�"������+ ������"�������)������)�� ���*����)��/@�# "���
A������)�]����"����X���#���#����������"�\������/&�# "��q��������&�(#�����v�//�� �#*�����+� #���� �#*����#*������)� �# ��"��� � �) �*����� *���#*���( � q+#����������\� #�+��� �� ����*�#�"�v� ��# �� � �� �� � ��� � � +#�� �#�"��"�� ��(�����*��� #�*�� +#���#�"��"���# ��"�����\���� ��������������_����* �������# ������" ���=F��?�#�\��������#*�����+� #����# *� �*�� ��# ����#����( ���#�������A�����"�������1� " ������������ \��� +��(�� #������������*�����������+�*����*�������*�# � ���( ���� �����_�������/@�# "��q�������������v����� ���# ������" �=&���#*�����1+� #���� *� ���� (#���\� �� *�������� " � � �� ���� � # *� �*���� �# ����#�� ��#�������_�����x��� � +����� *� ����+��� �������# ����� ���������_������ �����)�� 1�#*�����)\������/��# "��;�=/�\������/�# "��;�=����0���//�# "������������*����������"� � *� ��� ��# ����� �������� �_���� �� �#*�����+� #�����)� � ���(������)�]����"����X���#���#�������Z ����" #*������*�����" �����"��*�����*���^�����#��Y ����1������Y *� ���X�������#������*�*�(<� ���)���#��"<���*������ ������#(�������\ �
�
��
� "������ �� (#����* ���� *� ����� =� (#������ �//L� # "�� �� Q� �*�#���� �//� # "�\� "�<#��*������� �*��$� �#*�����+� #���� +#���� �������\� #�+���� �� ����*�#�"���� *� + ���*"����#���������������_������
A������)������� ����]����"����>�����#��������"�\������/&� # "��q���������&� (#�����v� �� (#����� �#*�����+� #���� �#*����#*������)� �# ��"��� � �) �*����� ���1*���#*���( � ���"�* �$� qQ/�v� ��# ���� �� ��#*�������� � +#�� �#�"��"�� ��(�����*������� +#���#�"��"���# ��"�������0*���*��� \������/��?�#���� ���*��)��# ��" �����+������� �$�+�*��� � ������� ����� ���)��� +��(�� #�����)�������<��*�����������+�*����*�������*�# � ���( ���� ������ ���� � �����"�����*���"�*���������� #<�1������� ������+��(���)\�+ ��������/��# "����� ����L�\������/�# "��;�=���>������# ��������������_�������#*�����+� #�����)��#*����#*������)��# ��"���� �) 1�*��������*���#*���( ����/&�# "����� ���� ���" �=F�� (<����#*�����+� #����� ���1(������)��]>��0�����"��#*�����+� #����*���# ���� +��(�� #��������������_���� +������������ #<�������� �������*�������*��)\�+ ��������/��# "����� ����L&�\�������/�# "��;�LL����
X�"#���F���>������# ������ +#����#�"��"����(�����*������� +#����#�"��"���# ��"����������#*��������� ���*������/&�# "��
q��������&�(#�����\����# ��v�
�Źródło: obliczenia własne na podstawie niepublikowanych danych Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Inspekcji Weterynaryjnej. �
� ����*��� �*�*�(<������+#�������#*��������� ���*�( � �� � ��� �����*#<��� ��������� *� ������# ��������� � ������*�#<�� �`�����`^�\���"������������_����q��"#����F�� ��F��v��x�����*��� *� ����# ����� ����#*������� +��(�� #��1��( ����������_�������/&�# "�� �� � ��� ���������������)�+#����)��#*�������
100
100
100
100
94
93
93
92
91
90
90
89
65
0 20 40 60 80 100 120
Mięsny
Rybny
Mleczarski
Cukrowniczy
Piekarski
Owocowo-warzywny
Cukierniczy
Makaronowy
Olejarsko-tłuszczowy
Piwowarski
Wód mineralnych i napojów bezalkoholowych
Zbożowo-młynarski
Pozostałe artykuły spożywcze
�
�/�
�� ���*�( ����"# ����*���;�//�\���� ��#�"����;�Q�\� � � � 1��#*������;�F��\���"��#���*��� #�*��<������#�����)������ �<��+�*��" ) � ���)�;�� �FQ�\���� ������������*������"��)�+#����)\���"��� * �������#��"������ ���*��;�&��\��������;�=@�\�����*�#�"��;�L=��������*�* ���;�L���q��"#���F��v���
X�"#���F����>������# ������_�������#*��������� ���*������/&�# "��q��������&�(#�����\����# ��v�
�
Źródło: obliczenia własne na podstawie niepublikowanych danych Państwowej Inspekcji Sanitarneji Inspekcji Weterynaryjnej. �
Przemysł mięsny.�X��/&�# "��q��������&�(#�����v�//��*�"���<���������)���# �� � �� �� ����� � +#�� �#�"��"�� ��(�����*��� #�*� � +#�� �#�"��"�� �# ��"�����\���� ��������������_����* �������# ������" ��#*�*�=@���#*�����+� #��������+#�����X��/@�# "��q�������������v��������# ������_�������*���*�������� +����\�� �=&�\���� ������+�#�* �� ������ +������������� ���"��� ������//F�F����//�\�"������ � �1� ������ � Q@�� �� �&�� �#*�����+� #���� �������)� ���� � ��# ��� ���� +��(�� #�������������X������)��/1�/@����*+���#*�����+� #����*���# �����_������)�������� ���@��� ��/&��
Przemysł rybny.�A������)�]X�����"�\������/&�# "�\�� � +������"����/��# "�\���*���"����#*�����+� #�����#�+�����# ����`�����`^����������/&�# "�����" �&��� �#*�����+� #���� ��# �� � �� �� � ��� � +��(�� #����� ������� �_���\� ��� �����������������������������������������������������F�`��^ #"��\� Stan wdrożenia systemów zarządzania jakością oraz wpływ ich na konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw\� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�/F\� ]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q���
100
81
79
78
78
76
76
73
72
69
65
54
39
0 20 40 60 80 100 120
Cukrowniczy
Piwowarski
Owocowo-warzywny
Cukierniczy
Wód mineralnych i napojów bezalkoholowych
Zbożowo-młynarski
Rybny
Piekarski
Makaronowy
Olejarsko-tłuszczowy
Mleczarski
Mięsny
Pozostałe artykuły spożywcze
�
��
�����(������)����&�(#��������( �# "��� *� ����# �����������#����������*���"�*������ ��� ���� FL��� A���*���� � � +�� � *� *��#*��������� �*������ ���� *���*���� (#���� ?�#��#�+���)��X�������/&�# "��]����"����X���#���#������� ���(�� �+ �������=��#*��1���+� #����#�+���)\�����(#��������( �# "��������" �&�@��X��/@�# "��q�������������v� �����"� ?�#�� #�+���)� *� ��# ���� ������� �_���� ��#*������� ���� ��� ���� ������� *� ���\�����FL���X�+#����#�+�������*+���#*�����+� #����*���# �����_������1)�������� ���F&����/�# "��� �&/�����/@�# "���
Przemysł mleczarski.�X�*���"�������*�#�����*������������ ��������/&�# "��q��������&�(#�����v���������# ������� � ������ +#���#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"�� �# ��"������� x�� ������ +��(�� #����� ������� �_���� �� ����� �/&� # "������ ���# ������� � ��� ����" �=���*�"���<�\�������(#���������L@���X��/@�# "��q�������������v��������# ������_����� * ������������"���������� *� ���\�����L@���X� +#���� ����*�#�"���� �� �����)� �/1�/@� ���*+�� �#*�����+� #���� *� ��# �����_������)�������� ��&��� �&/���
Przemysł owocowo-warzywny.�X��/&�# "��q��������&�(#�����v�*����� ��������"�* �$��#*�����+� #���� � � � 1��#*�����)�q�&�v���������# ���� +#���#�"1��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"�������x�� ���������" �F����#*�����+� #��������+#������# �� � +��(�� #�������������_�����A�# "�����# "�*���"�*������� �����"��#*�����+� #��������+#���\�"�<#����# ����`�����`^�� #�*���������_������ +#���#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"���������/�# "������ ���# ���QF�\����/��# "��QQ��?�#�\�����������_���� �� ������ �L�����F/���X�+#���� � � � 1�1��#*�������������)��/1�/&����*+���#*�����+� #����*���# �����_����*���"1�*�������� ��LF��� �Q=��
Przemysł olejarsko-tłuszczowy.�X�+#���� ����#�" 1����*�* �������/&�# "���#�������*���"����#*�����+� #�����q��v���# �������� � ������ +#���#�"��"����(��1���*��� �� � +#�� �#�"��"�� �# ��"������� X� �� ���"�� � � �/�� # "�� ��������� ���" � ���1*���*��������"��x�� ���������" �L���?�#������+#������# �� � +��(�� #�������������_���\�� � *���*��*���*��� +�������� *� ������� ���"��� ��/�# "��q�/�v����/��# "�� q�&�v�� X� +#���� ����#�" 1����*�* ���� �� �����)� �/1�/&� ���*+���#*�����1+� #����*���# �����_����*���"�*��������*�&/�� �&��
Przemysł zbożowo-młynarski. X��/&� # "�� q��������&�(#�����v����"�* �$\����� Q��� �#*�����+� #���� *+ � 1�����#�"��)� ��(���� ��� � ���� ��# ��� � +#���#�"��"���# ��"��������� +#���#�"��"����(�����*����X������)��/1�/&����������1�����������"���*# ���� *� �����# ��������)�������<�\�+ ��������/�# "����� ���� ��QL�\������/��# "��;�QF���X������* �����)������)������������"���*# ���� *� �����# ����� ���������_���\�"�<#���� �/� # "����� ���� L@�\��� �/�� # "�� ;�F��\�������/&�# "��q��������&�(#�����v��*#<���� �FL���X�+#����*+ � 1�����#�"������� �����)� �/1�/&� ���*+�� �#*�����+� #���� *� ��# ���� �_���� *���"�*���� �����*�&FL�� �@���
Przemysł cukrowniczy.�X�*���"����*������������/&�# "��q��������&�(#�����v���"# ����� ������ ��# ��� �#*�� +��(�� #����� �������� *�#*��*����� ��" ������� *� ����# �����`��\�`^�����_�������/�# "����� �����=�\������/��# "��;��/����
�
���
X������)��/1�/&���+#������"# ����*����*����� �Q���"# ����*���# �������1������ �_����� X��"�* �$� ��"# ���� ��# ���� +��(�� #����� �������� ���*�*�� �#*�����������//@�# "��Q��
Przemysł cukierniczy. A����� ����� ���"�* �$� �#*�����+� #���� �# ��"���1���)� "�"� \� �*�" ����� �� ��# +�� ��"��#���*�� ��# ���� �� ��#*������ � +#�� �#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"�����\�����"����/&�# "��+�� ���)��&�\����/��# "�� ;� ��\� �� �� �/� # "�� ;� ����� �*��$� ?�#�� ��"��#���*��)� ���*�*�� �#*��� � ������//@�# "����# ���� +��(�� #�������������*�#*��*�������" ����\��*�*�(<�����`�����`^���0+��(�� #�������������_�������/&�# "��q��������&�(#�����v����� ���# ������" �FQ��?�#����"��#���*��)\����/��# "�� �����"�������� ����F&�\������/�# "��;�LQ���X� +#���� ��"��#���*��� �� �����)� �/1�/&� ���*+�� �#*�����+� #���� *� ��# �����_�����*# ����*��Q/�� �&&���
Przemysł piekarski. X��/&�# "�� q��������&�(#�����v� �������# ������ +#����#�"��"����(�����*������� +#����#�"��"���# ��"���������� �����@�������*���*�����*#<������ #<�������� �������*������/�����/\�"�������� �����&���>�������_�������/&�# "�� ���� � ��# ��� �� �� � ��� � F&�� ?�#�� +#���� ���"�#�"����� ]� �� ���� �#*����"�\���������)��/1�/&������������������������*����*# ���� *� �����# ������_���\�+ ��������/�# "����� ���� ��L=�\������/��# "��;�F/���[#�������"�#�"�� �� 1� �����*���*����������������*����*# �����������# ��������� � ������ +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ������X������)��/1�/&����*+���#*�����+� #����*���# 1���� +��(�� #��������������_����*���"�*��������*�=�Q��� �L@L���
Przemysł makaronowy. A����� ��������"�* �$��#*�����+� #����q���v�����+#���� �� �/&� # "�� q����� ��� &� (#�����v� ������ ��# ��� `��� �� `^��� x�����������*���*��� �����"�� *� �����# ����� ���)�������<�\�+ ������� �����)� �/1�/����� ���� ���&���X����������� "#����� �� � ��� ��������"���*# �����������# ������������� �_���� ;� *� F/�� �� �/� # "�\� F�� �� �/�� # "�\� � � F��� �� �/&� # "����X�+#������"�# � �������/� # "�� ?��"�� � ��� �&��#*�����+� #����*���# 1��������������_���\����/��# "��;���\������/&�# "��;���
Przemysł piwowarski.�X��/&�# "��q��������&�(#�����v����"�* �$�*�"���<����� ��#�"��)\������/�\���������# ���� +#���#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"�����\��� �����)���*�������*��)� �����"� ���)�*�"���<����� ����� Q������/�# "�� �� ��� �� �/�� # "��� >������ �_���� �� +#���� ��� ��#�"���� ���� � ��# �������/&�# "��Q���#*�����+� #���\�� � *���*�� +�������� *� �����# �������( ����1����\�+ ��������/�# "����� ���� ��Q@�\������/��# "��;�QL���X�+#������� 1��#�"���� �� �����)� �/1�/&� ���*+�� �#*�����+� #���� *� ��# ���� �_���� �*# �����*�=L�� �L@��
�����������������������������������������������Q�`��^ #"��\�Rozwój systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego\������ `��^ #"��� q#���v\� Ekonomiczne efekty rozwoju systemów zarządzania jakością i ich wpływ nakonkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���
�
�&�
Przemysł wód mineralnych i napojów bezalkoholowych. � X� �/&� # "���q��������&�(#�����v�*����� ��������"�* �$��#*�����+� #��������+#���\������/�\���������# ���� +#���#�"��"����(�����*������ +#���#�"��"���# ��"�������� *� ����# 1��������� � ���������������_����������(#������#*�����+� #������� �������/&�# "�����" �FQ�\������ #<����������/�# "��;�FF�\������/��# "��;�FL���X*# �������*+���#*�����+� #�����# ��"������)�� �������#���������� ���+�*��" ) � ��\����������*+��?�#�� *� ��# ���� ������� �_���� q*�� //� �#*�����+� #���� �� �/� # "�� � � ������/��# "�����/@����/&�# "�v��
Przemysł pozostałych artykułów spożywczych.�X��/&�# "��q��������&�(#��1���v� �����"� �#*�����+� #���� ���� (#���� �� �������)� � +#�� �#�"��"�� ��(�����*��� #�*�� +#���#�"��"���# ��"��������� ����L=�\�� � *���*��*���*�����*# ������ #<�������� � �/� # "�� q=�v�� x�� ������ �#�*� *� � ��������� ����� ���*+�� � ���)� �#*�����1+� #���� *���*���� +����� ���� � *� �� ��# ����� +��(�� #����( � �������� �_�����;� *� =�� �� �/� # "�� � � &��� �� �/&� # "��� V��� �*������ �*# ���� ���*+�� �#*�����1+� #����*���# ������������_���\�����"����/�# "��+�� ���)�L&@\����/��# "��;�Q\������/&�# "��;�&�Q&��������"���*# ���� ���*+���#*�����+� #����*���# 1���� ������� �_���� +���� ���*�� �� ������"�� �*# ���� (<��� ?�#�� ?��"�� �������)���������#*���������7.3. Stan wdrożenia nieobligatoryjnych systemów zarządzania jakością
w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego
X�# ����� ��� +��(�� #�����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ����� ]>0��//\�]>0���///\�[Y�� �� ]}>� ����� ����*���� +# � �����'�����#*�����+� #��� � �� ���*��� �� ��# �$� *����� ��� �������� *� �������� � ��� ��+� ������ ����(���� ��( � "#�� ��\�����#*������*���"���*�(#����*��� �+� #���q� ������*�����"����� #�*��*����*��v���#*��1���+� #����\� "�<#�� ��# ���� �� �� ����� ��� +��(�� #����� �������� *�#*��*����� ��" ����\��+���*��"�$�� ����#�*������ �#��� �������� � ��������( ��������\�� ���������� ��1����?�#����#��?�"������)��}�#�����#��?�"�����\�� ��#*��# ���*����� �� �������)��# 1����#� #�*� �����<�\� ��*������� ��� "#��� ��� �*��� ��+� ���� ��*������� q������ ��# �������������������������*��������)�����(��v��#*�����+� #��� ����#��?�"��<�������# 1 ������� � �������������*�#*��*�������" ������� �" #*�����*�� �����������#��?�"��<����� ��# ��� �������� *�#*��*����� ��" ����� �#*�*�����)� �#*�*� ?�#��� ��#��?�"������� ���*����*�$�����������*����*�#���"��#*�����+� #����\����*��(��#������*��� "�1������� �#*�+��� �*�"�����"�����<���X�# �������� +��(�� #�����)���������*�#*��*�1������" ��������*��"����� �� �������)���#��?�"��<��� ���� ������#���"����( ��#��� 1��( �?��"�� � ���������#��"����������������� ���\�����"����������� �����)�������)���� ���)���"#�����
>������� *�#*��*����� ��" ����� �����(� � #�� ]>0� � � ]>0��//� �� ]>0���///���#*�����# ���*��������������*�#*��*�������" �����]>0���///����"�<#���#*�����+� #1������#*��������� ���*�( ���#��?�" �������# ��������+�����������_����q�����(�Codex Alimentariusv��
�
�@�
A������)�� ��"��( �����#���[���������#��?�"����� #�*�� ��"��( �Y�����#��>���1"<�� q� ��"��)� ?�#�� ��#��?�"������)v� ����"�\� �� *������� ���� ��#�"��#�� �� � �����)��#*�*�?�#����� ���*����� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������*��"���1������#��?�"����������# ������������X��//L�# "��������"�*����*������������#��?�"�����#*�*����������# �����������*�#*��*�������" �����]>0��//�q�@��#*�����+� #����v� #�*�����������]>0���///�qQ�?�#�v����X��/��# "���"����������#��?�"���������������]>0��//� ��(���� ����� ���� ���" � &&� ?�#��� �� ���*�\� �� �� �/&� # "�� ;� @Q�� �*��$��#*�����+� #���\�"�<#����# �������#*��*� ���� ������� ]>0��//� ���*��"����������( ���#��?�"��\������+��(���������������)����������)� ��"�����*�������#��?�"��������������1����*�#*��*�������" ������X*# ������� ���������*+��?�#���� ���*��)\�"�<#����# ��������#��?�" ������������*�#*��*����� ��" ����������(�� #���]>0���///�;�*�Q����//L�# "�� � � &Q� �� �/�� # "�� �� � � LF� �� �/&� # "��� Z��" � �� =� ?�#���)� �� ���*��)���� �/&� # "�� ?��"�� � ����� ���� �*������ �������� *�#*��*����� ��" ����� ]>0��//����]>0���///��x�������������"�*�����" �����������*+���#*�����+� #���\�"�<#����# ������� ��#��?�" ����� �������� *�#*��*����� ��" ����� �����(� � #��� ]>0��//� �� � #���]>0���///\�+ �����*�(#����*���?�#�����#��?�"������������*���������? #������ ����*+����#*�*�����)���#��?�"��<�����
Z�+����F���~��*+���#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ��� ����������)���#��?�"�����#*�*������#*�*�� ��"�������#���[���������#��?�"�����
#�*�� ��"��Y�����#�>���"<�������# �����������*�#*��*�������" ��������//L\��/�����/&�# "��
[#�����#*��������� ���*�( �
Y �*������#��?�" �����)�������<���_����
q�����(���_�v� ]>0���///� ]>0��//�
�//L� �/�� �//L� �/�� �/&� �//L� �/�� �/&�^������ F� /� � @� L� F� � =�Y�+��� &� /� /� /� � �� /� �^���*�#�"�� F� /� � L� F� @� L� =�0� � � 1��#*����� @� � �� Q� &� @� Q� �A+ � 1�����#�"�� /� /� �� =� &� Q� =� &�0����#�" 1����*�* ��� /� /� /� � /� � /� /���"# ����*�� /� /� /� /� /� /� /� /����"�#�"�� Q� /� /� �� �� F� &� F�^�"�# � ��� @� /� /� �� �� @� �� ����"��#���*�� /� /� � � =� /� � &��#*���<#�����"������)�#+���� �� /� � � � �� � ���� ��#�"�� /� /� /� /� � /� /� /�X����#�"�� � /� /� /� /� � /� /�X�# +<����" ) � ���)� � /� /� �� �� � �� ��X<������#�����)������ �<��+�*��" ) � ���)� &� /� /� /� � &� /� /�� * ������)��#��"��<���� ���*��)� � /� &� L� L� � @� Q�Ogółem przemysł spożywczy 101 1 8 38 67 94 33 48Źródło: obliczenia własne na podstawie danych z jednostek certyfikujących.�������������������������������������������������Y��^# �*�"� q#���v\� Procesy dostosowawcze polskiego przemysłu spożywczego do zmieniającego się otoczenia rynkowego (2)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�&=\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��
�
�=�
0+ "� ������<��*�#*��*����� ��" ����� ��#���)� �� #��� ]>0��#*�����+� #������#*������� �� ���*�( � ��#����� �� �� ����� �#������� ������#��� [Y�� qBritish Retail Consortiumv���]}>�qInternational Food Standardv\�������#��� �#�� �����������(�����#*�*� +#�����"��� ������ )���� ��� q[Y�v� #�*� �������"��\� �� �"��� �� ?#�����"��� ������)���� ��� q]}>v�� H*��"����� �#*�*� �#*�����+� #��� � ��#��?�"���� [Y�� ����(��� ��# 1��������� � ������`��\�`^�������������_����*( �����*�Codex Alimentarius{��� 1"����� ������ �� � ����( ���������*�#*��*����� ��" ����{�" ��# ����# ��"������"�1���� ������{� � ��� #��(�� �# ����� �# ��"�����( {� ����������� )�(�����*� 1������#���)���������*���)�����(������� ���"��� ���#� ������X�# ���������#�������+�$���#��1?�" ������#*�*���#���� ����#*�*�British Retail Consortium�?�#�����#��?�"���������
X�"#���F�&��~��*+���#*�����+� #����*���#��?�"�����������#���[Y������ �*�*�(<����)�+#����)��#*��������� ���*�( ����/�����/&�# "��
�Źródło: obliczenia własne na postawie danych British Retail Consortium (www.brcdirectory.com). �
0+��#����� ���� ���� *�����#�� ������ �#*�����+� #���� �#*������� �� ���*�( ���#������� �� ��#��?�" ������� ������#��� [Y�\� �*�*�(<����� �� ?�#���)\� "�<#�� �)������<��#�� ��$�*����������)���� �����*�#<�� ���� ����\���"����������)�"#����)�H���X��/��# "�����" �=/=�� ��"��)��#*�����+� #����� ������ ��"���������#��?�"�����+���#1
0 50 100 150
Owocowo-warzywna
Mięsna
Piekarska
Mleczarska
Rybna
Cukiernicza
Pozostałych artykułów spożywczych
Zbożowo-młynarska
Przetwórstwa kawy i herbaty
Wód mineralnych i napojów bezalkoholowych
Makaronowa
Olejarsko-tłuszczowa
Winiarska
Cukrownicza
Piwowarska
Wyrobów alkoholowych
143106
49
43
41
33
29
14
9
9
8
7
6
4
2
2
112
132
50
43
39
32
12
10
4
7
2
9
4
4
2
2
2013
2012
�
�L�
��?�"���������# ���������#��[Y�\������/&�# "��;�@L@��X�����(#������ ��� ������#*�����+� #�����+#���� � � � 1��#*���������������\�������*���" ���� ��������� 1����� ���� �#*�����+� #����� +#���� ���"�#�"���\� #�+���� �� ����*�#�"����� A� � ���*��)������)�����"�\���+�#�* ����������?�#�\������\@������/��# "����\F������/&�# "�\���# �� ���� ������ ���#��?�"���������#���[Y����
�#*�����+� #����� �#*������� �� ���*�( � ��� ��"���� �*�#�(� �#��� ���� �� �# 1������ ��#�����\� �� ��"�� ��#*������� ������<�� *�#*��*����� ��" ����\� *�#<�� � ���)� +��(�� #�����)\� ��"� �� ��� +��(�� #�����)�� >"���� ���)� �# +���<�� �*����� ��� +�������������� ����� �� "#���\���"�<#����#*�����+� #��� �# *� �*�� ��# ����#����#�1������X��//@�# "���������������)������)� (#����* ���+���� ������ ��#*���� � ��������#���#�\��*�*�(<���������*�"��� ��"����[#�" ��� �#<�����" ��������<��*�����#*1���)\�"�<#*������ � ����+������*����� ������*�����������#������������<��*�#*�1�*����� ��" ������ ]�� ������# +������+��� ���� *� ������*�� �� ����� � �����# ��1" ��� ���� "��#�� "��# ����*��� #�*� � * ������)� �#�� ���"<�� �#*�����+� #�������X�*���*"��*� �������*������#*�����+� #�������������� �#��� ������ �#�� ���������*�"#��<�� ��#������� �� �� ����*���� ���� �#�� ���"<�\� " ����*� �$� � " ��������� ����)�*�������#�"��#�� #(���*�������\�" ����*� �$��#*��# ���*������*" �����#�1� ���"<�\�+#�"�� ������*��������*�� ���������)�*�#*��*�������" ����&/��>"�����# 1+���<�\� *� ��"����+ #�"���� �����#*�����+� #��������# ��������#�����\� �*�*�(<������������� `��\� `^�� �� �_���\� *������� #<����� �� ������ ��#��"<�� ������#� 1�1)�(�����*���)������������)����#*�����+� #��������� �*��������*���;�*�"#����" ����*1���)�#�� ��<�\�� ��#��*������� ����������\�"�<#�������� ��#*��# ���*�$\��+��������$�����(�������#����( � ��������*�#*��*����� ��" ����\� #�*� �# �"<�� ?����� ���)��" ����*���)� ��� � "#����� " �*�<�� ���)� �*������� � *� �� �#��� ���� *������ � ���� �� ����( \��*��" �"#������������*�#*��*�������" �����+�����#�������" ����#��*�\��*�������" �" ���������
7.4. Wpływ stosowania systemów zarządzania jakością na konkurencyjność przedsiębiorstw
^���� �/����� ���"������� ��"��� �H������# ����"���\�/����� ����# ���*��������� ����� + ���*"����# �����`��\�`^�����_���������*���"��)��#*�����+� #�����)��#*������� �� ���*�( � #�*� /� ���� �� # *� �*����� � ��� # ������ ������ ��# �����������<�� *�#*��*����� ��" ����� �� ������� ���)� ������<�� ��� �#*�����+� #����� �� ��)�" �"�#������ �$�� A� +����� ���)� ����"�\� �� *����������� �� �������( � � *� ������" ������� ����������+�*����*�������*�# � ���( �������"����# ��������� � ������������<��*�#*��*�������" �����+�� ��������*�(�<����)�T#<����" �"�#������ ����� �1�"��)� �#*�����+� #���� �� ���*��)\� �#*���� ��*���"��� ��� #��"�� �������� �� ����� 1���\� �� ��"�� ��� #��"�� "#�� ����� X� ���#��*��)� �����)� � � �*��"����� �*� �" ����������������������������������������������������&/�`��^ #"���q#���v\�Ekonomiczne efekty rozwoju systemów zarządzania jakością i ich wpływ na konku-rencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���
�
�F�
��H����# ��������)�������<��+�� ���#��"����sine qua non����������#*�����+� #�����*���� ��� ?�#������#��"��*+�����X����������)������)���#*���������� �#����" �"�#��1���� ���� ����(���� ��� ��# ����� �� �� � ������ ��� +��(�� #�����)� ������<�� �� ����1��#�<�� *�#*��*����� ��" ����� q]>0� �//\� ]>0� ��///\� [Y�� �� ]}>v�� ^�� ��� �# �������#������������<��*�#*��*�������" �������� ��"��)��#*�����+� #�����)�� ��//@�# "�\���� �*��������*���� �#������" ������+�*����*��������# ��" ��������� ���� ������*��� �� � ������� �����(����� �*�"������ ��"��)�"�����<�\�� *� �������#*���$�� *� ��" �"�#������ ���� ���)� �#*�����+� #���� ��� #��"�� "#�� ���\� ��� � ���( � �*# ������� #������ ����� �� ��"���
�# ������#�����\������������� �� � ������ ������<��*�#*��*����� ��" ���������1�����������������*�#�(�*������ " �������)����#*�����+� #�����)\�"�<#��+�*� �#���� ��� � �#���� � ����� *���*�"� *� � *� ���� " �"�#������ ���� � ��"��( � �#*������� �� 1���*�( �� ]� ��"\� �� ���#��*��� " ���� ���� �#�*� *� ��#������� ������<�� *�#*��*�������" ����\�" ����*���+�� ��� #*��" ���������#*�����+� #������� "���������\�����#�"���\��# ����#� #�*� *����<�� �������)� ��� ����� ������ ��"�*����� �"����*� ���� ���� �����\��*�������� �� ���* # ������ �# ���<�� #�*� ��)� ���(��( � � �" ��������� ������ � ����� 1����� "������������������*�#*��*�������" ����������" ����"�����+��������#*��*����� ��#*�"�*���������? #��������" ����" �������������#*�����+� #�����\������������ 1���#�*������ � ��\���� \�� �*����� ����\�* ���� ���" �����;�� �<��*( �� ���� #�*��*����������������*����������������� ��*��)������� ��*��) ������� ������*����� ����1� ������ "������������������_���������������_���� #�*�� "�������� ����#�*�1�����?��"�� � ��������������q*�����v&��X��#*����"��������<��*�#*��*����� ��" ������� ��#���� �� #���]>0�� ����� ����� "�������������"���(����" ���\���"�<#���*���1����������������#���(��*���?�#��\�*������*�#*��*������# ��� ��( ���� ����"����" ���&���� �� � ������������)�(�����*� 1������#��( �+����"<�����#*��*���� �����(���`��\�`^�� �� �_���� ����(�� � �� ������*��� ��+� ���"�*��� �� ����� �#*��# ���*������#�� ��<�\�� ��#��*������������)��*�������������������)\�� ����?�"����� �# ���*�� �� � � �#���� ��+� �� ���"�<#��)� �#*����"��)� � � ��� ����� *������ ������ )�(�����*� 1�1������#��( �����( ��# ������# ��"�����( ���� �������������#*�����+� #�����&&���
X��# ��������#��������������*�#*��*�������" ����������� �*��"����( �?��"�� 1� ������� �����$����������*# ���" �*�<���# ��"�����x�� ������� +#*��?��"�� ��������������*�#*��*�������" �����������*��)������)�� ������� � � ��$� +��������" �*1�<���# ��"���\�����" ���"��������*# �����" �"�#������ �����#*�����+� #���&@���
����������������������������������������������&����' � ��1'#�����"�\� Z��>�" #�\� Zarządzanie bezpieczeństwem żywności. Teoria i praktyka \�X��������� ������[��"\�X�#�*�����//��&��^��H#+����"\�Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka\���?��\�X�#�*�����//@��&&�Monitorowanie stanu wdrożenia systemów zarządzania jakością i ich wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\� ����� `��^ #"��\� [��x ���"�\� V��>�#���"1[��(�\� Monitoro-wanie oraz analiza zmian polskiego łańcucha żywnościowego. Synteza z realizacji tematu III\� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�F�\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//\�����1�F��&@�`��^ #"���q#���v\�Raport z monitoringu wpływu systemów zarządzania jakością na koszty produkcji, działalność marketingową i integrację pionową przedsiębiorstw przemysłu spożywczego \� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#��\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q��
�
�Q�
>�������*�#*��*�������" ���������(����� ��� # ������qtraceabilityv�� �) 1�*����� ��# ��<�� #�*� #��)�� ���� #* ���� ��� ���� �� ����� *�(��#��� ������ +�*1����*���������� ���&=��Z �����(��*�" ���� ���# ������<����� ���� +�� ������������<��" ����"�����*�# �����*���#���#����#��" �������������������)����� 1��� ����! ��� ���� ��� ��%\�� ���#��"����*�����������+�*����*�������*�# � ���( ���� �� �������� *� ����" ���� ?�# ��������� ���� #�*�����*�����" �"�#������*��� 1" ������ � �#*�+� " �������<�� q"�����<�� ?�������)v&L�� X� �#*����"�� �#*�����+� #�����#*��������� ���*�( &F�#����*�������( ���� (���� � � �����*����������# ���� (��1+������ �# ���<�� ����(#����� *� � ��������� ��# ��<�� ���"�* ���� +������)� �#*�����1+� #�����#*��������� ���*�( ������?�"����� �#������" ������# ��<���� � �����)�� ��# ��"���\�*��#�(������# ����*# �������(#������# ������<����� ����*���)� �+� #�������
�#*�����+� #������� ���*�\����*�*�(<�� �����*������������������#��"��)��� ?�1#�������� #���������� ��\����������+�*� �#�����( �" ���"���*� ������*�����" ���1���������'�����������#���(��*����������������������)�������)�������������*��( ��� ����"����" �������������������" ����*� ��������� +����#���#<���>��������#��" ���)���� ��<����#������ ��� � � �# ���*����� �����<�� ��+� �(*�"� ������ ���� �����)� ��#��?�"��<����� � �����<�� ��� ����� >� � ������ ������<�� *�#*��*����� ��" ����� �� �#*�����+� #1�����)� �#*������� �� ���*�( � � *�������� ������� ��� � �#���� " ����"����� *� �1+� #����\��������� �#������ *� ���*��������#"����( ���)&Q����7.5. Podsumowanie
�#*��� �"������� ��"��� �H������# ����"���� ? #��� ��� ������� +��\� ������ ��� ��"�� ( �� ��#"�� ��� ��� ��� ���� +��*��� " �"�#�������� ��� #��"�� �������� #�*���� � ��"��� �#*�����+� #����� ���� *� ����� � �� � ��$� ���� � � ����(��� �� ������#�<���������)���*�"#�����+�*����*���������� �����^ ��� #��(���������# ����� ���� � 1������ ������<�� *�#*��*����� ��" ����� ��"�*��\� �� +���� ��� +���� ����*������ �����X�������� ��"������#�"��#��H����� �*��" ���� "#��������� ���� ����������������� ���#�����\� ��# ����� �� �� � ������ +��(�� #�����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ���������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ���������� ����� �#������" ������+�*���1�*�������*�# � ���( ���� �����# ��" ��������� �������
~�(���� ������������# ����� +��(�� #�����������������*�#*��*�������" ����������#��*��� "#����� � ��"������ +�� � �������*� �*����"<���*# ����� *� ���" �"�1#������ ����� ��"��)�?�#���� ���*��)\��*�*�(<��������#��"������������*�������� � 1������ +��(�� #�����)� ������<�� *�#*��*����� ��" ����� ���� ����� ��� ��� ����� �*����1"����" �"�# ���������#��"��"#�� �����*��*�(#����*���\����*����� ��������*+��������#��"���� ����*�( � ?��"�� � ������ �#*�����+� #���� �� ���*��)�� _"�������� � �1
����������������������������������������������&=�Y *� #*��*�����x#�FQ��//����#����������# ����"��( ���Y���\� ��������&L�X��>*���� ��"�\� Zarządzanie łańcuchami dostaw żywności w Polsce. Kierunki zmian \� ��?��\�X�#�*�����//Q��&F�`��^ #"��\�Monitorowanie stanu…\� ��������&Q�]+������
�
���
���������� � *� ��� " �"�#������ ���� � ��"��)� �#*�����+� #���� � �� �������$� �*��"���� � ��������� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ������0�*��������?�"����# 1��������� � ���������)�������<��������������� *���*���*���*# ������ *� ���" �"�1#������ ���� ����( � �#*�����+� #����\� (��� � � �#����� " �"�#������ ���� ��������������������)��*����"<���
� � *����������� �#*���#*�(����� +�*����*������� *�# � ���( � ��� ���� " 1����*��� ��� ������ �� �?�"������ ���+�����* #���X������ ����" ����*��\�� ���� ����� �����������\���� #*������������������������"�������* #�������# ��"������ +# ������� 1���� #�*� ��� #*����� '#�� ��( � H#*���� ���� ���� ���\� ��� �*<#� �����������)� �� ���1�����)�H������# ����"����� ]��������� �#*�+����������*�( �� ��� �������#*�*������� ��*������ �# ��" ��� ���)� �� �#*�����+� #�����)� �#*������� �� ���*�( � #�*� ��# 1���*����\� � � +���� ��"� �� �����)� "#����)� H�\� �# �"<�� �#�������� �� �����#�* ���)��#*����"��)������# �������+�����"����*��( �?��"�� � ���������������_���\��*���� �� ������ ���� "��)�"�#�*��+#�"� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*�������" ��������" ���"���������)��(*�"� ���������
�
&/�
8. Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego na wybranych rynkach zagranicznych
(na podstawie badania ankietowego)
�
8.1. Wprowadzenie, cel i metody badawcze
0+�*�#���+�����*��\����"�<#����" �����# ��� ����(�����������*��� �#�1� ������ ����� *�����" � " �"�#������ ���� �#*�����+� #���� �#*������� �� ���*�( � �����+#����)� #��"��)� ��# ����"��)�� Z�"��� ������� ������� �� � � ��� � " ����*� �$�" ����"� ��( � �� �#*�����*� ������� ��# ����#*�*��#�*����" �"�#������ ����� ��� 1�<�� ( �� ��#�*��)\� *� �#�(���� *��� �����?�"�� �#*������� �� ���*�( \� ��*(������������#��"��"�*���� ������#*�*������������ �� ��# ���*������*������ ����( �� ��#�*����0+�*�#� " �"�#������ ���� * ����� � �#�"� ����� �*�# " � ;� " �"�#������ �$� �#*�����1+� #���� � � *� �� �$� � � ��# ������� " �"�#������ �� +#����� V���� ��� � ��#*�(���� �#*�*��#�*���� � ��������)� *�� +<�� �� " ���������\� � ���� �����)� �*������ � �)�#�"��#*����#���(��*���� #�*�"#� �����)�����#�����<��" �"�# �������
� ��� ����������* ��������� �#�� ���������� ��"����������#�������#*�����1+� #����&����# ���*�� ����*������ �$����#*��������� ���*�����)�#�"��#�*���������������� ���+������ *�����" �"�#����������� ����� #�*���x����*��)\��*��)��)\�Y ����������H"#�����@/\����#* ���*����*�*������" �������*���<��#��" ���)��� ��� ������������ ��"��)��� #��\���)�����*�+��*�����������������#������ ��"�\���(�<�����*������ �$� ��#�1������������# ���* ������ ����@���
X��#*�( � �������������*�( � �#�� ��������" #*����� �?#�(�����+�����������1#��*��( � ����� !�"�������� *�(#����*��� � ��"��)� �#*�����+� #���� *� +#���� �� ���*��\�
����������������������������������������������&���*����"����������������� ��#*������ ��������( ��#*�����+� #������ �(#����� ��� �<������)�����#�����)�+�������*+��*��#���� ���)��#�� ���"<�� #�*��������?����� �����#*�����+� #���������� ���\�"�<#�� *��#�������� �=/� �#�� ���"<�� �� ������\� �� "�<#��)� # �*��� +#<�� �#*�"#��*�� =/� ���� ��# \� ����+����" �����+������# �*����#*�"#��*��@&�������# ��� ��� ����#������� �*����#*�����+� #�����*��#�����1����� �� =/� � � �@�� �#�� ���"<�� ����*���\� "�<#��)� # �*��� +#<�� ���� �#*�"#��*�� =/� ���� ��# \� ����+����" �����+������# �*��������#*�"#��*��@&�������# ��A +��Y *� #*��*�����' ������qX�v��#�Q//��//Q�*������L����#������//Q�#���*����������"�<#��# �*����� � ���*��*( ����*�����<�����#��"������*��� 1� �������#���QF���QQ�Z#�"�����q (<����# *� #*��*���������#����������*���+� " ���)v��@/�]����#����� � � ��+ #�� ���)� "#��<�� +���� ����"�� +����� �#*�����+� #���� �# ���* ���)� ��"���*������������#*�*�`�<����H#*���>��������*���q* +��Działalność podmiotów posiadających udziały w podmiotachz siedzibą za granicą w 2010 roku, `H>\� X�#�*���� �/� #�*� Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2010 roku,�`H>\�X�#�*�����/v\���"�#<�����?�#�������� #�" 1� #���*��'�^`�q* +��^��>�# ���\�V��>�� ��"�\�Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych\�'�^`\��//v��V�"�����"��*����)�+����\�(�<������"��#��"�����"��������*�(#����*����� ��"��)��#*�����+� #����������������x�����\�H"#����\��*��)�� #�*�Y ���\��#*���*������ �*��������*����� ������#*���(��x��������@�X� � + #*�� �#*�����+� #���� � � +������� ����#��*��( � ���� "��# ��� � ���� "#���#���� � �) �*�����"������<�������*������� ���� �*����(������ �$��*�����*����������� ��� ���� ��� �<���� ���� \�*���*(����� ��� � ��*��)��� �����*���# � ������� "������<�\� ��)� � �) �*����� +���� �#����� � �*������?�" �������
�
&�
" ������*������ �*�� �������#��"����������"�\��*��"�\�# ����"�����"#����"�%@���� ����1� ����������+�����������#��*��( �+����������?�"������������*���*����"<��" �"�#��1���� ���\� "�<#�� �#*��*������ ���� � � ��"����� � ��"��)� ����)� �� �#�����)� �#*�����+� #������� ������� +#�� ���� ��� �����* �����)� #��"��)� ��# ����"��)�� >*�*�(<� ���� �����*���� ���� � �*����"�� ����#��������� " �"�#������ �$� � ��� �<�� ( �� ��#�*��)� �� �������+#�� ����� � �������� *�� +�� �� " ���������� q�"�����"�� � ��������� " �"�#������ ���v��� #*������)�������)����#� ������� �������� �*�*�(<����)�#��"��)�*�(#����*���)\�T#<�����#*���(� " �"�#��������)� ��� ���)� #��"��)� q��#���(��� " �"�#�����v� #�*� "#� ����� ��������#�������" �"�# �������
X� +������� *��� � ��� � ������ *� ����# +�+�������*���)� q���� � ���)v� ���)��"�� + #���#<+�\���"���������+<#���� ����X�+<#���� ��� ��#���* ������������*�\�� �����1�*����� #�*���+��"������� ��������� #"��� ���*����)�?��"�� � �������#*�����+� #���������+#����)�#��"��)�*�(#����*���)��X��# ��"����+�����*��������*(# ���* � ������<�)�������)��
X� ���#��*��� ?�*��� +������� *��� � ��� � � �#������ ���)��"�� +��#������ �����1����*����q� ���#��� ��� ��( v��X������#�"#��������#*�����+� #����� �+���������" 1#*����� �������������? ���*��\��#*��# ���* ���*��� � ������)��"���_Z]�qComputer Assisted Telephone Interviewingv��x���������� ��#*�������������� ��� �<��( �� ��#1�*��)\�"�<#*����#�*�����)�$���*�������+������\���#�� ��� ���"���������#��� ���# *1�������*��� � ���� �*������"�# ���*�������� �������#������ ���� �"����� ��#���*���"��� ��� +��� #<����� �� ������ ��� ��� �� ��������� ��# ���� ����#��� ����� [��������� � ���� � *����(� (<�� � ��"�� �� * ���� � *#����* ����� �� ����*���� �� ������ �/�� # "�����#*��# ���* � ��������#<+����=��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( @&��
X��#�(����������+�������*��� � ��� ����)��"��� ���#��� ��� ��( ���� ������������<�� +�*� �#�����)� �� � �#�����)� *� �#*��������������� �#*�����+� #���\� "�<#��*+�� ����� �����������*�� � *����� �� �� ���� +#���� ��� ����� �����)� #��"��)� *�(#�1���*���)�� X������� �"���#�"��� �#*��# ���* � � � +������ ��+� ����? ���*����� � +<#��#<+��������)�#�"��#���� ����� ���#����������+�*���?�#�\�"�<#����*������*���������#�1�*��� ������� +�������� X������� �"���#�"��� *� =� �#*��������������� �#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ��#*��# ���* � �����#�����"���������/��# "���
�8.2. Potencjał konkurencyjny polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego
na wybranych rynkach zagranicznych
V������*�"���* ���)� +�*�#<��*���#���)���+�����������#��*�����#*��# ��1�* ������#<������)����#�����)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( �+����������1?�"������"�����"<��� ���������" �"�#�������( ��� #*����)� (�������)�������)<������������������������������������������������@����� �$� ����"<�� +����� � ������� ����� �� ����#������� V��[����#*\� Konkurencyjność polskich przed-siębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż\� X��������� � H����#�������`����"��( \�`����"��/&��@&�[�������� +��� ��=��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( \��������#*�����+� #������#*��������#�+��( �;�F\�������( �;�L\�� "<������� �<�� � � ���)�����#*�����)� #�*���� �<��+�*��" ) � ���)����<������#�����)�;�=\���"��#���*�( �;�@\��#*��#���;�������# +<����" ) � ���)�;���
�
&��
��#� �������#��"��)�*�(#����*���)��X�������� ������ ���(�������"���<�����*������ 1����� ��� �<��( �� ��#�*��)���x����*��)\��*��)��)\�Y ���������H"#�������X�"����� 1��#���*����"��� ������" #*����� \� �#�� ��������� �#*�+��+������\���#�"��#��� ���1������" �"�#�������( ������#*�����+� #�����# ��"������)�� +#��" ����������@@���X���#�"��#*�����\�*( �����*�" ������������)�������������)����#� ����^����� #��#�@=\��� �#�+�� � ��*��������� ����� ����������#�����\���� ������������* �����)�+#��\������������� "#��� � �����������*���*�������� �� #*���� ������)���#� ������ ��*������� ����� ���)�*����* � ���*������ �$�+�����* 1# *� � ��\�� (����"��*� ���#*��� ��\� #(���*����� �# ��"���\� ��?#���#�"��#�\� ���)� � (��\� *�#*��*����� ��" ����\� � (����"��*�����#*��\���#*��������#"����(� #�*���#������ ��*�����������#������)�*�"����?�" 1��� ��*�#*��*�����*�� +�������*"���\�?������� #�*� #(���*�������*�#*��*������x����������"�*�����$\���������*���"������*�*�(<��� ����*��������* �������*�����*�� (�����������)����#� ����+������)��#*�����+� #�����A���( �� � ���������*����*����� �#�� 1������ �<�� � ����" ���\�"�<#��#��� ��������*�����*����� �����
_����*������"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( � � *�� (#�������� #��"�� "#�� ��( \� ������ *�����$� �#*���� ��*���"����*�*�(<����� ��������� ��"��)��# ������<����� ����� �#��"���������"��( ��X� ������+������)� �#*�����+� #�<�� ����� � � #���"� � �#*���\� ��� "�<#��� " �"�#������ ����� �����1" � ������\���+������������� "��� �*�"���������*�"#�������" �����# ��"�<��������1��#�<�� +���(�\���*����� �� �*�������"���<��������"#���������� �$��#�����������( �*������� #��� �����<�� ������ �"�����"<�� � ��������� " �"�#�������( � �� #*����)� ���1���)���#� �����#*�����+� #���\�"�<#�������� �������� * ������)�#��"��)�*�(#����*���)\���x����*��)� �(#����# ����*�*�(<����q* +�����"��Q�v���
X�"#���Q���>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)��� +�*�#*���*������ �����#*���# ��"�������
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.
�
����������������������������������������������@@�>*�#*���* +��V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\�����=1�F��@=�^����� #��#\� Competitive Advantage. Creating and Sustaining Superior Performance\� Z)�� }#����#���\�x���� #"��Q=\����&F��
2%
2%
7%
18%
40%
0% 15% 30% 45%
stosowanie metody just in time
informatyzacja działalności logistycznej
współpraca z instytutami branżowymi
łatwy dostęp do źródeł zaopatrzenia
zdolność do kreowania nowychproduktów/technologii
�
&&�
X� *�"#����� �*������ ���� �#*���# ��"������� "���* ���� ���������� ������)����#� ���� ��� ��*���"��)� �����* �����)� #��"��)� ��# ����"��)\� �� *����*�*�� �� x���1�*��)\� �����*� �� �$�� �"#� ������� ���)��# ��"�<������+����)� � (���q��"#���Q�v��H���� ��"� @/�� +������)� �#*�����+� #�<��� A������� Q�� #��� �����<�� �������"�����"�����������"��������� ������ �T#<����*� ���#*������^�#(�������# ��� �(#������*���� ���<��#���� *� ������������ +�����*���� �� +#�� ����� qF�v� #�*� ��? #����*������*������ ���� � (�����*���� �� �� � ������ ��� ��� just in time� q� � ��v�� x����� �����"�� �"#����$���� ����*���*��������)��������<�����#��"���������"����
A��#*������� ���)������"#�����Q��������)�����"�\����� +�*�#*���*������ �����# ��"������� "���* ��� # ��� �(#������ �#*�� �"�����"�� � ��������� " �"�#�������( ��� ����������#��?�"������" �����# ��"�<��q=@�v\�� ����������������*�������������" ���\���"��� ��"� ]>0� ���_����q@Q�v\� #�*�� � �*����� ���)� � (��� q@�v��X������ ������������������ ���������*���"��)�#��"��)\���*����*�*����x����*��)������ "���@��#��� �����<��������������"����������������*� �$���#"�����*�� ��( � #�*��*���#����1*�����*��<������# ��"�<���� ���*��)�q �� ������ ��F�����&�v��
�X�"#���Q����>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������
�� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)��� +�*�#*���# ��"����
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego. �
x����"#�����Q�&��"�*�� ��"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#������ ����"����#"����( ������#������&�� ��"��)��# ������<�\�"�<#*���*�������*������+�����������#��*����� �1"#������\��������� +�*�#*����#���(��*���*���*���������#*������*���"����������� �$��������� � � "����<�� ����#�+����� �����������)� *�� (#������� V���� � � ����� *����*�*�� ���#��"��)� �������"��� �� �*��"���� Y<����� &/�� #��� �����<�� ����\� �� �"�����"����� ���������" �"�#�������( � �*���*������*�*�(<������������� " �$�+��������#"�1���( ��( �� �� � ������ �� �#*�+�#��"��*�(#����*��( ��]�� ������" ���������������#<������*��� � �$�#��"�\�" �"�#���<��������(������ ��#����� �#��"��q�=�v� #�*�*��� � �$� � �#*�+\� �#�?�#������ �� *��) ���� ��+���<�� q��v�� � ���� \� �# ���*����*������ �$����#*��������� ���*��\������ ���*�� ����$� ���"��)�*�� +��)���" �1���������)\� ��"�� �*�������� �# � ������ �# ���* ��� �� �� �<+� �?�"������ qL�v\��(��� �$���*����(�����������#�+�����q@�v\�����"��� ���������� ������)���+���<��q&�v��
23%
27%
41%
48%
54%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
czas realizacji zamówień produktów
stan i elastyczność parku maszynowego
nowoczesne technologie
posiadane systemy zapewnienia jakości
posiadane certyfikaty jakości produktów
�
&@�
�� ������)� ��#�"� # *� *��������)� ��� #��"�� *�(#����*���� q�v�� x�������� ��� ����������������� "�*�����������*�#���"��#*�����+� #�����q=�v� #�*�*��#����������#*�������1������)���� ���)�q@�v��
�X�"#���Q�&��>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������
�� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#������ ����"����#"����( �����
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego. �
_+�� �<�� " �"�# ��$� ��� #��"��)� *�(#����*���)\� � ��"��� �#*�����+� #������#*��������� ���*�( ����*����"��� �����$�� ��������?����� ������"������� �#�*�"���# ���*������*������ ����( �� ��#�*���*��(#�������H������"��#�����&/��#��� �����<��q��"#���Q�@v���#�(���������?����� �����"�����"����� ���������" �"�#�������( ������ �� ����� ��? #����*����� �*��� ���� ?����� � 1"���( ���)� q&�v�� >�� � � �������������������*���"��)�#��"��)\���*����*�*����x����*��)����*��)��)��x��"�<#*��#��� �1��������"�*����#<��������*���*�����+�������" ��# ����#*�����+� #�����*��(#������qF�v� #�*�� ������ �*�����#*���)�T#<����?����� ������q@�v���
X�"#���Q�@��>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*���������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#�����?�����<��
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.
4%
5%
11%
13%
14%
16%
21%
25%
30%
30%
0% 10% 20% 30% 40%
posiadanie przedstawicieli handlowych
wizerunek przedsiębiorstwa
posiadanie marek
posiadanie lojalnych nabywców
gęstość i zasięg dostępnej sieci dystrybucji
efektywnie prowadzone działania promocyjne
znajomość potrzeb, preferencji i zachowańnabywców
znajomość rynku, konkurentów, wymagań w dotarciudo rynku
wysokość budżetu marketingowego
umiejętność wejścia do istniejących kanałówdystrybucji
4%
7%
13%
29%
0% 10% 20% 30% 40%
dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania
możliwość bieżącej kontroli firmy za granicą
stopień informatyzacji czynności finansowo--księgowych
potencjał finansowy adekwatny do ryzyka
�
&=�
X�*�"#����� (�����������)����#� ���\���"��������� ����"��"��# ��\��*�*�(<����*���*���������������*���������*��� � �$���*�"<�� +���)��#*�*��#�� ���"<��*��(#�1����� q���v� #�*� � *� �� ��"�*��������� ���)� �#�� ���"<�� q�=�v�� x�� #��"��)�� ���1����"��� �� �*��"��� ����� ��� � ���� �� ����*�� �� � ������*����� �#�� ���"<�� qQ�v\�"#������ �$� �#�� ���"<�� qL�v� #�*� *� �� ���� �#*��<��*�� �� �)�#�*��� "��# ����1����qL�v�;�� #����"#���Q�=��
�X�"#���Q�=��>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*��������
�� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#������ ����"��"��# �����
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.�
_����*����� +�*�#� �*������ ���� ��� ��(������\� ��"��� ����� #(���*����� �� *�#*�1�*����\� �#*�+�� � �"#����$� *���*����� ��#����( � *�#*��*����� ��#������( � �#*������*���"�����x����*��)\��*��)��)� �����H"#�������H���� ��"��#������@� #��� ����1�<��q��"#���Q�Lv��� ���� ���� �������"�����"����� ���������" �"�#�������( ������"���*� �� �$� � � �# ���*����� ���(��( � � ��� #��(�� � �*����� ����*���# � ��( � q@�v� #�*�� ( �� �$�� "���*�����q&�v��A�" ������#��� �$�������#*��( ����������#*���������? #������ #�*��� �����? #����*������*�������*��� �*��*����� ��������������� ����q �� ������ ������=�v���
X�"#���Q�L��>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #�����#*���������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)���*�"#����� #(���*�������*�#*��*������
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.
16%
16%
18%
25%
29%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
zdolności przywódcze kierownictwa, charyzma
kreatywność pracowników
wiedza i doświadczenie pracowników za granicą
poziom wykształcenia pracowników za granicą
znajomość języków obcych przez pracownikówza granicą
5%
9%
13%
14%
23%
0% 5% 10% 15% 20% 25%
stopień formalizacji działań
sprawność wewnętrznego systemu przepływuinformacji
dogodność lokalizacji
zdolność w zakresie monitoringu otoczeniamiędzynarodowego
sprawność zarządzania operacyjnego
�
&L�
X�" ���"������ ���*����#�*������������"<��+������� ����#��*��( ���#� �� �"#����$\� �� �#*�����+� #����\� �+�� ���(�$� � ����#*�������� ����"�� �� � #<��������*�" �"�#������#��" ��\����*������ � ��$������" ����������"�����)�*�� +���� #�*�" �������������x��+�#�*�����#�?�# �������� �*�����������*�� +�\�"�<#����� �*�"��������� ��#� ��� ��� ���� #<���)� (#��� ����#���#���*�\� �� *����*�*�� ���� ��+���<��� >�� ��� "#������� ������� "���* ���)� �*����"<�� ��"����� �� ��� ������� *� ?�������������)�T#<�����"����*��( �" �"�# ������� ��� �<�����#��"���A�������#��� �����<����� ������������*�������*����*�*��*�� +���������#����������+#����" �����������X�#� ������"�� �"#����$\� �� *�� +<�� ����#������)� �� �������#������)� �#*�����+� #����� ���� � ����#�"� ��$� ��" � �#�+���)��������<���>��� ���� ��� ��<���� ��������#�*� *� #���������� ��������� ����*�� ������ >�� ������������� ���� "���( � �#*�����+� #����� ��"�������� ���*����)�*�� � +�� �������<�\�"�<#���# ���*��� ����� #*�������#� ����� �����\�"�<#�������������#*�"�*��������������*# �����#� ����#��" �����#*�����+� #�������8.3. Strategie konkurencji stosowane przez polskie przedsiębiorstwa przemysłu
spożywczego na wybranych rynkach zagranicznych
0��������� �� � ����� ��#���(��� " �"�#������ +������ T#<����� �#*���(�� " �"�1#���������� ��"��)��#*�����+� #������� #��"��)�*�(#����*���)\��������#*������*���1"���� "#����$�?�"�\��� ��� �������"������� ��"��� �H������# ����"���������� +�*�#*��*��*���� �$� #���"�����*�������X� �����)��+��(���)�*����� ��������"�* �$�� ��"��)�� ��� �<�� ( �� ��#�*��)� �������� �� ��� � *����� ��� #��"��)� +���)� ��" � ���+�����" �"�# ���������(�<��������"������@L��0+�����\���"�� "�*��������������"��+��������#*��# ���* ��( ��#*�*�'�^`\��� ��*�������"��� �����)�����������*���T#<������#*���(��" �"�#���������� ��"��)�?�#�����#��"��)�*�(#����*���)��������� "����" �$���)� �# ��"�<��� �#*���(�� ��� �*��"���� ������� ���� #�*�� ������� ���"�<�� ��� �#�(�����*������������#*���(��" �*� ����0*���*��� \���" �"�#������ �$�" �*� ���� ��"��)��#*�����+� #���� +�����������#*��*��*# ������" ���� ?�# �����)��# ��"�<�@F��
� � +�������������q�) $���������"����� *���*��\���"���+�������'�^`v�*�#�1� �����������+�����������#��*�����#*��# ���* ������#<������)����#�����)��#*��1���+� #�����#*��������� ���*�( ��V�"�����"��*�������<���"���#�"��)\� � +�����)��������? ���*���)\�#��� ����������#��"��)���������"��\��*��"��\�# ����"������"#����"����� �������*���"��� �#*�� ;���#<�� ����#*�*�^����� #��#�@Q�;� # �*���� ��#���(���" �"�1#������� x����� �����"� *�����$\� �� � +<#� �� �������)� # �*��<�� ��#���(��� *��������(�<��������#*��#<����� ������������������������#��"��)�� �*�*�(<����)�"#��<���
X��#*��������� ���*���� ����� ����# �*�������#���(���" �"�#�������� � 1���������#��"��)�*�(#����*���)������*#<��� ������ ?�# �����)��<+#��A����� ���������������������������������������������������@L� ^����� Z��` ��+� ��"�\� Tendencje globalizacyjne i integracja a zmiany modelu biznesu polskich przedsiębiorstw\� ����� V��Y���#�*�"\�X��^��)���*�"� q#���v\� Integracja a globalizacja\�X��������� �_"��������" � ���*��������0�"�#��~��(�( ����X# ������\�X# ������//L\����&��1&&/��@F�Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw\�'^�`\��//=� #�*�^��>�# ���\�V��>�� ��"�\�Ekspansja międzynarodowa…\� �������\ ���&�1&=��@Q�^����� #��#\�Strategia konkurencji�\� �������\����&\L1F\��Q\�L/��
�
&F�
���"�* �$�#��� �����<��� �"#����\����� � +���*#<��� �����������*����*�*���� � 1�*��� �$\� ��#�"���� �$� �� ��� "�� ��" �$� �# ��"�<�� ?�# �����)� ��� #��"��� � ��"����#��"������ ���*�����" ��#* ���*���# +���\�� ��# ��"����"�<#��)���� �����#�����)���# ��<��� X����" � �$� ?�#��� �# ��"� ���� � �"#����� ��"�� � ��������� *�����)� ���#��"�� ��#�"� �# ��"�<��� x����� � ���� � *�����$\� �� #���������� �������"�� �*��$�#��� �����<���� �������#���(����*�# "��( ��� #�������\�"�<#��*��� "������*���"��� �*�"���������+���<��q� #�����"��Q��v��
]�� ����� # �*����� ��#���(��� " �"�#������ �� �#*������� �� ���*��� ����� ��"���#*��<�*�� � " �*� ��\� �#*�� *��) ������ ?�#��� ��� � *� ���� ��" ��� ���� ���� ��1�*��� ��� " �"�#������� >�#���(��� ��� �� ����� *����*�*�� �#*�����+� #����\� "�<#�� � (��*� ?�# ��$����#��"�����*��������*��"�� +�������" �*�<����*���*"��*���" #*����1������� �?�"��� �"���� q��� ���� �# ��"���� "#��� ��( � �� #�������v�� >�#���(��� �#*�1�<�*���� " �*� ��( � #��� ������� #����*���� #<����� �*��"�� �� � ������ �?�"��� � 1������*����� #�*� ��"��������� � �*�"����� �� # *���*��� ���+�#�*���� �?�"������)�" �*� � ��Z���# �*�����#���(���" �"�#�������������" #*��������������*���"��)�+���1���)�#��"��)\����#*������*���"������#��"���������"������*��"����� ����#�*��� �� �#�*�" ������?�"�\���#��"������ ��#*�(��������#*�*�� ��"���� ��� ���( �� ��#�*����" ��#�����������(�������
A�" �����# ���������#��"��<���� ���*��)\�"�<#*����" #*���������#���(���" �1����#����\� �� ��� ���(�� �"������� (�<����� ��� ��#<��������� ���� � *� ���� +���(��"�����<���V����� ���� ���������*���"��)�#��"��)\���*����*�*����x����*��)����*��)��)��X������#*�����+� #������������� �������" �����#�����(� (#�?��*��������+#����)�#��1"��)�*�(#����*���)�q�#*������*���"������*��)��)v\�����"����������*���������� +���1�*����+#���( ���(������#��" ��( �q��+#����)���(����<�v��H�� �������� � ��������#���(���" �����#�����������"���� � ������ (#����* ��( ��� #������������+#��������"��� +�*�#*��#��"���x�� �����������*�+������)�� ��� �<�������� �������#���(���" �����#��������" �*���)�����+#�������(�������#��" �����
� ������������)�#�"��#����"����#���(���" �"�#�������� � �����)��#*�*�� ��"����������#�������#*�����+� #������#*��������� ���*�( ��������*�����#���(��*���� ��1�*������" #*����������#�"�� ���#*������# ��"�<����������* �����)�#��"��)���# 1����"��)�� X�#� � � �"#����$\� �� *����� ����� ���"�* �$� +������)� �#*�����+� #�<����#*�������# ��"���� �����������#"���>�#���(�������� � ���������������*���"��)�#��1"��)� +�����)�+�������\������"������*����������#��"���������"��\��*��"������"#���1�"����x��*�(#����*���)�#��"��)�� ������# ����������� ������ �������"��������������#���(������#*�������# +<��� ����#"����������� �� �#����"����+�����#�+�� #�� #�*���#*������# ��"�<��� ����#"������( �� ��� ��\�*�"�<#�( ����������" #*������#*��1���+� #��� ��>��� �*�*���*����#*�����+� #����\�"�<#��)�� *��������#��"�������*+������+�\��+��� (���+�� ��$��������"��������#*�������+����*��"���� ��$��#������ ��������1������#��"����������� � �����������)� ��� ����������#�+������� ���*�� � �*����*�*�� #��1"<�� �������"��( � �� �*��"��( \� "�<#�� ������� ��� *�� * #(���* ����� �� ���+����\� �����#*���� ��*���"��� �#����� � � ��# ���*����� � ���)� �# ��"�<��� �����( � � ��� ������� � �#*�+���� ��#���#<�� )���� ���)\� "�<#*�� * #(���*���� �� *�������� ��#*���� ��)��
�
&Q�
��# +<���� �����\��#*�����+� #������������*������� �" ����� ��������*�"#�������" �����# ��"�<�� #�*� ������#�<�����<��#���\� ��������*�"#����� �*���� #����*����� *��<����������#��� � ����� �������8.4. Instrumenty konkurowania stosowane przez polskie przedsiębiorstwa
przemysłu spożywczego na rynkach zagranicznych
>����?�"��?��"�� � ���������<��*�����)��#*�����+� #���������� \�������� (�� ��� (#����*�$� ����� � �� � ������� ������*��)� ��+���+�<#�*��)� ����#�����<��" �1"�# ������� V���� � � ?�"�\� "�<#�� *����(���� ��� �*�*�(<���� � �"#��������� X� +�� ������������� � *����� � ��� �<�� ��� #��"�� ����������� *���*����� ��� �?�"�� �*�������� ����#�1����<�� �#�"� �����)� ��" � ��� �$�� ]���#������� " �"�# ������ � ������ *����� ���$�� ���$����*"�� ���#�"��#*��� �� � ������� �������#*���)�� ��� �����#*�����+� #1����\�(�<���( ��������( ��*�������\������?�"��#��"�\��)�#�"��#�� ?�#��\����)��� �*�1"������ ����������)� �+� #�<�� #�*� �����)��������<�������)���������+#�����Z��" � �� ��"���� ��������� +���� ��� *� ���� � ����� #*����� �?�"��� ����#(��*��( � �1�*�������������#���"@���
X��#*��# ���* ���� +������� ����#��*����*��# � � ��� �� �*���� ����#�1����<�\�"�<#�� ���*��"����?�"����� ����#�����<��" �"�# ������*��#�*��� ������#*�*�^�V��>���"�����*�=/\� �����?�"�� �# ��"�<�\� � �*���� �"���� ���� �#*�����+� #����� ����#����" �"�# �����\�����"��*���*�������#� ���������#*�����+� #���������"������������� + #�� ����#�����<�� " �"�# ������ +���� �����?�"�� �<+#� " �����������)�� � ������������������ ����#���������������� ���*���"��)��*��#��)�(#��\�*( �����*�" ����������#"����(�1����� X���(���� ��� �����"� �����( � � (#�� ������ +� #��� � �� ���(�������?�"�����<��#����)���� ����*��������� ��� �����( �� ��#�*����q� �#����"���v� #�*�*���+�������?���������q���"���Q�&���Q�@v��
X��#*��������� ���*���� �#�*�" ������*�����$�� ����*�*�(<����� ���1������ ��"��)��# ������<��� �#��"���������"��( ����*��"��( ��Y��"������ ��#*�(���������" ��#����\���*�����*�������#��� �����<������(���������" ����" �����#�����������1+�#�*�����"����*���)�����#�������)�" �"�# �������'���* ���(#������#*��*����" #*�1��������)� � � +�� ������ +���"��)� #������� *� *�(#����*����� ��#���#���� )���� ����� �������#�������" �"�# �������# ��"����q��"#���Q�Fv��� ������# ���������#��"��<���� 1���*��)��� ������ �$��*�# "����)����)��#*��_���&�#��� �����<������\��������������*���*��������+������� ��� # ������#��"��*�(#����*��( � #�*��*�+" �$�#��( ���������������������������(�����qL@�v��' �������\�#<�������� ��������#*��*����\�������" �$���# +<�� q=��v� #�*� ��� "�� �� ����� ��#<������� ���� �# ��"�<�� q@Q�v�� >*�*�(<����# ��� �(#��������"����*�# " �$� ?�#����� #������ ����q&L�v� #�*�� �����������#�"��# ��"�<�� �� " #*������ ��*�#���"� �# �������� q&��v�� X� �#*������� �� ���*��� ����
����������������������������������������������@��A�����" � ����#(��� � ��(�� ��� ���\� �� �?�"�� " �� ��� ���*��( � ��*���������� " �� *����� ����#�1����<��" �"�# ��������������"�*�����������?�"�<�\���"���� ����*��"�$�������"���� � ������� �*�*�(<����)�����#�����<�����*��������=/�^�V��>���"�����*\�Konkurencyjność przedsiębiorstwa…\ ������� �
�
&��
+�*� *���*����� � * ������ � ��������� �"����*��( � �������� *�#*��*����� ��" ����� q&/�v����@� #��� �����<�� ����� *��\� �� ��� #��"��)� *�(#����*���)� ��#� � *��# �*�*�$� ������"�� ��� � �*��� �$��# ��"�<�\� ��"����������# ���*������ ���)� ��� ��#��1* �����������������)��# ��"�<�� #�*�# *�<�����)� � (����
�X�"#���Q�F��]���#�������" �"�# �������# ��"���� �� �#����"<��)���� ���)\�
��" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �����#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.
�[�� ������� +#��� ���<��#����*�� �#����"���� )���� ��������#*������� �� 1
���*�����#*����#<������� � ����������#�����<��" �"�# ������������'���* ������#*��*���������*���"��)� #��"��)�*�(#����*���)\���*����*�*����x����*��)\� ������� *� ��������H������"��#������&�+������)��#*�����+� #����q&��v��X�������#(�1�������������"��" #*��������#��"������� ���� #�*���������� +��"����� ���q�/�v���Q�� #��� �����<�� �� ����� *��� "#�� � � ����� �# � ������ �� ����� � � ���� qQ�v��;�� #����"#���Q�Q���
X�"#���Q�Q��]���#�������" �"�# ����������� �� �#����"<��)���� ���)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( ��
���#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.
64%
52%
48%
36%
32%
30%
25%
25%
25%
0% 20% 40% 60% 80%
szybkie reagowanie na sygnały płynące z rynku
jakość produktów
wzornictwo i wysoki stopień wyróżniania sięproduktów
szerokość asortymentu, kompleksowość oferty
marka produktów, wizerunek przedsiębiorstwa
posiadanie systemu zarządzania jakością
nowoczesność produktów
wprowadzanie nowych i modernizowanie istniejącychproduktów
rozwój technologii
32%
20%
20%
18%
0% 10% 20% 30% 40%
poziom ceny
warunki płatności
upusty, obniżki sezonowe
ceny promocyjne, ceny nowości
�
@/�
x�� ��"#����� Q��� �"�*�� � ����#������� " �"�# ������ ����#�+����� �� � ���������������#*���������# *�����������<��#����*�� �#����"����)���� ������#*�*�� ��"����#*�����+� #������#*������� �� ���*�( �� Y��� ��������*����\� �� "���* ����� ����#�1��������������#��� � �$�� ����� #�*��*���#����*�����*��<�����q� ����v��
�X�"#���Q����]���#�������" �"�# ����������#�+����� �� �#����"<��)���� ���)\�
��" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �����#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.�
A��������# ������<����# +<���� ���*��)� +�����)�+������������#��*1���� �� (#����� ����#�����<�� " �"�# ������ " ����"����� ��#"����( ��� �*�*�(<����*���*���������# ?��� ��������#*�( � �������# �������#��� ����H������"�&���+���1���)� �#*�����+� #�<��� �#�(��� �� " ���� ���� ��#*��*���� ����� ��*���� �� ��#(��)� �� ��1������)�q�=�v��� �#�������)���� ���*�#��"<�� +���)� �*�"����#<������ ��� ������*����� �� ����#��������)� �� " #*������)� �# (#����)� � ���� ��� ���)� q�/�v�� � ������# �������� �#�� ����� � ���� � �# ?��� ������ ����#����� #�"��� ��� qL�v\� �� ������#*����(���������(����#*��*����# � ����������������#*�����q@�v� #�*�#<���? #���#�"�����qF�v��A�" ������#*��*���public relations����� �(#������������# �����#�������)�*�� �#����"����)���� ��������#*��������� ���*���q��"#���Q�/v���
X�"#���Q�/��]���#�������" �"�# ������" ����"�������#"����( ��� �� �#����"<��)���� ���)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������
�� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.
29%
29%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
czas realizacji zamówień
terminowość dostaw
32%
25%
20%
16%
14%
7%
0%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
własna strona internetowa
udział w targach i wystawach
prowadzenie programów lojalnościowychdla dystrybutorów
materiały reklamowe
promocja sprzedaży
reklama
public relations
�
@�
�# ����������# +<���� ���*��)���" #*�������#<���������������#�����<�\��+�� �"����*���� " �"�# ��$� � *�(#����*���)� ��+���<�� ?�������)�� 0�*�������� ���1�������*�����#*��*��������������# ��"���_���&�+������)��#*�����+� #�<������\��� �+� ������� ����������� *���*����� ��� ��#<�������� ���� ��" �$� ��# +<�� qL@�v��;���"#���Q���V����� ��#(��������� ���������*���"��)�+������)�#��"��)\���*����*�*����x����*��)��' ����������#��������� � ��������*����� ������#*��*�����#*�*�� ��"����#*�����+� #����\��) $���)�*���*�����#<�������������+�(���������Q��#��� �����<���+�� � ��"�������� ��# ���*����� � ���)� �� � ��#��* ������ ��� �����������)� ��# +<�\�����F��"#��������"����*����*�#*��*��� ������������#"���� #�*�+��������<��� *���������*�#���"�� >�� � � ��#*��*��� ����� *����*�*�� ��� #��"��)� �������"��� �� �*��"�����]���#��������\�"�<#���#*��*��������������� �<+��*�*�(<����� �+�� �������������� *������ ��"��)� � ��� �<�� ( �� ��#�*��)� ��� #��"��)� *�(#����*���)\� *����*�*�� �� x���1�*��)� �� �*��)��)\� ���� *��� � �$� #��"�� �� � �#*�+� ��+���<�\� "#� ������ � ���)��� �#*�+�q�=�v\��*�+"���#��( �����������(�����*(���*�����#*�*�"�����<�\��������*� �$���� �� � ���������# ��"�<��� �� �#*�+���+���<��q� ��&�v��X��#*��������� ��1�*��� ���� *���*����� ��� ��"�� �*�# " �$� �� #�������\� " ����"� � �$� ?�#��� q�&�v� #�*���#�"������ ��" ������q��v��� ���� �#��� ���������"�*��������� ��"��� ����#�1�����\���"��� �����������������*�#*��*�������" �����q�/�v\�# *�<�����)� � (���q&�v\���� "���� �������#<������������# ��"�<��qL�v�����)�� � �*��� �$�q@�v��]���#����1�������#*��*������" #*��������������# �" � (��*������)���# ��"�<��q@�v���
X�"#���Q���]���#�������" �"�# �������# ��"���� ���+���<��?�������)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( ��
���#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.
64%
28%
27%
25%
23%
23%
23%
21%
20%
16%
14%
13%
4%
0% 20% 40% 60% 80%
jakość produktów
wprowadzanie nowych i modernizowanieistniejących produktów
marka produktów, renoma przedsiębiorstwa
znajomość rynku i potrzeb nabywców, kreowanienowych potrzeb
szybkie reagowanie na sygnały klientów dotycząceproduktów
elastyczność w dostosowywaniu produktówdo potrzeb nabywców
szerokość asortymentu, kompleksowość oferty
atrakcyjność opakowania
posiadanie systemu zarządzania jakością
wzornictwo i wysoki stopień wyróżniania sięproduktów
nowoczesność produktów
rozwój technologii
proekologiczne cechy produktu
�
@��
[�� ������+���"��)� #������� *���+������� ?������������#*������� �� ���*�����#*���� #<����� �� � ������ ����#�����<�� " �"�# ������ ������ '���* ����� ����#�1�������\�*����*�*����x����*��)����*��)��)\������ *� ������q&��v� #�*��� � ����� "#�� � �������# � �������������� � ����q@�v��A��������F��#��� �����<���� ����������������* � ��� +��"��;�� #����"#���Q����
�X�"#���Q����]���#�������" �"�# ����������� ���+���<��?�������)\�
��" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �����#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.�
'���* ���� ����#�������� " �"�# ������ ����#�+����� � " �������<�� �����*����������� �����( � � ������ � � �# ��"��� q�*���� �� �������� ��+����v� ;� ��"#��� Q�&��H������"����+������)��#*�����+� #�<���# ���*����)��*������ �$�( �� ��#�*��(�<�������x����*��)����*��)��)��Q��#��� �����<��� �"#�����" ����*� �$�*#<��1� ������"����<������#�+������A�� � ����" ����" �����)��# ����#�������)�*���*�1���)�*�" ����*� �������# ���*�������������)��# ��"�<��� �� ��"��#*��" ��� � ����������� ��� �$�#�"����������+�*�# ���*�"��� ��( �� ��#��qF�v���
X�"#���Q�&��]���#�������" �"�# ����������#�+����� ���+���<��?�������)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( ��
���#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego.�
X�(#���������#�����<��" �"�# ������" ����"�������#"����( ��� �" ������1�<�� �*�*�(<���� *���*����� �� +#���� �� ���*��� ��� �#*���*��� �� ��#�"������ ��# ��������#��� ���� H���� ��"� ���� +������)� �#*�����+� #���� q��"#��� Q�@v�� �/�� #��� �1����<����" #*���������*��������#(��)�����������)������*���*��������#<������ 1��� �$���#*�������������������)�#������� #�*�+���"��( �" ���"���*���+������\�� ������� ������������*��"����# ���*������# (#�� ��� ���� ��� ����q&�v���# ���������#��"��<�� �� ���*��)\� "�<#*�� �*����� ��*���� �� +������� ����#��*���\� � �$� #*��" ��#*�" �������+���<��?�������)�� �*�"������ ��)��# ��"�<�\���" #*����������# ?�1
32%
14%
7%
0% 10% 20% 30% 40%
poziom ceny
ceny promocyjne, ceny nowości
upusty, obniżki sezonowe
21%
18%
7%
0% 5% 10% 15% 20% 25%
zapewnienie łatwego dostępu do produktu(czasu i miejsca nabycia)
różnicowanie kanałów dystrybucji
możliwość zwrotu kupionego towaru,procedura rozstrzygania reklamacji
�
@&�
�� ��������#*�( � ���������#�����#�"��� ���qF�v\�#<���? #���#�"�����q@�v� #�*��# � ��������#*��*��������#��������#*����q@�v�������( �*���*�����*������� ���������#�������public relations���
X�"#���Q�@��]���#�������" �"�# ������" ����"�������#"����( ��� ���+���<��?�������)\���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �
���#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: opracowanie własne na podstawie badania empirycznego. �
Y����������� ���*��# *������\���#� �� �"#����$\�������#�������" �"�# ��1���� �(#���������+�(������� # ������# ������+�� �������#*���(��" �"�#���������� �1�� �<�����#��"����#���*������� +#�������*��"��������"����*�������#�������" �"�# ��1���� � *������� � ��� � �� ( �� ��#�*��� ��#<���$� ���� ��� #��"�� ��� ���� " �"�#���<�� #�*�� *��"���$���#���#<��� ����<��#�������������� ����\��*�� ?�#����#*�����+� #�����* �������*��"���� ������#*�*���+����\��*�������+��#*�� ���# � *����������)��# ��1����<���]�)�*���������������"��� �# ���*������ �" #*���������������( ��#*�����+� #1����� �#����"���\� ����������� �����?�"���� "�����<�� *� ���" ������ �# ��"��\� +�� ������*��?�������+���<��� ��#*�����+� #����\�"�<#��*��*������ ���� ��#*�"�*�����$���������)�� ���� �$����#*��*���$������ �� " ������� � ����)�*�"��<�����#*��*� ���=���8.5. Model konkurencyjności polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego
na rynkach zagranicznychx��� ��������� �������)������*� #��" ���)� #�*�����"<���#*��# ���* ��( �
+������� ����#��*��( � �#�� ��� � +#�� ��� � ���� " �"�#������ ���� � ��"��)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( \�*���*(����������������?�"������� �����)�#��"<��*�(#����*���)\��� ��#���� ���*�������*������?�" ���������#��������" �"�1#������ �����#*�����+� #�����^ �����������"�*����� ���������)\���*�#�*���#������)��� � +<�� ���(����� ���<�� ���������)� �#*�*� �#*�����+� #����=��� >" ���#� ��� � ( ���" #*����������� ���+���)��#"��(��" �"�#�������( � #�*�" ��������� �����+�*������A�����"�����������#*���� �*�� ����\���� ������*������#*�����+� #���\�"�<#�������(�������������������������������������������������=�V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\�����=L1�=F��=��>��>���)�"\� Podstawy metodologii nauk ekonomicznych\� X��������� � !'���"�� �� X���*�%\�X�#�*�����//L\�����=@��
29%
20%
13%
7%
4%
4%
0%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
własna strona internetowa
udział w targach i wystawach
utrzymywanie specjalnych relacji, bliskiego kontaktuz klientami, programy lojalnościowe
materiały reklamowe
reklama
promocja sprzedaży
public relations
�
@@�
"#����� ���(���������� �� ���+������ *�������� #��"��)�*�(#����*���)\�� ��� �#�"� ��$���" �� �������� �� �*�"�������T#<����� ����������)���"���<��#��" ���)����������)�� ��� �<�� ( �� ��#�*��)� *� ���� +#���\� *�����#�� �����)� ��������� ��� �����* �����#��"�� *�(#����*���� [#�� ��� � ���� " �"�#������ ���� �#*�����+� #���� �#*��������� ���*�( ��"�*����� ��������������+�#�*�����"����*�����#�������*������ +����������#*������������*�� +����" ����������q�"�����"��� ���������" �"�#�������( v�� ���������#*�*�� ��� ���( �� ��#�*�\� "�<#�� �� #*�� ��)� ������)�� ��#� ���� ���� �*�*�(<����)�#��"��)� *�(#����*���)\� ��#���(���" �"�#������ �� � �����*��(#������ #�*� ����#�������" �"�# ������"��# ������ �� �#����"<��)���� ���)� #�*�� ���+���<��?�������)=&��
Składniki potencjału konkurencyjnego� �#*�����+� #���� �� #*���� ������)���#� ���� �� �#*������� �� ���*��� ��� �����* �����)� #��"��)� *�(#����*���)� *�1�#�*��� ��� �����+����Q�����Z�+����Q���>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #������ #*����������)��
��#� �������#*��������� ���*�����������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�0(�����������)����#� ���� ]�� �������#��"��)�
� ����������#��?�"������" �����# ��"�<�� ��*���"���#��"��� ���������������<��*�������������" ���\�����]>0\��_���� ��*���"���#��"��x � �*��� �$����)� � (��� x������A� �� �$�� �"#� ������� ���)��# ��"�<�����)� � (��� x������H������� �$���������� ������������)�"����<������#�+����� x�����\��*��)��X�� " �$�+��������#"����( ��( �� �� � ������ �� �#*�+�#��"���*�(#����*��( � ��*���"���#��"��
� ��������?����� ������"������� �#�*�"���# ���*������*������ �����( �� ��#�*���*��(#������ x�����\��*��)��
A��� � �$���*�"<�� +���)��#*�*��#�� ���"<��*��(#������ ��*���"���#��"��>�������������*� �$���#"�����*�� ��( � x������A��� � �$�#��"�\�" �"�#���<�\�����(������ ��#����� �#��"�� x�����\��*��)��� *� ����"�*����������#�� ���"<��*��(#������ ��*���"���#��"��>�#��� �$�*�#*��*����� ��#������( � x�����\��*��)�\�H"#������*���#����*�����*��<������# ��"�<�� x�����\��*��)��A��� � �$�� �#*�+\��#�?�#��������*��) ������+���<�� x�����\��*��)�\�H"#�����|������ ������ �T#<����*� ���#*����� x������X���*����� ������*������#�� ���"<��*��(#������ x�����\��*��)��'#������ �$��#�� ���"<�� x�����\��*��)���?�"��������# ���* ����*���������# � ������ x������A� �� �����#*��<��*��"��# �������\��)�#�*��� x�����\��*��)�\�H"#�����A� �� �$���*�"#������ ��� #��(�� � �*���������*���# � ��( � ��*���"���#��"��`��� �$���*����(�� ������������������#�+����� x�����\��*��)��� ���������� ������)���+���<�� x�����\��*��)�\�H"#������ ( �� �$�� "���*����� �*��)��>� �������? #����*������*��� ����?����� � 1"���( ���)� x�����\��*��)��� �����������#�"� x������Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładziewybranych branż, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013, s. 261.
����������������������������������������������=&�V��[����#*\�Konkurencyjność…\� �������\�����=�1�LF��
�
@=�
'���* �����*����"������"����������*���"��)������* �����)�#��"��)�*�(#�1���*���)� ����� ���� �# ��"��� |�����)� ��#� ���� �# ������<�� �#��"��<�� �� ���*��)�� ������ �� #*�$� �#*���� ��*���"��� *�� +�� �� " ���������� ��" #*��������� �� ?�*����#*���# ��"����������# ��"��������� �����������*��)�*����)�*����*�$�� ����� ���1����� ��#��?�"���� ��" ���� �# ��"�<�\� �������� *����������� ��" ���\� ��"��� ��"�� ]>0�����_���\�� � �*��� �$����)� � (��� #�*�*� �� �$�� �"#� ������� ���)��# ��"�<������+� ���)� � (���� � ���� � ����� ����� ����� �� �������*� �$� ��#"�� ���*�� ��( \� �*���#����*�����*��<�������# +<���� ���*��)� #�*���#��� �$�*�#*��*����� ��#������( ��
>�#���(��*��� (#���� �"�����"<�� � ��������� " �"�#�������( � �� �#*������� �� 1���*��� ���� ���� *�� +�� �� " ���������� ����������� ��� �*������ �$� ��#"����( ����#*�����+� #������X�#<�����)�������"�*��*���*���������������� �$���������� �"����<������#�+����� �����������)�*��(#������� V���� � ������*����*�*�����#��"��)��������"�������*��"����� ���� ��"�����"����� ���������" �"�#�������( � �*���*������*�*�(<������������� " �$�+��������#"����( ��( �� �� � ������ �� �#*�+�#��"��*�(#����*��( ��'�����#*�����+� #��� ��������������������"��������*�(#����*����������"�*�$�����#<������ �" �����*��� � �����#��"�\�" �"�#���<�\�����(������ ��#����� �#��"�� #�*� *��� � ����� � �#*�+\� �#�?�#������ �� *��) ���� ��+���<��� V���� � � �������� �$�����(����*����*�*���#*���#*��# ���*�������(���������#��"����� ���\������*�����1��?��*���)� � �#*�+� � �*�*�(<����)� (#��� " �������<�� #�*� ��+ #�� � ��� ���)�(#�����+���<���
_+���<��" �"�# ��$����#��"��)�*�(#����*���)\�� ��"����#*�����+� #��������*����"��� �����$�� ��������?����� ������"������� �#�*�"���# ���*������*������ ����( �� ��#�*��� *�� (#������� x����� �����"� *�����$\� �� *�� �*(����� ��� #<� # �� �$���#���(��*��( � � �������� � � � �*�*�(<����)� #��"<�� *�(#����*���)� q�� � ����� �1������� ��#���(��� " �"�#�����v� � *� �� #�*�"�\� �� ����� �� *���(� ������ ?����� ��( ���#<��� ��"��)��# ������<���#��"��<���� ���*��)������� �$�� �� �*#<��� �������
X�*�"#������ ����"��"��# �����*�*�(<����*���*����������*���������������� �*��� � �$���*�"<�� +���)� #�*�� *� ����"�*����������#�� ���"<��*��(#�������x��#��1"��)�� �������"��\� �*��"��� �� �"#����"��� ����� ��� � ���� �� ����*�� �� � ������*������#�� ���"<�\���)�"#������ �$\�����"��*� �� �����#*��<��*�����)�#�*���"��# ���������
' ������������������ ��������#�" ���� �����# �*����strategii konkurencji��� � ������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( ����#��"��)�*�(#����*���)��X� ���� " ���"����� ������ *�����$\� �� ��+ #�� # �*���� ��#���(��� ���� ����#������������*����#���"�*�(#����*��\����������� ��*����� ��� �������?�"��� ��������)��"���1��"<��� ���������" �"�#�������( ��� ��"����#*�����+� #��� ��*�����#�� ���������1������ ��� #��"�� *�(#����*��� #�" ���� ��$� ������ �� � ������ ��#���(��� ��?�#�����������+��#*��<�*����" �*� ��( ��
X��#*����"����#���(�������"�������*��*� �� ����� �*#<��� ������ ?�# �����)��<+#�(�<����������T#<������������ � �*��� �$\���#�"���� �$������ "����" �$��# ��"1�<�� ?�# �����)����#��"�� #�*�� ���������# *� *��������)���#�"��# ��"�<���X������
�
@L�
*���"�*�������#� ����� ��#*�(������#*�*�" �������<�\�+�������#������� �#*��������)�" #*����� �� �����?�"����� ��������+������# ��"��\�*������������" #*������������� ���Efficient Consumer Response�� ��(������������ � �������*��#��)���#���(����� �?�"�����( ��� #��������� ��#<�\�� �?�"�����( ������������# ������*����������)�#������������\�� �?�"��������# � ����� ��#<����������#�+�� #������+���<��?�������)\�� �?�"�����( ���# ���*������ ���)��# ��"�<�����#���"=@��
�#*�����+� #����\�"�<#���������������+�� ��$��� ����#*���(��#��" ����� ��#���� ���#���(�����?�#��������\�� ���������� � ��$���������������*�� +������" �������������� � �*����� ���)� � (��\� ��# ����� ���������� *����������� ��" ���\� � ������������#��?�"������ ��" ���� �# ��"�<�\� # *� *���������� ��#"���\� ������� � ������� � �T#<����*� ���#*����\��������� �������������� ������������)�"����<������#�+����\������1��������# ���* ������*������������#"����( ����\��"����*��� #(���*������#*�����1+� #����� #�*�� �����������#�� ���"<��� +#*����"�*���� ���)���*�������)���*�"�� +�����
�#*�����+� #������ (����"��+�� ��$��� ����#*���(��#��" �����" #*���������� ����� � *����� � �� �*(������ " �*�<�� ���" �����)� �� +#���\� *�"�������� �*���1����\���� *� �� ?�# �����)��#*�*����)��# ��"�<��+��*����������*�����" �"�#�������>�#���(����#*��<�*����" �*� ��( �� (���� � ��$�*����*�*������ ��� ��\�"�<#��+�������������*��# � � ��$����#��"�����*��������*��"����# ������#���(� �����?�"�������� ������#�*����� �# ��"�<�\� �#*��*���������� ���� � � *������*����� " �*�<�� �# ��"���������#*������0+�������" �*�<���������"����" #*�����������?�"�<���"����q��� �����# ��"���� "#��� ��( � �� #�������v� �� � ������*����� #�*� ��"�������� � �*�"����������+�#�*�����?�"������)�" �*� � �# *���*����>"�����"����� ���������" �"�#�������( ��#*��*����������� ���� � � +�� �������#*���(��" �"�#��������� ��#���� ���������*��)�" �*���)���+#��������#*������*���"����������� ������ �T#<����*� ���#*����\����<��#����*�������������+#�� ����\�*��� � �$�#��"�\���*����*�*��" �������<����" �"�#���<���
V�"� ����"�� *� �#*��# ���* ��( � +������\� �#*�����+� #����� #���������� #*��" ���" #*���������#���(���" �����#������X����������*����\������������ � �# �*����#*���(��#�" ���� ����� ���� �����)� � ��� �<�\� "�<#�� *�����#�� ����� ��� ��������� ��� �����1* �����#��"��*�(#����*����� ��� ��\�"�<#�����������"�*�����������������#���(��\��� ������(��� �������"���$�(�<����������+ #*��" �"#����( �#��"�����������(� (#�?��*������+����� ����#*���������� *� ���� +���(����+���<����+#���( ���(������#��" ��( ��
_+�� �� ��$� ��"����� ��� #��"��)� *�(#����*���)\� �#*�����+� #����� �#*��������� ���*�( ����*������ � ��$�� �$��*�# "��(���� instrumentów konkurowania��]�)�� +<#�*����� �*�������� ����( \��*���# ��������*����#*�����#*�" ��$�*�(#����*1���)���#���#<��)���� ���)�� ����<��#���\� �*�� �����+���<��?�������)�� �*�"���� ?�# �����)����#��"���# ��"�<���
����������������������������������������������=@�X�>��> ����\�Efficient Consumer Response Meets the Industrialization of Agriculture\� !_(#�+���1����%���F\�� ���&\�x ��&\����&=/\��*�������>"�����"��q#���v\�Konkurencyjność przedsiębiorstw – nowepodejście\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*���;� *�����//�\�����Q��
�
@F�
V�"�*���� � \���#���(��*���*���*�����������*���"��)�� ��� �<������������� �$���������� �"����<������#�+����� �����������)�*��(#������� X� #�������)�*�� �#����"����)���� ����\� *����*�*�� �������"���� �� �*��"���\� � ��"��� �#*�����+� #����� � �������� � ��$�(�<������*�# "�����*"������#�����<��" �"�# �������# ��"���\�����������1�#�+������ A� �����)� *��#�*��� �����)� �� ��+���� Q��� ����"�\� �� ��#<�� ����#�����<��" �"�# �������# ��"������� ���������*����*�*��+������� ��� # ������#��"��*�(#����*1��( � #�*��*�+" �$�#��( ���������������������������(������' �������\�#<�������1�������#*��*����\�������" �$���# +<�� #�*���� "���� �������#<������������# ��"�<���>*�*�(<���� # ��� �(#������ ��"��� �*�# " �$� ?�#��� �� #������ ���� #�*� � �����������#�"� �# ��"�<�� �� " #*������ ��*�#���"� �# ��������� X� �#*������� �� ���*��� ����+�*� *���*����� � * ������ � ��������� �"����*��( � �������� *�#*��*����� ��" ����� #�*��# �"�� ��� � �*��� �$��# ��"�<�\���"����������# ���*������ ���)���� ��#��* 1�����������������)��# ��"�<�� #�*�# *�<�����)� � (�����
Z�+����Q����]���#�������" �"�# ������ �� �#����"<��)���� ���)���" #*������������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( �
��������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�]���#�������" �"�# �������� #*������#� �$��#*�����+� #����� ]�� �������#��"��)�
>*�+"���#��( �����������(�������������*�#��"�� x�����\��*��)��V�" �$��# ��"�<�� x�����\��*��)��X�� "���� �������#<������������# ��"�<�� x�����\��*��)��>*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#���� x�����\��*��)��� *� ������� x������^�#"���# ��"�<�\���*�#���"��#*�����+� #����� x�����\��*��)��X��������# �������#��� ��� x�����\��*��)��� �����������������*�#*��*�������" ����� ��*���"���#��"��Z�#��� � �$�� ����� x�����\��*��)���*���#����*�����*��<������ x�����\��*��)�\�H"#�����x � �*��� �$��# ��"�<��� ��*���"���#��"��X�# ���*������ ���)���� ��#��* �����������������)��# ��"�<�� �*��)�\�x������Y *�<�����)� � (��� x������H�*��������#(��)�����������)� x�����\��*��)��X�#��"������� ���� x������H�����\� +��"����* � ��� x�������# ���*������# (#��<��� ���� ��� ���)���������#�+�� #<�� x�����\��*��)�\�H"#�����������# � �����\������� � ���� x�����\��*��)��^���#�����#�"��� ��� x�����\��*��)��Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 263. �
[�� ������� +#������<��#����*�����#�+�� #�����#��"��<���� ���*��)���#*�1�����#<���������#�������" �"�# �����������������#�+������'���* ������#*��*���������*���"��)� #��"��)� *�(#����*���)\� �� *����*�*�� �� x����*��)\� ����� � *� �� ����� �X�������#(������������ ��"��� ��#��� � �$�� ����� #�*��*���#����*�����*��<����\�" #*������ ��#��"�� ����� ���� #�*� ������� �� +��"�� ��� ���� Y�" ���� ������� � �*��� � ����������#�������������� � ����� "#�� � �������# � �������������� � �����
�
@Q�
X�(#����� ����#�����<��" �"�# ������" ����"�������#"����( ��� �*�*�(<����*���*����� ��� �# ?��� ������� �#*�( � ����\� ������� ��# ��� ����#��� ���� �#*�����1+� #����� � ������ ��"�� +#�$� ��*���� �� ��#(��)� �� ��������)�� X�#<�� � �#����"<��)���� ���)���������*����� ������ ��� �$���*������� ����#��������)� ��" #*������)��# (#����)�� ���� ��� ���)��
'���* ���� ����#�������� " �"�# ������ � ��+���<�� ?�������)� �� �#*��������� ���*������#��"��)�*�(#����*���)�������# ��"��q��+����Q�&v��� �*�"�����#��"��<����� ��� ���)� � ����������)� "�����<�� �#*�+�� �#*�" ����$� �"��������� *����*�*����#<�������� ���� ��" �$� ��# +<��� V���� � � �#(������ ������� *�� ����������*�� �����*���"��)� +������)� #��"��)\� �� *����*�*�� �� x����*��)�� x����� �����"� *�����$\����*�(#����*���" �����������������������#���������( \�� �������������)�� +#����*��*������" �����x���*�������� ��� �������� +#�����" ����# *������� �������� �$�q������#�����#*����� ����� ��� ����v\�� +#�\�����#��������"\�+�*����*����� �*�# � �����# ��"��\��#������������)� � (��\�����#��� �$�� ���"<�\��� ��"�� �� ����������#� �$� ����*�\�*���*����*�*���#� ������"�����"<��� *�������������������)������)�" �������*�# � ������
Z�+����Q�&��]���#�������" �"�# ������ ���+���<��?�������)���" #*����������#*�*��#*�����+� #������#*��������� ���*�( �
��������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�]���#�������" �"�# �������� #*������#� �$��#*�����+� #����� ]�� �������#��"��)�
V�" �$��# ��"�<�� x������� *� ������� x������X��������# �������#��� ��� x������X�# ���*������ ���)���� ��#��* �����������������)��# ��"�<�� �*��)�\�x������^�#"���# ��"�<�\�#�� ����#*�����+� #����� x������A��� � �$�#��"����� �#*�+���+���<�\�"#� ������� ���)�� �#*�+� ��*���"���#��"��>*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#��� �*��)�\�x������>*�+"���#��( �����������(�����"�����<��� ���*�����# ��"�<�� x�����\��*��)���������*� �$���� �� � ���������# ��"�<��� �� �#*�+���+���<�� x�����\��*��)��A����������������( �� ������� ��# ��"���q�*����������������+����v� x�����\��*��)��_�#�"���� �$� ��" ������ x�����\��*��)��H�*��������#(��)�����������)� ��*���"���#��"��� �����������������*�#*��*�������" ����� ��*���"���#��"��Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 264. �
]�� ���������#������������� ��"��� *� �������# ��"�<���X�#� �� �"#����$\���������������+�� �������#*���(��" �"�#��������� ��#�������������*��)�" �*���)����+#��������������������#(��������"���* �����
X� �#*������� �� ���*��� ���� *���*����� �(#���� � ���� � � ��� �$� " �1��"�����+���<��*��# ���������*��� � �����#�"����������#*���*������ +����*����# �������#��� �����X������� ���+���<��*��������������� � ��������"�������)�����#����1�<���x������ ����)����"����������# ���*������ ���)���� ��#��* ���������������1
�
@��
�����)���# +<�� #�*�"#� ���������"����*���*�#*��*������ ������������#"���\�"�<#����������� ��� +�� ������ � *������( � ��*�#��"�� �#*�����+� #������ ^�#"�� *����*��������� �#*���� ��*���"��� � � "���* ���)� �*����"<�� �����������)� ��� ����*��� *�"������� �����#*�*�" �������<����#*�*��#�*������#"����������+���<��� ��#*�(����"����" �$� ����( � ��# +�� #�*� ���� �$� �#*������� �# ��"��� *���*�� � ��"��)� �����)����)��)\����*������� ���*��������������*�"�����
]���#��������\�"�<#���#*��*��������������� �<+��*�*�(<����� �+�� �������������� *����� � ��"��)� � ��� �<�� ( �� ��#�*��)� ��� #��"��)� *�(#����*���)\� *����*�*�����x����*��)����*��)��)\������"���*��� � �$�#��"����� �#*�+���+���<�\�"#� ������� ���)�� �#*�+\��*�+"���#��( �����������(�����*(���*�����#*�*�"�����<�� #�*��������*1� �$���� �� � ���������# ��"�<��� �� �#*�+���+���<���X��#*��������� ���*�������*���*��������� ���� ��*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#��� #�*���#�"1������ ��" ������� 0��������� ��" ������ �#*�*���* ��� � � ��� ���� � ���� � +�$��#����\� �+�� +�*����*���� � ���#�*�$� �# ��"�� � � ( �� ��#����� � � ��( � �� *�+�*���1�*�$� ( � �� �#�"���� �#*��) �������\� �� ��"�� � ���� � *����#�$� #*������� ��? #������� ���# +��� �� ��( ��# ����������Y ��� ��" ������ ����� ��"���#*����(��������(��"����1�<��������������#*����� #�*���#<��������# ��"�����#<�������)� +�����)����#��"���� ����� �#*�����+� #��� ���*�� ��"�� *������$� ��+��� �� ������ � ����� � � �# ��"��\�� ��#*�(����*����*�*���#*�*��#�*����� ( ���( ��*����������������+������V����� ����1�������� �����#*������*���"�����x����*��)����*��)��)���8.6. Podsumowanie
� ���� ������*��#�*��� ������ ������ ����" �"�#������ �������#*��������� ���*��\�#�" ���� ������ ��� � ���������#��"��)���������"��\��*��"��\�# ���1�"������"#����"��\���#� ��#*�������$� +�*�#�\�"�<#������������������+ ��������"��������?��"�� �������)������ ��� �<���
0"�*�������\����# ���������#��"��<���� ���*��)�� �" ������ �� � �������" �$��� ��)���# +<��� ������?�"��� �*�*�(<����)�#��"<��*�(#����*���)� #�*� �*�"������� �#�?�#������ ��+���<�� q��"#��� Q�=v�� V�" �$� � ��"��)� �# ��"�<�� ��� ��� ���)� ���������������" ���� "��q��F/����"�*��v��x��������"�����"�����������"��� ��#*�(�1�����#*�����+� #�����#*�*��#�*������� � ������� � �*�����)����)� � (���q&@�v\� ?�# 1��������� ��������)���# +<��q&��v� #�*����( �� ����������# ��"�����( �q�=�v��� ���� �� ������# ���������#��"��<���� ���*��)���(#������*�" �"�#��������*��"���*�+" �� ���� �����\��#�?��������*� ��#��" ����q���v\�� *� � ��������# 1��"�<��q��v� #�*��+�� ������*���(� ��������+�� ������+���"��)�#�������*���#���#����)���� ����� q�/�v�� x��"�<#�� �#*�����+� #����� � (�� � �*�*���$� ���� ��"�� *��������#"��q@�v� #�*�� +#��*��� � ����������?�"��#��"��*�(#����*��( �q�v��
� ������# ���������#��"��<���� ���*��)�������\�������#�������*���������1������+�� �������������� *��������#��"��)�*�(#����*���)�������# ���*������"����*����� ����"�� ����#�+�������� q@�v� ;� ��"#��� Q�L�� A� ������� ��# ��� �� ��"���� ���� + ������*�����������(��������� �*�"���������*����# ��������������������������)�"����<�����1
�
=/�
�#�+������������*������)�#� �����A��#�(������# ���*���+�� ������������������������#�+��������������*�" ����*� ������ � �*�������� "��)���"���<��?����� ���)������������������*���*�������# *���*������*���������� ���# �����q@�v���
X�"#���Q�=��0+�*�#��+��������������� ��"��)��#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ���������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 265. �
X�"#���Q�L��0+�*�#��+���������+ �������� ��"��)��#*�����+� #�����*�+#������ ���*�����������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�
�Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 266. �
H�#������������+�� �������������� *��������#��"��)�*�(#����*���)�� ��+�$�#<����� ?�"�\� �� � ����� �# �������� ��� ���� ����*��� � � �������� # *� *�������� ������)� #��"��)� ��#"�� #�*� � �$� #*��" � �� ����� �*�������� ��#"����( ��� �#*����(���������(�� ��+���<�� �� � �#����"<�� )���� ���)� q� � �=�v�� �*������ #<����� ���+ ������#*�����+� #����������# � � ���������#��"�����*����������� #<�������*�" �"�#��1����� qQ�v��� ��� � �� �*��$�� ��� �<��( �� ��#�*��)� � ��� �)����$� ����� +#�� #(���*����� ������#*��� �#*�����+� #����\� ����� ��������� ���*�� ���(��� ���*�*�� � �#�1���$��� ����������� ����������*�"#������ �
70%
34%
32%
29%
25%
21%
20%
14%
11%
0% 20% 40% 60% 80%
jakość wyrobów
nowoczesna technologia produkcji
nowoczesność wyrobów
trafność i szybkość podejmowanych decyzji
potencjał produkcyjny
cena produktów
współpraca z partnerami handlowymi
marka produktów/przedsiębiorstwa
znajomość specyfiki rynku zagranicznego
41%
25%
25%
18%
18%
0% 10% 20% 30% 40% 50%
organizacja kanałów dystrybucji
marka produktów/przedsiębiorstwa
przyciągające uwagę działania marketingowe
cena produktów
organizacja wewnętrzna w przedsiębiorstwie
�
=�
8.7. Aneks
�_��"��Q���>"�����"��� ���������" �"�#�������( ��#*�����+� #������� #*����������)�
��#� �������#*��������� ���*������#��"��)�*�(#����*���)��*��������
� ����� ����������#������
0(�����������)����#� ���� �# �����"�*��� ]�� �������#��"��)�
�*������ �$��#*���# ��"������
*� �� �$�� �"#� ������� ���)���# ��"�<�����)� � (��� @/� x������������� ������ �T#<����*� ���#*����� Q� x���������<��#����*��������������+�����*����+#�� ����� F� x��������? #����*������*������ ����� (�����*���� �� x�������� � ��������� ���just in time� �� x������
�*������ �$��# ��"������
� ����������#��?�"������" �����# ��"�<�� =@� ��*���"���#��"��� ���������������<��*�������������" ���\�����]>0\��_���� @Q� ��*���"���#��"��� � �*��� �$����)� � (��� @� x��������������������*� �$���#"�����*�� ��( � �F� x�������*���#����*�����*��<������# ��"�<�� �&� x�����\��*��)��
^�#"����(� �������� �$���������� ������������)�"����<������#�+����� &/� x�����\��*��)����� " �$�+��������#"����( ��( �� �� � ������ �� �#*�+�#��"��*�(#����*��( � &/� ��*���"���#��"��*��� � �$�#��"�\�" �"�#���<�\������(������ ��#����� �#��"�� �=� x�����\��*��)��*��� � �$�� �#*�+\��#�?�#��������*��) �������+���<�� �� x�����\��*��)�\�H"#������?�"��������# ���* ����*���������# � ������ L� x������(��� �$���*����(�� ������������������#�+����� @� x�����\��*��)��� ���������� ������)���+���<�� &� x�����\��*��)�\�H"#������ �����������#�"� � x��������*�#���"��#*�����+� #����� =� x������� ����������#*�������������)���� ���)� @� x�����\��*��)��
}������� � ��������?����� ������"������� �#�*�"����# ���*������*������ ����( �� ��#�*���*��(#������ ��� x�����\��*��)���� �������? #����*������*��� ����?����� � 1�1"���( ���)� &� x�����\��*��)��� ��� �$�+�������" ��# ���?�#���*��(#������ F� ��*���"���#��"��� ������ �*�����#*���)�T#<����?����� ������ @� ��*���"���#��"��
� ����"��"��# ��� *��� � �$���*�"<�� +���)��#*�*��#�� ���"<���*��(#������ ��� ��*���"���#��"��� *� ����"�*����������#�� ���"<��*��(#������ �=� ��*���"���#��"������*����� ������*������#�� ���"<��*��(#������ Q� x�����\��*��)��"#������ �$��#�� ���"<�� L� x�����\��*��)��*� �� �����#*��<��*��"��# �������\��)�#�*��� L� x�����\��*��)�\�H"#�����
0#(���*�������*�#*��*�����
��#��� �$�*�#*��*����� ��#������( � �&� x�����\��*��)�\�H"#�����*� �� �$���*�"#������ ��� #��(�� � �*����������*���# � ��( � @� ��*���"���#��"��� ( �� �$�� "���*����� &� �*��)����#��� �$�������#*��( ����������#*����������? #������ �� x�����\��*��)�\�H"#������� �����? #����*������*������ =� x�����\��*��)��
Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 210.
�
=��
_��"��Q����� ����������# �*������T#<�����#*���(��" �"�#���������� ��"��)���#*�����+� #�����#*��������� ���*�( ������#<�� ���)�#��"��)�*�(#����*���)�
>�#���(���" �"�#������ >*�*�(<� ����*����������#���(��*���
>�#���(����#*��<�*����" �*� ��( ���+#����
��#���(������"��)�������" �*�<����+#��������"������)�*���� �����# ��"������#���(������"��)�������" �*�<����+#��������"������)�*��?�"���� ������*�������#���(������"��)�" �*�<����+#��������"������)�*�� �*�"����������+�#�*������?�"������)�" �*� � �# *���*���
>�#���(���*#<��� ������ ?�# �����)��<+#�
��#���(����*�# "��( ��� #����������#��"����#���(���� � �*��� ��������� "������" �����# ��"�<����#��"����#���(���� �����������#�"��# ��"�<����#��"��
>�#���(���" �����#������#*�����+� #�������� "#��� ������(���������#���(��*����
��#���(���" �����#�����(� (#�?��*���������+#����)�#��"��)�*�(#����*���)���#���(��� (#����* ��( ��� #������������+#�������(�������#��" �����q��+#����)���(������)v���#���(�����������*���������+#�������(�������#��" ����q��+#����)���(������)v���#���(���" �����#��������" �*���)�����+#�������(�������#��" �����q��+#����)���(������)v���#���(���������������*��������*������������ ��������+#�������(�������#��" �����q��+#����)���(������)v���#���(������ "������" ���� +���(��"�����<������+#�������(�������#��" �����q��+#����)���(������)v�
Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 168.�
_��"��Q�&��]���#�������" �"�# ������ �� �#����"<��)���� ���)\���" #*����������#*�*�� ��"����������#�������#*�����+� #�����
�#*��������� ���*�( ���������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�]���#�������
" �"�# ������]���#�������" �"�# ������
�� #*������#� �$��#*�����+� #������# ���
��"�*��� ]�� �������#��"��)�
]���#�������" �"�# �������# ��"����
�*�+"���#��( �����������(�������������*�#��"�� L@� x�����\��*��)����" �$��# ��"�<�� =�� x�����\��*��)���* #����� ������ "���� �������#<������������# ��"�<�� @Q� x�����\��*��)���*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#���� &L� x�����\��*��)����#"���# ��"�<�\���*�#���"��#*�����+� #����� &�� x�����\��*��)��� �����������������*�#*��*�������" ����� &/� ��*���"���#��"��� � �*��� �$��# ��"�<��� �=� ��*���"���#��"����# ���*������ ���)���� ��#��* �����������������)��# ��"�<�� �=� �*��)�\�x������# *�<�����)� � (��� �=� x������
]���#�������" �"�# �����������
� *� ������� &�� x��������#��"������� ���� �/� x������������\� +��"����* � ��� �/� x������������# � �����\������� � ���� Q� x�����\��*��)��
]���#�������" �"�# ����������#�+�����
��#��� � �$�� ����� ��� x�����\��*��)��
�*���#����*�����*��<������ ��� x�����\��*��)�\�H"#�����]���#�������" �"�# ������" ����"�������#"����( ���
���������# �������#��� ��� &�� x�����\��*��)����*��������#(��)�����������)� �=� x�����\��*��)���# ���*������# (#��<��� ���� ��� ���)���������#�+�� #<�� �/� x�����\��*��)�\�H"#���������#�����#�"��� ��� L� x�����\��*��)���# � ������#*����� @� ��*���"���#��"��#�"����� F� ��*���"���#��"��public relations /� ��*���"���#��"��
Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 246.
�
=&�
_��"��Q�@��]���#�������" �"�# ������ ���+���<��?�������)\����" #*����������#*�*�� ��"����#*�����+� #������#*��������� ���*�( �
��������* �����)�#��"��)�*�(#����*���)�]���#�������
" �"�# ������]���#�������" �"�# ������
�� #*������#� �$��#*�����+� #������# ���
��"�*���]�� ����
���#��"��)�]���#�������" �"�# �������# ��"����
��" �$��# ��"�<�� L@� x��������# ���*������ ���)���� ��#��* �����������������)���# ��"�<�� �Q� �*��)�\�x��������#"���# ��"�<�\�#�� ����#*�����+� #����� �F� x������*��� � �$�#��"����� �#*�+���+���<�\�"#� ������� ���)��� �#*�+� �=� ��*���"���#��"���*�# " �$��� #�������\�" ����"� � �$� ?�#��� �&� �*��)�\�x�������*�+"���#��( �����������(�����"�����<��� ���*������# ��"�<�� �&� x�����\��*��)���������*� �$���� �� � ���������# ��"�<��� �� �#*�+����+���<�� �&� x�����\��*��)����#�"���� �$� ��" ������ �� x�����\��*��)��� �����������������*�#*��*�������" ����� �/� ��*���"���#��"���* #����� ������ "���� �������#<������������# ��"�<�� L� ��*���"���#��"��� � �*��� �$��# ��"�<�� @� ��*���"���#��"��# *�<�����)� � (��� &� ��*���"���#��"���# �" � (��*������)���# ��"��� @� ��*���"���#��"��
]���#�������" �"�# �����������
� *� ������� &�� x������������# � �����\������� � ���� @� x�����\��*��)��������\� +��"����* � ��� F� ��*���"���#��"��
]���#�������" �"�# ����������#�+�����
*����������������( �� ������� ��# ��"���q�*�����������������+����v� �� x�����\��*��)��#<��� ������"����<������#�+����� Q� x�����\��*��)��� ��� �$�*�# ���"��� ��( �� ��#�\��# ����#��# *��#*�(������#�"�������� F� ��*���"���#��"��
]���#�������" �"�# ������" ����"�������#"����( ���
���������# �������#��� ��� ��� x��������*��������#(��)�����������)� �/� ��*���"���#��"����#*�������������������)�#������\�+���"��( �" ���"����*�"��������\��# (#����� ���� ��� ��� &� ��*���"���#��"������#�����#�"��� ��� F� ��*���"���#��"��#�"����� @� ��*���"���#��"���# � ������#*����� @� ��*���"���#��"��public relations /� ��*���"���#��"��
Źródło: J. Bednarz, Konkurencyjność…, op. cit., s. 248.�����
�
=@�
Zakończenie
�
' �"�#������������������*�� ����� ���)����)���*�<��( �� ��#"��#��" �����X���#��"��)�� ����������)��# ���<��(� +���*�������#�(� �����������(#�����( �� ��#�*��\��� ��*��)��������)� � ���� ���#��( � # *� ��� ( �� ��#�*�( \� *���"�*����� " �"�1#������ ����( �� ��#�"���# � ���)����� #*����)������"� #<������ �����" ����*� ������" � ���*������������*��#� #����<��� ����"�( �� ��#�*��)�������"#��<���A�*��#�*��1� �������� �#�� ������" ������������"�\�������*���# � ���" �"�#������ �$����1�*������� ����� �� �* ��� �� ��������� �� " ���"����� ����"<�� )������ *�(#����*��( ���� ������ ����� ��� "���( #��� �*(�����\� � � ���� � ���#�� *�*���*��� �� ����� ���� ���#���#��������\�����#<��( �# �*������"�T��"��" ���#� ������� ��#���� �����"��)���� ����
}��"�� � ������ ��� �#������ #��"�� ����*���# � ���� �����*�� #��� "������*����"<�� �# ��"���� �� #� #��������� ��������*����� �"�� #� ���� *� �*���<�� ���+������)���� ������� ��# ���$� " �"�#������ � � ���)� �*���<�\� "�<#�� ��� " �"�#�������� ��� #��"��)��*�(#����*���)\� *����*�*�� �� +���*�� *�����������)� ���� *�����#*���)� ���#��" ����)���� ���)�� ]�� �����#*�� ���� ����� ���� ���" � �"�������� *�����" �"�#������������( ��*������# ��"���\�������"���������� �$���#*������\����������*� ��������� ��������)��#*���(� " �"�#��������)� �� ���(��� "#������ A� ��( � ���"��� ���*����� �*�*�(<���( �*���*����� ��+��#���� �*����"�� ����#��������� ����*���# � ��� " �"�#������ �$� � 1�*�*�(<����)���"� #<�\����������������?�"���#����* �����)��*������" �"�#��������)��
Z�"���� ��������� �*�(��������� ����*���# � ����" �"�#������ ���� �*����" 1����*����# *��������+����\�"�<#��+������*(������$�������#*�����*�����#*����*����"��" �"�#������ ���� q*������ �� ���*������ �� ����( � � ��� ��v\� �� ���� ������ +������ *����$� �#*�������$� *������ " �"�#������ ���� �� �#*��*� ����� X� ���� "��#���"�����������������������+��������# ���* �����#����)��*�����������!" �"�#������ �$%\����"�<#���"���������� ��������" �"�#�������\���#���(���" �"�#�����\�����#�������" �"�1# ������ #�*�� *�����" �"�#���������>"����*���*�#*��*������ �*�*�(<������������1����� ��( � �������� �� ������?�" ������ #<� # ����)� #������� �#*��*�� � 1�"��" ���)�����*������\��#*�� ���� �*������������������" #*�������� � �*�����*�����#*��( �� *������ ��� � ��*���"�*�$�" �"�#������ �$����#��"������*���# � ���\��� ����������"�*���� ��$�� ����������" �"�#������ �$���"� #<�\�� �"�<#��)� ����������
�#�*��� ����� �� �������*��� �#�� ������ +������� �� � �����\� �� �� "#������*� �" �������H��" �"�#������ �$�� ��"��)��# ������<����� �������#��"������1� ���\���*����*�*�����#��"��H�\�*���"�*���������X�"�*�������� ��������*����# ������ +# ���)�������# ��"�����# �� 1�� ���*����q�"�� #�\����� v\�����������*����*# ���*���*�����)������ # �� 1�� ���*�( ���)������*�(#����*����� ��"�\��*# ���*���*�1����� ��"�����������)� +# ���)�)���� ���)���� ����\���"�#<�������#�T���� �#����� *����� " �"�#��������� � ��"��)� �# ������<�� ��� ���� ��� #��"�� ����� ���\� ���1#* ���"��" �����"�T��"��������*���# � ����� *�����" �"�#��������\�������*�����
�
==�
� ��#�T���� ��������*����� � ��"�� �� �"�� #���� �# ��"�<�� # �� 1�� ���*��)� q� � �����*�*���*��� �� �������� *� � ���������� �#*�*� ����� "#��� �#*���(� " ���#�������)����)������������# ��"����v��
X*# �������*���# � ����" �"�#������ ����� ��"��)��# ������<����� ��������"����#*������*���"���*���"��)����#��" �����" � ���*���)\���"��� + ���)������� ��"��*��������"#������H�� #�*�# *�<��#��"��(� +����( ��A���������� ���������+��+�� �������"�� ����\�(��+�������#*���(��" �"�#��������� ��"��)��# ������<����� ���\�� �#���� " ����"��#�� ( �� ��#�*��� ��� #��"��)� *�����#*���)� #�*� ��*����������X��<������ ����"��Y ����� ������� ����H���� �������+�� �������#*���(�" �"�#��1������)�����"� #*����� ��� ����+����� ���)�*������*��������# ��"�<���x��*��"�������� "�*����������"��� �#����� *� �����" ������+�*����*�������*�# � ���( ��# 1��" ��������� �������� ���\���#��" ������#*�*���#���������� � ������ +��(�� 1#�����)� ����� +��(�� #�����)�������<��*�#*��*����� ��" ��������#*�����+� #�����)��#*��������� ���*�( ��
A�"�����# "�����*� �" ������ ��"����H�\��#�*�*�� ����������" ���#(���������� ����*�� � �*�*�(<������ ���������� �*� �" ��"���\� � #�*� ���"�*�( � *���*�������+��#�����#*���(�� ��)�#�"��#*��� *���� ������ ����#�*��� ������*����#���(���" �"�1#������� " ������� ��#���� ���� �����" ��� � 1��� ��\�"�<#���"�*���\���� ��"�������� � ��"��� �"�� #���� # �� 1�� ���*��� ��������� ��#�T��� �*# ��� *���*����� ��#���(���*#<��� ������ ��#��������"����*����" �"�# ��������" ������# ��"�<����� �������*��+�� ���� ������*���*�������#���(����#*��<�*����" �*� ��( �� ��(�����������"����*����" �"�# ���������*��������
^�� �*������*����������#*���(���� ���)������"����� � ����( ��*# ����*��1�*������ *���� ���)�T#<����" �"�#������ ���\��*����"���� ��������� * ���������������#�������� ����*���# � ���� " �"�#������ ���� � ��"��( � ��"� #�� ��� ��� ��( \�� �� ����#�*�������*���#*���#*����( �*#<��� ������������� ������H������# ����"�����
� ������# ����������� ����?��"�� ����������#��"������*���# � ���������"1�* ������������ ����� ��)�����<�������+ �����A������ +�����#���\��� ���)���"������������)�#��"��)�����������������" ����*��� *� �����\�������"��q��� ���#*������*���"��v�� �� � ������ ��" �����# ��"�<��� ������?�"��� �*�*�(<����)�#��"<��*�(#����*���)� #�*� �*�"����� �� �#�?�#������ ��+���<�\� �� � ������ � � �*�����)� ���)� � (��\� ?�# 1������ ��� ��������)� �# ��"�<�\� �������� �$� � ���� ������ �#�?���)� ����*��� #��" 1���)����+�� �$� �+�� ������+���"��)�#�������*���#���#����)���� ����\��*������ ��# ����� +#�� *��� � �$� #�(��� ?��"�� � ������ ����( � #��"��� A�� ����#�������*�� �����������+�� �������������� *��������#��"��)�*�(#����*���)���������# ���*������"����*1�����*������ ��������#�+�������\�+�� ������ # *� *��������)���� ���)� #��"��)���#�"�)���� ���)� #�*� ���#��������� ������#*���� #(���*����� �#*�����+� #����� �# ����������� ���\� "�<#��� �#*�������� ����� !" �"�# ������ � �#*��*� �$%\� ����� ��� �� ��)�� ����)������+��)���# �\�� ���������������� �� �" ����$��� ����������� ������*�"#�����*�#*��*������ �*�*�(<�������������������������!" �"�#������ �$%���
�
=L�
Literatura
�
10 lat Polski w UE: osiągnięcia w gospodarce rolno-żywnościowej i na obszarach wiejskich\�X��������� �}���������# (#��<��� � � ���)�����Y ��������q}_�_v\�X�#�*���\��#*�1������/@��
_�(��(�#�'�\� The use of unit values to discriminate between price and quality competition\�!���+#��(��V �#���� ?��� � ����%\�� ����\��#�=\�0�? #��H����#������#������F��
_�(��(�#�'�\�Unit Values to Signal the Quality Position of CEECs\������The Competitiveness of Transition Economies� q� #����� #� ��� X �?���#v\� 0���� �# ������(�\� X]}0\� X]]X\�0������Q��
_�+# *��"�|�\� >*�*������"�]�\� Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (4). Pozycja konkurencyjna\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F@\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&��
_�+# *��"�|�\�>*�*������"�]�\�Z�#��*�*�"�^�\�Konkurencyjność polskiego handlu zagranicz-nego produktami rolno-spożywczymi w kontekście rosyjskiego embarga na wybrane unijne produkty żywnościowe\ �"���#��*������_(������Y��"��Y ���( \�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��
[����#*�V�\�Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż\�X��������� �H����#�������`����"��( \�`����"��/&��
[���" ��"��X�\�Reaganomika i jej wpływ na konkurencyjność gospodarki amerykańskiej \��X��������� � x��" ��� �Xx\� X�#�*���� ��=\� �*���� ^�V��Y��� \� Międzynarodowa konku-rencyjność gospodarki. Uwagi na temat definicji, czynników i miar\������X��[���" ��"�������\�Czynniki i miary międzynarodowej konkurencyjności gospodarek w kontekście globalizacji – wstępne wyniki badań\� !�#���� ��^���#����%��//Q\��#� �Q@\� ]��������` �� ��#"������� ���\�>`�\�X�#�*�����
[���*�*�"1A������^�\�'����*�"���\�Zmiany w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi na tle zmian w handlu Polski ogółem\ ����#���������+��" ����\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��
[ ���"�V�X�\�Konkurencja i współpraca międzynarodowa\���?��\�X�#�*�����/&��
[�"���������~�\����#��_�\�]�*" ���*�}�\�Y ���`�\�The functioning of the food supply chain and its effect on food prices in the European Union\���# ������ ������ �\��� � ��������}���������_??��#�\� 0����� ���� ����#�� @F\� ^��� �//�\� )�����������# �������� � ���?���������+������ ������+������ �=�&@������?��
[�#*���"��X�\�Analiza konkurencyjności polskiego eksportu do Unii Europejskiej przeprowa-dzona metodą jakościowo-cenową\ �����V��' ����"��q#���v\�Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Tom I\ ]'��A\�X�#�*�����///��
����)�����>��`�\� x��� ��^���\� > � #��Y�V�\� Price Level Convergence Among United States Cities: Lessons for the European Central Bank\�!]���#���� ������ � ����Y�����%��//�\�� ���@&�q@\�x ��v��
�����[#����)�Y������� �� #����\�����+#���#��� #��� ���
�������# ����\�����������# ����������# �������
���*"�����*�x��q#���v\�Konkurencyjność. Poziom makro, mezo i mikro\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*�����//Q��
�
=F�
Działalność podmiotów posiadających udziały w podmiotach z siedzibą za granicą w 2010 roku\�`H>\�X�#�*�����/.�Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw\�'^�`\��//=��
` �+�#(���'�\� ��#+ ����}�\� Market integration and convergence to the Law of One Price: evidence from the European car market\�!V �#���� ?�]���#���� ������ � ����%��//=\�� ���L=��
` ��+� ��"��Z�\� Tendencje globalizacyjne i integracja a zmiany modelu biznesu polskich przedsiębiorstw\� ����� V��Y���#�*�"\� X��^��)���*�"� q#���v\� Integracja a globalizacja\�X��������� �_"��������" � ���*��������0�"�#��~��(�( ����X# ������\�X# ������//L��
` #�����^�\� Luka konkurencyjna na poziomie przedsiębiorstwa a przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Implikacje dla strategii firm i polityki gospodarczej\� X��������� � _����� *�����\�� *�����//���
` #�����^�\� Teoretyczne aspekty konkurencyjności\� ����� ^��` #����\� ���|�T�����"�� q#���v\�Kompendium wiedzy o konkurencyjności\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*�����//���
Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2010 roku\�`H>\�X�#�*�����/��
��??�#�^�\� Instrumenty konkurowania\� ����� ^�V��>���"�����*� q#���v\� Budowanie potencjału konkurencyjności przedsiębiorstwa\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #��������
������*�"�^�\� Prognozowanie cen surowców rolnych z wykorzystaniem modeli szeregów czasowych\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�/\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��
Handel zagraniczny i międzynarodowa konkurencyjność polskiego sektora rolno-spożywczego�q��� #��������>*����#�\�]��>*�*������"v\������_��' ����"��q#���v\�Analiza produkcyjno-ekonomicznejsytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 2013 roku\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��
!������� *�(#����*��� �# ��"����� # �� 1�� ���*����� >���� �� ��#���"����%\� �#� �1@/\� ��#���!_����*��Y��" ��%�*������//@1�/@\�]�Y�`�1�][\�_YY\�^Y�YX\�X�#�*���.�)�����������( �������"�*��"�1��"# �" � ���*����
)������������ �?�#����1+ �#�� #(������(� +�� ��� "��
)����������?� � #(�� #��? �������� ��? ��#�����������
Industrial Structure Statistics 1994\�0���\���#�����L\��*����^�V��>���"�����*\�Konkurencyjnośćprzedsiębiorstwa. Budowanie konkurencyjności przedsiębiorstwa w warunkach globalizacji\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #����//=���
V )�� ��`�\�>�) ����'�\�X)�����(� ��Y�\�Exploring Corporate Strategy\��#�����������\�H���#�>������Y���#��//Q��
V��)������*�^�\�Klastry a konkurencyjność przemysłu spożywczego\������]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (3). Potencjał konku-rencyjny – wybrane elementy\� ��#��� !�# (#��� X��� ������ �/1�/@%\� �#� F&\� ]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&���
V��)������*�^�\�|�"����"��'�\�Konkurencyjność wybranych branż polskiej gospodarki narynku Unii Europejskiej\�X��������� ��Z����0��*�����\��/@��
' � ��1'#�����"����\� >�" #��Z�\� Zarządzanie bezpieczeństwem żywności. Teoria i praktyka\�X��������� ������[��"\�X�#�*�����//��
' ������"��X�\� Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych\� ������ ���"1 ����������" ������"���
�
=Q�
' ���#���\ Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola\�X��������� �}��+�#(�>V_\�X�#�*���������
' ����*�"�>�\�Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji\�>`�\�X�#�*�����//���
'�#" ���"�[�\�Significant differences in price levels for food, beverages and tobacco across Europe in 2012\���# ����\�>�������������? ���\�=\��/&\�)�����������# ����������# �����������������������������������)���
~�����+�����_�\� }���#������>�\� Price Convergence after the Eastern Enlargement of the EU: Evidence from Retail Food Prices\��/@\���������1)�����+�#(�����
~���#�#�[�\�x �������\������#��'�\�Mathematical Formulas for Economists\�>�#��(�#\��)�����*\��#�������//���
^�� ��x�\� Transmission of World Food Price Changes to Markets in Sub-Saharan Africa\�Y�� #�� ?���>�����}������+���)��� ���������Y����#�)������� �� ?��)������#������? #�]���#1���� ��������� ������q�?]�v� ?��)��H������'��(� �\��//��
^������V�\� Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej\� � ��"��� X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/��
^������V�\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna i międzynarodowa konkurencyjność go-spodarki narodowej. Podstawy teoretyczne\�� �����)��"��Y�� ��"�\�Y�� ���//F��
^������V�\ Wymiana międzynarodowa i gospodarka światowa. Teoria i mechanizmy funkcjo-nowania\�>`�\�X�#�*�����//=��Monitorowanie stanu wdrożenia systemów zarządzania jakością i ich wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\� ����� `��^ #"��\� [��x ���"�\� V��>�#���"1[��(�\� Monitoro-wanie oraz analiza zmian polskiego łańcucha żywnościowego. Synteza z realizacji tematu III\� ��#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�F�\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//��^ #"���`�� q#���v\� Ekonomiczne efekty rozwoju systemów zarządzania jakością i ich wpływ na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���
^ #"���`�� q#���v\� Raport z monitoringu wpływu systemów zarządzania jakością na koszty produkcji, działalność marketingową i integrację pionową przedsiębiorstw przemysłu spo-żywczego\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#��\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q��
^ #"���`�\�Rozwój systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach przemysłu spożyw-czego\������`��^ #"���q#���v\�Ekonomiczne efekty rozwoju systemów zarządzania jakością i ichwpływ na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�=F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���
^ #"���`�\�Stan wdrożenia systemów zarządzania jakością oraz wpływ ich na konkurencyjnośćmałych i średnich przedsiębiorstw\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�/F\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q��
^ #"���`�\� Wpływ stosowania systemów zarządzania jakością na konkurencyjność przedsię-biorstw przemysłu spożywczego\������]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjnościpolskich producentów żywności�(1)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#��=\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��
^# �*�"�Y��q#���v\�Procesy dostosowawcze polskiego przemysłu spożywczego do zmieniającegosię otoczenia rynkowego (2)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�&=\�]�Y�`�1�][\�X�#1�*�����/���
�
=��
0��*�"�^�\�Konkurencyjność. Teoria i praktyka\�X�����������}��) �������X���~\�X�#1�*�����//Q��
�����"�'�\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna sektora rolno-spożywczego krajów Unii Europejskiej\�Y *�#����x��" ����#�@@Q\�H����#�������#*�# ����*����� *�����\�� *�����/&��
�����"�'�\�� �*���X�\�Międzynarodowy handel rolny\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/��
� #��#�^���\�Competitive Advantage. Creating and Sustaining Superior Performance\�Z)��}#����#���\�x���� #"��Q=��
� #��#�^���\� Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów\� X��������� �^Z�[�*����>���*� � �\�X�#�*�����//L��
Y *� #*��*�����' ������qX�v��#�Q//��//Q�*������L����#������//Q�#���*����������"�<#��# �*����� � ���*��*( ����*�����<�����#��"������*��� � �������#���QF���QQ�Z#�"�����q (<����# *� 1#*��*���������#����������*���+� " ���)v��
Y *� #*��*�����x#�FQ��//��X����#����������# ����"��( ���Y����*�������Q�����*�����//��#���������������� (<���� *������ �� ����(����� �#���� ��� ��� ��( \� � � ������� ��# ����"��H#*��� ���� [�*����*������� ���� ���� �� �������������� �# ����#�� �� *�"#����� +�*����*���������� �����
Y *� #*��*�����x#�Q=&��//@�X����#����������# ����"��( ���Y����*���������"���������//@�#�����������������*�*�(<�����#*������� ���*����)�(������� ������������ ���� ����� �) �*�����*���#*���( ��
Y���#�*�"�V�\�Biznes międzynarodowy\�� ��"���X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/���
Y���#�*�"�V�� q#���v\� Handel zagraniczny. Organizacja i technika\� � ��"��� X��������� ��" � ���*��\�X�#�*�����/���
>�� �'�\�Osiem podstawowych zasad japońskiego stylu zarządzania\�!�# +�����V�" ���%���Q\��#�F\��*�������>"#*���"\�Jakość i efektywność\�X��������� �H����#�������^����#��1>"� � ��"���\�~�+�����//���
>�" #��Z�\�Zapewnienie jakości. Od Biblii do ISO 2000\������Teraźniejszość i przyszłość pol-skiego sektora rolno-spożywczego\�����#�����" �?�#�������\�]�Y�`�1�][\�H�'\�'#�"<���/��
>�" #��Z�� q#���v\� Zarządzanie jakością według norm ISO serii 9000:2000\� X��������� �_"��������" � ���*���\�'#�"<���//=��
>"�����"����� q#���v\� Konkurencyjność przedsiębiorstw – nowe podejście\� X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*���;� *�����//���
>"#*���"���\� Jakość i efektywność\� X��������� � H����#������� ^����#��1>"� � ��"���\�~�+�����//���
> �����X�>�\�Efficient Consumer Response Meets the Industrialization of Agriculture\�!_(#�1+�������%� ��F\� � ��� &\� x �� &\� �*���� ���>"�����"�� q#���v\� Konkurencyjność przedsiębiorstw – nowe podejście\�X��������� �x��" ����Xx\�X�#�*���;� *�����//���
Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za rok 2009\�_Y�^Y\�X�#�*�����//��
Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za rok 2013\�_Y�^Y\�X�#�*�����/@��
�
L/�
>���)�"�>�\�Podstawy metodologii nauk ekonomicznych\�X��������� �!'���"�� ��X���*�%\�X�#�*�����//L��
>���"�����*�^�V�\� Konkurencyjność przedsiębiorstwa. Budowanie konkurencyjności przedsię-biorstwa w warunkach globalizacji\�X��������� �Zx0�'�!� ��0#(���*�� #�%\�Z #����//=��
>�# ����^�\�>�� ��"��V�\�Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych\�'^�`\��//��
Sytuacja ekonomiczno-produkcyjna przemysłu spożywczego� q��� #����� V���# �\� Y��H#+���v\������_��' ����"�� q#���v\� Analiza produkcyjno-ekonomicznej sytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 2013 roku\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/@��
>*�*������"�]�� q#���v\�Assessment of the competitiveness of Polish food producers in the Euro-pean Union\���#���!^����1��������# (#������/1�/@%\��#��L�\�]_}�1xY]\�X�#�����/@��
>*�*������"�]��q#���v\ Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (1)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#��=\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/��
>*�*������" ]��q#���v\ Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (2)\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�@/\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/���
>*�*������"�]�� q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (3).Potencjał konkurencyjny – wybrane elementy\���#���!�# (#���X��� �������/1�/@%\��#�F&\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&��
>*�*������" ]�� q#���v\ Ocena konkurencyjności polskich producentów żywności po akcesji do Unii Europejskiej (synteza)\� ��#��� !�# (#��� X��� ������ �//=1�//�%\� �#�=/\� ]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//���
>*�*������"�]�� q#���v\� Ocena rozwoju konkurencyjności polskich producentów żywności po integracji z Unią Europejską\� ��#��� !�# (#��� X��� ������ �//=1�//�%\� �#� ��\� ]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//Q��
>*�*������"�]�\�Development of Intra-industry Trade as a Measure of Competitiveness of the Polish Food Sector\�!0�� � ����� ��#������%\�x#��\�][`\��Z�\�H����#������^�" �����' ��#��"�\�Z #����/&��
>*�*������"�]�\� Koopetycja w formie klastrów a konkurencyjność polskiego sektora żywno-ściowego\������Y��[ # ����"�\�Z��Y ��"�q#���v�Współczesne formy relacji międzyorganizacyj-nych. Współpraca – kooperacja – sieci\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<���/@��
>*�*������"�]�\�Strategie konkurencji stosowane przez polskich producentów żywności na rynku Unii Europejskiej\�!�#����x��" ���H����#��������" � ���*��( ����X# ������%��/@\��#�&L��
>*�*������"�]�\� Wpływ globalizacji i integracji europejskiej na konkurencyjność polskiego sektora żywnościowego\� ����� ^���) # ����"�\� V�V��X��� �� ���� q#���v\� Nowe strategie na nowy wiek – granice i możliwości integracji regionalnych i globalnych\� H����#������ V�(���� ��"����'#�" ���\�'#�" ��"��0?������x��" ���Z�'>Z\�'#�"<���/&��
>*�*������"�]�\�Znaczenie wymiany handlowej sektora rolno-spożywczego w handlu zagranicz-nym Polski ogółem miarą konkurencyjności tego sektora\� ����� '��}�#���\� ]��>*�*������"� q#���v\�Przemysł spożywczy – otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna\� ]�Y�`�1�][\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<�\����#�"���
� �
�
�
>*�*������"�]�\�Z�#��*�*�"�^�\�Impact of the Common Agricultural Policy on the competitiveness of the Polish agri-food sector\������`��� �����\�x��]���� #\����[ + ��q#���v\�Competitivenessof Agro-Food and Environmental Economy (CAFEE’2012)\ � �����\�]������/�\�[��)�#����_������� ?��� � ����>������\�[�"�#��*�� qY������v�Q1����/�\�)����������#����#��� ��� �&������#���?���+��#���������Q@/FL��
>*���� ��"��X�\�Zarządzanie łańcuchami dostaw żywności w Polsce. Kierunki zmian\���?��\�X�#�*�����//Q��
>*�����"��X�\�Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia\���?��\�X�#�*�����//���
Z�#��*�*�"�^�\�Promocja jako źródło przewag konkurencyjnych polskich producentów żyw-ności\� ����� ]��>*�*������"� q#���v\� Ocena rozwoju konkurencyjności polskich producentów żywności po integracji z Unią Europejską\� ��#��� !�# (#��� X��� ������ �//=1�//�%\� �#� ��\��]�Y]`�1�][\�X�#�*�����//Q��
Z�#��*�*�"�^�\� Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej na konkurencyjność polskiego przemysłu spożywczego\� ����� ]��>*�*������"�q#���v\�Monitoring i ocena konkurencyjności polskich pro-ducentów żywności (3). Potencjał konkurencyjny – wybrane elementy\���#���!�# (#���X��� 1�������/1�/@%\��#�F&\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����/&��
H#+���Y�\� >*�*������"�]�\� ^# �*�"�Y�\� Polski sektor żywnościowy w pierwszych latach człon-kostwa (Synteza)\���#���!�# (#���X��� �������//=1�//�%\��#�FF\�]�Y�`�1�][\�X�#�*�����//��
H#+����"�^�\�Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka\���?��\�X�#�*�����//@��
H#+����"�X�\� Konkurencyjność – próba zdefiniowania zjawiska\� !_���� H����#���������~ �*�������� } ���� 0�� � ����%\� Wybrane zagadnienia z zakresu finansów i handlu między-narodowego\�Z ���/@\�|<�T��//F\��*����'�������"\�Międzynarodowa zdolność konkurencyjna sektora rolno-spożywczego krajów Unii Europejskiej\�Y *�#����x��" ����#�@@Q\�H����#�������#*�# ����*����� *�����\�� *�����/&���
H������*�������������//�#�� ���#��"��)�*�# � ����)���� ���������������
H������*�������=����#������//L�#�� �+�*����*����������� ���������������
���#����\�` �����[�'�\�Analysis of Price Transmission Along the Food Chain\�0����} �\�_(#������#������}��)�#����X #"��(�����#�\�x ��&\�0������+���)��(\��//=��
X)������Z�~�\����(�#�V���\�Concepts in Strategic Management and Business Policy\��)����\����#� �� �#������� ����\� H���#� >������ Y���#� �//Q\� �*���� V��[����#*\� Konkurencyjność� polskich przedsiębiorstw na rynkach europejskich na przykładzie wybranych branż \�X��������� �H����#�������`����"��( \�`����"��/&���
X�(��#�^�\�Pomoc publiczna dla polskiego sektora żywnościowego\������'��}�#���\�]��>*�*������"�q#���v\�Przemysł spożywczy – otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna\�]�Y�`�1�][\�H����#�������" � ���*�����'#�" ���\�'#�"<�\����#�"���
X ��_�\�Konkurencyjność wewnętrzna rolnictwa\�]�Y�`�\�X�#�*�����//��
�����+������
����������+ ��(�������
A�����"��Y�\�Zarządzanie jakością w produkcji żywności\�_"��������" � ���*������ *�����\�� *�����//@��
A�� ��"��_�\�Zróżnicowanie i konwersja cen dóbr konsumpcyjnych w integrującej się Europie\�!Y �*��"���" � ����Y ����������Y *� ���0+�*�#<��X����"��)%��/�\������\�*�����
���������������������������������������������EGZEMPLARZ BEZP�ATNY����
�Nak�ad 470 egz.,ark. wyd.11,54 Druk i oprawa: EXPOL W�oc�awek