R E D I T U S

MUHASEBE

SAADET ERDEM

Vergi Müfettişliği

Kamu İhale Kurumu

T.C. 2B Teftiş Kurulu

Maliye Bakanlığı�İç Denetçilik

Sayıştay İç Denetçilik

Gelir Uzman Yardımcılığı

Banka Sınavları

Konu Anlatımlı

Örnekler

Yorumlar

Uyarılar

Pratik Bilgiler

Özgün Sorular ve Açıklamaları

Çıkmış Sorular ve Açıklamaları

KPSS ve kurumsınavları için

özgün soru ve konuanlatımından oluşan

TEK KİTAP

Saadet ERDEM

REDITUS MUHASEBE

ISBN: 978-605-318-165-1

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”

4. Baskı: 2015, Ankara

Yayın-Proje: Şafak TangıçDizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan

Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı

Baskı: Korza Yay. Basım San. Tic. A.Ş.Yenice Mah. No: 3 Esenboğa - Ankara

(0312 342 22 08)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 30233

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet:www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net

SUNU

Değerli Adaylar;

Muhasebe kitabı konu ağırlığına göre Genel Muhasebe, Mali Tablolar Analizi, İhtisas Muhasebesi bölümlerinden oluşmaktadır. Hem KPSS alan sınavları hem de mesleki yeterlilik sınavlarına yönelik olarak hazırlanmıştır. Konulara ilişkin örnek oluşturması için KPSS ve Kurum sınav sorularına yer verilmiştir.

Adayların öncelikli olarak aşması gereken sınav KPSS’dir. Bu sınavdaki soru dağılımı şöyledir:

Genel Muhasebe %65 → 20 Soru

Mali Tablolar Analizi %15 → 4 Soru

İhtisas Muhasebesi %10 → 3 Soru

Ticari Aritmetik %10 → 3 Soru

Kitabın daha anlaşılabilir olması için konuya ilişkin tekrar ve gereksiz detaylardan kaçınılmış, dikkat edilmesi gereken noktalar kitapta hoca notu ve uyarı olarak belirtilmiştir.

Yeterli miktarda soru çözümü ile desteklenmeden adaylarımızın tam olarak sınavlara hazırlanması mümkün olmayacaktır. Soru bankamızda yer alan sınavlarla uyumlu soru çeşitleri ile adaylarımı-zın hazırlığı tamamlanmış olacaktır.

Kitabın ümit edilen amacına ulaşması ve öğrenci arkadaşlarımıza fayda sağlaması için yapacağı-nız öneri, eleştiri ya da takdirinizi pegem@pegem.net aracılığıyla bizimle paylaşmanız bize ışık tutacaktır.

Kitabın hazırlanmasında değerli emeğini bizden esirgemeyen ekip arkadaşım Peril ÖZERGÜN’e, elinizde bulunan bu kitabın ortaya çıkmasında en büyük paya sahip olan Suat DÜZ başta olmak üzere tüm Pegem ailesine, dizgi aşamasında vaktini ve emeğini esirgemeyen değerli dizgi ekibi-miz ve dizgicimiz Gülnur Öcalan’a teşekkürlerimizi sunarız.

Hazırlanan kitabımızın tüm adaylara yararlı olmasını ve tüm adayların başarılarını dileriz.

Saadet ERDEM

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM

Tekdüzen Hesap Planı............................................................................................3

Muhasebe Bilgi Akışı ..............................................................................................5

Muhasebenin İşlevleri .............................................................................................5

Muhasebenin Bölümleri ..........................................................................................6

Muhasebenin Temel Kavramları .............................................................................6

Muhasebenin Temel Kavramları Örnek Sorular......................................................9

Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri ...............................................................12

Bilanço (Finansal Durum Tablosu)........................................................................17

Gelir (Finansal Performans)Tablosu .....................................................................18

Hesabın Tanımı ....................................................................................................19

Hesap ile İlgili Kavramlar ......................................................................................19

Tekdüzen Hesap Planı Hesap Grupları ................................................................23

Muhasebe Kayıt Araçları - Defter ve Belgeler ......................................................25

I. Sınıf Tacirlerin Tutmakla Yükümlü Oldukları Zorunlu Defterler ..........................25

Yevmiye Defterine Yapılan Madde Türleri ...........................................................26

Defterlerin Kayıt Disiplini ......................................................................................30

Muhasebede Kullanılan Belgeler ..........................................................................30

Muhasebe Süreci..................................................................................................31

Mizanlar ................................................................................................................32

Envanterle İlgili Kavramlar ....................................................................................32

Vergi Usul Kanunu’na (VUK) Göre Değerleme Ölçüleri .......................................35

Ticari Kâr ve Mali Kâr Kavramları .........................................................................37

Bilanço Karşılaştırması Yoluyla Kârın Saptanması ..............................................38

Çözümlü Test ........................................................................................................39

Çözümler ..............................................................................................................44

viPEGEM AKADEMİ

2. BÖLÜM

Dönen Varlıklar �����������������������������������������������������������������������������������������������������49

Hazır Değerler ������������������������������������������������������������������������������������������������������49

Kasa Hesabı ���������������������������������������������������������������������������������������������������������49

Dönem Sonu Kasa İşlemleri ���������������������������������������������������������������������������������50

Çekler �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������58

Alınan Çekler ��������������������������������������������������������������������������������������������������������59

Bankalar Hesabı ���������������������������������������������������������������������������������������������������62

Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı (-) �������������������������������������������������������65

Diğer Hazır Değerler���������������������������������������������������������������������������������������������67

Çözümlü Test ��������������������������������������������������������������������������������������������������������70

Çözümler �������������������������������������������������������������������������������������������������������������75

Menkul Kıymetler ��������������������������������������������������������������������������������������������������78

Hisse Senetleri �����������������������������������������������������������������������������������������������������78

Hisse Senetlerinde Dönem Sonu İşlemleri �����������������������������������������������������������81

Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları ������������������������������������������������������������������86

Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları����������������������������������������������������������������86

Diğer Menkul Kıymetler ����������������������������������������������������������������������������������������93

Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) ��������������������������������������������������93

Çözümlü Test ��������������������������������������������������������������������������������������������������������95

Çözümler ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������99

Ticari Alacaklar ���������������������������������������������������������������������������������������������������102

Alıcılar�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������103

Alacak Senetleri �������������������������������������������������������������������������������������������������106

Kazanılmış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-) ��������������������������������������������������129

Verilen Depozito ve Teminatlar ���������������������������������������������������������������������������129

Şüpheli Ticari Alacaklar ��������������������������������������������������������������������������������������131

Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-) �������������������������������������������������������������������132

Diğer Alacaklar ���������������������������������������������������������������������������������������������������140

Ortaklardan Alacaklar �����������������������������������������������������������������������������������������140

İştiraklerden Alacaklar ����������������������������������������������������������������������������������������140

Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar ����������������������������������������������������������������������������141

Personelden Alacaklar����������������������������������������������������������������������������������������141

Diğer Çeşitli Alacaklar ����������������������������������������������������������������������������������������142

Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-) �����������������������������������������������������������������142

Şüpheli Diğer Alacaklar ��������������������������������������������������������������������������������������142

Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-) �������������������������������������������������������������������142

vii PEGEM AKADEMİ

Çözümlü Test ......................................................................................................143

Çözümler ............................................................................................................147

Stoklar ................................................................................................................150

Stoklarda Değerleme ..........................................................................................151

İlk Madde ve Malzeme........................................................................................157

Yarı Mamuller-Üretim ..........................................................................................157

Mamuller .............................................................................................................157

Ticari Mallar ........................................................................................................157

Stokların İzlenmesinde Kullanılan Kayıt Yöntemleri ...........................................157

Aralıklı Envanter Yönteminde Muhasebe Kayıtları .............................................158

Alış İşlemleri .......................................................................................................158

Satış İşlemler ......................................................................................................161

Aralıklı Envanter Yönteminde Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması .............163

Diğer Stoklar .......................................................................................................177

Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) .....................................................................177

Fireler .................................................................................................................180

Verilen Sipariş Avansları .....................................................................................181

Akreditif...............................................................................................................182

Çözümlü Test ......................................................................................................185

Çözümler ............................................................................................................189

Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri ........................................................192

Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları ..............................................192

Gelecek Aylara Ait Giderler ................................................................................192

Gelir Tahakkukları ...............................................................................................195

Diğer Dönen Varlıklar .........................................................................................196

Katma Değer Vergisi...........................................................................................196

Devreden Katma Değer Vergisi ..........................................................................196

İndirilecek Katma Değer Vergisi .........................................................................196

Diğer KDV...........................................................................................................197

Hesaplanan Katma Değer Vergisi ......................................................................197

Diğer Katma Değer Vergisi .................................................................................201

Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar............................................................................201

İş Avansları .........................................................................................................202

Personel Avansları .............................................................................................202

Sayım ve Tesellüm Noksanları ...........................................................................203

Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar ...............................................................................203

Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (-) .......................................................................203

Diğer Katma Değer Vergisi .................................................................................204

Dönen Varlıklar Tarama Testi ..............................................................................205

viiiPEGEM AKADEMİ

3. BÖLÜM

Duran Varlıklar ....................................................................................................215

Mali Duran Varlıklar ............................................................................................217

Bağlı Menkul Kıymetler.......................................................................................217

Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) .......................................218

İştirakler ..............................................................................................................218

İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-) .....................................................................219

İştirakler Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) ...................................220

Bağlı Ortaklıklar ..................................................................................................220

Bağlı Ortaklıklar Sermaye Taahhütleri (-) ...........................................................220

Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payı Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) ...........................221

Diğer Mali Duran Varlıklar ...................................................................................221

Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı (-) ................................................................221

Maddi Duran Varlıklar .........................................................................................225

Arazi ve Arsalar ..................................................................................................226

Yer Altı ve Yer Üstü Düzenleri ............................................................................226

Binalar ................................................................................................................227

Tesis, Makine ve Cihazlar ...................................................................................229

Taşıtlar ................................................................................................................229

Demirbaşlar ........................................................................................................230

Diğer Maddi Duran Varlıklar ...............................................................................230

Birikmiş Amortismanlar (-) ..................................................................................230

Amortisman Hesaplama Yöntemleri ...................................................................231

Amortisman Kayıt Yöntemleri .............................................................................235

Yapılmakta Olan Yatırımlar .................................................................................237

Verilen Avanslar ..................................................................................................239

Duran Varlıkların Satışı .......................................................................................240

Maddi Olmayan Duran Varlıklar ..........................................................................245

Haklar .................................................................................................................245

Şerefiye (Hava Parası) .......................................................................................246

Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri ........................................................................246

Araştırma ve Geliştirme Giderleri .......................................................................247

Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar ................................................................249

Birikmiş Amortismanlar (-) ..................................................................................249

Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar ...........................................................................249

Arama Giderleri ..................................................................................................250

Hazırlık ve Geliştirme Giderleri ...........................................................................250

Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar .................................................................251

ix PEGEM AKADEMİ

Birikmiş Tükenme Payları (-) ..............................................................................251

Verilen Avanslar ..................................................................................................251

Gelecek Yıllara Ait Giderler ................................................................................251

Çözümlü Test ......................................................................................................252

Çözümler ...........................................................................................................256

Duran Varlıklar Tarama Testi ..............................................................................259

4. BÖLÜM

Yabancı Kaynaklar ..............................................................................................267

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar ...........................................................................267

Mali Borçlar.........................................................................................................267

Banka Kredileri (Borçlu Cari Hesap)...................................................................268

Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar ............................................................273

Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri (-) .....................................273

Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri .........................................273

Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri ................................................................273

Çıkarılmış Bono ve Senetler ...............................................................................274

Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler .....................................................................275

Menkul Kıymet İhraç Farkları (-) .........................................................................275

Diğer Mali Borçlar ...............................................................................................280

Ticari Borçlar ......................................................................................................280

Satıcılar ..............................................................................................................280

Borç Senetleri .....................................................................................................282

Borç Senetleri Reeskontu (-) ..............................................................................283

Alınan Depozito ve Teminatlar ............................................................................285

Diğer Ticari Borçlar .............................................................................................286

Ortaklara Borçlar ................................................................................................286

İştiraklere Borçlar................................................................................................287

Bağlı Ortaklıklara Borçlar....................................................................................287

Personele Borçlar ...............................................................................................287

Diğer Çeşitli Borçlar ............................................................................................288

Diğer Borç Senetleri Reeskontu (−) ....................................................................288

Alınan Sipariş Avansları .....................................................................................289

Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri ............................................289

Ödenecek Vergi ve Fonlar ..................................................................................289

xPEGEM AKADEMİ

Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri ................................................................290

Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı.........................................................................................290

Borç ve Gider Karşılıkları....................................................................................291

Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları .............................291

Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükler (−) .......................291

Kıdem Tazminatı Karşılığı...................................................................................293

Maliyet Giderleri Karşılığı ...................................................................................294

Diğer Borç ve Gider Karşılıkları ..........................................................................295

Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları ..............................................295

Gelecek Aylara Ait Gelirler .................................................................................295

Gider Tahakkukları..............................................................................................296

Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar .................................................................297

Hesaplanan KDV ................................................................................................297

Diğer KDV...........................................................................................................297

Merkez ve Şubeler Cari Hesabı..........................................................................297

Sayım ve Tesellüm Fazlaları...............................................................................297

Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar .........................................................................297

Mali Borçlar.........................................................................................................298

Banka Kredileri ...................................................................................................298

Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar ............................................................299

Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri (−) ....................................299

Çıkarılmış Tahviller .............................................................................................300

Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler .....................................................................301

Menkul Kıymetler İhraç Farkı (−) ........................................................................301

Diğer Mali Borçlar ...............................................................................................301

Ticari Borçlar ......................................................................................................301

Satıcılar ..............................................................................................................302

Borç Senetleri .....................................................................................................302

Borç Senetleri Reeskontu (−) .............................................................................302

Alınan Depozito ve Teminatlar ............................................................................302

Diğer Ticari Borçlar .............................................................................................302

Diğer Borçlar.......................................................................................................303

Ortaklara Borçlar ................................................................................................303

İştiraklere Borçlar................................................................................................303

Bağlı Ortaklıklara Borçlar....................................................................................303

Diğer Çeşitli Borçlar ............................................................................................304

Diğer Borç Senetleri Reeskontu (−) ....................................................................304

Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar.....................................304

xi PEGEM AKADEMİ

Alınan Avanslar ..................................................................................................304

Alınan Sipariş Avansları .....................................................................................305

Alınan Diğer Avanslar .........................................................................................305

Borç ve Gider Karşılıkları....................................................................................305

Diğer Borç ve Gider Karşılıkları ..........................................................................305

Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları..............................................305

Gelecek Yıllara Ait Gelirler .................................................................................306

Gider Tahakkukları..............................................................................................306

Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar ................................................................306

Gelecek Yıllara Ertelenen veya Terkin Edilecek Kdv ..........................................306

Tesise Katılma Payları .......................................................................................306

Çözümlü Test ......................................................................................................307

Çözümler ........................................................................................................... 311

Yabancı Kaynaklar Tarama Testi ........................................................................313

Öz Kaynaklar ......................................................................................................317

Sermaye Hesabı .................................................................................................318

Ödenmemiş Sermaye (−) ...................................................................................319

Sermaye Yedekleri .............................................................................................319

Hisse Senedi İhraç Primleri ................................................................................319

Hisse Senedi İptal Kârları ...................................................................................320

Maddi Duran Varlık Yeniden Değerleme Artışları ...............................................320

İştirakler Yeniden Değerleme Artışları ................................................................320

Yasal Yedekler ....................................................................................................321

Statü Yedekleri ...................................................................................................322

Olağanüstü Yedekler ..........................................................................................322

Diğer Kâr Yedekleri ............................................................................................322

Özel Fonlar .........................................................................................................323

Geçmiş Yıllar Kârları...........................................................................................323

Geçmiş Yıllar Zararları (-) ...................................................................................325

Dönem Net Kârı - Zararı .....................................................................................325

Dönem Net Kârı ..................................................................................................325

Dönem Net Zararı (-) ..........................................................................................325

Çözümlü Test ......................................................................................................327

Çözümler ...........................................................................................................331

Öz Kaynaklar Tarama Testi.................................................................................333

Gelir Tablosu (Finansal Performans Tablosu).....................................................337

Brüt Satışlar ........................................................................................................339

Yurt İçi Satışlar ...................................................................................................339

Yurt Dışı Satışlar.................................................................................................341

xiiPEGEM AKADEMİ

Diğer Gelirler ......................................................................................................341

Satıştan İadeler (-) ..............................................................................................341

Satış İskontoları (-) .............................................................................................342

Diğer İndirimler (-) ...............................................................................................342

Satılan Mamuller Maliyeti (-) ...............................................................................343

Satılan Ticari Mallar Maliyeti ( - ) ........................................................................343

Satılan Hizmet Maliyeti (-) ..................................................................................343

Diğer Satışların Maliyeti (-) .................................................................................343

Faaliyet Giderleri (-) ............................................................................................344

Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) ...................................................................344

Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (-)............................................................344

Genel Yönetim Giderleri (-).................................................................................345

Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar .......................................................345

İştiraklerden Temettü Gelirleri .............................................................................346

Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri .................................................................346

Faiz Gelirleri .......................................................................................................346

Komisyon Gelirleri ..............................................................................................346

Konusu Kalmayan Karşılıklar .............................................................................347

Menkul Kıymet Satış Kârları ...............................................................................347

Kambiyo Kârları ..................................................................................................348

Reeskont Faiz Gelirleri .......................................................................................348

Diğer Olağan Gelir ve Kârlar ..............................................................................349

Komisyon Giderleri (-).........................................................................................350

Karşılık Giderleri (-) ............................................................................................350

Menkul Kıymet Satış Zararları (-) .......................................................................351

Kambiyo Zararları (-) ..........................................................................................352

Reeskont Faiz Giderleri (-) .................................................................................352

Diğer Olağan Gider ve Zararlar ..........................................................................353

Finansman Giderleri (-).......................................................................................353

Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri (-) ....................................................................353

Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-) ...................................................................354

Olağandışı Gelir ve Kârlar ..................................................................................354

Önceki Dönem Gelir ve Kârlar ............................................................................354

Diğer Olağan Dışı Gelir ve Kârlar .......................................................................354

Olağandışı Gider ve Zararlar (-) .........................................................................354

Çalışmayan Kısım Gider ve Zararlar (-)..............................................................354

Önceki Dönem Gider ve Zararları (-) ..................................................................355

Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar (-) ..............................................................355

xiii PEGEM AKADEMİ

Dönem Net Kârı veya Zararı...............................................................................355

Dönem Kârı veya Zararı .....................................................................................355

Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-) .............................357

Dönem Net Kârı veya Zararı...............................................................................357

Çözümlü Test ......................................................................................................360

Çözümler ...........................................................................................................362

Gelir Tablosu Hesapları Tarama Testi .................................................................363

5. BÖLÜM

Maliyet Sistemleri ...............................................................................................369

Maliyetlerin Kapsamına Göre Maliyet Sistemi ....................................................369

Maliyetlerin Belirlenme Zamanına Göre Maliyet Sistemi ....................................373

Üretim Eylemlerinin Niteliğine Göre Maliyet Sistemi ..........................................373

Maliyet Dağıtımları..............................................................................................373

Gider Dağıtımları ................................................................................................374

Maliyet Muhasebesi ile İlgili Kavramlar...............................................................375

Maliyet Hesapları ................................................................................................376

7/A Seçeneğinde Maliyet Hesapları ...................................................................376

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri...............................................................377

Direkt İşçilik Giderleri ..........................................................................................378

Genel Üretim Giderleri ........................................................................................378

Hizmet Üretim Maliyeti ........................................................................................379

Araştırma ve Geliştirme Giderleri .......................................................................379

Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri ................................................................379

Genel Yönetim Giderleri .....................................................................................379

Finansman Giderleri Hesabı ...............................................................................379

7/B Seçeneğinde Maliyet Hesapları ...................................................................380

İlk Madde ve Malzeme Giderleri .........................................................................381

İşçi Ücret ve Giderleri .........................................................................................382

Memur Ücret ve Giderleri ...................................................................................382

Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler .............................................................382

Çeşitli Giderler ....................................................................................................382

Vergi, Resim ve Harçlar ......................................................................................382

Amortismanlar ve Tükenme Payları ...................................................................382

Finansman Giderleri ...........................................................................................383

Üretim İşletmelerinde Muhasebe Kayıtları..........................................................386

xivPEGEM AKADEMİ

Başa Baş Analizler .............................................................................................387

Güvenlik Oranı....................................................................................................389

Sapma Analizleri.................................................................................................394

Çözümlü Test ......................................................................................................397

Çözümler ............................................................................................................399

Maliyet Muhasebesi Tarama Testi ......................................................................401

Mali Analiz ..........................................................................................................404

Analizin Yapılış Amacına Göre Finansal Analiz Türleri ......................................404

Analizin Yapılış Biçimi ve İçeriğine Göre Finansal Analiz (Kapsamına Göre) ....404

Analizi Yapacak Olan Şahıs Açısından Finansal Analiz .....................................405

Mali Analiz Teknikleri ..........................................................................................405

Oran Analizi ........................................................................................................405

Karşılaştırmalı Tablolar (Yatay) Analizi ...............................................................421

Trend (Eğilim) Yüzdeleri Analizi .........................................................................421

Dikey Analiz (Yüzde Yöntemi) ............................................................................422

Faiz Hesaplamaları.............................................................................................423

Mali Analiz Tarama Testi .....................................................................................430

Ticari Aritmetik Çözümlü Test .............................................................................436

Çözümler ............................................................................................................440

Temel Mali Tablolar .............................................................................................444

Finansal Tablolarda Yer Alan Bilginin Nitelikleri .................................................444

Türkiye Muhasebe Standartları ..........................................................................446

Türkiye Muhasebe Standartları Çıkmış Sorular.................................................464

Türkiye Muhasebe Standartları Çözümlü Test....................................................467

Çözümler ............................................................................................................469

Ayrıntılı Bilanço Tipi ............................................................................................470

Ayrıntılı Gelir Tablosu Tipi ...................................................................................472

Nakit Akım Tablosu (....................................TL) .................................................473

Kâr Dağıtım Tablosu (................................TL) ..................................................474

Fon Akım Tablosu (.............................TL) ..........................................................475

Satışların Maliyeti Tablosu ..................................................................................476

Tekdüzen Hesap Planı........................................................................................477

Kaynakça ............................................................................................................484

1 PEGEM AKADEMİ

GENEL MUHASEBE1. Bölüm� MUHASEBE BİLGİ AKIŞI

� MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI

� GENEL KABUL GÖRMÜŞ MUHASEBE İLKELERİ

� TEKDÜZEN HESAP PLANI HESAP GRUPLARI

� MUHASEBE KAYIT ARAÇLARI - DEFTER VE BELGELERİ

� MUHASEBE SÜRECİ

ÇIKMIŞ SORU ANALİZLERİ

KONULAR

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Temel Kavramlar 2 1 2 2 2 1 1 1 1 4 2 2 1 1 2

Bilanço ve Gelir Tablosu İlkeleri 1 1 - - - 1 2 - 2 - 1 - - - -

Muhasebe Araçları, Muhasebe Süreci, Diğer Varlıklar - 2 - 2 - 1 - - - 4 1 3 1 1 2

3 PEGEM AKADEMİ

TEKDÜZEN HESAP PLANI

1 - DÖNEN VARLIKLAR10 - HAZIR DEĞERLER

100-KASA101-ALINAN ÇEKLER102-BANKALAR103-VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİR-

LERİ (-)108-DİĞER HAZIR DEĞERLER

11 - MENKUL KIYMETLER110-HİSSE SENETLERİ111-ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BO-

NOLARI112-KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BO-

NOLARI118-DİĞER MENKUL KIYMETLER119-MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜK-

LÜĞÜ KARŞILIĞI (-)12 - TİCARİ ALACAKLAR

120-ALICILAR (SENETSİZ ALACAKLAR)121-ALACAK SENETLERİ122-ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)124-KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALA-

MA FAİZ GELİRLERİ (-)126-VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR127-DİĞER TİCARİ ALACAKLAR128-ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR129-ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KAR-

ŞILIĞI (-)13 - DİĞER ALACAKLAR

131-ORTAKLARDAN ALACAKLAR132-İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR133-BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAK-

LAR135-PERSONELDEN ALACAKLAR136-DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR137-DİĞER ALACAK SENETLERİ REES-

KONTU (-)138-ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR139-ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KAR-

ŞILIĞI (-)15 - STOKLAR

150-İLK MADDE VE MALZEME151-YARI MAMULLER-ÜRETİM152-MAMULLER153-TİCARİ MALLAR157-DİĞER STOKLAR158-STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)159-VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI

17 - YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONA-RIM MALİYETLERİ170-178-YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE

ONARIM MALİYETLERİ178-YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLAS-

YON DÜZELTME179-TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR

18 - GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI180-GELECEK AYLARA AİT GİDERLER181-GELİR TAHAKKUKLARI

19 - DİĞER DÖNEN VARLIKLAR190-DEVREDEN KDV191-İNDİRİLECEK KDV192-DİĞER KDV193-PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR195-İŞ AVANSLARI196-PERSONEL AVANSLARI197-SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI198-DİĞER ÇEŞİTLİ DÖNEN VARLIKLAR199-DİĞER DÖNEN VARLIKLAR KARŞILIĞI (-)

2 - DURAN VARLIKLAR22 - TİCARİ ALACAKLAR

220-ALICILAR221-ALACAK SENETLERİ222-ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)224-KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA

FAİZ GELİRLERİ (-)226-VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR229-ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

23 - DİĞER ALACAKLAR231-ORTAKLARDAN ALACAKLAR232-İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR233-BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR235-PERSONELDEN ALACAKLAR236-DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR237-DİĞER ALACAK SENETLERİ REES-

KONTU (-)239-ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KAR-

ŞILIĞI (-)24 - MALİ DURAN VARLIKLAR

240-BAĞLI MENKUL KIYMETLER241-BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)242-İŞTİRAKLER243-İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜT-

LERİ (-)244-İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DE-

ĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI245-BAĞLI ORTAKLIKLAR246-BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TA-

AHHÜTLERİ (-)247-BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLA-

RI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)248-DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR249-DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR

KARŞILIĞI (-)25 - MADDİ DURAN VARLIKLAR

250-ARAZİ VE ARSALAR251-YER ALTI VE YER ÜSTÜ DÜZENLERİ252-BİNALAR253-TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR254-TAŞITLAR255-DEMİRBAŞLAR256-DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)258-YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR259-VERİLEN AVANSLAR

26 - MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR260-HAKLAR261-ŞEREFİYE262-KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ263-ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ264-ÖZEL MALİYETLER267-DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN

VARLIKLAR268-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)269-VERİLEN AVANSLAR

27 - ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR271-ARAMA GİDERLERİ272-HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDERLERİ277-DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VAR-

LIKLAR278-BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI (-)279-VERİLEN AVANSLAR

28 - GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI280-GELECEK YILLARA AİT GİDERLER281-GELİR TAHAKKUKLARI

29 - DİĞER DURAN VARLIKLAR291-GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV292-DİĞER KDV293-GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLAR

294-ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR

295-PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR297-DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR298-STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI299-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

3 - KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

30 - MALİ BORÇLAR300-BANKA KREDİLERİ301-FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİN-

DEN BORÇLAR302-ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA

BORÇLANMA MALİYETLERİ (-)303-UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA

TAKSİT VE FAİZLERİ304-TAHVİL ANAPARA BORÇ, TAKSİT VE

FAİZLERİ305-ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER306-ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIY-

METLER308-MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKLARI (-)309-DİĞER MALİ BORÇLAR

32 - TİCARİ BORÇLAR320-SATICILAR (SENETSİZ BORÇLAR)321-BORÇ SENETLERİ322-BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)326-ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR329-DİĞER TİCARİ BORÇLAR

33 - DİĞER BORÇLAR331-ORTAKLARA BORÇLAR332-İŞTİRAKLERE BORÇLAR333-BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR335-PERSONELE BORÇLAR336-DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR337-DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)

34 - ALINAN AVANSLAR340-ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI349-ALINAN DİĞER AVANSLAR

35 - YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ350-YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM

HAKEDİŞLERİ358-YILLAR YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON

DÜZELTME36 - ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜ-

KÜMLÜLÜKLER360-ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR361-ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KE-

SİNTİLERİ368-VADESİ GEÇMİŞ, ERTELENMİŞ VEYA TAK-

SİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞ. YÜKÜM.369-ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

37 - BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI370-DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL

YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI371-DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VER-

Gİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ (-)372-KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI373-MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI379-DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

38 - GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI380-GELECEK AYLARA AİT GELİRLER381-GİDER TAHAKKUKLARI

39 - DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAY-NAKLAR391-HESAPLANAN KDV392-DİĞER KDV393-MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI

4PEGEM AKADEMİ

397-SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI399-DİĞER ÇEŞİTLİ YABANCI KAYNAKLAR

4 - UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

40 - MALİ BORÇLAR400-BANKA KREDİLERİ401-FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN

BORÇLAR402-ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA

BORÇLANMA MALİYETLERİ (-)405-ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER407-ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER408-MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI (-)

42 - TİCARİ BORÇLAR420-SATICILAR421-BORÇ SENETLERİ422-BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)426-ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR429-DİĞER TİCARİ BORÇLAR

43 - DİĞER BORÇLAR431-ORTAKLARA BORÇLAR432-İŞTİRAKLERE BORÇLAR433-BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR436-DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR437-DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)438-KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA

TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR44 - ALINAN AVANSLAR

440-ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI449-ALINAN DİĞER AVANSLAR

47 - BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI472-KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI479-DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

48 - GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI480-GELECEK YILLARA AİT GELİRLER481-GİDER TAHAKKUKLARI

49 - DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR492-GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA

TERKİN EDİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ

493-TESİSE KATILMA PAYLARI499-DİĞER ÇEŞİTLİ UZUN VADELİ YABANCI

KAYNAKLAR

5 - ÖZ KAYNAKLAR50 - ÖDENMİŞ SERMAYE

500-SERMAYE501-ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)502-SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU

FARKLARI503-SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMSUZ

FARKLARI (-)52 - SERMAYE YEDEKLERİ

520-HİSSE SENETLERİ İHRAÇ PRİMLERİ521-HİSSE SENETLERİ İPTAL KÂRLARI522-MDV YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI523-İŞTİRAKLER YENİDEN DEĞERLEME

ARTIŞLARI524-MALİYET ARTIŞLARI FONU529-DİĞER SERMAYE YEDEKLERİ

54 - KÂR YEDEKLERİ540-YASAL YEDEKLER541-STATÜ YEDEKLERİ542-OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER548-DİĞER KÂR YEDEKLERİ549-ÖZEL FONLAR

57 - GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI570-GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI

58 - GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)580-GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)

59 - DÖNEM NET KÂRI (ZARARI)590-DÖNEM NET KÂRI591-DÖNEM NET ZARARI(-)

6 - GELİR TABLOSU HESAPLARI

60 - BRÜT SATIŞLAR600-YURT İÇİ SATIŞLAR601-YURT DIŞI SATIŞLAR602-DİĞER GELİRLER

61 - SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)610-SATIŞTAN İADELER (-)611-SATIŞ İSKONTOLARI (-)612-DİĞER İNDİRİMLER (-)

62 - SATIŞLARIN MALİYETİ (-)620-SATILAN MAMULLER MALİYETİ (-)621-SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (-)622-SATILAN HİZMET MALİYETİ (-)623-DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ (-)

63 - FAALİYET GİDERLERİ (-)630-ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER-

LERİ (-)631-PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM Gİ-

DERLERİ (-)632-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-)

64 - DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR640-İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ641-BAĞLI ORTAKLIKLARDAN TEMETTÜ

GELİRLERİ642-FAİZ GELİRLERİ643-KOMİSYON GELİRLERİ644-KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR645-MENKUL KIYMET SATIŞ KÂRLARI646-KAMBİYO KÂRLARI647-REESKONT FAİZ GELİRLERİ648-ENFLASYON DÜZELTMESİ KÂRLARI649-DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR

65 - DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR653-KOMİSYON GİDERLERİ (-)654-KARŞILIK GİDERLERİ (-)655-MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI (-)656-KAMBİYO ZARARLARI (-)657-REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)658-ENFLASYON DÜZELTMESİ ZARARLARI (-)659-DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)

66 - FİNANSMAN GİDERLERİ (-)660-KISA VADELİ BORÇLANMA GİDER-

LERİ (-)661-UZUN VADELİ BORÇLANMA GİDER-

LERİ (-)67 - OLAĞAN DIŞI GELİR VE KÂRLAR

671-ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KÂRLARI679- DİĞER OLAĞAN DIŞI GELİR VE KÂRLAR

68 - OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)680-ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZA-

RARLARI (-)681-ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARAR-

LARI (-)689-DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZA-

RARLAR (-)69 - DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

690-DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI691-DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL

YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-)692-DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI697-YILLARA YAYGIN ENFLASYON DÜZELTME698-ENFLASYON DÜZELTME

7 - MALİYET HESAPLARI (7/A SEÇENEĞİ)

70 - MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESAPLARI700-MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HS701-MALİYET MUHASEBESİ YANSITMA

HESABI

71 - DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ710-DİREKT İLK MADDE MALZEME Gİ-

DERLERİ711-DİREKT İLK MADDE MALZEME YAN-

SITMA HESABI712-DİREKT İLK MADDE MALZEME FİYAT

FARKI713-DİREKT İLK MADDE MALZEME MİKTAR

FARKI72 - DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ

720-DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ721-DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ YANSITMA

HESABI722-DİREKT İŞÇİLİK ÜCRET FARKLARI723-DİREKT İŞÇİLİK SÜRE (ZAMAN)

FARKLARI73 - GENEL ÜRETİM GİDERLERİ

730-GENEL ÜRETİM GİDERLERİ731-GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA

HESABI732-GENEL ÜRETİM GİDERLERİ BÜTÇE

FARKLARI733-GENEL ÜRETİM GİDERLERİ VERİMLİLİK

FARKLARI734-GENEL ÜRETİM GİDERLERİ KAPASİTE

FARKLARI74 - HİZMET ÜRETİM MALİYETİ

740-HİZMET ÜRETİM MALİYETİ741-HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA

HESABI742-HİZMET ÜRETİM MALİYETİ FARK HE-

SAPLARI75 - ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER-

LERİ750-ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ751-ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD.

YANSITMA HESABI752-ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER

FARKLARI76 - PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM

GİDERLERİ760-PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM Gİ-

DERLERİ761-PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM Gİ-

DERLERİ YANSITMA HESABI762-PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM Gİ-

DERLERİ FARKLARI77 - GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

770-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ771-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YAN-

SITMA HESABI772-GENEL YÖNETİM GİDER FARKLARI

HESABI78 - FİNANSMAN GİDERLERİ

780-FİNANSMAN GİDERLERİ781-FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA

HESABI782-FİNANSMAN GİDERLERİ FARK HESABI

MALİYET HESAPLARI (7/b SEÇENEĞİ)

790-İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ791-İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ792-MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ793-DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE

HİZMETLER794-ÇEŞİTLİ GİDERLER795-VERGİ, RESİM VE HARÇLAR796-AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI797-FİNANSMAN GİDERLERİ798-GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESABI799-ÜRETİM MALİYET HESABI

9 - NAZIM HESAPLAR

5 PEGEM AKADEMİ

MUHASEBE BİLGİ AKIŞI

İşlem Belge Defterler Mizan Mali TabloObjektifMali

VUK TTK

I. Sınıf tacir

� Günlük Yevmiye Defteri

� Büyük Defter

� Envanter Defteri

� Bilanço� Gelir Tablosu

* Muhasebenin çıktısı "bilanço" ve "gelir tablosu"dur.

Muhasebe TanımıFinansal tablolarda yer alan tüm kalemlerde artış ve azalışa yol açan, parasal etkisi olan olayları kaydetme, sınıflandırma ve özetleyerek ilgili kişi ve kuruluşlara sunan "bilgi sistemi"'dir.

MUHASEBENİN İŞLEVLERİ

Muhasebe işlevleri 2 aşamada gerçekleşir.

1. İşlevi� Kaydetme: Varlıklarda ve kaynaklarda ortaya çıkacak değişikliklerin defterle-

re yazılmasıdır. Bu işlev yevmiye defteri ile gerçekleştirilir.

� Sınıflandırma: Defterlere kaydedilen tüm bilgilerin gruplama, bölümleme ve tasnifidir. Bu işlev büyük defter ile gerçekleştirilir.

� Özetleme (Raporlama): Muhasebe bilgi sisteminin ürettiği bilgiler mali tablo-lar Bilanço-Gelir tablosu aracılığıyla ilgili taraflara sunulur.

2. İşlevi� Analiz ve Yorum: Muhasebe sürecinde mali tablolarda raporlanan bilgilerin

olaylar ile sonuçlar arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Bu aşama mali analiz teknikleri kullanılarak gerçekleşir.

Mali tabloların hazırlanma-sı muhasebenin özetleme işlevinin gereğidir.

6PEGEM AKADEMİ

MUHASEBENİN BÖLÜMLERİ

Muhasebenin bölümleri 3 başlık altında incelenir:

Genel MuhasebeObjektif belgelere göre gerçekleşen işlemlerin kaydetme, sınıflandırma ve özetle-me işlevini gören muhasebedir. Genel muhasebe finansal tablolar (Bilanço - Gelir tablosu) aracılığıyla işletmenin finansal yapısını gösterir.

Maliyet MuhasebesiÜretim işletmelerinde üretilen her bir mamulün maliyetini saptar. Böylece planlama, kontrol ve karar alma işlevlerini yerine getirir.

Yönetim MuhasebesiGenel muhasebe ve maliyet muhasebesinden elde edilen bilgiler ile yönetimin ka-rar almasına yardımcı olan muhasebedir.Muhasebe bilgileri ile ilgilenen taraflar;

Muhasebe İle İlgilenen Taraflar

� İşletme sahipleri� İşletme personeli� Sendikalar� Kredi kuruluşları� Yatırım ve finans kuruluşları� Sermaye piyasası yatırımcıları� Devlet

MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI

Muhasebenin temel kavramları evrensel nitelikte olup muhasebe uygulamalarının temel dayanağını oluşturur. Bazen temel kavramlar temel varsayımlar ayrımı ile ifa-de edilebilmektedir. 12 tane temel kavram bulunmaktadır. Tüm kavramların temel dayanak noktasını ilk kavram olan sosyal sorumluluk kavramı oluşturur.

Sosyal Sorumluluk KavramıMuhasebe sürecinin gerçekleştirilmesinde, "belirli kişi ya da grupların değil, tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesine" denir. Muhasebe işlemleri ile ilgili verilen tüm bilgiler gerçeği yansıtmalı, dürüstçe sunulmalıdır. Bu kavram diğer 11 kavramın temelini oluşturur. Bu kavram ihlal edildiğinde diğer kavramların etkinliği kalmaz.

Kişilik KavramıHer ne kadar işletmeyi kuran işletme sahipleri de olsa işletmenin kurulduktan sonra işletme sahiplerinden, yöneticilerinden, personelinden ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olduğu kabul edilir. Muhasebe sürecinde gerçekleşen bütün işlemler bu kişilik adı-na yürütülür. İşletme ile işletme sahibini ayırmak için tekdüzen hesap planında Or-taklardan Alacaklar Ortaklara Borçlar hesapları tanımlanmıştır. Bu hesaplar kişilik kavramına göre düzenlenmiştir.

İşletmenin Sürekliliği KavramıBu kavrama göre işletmenin kurulduğu andan itibaren faaliyetlerini kesintisiz sürdü-receği, sonsuz bir ömre sahip olacağı varsayımı ile hareket edilir. İşletmenin duran

Varlıklar = Sermaye + Borçlar Çift taraflı kayıt esası kişilik kavramına göre yapılır.

HOCA NOTU

7 PEGEM AKADEMİ

varlıklara yatırım yapması süreklilik kavramı ile açıklanır. Ayrıca bu kavram maliyet esasının da temelini oluşturur. Bu kavrama göre, işletmenin faaliyetleri işletme sa-hiplerinin, ortaklarının yaşam süreleri ile ilişkilendirilmez.

Dönemsellik Kavramıİşletmenin sonsuz kabul edilen ömrünün belirli dönemlere bölünmesi, faaliyetleri-nin dönemler itibariyle gerçekleştirilmesi gereğini ifade eder. Bu kavram planlama ve kontrol işlevinin yerine getirilmesini sağlar. Bu kavrama göre gerçekleşmemiş gelir ve giderler gerçekleşmiş gibi kayıt altına alınmamalıdır. Gelir ve giderler ait olduğu dönemde izlenmelidir. İşletmenin tahakkuk esasına göre kayıt yapması dö-nemsellik kavramının gereğidir.

Parayla Ölçme KavramıFinansal tablolara parasal etkisi olan işlemler yansır. Bu işlemlerin değerlendiril-mesinde ortak ölçü para biriminin (ulusal para) kullanılmasını ifade eder, işlemler kayıtlara tutar bazlı aktarılır. Yabancı paralı tüm işlemler ulusal para birimi ile ka-yıtlara yansıtılır.

Maliyet Esası Kavramıİşletmenin varlıkları içerisinde yer alan para ve alacaklar dışındaki tüm varlıkların elde etme maliyetine göre muhasebeleştirilmesi gereğini ifade eder. Bu kavram işletmenin sürekliliği kavramı ile ilişkilendirilir.

Tarafsızlık ve Belgelendirme KavramıMuhasebe işlemlerinin "gerçek durumu yansıtan, usûlüne uygun olarak düzenlen-miş, objektif belgelere dayandırılması" gereğini ifade eder. Bu kavrama uyulması sosyal sorumluluk kavramına uygun objektif davranıldiğını gösterir.

Tutarlılık KavramıMuhasebe uygulamalarının gerçekleştirilmesinde benimsenen muhasebe politika-larının, takip eden dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğini ifade eder. Finansal tabloların karşılaştırılabilir olma özelliği bu kavrama uyulması durumunda gerçekleşir. Benzer olay ve işlemlerde, kayıt düzenleri ile değerleme ölçülerinin değişmezliğini, mali tablolarda biçim ve içerik yönünden tekdüzeni öngörür.

Uygulanan amortisman hesaplama veya stok değerleme yöntemlerinin mantıklı bir gerekçesi olmadan değiştirilmemesi ve zorunlu bir değişiklik söz konusu ise bu değişikliğin dipnotlarda mutlaka açıklanması gerekir.

Tam Açıklama KavramıMuhasebe süreci sonunda hazırlanan finansal tabloların, bu tabloları kullanan kişi veya kurumların sağlıklı ve doğru karar vermelerine yardımcı olacak şekilde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını anlatır. Finansal tablolarda ifade edilemeyen bilinmesi ge-reken bilgiler ayrıca dipnotlarda belirtilmelidir. Uluslararası muhasebe standartları-na göre finansal tablo seti içerisinde dipnotlarda yer alır. Dipnot, finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır.

Alacak ve Borç Senetlerine reeskont hesaplanması dö-nemsellik kavramı, her yıl aynı işlemin yapılması ise tutarlılık kavramını ifade eder.

HOCA NOTU

İşletmenin malları ve duran varlıkları maliyet esasına göre muhasebeleştirilir.

HOCA NOTU

� Nazım hesapların,

� Dipnotların,� Düzenleyici hesapların

kullanımı;

tam açıklama kavramına göre yapılır.

HOCA NOTU

8PEGEM AKADEMİ

İhtiyatlılık KavramıMuhasebe işlemlerinin gerçekleşmesinde ortaya çıkabilecek risklerin tahmin edilip muhtemel gider ve zararlar için karşılık ayrılmasını ve risklere karşı önlem alınma-sını ancak muhtemel gelir ve kârlar için gerçekleşme dönemine kadar hiçbir işlem yapılmamasını ifade eder.

İhtiyatlılık kavramına göre yapılan işlemler:

� Şüpheli alacaklar için karşılık ayrılması

� Stoklardaki değer düşüklüğü için karşılık ayrılması

� Hisse senetlerinin borsadaki değer düşüklüğü için karşılık ayrılması

� Kârdan yedek ayrılması

Önemlilik Kavramıİşletme yönetiminin kararlarını etkileyen veya değiştiren bilgi önemlidir. Önemlilik ise göreceli bir kavramdır. Bir bilginin finansal tablolarda yer alabilmesi için önem-li olması gerekir. Bu kavram önemli hesap kalemlerine öncelik verilmesi gereğini ifade eder. Önemlilik kavramı bir hesap kalemi veya mali bir olayın nispi ağırlık ve değerinin mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri veya alınacak karar-ları etkileyebilecek düzeyde olmasıdır.

Önemlilik kavramına göre bilançoda Diğer başlığında yer alan kalem tutarının bulunduğu grubun % 20'sini aşması durumunda bu kalemin ayrı başlık altında gösterilmesi gerekir.

Özün Önceliği Kavramıİşlemlerin kayıtlara yansıtılmasında hukuksal çerçeveden, biçimden çok özlerinin esas alınması gereğini ifade eder. Bazı durumlarda biçim ve özleri açısından fark-lılıklar olabilir. Bu durumda biçimden çok özleri esas alınır.

Özün önceliği kavramına göre; � ileri tarihli çeklerin senet hesaplarında izlenmesi, � vadesi dolmamış olan alacaklara da karşılık ayrılması, � kiralanan varlıkların bilançoda işletmenin varlıkları arasında izlenmesi, � menkul kıymet olan repo işleminin mevduat olarak kaydedilmesi bu kavram gereği yapılan işlemlere örnek olarak verilebilir.

Bu kavram, gizli yedek veya fazla karşılık ayrılmasına gerekçe oluşturamaz.

HOCA NOTU

9 PEGEM AKADEMİ

MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI ÖRNEK SORULAR

İşlemlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi hangi temel kav-rama göre gerçekleştirilir?

A) Tam açıklamaB) DönemsellikC) TutarlılıkD) Tarafsızlık ve belgelendirmeE) Önemlilik

Tahakkuk esasına göre işlemler gerçekleştiği dönemde muhasebeleştirilmelidir. Bu dö-nem içerisinde, izleyen döneme ait gider ve gelir gerçekleşirse dönem ayırıcı hesaplar aracılığıyla ait olduğu döneme aktarılmalıdır.

Cevap B

Finansal tablolara yansıyan tüm işlemlerin Türk lirası cinsinden kayıtla-ra alınması aşağıdaki temel kavramlardan hangisi ile ifade edilir?

A) TutarlılıkB) Tam açıklamaC) Maliyet esasıD) Parayla ölçmeE) İhtiyatlılık

Parayla ölçme kavramı finansal tablolara etkisi olan tüm işlemlerde, ortak ölçü olarak para biriminin kullanılmasını ifade eder.Cevap D

Birbirini izleyen dönemler boyunca benimsenen muhasebe politikala-rının değiştirilmeden uygulanması muhasebenin temel kavramlarından hangisi ile ifade edilir?

A) İhtiyatlılıkB) TutarlılıkC) DönemsellikD) Tam AçıklamaE) Özün Önceliği

Benimsenen muhasebe politikalarının değiştirilmeden uygulanması tutarlılık kavramı ge-reğidir. Bu kavramın uygulanması ile finansal tablolar karşılaştırılabilirlik özelliğini kazan-mış olur.

Cevap B

10PEGEM AKADEMİ

çıkmış soru/

/

GELECEK AYLARA AİT GİDERLER

GELECEK YILLARA AİT GİDERLER

XX

XX

Yukarıdaki kayıt hangi muhasebe temel kavramına uygun olarak yapılmıştır?

A) ÖnemlilikB) Özün önceliğiC) DönemsellikD) Tam açıklama

E) Maliyet esası

� Amortisman kayıtları

� Dönem ayırıcı hesapların kullanımı

� Reeskont kayıtları

� Hesapların açılış ve kapanış kayıtları dönemsellik kavramına göre yapılan işlemlerdir.

Cevap C

çıkmış soruİşletmenin ortaklarından olan bir kişinin ölmesi ve ölen ortağın varislerinin işletmeden ayrılmalarına karşılık, işletmenin faaliyetlerini devam ettirmesi aşağıdaki muhasebe temel kavramlarından hangisinin bir gereğidir?

A) İşletmenin sürekliliğiB) KişilikC) Özün önceliğiD) TutarlılıkE) Dönemsellik

İşletmeler kuruldukları andan itibaren işletme sahiplerinden ayrı bir tüzel kişiliğe kavuşur. Ancak işletme sahiplerinin yaşamını yitirmiş olmasına rağmen işletmenin faaliyetlerini sür-dürmesi işletmenin sürekliliği ile açıklanır.Cevap A

çıkmış soruİşletmenin bankaya yatırdığı yabancı paranın, Bankalar hesabına Türk lirası cinsinden kaydedilmesi, aşağıdaki muhasebe temel kavramlarından hangisi-nin gereğidir?

A) TutarlılıkB) Özün önceliğiC) Parayla ölçülmeD) ÖnemlilikE) Tam açıklama

İşletmenin bankada veya kasasında yer alan tüm yabancı paraların ulusal para birimine göre kayıt altına alınması parayla ölçülme kavramının gereğidir.

Cevap C

� Gelecek Yıllara (Aylara) Ait Giderler,� Gelecek Yıllara (Aylara) Ait Gelirler,� Gelir Tahakkukları,� Gider Tahakkukları.

⇒